From The Art and Popular Culture Encyclopedia

{{Template}} Geneanthropeia by Giovanni Benedetto Sinibaldi.

The text deals with sexual activity and afflictions, titled:

• Geneanthropeiae, siue de hominis Generatione, Decateuchon: Ubi ex ordine quaecunque ad Humanea Generationis liturgiam, ciusdemque Principia, Organa, Tempus, Usum, Modum, Occasionem, Voluptatem, aliasque omne affectiones, quae in aprhodisiis accidere quoquomodo solent, ac possunt.

First published in 1642 in Rome, and reprinted in 1649 in Frankfort, the work is a mixture of homily, mythology, potions and unguents, and classic poetry attempting to address issues of human and animal sexuality and love. He describes the items used to make aphrodisiacs, and the treatment of ailments of the sex organs. Sinibaldi refers to himself as an archiatrist (doctor and pharmacist) and professor of practical medicine in a Roman school (archigymnasio). The book was somewhat raunchily satirized by the Irish-English author-bookseller Richard Head in a 1658 pamphlet titled: The cabinet of Venus unlocked, and her secrets laid open. Being a translation of part of Sinibaldus, his Geneanthropeia, and a collection of some things out of other Latin authors, never before in English (London: Philip Briggs, 1658).

Full text (abridged for length)

I. B. Epifc. Cam. Viceſg. Pus hoc præclariffimi Medicina Profefforis Io. Benedicti Sinibaldi, quod Geneathropeia feu de Hominis Gene ratione infcribitur , & quod ex commiflione Reuerendiffimi P. M. Sacri Palatij Apoftolici recognoui , cùm nihil contineat vel à bonis moribus alienum , vel à facris fanctionibus vetitum , quinimo multiplici fit , ac varia , fingularique eruditione , & doctrina refertum , non impreffione tantummodo , fed publica vel fapientum commendatione digniffimú reor;eoque vel maximè, quod viam ad cognitioné fui ipfius tantopere fcitu neceffariam, &captu difficilem apud mortales habitam, vt etia pro foribus templi Delphici legendú omnibus,penfitandumq.proponeretur grãos σEAUTO'Y facillimam planè reddit, ac expeditam . Quapropter prælo committi poffe, fidem facio hac die 3. Aprilis 1640. Ego Baldus Baldus in AlmaVrbis Gymnafio Medicine Practice Profeffor. Imprimatur . " F.Io. Vinc. Morenus Socius Reuerendifs. P. Mag. Sac. Pal. EMINENTIS.MC ET REVER.MO PRINCIPI RAYNALDO SRE PRINCIPI CARD. ESTENSI. IO. BENEDICTVS SINIBALDVS F. VM fatis diu nominis immortalitati, & rebus confulens meis,Eminentifsime, & Reuerendifs. Princeps, libro huic meo Martialis verba acciniffem , illa nempe : Cuius vis fieri libelle munus ? Feſtinatibi vindicem parare , Ne nigram citò raptus in culinam . Cordillas madidategaspapyro , Vel thuris, piperifque fis cucullus . 4 Nonnifi tandem paucos ante dies ille me feftiuus compellauit, inquiens: Euge feftina prælum; quid præſtolaris diutius ? Nouumen fydus affulget Vrbi , immo toti præfulget orbi : Vnum iam adeft tutelare numen , Eminentifs. atque Reuerendifsimus fcilicet RAYNALDVS de Efte, Flos Principum, Decus Purpuræ, Eftenfis gloriæ columen . Hic vnus celebre nomen lethæo valet fubtrahere gurgiti : Huius AQVILAE candidifsimæ inuidiæ poterunt liuidos infringere dentes . Tanti Principis ergo infinum proijce me: nullo namque titulo fœlicior in lucem prodire vnquam , & vfpiampotero : His dictis continuòlibrum nomini tuo clarif fimo dicare , ipfoque Regio Auorum ftemmate imaginem exornare, atque ad aram tuæ maieftatis tanquam votiuam iconem appendere, decreui . Indefauftum omen ex eodem Poetapræcantaui . Cedro nunc licet ambules perunatus, Etfrontis gemino decens honore Pictis luxurieris vmbilicis, Et te purpura delicata velet , Et Et cocco rubeat fuperbus Index . Illo vindice nec Probum timeto . Cæterùmfolemni epiftolæ nuncupatione, virtutumque tuarum prolixa narratione meas hafce lucubrationes infcribere, vt moris eft , Eminentifsime Princeps, neque audeo, neque valeo : qui enim vera nitent gloria Heroes, prurientem garrulitatem , & verborum lenocinium indignantur potius ; quoniam vt Seneca in Thiefſte Atqui fauoris gloriam veri petit , Animo laudari magis quàm voce volet . Quid infupertuarum laudum, Principum gloriofiffime, immenfum percurrere ſtadium , feu vaftifsimum permeare Oceanum labore tamen impari enixè ftudeam ? Nulli , & nullibi ignotus es ( agam laconicè ) Vnius Inuictifsimi Cæfaris efto fides tota Germania tefte . Profe&ò integerrimæ tuæ vitæ candor , incredibilis pietas , morum fuauitas , auitæ munificentiæ fplendor, admirabilis æquè in pace, atque in bello prudentia , & humanitas ineffabilis funt fere minima tuarum virtutum fragmenta. Hinc meritò quòd nuper inter SR E, Cardines relatus fueris , Roma geftit , Germa nia plaudit, Mutina jubilat; quin etiamfpe meliori illucefcen te tanquam e fepulchro rediuiuæ lætantur Mufæ, Minerua gaudet , virtutes omnes reuiuifcunt . Ageiam Eminentifsi, me, & Reuerendifsime Princeps , hoc deuoti animi fymbo, lum ne dedigneris : animum non munus par Magno Alexandro refpice , immo cœlitibus compar corda non holocau ftum intuere , meque tuo patrocinij clypeo benignustutare , vt Romanodare fub aufpicijs tuis gloriofiùs vtar , nec non Amuforum, Criticorumque turbafolo inclyto RAYNAL DI nomine perhorrefcat . Id fi confequar, meis votis ple niùs arrififfe fortunam exiftimabo . Ita Numina TE diufer uent incolumem : Sic tua floreant perpetuo LILIA, & fublimè femper tuæ volent AQVILAE, vt Chriſtianæ toti Reipublicæ , nobifque omnibus proſis , æternùmque faueas . Vale. ME1 " MEDICORVM ARISTOCRATIAE AVCTORIS CONSILIVM. SOCRATES ille Magnus Dioclem Regem hortari fæpè folebat , vi animi memoriamimmortalem, fempiternamque relinqueret ; nam, vt¸ Saluftius habet: Omnes homines , qui fefe ftudent præftare cœteris animantibus, fumma ope niti decet , ne vitam filentio tranfeant veluti pecora, quæ natura prona , atque ventri obedientia finxit : cui quidem confilio Genius meus velab ipfa adolefcentia adeo fubfcripfit, vt nihil magis , quàm æternitati confulere cogitarit ; illos omnes infelices arbitratus, brutifque parumdiffimiles, quorum nomen vnàcumcorpore occidit ; Quibus profectò anima profale tantum modoest, vt aiebat Cicero ; & vt facundiffimus idem Saluftius teftatur : Contra naturam Corpus voluptati , anima oneri fuit , eorum vitam, mortemque iuxta æftimo , quoniam de vtraque filetur : veluti è contrario beatos dicendos eße , & immortales eos ratus fum, qui licet fato fuccumbant , tamen, vt ille ait Volitant viui per ora Virùm Hincfactum eft , vt adolefcentiam, &reliquam atatem vfque ad prafentem , qua Geneanthropeiamconftruxi , que viridis eft adhuc(licet perquinquennium rebelli egritudine afflictatus ab omniStudiorum genere vacare,fuerim inuitò coactus ) in Gymnasÿjs , in Academÿjs , in Peripato tranfigere fim conatus , memor femper noftri Galeni verborum in exhortatione adbonas artes dicentis . Quarelongè turpiffimum eft,hanc ipfam rationis vim , quæ nobis ineft communis cum Dijs , negligentes caducarum rerum ftudio teneris Etenim fieri non poteft , vtquiuis inqualibet facultate præclarus euadat , ni ſapientiffimum illum Solonem, qui se quotidie veldocentem vel addifcentemfenefcere gloriabatur, imitetur . Quamobrem vt innato fatisfacerem defiderio , & meorumlaborumquafi rationem quamdam vnicuique redderem, aliquid vtile , & iucundumfimulfcribere , iandiù mente perluftraui ; Ac tandem in mentem venit , Hominisgenerationem ab ipfaradice philofophicè non magis , quàmmedicè perfcrutari , ac pertractare . Cùm enim noftris bifce temporibus nihil fit aliudfcribere , quàm parùmimmutatis methodo , ac verbis tranfcribere; cùmquede re medica , & alijs facultatibus abundè fatis , ac plenè vfque adeo dictum fit , vt Superfluum, acfortè temerarium foret eas aggredi (oporteret etenimstilo , atque doctrina cœteris an teire) longè melius mecum factum iri exiftimaui , fide re, quam alij non attigerint , autfaltem non expleuerint , tractatum inirem, &noua pro viribus excogitarem theoremata , Apulei verba fectatus dicentis libro de ſcholaftica diſciplina: Miferrimi ingenij eft , vti femper inuentis , & non inueniendis . Vifum eft autem opus in duo volumina diuidere : In primo omnia, que adHo. minis generationem exclufiuè pertinent , fusèpercurrere , vtputà actus aphrodiños,eorumqueprincipia organa , omnefque concumbentis affectiones &accidentia. In fecundo verò cunctas naturæoperationes , &induftrias vfque ad completam formationem & partum inclufiuè inuestigare, vnàcumijs,quæad fœtum,advterum,ad prægnantemintrinfecè , velextrinfecè quouis modofacere poffunt. Et ideo primushic liber infcribitur GENEANTHROPEIAfecüdus , verò nuncupabiturforte NIPIANTHROPEIA. Ille iam compilatus datur typis;hic tantum inchoatus, mente totus digeftus citòfato non denegante propalabitur; eòque libentiùs,quò primum hoc volumen fapientioribus haud effedefpectum intellexerim , meofque labores Medicine candidatis aliquatenus gratari , feù arridere. Quod fi paucis , doctrina tamen locupletifsimis commendarifentiam , inuidos &fycophantasnibilextimefcam; quin potius eorum reformidabo laudes : fiquidem tam vulgare est à vulgo iaudari , quàmob vulgaria laudari . Enimuerò auram ipfe popularem non ambio ; fed fapientum tantummodo, eruditorumque probationem exopto : perindè ac Dionyfidorus illi Tibicen clariffimus > +3 4 1 vt refertLaertius in Cratete , gloriari fæpè folebat , neminem pulfus fuos audiffe neque in Triremi , neque ad fontem quemadmodum Ifmenia ; fentiens nunquamfe plauſum imperitorumcaptaffe , fedfat habuiffe probari paucis eruditis: Nequete, vt miretur turba , labores , Contentus paucis lectoribus . PræcipiebatVenufinus Vates . Magna enim , ut Symmachus ait in Epiftolis, prærogatiua eft placuiffe fapienti . Inde Agatho apud Platonem inConuiuio: Neme adeo Theatri , aiebat, ftudiofum, eiufque fauori deditum putes , vt ignorem prudenti viro paucorum fapientum magis , quàm multorum infipientium iudicium effe verendum . Ouidius quoque primo de remedio Amoris illa babet: Dummodo fic placeam , dum toto canter in orbe , Quàm volet impugnet vnus , & alter opus . Ingenium magni liuor detrectat Homeri ; Quifquis es exillo , Zoile, nomen habes. Idipfum appofitè confirmauit Hippomachus pugillatus magifter apud Aelianum 2.libro varie bistoria cap. 6. his verbis : Quum Athleta quidam ex eius difcipulis fpecimen exiberet Artis , & circumftans multitudo vniuerfa plaufum tolleret , percuffit eumvirga Hippomachus , inquiens : Tu verò perperam , neque ficut oportebat fecifti , quod melius fieri debebat ; nam fi quid artificiofum præftitiffes , nonhi te collaudarent , innuens , cos , qui vnumquodque ritè gerunt , & adminiftrant , non multitudini , fed ijs tantum , quirei fcientiam aliquam habent, placere oportere . Ita quoque lepidiffimus Martialis 6. Epigram. 61.tunc testatur fua fibi carmina in maiori exiftimatione fuiffe , quandocriticos, & cauillato res habere cœperunt,fic ille: Laudat,amat, cantat noftros mea Romalibellos , Meque finus omnis , me manus omnis habet . Ecce rubet quidam , pallet , ftupet , ofcitat , odit . Hoc volo : nunc nobis carmina noftra placent.. Quod fi veftra Aristocratie idplacere contingat, maiora alacriùs moliri conabor,&maturiora fuotempore mens pariet , quæ vfque modo parturit ; namque nondumfortè ad vegetem fœcus. ditatem peruenit animus, tefte autem Plauto inTrinummo : Sapientiæ ætas condimentum eft , fapiens ætati cibus . Vt autem Plato infuo conuiuio ediẞßerit . Omniumhominum prægnans , & grauidum corpus eft , prægnans & anima, &cùm primum ad certam ætatem peruenerimus , parere noftra natura cupit . Ideo Sulmonenfisdecimo quinto Metamorphofeos . Etenim mihi multa vetuftas Scire dedit . Præclara quippè fententia, fed multò ante àIob luculentiùs diuino afflatu prolata ÿjs verbis capite duodecimo: In antiquis eft fapientia , &in multo tempore prudentia . Siquidem auctore Plutarcho in questionibus Romanis. Veritas eft filia temporis . Nec interim perfecii , & vndique abfoluti partus defunt , quos aliquando publica vtilitati tradam, inter quos præcipui erunt,quos in Romano Archigymnafio de fuggestu oretenus protuli,&funt: Commentaria opulentiffima infextum Epidem. Liber de Morbis contagiofis.Tractatus locuples de morbis hæreditarijs.Tractatus de morbis Puerorum.Hippocratis antitheta cu conciliatione , infuper inPythagora fymbola Elucidationes ampliffima, in quibus Stoicoru, ac Peripateticorufimul reuelantur myfteria.Illud poftremò præfart lubet,amice lector, in adducendis Auctorum fententijs melibenter ipforum verbis vti , fideliterque registrare vtplurimum textus , tum quia iucundior est audita ex ore dictantis paramia ; tum etiam quia Tyronumdetrahitur labori ; hi enim & ex librorum penuria , nec non etiam ex fimpliciori ftudio fapèalicuius fententiæ fruftra aucupantur locum , quem tamen fi relatum adungueminueniant , in propriumvfum leuiori labore conuertere poffunt. Valeas . MO- Momo, Zoilo, Sycophantis, Cacologis, Amuſis, Perpetuam confufionem , & Mentis cœcitatem . VISQVIS es , Geneanthropomaftix , qui me vel mordicùs arguis , vel inuidus infimulas, quòdlucubrationes ediderim palam inutiles, & mullius ferè precij, indignas , que non dicam typo ad immortalitatem, fedcalamo adbreue tempus commendentur, exeas , cedò, mecum ipfa incertamen , non sis tamen atro liuore polemista infectus ; &induel lariconflictu velmeos repares ictus ; vel ipfe ferias , &ego tela, mucronefque tuos altiùs reuerberabo . Idfidetrectes agere , in detractorum viliffimam turbam reijci , ne graueris . Porrò fi huius operis apographon, fiue titulum prima facie infpicias (quod primo fortè obijcies ) Geneanthropeix: fanè opus ipfum cenfebis iucundum potius , atque eroticum , quàm eruditum , & vtile , Poetarumque auribus magis quàm Iatrophyficorum confonum . Verùmenimuerò si intimè perlegeris , &mentis aciem penitus adiunxeris , haud vereor , quin simul cumiucunditate fœcunda infuper philofophie femina , ac medicina germinareperias.Quamobrem AriStophani fubfcribe dicenti in Equitibus . Amice audias primùm , deinde iudices . Fortè enim caracteres Cleantis lucernam redolebunt . Ideo Galenus in primo de elementis : Neque, inquit, nomen operis, fed virtus infpicienda eft . Cæterùm nisi candidis doctrina ftaminibus inueneris opus contextum , clafficorum Auctorum fententijs laqueatum , meliorum Vatum carminibus , & oraculis tefferatum, philofophicis rationibus confirmatum , medicifque dagmatibus confummatum , dentibuslaceres , & aquis animis feram . At si rerum infuper varietate mulceri desideres , nibil equidem vereor, quin iucunditatem eamque maximam sis baufturus ; nam vel in ipfo fcribendi principio calamumad lectoris voluptatem concinnaui, illud Marci Tullij 2. Tufcul. recolens ; le- &tionem fine vlla delectatione negligo ; & illud magis Tufculanarum 1. Mandare quemquamlitteris cogitationes fuas , qui eas nec difponere , nec illuftrare poffit , nec delecta tione aliqua allicere lectorem , hominis eft intemperanter abutentis & otio , & litteris , Que quidemaurea fententia maximoperè mihi femper arrisit , si quidem receptum eft illud Horatyin Poetica Autprodeffe volunt , aut dele&tare Poeta, Aut fimul & iucunda , & idonea dicere vitæ . Quin si verum eft,quod Lyricus ipfe fubiungit . Omne tulit punctum , quimifcuit vtile dulci . Spero fore , vt iudicemurfcopum propiùs attigiffe. Lectorem delectando , pariterque monendo . Cùmigitur omniabec pleniùs exuberare videbis , nequicquam cupio , vt melaudibus extollas , ingeniumque commendes , fedilla aliquando animi gratia perlegas , &si fortè fortuna tunc in paruos aliquot impingas errores , vt corrigas , precor, & excufes artificem , quandoquidem aliquando bonus dormitat Homerus. Sedheus tu,qui futurus es Ariftarchus, illud Quidy 3 , de Ponto mente prius , animoque rependas . Corrigere at res eft tantò magis ardua , quantò Magnus Ariftarcho maior Homerus erat ... Rurfus quoniam sicut Galenus aiebat : Nunquam errare captum excedit humanum, rarò autem folius artificis . Indefomnibus numeris perfectum,abfolutumque non reperies opus , aut multò minus nouis inuentionibus ditatum , aqui , bonique confulas ; vt enimnofter babet Hippocra tes 1.de Dieta: Immeritò autem vllus aliquis ipforum reprehendatur,propterea quod in uenire non potuerunt , immo laudandi potius omnes , quòd inueftigare conati funt. Atqueitacufpidem ferientis linguæ primò retorqueo, &cum Terrentio inHeauton.querulus acclamo, Dij veftram fidem ! Itan' comparatumeffe Hominum naturam omnium Alie- Aliena melius vt videant , & iudicent , quàm fua ? Sedacrius adhuc infultantem te , Mome , video . Quæcumque, ais , ab aliquo fcribuntur , eo confilio exarari debent , vt fcientiam, & facultatem aliquam, quibusfaltemfubalternentur , prafeferant. 1am ifthoc opus adnullam prorfus referri poße facultatem, videtur ; ergo fine debito frustratur; ergo exantlatur incaßum . Atqui fruftrà , Sycophanta , conaris peſſundare generofos labores ; nam non modo opus hocfuo non deficit fine , verùm duabus planè fcientijs fubalternatur , duos obtinet, eofque illuftres fines . Quandoquidem fiVenereammixtionem,de quahic agitur, confideremus, prout est via adHominis generationem , immo prout eft eiufdem primum principium : fi perpendamus videlicet , quo paElo, quaueinita ratione , quo tempore, quaue menfura , quo altro , & ordine aphrodifion celebrare quisdebeat, quatenus integrum fortiatur generationis effectum,&pulchra prole mundum exornet,quisneget prestantifsimam Physiologiapartemlibrum redolere, nimirum illam , quæ ad ſeveœiv attinet, omnium pulcherrimam , neceffariam , arduam, doctifsimam , immo etiamad Magia præclaram partem , que anthropofophia nuncupatur ? que omnes res illius excellentiam luculenter insinuant. Nempèverfatur circa productionem Hominis , qui non folum diuini totius operis compendium, &microcofmos dicitur ; fed etiam à Triſmegiſto Magnum appellatur Mundi miraculum , àZoroafiro , Audaciffimæ naturę decus . Vi proinde iure Sophocles in Antigone . Nihil æquè ftupendum , ac hominem Natura parens produxit vnquam. Quodergo praterDeum poteft in rerum vniuersitate nobilius inueniri fubiectum ? Præterea si eandem Veneream coniunctionem refpiciamus, vt quædamhumani corporis pafsio eft , &vtfanitatem feùmorbum aptaest parere , dubio proculad medicinamliber ſpectabit , &adnobilem illam partemque iyini , aut waŋodoymur nuncupatur . Quapropter sifacultates ab obiectis pre- -ftantiam ducunt,cùm præfens Tractatus circa Hominem vel gignendum, velferuandum uerfetur, apprimè præstans, atque illuftris cenfendus erit , cùm undequaque refpiciat Hominem omniumrerummenfuram, &creaturarum normam; quem ideo Pythagoras basilicè appellabat Deum mortalem. Plato Diuinum genus . Plotinus Quoddam vniuerfum . Est itaque hoc maximèpræclarum in opere, quod fiPhilofophus perleget, lautè Philofophia pabula deguftabit ; Medicus, fuas & ipfedapes opiparè delibabit. Inftas liuente,Zoile, uultu, &caperatafronte iactas,opus immodestiam quandam, ac turpitudidinempræfeferreturpes enim, & acolafti uel ex Ariftotelefunt actus Venerei; Igitur fihabitus fpecificantur ab actibus , & afuis obiectis fcientia,turpis , &inhonestus erithic tractatus, ac proinde Medicum, quem modeftifsimum effe conuenit uel Hippocrate monente libello de decenti ornatu,dedecet. Detractor inuide,fufurro nequam, qui nihilo plus fapis , quàm Rana Gyrina, vt eſtPlatonis adagiumin Theetato, tertio ifthoc tuo infultu nihil magis perterritus , autperculfus,quàm primo, &fecundo audaxrefpondeo cum Auicennafen.20. lib.3. tract. 1.cap.44. Non eft turpe Medico,cùm loquitur de rebus Venereis , de amplificanda virili virga , de conftringendo muliebri vafe, de delectatione Mulieris coeuntis ; Quoniam funt ex caufis, quibus peruenitur ad generationem. Aurofanè digna uerba ; quod si motus fpecificatur à termino, àfine media ex Philofopho, quoniam aphrodiſiafunt motus ad generationem prauij , & antefignana mediapropterillam, licet nonexfe,fed ex abufu considerata aliquod redoleant uíaopa,siue immundi tiem , funt nihilominus preclarifsima, quia ad generationis officium diriguntur , de quofapientifsimusPlatoinConuiuio dicebat. Eft autem opus hoc diuinum , &in Animali ipfo mortali immortale hoc eft, conceptio fcilicet, & generatio . Præterquamquodlicet adeffet in opere aliquid ametria sicrequirente fubiectamateria, dicerem cumPlinio : Lafciua eft nobis pagina, vita proba; fubiungerem cum Petronio . 3 Quidmeconftria fpectatis fronte Catones , Damnatifque nouæ fimplicitatis opus ? Sermonispuri non triftis gratia ridet , Quodquefacit populus,candida linguarefert . Nam quis concubitus Veneris , quis gaudia nefcit ? Quis Quis petat , in tepido membra calere thoro ? Ipfe pater veri doctus Epicurus in arte Iuffit , & hoc vitam dixit habere telo's Id ipfum primo Epigram. luculentiùs exarauerat Martialis ad Cornelium , quod mirè ad Geneanbropeiam facit Verfus fcribere me parumfeueros, Nec quos perlegat in ſchola magiſter , Corneli quereris : fed hi libelli . Tanquam coniugibus fuis mariti Non poffunt fine mentula placere . Quidfime iubeas Thalaffionem Verbis dicere non Thalaffionis ? Quis Floralia veftit , & ftolatum Permittit meretricibus pudorem ? Lexhæc carminibus data eft iocofis, Nonpoffint, nifi pruriant , iuuare . Sed interimrogo meum librum , vt caueat ab ijs , qui , vt Iuuenalis ait : Curios fimulant , & Bacchanalia viuunt . Quippe inhos Ariftotelis quadrat cauillus ille in Xenocratem Chalcidonium, eo quòd cùm meieret manus pudendisnonadmoueret , ne contaminaretur honestas: Caftæ manus funt , mens habet piacula . , ་་་ ་ ་ At quis turpia non turpiter dixerit , inquit etiam Marfilius Ficinus in Conuiuio, proinde in tatoopere Stolata non minus verba, quàmpretexta legentur . Te autem, Alophanta , vt video , turpia legere , facere non pudet . Sile iam : Ignemne fcalpas , ficredis Pythagore . Dices riclu cynico,extitiffe alios , quide fubiecto argumento egerint ; ideoque fruftra mehanc prouinciam fubije . Subitonus refpondendi Magnus Hippocrates 1. deDiata, vbi ait . Multi hominesvbi audiuerint aliquem , prius de re aliqua expofuiffe , eum qui de his pofterius dixerit , non recipiunt , non cognofcentes quod eiufdem intelligentiæ eft , ea quæ rectè dicta funt, poffeiudicare . Oquam uenuftum Maronis dicteriumilludfait , quando Amufis quibufdamobijcientibus , quod Enni uerfus aliquot fuo inferuiffet poemati,refpondit . Magnorum effe Virorum, clauam extorquere de manu Herculis . Nec reticenda eft Flauij Albinÿj fententia illa . Fructus legendi is eft , vt æmuléris , quæin alijs probes , & quæ maximè in aliorum dictis mireris , in aliquem vfum tuum opportuna deriuatione conuertas . Ta. metfinemo adbuc, quem fciam, exprofeffo & radicitus GENEANTHROPEIAM fabricauit: funt folummodo pauca quadam fragmenta inhoc &illo Auctore difperfa . Nos autem de omnibus, que circa bumanam generationem, ac padurgiam contingere poffunt, affatim, confultò , & fummo ftudiodecernimus , &ni mihi fim Suffenus, nimium cæcutiens qıλavría aix poterat iucundiùs, &uberiùsresipfa tractari. Athuius cenfus tibi neutiquam uidetur opus ; Efto, fed tu meliora prome D Quidringis ultra ? An nefcis ex Martiale , quòdimprobe agit , qui in alieno libro ingeniofus eft? Mediocribus fcriptis , inquit Symmacus in Epistolis , amicorum benignitas fcit fauere , alienorum inuidia nefcit ignofcere . Nam apudillos ; ut Erricus Puteanus Sugamberqueritur . Traducitur quicquid fcribitur , ridetur quicquid editur ; decerpitur , atque etiam euellitur, quicquidprænuncia alicuius famæ folia emiferint . Itaque cum Aufonio concinam. Pone obelos igitur fpuriorum ftigmata Vatum Palmas, nonculpas effe putabo meas ; Etcorrecta magis , quàm condemnata vocabo, Apponet docti , quæ mihi lima Viri . Aia tandemcum Perfio: Difce , fed ira cadat nafo , rugofaque fanna .... Homeri in Sciolos peruicaces maledictum ruat . Sed Dij vos omnes faciant vndamque, folumque . ་ ་་་ Sinminus illud DI- DISERTISSIMO MEDICINE PROFESSORI, Vrbisque Archiatro Ioanni Benedicto Sinibaldo Amico fingulari . N rerum creatarum omnium liturgia , quæ alioquin fpatiofo ambitu difperfa ad totius ornatus fummi Opificis extant opera , vel verbo facta , exiguo Hominis ergaftulo eiufdem gratiofa Idea conclufit . Quin dignatur ad fui fimilitudinem efformatam , creatamue animam tabernaculo hoc indere . Illico creatus cum morte ob peccatum multatus Homo deperdendus effet , corruiffet vix vifum tantum naturæ miraculum ( quoad reliqua ) ni pius ille creator multiplicibus , fiue pluribus ad corpora animabus propagata fobole ad poffibilem tempore æternitatem conceffiffet , indidiffetque cftrum, defideriumue ad fui fimile gignendum medio coitu . Ationem ex fui tantum animaduerfione talem vt turpem abrenuiffent Homines , nifi & corporis forma libidinis excitata titillatione , congreffufque delectatione, tanquam cohoneftato actu mens illecebris obuoluta id haud perfpiceret . Cuncta hæc , SINIBALDE MI DOCTISSIME , ET LEPIDISSIME cùm percurras , nec rem obfcoenam , nectanto homine indignam quis dijudicare poterit . Verfatur circa abditiffima philofophica , & Medica, vt latrophificorum palato abunde fapiant exarata quæque . Ne cures fciolorum garrulitatem,fivti canes aduerfus vmbram adlatrent, obftrepant, obtrectent. Qui norint, quid perlegant, intendent animo, nec defpicient Doctiffimorum familiam fatis tibi fit exple re: illam ne diutius tot bonis laboribus priuatam reddas, enixè hortor, & rogo, vt properes ad editionem ; facilius erit tibi tunc manum dare alteri fectioni, feù parti , vt completum poftmodum ex toto prodeat opus . Intertexta pleraque fucundiffimè confpexi de fpermatica febre , ac de conceptione à fpirituofa feminis portione; in his fi quis pro re indubitata opinionen recipere recufet, non denegabit faltem in probatione nec defuiffe ingenium, nec iudicium. Perge alacriter , feftina ad editionem, loquere fecundum Socratem , vt fciant cunci , quid valeas . Reportabis forfitan adeo fummas laudes, vt calcar fint ad maiora . Vale : Addictiffimus ex animo Paulus Mancinus ab Acummulo . Clarifsimo Viro PAVLO MANCINO ACVMMVLENSI. D 10. BENEDICTVS SINIBALDVS S. IVTINA rebellique corporis ægritudine mihi detento , feù potius depreffo , vt nofti , Mancine Eruditiffime, ab omnilucubrationis genere vacare per annos neceflum fuit ; inde Geneanthropeia inftitutum opus marcore ferè contabuit, nec potuit vfque modo Philomuforum explere vota . Torpet ingenium, amice doctiffime, vbi corporis viget languor ; ideoque Tullius prudenter aiebat, opus effe valere corpore , quò poffimus &animo . Cedo quàm male quifpiam degeret inclufus carcere lacunofo , obfcuro, fquallido ? Quis valeat ceno putrido merfus vita commode obire munia Corporis ergaftulum , quo veluti carcere cœleftis clauditur animus, pari modo fi nimium, exhauftum, infirmum , impurum , ac tabidum euadat ; ipfius animi vis penè diuina habetatur , ac præſtringitur, nec non mentis æthereum lumenita caligat , vt nihil præclari, nihil diuini concipere queat, &fi fortè concipiat, nequeat exarare ; vt proinde foret femper fapientiæ ftudiofis Orandum, vi fit mens Jana in corpore fane. Verùm enimuerò fi ætatis beneficio,& medica artis ope vitæ robur, vt fpes eft, paulatum reuiuifcat , fi quidemin præfentiarum illud Ouidij 4. de triftibus edicere poffum : Nam neque funt vires , nec quicolor effefolebat ; Vix habeotenuem › qua regat offa cuiem Spero fore , vt præli mora maiori adhuc perfectione rependatur , ac tandem opus ipfum in lucem prodeat omni ex parte expolitum, & vndique locupletatum . Profecto Horatianum illud præceptum mihi femper arrifit, quo monitat, vt lucubrationes nonum premantur in annum : qui namque nominis, vanæque gloriæ auidiufculi præceleres funt in fuis excudendis mentis conceptibus , illos vt plurimum eduat immaturos; perinde ac in animalium genere tefte Ariſtotele , quæ celerius fœtus pariunt , cocos emittunt vtplurimum . Erunt, Paule mi,fauente numine,ac Panacea in ope. re,nonmodo que delibafti de Hominis generatione facta per feminales fpiritus abfque genitura , necnon de febre fper matica, a nemine hactenus, quem fciam defcripta; verùm etiam alia plurima ingeniofa ni fallor, houa, & fimul iucunda; vt parum inde fim formidaturus cuiufcuius ligurini Momi liuidos dentes , quin potius alacriùs , fi Sororum haud nimis breuia erunt ftamina, expediam fecundum volumen ,quod eft Nipianthropeia: didici enim ab Ornatiffimo illo Crucio, præceptore noftro olim fortunæ ludibrio, qui tamen Aduerfis rerum immerfabilis undis . Vt ex Pindaro canit Horatius,' amuforum æquè obiurgationes , ac laudes peffundare . Tù interim faluti meæ afpirare ne præftoleris : optimæ namque, felectæ, &vberrimæ tuæpraxi è plenis Theoriz fontibus mananti , fido quamplurimum . Vale, & fiquid habeşin arte noui ( nam bibliophagus vndique nonos expifcatis Auctores )" impertiti ne graueris , AVCTORVM QVI FREQVENTIVS interloquuntur Anacephaleofis . ADrianusSpigelius. Aetius . Aefcbilus. Aelius Promotbus. Albumazar. Albucafis. Albertus Magnus . Albertinus Bottonnus . Albertus Saxonia . Albucafis. AlexanderMaffaria . Alexander Benedictus . Alexander ab Alexandro . AlexanderTrallianus. Alexander Aphrodifaus . Aloyfius Mundella . Alcmeon . Alexis.. Amatus Lufitanus . Ambrofius Paraus . Anacreon . Andreas Baccius. AndreasVefalius . Andreas Laurentius . Andreas Mattbeolus. Andreas Spigelius . Andreas Alciatus. Andreas Cefalpinus . Antonius Mizaldus . Antonius Beniuenius . Antonius Guainerius. Antonius Mufa Brafauola . AntoniusTorquemada. D.Antoninus. Antonius Zimara. Anaxagoras . Antiphanes . ApolloniusRhodius . ApolloniusTianaus. Apuleius . Archelaus. Archias. Aristippus. Arethaus. ArnaldusVillanouanus. Ariftoxenus . Ariftoteles . Aristophanes. Arrianus . Afclepiades Athenæus. D. Athanafius. Auenzoar. Auerroes . Auicenna. Aulus Gellius . D. Augustinus . Augustinus Niphus. AureliusVictor.. Aufonius. B Balduinus Ronfaus. Aldus Angelus Abatius . Baptista Codronchius . Bartholomeus Caßanaus. Bartholomeus Cabrolius . Bartholomeus Cocles . Bartholomeus Euclacbius. D. Bafilius . Beda Benedictus Pererius . Bernardus Gordonius. D. Bernardus . Bion. Blondus. D. Bonauentura . Atullus . CCaliusCalcagninus. Calius Rhodiginus. Calius Aurelianus . Caietanus . Calimachus. Capreolus. Carolus Stephanus . Carolus Clufius. Carolus Sigonius. Cafpar Babuinus . Castor Durantes . Catullus . Chalcidius . • Chrifyppus. Christophorus à Cofta . Claudius Minorus. Claudianus . Cleopatra. Clemens Alexandrinus . Clearcbus. Clinias Pythagoricus . Coiterus. Columella . Conciliator . Conradus Gefnerus Cordeus . Cornelius Agrippa . Cornelius Celfus. Cornelius Gallus . Cornelius Gemma Cratetes. Curio AnielSennertus. DD. Damafcenus. Damocrates Clinicus , Democritus . Demosthenes. Diocles . Diodorus Siculus. Diogenes Laertius . Diofcorides. Donatus Antonius ab Altomari Dortenius .. Durandus. AGidius Romanus . Empedocles. Ennius. Epitectus. Euonimus . Euripides . Eufebius . Eustachius Rudius . Euthimius. Austus Andrellinas. Fælix Platerus . Francifcus Roußettus. FrancifcusVallefius . Francifcus.Georgius . Francifcus Frigemelica. Francifcus Valleriola. Fulgofius ... Abriel Fallopius. G Gabriel . Galenus . Gargias abHorto. Gafpar Peucerus . GafparBabuinus . Gafpar Schunenckfeld. Geber . Georgius Villicbius . GeorgiusTraperuntius . Grattarolus. Gregorius Nanzianzenus . Gregorius Horstius. Guglielmus Rondeletius , HHalyRodoam .. Herueus. Hefiodus . Herodotus . Hieremias . HieronymusFracaftorius . D. Hieronymus . Hieronymus Cardanus . Hieronymus Montuus. Hieronymus Mercurialis . Hieronymus Capiuaccius. HieronymusFabritius . Hieronymus Mengus. Hieronymus Angerianus . Hieronymus Magius . Hippocrates. Ho- Homerus, Horapollo. Horatius. Horatius Augenius . 1Acobus dePontanus Partibus.. Jacobus Ruef. Iacobus Oetheus . Iamblicus. JacobusVueccherus Iacobus Hollerius . D.Io. Chryfoftomus . D.Io Apostolus. 10: Schenchius . Ioannes Gramaticus . Ioannes Renodaus . 10. Chetan . Ioannes Mefue. M Acrobius . Marbodeus Galls. Marcus Antonius Vlmus, Marcellus Empiricus . Marcus Marullus . MarcusTullius Cicero . Marcellus Donatus . MarcusVarro. MarfiliusFicinus . Marfilius Cagnatus. Martinus Delrio . Martialis . Martinus Rulandus . Matthias Cornax . Phocilides . PieriusValerianus. Pindarus. Plato . Plinius . Plotinus. Plutarchus . Polybius. Pomponius Latus. Proclus . Propertius. Profper Alpinus. Procopius Gazeus. Ptolomeus . Pythagoras . MatthausGradius. Mauritius Cordeus .' Menander . Q Curtius. Quintus Serenus. MercuriusTrismegistus. Metellus Numidius . R Anchinus. Rafes. MichaelDoringius. Mofchius. Montanus. Io. Damafcenus. Io. Serapius . Ioannes Coile . Joannes Gallego de la Serna. Joannes Heurnius. IoannesFernelius . Io. Baptista à Porta . Ioannes Ruellius. Joannes Varandæus. Io.Vcberus . Ioannes Manardus . Ioannes Argenterius . JoannesVigo. Io.Ingegnerius . IoannesVuierus . Joannes Riolanus . JofephusPhauorinus , Iefepbus Quercetanus. Ifaac. Ifaias. Ifidorus . Julius Cæfar, Iulius Alexandrinus . Iulius Guaftauinus . Iulius Cæfar Scaliger. Iulius Firmicus . Iulius Cæfar Claudinus, Iuftinianus . Juuenalis . Laurentius loubertus, Leo Apber, Leonardus Fukfius . Leonardus lachinus. Leucippus. Leuinus Lemnius, Lucanus . Lucianus, Ludouicus Mercatus, Ludouicus Duretus , Ludouicus Molina. Ludouicus Septalius . Lycoftbenes. Moyfes. Montagnana. Mufaus. Mundinus . Atalis Comes. N Nemefianus - Nicander. Nicolaus Florentinus . Nicolaus Leonicenus. Nicolaus Liranus . Nicolaus Craggius. Nonnius. Chamus. Olimpiodorus . Oribafius . Orpheus. Ofualdus Crollius. Ouidius. P Armenides. D.Paulus Apoftolus. Paulus Zacchias . Paulus Diaconus . Paulus Ghirlanda. Paulus Aegineta. Perfius, Petrus Foreftus . PetrusToletus . Petrus Lambardus. Petrus Salius . Petrus de Abano. Petras de Peramato . Petrus Bembus. Petrus Seuerinus Danus, Petrus Bayrus. Petronius Arbiter . Philoftratus . Philippus Presbiter . Philo Hebræus . Picus Mirandula. Realdus Columbus. Rembertus Dodonaus. Rodericus Fonfeca. Rodericus à Caftro . Rufus. S Auonarola, Sanctorias Sanctorius Scotus . Scribonius Largus . Seuerinus Pingus. Seneca. Seuerinus Boetius. Sextus Platonicus: Sillius Italicus . SimonPortius . Socrates. Sophocles . Statius Stobaus. Symmachus. T Ertullianas Teopbrastus Paracelfus. Theocrytus. Theophraftus. Theodorus Zuingerus . D.Tbomas. Thomas àVega. Tibullus. TitusLiuius . V Aluerdus. Victorius Trincavellius . VidusVidius. Virgilius Maro . Vlpianus. Vuimpina. Vlyfes Aldourandus. Enocrates. X xenopbon . Z Zoroaster. Eno . Zopirus. GENEANTHROPEIA SI VE LA DE HOMINIS GENERATIONE: LIBER PRIMV S. Omnis caroficut foenum veterafcit , &ficut folium fructificans inarbore viridi : alia generantur, & alia deijciuntur ; fic generatio carnis, & fanguinis alia finitur, &alia nafcitur. Ecclef.cap.14. DeAltu generationis in communi . PROEM IV M. A bus acceperimus primùm , vt idem Philofophus teftatur. In omnibusautem non obfcuram breuitatem pro viribus polliceor , omiffa verborum , rerumque vulgarium profufa , & infructuofa ambage , ne tædio afficiatur eruditus lector . Pindari namque celeberrimo di- &tato aftipulor: Atqui pauca in prolixis argumentis vario fermonis artificio edifferere , auditio eft pro fapientibus . Etenim meus calamus incidit in fæculum , quo ficuti nullum extitit aliud eruditum magis , ita , & nullum . adeò cacoftomachon ,feu ἀπόσιτον , καὶ ἀνόρεκτον , cuiproinde opus eft modicis quidem , fed eupeptis, cupedijfque citrà naufeam, non fine bellarijs . Afpirent interim numiha votis , nam vt Lucan. 9. belli ciuilis .. ATVRÆ myfta magnus Ariftoteles 1.de Phyfico auditu contextu 4. fcribendi , & componendi rationem vnicuiq.demonftraturus,aiebat. Qua propterex vniuerfalibus adfingularia procedere oportet. Nos B igitur hac pariter norma, & methodo præfens opus aufpicaturi: catholica quædam , ac prolegomena dicta præludemus ; facilius enim fingularia confideramus , quando de vniuerfaliNil agimus nifi fponte Dei. TRACTATVS PRIMV S. DeNomine, Definitione , &Finali Caufa Veneris. PR AE LO QV IV M. NTE cuiuflibet rei , vel facultatis tractationem, receptatulit confuetudo , vt præludia quædam præmittantur, quæfaciliorem aditum , & clariorem intel-l ligentiam parare ad fequentia folent . Huiufmodi funt in primis Nomen rei , dequa fcribitur ; Definitio , &præcipuè Finalis caufa . Porrò ignorato nomine ignorantur ferè, &reliqua. Quamobrem 1. Elench. aiebat Philofophus . Quinominum vires ignorant, &feipfos fæpenumerò , & alios quoque fallunt . Id quod fana mente recipias velim , candide le&tor, namdocente Hippocrate, libello de arte . Abfurdum eft putare, exnominibus ideas rerum germinare , quinimò impoffibile . Et Plato faC Ipientiores eos omnes adfene&utem peruenire, dicebat,qui , negle&is nominibus , rebus effentialibusfefe addicunt . Definitio velut manu ducit nosin rei cognitionem , vt enim 1. Officio, rum Tullius habet : Omnis, que àrationefufcipiturde aliqua re institutio, debet à definitione proficifci, vt intelligatur quidfit illud, dequo difputatur . Demùmquodattinet ad finalem caufam 1. Magn. Moral. dicebat Ariftoteles. Primùmdicere oportet omnis fcientiæ , &facultatis effe aliquem finem, eumque bonum . Quocirca cuncta hæc nos , dedita opera perluftrabimus, illud prænunciantes, Generationis actum in toto operis curriculo , feruata pudoris lege, appellandum fore modò Venerem, feu Mixtionem:modò congreffum , feù copulam: modò ini tum, feù coitum, aut contactum ; modò genium, feuconcubitum ; non rarò etiam obfcuriori nomen- 3 menclatura aphrodifion, vel clinopalin , aut vo- A luptatis paleftram ; & fi cui fortegraca nomina arrideant magis, dicatur ἀφροδισιασμός, μισητεία , aut Zuvusioμòs , quæ voces Aphrodifiafmos mifitia, & finuſiaſmos, latinè fonant . Geneanthropeix HHOIT CAPVT I. De Veneris Nomine,ac Pfeudonumine . EfanaGentium progenies, & Vatuminfana turba, ceù quæ rebus omnibus numen , ac deitatem facilè imponebat, non fuit verita lafciui quoque luxus , & fœda libidinis Deam facere , quam Venerem appellarunt ; quatenus apud homines ἀμούσους , καὶ αγροδιαίτους , ideft imperitos , & vulgares minus turpefacinus haberetur impuritas coitus , tanquam Deorum inuentum aliquod', vt meritò exclamari indè debeat cum Didone - apud Aufonium .. Falfidici Vates, temerant qui carmine verum, Humanifque Deos affimilant vitijs. • B furmagis confenum græco verbo are , deftdementia denominemu ? Aftipulatu hic ethimologia præclarè nimis Plautus in TrucuLib. I. Tract. I. lento, vbi fic loquitur . nammibi bac meretrix, Que hic babet Phronefium fuum nomen omn ExpedionemouitmeoP bionefimnam φρόνησης Est fapientia Vtique femper Veneris igniculus infipientiæ , atque dementie fignum extat, atque effe&us , là qua Eurypides illam denominauit in Troadibus, his carminibus , quæ fonant . Mortalibus namftulta cunctafunt Venus , Recteque cœpit nomen hoc, infania . Vbique etiam , & ab omnibus libido vocitatur infana, vefana , amens , ferina , quò pertinet illud Maronis in Eclogis . AbChoridon, Choridon, que te dementia cœpit? Erat enim. Is paftor infano Veneris impulfus ardore, quo veluti defipiens, ac delirus euaferat. Verè enim nihil eft aliud Venus, quàm efficenus naturæ impetus, ac luxuriantis nature fomes , atque adeò turpe quoddam nefas . Fuit e- nimuerò ex multorum fententia Venus lafciua quædam , & petulcanimis meretrix , quæ ab ex- Clio , ceffu libidinis, &molliciei diuinam nomencla turam adepta fuit. hinc Vates Andrellinus contra Amorems. *** Te peperit Genetrix fcortofceleratior omni . Sic factum eft , vt nefarij homines numine quodam occulere propria vitia conatifint, contra quos Tragicusalle Seneca in Hyppolito, in- uchens aiebat . Vana ifta demens animus afciuit fibi Venerifque numen finxit , atque arcus Dei . Veriffimum eft enim, quod ibidem Seneca dixerat : Deum effe Amorem turpiter vitio fauens Finxit libido, quòque liberiorforet Titulum furori numinis falfiaddidit . Huius Veneris originem finxerunt Poeta è Saturni teftibus in mare proiectis , &fpuma ipfius :hinc Aufonius . Orta Salo ,fufcepta folo patre edita Colo Aeneadumgenetrix hic habito alma Venus. Et exhoc Venus græcè dopirn ab dog's , ideft, àfpumadicitur,quamuisPierius in Hieroglyphi cis lib. 48. Veneri à vinculo nomen inditum fcribat exfententia Varri , qui Veneremà verbo, viere , quod ligare eft, denominatam ait ; & verè Venus non modò corpusligat , vinclisque mulieribus aftringit , verùm etiam mentem ipfam , & rationem illaqueat, &quafi compedibus opprimit , Quid fi illam ( &erit fortè ratioD Id Veneris futile numen , fiue potius execran dum turpitudinis monftrum coluit , præ cæteris vna mollis , nefaria , ac deteftabilis illa Philofo phorumfecta ( fi tamen Philofophorum nominé digna eft ) quæ Cynica dicebatur, quòd more canum in propatulo , coram luce clariffima coire minùs erubefcebat ; fic Cratetes , e Cynicis vnus in porticu celebre cum vxore Hipparobre&tus fuit . Coryathi etiam Veneri turcla , palàm concumbens d Zenone , iniecto palpiter, & obfcanè litabatur ; erat enim ibi templum locupletiffimum , quòd , Strabone auctore lib. 8. Geograph. fupra mille Dex proftitutas puellas caperet, obquas,frequens in Vrbe iuue num multitudo , turbaque conueniebat ; vnde prouerbium : Non omnibus datum eft ire Corynthum ; nam, non nifi formofiffimi , & opulentiffimi iuuenes, in ipfius templi conclaue, ad voluptatis dulcorem, recipiebantur . Sedprætereà plurimi populi, illecebrofis Ve- neris ritibus , illaqueati funt. Pomponius Mela in defcriptione Aphrica, vbide Garamanthis loquitur, confuetudinem quamdam refert , toto Cœlodeteftandam . Fœminis, inquit,folemne eft nocte , qua nubunt, omnium ftupro patere , qui cummunere aduenerint, & tamen cumpluribus concubuiffe maximum decus , in reliquum pudi citia infignis est. Nefcio, anvera fint, quæ Athenæus lib. 2. ex ore Theopompi de Tufcis olim narrat , fcribit enim: Tufcos coire cum quibufuis mulieribus obuis , nec turpe ducere ,fi quid in propatulofoedum, velfaciant, velpatiantur , tantumque abeffe , ot id credant obfcænum , quòdfi Veneripaterfamilias vacet , &quærat ipfum ali, quis , refpondeant, boc , velillud agere , velpati, inhonestis nominibus rem appellantes, &c. Plura idem addit adhuc magis deteftanda , que pudi cumcalamum regiſtrare puderet. Apud quofdam Lituanie populos , vt fcribit Lau- 5 6 Geneanthropeiæ Lib. I. Tract. I. Laurentius Ananias in fua cofmographia, lice- A bat mulieribus , abfente coniuge , iuuenem admittere , quem magis placeret , qui vocabatur, Matrimonij coadiutor. Hucufque deuenit numinis infanda licentia ! Quidnam dicendum de Euchetis , & Gnofcis ? Audite Pfellum lib. de Demon. Eucheta, & Gnofci , vt Damonia toto concipiant pectore , nefandafacrificia perpetrant Conueniuntdie , quo paffus eft Saluator , vefpere Statutum in locum, vnà cum puellis fibi notis , ab post quadamfacra, extinctis luminibus, mix tim coeunt, fiuecumforore , fiue cum filia, fiue cum qualibet . Nono rurfus menfe reuertuntur, puellafque accerfunt , & infantes iam natos , bis euellunt,perque totum corpus pueros circumcidunt , & circumfufo fanguine phialas implent , B corpora cremant, cinerem cumfanguine mifcent. Hoc condimento epulas , & pocula condiunt , tum fua inter fe , tum aliorum clàm quorumcunque poffunt. Quid magis horrendum , & execrandum fimul audiri poteft à fæculo ? Venus improba , quid non mortalia pectora cogis ? Adhuc Babylonijs à gentibus illis execrandis, Mylitta Dea ad tantam cæcitatem , &fœditatem colebatur Mylittam verò Afsyrij Venerem appellant ) vt genitalibus illi , veluti rem facram facerent ; quinimò , Herodoto auctore , lex erat Babylonijs,vt indigena mulieresfemel in vita, ad Veneristemplum defiderent , cumq; viris externis confuetudinem haberent, nec recufare adulterum poffentvi legis,adeo fœdæ libidinis infandus error mentes humanas excæcarat , adeò putentis Afmodei, luridique genij vis rationem præftrinxerat. Infamis huius confuetudinis meminit & Strabo lib. Geograph. 16. quem vi- , dere poteris . Sed placet Herodoti verba referre , & funt hæc: Vna ÿfdem Babylonijs lex est omnibus modijs execranda , nempe omnibus mulieribus indigenis commune est femel in vita ad Veneris templum defidentibus cum externis vi. ris confuetudinem habere . Cæterùm cùm pleraquefintdiuitijs tumentes , quefui copiamfacere recufent, he vehiculis cameratis fubuecte pro templo confiftunt , relicla interim à tergo magna famulity turba. Pleræque etiam hunc in modum faciunt ; adtemplumVeneris fedent nodis , corollifque temporareuincia, è quibus dum alia feorfim abeunt, aliaregrediuntur , nam diuerticula vndecunque fic funiculis diftinéta aditum præbent externis admulieres illas , quam cuique libueritdeligendam . Porrò cum jemel illuc con-j federint , nonprius domum regrediuntur , quàm bofpitum aliquis pecuniam mulieri infinu inije cerit , & cum eadem áfano feorfim abductarem babuerit . Hofpitem autem illum, qui pecuniam obtulit dicere oportet : Tanti ego tibi Deam My littam imploro: Mylittamenim Affyrij Venerem appellant. At verò pecuniam illam , quantulacunque fit , non est fas reijcere , fiquidem in C D facrum conuertitur vfum. Neque mulierietiam permittitur hofpitem aliquem repudiare ,fedqui cunque is eft , qui pecuniam obiecerit primùm bunc illa fequitur citra delectum . poftremò vbi iam congreffa fuerit cum externo mulier , Dea expiata, domum reuertitur. Iamque formafunt elegantiori citiùs , vt par est , expediuntur , que verò deformes diutiùs coguntur defidere pro templo antequàm legi faciantfatis . Fitque interdum vt vno , aut altero anno , aut etiam triennio , atque diutius expectare oporteat miferas . Hatenus Herodotus , cuius legis infuper meminiffe videtur, Baruch 6. ijs verbis : Mulieres autem circundate funibus in vijs fedent , fuccendentes offa oliuarum , cùm autem aliqua ex ipfis attracta ab aliquo tranfeunte , dormiuit cum eo proxime fue exprobrat, quòdea non fit habita ficut ipfa , neque funis eius difruptus fit Alicubi nempe in Cypro, Macharia olim præ delicijs dicta , fimilis quædam lex erat , aliæque longè lafciuiores ; nam infula illa propterea Veneri facra cenfebatur . vnde Horat. 1. carm. Sic te Diua potens Cypri & omnino huc pertment Perfarum Regum licentiofa conuiuia, Sybariticæ menfæ , necnon Aeliogabali , aliorumque foeda voluptas , & om nibus modijs deteftanda Aphrodifiomania . At qui tandem parcere mihi non poffum , Ioan. quin tanquam au&tarium apponam , quæ Boemus Aubamus in fua orbis terrarum epitome de Boemis,ac Roman s enarrat. habet enim. Picardus quidam ex Gallia gentemalio delyrio infecit: isnon paruam virorum , mulierumque plebem contractam , nudamincedere iuſſit, Ådamitas vocauit, Auctor omnis licentia , Venus pu blica , & mixta , reliqua borrenda auditu crimina , hoc duce coeperant , &inquibufdam locis ad bucdurare fedoccultè à multis dicitur . Nam Subterraneos Boemorum quidam, qui ex hoc Gruebenbaimer appellantur,facra operaturi fubeunt, inter que cùm àSacerdote pro more illud Genefis pronunciatur , Crefcite , ac multiplicamini , replete terram, lumina , que ibi habentur continuò omnia extinguuntur , & tunc neque ætatis vlla , neque fanguinis attenta reuerentia promifcue viri, & in quam per tenebras quifque incidit , mulieres cognofcunt . Peracto fceler cum in locumfuum fe quifque receperit, luminariarurfus incenduntur, &facrum peragitur, est execrandus hic damnate gentis ptus , non multumdiuerfus àBacchanalibus, ue in Hetruria prius, mox Rome etiam nocu multa vini , & epularumcrapula Mulieres aribus mixta in abdito celebrauere , nullo neque fexus , neque atatis refpectu babito adpromifcua puerorum , ac Matronarum ftupa, &c. Ex his,alijfque fceleftiffimis ritibus, xecnon cultibus, atque facratis ædibus variaextitere Veneris nomenclaturæ , vt ex Rhodigino , & Aurelio Haurecho lib. A 2 1.de 7 Geneanthropeia Lib. I. Tra&. I. 8 1. de cognominibus Deorum gentilium perfpe- A &um habetur : ideoque dicebatur Gnidia , Calua, Aphrogenia , Epitragia , Libitina, Philia, Callypiga, Erycina , cuius poftliminio lectori iam faturo hiftoriam tanquam fecundas menfas li- benter apponam . Nonprocul ab Vrbe in via, qua itur ad Eretum , quem locum Montem Rotundum Volaterranus putat , Erycine Veneris templum celebre erat cum pulcherrima , & magnifica porticuà Fabio dictatore voto pofitum, cuius infuper Deæ fimulacrum Sulpitia Paterculi filia , & Fuluij Flacci vxor caftiffima , atque integerrima confacrarat. Huic Idòlo fictas imagunculas virgines, fuaque puellaria ludicra efferebant. Rurfus idem à Matronis , vt quæque optima cenfe- B retur,fumma veneratione, folemnique pompa cum ferculo colebatur. Quid plura ? Augufto menfe huic Dexvirilis membri imaginem offerri mos erat, & licet hoc paulominus honeftum , aut meretricium potiùs videri poffet , nulli tamen, nifi præter cæteras caftitate infignitæ matronæ membrum attrectare licebat , quod attretatum & in Veneris ipfius gremium reponebat.Ita quoq; apud Ægyptios infacris Ofiridis, quæ Pamulia dicebantur, priapi fimulachrumadhibebatur . Putant verò aliqui, hanc ipfam ftatuam Verticordia Veneris extitiffe , fic appellate, quod feminarum corda verteret , & ab effrænata reuocaret libidine . Vide Iulium Faunum 1. de Antiquitatibus Vrbis Roma; Sed quorfum hæc relatafunt à nobis ? nimirum , vt Veneris ethimologiam enuclearemus . Ponitur inde Venus pro coitu , non fecus, ac Bacchus pro vino , Ceres pro pane , figura, quam vocant Rhetores Methonymiam, atque in tali pofitione, ac fenfu vfurpabitur à nobis paffim in Geneanthropeia . E CAPVT I I. De Duplici Venere. T fuam ipfi Venerem cognouerunt Aftronomi , quæ vnus eft ex errantibus planetis,pofitam inter Solis,& Mercurij fphæra, quemanèanteit Solé , &dicitur poooogos græcè, latinè verò Lucifera : vefperè autem hobi fubfequitur Occafum, & vocatur Hefperus feù Vefperugo : hinc Boëtius 1. deconfolatione pilofophorum metro , 5. Et qui primatempora noctis Agit algentes perus ortus: Solitas iterum mürt habenas Phabi pallens lucife ortu . Sedhuius confideratio , vti pertinet ad Aftronomum, ita nilad nos. Atpluresadhuc fuiffe с Veneres , ac diuerfis Parentibus ortasmemorie mandauit Tull. Cic. 3. de Natura Deorum ; Paufanias verò in Beoticis tres tantùm fuiffeteftatur , quarum vna Cœleftis ex Cœlo, ac die nata ; altera terreftris è Saturno , ac fpuma genita: tertia verò Apoftrophia, ab harmonia dica. Hinc Thebis, Rhodigino referente , tria Veneris fimulacra extabant , vetuftate miranda , & fuis diftincta cognominibus : Vrania vna , ab omni corporea voluptate feiuncta : Pandemo altera. que communiter generationi præerat : tertia Apoftrophia , quæ ab impijs cupiditatibus , & operibus humanum genus auerteret : ita quoque apud Romanos Veneris Erycinæ templum, cum eximio porticu extabat , magno fumptu ac mole à Marcello conftructum , poftquam de Sicilia triumphauerat , ea relligione, ne libido inualefceret , Romanosque fœde fuperaret , quin etiam eo confilio ad pomeria , extra portam Collinam eretum & fuerat ; vt àmatronis , & matribusfamiliàs longè iret luxuria, proculquè omnis turpitudo abeffet : imò etiam in hac eadem Ade, temporis progreffu, aliud fimulacrum Veneri Verticorda facrarunt; vtprocliues animos, & corda voluptatis illecebris obnoxia, ab effufa libidine auerteret . Veruntamen diui Platonis opinio in conuiuio , mihi longè magis arridet , duas tantummodo ftatuentis Veneres , Coletem vnam , Popularem alteram iuuat illius verba in medio ponere: Neminem profectò latet, abfque amore Venerem nunquam effe ; quare fi vna effet Venus. vnus & amor ; quoniam verò dua funtVeneres, geminumquoquèamorem eſſe, neceße est . Geminam autem Deam banc effe quis neget ? nonnè vna quædam antiquior eft, & fine MatreVenus , Cœlo nata , quam Cœlestem Veneremnuncupamus ; altera verò iunior ex loue, & Diana progenita , quam vulgarem, com- munemque appellamus ? Cœleftis illa Venus ab omniprorfus corporis coinquinatione , & animilibidine exempta puriffimi genetrix eft amoris ; qualis in primis ille eft , qui erga Deum verfatur, fecundò erga Patriam : tertio in Viros bonæ indolis , decenti formæ, & macte virtute, iuuenes ; & huic Veneri , vt refert Pierius Valerianus lib. 9. Suillum genus eft valde inuifum eò quòd, vt ille ait , immundiſſimi funt fues ex omni manfueto pecore . Cæterùm non nifi in temperatis , pacatifque penitus , fereque Coleftibus animisifthæc reperitur Venus : Popularis autem eft illa , quæ illius eftparens Cupidinis, quemPlato woλuxiqaλoy vocat, ideft multicapitem belluam , & eftilla prorfus, quæ libidinem incendit , fomitem irritat , turbulentos animi motus excitat, plena eft labe , atque impuritate , lafciuiæ parens, luxus effronimagiftra, turpium cupiditatum domina, ac genialis produca voluptatis ; Sedem fuam in impuris duntaxat animis, atque terrenis collocans. Orpheus ve D rò 9 Lib. I. Tract. I. .10 Geneanthropeia rò cœleftem, atque popularem confundere vide-jA tur, vt apparet ijs verfibus . ideft Οὐρανία πολυυμνε , φίλομειδὴς ἀφροδίτη ποντογενὴς γενέτειρα θεοῦ Cæleftis , genetrixque fonori filia ponti Lætitiæque parens Venus . Philomidea autem dicitur, quod ex Cœli pudendis apparuerit . De terrena Venere, Pandemone dicta, prout fcilicet ad generationem dirigitur, hìc à nobis fermoplenior inftituitur. At quoniam terrenæ huius , & acolafticæ Veneris non vnus eft , fed multiplex actus, non id mihi confilij eſt ( cauebo tanquam à Scorpione ) vt loquar de omnibus verimfolummodò de naturali , per inftrumenta fcilicet à natura præfcripta exercito , qui propriè dicitur coitus , erit fermo . Abfit ením , vt mille Veneris fpurciffimos actus mente , ne dum calamo recolam . Heu corrupti mores 1 Proh deploranda calamitas ! non fat erat, nequam illum Afmodeum perditos Homines naturali venere veluti profunda margine habere demerfos , vt oportuerit, alios etiam luridos , & vndecunque putentes a&us naturæ , moribus , atque ftomacho aduerfos inuenire ? & forfan in his cæcavetuftas non delirauit ? forfitan apud obfcœnos quofdam Poëtas id genus impuritatis palam nonlegitur ? Vtinam & hodie parceretur capiti, vt Lactantij Firmiani verbis vtar 6. diuinarum inftit . Atquiamabò hæc miffa faciamus. De populari Venere generationis ergo verba facturidicamus cum Marullo in hymnis. SedVenus Regina , Iouis propago Aureabuc adfis precor , & maligna Notte difcufa, tuadabeata Vifere templa . CAPVT III. T9 Quidfit Aphrodifion. B C AMETSI nomine ipfo vnufquifque optimè tenet, quid fit coi- D tus , cùm natura ipfa edoceat exinftin&u, fiquidem ad illum cunctis animantibus inferuit appetitum , vt proinde auctore Gal. 4. de different. pulfuum. Vbi res nomine ipfo comprobata funt, & cognite minimè egent definitione. Nihilominus non erit ab re illius aliquam definitionem adducere, cuius beneficio ratio intrinfeca mixtionis Venereæ clarius innotefcat , vt enim fapientiffimus Plato in Phaedro loquitur : In omnibus , ò puer , vnicum principium is , qui benè confulere volunt, eft intelligere quid illudfit, de quo confulatur . Cum autem genialis initus exactam definitionem japud alios regiſtratam non inuenerim , operæ pretium erit ingenio expifcari ; meo itaque iudicio fic definiri poffet . Est coniunctio maris , &fœmina per apta vtriufque instrumenta cum feminis eiectione adfimile generandum . Examinemus modo , fi placet , omnia huius definitionis membra. Diciturprimò ( eft coniunctio) quoniam actus Veneris nequeunt exerceri in diftans , neque oculis , auribufuè fieri poffunt , qui quidem fenfus è longinquo fuos actus elicere valent, fed folummodo perfenfum tactus,qui non nifi per approximationem , & coniunctionemfuamfacit fenfationem . Dicitur, Maris, & Famine, quoniam in qualibet nature operatione requiritur neceffario Agens , &Patiens : Atqui Mas eft tanquam Agens, tanquam Patiens Fœmina , vt placet Ariftoteli in lib. de generat. Animal. Hoc tamen haud ita intelle&um velim , vt fentiat quifquam cum Peripateticis , fœminampaffiuè tantum ad generationem conuenire , eft enim opinio toto Cœlo erronea , & iam diù à medicorum fcholis explofa, verè enim agit &ipfa, licet minusprincipaliter, vt alibi dicetur. Infuperdictum eft per vtriufque apta instrumenta, quia Magiftro Ariftotele 2. Topic. in definitione debet ponigenus proximum, aut dif ferentiæ determinantes genus propinquum , & fic pereaverbadeclaratur , non omnem Maris , & Fœminæ coniunctionem effe coitum, fed illam tantum , que peramborum genitalia necti tur; fiquidem poffent exempligratia vir , &mulier brachijs , pedibus , & ore coniungi , nec tamen commifceri , feù coire dici poffent , quoniam membrahæc non funt apta inftrumenta ad generationem à natura præfcripta . Hinc pateat quamderidendafit illorum opinio , qui putarunt animalia quædam, vel oculis , vel crine , vel ore iuncta concipere poffe. Verùm hæc fufius alibi trutinanda erunt . Nequè præpofteræ infande libidini, coitus nomenvllo pacto ideò competit, quandoquidem non fit per apta inftrumenta , minufque inpatiente ad hoc ànaturaproducto . Propterea Auic. lib. 3. Fen. 20. cap. de anatomia tefticulorum folum coitum cum Mulieribusin vafe genitali celebratum naturalem appellat ijs verbis . Et proijcitur in commixtione cummuliere, qua eft coitus naturalis . Addita eft præterea tertia illa particula , cum feminis eiectione, feù infufione , quiaterminus, &complementumipfius venerei congreffus eft feminis effufio , fine qua, vt plurinum nequit obtinerigeneratio, vtplurimum dixi , quoniam vtinfra edocebo,fpiritus tantummodo funt interdum generationi fatis , nec verè quis cum aliqua coiuiffe dici poteft, fi ad iniectionem f que feminis deuenerit, quod ex Canoniftispro baripoffet , qui cùm aférant coitu affinitatem contrahi:attamen nifemen ipfumiaciatur, fiatque II. I 2 Geneanthropeiæ Lib. I. Tract. I. que commixtio, contrahi negant. Quamobrem A neque tribadum coniunctio erit propriè coitus. B Diuinus Vt constetgenitumnibil. canebat Boetius metro 3. fecundi libri. Sic inferiora cuncta , quæ fpatiofo hoc Cæli continentur ambitu , ac in primis homines ad occafum præcipiti pede properare cernimus , nec reparari vllo poffunt adminiculo (blaterent quantumuis Alchimifte de auro fuo potabili ) . Inde Tullius infomn. Scipionis aiebat. Infra Lunam nibil est non mortale , præter animas hominum, diuino munere datas. Nempè ca conditione prodierunt vniuerfa in vitam, vt hanc breui refignarent, & eo iure generationis obierunt munus, vt corruptionis maleficio paulò poft graua- rentur . Omnia labuntur vario mortalia cafu, Et nibil æterna conditione datur. ftus primo amorum . FauExtrema illa tandemappofita eft particul , ad fimile generandum, eò quòd finis , quem folùm in re Venerea natura cupit, eft fimilis generatio, & nihil aliud . Quamobrem cùm optima definitio , & vndequaque perfecta quatuor omnes caufas continere debeat: hæc à nobis allata perfe&tiffima cenfenda eft ; nam caufa materialis defignatur prima illa particula , maris , &fœmineconiuntio : efficiens fignificatur ijs verbis , perapta vtriufque inftrumenta : Caufaformalis per id, cum feminis eiectione , finalis verò per particulam, adfimile generandum . Si cui tamen breuior definitio placeret, illa effe poffet . Coitus eft commiflio maris , & fœmina. hoc enim ipfo, quoddicitur, commixtio, fupponitur coniunctio pergenitalia inftrumenta , cum feminis iacula- Ideo Lucianus in Charonte , bellè fatis vitam tione . Verùm prior cùmfit amplior , & caufas noftram bullis affimilem dicebat , quæ fimulac explicitè contineat , melioreft , & luculentior . natæ funt, euanefcunt. Diuusq. Iacob eandem Secunda obfcurior , vt autem Ariftoteles mone- non immeritò appellabat , Vaporem . Quiquafi bat 6. illo Topic . Oportet, definientem clariffima flos egreditur, & conteritur, & fugit velut vmbra, interpretatione vti. Quareibidem dicebat, De- hominis miferrimam conditionem deplorans finitio daridebet per notiora: At obijcies non Iob dicebat . Cuius rei , & euentus caufa eft omnes Veneridant operam, vt fibi fimilem materia fuo contrario annexa, ex qua coalefcit generent, fed maior pars ob yoluptatem , ideo vnaqueque res , vt enim Auerr. ait lib. de fubgeneratio fimilis non eft adæquata finalis caufa. ftantia Orbis , ex Arift. 1. Phyf. text. 8. Materia Huic obiectioniobuiam itur; fi dicatur naturam cumfuo contrario facit ad corruptionem , & mavniuerfalem ad hoc folùm Venerem inftituiffe , leficium . Iamægrè ferens natura partus fuos, vt nimirum fieret viuentium propagatio, cuius tanta dolatos induftria, & artificio concinnatos, graria duntaxat collocauit in ipfo contactu mul- C tantoque labore confummatos, ita citò deper- cedinem . Iamlicet natura particularis alicu- di, atque corrumpi, vt infortunio , quoad pofius indiuidui voluptatis dulcorem tanquam fi- fet , occurreret , cafumque ineuitabilem quonem fibi conftituat, vniuerfalis tamen genera- quo modorependeret , dedit vnicuique vim , tionemfolummodò veluti finem vltimatumin- rationemque fibi fimile generandi , quatenus fin tendit , delectationem autem, vti perficientem minus in indiuiduo , faltem in fpecie conferuaconditionem . Adhuc quantumuis voluptatem ( retur. ideo Seneca in Hyppol. proponat , vt finem, agens particulare , generationem tamen haudquaquam detrectat : alioquinbonum , & fuiperpetuationem defpiceret, quod eft à naturæ inftinetu, infitoque genio prorfus alienum ; ideòque, tefte Platone in conuiuio, cùmprimùm pulchra confpicitur mulier, ftatim pulchrum in illa gignendi cupiditas exoritur , ac proptereanon Volupia primariò, fed Generatio expetitur votis . CAPVT I V. Quænamfit caufafinalis Venerei congreffus . NEVITABILI naturæ legfancitum fuerat , vt nil genitun foret immortale , & omnia, quæ ortum fubirent , haud multò poft interitum fuftine-

rent ..

Constat eterna, pofitumque lege eft, Prouidit ille maximus mundi parens, Cùm tamrapaces cerneret fati minas, Vt damnafemper fobole reparet noua. Quod Gal. 14. de vfu part. doctiffimè exarauit ijs verbis : Certè natura , fi fieri potuiffet, maximè optaßet fuum opificium effe immortale; quodcùmpermateriam nonliceret ; nam quodex Darterijs, venis, neruis , &offibus , acpræterea carne est compofitum, incorruptibile id eße non potest ,fubfidium , quod potuit, ipfi ad immortalitatemest fabricata , fapientis cuiufdam Vrbis conditoris exemplo , qui non modo id agit , vt Vrbemfuaminprafens tantumtemporis populofrequentet,fed prouidit, quo pacto in omnetempus, aut faltem diutiffimè conferuetur , nulla tamen Ciuitasfloruiße adeò memoratur , vt non dies ipfa conditoris memoriam deleuerit . Natura veròopificiummultis annorum millibus iam conftitit , atque in pofterum stabit ; nam mirabilem quandamrationem inuenit , quomodo in demor- tuianimalis locum nouum aliudfufficiat . quare omnibus animalibus natura concipiendi instrumen- 13 Geneanthropeia Lib.I. Tract I 14 Amplici duntaxat naturæ inftinctu , fed rationis quoque lumine circumfufi coniugium eligunt , ' vt indè yberrimam prolem excipere queant," cuius poftea beneficio immortalitatem nanci fcantur: & hoc eft , quod idem Ariftoteles r.Politic. cap. 2. inculcauit, inquiens . Idque non animi iudicio; fed vt in cæteris animantibus ijs rebus , que terra eduntur naturale est defide rium , quale quicquam eft , tale quid alterum relinquendi. Præclarè igitur Plato in Dialogis de legibus tantum bonum, quantum eft immor talitas, vnicuique commendaturus. Nefas eft, inquit, feipfum immortalitate pritare '; hac verò ex animo ille fe priuat , quifilios , & vxorem negligit . Hæc ergo eft finalis caufa Veneris, quam meritò ex hoc capite laudibus celebrauit Orpheus. menta tribuit, ipfisque inflrumentis eximiam quandam vim voluptatis effectricem,anime vero, ipfis fure incredibilem quandam, atque ineffa bilem utendi cupiditatem coniunxit , à qua animalia incitata , ac fimulata, etiamfi mentis , ac rationis expertia, etateque tenera fint , prouident tamen nonfecus, ac fi eßent prudentiffima , vt genus fuumfitfuperftes . Inprimis igitur id nature commentum eft admirabile. Mox fubiungit. Natura enim prouidens, ne quod Animalis genus periret , quapropter corporis imbecillitatem, aut vitam breuiffimam, aut preda fortioribus erant futura , ijs omnibus affidui interitus remedium excogitauit : fœcundam fcilicet generationem . Hactenus Gal. Hinc itaque factum eft, vt habeat vnaquæque res naturalis defiderium peremnis vitæ , nam perpetuum , &diuinum effe , vt inquit Philofophus , participare concupifcunt etiam naturalia fecundum quod poffunt , vt ideò diceret Plato in conuiuio . Natura mortalisfemper , & immortalis eße pro viribus nititur , hoc autem generatione duntaxat aẞequitur Quod idem Ariftoteles 2. de gener. animal. declarauit perfpicuè magis ijs verbis . Cùmque animafit corpore melior , animatumque inanimato praflet propter animam , & effe , quam non effe , & viuere , quam non viuere melius fit , efficitur bis de saufis , vt generatio fit animalium: cùm enim natura eius generis fempiterna effe non poffit, quomodo fieri potest, &fempiternum, quodgignitur , est ; numero igitur nonpotest: fubstan- fi tia enim rerum in fingularibus est , que fi talia eßent,fempiterna eßent ; fpecie verò potest . Itaque genus hominumfemper , &bestiarum , - plantarum eft. hucufque Ariftotelis verba , Quò fit, vt caufæ in effc &ibus , parentes in filis fuum producant effe ; & vt elementafuis præuijs qualitatibus , veluti confonis inftrumentis gignerefibi fimile, iugiter intendant ; ftirpes , & plante feminibus, ac radicibus comparem vitam traducere nitantur ( natura enim dat fimul operationem , &inftrumenta neceflaria ad illam, tefté Ariftotele de gener.animal. ) Animalia verò vt longè omnium perfectiora per commodama ris , & fœminæ inftrumentafpeciem propagare, fefeque in illa feruare toto vite curriculo apprimè ftudeant : idcirco 8. de Hift. animal. Ariftoteles . Circa duo ( inquit ) verfatur vita , &omné ftudium Animalium , in procreando , & alendo . Et hinc eft , ficuti Nemefianus in Eclogis , quod Ceruamarefequitur,Tauruformofa iuuenca, EtVeneremcenfereLupa,cenfere Leana; Etgenus aereu, volucres , &fquammea turba Et montes fyluaque fuos habetarbor amores. Elucet autem multo magis in hominibus hic æternitatis appetitus , quia & hi proximiores funt immortalitati , atque æterno Plafmatori magis confimiles . Quare & ipfi non quidem D Omnia vinxifti, per te ftant pondera mundi Imperitasq. tribus Parcis, atq;omniagignis. Guius etiam , vteandem potentiamexprimeret Careachus ille Suronius fculptor illuftris Venerem ex auro , & ebore confecit , ita vt capite polum geftaret , atque altera manu papauer, altera malum punicum ; Id quod etiam in fabula Berenicis obumbrarunt Poetæ, vnde Theocritus in Syracufijs .. mortis Nunquampoffe mori, mortalemtu Berenicen Fabula vt et olim, dederas Venus, orta Dione. Atque hæcfatis effe debent pro ftatuendo fine Venerei congreffus; Sed fortè argues : homines perfeueraflent in ftatu Innocentiæ , vulnera non fenfiflent ; ( per peccatum enim intrauit mors)et generationi tamendediffent ope ram: igitur finis eorum non fuiffet immortalitas , quam ex perpetua generationum ferie nancifcerentur. Refpondeo primò homines iam tum etiam ex intrinfeci principij ratione fuiffe caducos , ac mortales , licet exx gratia, & pomiillius efu, calorem reftaurantis, mortis mor fum haud fuiffent recepturi , quarè generationi operam dantes naturæ immortalitati prouidif fent , quæ fui ftabilitatem in dies vidiffet confi ftere inprole, feriatim enafcente ; Adhuc via ad fenectutem eft via ad corruptionem . Ad illam quodammodo in eo ftatu appuliffent homines: igitur & ad hanc etia quoquomodo . Quamobré dum generationi indulfiffent , in filijs faltemin uente florem confecutifuiffent. Secundò dicam, in ftatu innocentiæ maximum bonum futurum fuiffe hominibus generare fibi fimile, licet ex gra tia interitu non fubituri effent. Nam fi licet paruis componere magna, &ipfe Deus, qui eft fons vitæ,in productione ab intrâ generauit ab æterno fibifimile ; Verbum videlicet; in generatione verò ad extrà identidem produxit in tempore creaturam fibi fimilem . Faciamushominem ad imaginem, & fimilitudinem nostram ; nec tamen exhomine caduco, &fragili aliquid æternitati fux adiungere poterat. Quamobrem fimilis ge ne- 15 Geneanthropeia Lib. I. Tract. II. 16 neratio fimpliciter fuiffet apud primos Paren- A tes maximum bonum, & finis optimus, quia vidiffent fuam vitam inpluribus diffufam , integra,& vigente radice . & hinc eft, quod animalia imperfecta nequeunt producere fibi fimile ; Nam ens , & bonum conuertuntur : Ens corum eftimperfectiffimum , igitur & bonum erit mancum , & imperfe&tum, &ideo non erit fui diffufiuum per generationem. Dices fortè , angeli perfectiores creature funt, quàm homines , funt enim ab omni materia depurati, &nihilominus non generantfibi fimile : ergo nonfemper potentia genitiua fui fimilis bonum, &perfe&tionem denotat . Enodabiturdifficultas , fi dicatur, angelos , qui media naturæfunt inter Deum , & homines in maiori, B &oppidò meliori opere occupatos iugitèr effe ," puta in fruitione , &vifione Diuinæ effentiæ , in quafunt eminenter omnia ; homines autemnequaquam habere in vita excellentiorem operationem , quàm ipfam generationem , à qua, & ipfi tunc erunt prorsùs alieni , cùm poteruntin Coelo eademgauderefruitione. Quid fi dicamus ad calcem, in ftatu innocentiæ futurum fuiffe, vt homines pædagoniæ operam fedulò nauaffent, propterimmortalitatem ? fiquidem quò citius Generationum foeta ferie terram repleuiffent, eò fuiffent inæthera de paradifo voluptatis terrenz prius tranflati , ybiæternitatis confortes , omnis terrene fragilitatis extorres penitùs extitiffent Atque hæc Phyficæ intelligentiæ fatis . Plura ad Theologos fpectant . Nos naturæ limitibus contineamur . TRACTATVS SECVNDVS. De Amore Veneris , affcclibusque eroticis . PR AE LO QVI V M. ENEREM abfque amore nonincedere,fupra dictum fuit ex Platone . Vt igitur Venus C ipfa defcribaturpleniùs , atque omnibus numeris abfoluta percrebefcat eiufdem natura, operæ pretium facturum exiftimaui me,fide Amore ipfius infuper aliqua intexerem, quæ palàm iucunda, &fimul vtilia venirent obuiam. Sanè Venus, quæ abfque Amore , eiufque calcare celebratur , frigida eft, infuauis , infecunda, noxia, ferina, fœda; quæ verò ftimulis agitatur Amoris , hilaris , iucunda , feruida , prolifica, vtilis , humanior . At quoniam de Amore adeo multadici poffent , vt vix integrum fufficeret volumen; paucis ego contentus ero, & vt ea, quamaiori poffum breuitate reftringam, Sophorumregiſtrabo fententias, ac Vatum epoda, qui D quideminfuis apophthegmatibus , carminibufque complexi funt laconicè ferè omnia , quæ profufa oratione vix poffet quifquam affequi . Alioquin Platonis conuiuium , & Marfilij Ficini hypomnematain eodemfunt adeo mira , ac plane diuina , vt ftultum foret confilium , ea, non dicamprofequi, fed imitari folùm. Apud hos igitur auctores plenos haurire fontes licebit vnicuique . Nobis in præfentiarum fat erit , poetarumoracula quædam in medio ponere, quibus vulgaris cupidinis natura cùm primis ( de hoc enim fermo erit ) compendiofa, &omninò laco-! nica oratione delineetur, abfquequo inutilibus quæftiunculis tempus teramus . Accedant ergo molliculi amatores , dominumque fuum , vel potius tyrannum euifceratum intueantur ; & dum eius breuem , fed exactam anatomen celebro, difcantfæuamfpoliare tyrannidem . D CAPVT I. 27 Quid fit AmorVeneris . GIVINVS Plato in Sympofio fic illum defcribit. Amor est cir culus à pulchro per pulchrum adpulchrum . Verùm hæc definitio nonfacit ad nos, cuius myfterium altioris eft intelligentiæ . Dicunt alij , amorem effe defiderium pulchritudinis , fic Marfilius ' Ficinus in conuiuio , & cum eo plerique . Modò hoc defiderium ex eodem Ficino eft,vel contemplandæ pulchritudinis, vel gignendæ pulchritudinis . Illud eft amor , qui dicitur heroicus,aliàs Platonicus, ac Socraticus; hoc verò amor ferinæ voluptatis ; illud eft in animo , &folo afpectu , feù contemplatione expletur hoc verò corporis ta&um expofcit, & pulchrum in pulchro gignere intendit , & affe- &tat,atq; hic eft Veneris filius, qui matremfemper comitatur, alioque nomine libido nuncupatur , &quem idem Ficinus fanguinis pertur bationem appellat, de quo Seneca in Octania Vismagnamentis, blandus, atque animi calor Amor est, iuuente gignitur luxu , otio . Nutritur inter latafortunabona . Antibi fortè magis placeat illa alterius Senecæ defini tio? 17 Geneanthropeia Lib. I. Tract. II. 18 Lingua animo difpar , fuauis vox mellis ad instar: Iratomens intractabilis , & fera fallax Verfutus puer, &mendax, immania ludit. Subfcribit Francifcus Petrarchadialog. 69.. de remedijs vtriufque fortunæ,aitq. venuftè fa-. tis : Amor latens ignis , gratum vulnus,fapidum venenum , dulcis amaritudo , delectabilis morbus , iucundumfupplicium, blanda mors . Cæterùm fortis eft amor, ac warrongáτwę . Omnia vincit Amor. Immoderatus eft : Quis enim modus adfit Amori? Militia eft . Militat omnis amans. Vafer eft . Amor odit inertes . Audax eft . Quid enim deterret amantes ? Exlex eft. Quis legem dat amantibus ? Maior lex amor eft, Bibi . Sic Boetius , Statius , Ouidius , Virgilius tio? Amorforma rationis obliuio eft, infania A proximus. An illa magis Epitecti defcriptio. Quid eft Amor? Otiofi pectoris moleftia,in pueropudor, in virgine rubor,in iuuene ardor, infene rifus, in derifore delicti nequitium eft . Tute, lector, felige, quam magis placet , Arduum namque foret Amoris meliorem , feu adæquatam inuenire definitionem , vt ideò multi poft longam fpeculationem magis, ac magis cefpitantes per dubia , atque omnino incerta defcripferint , dicentes: Amoreft, nefcio quid ; natus , nefcio vnde ; qui venit, nefcio quomodo ; & accendit, nefcio quopacto certam aliquam rem, & perfonam : Vide Poetam illum Hetrufcum, eftque prorfus illud Plutarchi . Ignoraturque, quidfit, unde eueniat , quomodo ingreffus ? Quod Alexis Tragicus apud AthenæumDipnofophift . 13. annuerat prius his carminibus , quælatinè fonant : Nec enimmas ille eft , nec fœmina , NecDeus , nec homo , necfatuus, Nec prudens. Erit fortaffis Amor veluti materia prima , quæ non eft Quid, nec Quale , nec Quantum Conformis vtique ; nam ficuti materia eft primum rerumfubiectum , fic Amor primus artifex, qui cuncta produxit, cuncta generat , cun- &aferuabit , vt ex Luciano dicitur inferius . P CAPVT II. Qualis fit Amor Veneris. VER eft in primis , qui hominesque, Deosque vrit Amor , cæ cus, alatus, nudus . Quare apud Marullumhæc myfteria fic reuelantur . Quis puer bic? Veneris;plena, que caufa pharetra est. Nonbene prouifus certè quòd arma mouet. Curfine vefteDeus ? fimplex puerodit opertum Vnde puer ? pueros quòd facit ipfe fenes: Quispennas bumeris dedit inconftantia. Quare. NullaDeo frons eft ? figna inimicafugit. Quefors eripuit lucem immoderata libido. Curmacies? Vigilis cura, dolorque facit . Quiscacumprait ? ebrietas, fopor, ocia,luxus, Quicomites? Rixa, Bella, opprobrium . Quodidem Propert. lib . Elegiarum 2. expreffit venuftè , breuitatis tamen caufa reticeo carmina. Alexanderquoque Aphrodifienfis infuis problematibus Amoremdepingit iuxta ritum antiquorum , atque Idòli fingulas partes examinando declarat . Vide fi placet problema 87. primi libri . Addit Lucianus in Amore fugitiuo . Non albus faciem , fed totusflammeus, acres Scintillant oculi , mala mens, oratio blanda ; C D cecinere . CAPVT III. Perquam corporis partem inuadat Amor Veneris . A. MORIS domicilium oculi funt . ideò Propert.. Elegiarum. Sinefcis,oculifunt in Amore duces. Per quos Cupido fpicula in amantes mille iaculari folet, & in quibus eundem fuas accendere faces dixerunt Vates. Sic Virgil. Eclog. 8. Vt vidi, vt perij.. epiftolarum Heroidum 12. & Ouidius Et vidi, &perij, nec notis ignibus arfi. Exoculorum humoribus, non ex maris fpumis oririexperimurAmorem, dicebat Seneca: fic militie Affyriorum Princeps Holofernes vifa Iudith: Statim captus est in oculis fuis , vt facra teftatur pagina . Sed omnium fapientiffimè mirabilis ille Ficinus in fuo conuiuio oratione 7. cap. 4. hoc myfterium reuelat , cuius verba hic regiftrare non grauabor , funt enim omnium auribus digna. Ergo quidmirum fi patefactus oculus , &intentus in aliquem radiorum fuorum aculeos in adftantes oculos iaculatur? atque etiam cum aculeis iftis , qui fpirituum vehiculafunt, fanguineum vaporem illum, quem fpiritum nuncupamus , intendit ? Hinc virulentus aculeus tranfuerberat oculos , cùmqueàcorde percutientis mittatur, hominis perculfi præcordia, quafi regionem propriam repetit: cor vulnerat , inque eiusduriori dorfobebefcit , reditquein fanguinem. Peregrinus hic fanguis àfaucij bominis naturaquodammodo alienus fanguinem eius proprium inficit , infectus fanguis ægrotat, bincduplex fequitur fafcinatio . Subiungit paulò infra: Ponite , obfecro , antè oculos Phadrum B My- 19 Geneanthropeia Lib. I. Tract. II. 20 Myrrhufium, Thebanum illumeius amore A captun, Lyfiam Oratorem; Lyfias in Phadri vultum inhiat , Phedrus in oculos lyfie fcintillas fuo um defigit oculorum , cùmque fcintillis ona tranfmittit , & fpiritum . Radius Phedra radio Lyfie facilè copulatur , fpiritui quoquè facile iungitur fpiritus Vapor buiufmodi Phadri corde genitus Lyfia ftatim petit præcordia , quorum bebetudine fit compactior , & in priorem Phe dri relabiturfanguinem , ita vt Phedri fanguis, quod mirum est , iam in corde fit Lyfia . Hincad clamorem confeftim prorumpit vterque, Lyfias ad Phædrum: Cor meum Phedre , cariffima vifcera . Phedrusad Lyfiam . O fpiritus meus , o meus fanguis Lyfia , fequitur Phædrus Lyfiam , quia cor fuum pofcit humorem . Sectatur Phadrum B Lyfias, quiafanguineus humor vas propriumpoftulat,fuam exigit fedem. Hatenus Marfilius Ficinus, cuius quidem doctrina, & cœleftis quidem fapientia trahit me fæpiffimè in ftuporem. lam patet , quòd per oculos penetrat amor ad vifcera, que fepè calefacta vnico afpectu feruent, & æftuant; adeò vt Iuuenalis prodigij lococæcum amantem referat Quinunquam vise flagrabat amore puella. fiquidem, alas aboculis mutuat Amor, Euripides aiebat . Ideò Plautus in Mercatore . Ego illic afpicio forma eximia mulierem, Quam ego,poftquàm afpexi, non ita amo, vtfani Solent Homines , fed eodem pacto, vt infani folent. & in Gurgul. Subfilite , obfecro , &mittite ifanc foràs , Que mihi mifero amanti ebibit fanguinem. Ferunt ideò, Democritum fibi oculos eripuiffe , quòd expertus erat, ex patre oculo puerum cœcum nafci , amorem videlicet , vtille aiebat ; vt meritò tandem Quintilian. dixerit . Oculi tota noftra luxuria. Vide Ficinum orat. 7. cap. 10. in conuiuio, vbi plura . Nos cumTatio concludamus . Amor enim per oculos amatoris vulneri aditum patefaciens in animam penetrat Atqui interim illud ex Cardano libro 13. de fubtilitate reticere non debeo , eos minus , ac rarius amorem concipere , qui oculorum acuminepollent,quòd nimirum videant, obferuentque aptius pulchritudinis defectus , inueniantque, facile nodum infcii po, alboquein dentecariem. Hæcfunt Cardani verba : Minus igitur amânt quiacutè vident, non folum minus, fed ra rius ; quoddiligenter confideranti rara hit facies abfoluta, & que vitio careat , tum maximè quòd Jeniscutis , glabra , & rofeus color defiderantur ad pulchritudinem ; amant igitur plerique , quòd acie præuertantur , aut prius ament , quàm infpiciant,quodamare velint,&c.Hinc fortaffis cecuspingitur Amor . C D CAPVT I V. Que fint Amoris Aphrodifai artes , & proprietates genuine . P LAVTVS in Trinummo dolo fas Amoris artes, ac pellaces impofturas , & fraudes ita prorfus enucleat . Amoris artes eloquar, quemad modum expediant nunquam, Amor quenquam , nifi cupidum bominem poAulat ;fed In plagas Conijcere eos cupit , eos confectatur , fubdolè ·blanditur , ab re Confulit, blandiloquentulus , barpago , mendax , Cupes . Auarus , Elegans difpoliator , latebricolarum hominum corruptor &quæ Blandus , inops , cælati indagator : fequuntur . Profiliat infuper Lucianus in Amore fugitiuo , & fua ferat conuicia .' Si fentem videas , ne decipiare , caueto ; Siridet , tu ftringe trabens : fi fuauia porgat, Tu fugito , ofcula dira,& labra infecta veneno. Plura tute lege , & rurfus Opianum pete lib.4. vbi technas, & aftu proponit Amoris . Verùm iin mentem veniunt , adhuc fortè nonillepida carmina, lyrico barbite concinnata , dum ego in prima ætate blandioribus mufis operamdabam quæ cùmplenius Cupidinis illecebrofas refonent fraudes , recenfere non difplicet. Nos quoquepoma natamus , vt fertur adagio. Iam fibris procul excidat Lafciuus calor ( improbum Numen ) qui vorat anxiè, Cunctorum facepectora . Pellatur ferus arcifer , Infanuspuer ac fenex, Fraudes qui ftruit inuias ·Incautos quibus ambiat . Trux princeps,Deus impius, Syren callida, perfidè Que primò comis obuiat , Moxdura nece vulnerat . Hofpes peffimus hoftium , Anguis , quilutet inguine, Et mentis labe candidas Auras fubdolus inficit . Sagus , lurco nefarius, Letbeo cane fauior, Nofiro qui(miferanthropos) Gaudet ,ftrix atra, fanguine. Ceftos , loraquedulcia Tur 21 22 Geneanthropeix Lib. I. Cap. II. 1 Turpis dona Volupie Prafert, mox promit vndique Curas proditor afperas . Infanus furor, inquies, Ignis , quemVenus impudens Venis excitat intimis : Peftis , quanece definit , Febris cordibus aftuans , Que pafcitmalèfpiritus : Vires funditus abripit , Vitamdenique conficit . Dux vana gregis inclytus, Quo præceps ruit illicò Lux diua, & citò labitur . E mente athereum decus. Sed claudite iam riuos , fatis amorem expro- B brauimus, fatis, fuperque maledictis inceffimus; illum fifapis , lector , declina protinus . CAPVT V. Que mala, &vitia comitentur Amorem. T ERENTIVS in Eunucho eleganter defcribit Amoris detrimenta, inquit enim . In Amorebac omnia infunt vitia: Iniuria Sufpiciones,inimicitia, inducia , Bellum,pax rurfum;incerta bac fitu postules C Ratione certa facere , nibilo plus agas, Quamfides operam, vt cumratione infanias . At Plautus in Mercatore plura congregat ; inquit enim . Nam amorem bac cuncta vitia fectari folent, Cura , agritudo, nimiaque elegantia : &paulo poft Sed Amoriaccedunt hæc vltràea, que diximus Infomnia , ærumna, error, &terror, &fuga, Ineptia, ftultitiaque adeò , & temeritas , Incogitantia, excors immodestia, Petulantia , cupiditas , &maleuolentia Inbaret etiamauiditas , defidia, incuria, Inopia,contumelia, & difpendium . Plura nonfunt neceffaria . CAPVT V I. Quefint Amoris præfentis indicia . ISERTISSIMVS ille Seneca,atque omnifcientia refertiffimusdocuit hæc in Hyppolito , vbi vulnerati pectoris, animique æftuantis tecmeria figna colligit, clauditque metro. Torretur aftu tacito, & inclufus quoque, D D Quamuis tegatur, proditur vultu furor . Erumpit oculis ignis , & laffe gene Lucemrecufant, nil idem dubie placet, Artufque variè iactat incertus dolor , Nunc vt foluto labitur gradu Etvia labante fuftinet collo caput ; Nunc fe quieti reddit , & fomni immemor Noctem quarelis ducit : attolli iubet , Iterumque poni corpus, & folui comas, Rurfufquefingi: femper impatiens fui Mutaturhabitus : nulla iam Cereris fubit Cura, autfalutis , vadit incerto pede Iam viribus defoeta , non idem vigor Non oratingens nitida purpureus rubor Populatur artus cura , iamgreffus tremunt , Tenerque nitidi corporis cecidit decor, Etquitenebant figna Pbabae facis Oculi nibilgentile, nec Patriummicant. Lacryme cadunt per ora, & affiduo gene Rore irrigantur , qualiter Tauri iugis Tepidomadefcunt imbre perfufa niues. Nec pleniùs , nec meherclè elegantius figna amoris alicuius in pectore inæftuantis defcribi poterant. Liceat nihilominus pauca quædam Ficini verba adfcribere . Quis enim , ait , calet Amorem, quem toruus , taurinus , affixus prodit intuitus ? Quem interceptus fermo declaratt Rubor , pallorque vultus , crebrafufpiria, iaEtatio membrorum, perpetua querimonia, impor tunalaudationes , fubita indignatio , iactantia, procacitas , petulantia , vanafufpicio , & viliffimaindicant minifteria . Hic graphicè confonant, quæ Plautusdictitat in Ciftellaria pateant herophilis aures . Iactor, crucior, agitor , ftimulor , verfor in Amoris rota mifer : Exanimor , feror , differor , diftrabor , diripior , ita nullam mentem Animi habeo ; vbi fum, ibi nonfum, vbi non fum, ibi est animus : Atque hæc ex poetis funto fatis . Hippocrates ex pulfu cognouit Macedonum Principis Perdiccæ amorem, pariterque Galen. alterius cuiufdam Virginis , quorum hiftorias perlegas apud ipfos, vt relinquam Erafiftratum celeberrimum medicum , qui Seleuci Antiochi Regis filij in Stratonicam deprehendit amorem ex pulfu . Confirmatur euentus à Iofepho Struthio in fuo lib. 4. artis Sphygmicæ,vbi tradit , amorem inæquales, anonymos, & inordinatos efficere pulfus, licet Galen. nullum effe pulfum amorisproprium 1. Prognoft. edifferat, hos verò pulfus micare potiffimum exiftimarem , vel præfente Amafia , vel eius nomine , aut virtute , aut pulchritudine nuncupatis , quemadmodum ex Hipp. &Galen. notis hiftorijs compertum fit . Et exprænuncupati Iofephi Struthij pater obferuatione , quæ huiufmodi eft. Memini, me iam olim pulfus amoris primum experimentum , B 2 fe- 23 Geneanthropeix Lib. I. Tract. II. 24 ? feciffe in vxore cuiufdam viri nobilis, quamfub- A olfeceram Adulteri amorefuiffe correptam, fed nefciuiquis effet. Quum affiderem quadamdie ei fœminæ,capi de industria percunctari resplurimas ab ea, quarum cognitio ad curandam eam (nam maritus eius medendi caufa in febre cura mea eam commiferat peregrè proficifcens ) videbatur effe neceffaria . Interim verò manum eius attrectabam , & tangebam arteriam interpolatim . Infinuaui etiam mentionem multorum hominum coram ipfa , quos nominatim recenfebam , quum verò inter cæteros nominaui eum , quemipfa deperibat , cœpit illicò pulfus variari , ac ex naturali fieri multòminor, celerior , crebrior , & languidior ; fedin ijs omnibus inaqualiter commutans fine vllo ordine pulfus par- B uos inmagnos , debiles in languidos , &viciffim bos in illos ; fimiliter , & celeres in tardiores , crebriores in rariores , & è contrà; perfeuerauit verò ea pulfuum immutatio aliquoufque , nec citòdefiit . Ha&enus ille.. " Verùm omnino detrectandum erit , pulfum dari amatorium , fed prout variæ paffiones , vel timoris , vel lætitiæ , vel fpei amoris comites fiunt , ita vario modo alterari folent pulfus ; Quare Galenus 6. de prænot. ex pulfu aiebat. Nugaigitur magnæ funt, pulfus amatorio modo moueri, &c. Cæterum Erafiftratus , & Galenus amorem vaticinatifunt, ille quidem, quoniam ex mulieris prefentia , & receffu adolefcentem variè alterari in pulfu deprehendit , hic verò quoniam audito Pyladis nomine mulier illa, Iufti vxor magnæ turbationis indicia in pulfibus referebat . Sed quid mirum fieri in pulfu tantam variationem præfente amafio , aut amafia , cùm aliquando longè maiora apparuerint inde fymptomata.Narrat Cornax. 1.Confultationum me-j dicarum cap.3 . cuidaiuuenifibi noto,qui in mefa propè puellam affidebat, cuius amore flagrabat, nuptiasque anxius expetebat , repente vcnam in temporibus propè aurem fuiffe referaCAPVT VII. Quos magisadoriatur amor. VIS ille fuit , qui vocauit amorempaffionem vacantis animæ? Et quis ille , qui eundem dixit otioforum ftudium ? Vtiquè ambò prudentiffimè locuti funt . nam Otia fitollas periere cupidinis arcus. Igiturin illos promptius graffatur amor , quos videt otiofam , ac fedentariam degere vitam , necnon tempus ofcitanter tranfigere . Hinc Ouid. Eleg. 1. In vacuo pectore regnat amor . Vnde eft, quòd cupientes ipfius amoris rete , vel compedes abrumpere , otia iubentur potiffimùm euitare . Sic i . de remedijs Ouid. Fac monitis fugias otia prima meis. Hac vt ames faciunt : bac vtfecere, tuentur . Hæcfunt iucundi caufa , cibusq. mali. Infuper acrius infectatur amor, quos molles, & effœminatos nouerit , quiuè cupedijs dele- &tantur, vel omnino Abronis vitam agunt . Ex Ficino illud poftremò iuuat apponere . InneEtuntur præterea citò , quibus nafcentibus VeCnus fuerit in Leone , vel Luna Venerem vehementer afpexerit , &qui eadem complexionefunt praditi. Phlegmatici , in quibus dominatur pituita nunquam. Melancholici , in quibus atra bilis , vix quidem capiuntur: fedcapti nunquam postea liberantur . Illos preterea petulcus inuadit amor , qui Amorum colloquia frequenter habent , qui libros lectitant eroticos, pathicosque, quiuè molliufculis cantibus, muficisq. delectantur melodijs . Benè idcircò agerctur cum ancillis illis , quæ virginitatem animo non minus , quàm corpore feruare debent, fi muficę nunquam vacarent operam, illi videlicet, que rithmos titillantes, atque lafciuientes modulatur, alioquin deflebilisq. camena tutò admitti poterit . & copiofiffimum indè profluxiffe fanguinem . Refert &Donatus Marcellus 3. de hiftoria medica mirab. aliquos ob repulfam, vel Amicædifceffum repentina morte occupatos fuiffe de quibus alibi . Amoris adhuc plura argumen- Duota, ta quicupit, apud medicos perlegere poterit, quos eruditiffimus Paulus Zacchias recenfet 2. quæftionum medicolegalium titul. 1. quæftione 10. vbi auctor is fœcundiffimus ex Alihabate vnum inter alia notat amoris celebre fignum , ( & efto auctarium ) maciem fcilicet vniuerfi corporis præterquam in oculis , cuius quippe euentus,rationem haudquaquam reijcerem ego, in fpiritus duntaxat, eò confluentes , verùm etiam in frequentes lacrymas , quibus turgefcunt oculi , adeò vt macies non agnofcatur. Sanè facit ad remhanc illud Ouid. de Arte . Et lacrymæ profunt , lacrymis adamanta mouebis. V CAPVT VIII. Quibusrebus augefcat amor . POK ISIONE , & memoria obie- &iconcupiti exardefcit amor. Sic Ouid. 1. de remed. Vt penè extinctum cinerem fi fulphure tangas, Viuet,& exminimo maximus ignis erit. Sic 25 26 Geneanthropeiæ Lib. I. Tra&t. II. Sic nifi vitarisquicquid reuocabit amorem, Flamma redardefcet , que modo nullafuit Ex ijfdem nutrimur , ex quibus fumus , vt eſt apud Philofophos receptum axioma, iam ex oculis aphrodifçus amor fuam trahit originem exijfdem ergo fuum debet , recipere alimentum , & incrementum ; quod vel Ethic 9. Ariftoteles expreffit . Indè Ouidius , quatenus ab afpectu nonrecrudefcat vulnus , monet aman- tes,vtper longa interualla abfentes fiant I procul, & longas carpere perge vias . Quinetiam imagines prohibet, &fimulacra , qua in magna etiam loci intercapedine poffunt refricare dolorem . Sic idem amoris medicus 2. deremed. aptè concinit Si potes, & ceras remoue , quid imagine muta B Carperis? Hocperijt Laodomeia modo . Nec folum idòla id pofiunt efficere , verùm etiam amorum libri , molles cantus , & fefcennina carmina , atque in primis mellifluæ , blandæque ab amafiareceptæ epiftolæ , quibus nimi- . rum fopitus amor apprimè reuiuifcere folet , quocirca Sulmonenfis iatrophilos: Scripta , cauè, relegas blanda feruata puella. Augefcit præterea amoris plaga inanibus curis, ludo , chorea , fidibus , tripudijs, cantilenis , lafciuarum enarratione fabellarum, atque Sympofijs . Demumàluxu, diuitijs, cæterisque fortuna commodis præter modum cupidinis exaftuat flamma . AIDicamus cum Marullo . Nutriturinter læta fortune bona . dicebat C Senec. inOctauia, & Ouid. Diuitijs aliturluxuriofus Amor . Efto appendix, amorem amore maximè vigere , quæ appofitè fignificarunt Mythologi , dum dixerunt , quòd cùm amor fui ortus initio nil grandis, vegetusque fieret , quidam Veneri confilium dedit , vt alium pareret amorem ; futurum fore, affirmans , vt inuicem conuiuentibus Heros prior maximopere vigefceret. Quò factum eft, vt alterum Venus amorem produxerit,Anterotemdictum, de quo 3. de natura Deorum Tull. CAPVT I X. Multarum etiam vtilitatum originem´s , auctoremque bonorum amorem eße . S ICCINE femper erit fugandus amor ? Hucadestandem , puer à beate Dexter , & cæcos miferatus agri Pectoris motus age dum prophanis Exime curis . Haud Adepol omnis amor malus , haud femper turpis . Idnos docuere Mythologi, qui duos amores Veneris filios effinxerunt ; Turpium vnum, Honeftium alterum nuncupatum, ille in hepate , hic in cerebro fedem obtinet . Amor Lucianus aiebat , duplex eft Deus , non una via ad nos ventitans , neque vno fpiritu nostros animos inceffens ,fed alter , vt arbitror,puerilia fapiens , cuius mentem nulla ratio gubernare potest ; frequens in animis infipientium congregatur,atque ipfi muliebriapotiffimùm defideria cura funt . Et hic eft quotidiana istius contumelia focius abfque difcrimine , cuique volenti fe fe celeriter applicans . Alter verò amor prifcorum pater temporum , vifu graue,facrumque omninò Spectaculum, promus temperatorum affectuum , blandum quiddam vniufcuiufque mentibus inSpirat , tunc propitium nacti hunc Deum voluptatem virtuti immixtam ample&timur . Quæ hactenus dicta manent fuperius , amori Turpio , debentur potiùs : que conueniant Honeftio percurrenda vlterius erunt , fiquidem affatim enarrata , &altius decantata encomia à Ficino petenda funt , cuius eminentem doctrinam nunquam admirando deficiam . Age , Plaute , fi alterius amoris propalafti technas, male fanos aftus , & fcelerofa nequitia , ne defraudes Honeftium fuis laudibus , debitisque elogijs . Sic igiturille in Caff. Nam vbi Amor condimentum inerit , cuiuis placiturum credo : Nequefalfum prorfus , nequè fuaue effe poteft quicquam Vbi amor Non admifcetur,fel, quod eft amarum, id mel faciet Hominem extrifti lepidum , & lenem . Sed hec Plautiomnino feuia funt . Audiantur aliqua ab Agathone apud Plat. in Conuiuio . In primis fedemfuam in animis , & mentibus Deorum,& hominum locat: pulchritudo omniu rapit oculos:amor nec iniuriam infert Deo, nec à Deo, vel homine iniuriampatitur. Nec iuftitiafolùm, verùmetiamfummaest temperantia particeps D Quodfi voluptates , dicebat ille , omnes amore imbecilliores funt , ab illo vtique fuperantur , ille verò dominatur . Amor itaque quoniam libidinibus , & voluptatibus dominatur, mirum in modum efttemperans . Fortiffimus est amor ; non enim Mars amorem, fed amor Veneris , vt fertur, Martem detinet , potentius autem est , quod detinet, quàm quod detinetur . Hic Deus, inquit SympofiaftesAgatho , poeta eft adeò fapiens , vt aliosquoque poetaspoffit efficere . Quilibet enimlicèt anteàrudis , poeta euadit , cùm primùm amor afflauerit . Addit Agatho ; Eum bominem, cuius bic eft præceptor , quauis in arte præcellere , clarumque euadere; contrà verò eum 27 Geneanthropeix Lib. I. Tract. II. 28 CAPVT X. An fit Amorherbis, pharmacis, amuletis,alijsue rationibus medicabilis , vbi Ouidÿj Eroia. tria vana oftenditur . eum, quiab Amore non tangitur , in obfcuro ia A cere. Cæterùm Amoris beneficio plurimasfacul tates optimas Dij inuenerunt . Sagittandi , medendi, & diuinandiperitiam Apollo , Muficam Mufa . Texendi artificium Minerua, Iuppiter Deorum,hominumquegubernationem. HicDeus eft , vt vates quidam concinit , quipacem largitur humano generi , pelagoque ferenum vultum, tum requiem ventis , hominique cubile , & fom num curis permixtum . Verùm canat receptui ipfe Agatho, atque breui epithome comprehendat infinita . Hic rusticitatem, fubiungit ille, ànobis amouet, bic nos familiaritate conciliat, cætus buiufmodi omnes cögregans . Infolemnibus, festisque diebus , in choris , in facrificijs dux nobis,& præfidens. Manfuetudinem quidem gens , exterminans feritatem, beneuolentia largitor , maleuolentia omnis expulfor , propitius, beneficus, fpectandus fapientibus , Dijsplacidus, exoptandus expertibus , participantibus poffidendus, atquetenendus . Deliciarum, mollium illecebrarum,gratiarum dulcis perfufionis , & defidery pater. Bonorum ftudiofus, malorumfpretor: in labore , in timore , in defiderio , in fermonegubernator, perfectus adiutor ,feruatorque præcipuus CunctorumDeorum atque hominum decus , &duxpulcherrimus , atque optimus . Ha- &enus Plato, fiue eiusAgatho , nec meo iudicio maiora, &plura de Amore ipfo fari liceret cuiquam :attamen Luciani addendafunt verba pro exodio . Tumodò nobis, atherie Deus, in tempo- Crùm, & re affiste amicitia fautor , & arcanorum Sacerdos, cupido, nequaquam prauus infans, qualem pictorum manus iocando fingunt , fed quemprimario femine principium procreauit perfectum protinus editum. Tu enim ex obfcura, atque confufadeformitate vniuerfumbocformafti Proindefublatotamquam communitotius mundifepulchro,circumfufo illo chao , illudquidem in vl timi Tartari feceßus fugasti, vbi verèftant ferrati postes , atque area limina porta, vt infuperabili addictum cuftodia à reditu probibeatur. Splendida autem luci , obfcura nocte pratenta , omnium & anima carentium , & animambaben-" tium opifex fuifti . Præcipuam verò hominibus concordiam infundendo , graues illos amicitia affectus coniunxisti, vt ex anima malitia adbuc experte,& tenera connutrita beneuolentiain virilemperfectionem confummaretur.Nam inuentum quidem est coniugium neceffaria fucceffionis remedium. Itaille bafilicè valde , &ropes . T AMETSI multafunt , que ve. nereę cupiditatis ardorem, &acrem fenfum libidinis reftinguere , & obtundere valent ; non tamen ita facile eft amorem, cordis anfractus iam depafcentem porri- Bigniculis, propulfare;quamuis enim amorfit quidam Veneris effectus, vnde à poetis dicitur amor , Veneris filius : nihilominus amor , cùm fit per fe paffio radicitùs herens medullis , illum extirpari, haud facile eft ; quin putarim ego fermè impoffibile , vt remedia vlla naturalia in illum agere queant, quandoquidem cùm fit amor voluntatis quidam affe &tus, voluntas autem nullo valeat extrinfeco conatu impelli ad a&tusfuos eliciendos , fed vt libera potentia eft, fic libertatem operandi obtinet, fit ideò, vt vanafint auxilia cuncta , quibus ab eo , quod concupifcit , velodit , deterrere nitimur . Verum quidem eft, voluntatem noftram aliquatenus dependere ab intellectu ; nam nihil volitum , nifi cognitum ; veindubitatum infuper eft , intellectum fpeculariphantafmata, phantafmata autem , vt plu rimum genialis naturę impetum , ac vim fequi temperamenti , vt proinde videatur voluntas immutari poffe ijs naturæ auxilijs, quę vim habentalterandi temperiem, & inde phantafmata, & fucceffiuè intellectionem , &denique actum volendi . Verùm enimuerò, quoniam hęc ardua funt , & fatis laboriofa , & quia voluntas, licet obiectiuè dependeat in operando ab intellecu , formaliter tamen omninò liberè , & ex proprio marte a&tum volendi , &nolendi elicit, Idcircò concedi poffe videtur, libidinis incitamenta, ardorem furentis naturę, ac fomitem naturalibus auxilijs vinci , vel fedari poffe ; eo quia talis effectus à naturalibus caufis emanat. Minus tamendebellari , & refcindi poterit cupido , feu amor, qui eft actus alterius potentię , in quam, vel nullo pacto , vel indirectè nimis , & remotè , feu per accidens poffunt agere naturalia. Vt autem , quę dicimus melius intelligantur, fciendum eft , quod aliquando non eft Venus mater amoris , fed amor pater Veneris, qua ratione omnium Deorum parens à poetis aliquando dicitur . Tunc eft amor filius Veneris , cùm libidinis cftro perciti , genioque turgente impellimur ad aliquam excupiendam , vt libidini tantùm fatisfiat . Tunc amor eft pater Veneris , quando ob ingentem amorem , quo D pro- 29 Geneanthropeix 30 Lib I. Tra&t. I I. Vanaredundarunt Peligni iußa Poete ; Sanantur nullo vulnera tanta modo. Scilicet ipfa tenet femper fusfigna cicatrix, Cunctaque perpetuo stygmata corde notat. Monet Ouid. in primis otium arceri , & fugari : Fauftus ait, expertumfe id effe, nihil tamen profecifle . Aptacupidineis vitauimus otia telis. Nam & in negotio feuit Amor, cuius fortis apprehenfio nulla prorfus alia diftrahi imaginatione poteft . Sic videre eft, laboriofos homines, telo cnpidinis ictos in fuis laboribus cftro feruefcere, imagis, augerique ipfo in opere thyrfum . Docet ille, ad Amorem extinguendum imperfectiones , & defectus Amafię animaduertendos Beffe . Fauftus hifce etiam fruftratumſe effe, proprofequimur aliquam , eiufdem coniunctionem A exoptamus,licet primariò, &per fe in huiufmodi fymplcgadem non feraturamor ; nam vt MarGilius Ficinus in Conuiuio fapientiffimè ratiocinatur , cùmfit Amor defiderium pulchritudinis : pulchritudo autem fit quidam fplendor humanus , qui incolorum , linearumque decore confiftit , quemnon auris , non olfactus, non tactus, fed oculus percipit ; fequitur , vt folus oculus corporispulchritudine fruatur, quia folus cognofcit; inde fubiungitille . Cùm verò amor nibilaliudfit , nifi fruenda pulchritudinis defiderium , bac autem folis oculis comprehendatur,folo afpectu amator corporis est contentus . Tangendi veròcupido non amoris pars est , nec amantis affectus, fed petulantia fpecies,& feruilis hominis perturbatio . Modò quoniam finalis caufa amoris , qui Veneris eft filius , nulla eft alia , quàm libido ipfa , nil mirum fi ijfdem prorfus auxilijs libido , atque eius amor temperatur. At veròquoniam finis intentus amoris, qui eft pater Veneris,nequicquam eft voluptuofaconiunctio, &libidinis actus , fed folummodò ipfamet beneuolentia , ipfamet pulchritudinis contemplatio , & fruitio; ideò eft , vt rebus vllis extrinfecis , opibusquenaturę euinci , &exturbari , nulla ratione queat . Ad faciliorem huius doctrinæ captumpoffumus cum Ficino diftinctionem amoris perpulchram recolere , quòd videlicet , alius eft amor contemplande pulchritudinis , alius generande pulchritudinis . Amorcontemplande pulchritudinis afpectu defiderat, quo frua tur oculis , & animo, nec fertur vlterius. Amor gignendepulchritudinis eft , cùm non modo frui, cupimusafpectu pulchri, verùm etiam in pulchro gignere exoptamus ; quare fertur appetitusin corporis ferinam coniunctionem . Adde quod aliquando hi duo amores commifcentur. fi enim quis amore faucius cuiufdam contemplandę pulchritudinis , gignende etiam pulchritudinis corripiatur ardore , tunc potius explere cupit in ea, quam deperit amans , quamin alia , cui nullo beneuolentię vinculo fit deuinctus . His pofitis pono lemma . Amoremcontemplandepulchritudinis velfimplicem, velcommixtum cum Amoregignendapulchritudinis nullis artibus, pharmacis, & viribus euinci poffe . Paradoxon probandum eritprimò fic. Verumquidem eft, Ouidium plurimaremediaadditare , quibus amor debelletur, eiusque librosfparsim continere varias medicinas . Verumtamen dixerim ego cum Terent. Omnes cùm valemus, optima confilia agrotis damus ; quippe dicere , ac docere facilè eft , at medelas affequi, hoc opus , hic labor . Cæterùm quàm fint vana ab Ouid. decantata remedia detegit Fauftus ille eximius Vates . Vana igitur fuperest pellendi curafuroris, Cùm bene radices egerit ille fuas. C D fitetur . Scripfimus infamis notum modo crimen Amice Ipfaque Stultitia damnapudenda mea, &c. Atid nimis etiam eft arduum, fiquidem, vt dictauit quoque Theocritus in Eclogis. Que minimè funt pulchra, ea pulchra videntur amanti. Sic apud Horatium , Balbinum polypus Agne dele&abat . Si communis opinio eft , mentem ab re amata adalia , vt venationes , ftudia , conuiuia , & id genus alia auocandam effe . Fauftus incaffum hec adhibuiffe concinit ; quinimò hęc omnia funt fepè in caufa, vt fopitus excitetur Amor. Defcribuntur ab Ouidio , & aliis herbę, ac radices quedam, que amorem infringendi potentiam credunturhabere . Atqui Apollo ipfe, medicinarum inuentor , palàm fatetur, nullam vim talem illis ineffe apud eundem Ouid. primo Metamorphof. Inuentum medicina meum , opifexque per orbem Dicor , & herbarumfubiecta potentia nobis : Heimihi,quòdnullis amor eftfanabilis berbis. Quin etiam Quacunque herbapotens adopem , radixque medendi Vtilisintoto nafcitur orbe mea est. Memiferam quòd Amor non est medicabilis berbis. Deficiorprudens artis ab arte mea. fcribebat Paridi . Oeno Adhuc putarunt Ethnici poffe magicis artibus , & incantamentis vim amoris euinci . Sic Dido apud Virgil. in 4. fororem hortatur , vt petat Hefperidum illam facerdotem,que huiufmodiperitia prędita erat . Hacfe carminibus promittit foluere mentes. Quasvelit , ast alijs diras immittere curas. Fauftus hec eadem expertus illudit . Inuitusque fuimagicas accinctus ad artes , Ferret vt auxilium confcia faga pium . Quinimò ipfemet Ouidius deridet magicas artes 31 Geneanthropeiæ 32 Lib. I. Trac II. tes cum Circem fic alloquitur . Omnia fecifti , ne te ferus vreret ignis, Longus at inuicto pectore fedit Amor , Deinde; Ardet , & affuetas Circe tendebat ad artes , Nec tamen est illis attenuatus Amor , Et infra . A Rem confirmat Horatius primo Carminum Ode 32, vbi fic. Ab mifer! Deme veneficijs , carminibusque fidem. Porrò Amor, & ipfe Demon eft , vt Platonici affeuerant , ac Demonum potentiffimus , quare alterius virtute Demonis euinci non poterit . Nec fi ab his fperare falutem potuiffet Elifa, enfe , &rogo fibi confciuiffet mortem. Hinc difcere fas eft, quàm fit inutile fmaragdos , aliaque amuleta , & periapta geftare digitis, vel collo fufpenfa : quàm fit stiam foedum , & inutile B in amantis calceo ftercus amata reponere . Rurfus quàm commentitium Selemni fluminis aquam id laudis , ac virtutis adeptam , vt ea ablutos tam viros , quàm fœminas amore liberet . In Achaiaautem propè Argyram Ciuitatem hic fluuius erat ; ac tandem dignofcere fatis licet , quàm fit ridiculum illud Plinij libro 13. quod videlicet volutare fe in puluere , quo fe fe mula volutarit , amoris eft remedium , & fimiles nuge . Qui blandiendo dulce nutriuit malum Serò recufat ferre , quodfubijt iugum , vt Seneca in Hyppolito . Verùm adhuc maiora proferens, aio,fano modo recipiatur , nec vi Superum fecundum Ethni- C cos affectum eroticum auferri poffe . Maximum profectò Theorema ! plena ftuporis affertio ! at fuis fulcita au&toribus . Virgil. 4. Æneidos poftquàm cupidinis ardore furentem defcripfit Didonem , ideoquè Annam fororem confulentem, que holocaufta Dijs offerenda , & preces cenfuit ,fumma cum pietate id effectui mandatum àDidone teftatur ; mox tamen his verfibus proclamat .. Heu Vatum infane mentes? quid vota furentem ? Quid delubra iuuant ? est mollis flamma medullas &c. Quo loco manifeftis verbis edocere videtur Maro, neque templa, neque vota , neque holocaufta amore flagrantem animumfoluere , &fanare poffe ; quafi dicat Poeta : quid opus eft votis , & precibus erga Deum , fi amore incenfa Didofuum cogatur fequi appetitum , & furore concita ; nam (tota vagatur Vrbe furens ) Diuinæ opis, & auræ fit incapax ? Idem manifeftis verbis infinuauit Ouidius in epift. Oenonis ad Paridem dicens . Quodneq; graminibus tellus fœcunda creatis , NecDeus,auxilium tu mibi ferre potes. & clarius Medea apud eundem . Ipfi mecantus, artes , berbaque relinquunt , NilDea , nil Hecate facra potentis agunt. D Quanta laboras in Carybdi, Digne puer melioreflamma . Que faga , quis te foluere Theffalis Magus Venenis , quis poteritDeus? Adde ex D. Auguft. Fortis est , vt mors , dileEtio . Iam ficuti mors nulla eft placabilis arte , vt ideo Orpheus in hymnis . Nec prece, muneribns , nec tu placabilis elli . Sic prorfus ictus amoris nullo fanabilis auxilio eft . Vt yerum fit ideò , quod Plautus in Trinummo , Quiin amoreprecipitauit peius perit , quàmfi faxo faliat. Verum etiam illud Propertij . Errat,qui finem vefani quærit Amoris; nam Nec modus , ac requies nifi mors reperitur amoris Id quod Crates Thebanus , ne Philofophi etiam defit auctoritas , fatis exprefsè confirmauit, dum quæ forent amoris antipharmaca , interrogatus refpondit affabrè : λιμος , χρόνος , βρόχος , ideft fames, tempus , laqueus ; quod Achilles Bocchius primo Symbolicarum Quæftionum ita graphicè retulit: Fames amorem fedat atra : fin minus Tempus nifi hoc : laqueus erit tandem fatis. , Sententiam banc Crates tulit . Si quis negat. Probabit illico , vt periclum fecerit, Ita laqueo laqueum ipfum amoris foluier . Sed inftas ; vt clauus clauo pellitur, fic amor amore. quare Sulmonenfis Succeffore nouo vincitur omnis amor . Infelix qui nefcit , aio , morbum nifi morbo pellere , haud fic vincitur Amor, fed folùm mu tat locum ; quis dicat fanari febrem , fi de tertiana in quartanam, vel quotidianam euadat?aut fedem de alis ad inguina variet ? præterquamquod impoffibile ferè eft , vt fauciatus vulnere Daphnidis exardere Amarillida poffit . Rurfus morbus ex morbo non eft fanitas . Atqui afferes Capitolini hiftoriam de Fauftina , Antonini Imperatoris filia , & Marci Aurelij vxore , quæ cùm ardentiffimo erga pugilem quendam incenderetur amore , in morbum incidit, & ex febre animi magis , quàm humorum mortis limina tetigit . Quò factum eft, vt Magorum , & Medicorum initum concilium fuerit , qui tamen fruftrà multis adhibitis auxilijs tandem ftatuère , vt infons interficeretur gladiator , eiusque fanguis mulieri propinaretur ægræ ; quo facto , ait , liberam euafiffe . Dices ergo, amatifanguine amoris flammas extingui . Proh fcelus ! quid crudelius vnquam auditum , feù magis indignum , quàm humanum fanguinem amanti offerre ? Hèm quo aftu Dæmon callidus cæcos homines ad ima tartara precipites trahit ! Ideò Fauftinæ deferuuit amor, quia 33 Geneanthropeix quia vir dilectus perijt , interemptus truci con- A Stultum foret arbitrari, fuiflè in fanguine virtutem vllam Amoris corruptiuam ; & fi fuiffet , cur occidere innocentem poterat hauriri ab eo fanguis , & viuo Gladiatore , propinari Heroine amatrici. Me- lius confilium fuit Antiocho , Seleuci filio , nouercam,quam deperibat, non dum patri commiftam liberè concedere . Vnicum enim Amorisremedium eft amata re frui. inde Ouid. Explenda eft fitis ifta tibi, qua perditus ardes. Energo, vt ameris infanabile vulnus eft. Sed iam totfileant Poete, qui fortè philofophorú auribus nimium obftrepuere , quos precor iccirco , ne rigidas fufpendant nares , neue ora naufeabundi conuellant ;nam fuo loco pulmenta digna palato miniftrabimus : hìc , vbi Amor agitur , qui puer eſt, melipecta conueniunt, ac wiμμzтa. CAPVT XI Quafint in Amore alterutrius odÿ, vel concordia caufe. D ICTITANT Poete, duplici telo in vulnerando Amorem vti, plumbeo vno , aureo altero; hoc mutuam beneuolentiam , illo amoremabfque gratia pectoribus excitare. Fabulæ myfterium tute iple expifcare ingenio . Interim, arbitre me , culpisaurea,beneuolentia genetrix, numifma eft diues, gemme, pretiofaque munera, quibus vel caftiffime expugnantur mentes , rigidique cicuriunt cuftodes , ac vel æner referantur ianuz. Sic Iuppiter, vt inacceffibilem Danaen ample&eretur, optimo confilio conuertit fe fe inaureum imbrem, votique compos ilicet faus eft. Hinc Lyricus Vates Venufinus . Inclufam Danaen turris aneam ,. Robuftaque fores, &vigilumcanum Tristes excubia munieruntfatis Nocturnis ab adulteris . Sinon Arrifium,Virginis abdita Cuftodempauidum Iuppiter, & Venus Rififfent,fore enim tutum iter,&patens, Conuerfo inpretiumDeo . Plato in Sympofio , metaphyficè nimis , mutuæ beneuolentie caufam refert in cognitionem , quam animæ in Caelis habebant altera alterius, ita vt corporibus inde claufe , dum fe fe fortè agnofcunt, reciproco etiam complectantur amore. Sed opinió , vt quæ fupponit animas - ternas , autmulto ante corporum animationem creatas, iamdiù &à Chriftiana pietate , & vera philofophia explofaeft . Illud quidem veritati nihil diffonum arbitrarer , animas, que à Deo Dadrin de fuerint producte ( produci auB с D Lib. I. Tra&t. II. 34 tem quolibet inftanti penè innumeras, verifimile eft ) peculiari quodam amoris vinculo obligari ob illam eandem relationem , quam habent ad illud idem inftans creationis , feù ad eundem creatorem , eodem inftanti producentem . Quare poft corporum informationem fi accidat , vt corpora, que regunt , animantque, fimul alicubi conueniant , beneuolè , & amicabiliter complectantur ; fiquè fuppofitorum alter vir, alte-, ra mulierextiterit , coniun&tionis conciliari cùpidinem ; fi ambo viri, familiaritatis , & amicitiæ ftudium, exiftimandum ; & hinc eft , quòd multi exterarum nationum mutuam interdum contrahunt beneuolentiam , & inter coetaneos amicabilior ne&titur focietas. vnumInterim cuiufque amoris concordis caufam, ad fimilitudinem referendam fore , vnanimi philofophantiumfententia dicendum eft. Iftæc verò fimilitudo non fimplex, fed multiplex cft. Alia nempè eft fimilitudo fyderis, cùm videlicet, fub eiufdem dominioftellæ hic , & ille ortum fubit : fuit enim Platonicorum opinio , quodque cœli lucidum corpus regimen habere multarumanimarum , Dæmonum , brutorum , vegetantium , & lapidum . Alia eft fimilitudo Celi, cùm videlicet fub eadem Coeli fympathia , fiue cœleftium corporum difpofitione , vterque amantium in lucem prodit. Tertia fimilitudo eft, que dicitur Genij; vnicuique enim duos Genios, eminentiorem corporis partem habitantes , a Deo infitos effe,Plato cum fuis Academicis exiftimauit; modò Genij inter fe amici , vel inimici effe poffunt . Quibus ego fimiles, & nihil difcrepantes inditi funt iftiufmodi Genij, amici, & a mantesinuicem deueniunt . Quarta fimilitudo eftmorum harmonia, &conuenientia ; fic apparet quotidie , quod bonus diligit bonum , f delis fidelem ; nam quid communicabit cacabus adollam ? quandò enimfe colliferint ,frangestur. Sic Salomon fapientiflimus . Omneanimaldili, git fibifimile, fic & omnis bomo proximum fibi : omnis caro adfimilemfibi coniungetur , & omnis bomo fibi fimili affociabitur . Profectò vbi morum eft difcrepantia , non nifi diffidia , iurgia, contumelia,&rixa exoriri poffunt. Quinta fimilitudo eft illa , quæ habetur in afpe &tu: affimilis enim facies , confimilis membrorum ftructura curnon debeant & ipfæ amorem , & mutuam beneuolentiam conciliare ? Sexta , & vltima fimilitudo eft illa prorfus , quæ habetur extemperamento : Namque fi verum eft Hippocrate , Platone , & Ariftotele afferentibus quòd mores animi fequantur temperaturam corporis, vti breuem libellum compilauit etiam Galen.,quicunque fimili temperamento præditi erunt, erunt etiam ijfdem moribus , & animi propenfionibus imbuti ; quod Phyfiognomonicimultisperfuadere laborant . Qua in re lubet apponere , que Marfilius Ficinus orat. 7. cap.. с 9.fcri- 35 36 Geneanthropeia Lib. I. Tract. II. 9. fcriptareliquit in conuiuio , quæ fcitu digna, JA & periucunda funt. Quando fanguineus deuincit fanguineum, leue iugum eft , fuaue vinculum, fimilis namque complexio mutuum creat amorem . Huiuspræterea hominis fuauitas fpem , & fiduciam prestat amanti Quando choleri cuscholericum, intolerabilior feruitus ! Vicif fitudinemquidemnonnullam beneuolentiainhis facit complexionis fimilitudo ; fed igneus ille bilis humor crebra illos iracundia turbat . Quandò fanguineus cholericum , aut contrà, propter fuauis fimul, & acris humoris commixtionem alteratio quædam prouenit iracundia, &gratia, voluptatis , atque doloris . Cùm fanguineus melancholicumligat, nodus perpetuus , nonmiferrimus. Sanguinis quippe dulcedo melancholia ama- B ritudinem téperat. Cùm veròcholericus illaqueat melancholicum, peftis omniüperniciofiffima Acutiffimus adolefcentis bumorfenioris vifcera paffimillabitur Est mollis flammamedullas , Vritur infelix amator . Cholera ad iracundiam , cadefque prouocat . Melancholia admararem &perpetuam querimoniam: ÿs fæpe idem , qui Phyllidi, Didani , Lucretia amoris eft exitus . Phlegmaticus autem , feù melancholicus adolefcens propterfanguinis , &ſpirituum craffitudinem capit neminem . Sed quæres hic fortafsè , quibufnam maior infit , & efficacior illaqueandi virtus , Hoc tibi ex eodem Ficino cap. iam citato addifcere licet ; fic enim habet . Faminaprofectò virosfacilè capiunt: facilius autemilla, qua C mafculamquandamindolempræfeferunt, & tantofacilius mafculi, quantòfimiliores funt viris, quàm fœmina, & fanguinem, fpiritumque ba bentlucidiorem , calidiorem, fubtiliorem : qua inreamatoriaconfiftit illaqueatio . Exmaribus autemilli viros, feu mulieres velociffimè fafci nant , quifanguineifunt potiffimùm , & qua dam ex parte cholerici , oculos amplos habent , glaucos , atque nitentes , præcipuè verò fi caftè viuant, neque per coitum clara bumorum fucco exhauftoferenos vultus fœdauerint . Sed il Judpoftliminio haud erat omittendum, amorem tandiuregnare pacificum, vnanimemque, quandiu exunguis , &edentulus viuit . Atqui nam dentes, &vngues Amoris ? Sufpicio , & zelotypiaex Plutarcho apud Stobaum capite 64. Nempe amoris cuiufque venenum, & flagelJum vna eft zelotypia, fi modum excedat , 1.6 : KUDK P CAPVT XII. DePhiltro,fiueamoris illicio . GOSSE naturalibus quibufdam rebus , amuletis , ac periaptis amorem conciliari, contendit in primis Albertus Magnus , qui ad hunc effectum defcripfit multa , vt fileam Pliniú , & multos alios, qui amoris prolectandi varia proponunt auxilia , licet vana, & commentitia . Supernaturali tamen ope, vt Dæmonis cacotechnis philtrum componipoffe , amoris illex Theologi omnes fatentur, impia Gnofticorum docet cathedra , &z quotidiana probat experientia , qua reapfe deprehendimus , impios homines, & præcipuè vafras, bliteasque mulierculas , vt voluptatis œ ftro fatisfaciant , atque optato potiantur amplexu , mentem, feu potius dilecti phantafiam peruertere miferè : quò perdita proles , veluti phanatica cogitur amarè fæpè, qua oderat, atque illius languere cupidine , cuiuspaulò ante furebat odio. Brixiæ monumentum legitur , qua mulier impudica philtrorumfuorum meminit . D. M. Qui me volent . Valete Matrone , Matrefque Familias , vixi , & vltrà Vitam nihil credidi ; Me Veneri alumnę addixi . Quos potui pellexi philtro, Et aftu. Viro humato Non vidua fui, &c. Sit interim vnum ex omnibus exemplum Caroli Magni, Galliarum Regis , ftrenuique Imperatoris dignum fanè , quod recolatur . Audite mirum fimul, &iucundum acroama . E Martis tentorijs , ftrepituque Bellona olim in Ciuitatem , Parifiarum , ni fallor , redux , regni Galliarum Primatum honorificentiffimo comitatu Magnus Carolus fiebat : dumque fummum` ImDperatoremdiù abfentem , vt videant gloriofum, ac triumphalem, turmatim conueniunt vndique & viri, & mulieres , fitque ex eo paffim opulentiffimus feneftrarum apparatus : en præteriens Rex , adhuc hoftili concitus animo , & feuera, vti eft bellatorum , fronte majeftofus, forte oculos erigit , videtque mulierem confpicua, non tamen egregia pulchritudine infignitam ; &ftatim ab afpectu vulnus , flammamque non leuis concipit amoris. Quid plura? Vixregali palatio petito , iubet,Amafiam ad fe,vti decet, afportari, Dictoprius parent miniſtri, Ducitur callida pellex,fentitque Imperator expræfentia acrius vulnus , fæuius incendium. Igitur ardet , æftuat, nec expleturab amplexu, nec fit fa- 37 38 Geneanthropeix Lib. I. Tract. II. fatis à congreffu . Diu , noctuque immemorfui, A delicijs , velpotius mollicijs datoperam fedulò : nefcit è cubiculo progredi breuis impatiens abfentiæ ; nulla iam exercitus cura , nulla hoftium slades, nullum regni confilium , folum amandi Atudium . Principes , militumque proceres ab Regis confpe&u procul dimittuntur : ius non dicitur: vacat aula ; nihil denique regium , nihil priori Carolo dignum agitur . Iam obftrepunt Ciues, querunturaulici: maledicunt milites: tumultuantPrincipes , fitquè palàm in milite feditio : nec eft modus, & via fanandi tanti delirium Ducis . Erat in aula San&us quidam Epifcopus Regis ipfius à confeffione , atque animæ falutari præfidio : ad hunc agminatim confugiunt homines, hunc perennibus agitant preci- B bus, vtà vano cupidinis lethargo , turpique infania Carolum excitare velit. Epifcopus orationibus , ieiunijs , pijsque multis operibns in Ciuitatepræordinatis, Deum orat inftanter pro Regis , Regnique totius incolumitate . Itarebusin arduis ad eum primò leuandi funt oculi , { qui habitat in Cœlis . En filente nocte pio Antiftiti eœlitus apparet Angelus , nunciatque fore, vt non prius refipifcat Imperator, quam dilecta mulier mortis pertingat limina . Sanctus virrefert primatibus Ciuitatis oraculum , initurque confilium ex fententia Præfulis , vt iterumad Deum precibus adeatur non fine eleemofynis, quò mulierculam illamvitali aura ad Regni totius incolumitatem priuare velit . Sufcipiuntur tandem vota , breuique fpatio eadem ceffitabluce.Sed heùprodigium Mors non omnia foluit. Amorpoft funeraviuit. Carolus maioricupidine ergaiamfrigidam,iam fœtidam Amafiam flagransnefcit à mortis afpectu , vel breui horarumfpatio defcifcere:alloquitur,amplexatur extin&tam, ofculatur cadauerofam faciem , blanditur veluti dormienti , denique longè magis infanit. Quid eft hoc ? fit in Ciuitate murmur : Antiftes miferiam plorat : Regia vniuerfa ftupet. Iterum arcto celebrato ieiunio , præmif fis difciplinæ flagellis orat Epifcopus ad Caelum. Fert refponfum , non dimiffurumRegem delirium , nilapillus illius mulieris alligatus ging ais, auellatur. Vix poterat id executioni mandari præ Regis affidua præfentia . Tandem acceffit occafio , & Antiftes audacter elifit ab ore defunax pellicis gemmulam ; factumque eft , vt cubiculum de more repetens Imperator , exofus cadauer, quinafpe&u territus potiùs , nedum delectatus, vt folebat , veftigia velox retraxerit, jufferitque humaritantopere concupitam AmaGam. Quopa&o Regni , Regisque ceffit detrimentum. Apagè in gemmula illa erat malefieium amatoriumad Regis duntaxat aucupium patratum Dæmonis arte ; Si enim illud naturaLe extitiffet, indifferenter cunctos homines pellexjllet. Huiufce cuentus rudem hiftoriam deli C D baui Romæin quadam epiftola manufcripta Iacobi Sanazarij iam tum, cùm ftudijs nauabam operam . Moxcelebre monimentum eiufdem adinueni apud Dieteticon Polyhiſtoricon Iofephi Quercetani, cui lectorem remitto . Tandemrem totam apud eundem lacobum confecutus fum primo eiufdem epiſtol. lib. epiſtol. 2. de rebus domefticis non abfque animi oble- &amento. Sit veritas apud Scriptorem. Sit fides apud lectorem . Philtri meminerunt quoque Vates antiqui , Virgilius namque in Pharmaceutria annuit ijs carminibus . Effer aquam; &molli cinge bac altaria vitta, Verbenasqueadole pingues , & mafculathura, Coniugis ut magicis fanos auertere facris Experiar fenfus nihil bic nifi carmina defunt. DuciteabVrbe domum mea carmina, ducite. Daphnin. Terna tibi bac primum triplici diuerfa colore Licia circundo, &c. Vide infuper Theocrytum . Ouidius quoque infinuauit, ni fallor, lib. He- roid. hoc metro . Deuouetabfentes , fimulacraque cerea fingit, Et miferumtenues in iecur vrget acus. quodfortaffis ad Virgilij imitationem occinit, is enim citato loco habet . Limus vt bicdurefcit , & bac vt cera liquefeit Vno, eodemque igne ,fic noftro Daphnis amore. Simili modoapud Tibullum, Propertium, Nemefianum , &alios amatorij veneficij inuenies argumenta, quorum etiamformulas defcriptas apud Grillandum , ac Martinum Delrium reperies, Illud apud impios homines frequens fuit, vt pergameño virginea vterentur, confecta ex cutepuelli recenter nati , &ante baptifmum emortui, vel abortiui , infcripta præterea quibufdam caracteribus , ac magicis verbis, quibus Petrus de Abano , Cornelius Agrippa , & alij fceleftiffimi nimium tribuunt . Čonfueueruntpariter in execrandum hunc vfum abuti mu liercule méftruo fanguine, virili femine , felis cerebro, hienę vtero, vírgalupi, offibus rubetæ, & maximè hippomane . iuxta illud Propertij. Hippomanesfate feminalegit equa. Adhuc pellicula , quæ à fronte equini pulli recens editi auellitur , de qua Ariftoteles etiam, Columel. & Plin. Sed miffa hec faciamus , & philtrorum rationem veram exiftere , fit fatis aftruxiffe . Petis auctarium ? Sume. Naturale philtrum nihil eft aliud , quam pulchritudo, venuftas , &concinna forma , quibus vtique irretimurpalàm:fic vxorDemetrij, vifa Lamia,fcorto venuftiffimo , fuique coniugis pellice , illam in decoro vultu geftare amatorium Regis.veneficium pronunciauit. Valeant inquiens calumniæ, tu in te Philtra habes . Sic quoqueVenus Adonidem plorans extinctum apud Bionem G 2 aic 39 40 Geneanthropeia Lib. I. Tra&. II. aiebat, velle fe ex corporis eius venuftate excer- A pere , & imbibere philtrum . Ipfa ego dulce tuo mulgebo ex corpore phil trum , AuE totoque bibam manfurum pectore amorem. Rem eamdem confirmat Afranius in Vopifco apud NoniumMarcellum his metris . Aetas , & corpus tenerum , & morigeratio Hac funt venenaformofarum mulierum; Mala atas nulla delinimenta inuenit . &arium ne defit . Demetrius Phalereus à meretrice quadam dicebatur , yagırλépaços, à frutice quodam , qui in philtris efficax yagToBλiqagor appellatur , & hoc ob infignem , & incredibilem eius venuftatem . Siquidem erat, auctore Plutarcho, in eius vita: Forma, & pulchritudine oris adeo egregia, adeoque præftanti ot pictorum , aut fculptorum nemofimilem unquam potuiffet effingere , CAPVT XIII, Curdeformes interdum amentur . C OECVS eftprofectò amor , qu' oculorum lumina preftringit a mantum , ne videant, obferuentque deformitatem , inuenuftaté , &corporis confpicua vitia : vnde illud:fi quis amat ranam , ranam dicit effe Dianam . Miferi huius euentus rationem reddit Plato Dialogo 5. de Republica , vbi docet, cum,qui verè aliquid amat,nequaquam partim amare, & partim non amare, verùm totumprorfus amare, ac proinde totumcommendare , ac venerari , adeò vt , fi quæ funt vitia excufet, ac diffimulet, imò vertat etiam in lepores acdecora, quod nimirum perbellè concinit Lucretius lib. 4. vbi hæc. κι Nam boc faciunt homines plerumque cupidine cœci, Et tribuunt ea, que non funt his commoda verè. Multimodis igitur prauas , turpeſque videmus 17. Effe in delicis, fummoque in honore vigere; Nigra peixos eft : immunda , &fœtida ἄκοσμος : • Cafia, wakλáð19v neruofa, &lignea, Sognas: Paruula , pumilio , xagírwvia tota, merum fal: Magnaatque immanis, naruwλnžis, plenaque bonorisi Balba , loqui non quit , Cavλilu : muta, pu- 2 dens est. Atfarrans, odiofa , loquacula, λαμπάδιον fit: D Ioxvov sewunviov tumfit , quum viuere non quit Pra macie; g'adin verò eft , iam mortua tufli. At gemina, & mammofa , Ceres est ipfa ab Iaccio : Simula , σιλλών, ac fatyraeft: labiofa , φίλημα Cætera de genere boc longum eft ,fi dicere, coner Bafilicè quidem hæc à Lucret o,quem exempla fexcentum mentiri non finunt . Hem quot videmus amore turpis anicule infanire , aut luride meretriculæ flammis æftuare? Quot infuper &is aut fcortum impurum, aut foedam ancillam honeftiffimis , ac pulcherrimis vxoribus defpedeperire ? Equidem id mihi perfuafum habeo reperiri pulchritudinis radium incorporeum qui non à corporis venuftate, & membrorum fymmetria proficifcatur, fed abanima ipfa incorporea, & lucidiffima , capiatque violenter alterius animum; Inuifibilem hanc pulchritu dinis energiam vocarunt alij falem ; quò fpe- &tatCatullianum illud Nulla in tam magno est corpore mica falis . Vocarunt alij Veneres mihi appofitè magis pellexgratia vocanda efle , videretur ; quando fine hac pulchritudo quæuis corporea inutilis frigida , mortuaque videtur; cum hac fit omniumoculorumfpeculum , omnium animorum aucupium , omnium cupiditatum igniculus vnde illud: . Gratior est pulchro veniens e corpore virtus. Aut verius dicamus , id potius contingere ex deprauata voluntatis actione , qua defiderium feratur ad turpes , atque inhoneftas formas quemadmodum ex deprauata oris ventriculi ,functione appetuntur interdum respræter naturam, vti lateres , carbones , terra, acerbif fimapoma, infuauiores herbæ , & fimilia; quod in ' grauidarum mulierum pica, luculenter apparet . Ita quoque deprauatus oculus mu fcas, vultus biformes , inconcinnaque multa videt ; Imaginatio deprauata chimeras , S phantaftica idòla concipit : in vertigine omnia in girum verti videntur . Non ergo mirum,f apudGynecophilos ac petulantes homines,in quibus nouæfemper nutriuntur libidines, amor deprauatur, vnde in Acharites , & inuenuftas imo etiam infoedas anus interdum dirigitur, quod tamen Aftrologi ad peculiarem aftrorum afpectum, atque horofcopumreferunt . Geneanthropeix Ioannis Benedicti Sinibaldi . TRA- 41 Geneanthropeia Lib. I. Tract. III. 42 R TRACTATVS TERTI V S. De Generalitate, neceffitate , & initio Venerea mixtionis , PR AE LO QV I V M. OCRATICI in fuis difce ptation bns , vt magis confpicua fieret veritas, confueuerant adducere omnia , quæ exytra, que parte dici poterant: Prudenternimirum , quia vtin tertio Metaphyf. Ariſt, ait ; Keritatem inquirentesfine dubitatione fimiles funt nefcientibus,quò ire debeant . Et ideo in primo Topic. dicebat: Potentes advtramque partem dubitare infingulis fpeculabimur verum , &fal fum, Socraticorum imitatores , & Ariftotelis præceptis non contemptis, vtemur & nos in toto opere quæftionibus varijs , in quibus,ratio- B nibus hinc inde libratis, hauriemus veritatem vndequaque perfpicuam, & nul is dubitationum tenebris , aut errorum caligine obumbratam Ordo autem , quo in præfenti tractatu incedemus is elt, vt primò examinemus quæfita, quæ ad generalitatem actus Venerei ; fecundò quæ ad neceffitatem ; poftremò quæ ad initium pertinent eiufdem . 1 CAPVT I.. An cuncta Animalia perfecta, & imperfecta actumVeneris exerceant, ubi de fpontaneo | animalium ortu,eorumq efficiente caufa nonnulla delibantur. A 茶湯 NIMALIA quæque vfum Veneris habere,afferit Ariftoteles librode hiftoria Animalium; adeò vt imperfe&ta licet multa fint, & exputri deducta materia , Veneri tamen , & genij voluptatibus ftudiosè indulgeant , vt confpicere eft vel in viliffimis mufcis , quæ videntur non rarò mutuo fefe complexuligare, & vnam alteram confcendere . Hæc tamen exputri oriunda, nequaquam fibi fimile generant , quia generatio eft typus perfectionis. Quare,& fi Veneris iucunditate nonfuntdefraudata ,fterilia tamen prorfus ea funt, & omni foecunditatis excellentia denudata. Extant quoque multa eiufdem generis maiori quodam beneficio à natura infignita , quæ generant quidem , atnon fimile Hæc omnia cunA Яis regiftrata fas eft legere apud Ariftotelem primo de generatione Animalium cap. 16. cuius illafunt verba . Infectorum aliquacoeunt , atque ex animalibus eiufdemgeneris oriuntur modo eorum, quibus eftfanguis, vt locusta , cicada, phalangia, vefpeformice ; aliquacoeunt quidem, & generant , fed non fuigeneris animal. Sedvermiculos tantum, nequeex animalibus procreantur, fed exputrefcente humido , aut ficco, vt pulices , mufca, fearabei . Quædam nec ex animalibus nafcuntur, nequecoeunt, vt culices, & vermiculi, & plura eiufmodigenere . Ex quibus deducitur, multa animantia fieri exputri , & multaper vniuocam generationem a fimili, ea tamén differentia , vt quæ habuerunt originem a putri fimile generare non poffint : quæ verò eiufdem fpeciei à fimilibus genita funt, ipfa rurfus alia confimiliagenerare valeant . Exemplum fit:muresexputri , necnon ex genitorum femine producuntur in vitam : iam qui ex putrida corruptione exantlati funt,minimègenerare poffuntfibifimiles;at qui ex genitoribus femine fufo geniti funt, & ipfi alteros fimiles gignere valent . Verum cum fint quædam omniú imperfectorum imperfecuffima, ideohæc neque generant, neque coeunt , defunt enim ijs organa , & facultates, quibus nobile hoc opus poffint efficere . Erat autem neceffarium ad bonum Vniuerfi, vt naturafingulis animantibus,faltem perfectis,daret coeundi facultatem, alioquin , breui fpatio C &temporisiniuria , & fati malignitate vniuerfoanimantium generedeftitutus fuiffet mundus. Sed exdictis non leues exurgunt difficultates, & quidem prima,fi non paucaanimantia ex propriæ naturæ imperfectione nequeunt fibi fimilia generare, cur natura inftituitin ijs coitum , qui fruftratorius eft ; nã fruftra eft actus ille, qui opus non relinquit, & inutilis inftinctus , qui finem fuum non affequitur , finis autem omnium, coeuntium eft generatio fimilis. Huic haud contemnendæ difficultati fic primòrefpondeo, Venereum nempe coitum independenter ab vltimatofuo fine, puta à generatione, effe perfe bonum aliquod de genere iucundi, &vtilis. Quamobrem quamuis natura nequiuerit huiufmodi animantia præftare fœ D cunda, noluittamen, neque erat opere pretium, fpoliare perfectione illa boni , iucundi , ac dele- &abilis, nec par eft, vt defpiciat media bona, qui finem confequi nequit . Sicutinon idcirco,quòd pars aliqua terræ fit omnino fterilis , &adfru- &us 43 Geneanthropeix Lib. I. Tra&t. III. 44 > B &us inepta, deeft operofa natura illä vel fole ir- A radiare , & calefacere , vel imbre irrorare , & emollire; fiquidem pluuie irroratio , &folis radiorum influxus funt aliquod bonum ipfius terre independenter à quacunque florum , herbarum, & fru&uum productione . Præterquamquod ipfius coitus beneficio alleuiatur animantia illa , & melius habent fecundum valetudinem : quocirca: fit alem actum fruftrà ob fpeciei conferuationem exercent , non incaffum tamen propter mulcebram, ac propriam indiuidui conferuationem vfurpant . Secundò dici xaràλog ov poflet , quòd in putridis animantibus cùm vitales omnesfunctiones reperiantur,atque adeò inftrumenta fingulis operibus accomodata fruftra data effent ànatura generationis inftrumenta , nifi illa adhibuiffent co modo, quo præ imperfe- &tione licebat , eo magis quòd "actus mixtionis proprius eftanimalium, non modo ad generationem, fed ad fe inam voluptatem, qua expleta, mitefcunt, omnemquefpoliant feritatem. Igitur fi ex multis illud, quod melius eft natura dligit, vtique melius eft , vt hæc , de quibus loquimur,animalia actum venereum exerceant , quia indè fi non generant fimile , faltem dimile aliquodproducunt , id quod fat eft , ne penitùs fruftratorius dicatur eiufmodi congreffus , &fi alias addas vtilitates , quas recenfuimus , nihil eft ex omniparte , quòd natura reprehendatur . Secunda difficultas eft, quoniam infecta quælibet, &exputri deducta animale ulec ex diluuio interiere , nullum enim illorum in Arcaferuatum fuit ; Igitur cuncta poftmodum exputrilagine reuixere ; quomodò ergo , fi vera funt, que fupra ex Arift. diximus,fpecies generationum ferie propagarunt ? Valida fanè obiectio, fed illi fatisfiet , fi dicatur primò , Deum optimumaximum, qui multa miraculosè poft mundi cataclyfmum ad naturam , orbemque reftaurandumpatrauit, vim quandam peculiare fingulis in qualibet fpecieproductis animalculis indidiffe , vtpoffent vi prolifica fpeciem reparare , quofactoinpriftinam naturamredijffe. Vel fi magis arridet , dicas , terra ab illuuione reficcata , plura id genus animalcula è terræ latibulis , vbi diù foporata abfque alimento viuere poffunt , emerfiffe adlucem, & adnouam quafi vitam , nam Coœli catara&tis apertis , verifimile eft , illa declinaffe a tempeftate ad antra . Infuper addam , cadauera multa infectorum , &putrium fuperterram remanfifle , quæ mox vifolis , magnoque nature conatu , Deique peculiari arbitrio reuixerunt ; haud enim impoffibile naturæ fuit, annuente præfertim Deo , expotentia fubiecte organice materiæ alteram animam educere, ( quod in emortuis mufcis , & ad cinerem recalefactis contendunt multi) quarecalefacta cadauera vite primæuæ munia, &generationis in primis obirent poftea. Siquidem , vt lib.del D ffemine dicetur abundè, viuentium femina incorruptibiliafunt , vifque genitiua nunquamin mundo perit . Sed aliud modò maioris momenti inquirendum , cuinam fcilicet caufæ efficienti primarię referri debeant effe&us, quinóab Agentevniuoco prefente producuntur per fe,vtinprimis animalia, quæ exputri materia deducuntur. Adhuc longe maiordifficultas eft , fi multa, vt diximus ex Ariftotele , animantia generant quidem, fed nonfui generis animal , cui nam caufæ propriæ, &principali adfcribi debeat hoc animal diuerfæ fpeciei; non enim tribui poteftilli viuenti , ex cuius coitione genitum eft , fiquidem non contineturin eius potentia , quando virtus agentium terminata eft ad hunc effectum , & non aliumproducendum , ad hoc potius , quàm illud animal gignendum ; fic videre eft , quòd equus equum , leo leonem , homo hominem produ→ cunt, &non ex aduerfo : quod etiam luce clarius patet in ipfis elementis , quorum ignis ignem, aqua aquam generat. Neque hoc folùm accidit in caufis efficientibus ; verum etiam in materialibus: non enim,inquit Philofophus, exquolibet fit quodlibet, fed ex determinato . Quam ergo conftituemus efficientem caufam huius animalculi tali ratione producti ? &quam etiam illorum omnium animalium , quæ exputri adeò copiosè proueniunt ? Multi ftatuerunt Coelum , &Solem in primis, quividetureffe Arbiter omniumGenerationum, etiam ipforum hominum, iuxta illud Philofophi, Sol, & bomo generant hominem . At falfum hoc eft, nec poteft vlla ratione confiftere , fiquidem viuentumgeneratio non poteft vnquamattingi perfe abAgente inanimato ; fequeretur enim , quod perfectius gigneretur abimperfecto; Quan tumuis etenim Cœlum nobilitate fubftantiæ , quæ ex eminentijs conſtituta dicebaturà Platonicis , fimplicitate compofitionis , luciditate corporis præftet cun&is inferioribus, quæfub eo continentur , &quantumuis pater luminisSol fplendore, pulchritudine , velocitate motus , aaione , influxu, dominio antecellat quoquo modo mundanis omnibus rebus ; omni tamenparuo animante , vel ipfa formica, ambo funtimperfectiores; tanta eftanimæ , & animati excel fentia. Igitur Caelum nequicquam ftatui poteſt Viuentium caufa , nifi lato modo , quatenusvidelicet applicatactiua paffiuis, dum quorundam fenfibilium educuntur anime de potentia ipfius materia. Nec poffet facile explicari , quomodo Cæli, &Sol'imprimerent in aerem fuas virtutes , perquas deindè aer ipfe attingeret productionem animalium . Huiufce opinionis aliqui autores & , vt fe fe quoad poffunt ,à vi rationis defendant, recurrunt ad Intelligentiam Co lo affiftentem , dicentes , Cœlum non abfolutè per fe, fed virtute Intelligentiæ nobiliores quofdam effectus , vti fenfibilia producere poffe . Quod " 45% 46 Geneanthropeia Lib. I. Tract III. Quod etiam dicitur gratis, & irrationabiliter, ] A quando eft fententia Diui Thome 1. par. quæft. 110.art. 2. & 3. &alibi pluribus in locis , quòd Intelligentiæ non poffunt vllam formam imprimererebus , fedfolum mouere localiter , atque operari applicando actiua paffiuis ; qua ratione folùm dici poffunt caufæ aliquarum fubftantiarum inferiorum. Scot. in prima diſt. 37. & in fecunda dift. 18. difficultatem odoratus ait,quòd quandoproducitur aliquis effectus nonpræfente caufa vniuoca, attingitur illa productio immediatè à caufa prima , Cuifententiæ videtur etiam fubfcribere Suar. difp. 18.metaph. fect.2. & 5.vbi ait, quòd quando funtpræfentia accidentia, & deeft fubftantia, quæ productionem fubftantie attingat, in hoc cafu concurrit caufa primafup- B plendo concurfum, qui ab ipfa fubftantia præftari debebat. At neque Scotus , neque Suar. re- &è inhoc philofophantur : dedecet enim Philofophumin rebus naturalibus ftatim ad primam caufam recurrere , præterquamquod fine neceffitate inducunt primam caufam fupplentem concurfum caufarumfecundarum . japplicant actiua paffius , vel quia coadiuuất generationem, vel quiainftrumentaliter concurrunt. Neque contrà ios facit id , quod aliqui dicunt, nimirum omre agens debere effe in indiuiduo conftitutum achoc, vt verè dicatur agere, cùm actiones dicantur effe fingularium . Non facit , inquam, contrahanc fententiam , quoniamfat eft , vt fubftania vniuoca fit fingularis, &indiuidua in fuo inftrumento , in quo etiam fat eft , vt exiftat , quaido exercetur actio , neque requiritur, vt fecundum fuam entitatem exiftat . Quæres,qua ratione fieri poffit , vt accidentia, quæ producuntranam fint inftrumenta, naturæ ranein communi ; cùm hæc in communi natura non diftinguatur à rana, quæ producitur ; vnde videtur neceflariò deduci poffe, effe- &um nondiftingui à caufa principali producente, quodnimis effet abfurdum dicere . Refpondea,hoc argumentum valere, fi natura fpecifica rane poffet folummodò effe in vno indiuiduo ; tunc enim caufa, & effectus effent vnum, & idem adæquatè; in noftro auté cafu nullam prorfus habere vim, eo quòd afferimus, ea ipfa accidentia fic effe inftrumenta naturæ communis , vt eſt multiplicabilis in plura indiuidua ab eo , quod producitur, diftincta realiter . Quod fi natura in communi ranæ fic non effet multiplicabilis, prędicta accidentia in eiufdem virtute nonagerent; præterquamquòd aliud eft , effe inftrumentum naturæ communis, prout eft in indiuiduis(diftinvtamur ) &aliud eft, effe inftrumentum naturæ, quæ eft in indiuiduis . Primum dicimus, non fecundum, quod fignificat actualem determinationemnature inipfis indiuiduis , qua ra tione valeret argumentum pofitum ; înprimo autem modo fignificantur fola prædicata , qua in indiuiduis reperiuntur, non tamen vt in hoc vel in illo determinata exiftunt . Argues adhuc. Inftrumentum in communi debetur caufæ prin cipali in communi; ergo inftrumentum in particulari debetur caufæ principali in particulari , & per confequens accidentía particularia , quæ producunt ranam , non poffunt effe inftrumentaranein communi . Obiectioni refpondeo dicens , quòd inftrumentum incommuni nil operatur, fed ratioipfius in communirefpondet , & proportionatur caufæ principali communiter fumptæ . Inftrumentum verò particulare operatur quidem virtute caufæ particularis, quando eft præfens ; at non eft abfurdum, quando eft feparatum, vt referri debeat caufæ alicui principali , non exiftenți , vel in communiacceptæ. Exiftimo itaque, principalem caufam horum effectuum, de quibus loquimur , elle fubftantiam cum illis vniuocam , non quidem determinatamin indiuiduo, fed indeterminatam , & velutiin fpecie ; ita tamen, vtnon putemus, hanc indeterminatam fubftantiam aliquando extitiffe àparterei , & productionem inchoauifle ; accidentiaenim, per que productio illorum imme- &ione diatè attingitur, cumexfe non habeant vim producendifubftantiam; fi producunt,id faciunt, vtinftrumenta alicuiusfubftantiæ; fubftantia autem hæc nonpoteft effe nifi illa in communi, cui effectus fecundum effentiam affimilantur . Atqueita rana, que generatur ex putri , producitur quidemimmediatè ab illis accidentibus , que inputri materia recipiuntur, non in virtuze ipforum, fed in virtuteranein communi, cui debentur, feu, vt loquuntur alij, in virtute ipfiufmet fpeciei': & fic paritercum excoitu quorundam animalium imperfectorum producitur animalculum diuerfæ fpeciei , vt vermiculus , dicendum eft, quòd illa accidentia productiua non egerintin virtute propria ; quia, vt dictum eft , accidens nequitproducere fubftantiam nonin virtute illorum animantium,que coiuerat, quoniamproduxiffent animal fimile, & nondiuerfa fpeciei; non in vittute Coli, quia vt probatum eft,inanimatum animatum non generat; Igitur invirtute fpeciei illorum vermium , quorum genitum eft indiuiduum. Neque exinde exiftiman dum eft, auferri de medio caufas omnes æquiuocas, iam diu communiconfenfu receptas quandoquidem equiuocaprincipalis caufa Deuseft, à quo omneseffectus produci poffunt, fed non tanquam à caufa vniuoca, Rurfus Cœlum, Sol & aftra,dicipoffunt caufe æquiuoce, velquia ) D Obijcies. Calor, quiconcurrit ad generationem rane, illa abfente, non eft potius virtus ranæ, quamvermis , & muris: ergo non poteftagere potils, vt inftrumentum naturę ranæ in communi, quàm vt naturæ vermis , & murisin com muni.Soluitur hęc difficultas, fi dicamus, caloré ex coniunctione cum alijs accidentibus determina- 47 Geneanthropeia Lib. I. Tract. III. 48 minari, vt fit potius vitus , &inftrumentum A huius, & illius naturæ . Tam exhis colligitur pimò, animaliailla imperfecta , quæ coeunt, &generant , fed non fibi fimile , effe tantummodo inftrumenta natura vermium , vel fi placeat nagis, caufæ applicantes actiua paffiuis , eo medo, quo caufe putrefacientes non caufæ perfe,&primarie , fed inftrumentales dicuntur. Coligitur fecundò , omne fimile à fimili produei, tanquam fcilicet à caufa principali : &folum à Deo, tanquam àcaufa vninerfali equiuoca diffimiles effectus produci, quod ex profeffo probauit Art. 4. fect, probl. 14. vbi quærit , curfi ex noftrofemine procreatum animal eft , prolem id noftram appellare folemus , fed fi exfemine ipfo putrefacto , vel aliquo alio B noftra excremento animalculum aliquod procreetur, noftrum id effe negemus . Inquit enim poft multadoctè fatis , & bafilicè fic . Quodfi ex rebus noftris folo feminenatum animansfit, rectè quoditaprouenerit, prolem id effe noftram tãtùm, putabimus Ex femine vero ipfo , fiquid aliud extitit, vt vermis , vbi vel foris putruit , vel corruptum in vtero eft , vt que monftra appellamus, prolem id effe noftram, baudquaquam dicendum eft . Cùm enim corrupto creatur femine , non infuper ex noftro creatur, fedalieno , quemadmodum quod excrementis conftiterit, vt quod exftercore. Omniaverò buiufcemodi ex corrupto crearifemine , hinc indicatur quod ex non corrupta erearitale natura ftatuit, quale illud eft , exque femen genitaleprodierit : exempli gratiafi de equa equus,fi de bomine bomo Plura exactius pete abipfo problemate , quod multis Philofophus ipfe profequitur: modò fatis erunt recenfita , vt pateat , ac tanquam probatum recipiatur, effe&us omnes in illorü virtute produci efficienter, quibus videlicet vniuocè affimilantur; ceteras caufas effe inftrumenta , Sed nimium fcholafticèpræter inftitutum locuti fumus. Ad confueta redeamus argumenta , CAPVT II. An Damones indulgeant Veneri, vbi de Incubis, &Succubis . E Philofophis id afferunt non pauci , & potiffimum ex Academicis plerique ; Plato enim in Cratylo videtur manifeftis verbis edicere , Dæmones mulieribus mifceri . Idem in Thimxo annuit, hominis animæ creationem à Deo immediatè elſe, corporum verò fabricam à Dæmonibus per generationem componi. Francifcus Georgius Philofophiæ , ac Theologiæ peritus in C primo to mo Problem. ait, non folum Demones corpore , præditos effe , fed habere infuper vim generandi, & femenemittere ; quod à lamblyco fortaffis haufit , qui fegmento 4. cap. po ftremo de myfterijs Ægyptiorum, improbis etia Dæmonibus Veneris tribuit incendia . Nec defunt è Schola Theologorum , qui Angelos quoque, dixerunt, actusgenerationis exercere ; hoc tamen fic accipi non debet , vt arbitremur hos ,&illos obtinere potentiam naturalem , & inftrumenta ad concubendum. Siquidem fpiritus Angelici interfe , quicquid perperam fentiant alij , nequicquam efficere habent aliquam indiuidui , antfpeciei multiplicationem . Cum enim quiliber Angelorum ex meliori Theologorum fenfu fuam fpeciem conftituat. Inperpetuis enim, vt inquit Ariftoteles , non eft multiplicatio numeralis . Si contingeret inter ipfos alicuius coniugij vinculum, orireturfpecies aliqua media inter naturam vnius , & alte rius; at quam abfurda funt hæc, cùmpræfertim danda effetinter Angelos diftin&tio fexus? D Dubitatio eft , an Dæmones cum mulieribus áliquando mifceantur ; quod negare identidem poffet multis rationibus; & primò quidem , quia Demones funt fubftantię quędam incorporee , &à materia abiuncte : at nulla huiufmodi fubftantia propria vi poteft aliquam formam inducere in materiam, vt in Phyf. & metaphyf. docet Ariftoteles . Igitur Demones virtute propriagenerare nequeunt, &per confequensne que concumbere ; Nam quorfum actus hic , cuius nullum remaneret opus? frustra enim, inquit Ariftoteles primode celo , calceamentum hoc dicimus , cuius non eft calceatio . Deus autem, & Natura nibilfruftra faciunt. Qua in re haud mihi probari vnquam potuit Marci il lius apud Pfellum de Demonibus opinio , qui Ffello interroganti, num Demones pati poffent. Et valde quidem, refpondit,adeò vtnonnulli Damonumfemen iaciant, atque indepufillaquadam animalia oriantur . Tumego , fubiungit Pfellus, incredibile inquam, excrementa habere , &membragenitalia . Habentquidem, dixit Marcus, illi membra, fed non talia ; excrementum verò ali quod ex illis emanat. Hec inquam fententia probarinunquampotuit; quandoquidemfemen eft fubftantia viuentis corporis , & excremen❤- tum vltima digeftionis per exactam ciborum co&ionem ; coctio autem functio vegetantis anime , cuius proculdubio Dęmones expertes funt . Adde, quòd omne corpus, quod vegetatur , & nutritur, corrumpitur, vti habet Ariftoteles primode Cœlo cap. 3. Quomodo ergo Demon, qui naturæ incorruptibilis eft, facultatem vegetatiuam habere poteft ? Neque enim vera credenda funt, quæ omnifcius ille Cardan. 16. lib. de variet. refert ex patre, qui cum triginta , &amplius annos cum Dæmonijs fa- 49 Gencanthropeia Lib. I. Tract. III. 50 familiaritatem habuiffet, ab illis , dicere confue- A uerat,fe accepiffe , quòd Demones oriebantur, &interibant. Adhuc ad actum generationis debitarequiruntur inftrumenta , qualia funt genitalia membra: modo Demones & hifce inftrumentis, & corpore omnino carent Quòd fi dicas ex Caiet. in 2. c. Diui Pauli Epift . ad Ephe fios, Dæmones fpiritus effe , aereoquodamcorpore circumueftitos , quod Caietan. ita probare conatur. Sicuti enim , ait ille , vegetatiuum inueniturfine fenfitiuo , & fenfitiuum fine motiuo fecundum locum; ita credibile eft, reperiri intellectiuumfinefenfitiuo cummotiuotan tùm fecundum locum, & tales funt Damones. Refp. Caietanum in hoc non effe audiendum , vt docet Perer. lib. 8. in Genefim cap. 6. Demum B fi Demones mifcerentur mulieribus , vel in his generarent , vel non, Sigenerarent, partus inde proueniens nec humanus, nec Angelicus dici poffet; patet, quia ex duobus fpeciei, diuerfe animalibus fitquoddam tertium, vtranque natu ram participans , nec vfque modo vifa eft creatura, que Angelicamfimul, & humanam naturam retulerit . Si non generarent, ergo fruftrarentur ab opere , id quod Angelis minus eft conueniens. Quòd fi dicas, voluptatis tantum gratia eos lafciuire , id quoque minus decet , cùm ifthec voluptas fit beftiarum propria, ab omni coeleftifpiritu alienaprorfus. Ex aduerfo celebris eft Genefis auctoritas cap.. que torfit ingenia Theologorum: verba funt hęc . Cùmque cæpißent bomines multiplicarifuper terram, &filios procreaßent, viden tesfily Deifilias bominum, quòd effent pulchra. acceperuntfibivxores ex omnibus, quas elegerant. Quoloco pro filijs Dei , videntur intelligi Angeli . Nonnulli veluti Philo lib. de Gigant. Lactantius Firmianus, Tertullianus, & alij putant, Angelosrealiter adamafle mulieres, & illis incubuifle , affumptocorpore ficto , &aereo. intantaingeniorum varietate , & opinionum diuerfitate, quiderit ergo pro veritate afferen dum ? Porròaffirmandum eft , Demones fub vtriufque fexus figura hominibus mifceri , quos Incubos, &Succubos vocant. Incubi, qui viri partesefficiunt: Succubos, qui mulieris munera obeunt ; vndeferunt , Apollonium Tyanaum magię peritiffimumfæpè lamias deprehendiffes, &prodidiffe; Demones videlicetquofdam fala ces , Venereosque, qui formofaspuellas fimu lent, pelliciantque formofos, quos, vt ferpens elephantem ore, fic ille illos ore , vulua pariter exugant, ac prorfus exhauriant . Celebris eft interalias hiftoria , tumabalijs , tum à Boifardo Jib. de Diuinat. & magicis preftigijs relata in vita eiufdem Apollonij his verbis : Eo tempore Menippus quidamadolefcens forma fingulari à lamia, fiue empufa phantafmate amatus est . Solent enim Stryges išta , ſeu Genij mali amore D 4 formoforum æftuare , & cum ijs impudico coitu cupulari, & coinquinari, vt postea turpibuspollutionibusfœdatos illos pelliciant , & deurent, Lamie boc Spectrum ,formam puella aßumens, adolefcentem in ades fumptuofas , & fupellecti le pretiofiffima ornatas conuiuio exceperat, omnibus edulis delicatiffimis inftructo ; eique iam nubere cum vellet, adueniens Apollonius Demonis agnouit technas , adolefcentisque mifertus exorcifmo phantafma repulit, & omnem illum apparatumoculos fpectantium fallentem in nibilum redegit, bocque modo miferum iuuenem ab imminenti periculo liberauit . Ita quoque, Marfil. Ficinus lib. de vita cœlitus comparanda fentit; &hec fententia adeò communiter ab omnibus recepta eft, vt verendum fit,ficut Martinus Delrio ait , ne pertinacię , & audaciæ fit ab eadifcedere. Probatio autem huius axiomatis pendebit omninò à folutione illorum , que in contrarium adductafunt . 1 Quod ergodicitur , Dæmonem expertem ef fe humorisfeminalis, & vitalis caloris, ac proinde Venereos actus exercere non poffe, vtique ex vi rationis addu&tæ non ibimus inficias; veruntamen non erit negandum , quin valeat loco feminis alterius cuiufdam humoris effundere portiunculam, ita difpofitam, ita paratam , &fpiritibus calefactam,vtfceleftis mulieribus voluptatem afferre queat . Rurfus negari etiam nonpoterit, quin poffit aftu exceptofemine vti alienos vel etenim colligere valet clam ex nocturnis pol lutionibus , velinfenfibiliter ex hominumfpermaticis vafis exhaurite , eoque poftmodum ad Veneremabuti. Quare vel vno, vel altero modo fagarum mulierum libidini præſtò effe poterit, quarum nefaria turma ad eam vfquefamiliaritatemdeuenit cum cacodæmone, vt minus detereatur illifuccumbere ; qui , vt illas petulcas mulierculas infua fide feruet , fibiqueperpetuò tributarias efficiat, enixè ftudet, omnibus earum cupiditatibus fauere , plenèque fatisfacere , illecebris, & blanditijs ijfdem adulari , quoufque, miferas de repentè infernis ignibus ad eternuma fupplicium occulat. Proh mentis cæcitatem , cordifque ftultitiam ! Inunc,atq;animamfraudi committedolofa : a Hoc verò negotium ita contingere, aiunt : fi mulier, qua cumhabet commercium, velit grauida fieri namaiunt, illam interrogari à Dæmo nenum velit concipere ) ; fi annuat , femen prolificumaliundèaucupatur; fi renuat,aliquid calidum vicefeminis infundit . Dicunt etiam , quòd fimulier perdita fcit, Incubumfuum effe Dæmonem, hic fi&titium , ac frigidum femèn infundit; fin minus deludit , fraudemque obtegere conatur. Verùm fi Demonpartes mulieris agit, non tanta opus hábet fraude , fufficit enim , vt preftet quidfitile vafimuliebri; Ceterùm vafer ille motusconcinnatimpuros, libidinemque vti D pla- $ ་ Geneanthropeia $2 Lib. I. Tract III. placet adaptat. Dices , conftatne aliqua certa hiftoria, mulierem aliqua ab Incubo Demone concepiffe ? refpondeo, recenferi multas à Sprengero, & Binsfeldio a Torquemada refertur nobilis quedam Virgo Hifpana ; & Molina prima parte queft. artic. primo noftris temporibus fimilem cafum cueniffe, teftatur . JA OPater, o Genitor, ofanguen Dijs oriundu . Quod idem de Gigantibus dici poffet , qui etiam de multorumfententia apud Molinam primaparte queft. 50. art. 1. ex Angelo, & muliere congeniti funt; quotiefcunque enim femen co5.piofiffimum , craffiffimum , atque fpiritibus refertiffimum infunditur,proles abfque dubio maxima, & Gigantea expectari poteft : & hac ra tione , ne quicquam infolutum relinquatur, exponiturab Eufebio illud Genef. Cùmautem vidiffent Angeli Dei filias hominum , quòd effent fpeciofa, elegerant fibi ex illis vxores, ex quibus procreati funt famofiffimi Gigantes à feculo . Quamuis D. Clemens , Diuus Cyprianus, D. Athanafius , D. Auguftinus, &alij multi velint, nomine filiorum Dei in loco illo Genefeos non intelligi Angelos , vel Demones , fed homines natos exfanctaftirpe Seth: nomine auté filiarum. hominumintelligi mulieres , que erant de femine Caini ; &non defunt, qui dicant , nomine filiorum Deiintelligendos effe filios ludicum . B Infuper, ecquid putatis fuiffe femideos, & Heroesillos , quos iactat vana vetuftas, Hercules , Sarpedones, Æneas,& alios multos? Quid Merlinum illum , quem Anglia nouit ? Verè quidem natos homines ex Dæmonis , &mulierum concubitu illos fuiffe, verifimile eft ; qui quidem perfectiores, fortiores, callidiores omnibus fuerunt, quoniam à Demone congenerante excellentiores caufe congefte fuerant; & quia femen idem valdè copiofum , fummèque calidum , &fpirituofum adhibuerat ; quod facere Demon nullo labore poteft: nouit enim vndequaque vires nature, callet fecreta , tenet virtutes , quibus ad arbitrium, volente Deo, potitur. Quocircà caufas re&te difponendo , & qualitates attemperando potuit aliquam temperamenti fymmetriam, adeòdimenfam, adeò confonam, atque etiam ad equalitatem libratam effingere, vt ab illo oriundi perfe&tionem omnibus numeris exuberantem retulerint . Etenim à temperie corporis optima, & ex omniparte ad iuftitiam difpofita oritur vniuerfi corporis conformitas, aptitudo , formofitas, agilitas, venuftas. robur, &lacertus ; quinimò etiam ingenium, & prudentia; vnde Diuinus Hippocrates primo de diętafcriptum reliquit: quod cùm in corpore pars ignis humidiffima , & aquæ ficcidima æqualiter temperantur, prudentiffimum quid nafcitur . Rurfus ab equalitate temperamenti virtutes , benignimores, Ge nius optimus ; & animi rectitudo proficifcun- f tur ; quoniam mores animi fequuntur corporis temperatură,vt Ariftoteles, Galen. & vniuerfim Phifiognomonici probare nituntur . Profectò iufto cuidam , & ad pondus dimenfo tempera mento, quale ope Dæmonis haud eft impoffibiJe, multiadeò tribuerunt(vtinam etiam non nimium Ioannes Huartes in examine ingeniorum) vt affirmarent, beneficio illius admiranda D quedam opera patrari poffe . Quapropter cum huiufcemodi temperaturamin illis Heroibusaftruxiffet Angelus nequam, cuiusvirtute heroi cas actiones quotidie agebant vfque ad admirationem, vulgus ignarum illos nonhomines, fed Diuis fatos exiftimabat ; nec nimis à veritate diftabant; ad illorum namque generationem. caufa quedam fupernaturalis concurrerat, vt iu re de illis dici poffet: Non mortalefonant . Hinc Enniusde Romulo dixerat ... palit .::ORomule, Romule dicò go Qualem tepatria, custodem Dijgenuerunt; Tuproduxišlinos intra luminisoras; r Sed, vtlectorpoft tot ferias, ac pias doctiffimoru virorumopiniones, aliam percipiat vndequaque ridiculam, ftolidam , & vanam ad aurium tantum oble&tamentum , regiſtrabo Mafulmannorum Sacerdotum ex Alcorano figmentum : dicunt enim Angelos Babylone in puteo profundiffimo vinctos detineri ,propterea quòd cùmoccurriffentmulieri , pulchritudine fingularipreCdita, eius amore capti funt : Mulier Angelorum amplexus admittere prius noluit , donec doceretur , quibus modis illi inCœlumafcenderent , & interras defcenderent : illi ardore impotenti aftuantes , verba quadam illam docuerunt , quibus pronunciatis, ftatim in Calum fublata est . Deus admiratus mortalem hominen ante obitum in Calum penetraffe , mulierem interrogauit , quaratione id contigiffet ; illa rem totam ordine retexuit , & indicauit : quare Deus offenfus Angelos accerfiuit, optionemquededit , vt vel mundofuperstite punirentur ; vel post mundi Iconfumationem fupplicijs æternis affcerentur . Ill temporales panas elegerunt finem habitu ras infinefeculi. Quare vinculis ferreis ´alligati , &palpebris oculorum fufpenfi in putea profundiffimo , frigidiflime , & obfcuritate bor→ renda metuendo gemunt, & plangent quandiù mundus durabit; fed iudicio extremo , quodper Christum fietliberati , tandem prioribus bono, ribus , & dignitatibus restituentur . Ita infe rijs aliquando fas eft, eutropelia ludere .: 7 CA- 53 Geneanthropeiæ Lib.I Tract. III. 54 CAPVT III. Ponitur folutio aliorum argumentorúm, & conclufionis exadium . F AJ Diaboli effe factos , detrufosque in infernum . Genuiffe verò ex mulieribus neque Angelos , neque homines , fed quofdam, mediam quanda m naturam habentes ; bosque eße Damones , qui manent interra, &qui vexant, ac decipiunt bo. mines , in omnemque nequitiam eos perducere conantur . Verùm hæc ad Theologos potius , que plenius quicunque defiderat, apud D. Tho. & Molin. citato loco requirat. Affero igitur , Dæmones omnino incorporeos , & à materia feiunctos , dum Veneris munia obituri funt , cadauera affumere , eorumque aptis inftrumentis illa eadem exercere ; fæpe etiam aerea quædam corpora fibi efformare cum omnibus membris, ad actum illum impurum perpetrandum idoneis ; quod adeò verum eft , vt nulla egeat longiori probatione . Quare licet Damon molem corpoream , &pudenda perfe non habeat ; poteft nihilominus illa fibi aliunde afcifcere , eo modo, quo dictum eft , & ita folutum redditur fecundum argumentum . RAVDOLENTIS impofturis quando demum finem impofueris inique tenebrarum ſpiritus? Quando miferis mortalibus infidiari cacodęmon defiftes ? quandiù laruis , & commentitijs formis hominum credulo generi apparere Afmodee placet ? Heufepè cuftos Erc- B bi, vtincautum hominemfacilius decipiat, humanam induit formam , qua ratione fepè fub fpecieviri mulieribus occurrens , illas ad libidinem excitauit, & vi compreffit etiam . Narrant enim Hiftorię, mulieribus aliquando dormientibus , & alto fopore correptis , vim tantam intuliffe , vt refiftere nullo pacto potuerint , & inuitę pellaci adultero fuccumbere, fuerint coa.. &æ. Quid enim Fauni illi, & Syluani, & Satyri, &Panes , quos deuota Roma pro Dijs colebat? non ne exprobabili multorum fententia Demones eranthumano inuolucro perfonati, impurę libidini obtemperantes ? Quid Priapus ille, cuius effigiem erecta mentula exprimebant, nifiturpidus Dæmon lafciuiæ , & Veneri fœdè inferuiens? Confirmat hoc D. Auguftinus lib. de Ciuitate Dei 15. cap. 23. dum ait : Creberri mafama eft , multique fe expertos , vel ab eis quiexperti effent , de quorum fide dubitandum non est , auaife, affirmant , Syluanos , Panes, Faunos , quos vulgo Incubos vocant , improbosfæpè extitiffe mulieribus , & earum appetiffe , ac peregiffe concubitum , & quofdam Demones , quos Drufios Galli nuncupant , banc affiduè immunditiam & tentare , & efficere , plures , talesque affeuerant , vt hoc negare, impudentia videatur. Quod vt melius innotefcat, alia etiam in contrarium adductafuperius argumentafoluenda erunt . Adfecundum itaque argumentum dicam, val.- de controuerfum effe, an Angeli habeant corpus, necne; funtque auctoritates multę , quibus haberefuadetur ; vna eft illa Caietani relata fuperius ; altera eft Lactantij certè maxima, qua vno, eodemque tempore probatur, Angelos malos effe corporcos, & mulieribus interdum mifceri; libro itaquefecundo de diuinainftitutione c. 15. & refertur etiaàMolina, loco nuper citato, fic ha bet. Poft cafum Diaboli de Calo miffosfuiße Angelos bonos in custodiam bominum, illosque pulchritudine mulierum allectos , fuafioneque Diaboli deceptos mulierum congreffibus fuiffe inquinatos , atque ita de Angelis Dei fatellites Cæterùm alia argumenta tunc probarent, quando poneretur,Dæmones ex intrinfeca virtute , & indito naturæ principio generare ; at nos id non dicimus : folum enim afcitis partibus , & fimulato corpore extrinfecè tantùm coire putamus . Reftat itaque , vt poftremam difficultatem exoluamus , ad quamfatis refponfum erit, fi dicatur primò exmultorum opinione, partus ex Dæmonis concubitu promanan- C tes mediam quandam naturam inter Angelum, &hominemparticipare , atque hos Heroes iltos effe , de quibus fupra . Secundò dico illos omnes , qui ex Dæmonis congreffu in lucem fubeunt, nullo mododici poffe Dæmonis filios, fed illorum tantummodo , quorum femine vfus eft Diabolus . Semen enim haudquaquam virtute Damon's, fed viri agit ; vt ideò ab illo produ&us dici debeat fœtus , tanquam à caufa principali vniuoca , in cuius virtute femen operatur ; nonfecus , acfemenlactucæ , exempli gratia in ipfius lactucæ virtute agit, ac germinat, non autem in virtute illius , qui illud in hortum iecit; ac proinde lactucæfrutex, qui denuò emergit , nequaquam viri ferentis dici debet foboles, verumipfius lactucæfolùm , in cuius virtute femenpullulare fecit ; id quod vi rationis educiturpalàm ; fiquidem proles illius naturæ dicidebet effetus & , cui affimilatur: femper enim à fimilifimile procreatur; iam cùmfœtus , quiex Demonis mixtione excipitur, non Dæmoni , fed hominiaffimiletur , filius hominis , non Dæmonis dici debet: Ex quo roboratur etiam opinio, quamfupraftatuimus de generatione animaliú, quæ non præfente caufavniuoca ex putrideducuntur. Ecquidpræterea exiftimatis effe, quod nefando hoc Dæmonum concubitu adeòinterdumhorrenda, & monftruofa producuntur, vt fæpius videre fit prolem aliam habentem corD · D 2 nua, 55 Geneanthropeia Lib. I. Trac, III. 56 1 nua , aliam referre capram, vel fimiam , & id ge-JA nus belluas luridas? Profectò nihil aliud hoc eft," nifi quòd impurus Dæmon femen alicuius bruti excerpfit , quod cùm fanguine muliebri permixtumillius animalis, quoad potuit , exprompfit imaginem , non perfectam, fed adumbratam ; obftitit enim femen mulieris , quod & ipfum humanamfimilitudinem delineare pro viribus conatum eft ; fpecies verò ex dominio vnius , vel alterius præualebit . Vide Mart. Deir. lib. 2. quæft. 15. Molin. prima par. quæft. 50. artic. citato. Quæres , num dicendum fit , Dæmones in coeundo mulceri , aut aliquem voluptatis dulcorem haurire ? Ratum habe , illos nunquam vel tantillum delectationis experiri;& fagas mulieres , quæ fuccumbunt ijfdem, rarò fenfum voluptatis deguftare . Primapars propofitionis claraeft : non enim explicari poteft , qua ratio- ´ne in illa materiali , & extrinfeca feminis applicatione Dæmoni delectatio contingere poffit; dixi materiali , & extrinfeca affufione ; quia non plus agit , aut demulcetur ille in iaculatione humani feminis , quàm delectetur agricola cerealiafemina infundos , & arua iaciens ; præterquamquòd miferrimus Dæmon, intimis excruciatus vifceribus, omnis planè voluptatis eft incapax. Secunda verò pars propofitionis ex eo probatur, quiafemen, quod Dæmones infundunt,actufrigidum eft , vt à fagis multis mulicribus relatum effe , aiunt ; vt proinde delectare nequeat ; quin etiam ex earundem perditarum confeffione auditum aliquando eft ,femen illud cacodęmonis , non modo voluptatem vllam non afferre , fed horrorem potiis , & perculfionem quandam . Quod fanèfi verum eft, quantò magis damnanda erit execranda illa fagarum progenies, que nullius iucunditatis deducta illecebris , fed folummodo ex actu ferinæ , ac diabolica voluntatis mifcetur Demoni? At mifceatur, fi placet ; propediem enim ab Incubis ipfis æternofupplicio cruciabuntur , & igne diro infanda expiabitur culpa . B C Quæres demum, an Succubus Demon poffit aviro concipere, & vtero gerere? Difficile D admodum , ac planè impoffibile crediderim ; pluribus enim opus effet ; nam qua ratione intra vterum non verum , & inanimatum nutriri valeatfoetus? quofanguine ? quibusfpiritibus? cum hec proueniant ab intrinfeco vitali principio, cuius ipfe Demon expers eft ? Ægyptij id negarunt omnino, licet Gręci nequaquam eant inficias; fed aiunt plures viros à Dijs adamatos effe ,vt Hyacinthum , Hyppolitum , &alios ab Apolline : Cypariffum à Siluano, Adonidem à Venere, Endimionem à Luna , ab Aurora Tithonem, & alios abalijs; quod mifticè nihil aliud eft , quàm Demones iuuenibus illis fuccubuiffe . Ex his omnibus elici poteft refponfio fad Platonis auctoritates , in quibus maius femperreconditur myfterium, quàmverba fonent. At pro corollide non prætereundum , deliros quofdam Rabinos tradidiffe , incubos ex femine Adamprocreatosfuiffe centum illis , ac triginta annis , quibus ab vxore abftinuit , poſtquamCain impius fratrem interemit . Rideas Hebreorum ftolidam vanitatem , perditęque gentis ineptiasderideas lector . CAPVT I V. An potuißet Natura alia ratione, quàmper Ven neris congreffum, generationem hominum administrare;& anfponte,fiue expu triÿdem , aliaq. perfecta animalia oriri valeant. N ATVRAM, cuius opera non modo laudibus , fed funt Hym nis maiora, vt 7. de vfu partium, Galenusait , duci ab Intelligentia non errante, dicebat magnus ille Philofophus ; ac proinde nihil fruftrafacere , non deficere in neceffarijs, nec diminutam , aut fuperfluam in rebus effe, credendum vtique eft . Iam verò cùm ftatutum fit fuperius, finem humani coitus effe hominis generationem; poffet quis meritò dubitare, nu m potuiffet natura,expeditiori alia via moliri huiufmodi generationem . Enimuerò fi , vt qui dam naturæ ftudiofus arbitratus eft , homines vti arbores, &frutices in agris germinare poffent , fruftrà condita effet mulier , adiutorium fimile fibi : nam minori admodum labore , cura, moleftia , & fumptu fererentur in campis fub claro , tepidoque folis lampade , & rore Cali, Hanc opinionem antiquiores etiam Philofophi quidam , quosredarguit Lactantius habuerunt , Terram enim folliculos quofdam veluti vteros, genitali femine turgidos concepiffe , dixerunt, ijsque difruptis animalia , & hominem produ xiffe ; quò illud Lucretij fpectare videtur. Crefcebant vteri terra radicibus apti . Aut fi homines , vt Chymicus quidam nimiş credulus exiftimauit , poffent caufis quibufdam attemperatis , & ad humanam fymmetriam compofitis nutriri , & coalefcere extra muliebrem vterum ( is fuit Paracelfus ille , tam ingeniofus, quàm impius , qui ex humano quidem femine , fed in ampulla vitrea coniecto , & aliquandiufub equino fimo detento homunculum producipoffe putauit, vel fomniauit potius). Cui fanèftultiffimæ opinioni non erubuit, fuffragium ferre recutitus Amatus Lufitanus in centurijs, afferens teftem Julium Camillum; forte natura VC 57 Geneanthropeia 58 Lib. I. Tra&t. III. vt fuperflua, ac difpendiofa nimis infimulari pof- A fet, eòquòdturpem mulieris concubitum tanto maiori detrimento commenta fuiffet . Atverò quam ridiculafint hæc , iudicet vel is , quimunquam Philofophiæ limina calcauit, aut mufarum pulfauit fores: redolent enim omnino Poetarum fabellas, cuiusmodiin primis eft , quæ de Pirrha, &Deucalione legitur apud Ouid. primo metamorphof. ij enim, vt aiunt, poftdiluuium humanum genus, quod perierat reparaturi, lapidesà tergo iecère, qui mox inhominesabiere. vndè Quidius . Difcedunt , velantque caput , tunieaſque recingunt, Et iuffos lapidesfuapoft veftigia mittunt . Saxa, quis boc credat, nifi fitprotefte ve- B tustas? Ponere duritiem cœpere, fuumque rigorem, Molliriquemora, mollitaq. ducereformam; Moxvbicreuerunt , naturaquemitior illis Contigit, vtquedam, fic non manifefta videri Formapoteft bominis, fed vti de marmore cœpta Nonexactafatis,rudibufq;fimillimafignis, Quetamenexillis aliquopars humidafucco, Etterrenafuitverfa eft in corporis vfum: Quodfolidum eft, flectique nequit , mutatur inoßa , Que modovena fuit, fub eodem nomine manfit, Inquebreuifpatiofuperorum numinefaxa Miffavirimanibusfaciem traxere virorum, Et de fœmineo reparata eft fœmina iačtu . Indegenusdurumfumus , experiensque laborum . Lucianus primo verarum hiftoriarum nonfinelectoris cachinno narrat, in regione illa lunari, hominumgenus reperiri , qui dicuntur arborei , hofque nafci extefticulo præcifo , & humi plantantium more defoffo . Has igitur fabulas, quæ fupra dicebamus redolent, & meræ funt nuga, variaque Chymicorumcommenta, qui ea, quafunt phantafia corrupta, fieri poffe , perfuadentfibi , quæcunque noctu imaginantur. Quidenim ? numquid fuiffet honeſtum , hominem , Dei anulum, rationalemcreaturam,diuino fimilemArchetypo, humi nafci , tanquam imperfectiffimum fruticem?Decens ne fuiffet, intelle&tiuamanimam cœleftem fpiritum,puriffimam auram in duram, &fordidam terram infundi ? & exeaanimatum corpufculum in cœno nutriri,ftercore foueri,ac putrilagine augeri? Quòdfi homoè fanguine coalefcit: fanguisautem non nifi in habentibus principium vitæ fenfitiue reperitur; quonam pactopotuiffet coagulari à terra, non modo vitalisexorte principij , fed omnium & mixtorum, & elementorum impuriffima, frigidiffima , imperfectiffima ? Scio, fuiffe Ægyptiorum placiс D ftum, vifibilis Solis agente vi animalia cunda. ex terre vifceribus emanaffe primitus . Cui opinioni fubfcripfere & Anaxagoras , & Archelaus cognomento Phyficus , vt refert Rhodiginus . At mirum elt, Auicennam, virum alioquin exculti ingenij , & iudicij prælibati , opere , quod de diluuijs egit, minus erubuiffe afferere , poft immenfas terrarum inundationes , humano femine nullo , cadaueribus tabidis tantùm , feminij vbertatem preftante Cœleftium corporum affluentia , hominem reparari potuiffe, aç de fato& reparatum fuiffe ; ac proinde adgenerationis neceffitatem haudquaquam vuluam requiri, fed ad melioremformationem. Id quod Cardanum. recipere non puduit ; vt inde is meritò à Iulio Scaligero impij nomine malè audiat . Deridet Auerroes hanc Auicenne opinionem, i lamque pluribus deftruit 8. Phyfic. vbi ait. Hominem ex terra generari , poſſibile arbitratur Auicenna. Cæterùm aftructio hæc infausta, &veritatis nefcia cenferi debet , nifi Mofaico intelleEla fenfu . Sed vtinam eidem cenfure non fubiaceret in hoc noftro feculo Andreas Čefalpinus, vir alioquinfolidę doctrine; is enim quintoqueftionum Peripateticarum queft. prima ex Ariftotelis mente cun&ta animalia , que ex femine proficifcuntur , eadem , atque etiam hominem ex putri materia oriri poffe , exiftimauit ; ideoque vulgatam illam Philofophi fententiam, Sol, & homo generant bominem , difiun- &iuè accipiendam effe , tradit ; itavt, & homo perfe, &folper fe hominem generare valeat . Nititur infuper fuam fulcire fententiam ductilibusquibufdâmauctoritatibus , nec nonetiam rationibus, quarumpotiffima videturilla; quòd cùmfpeciesfint æternæ,non poffunt pendereab éo, quod modò eft , modònon eft, nempè abindiuiduis: quandoquidem , vt ille ait, contingere poffet, vt omnes in omni regione canes corrum perentur , vel morbo , vel internecione facta ab hominibus; quamobrem omnibus extin&tis canibus fpecies canina periret , nifi eorum generatio reparari poffet ab agente æquiuoco , nempe, fole . Noneftmihiprofectò confilium,hanc opinionem, vtfalfam , &parum philofophicam pluribusdeftruere ; at quantumfacit ad meum inftitutum , non poffum in primis non fubfannare. auctorem , cò, quòd putarit axiomaillud: Sol bomogenerant bominem , in fenfu diuifo capiendum effe ; nam eorum , quæ in aliqua caufalitate fubordinantur adinuicem,non poteft vnum abfque altero effectumproducere: non enim materia perfe, autformafola efficere valet compofitum, cùmfint ambę fimul ordinata adilludproducendum; ficuti cùm dicit Ariftotel. in lib. de Generat. Animal quòd principia generationis funt mas, & fœmina, nonintelligit, quòdfolus mas,autfola fœminaperfe prolem producere va- 59 Geneanthropeia Lib. I. Tract. III. 60 valeat ; ergo cùm homo , vt caufa particularis A vniuoca, &folvt caufa æquiuoca vniuerfalis ordinentur à natura ad hominis generationem , non poterit vna abfque altera illum producere ; quamobrem ficuti nequit homo abfque Solis concurfu hominem producere; nam Cœli motu ceffante, & folis in primis influxu, naturales fubfunarium corporum a&tiones , & maximè generationes ceffarent , vt cum D. Thoma vniuerfa cenfet Philofophantium Academia ; ita etiam nequit & ipfe Sol hominem generare , nifi mediante virtute genetrice , quæ ipfi homini , eiufquefeminiineft . Nullo igitur modo infenfu diuifo illafententia veritatem habet; quod confirmari poteft ex Platone in Theatheto, vbi per auream Homericatenam 8. Iliadum relatam , ni- B hil aliud fignificari exiftimat, nifi nexum inferioris huius mundi cum cœlefti , ac maximè cum Sole ; fi cui placeat verba illius audire, hæcfunt prorfus . Nihilaliudper catenam , quàmfolem Homerus intelligit ; quia quoufque Solis circuitusperfeuerat , omniatamDeorum, quàm bomiuumfunt, atque feruantur . Si autem boc quafi ligatum staret, confestimomnia diffoluerentur, eueniretq; quoddicitur, furfumdeorfum omnia. Ad rationem autem illam de fpecierum æternitate, atque de vniuerfali canicidio dico primò, quòd Ariftoteles , qui mundum fecit æternum , æternas etiam debuit cenfere rerum fpecies : atqui hoc ex veritate , orthodoxa fide confirmata, falfum eft , funtque folùm fpecies incorruptibiles, quatenus perpetua indiuiduorum fucceffione conferuantur . Cæterùm perire poffe aliquam fpeciem , quis dubitet ? Si vnicus namque foenix reperiretur , vt vulgò circumfertur, &ille interficeretur, vtique fpecies illa ceffaret, nec poffet à Cælo, nifi peculiari Dei concurfu reparari; neque propterea orbis perfectioni derogaretur , aut naturæ vniuerfali;quæ nimirum fi vna fpecies perit , aliam de nouo producere poffet . Dico fecundò , quòd canes in vniuerfo orbe nequaquam omnes occidi poffent: namalij fuga , alij morfu , alij alio modo faluarentur;fed pofito quòd necarentur omnes, nontamencanum fpecies periret ; fiquidem fupereffent canes fylueftres , lupi videlicet , vulpesque , inquibus ipfa fpeciesferuaretur ; &addo infuper,tractu temporis fylueftres hos canes cicures euafuros, &fic etiam reftauraretur domefticorum canum cœtus : fiquidem verò verius eft, quòd ficuti fylueftres plantæ cultura, &hortorum folo ciuiles euadunt, atque fuaues, ita &pariterfylueftria , efferaque animalia cicuriunt tandem, ac domeftica euaduntin ciuitatibus nutrita , nam vt vates . Longa dies bomini docuit parere leones . Hocvnum contra Cæfalpinum , &alios tandemreticere non poffum. Si poffunt homines, & perfecta animalia abfque femine reproduci àl с D Sole , & Cœlo, cur Deusplafmatoromnipotens in diluuio illo vniuerfali Arcam fabricari , vơluit , inqua cuiufquefpeciei animalium mas, & foemina feruarentur? Deus, & natura nihilfruftrafaciant ; igitur non erat opus tanto labore machinam illam immenfam ftruere , vt caperet omnisgeneris animalia. Cuneta quippe animalia perire poterant , quoniam peracta illuuione Solabundiusreproducere potuiffet omnia . Patet hoc à figno manifefto , quoniam ideo fpecies infectorum , & viliumanimalculorum in Arca nonfuerunt repofitæ , quia illæ poterant vi Solis abundè reproduci . Certè fi vi Solis perfeeta produci poffent animalia , & homo ipfe ; aliquando productafuiffent illa , & hic . Sed quis vnquam vidit ? Ignara vetuftas Ogygem , & Inachum ex eorum numero fuiffe , qui fpontè è terra proruperunt , credidit fabulosè nimis . Quin Tagetem illum celeberrimum apud Hetrufcos Arufpicem fimili modo è gleba fponte natum,feueriores quoque Scriptores monumeto dedere , inter quos ita Cicero, fecundo de Diuinat. Tages quidam dicitur in agro Tarquinienfi , cùm terra araretur , & fulcus altius efSet impreffus, extitiffe repente, & eum affatus effe , qui arabat, &c. Quod pariter 15. Metamorphof. lepido carmine reftatus eft Ouidius : Haud aliter ftupuit, quàm cùmTyrrhenus arator Fatalemglebam medijs afpexit in aruis Spontè fua primùm , nulloque agitante moueri Sumere mox hominis , terraque amittere formam , Oraque venturis aperire recentiafatis ; Indigena dixere Tagen, qui primus Hetrufcam Edocuit gentem, cafus aperire futuros . Dices Auicennæ teftimonio lib. de diluuio, vitulum aliquando in nubibus genitum cum imbribus decidiffe . At , vel hoc eft falfum, vel prodigiosè contigit , quia fcilicet Dæmonum operafuerit eò vitulus aliquis delatus , aut magna ventorum tempeftate, feu ecnephia inter nubes abfconditus , vt Conimbricenfes in 2. de. Col. cap 3. quæft. 6. artic. 3. arbitrantur. Quid opus eftlongiori verborum ferie ? Vix pauca illa viliffima , &fœda animalcula , quæ fiunt ex putri materia, adduci plerique poffunt , vt credant, abfque coitu àcaufaputrefaciente, feu ab agente iuftrumentaliæquiuoco progigni . Nec dicat quifpiam,perfecta multa animalia poft diluuiumà Cælefti virtute reproducta fuiffe, fiquidem in Infulis à continenti difiunctiffimis , illa reperiuntur, quæ proculdubio neque propagari potueruntabijs , quæ in ipfa mundi creationeproductafuere: illa enim, paucis exceptis , omnia cataclyfmo perierunt ; neque natando po- 61 Geneanthropeiæ Lib.I. Tract. III. 62 1 potuerunt cò peruenire ob immenfam pelagi A intercapedinem ; neque tandem eò nauibus delatafuere,fiquide corum immaniafunt non pauca,vti Leones , Pardi, Lupi,Tygres . Etenim D. Auguft. 16. de Ciuitate hunc nodum ita extricat . Bestia , que non ficutirane nafcuntur ex terra, fedfola commixtione maris , &fœmina propagantur , credi poffunt, post diluuium ad Infulas natando tranfiffe ,fedproximas . Sunt autem quedamtàmlongè pofita à continentibus terris , ot ad eas nulla videatur natare potuiße bestiarum . Quòd fi bomines eas captas fecum aduexerunt , &eo modo , vbi habitabant, eorum generainftituerunt, venandi fludiofieripotuiffe , incredibile non est, quamuis iuffu Dei, fiue permißu etiam, opera Angelorum negandum non fit, potuiffe transferri . Cenfendum igitur fanioriiudicio erit, homines non potuiffe aptiori aliqua rationeproduci, quàm viri , mulierisq. aphrodifiafmo. CAPVT V. 'AnVipera, Muſtela,Cornix, pifces , &alia que piam ore concipiant , vt fummi etiam auctores affirmare videntur. A V B contingat . Quod fi verum eft, quid accidere, putandum effet, fi per os reciperetur ? Addute inftantiæ falfiffime funt ; coturnices enim & columbe , licèt fe roftris contre &tent, ex hoc tamen non concipiunt , fed hoc eft veluti fua uiatio quædam, & præludium futuri congref fus . Idex Arift. audiendum eft fexto de hiftor. animalium cap. 2. vbi fic . Peculiare columbis illud etiam est, ut incoitu,nifi ante mutuo ofcu lentur , mas non afcendat , fed iunior fit, an fe nior interest . Senior enim primum coitum ofculo exorditur , fequentem & fine ofculo agit. At iuniorquoties libet coire, toties ofculatur Igitur bicritus columbarum proprius eft . Quò pertinet illud Ouidij , Ofcula mox iunges, cupidas imitata colum" bas. Mendacium Gmiliter eft illud Anaxagore a vulgo receptum , quod videlicet cornus ore coeat,quoforte confilio L. florus in Hiftoria Valerij Coruini coruumfaturam auem nuncupat; militantenim eademrationes , cuius rei veritas velMartiali detecta percrebuit ; vnde bellè fatis concinit. Corue falutator quarefellator baberis ? Incaputintrauit mentula nulla tuum . Similis error, cùm circà pifces aliquot committeretur, coa&tusfuit Ariftotel. 3. de generat. animal.cap. 5.falfitatem aperire, quare ait . Faenim celeritas pifcium coitus , vt eius opinionis autiores decipiantur : tanta enim celeritate rem veneream peragunt, vt etiampifcatores complures lateant; nemo enim eorumaliquid tale cognitionisgratiaobferuat . veruntamen coitus viJus est. Et paulò inferius . Sed piftium abiunElio celerrima ef , Itaque cùmeam non cernant, captu , fine voratufeminis, & ouorum, quem exploratum babent , mouentur vel pifcatores , vt Hultam illam,& vulgarem rationem deconceptione pifcium afferant, quam&fabulator Herodotusfcribit,quafifeminis deuoratapifces impleantur, nes vident id fieri nonpoße, meatus enim , qui per os intro tendit in ventriculum fertur, nonin vuluam,quodque ventriculumfubierit,ali mentumid effici, neceffe eft . Sed cum in genera tionequorundam auium eodem modo vetuftas gene- deciperetur, hunc errorem quoque Ariftoteles LII multi opinati funt , fiericit poffe ,conceptionem per os, qua ratione concipere cornices dixerunt nonnulli , itemque mu iftelas , quas ftelas , quas etiam per os aiunt fimiliter parere. id ipfum de pifcibus vulgo creditum eft femper:quare quintode hiftoria animalium capite quinto Zoologus aiebat . Pifcium, oua parientium coitus minus patet quamobrem complures fœminas pro lificummaris vorando impleri, crediderunt. Id||| enim fieri fapius cernitur ; nam tempore coitus fœminamaresfequentes idfaciunt , Ventremq. eorumfuis percutiunt roftris , quo etiamfit , ut mares femen & celeriusfundant, & largius Verùm quamfutilis , & ab omni veritate aliena hæc quoque fententia dicenda fit, facilè ab Ariftotele poffum addifcere , qui libro de ratione animalium 3. cap. 5. & 6. fortiffimis rationibusoftendit , id nullo modo fieri poffe quarum illa principalior eft, quòd videlicet omnisminima alteratio apta eft corrupere femen , & vim eiufdem prolificam impedire, modò fi femenper os ingrederetur , confumeretur digeftione, vel faltem plafticam facultatem deperderet . Namtalis eft optími feminis fragiliffima natura , vt dicat Ariftoteles in problemat. , costteriles effe , quilongum nimis penem obtinent, ex eo nimirùm , quòd femen per longum adcò meatum tranfcurrens fpiritibus denudari, reuelare voluit,inde 6.cap.præfati lib.fubfungit . Similis errorin generatione quoque auìùm eue. nit , funt enim, qui coruos , & ibin ore coire,opinentur , inter quadrupedes mußtelam oreparere; bac enim & Anaxagoras,& alij quidam naturales auctoresferibuntfimpliciter valde , & inconfiderate . Et infra . Muftelam etiammodo cæterarum quadrupedumvuluam babere, certum eft , exqua quonampacto fœtus ad osdeueniat ? fed quia mufelayaruos admodumparit, vt catere fidipedes, de quibuspoftea dicemus, &fepè catulosfuos ore transfert ,fecit , et ita opinarentur . Si- 63 Geneanthropeia Simili modo explodenda eft vetus,vtinam non] A recens etiam, opinio multorum afferentium , viperam ore coire ; qua in re eorum ignorantia commenta eft lepidam illam fabellam, qua dicunt, viperam fœminam, ore excipientemfemen marís, tanta voluptate mulceri , vt furore percita maris caput, ore prehenfum, laniet , obtruncet, ac tandem confortem necet ; verùm naturali inftinctu prolem inde conceptam , patris mortem vindicaturam ilia matris abrumpere, &viprofilire foras; vnde etiam matris interitus. Id quod Sympofius Poeta antiquiffimus illo enigmate confignauit . Non poßumnafci,finon occidero matrem: Occidimatrem , fedmi manet exitus idem Idmeamorspatitur, quod ia meafecit origo. Hanc fabulosa hiftoriam, carminibus exaratam apud Aurelium Clementem, regiftrare placer. Scilicetexemplis vtific vipera , vt aiunt , Dentibus emoritur fufapervifceraprolis , Auctor mortefua, non fexu fertilis, aut de Concubitu distenta vterum: fedquum calet igni. Percita fæmineo , moriturum obſcœna maritum Ore fitit patulo, caput inferit ille trilin gue 64 ¡tiam alto filentio præterijt . Etin hac opinione Lib. I. Tract. III. hallucinati funt, virialicuius peritia ; &inpri mis cum Herodoto præfato loco Plinius ille Polyhiftor, multarumquererum inueftigator, qui lib. 10. cap. 62. non erubuit rem hanc à verita te , &ratione longè difcrepantem , vt veram hiftoriam recenfere . Contràquem , &alios ra tio militat allata fuperius, Ariftotelis auctoritas, nec non experientia ipfa, qua compertum eft, viperam circumplexu coire, foeminam vuluamha bere, parere , & catulos fuos lambere fuperfti tem; dequa re Baldus Angelus Abbatius plenè fcribit lib. de admirabili vipere natura . Dicesfaltem, non nepoterat prudentius na Breretinfe ipfa,eo modo,quo dixerunt aliqui thro tura operari, vt mulier abfque viri mixtione pacumfeipfum inire? Refpondeo, haud potuifle , quia nemo agit in feipfum, quod fignificauit . Ariftoteles in lib.de animalibus, vbi ait,fœminam. nongenerare perfe , quia indiget principio motus, quod eft mas . Namficuti non poteft fieri compofitum abfque materia , & forma ; ita fieri nequit generatio abfque mare, & fœmina; mas enim , vtformam , mulier vt materiam fe habet: quodfatis clarè idem didafcalos Ariftoteles docuit in ijfdem libris de generatione animalium, vbi fic ait . Mas eftprincipium motus ingenera tione, fœmina verò eft ficut materia; &ibidem clarius demonftraturus afferens maris, & foemipotestgenerare inalio,fœmina verò, quegenerat ne definitionem . Mas, inquit , est illud, quod abillo . Quod verò dicitur de trocho,falfum omninòputandum eft , nec poffet explicari quomodo, quouedifcriminefeipfuminiret; quodctiam vt abfurdum, & irrationabile damnat, & confutat Ariftotel. 3. ipfo de generat.animal, cap. 6. ijs verbis, Quinetiam detrocho, &hyaena stulte, magnoque errore narratur. Coniugis infauces , atque ofcula feruidus intrat, Infinuans oris coitu genitale venenum. Nuptavoluptatis vifaucia mordicus bau- C Rum Frangit amatorisblada interfœderaguttur, Infufafquebibit,charo pereunte, faliuas. His pater illecebris confumitur , ac geni- tricem Claufa necat foboles ; nam postquam femine adulta . Incipiuntcalidis corpufcula parua latebris Senpere, motatuque vterum vibrata ferire, overno feritatis crimine mater Garnificemquegemit damnati confciafexus Progeniem ,fepti rumpentem obftacula par- tuse Nam quia nafcendi nullus patet exitus , aluus, Fætibus inlucemnitentibus, excruciata Carpitur , atque viamlacerata per ilia pandit. Tandem obitu altricisprodit Grex ille dolorum , Ingreffum vitavix eludatus, & ortum Per fcelusexculpens lambuntnatalecadauer Reptantescatuli prales dum nafcitur orba , Haud experta diem,mifera nifi pofthuma matni. Id multòante Nicanderin Theriacis exprefferat, fabulosè tamen, Ideoque Iacobus Greul nusin lib.de venenis hiftoriam vti commenti Cæterum de apum generatione , quam obijcere quispoffet,quicquid fit, an videlicetabfque coitu propagétur, necne,extant opinionesvarie quas apudArift.5.de hiftor.Animal.cap.21.quifq; legere poteft; & nos exprofello infra . Prudentèr igitur, commodè, eleganter, & vndique ba filice natura parens hominum generationi per Dmixtionemgenialemconfulit; vt ideò concludendum fitcumAlexandro Aphrodifienfi , dicente in præfationeproblematum. Quiquarit, vtrum natura, & ratioprouidarebus oriendis , occiden difque confultet , decernatqueordinem , motum, Speciem,pofitum,calorem, caterageneris eiufdem, bicporro criminis deterrimireus eft , grauiffimif que panisobnoxius · CA 65 Geneanthropeia Lib. I. Tra&t . III. 66 CAPVT V I. An verumfit ,Perdicesfœminas abfque coitu maris concipere, vt videtur dixißße Aristoteles Zoographus: vbi etiam de ouis hypenemijs, atque murium incredí. bili fœcunditate . F inAjvultures autem , vt fine marium coniunctione pariant,nature ferunt leges . Vulturem itaque videre non eft mafculum,fed omnemfexum ijs interclufit naturafœminæ ; quod cùmfciant vultures, orbitatem veritiliberorum, in conceptionem omnegenus incumbit & c. &his Ælianus quoque fubfcribit . Hinc ex Cyrilli Alexandrini lambis apud Guglielmum Sirletum . C Vgatis errorum tenebris , qui veritatem inficiebant , varijfque, opinionibus reije&is de pifcium , infectorum , auium , vipere , & muftele generatione, par eft,vt fi- B militer examinemus , an fit veritati confonum, perdices impleri, feu concipere abfque coitu maris,folo ferè afflatu murmurātis aure. Profectò id videtur ab Ariftotele luculentis verbis , & apertis, vt aiunt, fidibus fignifica tum 5.de Hiftor.animal. cap. 5. cuius hic eft rea-! lis contextus. Perdices ,fi aduerfa maribus Steterint , ventufque indè afflet, vbi mares ftant, concipiunt , & maritantar . Plerumque etiam voce marium vtero ingravefcunt , figeftiunt , ac libidineturgent,volatuquoque fubern? marium effici idempoteft, videlicet dummas ipfe infœminam fætificum fpiritum demittit Et lib.6.cap.z. eandemfententiam hifce verbis repetit : Ñam , quit,ficontràmarem fteteritfæmina , aurà ab eo flantefit pregnans Poffibilem hunc euentum fuadere poffent aliorum animalium immaritate conceptiones ; nam expifcibus , quæ dicuntur channæ, &rubelliones communiter multiplicari creduntur, nulla vi genitali extrinfecus tranffufa,fed plantarum more exfe fe propaginem ferentes, quod lib. de generat, animal . Ariftoteles quodammodo annuere videtur ijs verbis . Si quodautemgenus eft, quod foeminafit, & marem diftinétum nonhabeat, id ex feipfo animalgenera repoteft . quodet fi nondum fide digna exploratum babemus:tamenfacit, vt ingenerepifcium dubitetur ; eorumenim , quos rubros ,fiue rubel. liones vocant,mas nullus adbuc vifus eft , fed fœmine omnesfætu plena reperiuntur . Verùmde bis nondum compertumhabemus, quodfidem fa eiat fatis: quodautem nec mas, neque fœmina fit, ingenere quoquepifcium est, vt anguilla , &genus mugilum quoddam in fluuijs lutulentis . At verò inquibus fexus maris, & fœminediftinctus babetur, fieri nonpoteft , vt fœmina ipfa perfe generetperfectè &c. Opinionem cófirmat Theophila&us Simocata referente Io. Eufebio No rimbergio e focietate lefuin lib. 6. fuæ naturalis maximæperegrine hiftoriæ , vbi hæc regiſtrata legimus. Multa inter aues genera non opus babent mafculorum copulatione ad conceptionem, fedalia quidem, que ventofafunt,non pariunt • D › Quis vultures educit abfquefemine > Partu , marito non fubacta fœmina? Verùm enimueròfi quis verborum Ariſtotelis vim attentefpeculetur, ac pondus, inueniet proculdubio, eius verba diuerfam admodum continere fententiam . Pro cuius veritatis intelligentia, duo maximè fupponenda funt . Primum quidem, quòd perdices,auium funtcalidiffimæ , nec nonferuido libidinis humore æftiuis temporibus affluenter turgent ; id quod Ariftoteles ipfe 9. de hift . animal. cap. 8. clariffimis verbis infinuauit , quæ illa funt prorfus . Sed cùmdiffugerit fœmina, vt incubet,mares tumultuant, clamitant, pugnamque interfe conferunt , quos cœlibes vocant ; qui autemvictus in pugna fuerit , fequitur victoris Venerempatiens ; nec ab alio, nifi afuo victore fubigitur . Vide caput ipfum 8. vbi plura Mox inferiùs addit hæc . Sape & fœmina incubans exurgit , cùm maremfœmine venatrici attendere fenferit,occurrenfquefeipfam præbet libidini maris , vt fatiatus negligat venatricem vfqueadeò tumperdices, tum etiam coturnices copia libidinis gaudent, vt inaucupantes corruant , &fæpenumerò capitibus eorum refidant . Adde ex Clearvt refert Athenæus Dipnofophiftarum 9. Manifeftius autem que fit barum auiumlibido cognofcitur , fiillis è regione fpeculum appofueris ; namque ob fimulacrum illuc accedentes capiuntur, femenque emittunt . Secundò fupponendum eft, vim genitalem, feu ajor wλ×51×ov, vtalibiprobatur, confiftere in fpiritibus feminis; humoremque illum vifcidum, & lentum effe potius vehiculum, & fpolium quoddam, licèt & ipfum generationi aliquo modo conferens . His pofitis, fi quis exactè Ariftotelis verba ruminabitur , ea nihilaliud continere,fentiet , quàm quòd interdum accidat , vtperdices concipiant abfq; proximo maris congreffu ,feu contactu , &incubatu; excipiendo videlicet fpiritus genitales protinus emicantes à mare . Examinemus , fi placet , fingula Ariftotelica orationis verba. Opus eft , vt perdices aduerfæ maribus ftent. (aduerfa) quoniam fic locatum eft à natura vas genitale ipfarum perdicum, per quod fpirituum afflatum recipere habent; nequicquam enim proficerent, fi auerfæ ftarent , vel fi ore tantum fpiritus haurirent ; quare inguen totum vergere debent, vt in genitalem finum attrahant fpiritus fecundantes . ( maribus ) vt fignificetur , eorum præfen.. tiam apprimè neceffariam effe ; alioquin haudquaquam futurum fore , vt impleantur; deficeE ret 67 Geneanthropeia Lib. I. Tract. III. 68 ret enim principium motus, excuius defectu ge- A neratio nulla haberi poteft. ( Ventufque afflet ab illaparte, vbi mares confiftunt. )Ex quo indicatur, opus effe Zephiro quoda tepido, ac benigno, qui fpiritus emicantes à marededucat adfoemine ipfiusgenitale cóceptaculum . Cùm enim intercedat aliqua loci intercapedo , fruftrà mafculus prolificos fpiritus fuppeditaret,nifi infuper effet, qui applicaret eofdé;fiquidé ad quamlibet actione requiritur approximatio,vt conditio fine qua non. Quodfi fortè ventus cótraria parte afflaret, fruftrà extruderentur à mare halitus feminales , fruftrà fuum vas pararet foemina . (Plerumque etiam voce marium ingrauefcunt vtero ) quoniam fcilicet audita voce maris incenduntur, & venerem geſtientes explere , aptantur,præparan- B turque ad calorem ipfius maris . (Sigestiuntac libidineturgent) quo denotatur, nonfemperfœminas voce marium fœcundari, fed tantummodo cùmlibidinis humore feruefcen tes promunt vndique , atque eminus efflant fpiritus geniales , aurafque Venereas ; verba enim ifta ad mares potius, quam ad feminas referenda effe arbitror; ficet vtrifque competere valeant . Ceteraverba maiori explicatione non egent , quoniam exfe apertiffima funt, & confpicuè fonant . Multò pluraad hæcfacientia dicentur inferius , quibus veritas huius propofitionis elucefcet magis . Sed quid dicendum erit de genere gallinaceo , quod nullo maris afflatu oua illa, hypenemia diAa, & apud Platonem anemidia, hoc eft fubuentanea concipere poteft , fola Fauonij ventilatione, ex quo etiam Zephiria nuncupantur? De quibus etiam Ariftotel. lib. 6. de Hift. Animal, cap. 2. ita fcripfit . Sunt, qui bypenemia, boc est fubuentaneosillospartus, Zephiria nominent, eò quòd vernotempore aues flatus illos fœcundo's ex Fauonio recipere videantur , fed idem faciunt etiam fidigito in genitale palpentur . Sanèid ex eo contingit, quòd cùm ad perfe- &am generationem viuentum requiratur neceffariò vtriufque feminis , maris , & fœminæ videlicet concurfus ; deficientefemine maris, illud fœminæ operatur, quod poteft ; at perfe&um efformare nequit, vnde in gallinis gignuntur oua quædamfubuentanea, quæfunt rudimentafolùm generationis ,, & quæ, vt ait Ariftotel . 6. illo de Hiftor. Animal. citato capite : Sunt Sterilia , minora , ac minus iucundi faporis , &magisbumida. Etnon nifi ex coitu maris reddi poffunt fœcunda,fi tamen nonfint adhuc candida membraua inuoluta, & circumteca, id quod Ariftot. edocuit idem his verbis . Redditur certè ouum fubuentaneum illudfœcundum, & quodiam coneepumpercoitum eft, tranfit ingenus diuerfum, fipriuscoeat , que vel fubuentaneum , velfemine maris diuerfi conceptumfert , quàm ouam ipfum àluteain candidamambientempartemproficiat . Itaenim fit , vt fubuentaneaouafœcunC 9 1 D da reddantur,& que inchoata à mare priorefunt, Speciepofterioris proueniant . Atfi iam candidum acceperunt humorem , fieri non potest , vt vel fubuentanea in fœcunda mutentur , vel que per coitum concepta geftantur , tranfeant in genus maris , quifecundus coiuerit . Simili quodam modo euenire teftatur idem Ariftotel.in mulieribus, quæ molamconcipiunt; identidem enim ex folo muliebri femine illa coalefcit : hinc dicebat ille.Ita enimfortaßè effectis mulieribus,fi nonex vtrifque commixtumfemen,fed ex altero tantùm tanquam fubuentaneumfuerit admiſſum , que vocatur mola existit . Quòd licet hæc fententia à plerifque minus recipiatur, mihi tamen non difplicet , &in hoc, quantùm ad rem præfentem attinet , Auicenne adhærere placet , qui 10. des animalibus 21. tertij tractatus 2. capite 21. hanc opinionem exarauit; nec modò magnifacio paululum ab Hippocratis , &Galeni doctrina recedere ; Verùm hæcfufius in Nipianthropeia. Dices: Ariftoteles libris ipfis de hiftor.animal. in fine 6. ait , mures fale abfque coitu impleri ; quin ibidemrem longè mirabiliorem habet , aliquando fcilicet, mure foeminarefciffa , inuentos fuiffe intra eius vteru fœtus femininos prægnantes : hæcfunt eius verba . Terra Perficaparte quadam, murefœminarefciffa fœtus , fœmininipra grantes comperiuntur; quibus verbis annuitur , non id aliquando fortuitò accidiffe , verùm quotiefcunque musfœmina pregnans aperitur ; ergoabfque commixtione Venerea fieri poteftgeneratio. Refpondeo, Ariftotelem id folummodo referre ex aliorum dictis , non autem proprio marte afferere , vt ex verbis ipfius attente confideratis facilè colligi poteft . Ĉrediderim fanè, ſalemmurium fœcunditatem coadiuuare eo modo , quo fœcundari folent oues , & in Venerem reddi procliuiores ex vfufalitorum . Quare Ariftotel, 6. de Hiftor. Animal. cap. 19. loquens de ouibusfcriptum reliquit . Queaquamfalfinfculambibunt, maturius coeunt . Nequaquamautem adducipotero , vt credam , muresfolofale, nullo confortio concipere . Illud verò de prægnantibus intra vterum mufculis aut portentofum, aut fabulofum cenfendum. Qui enim fieri poteft,vt fetus in vtero, vbi nullas proprias edit actiones concipere valeat? quofemine? non ne vis genitiua in ipfis perfectis animantibus deeft, aut filet in infantia ? Nonne Generationis organa, vt pote vterus , ac teftes ante pubertatemotiofa , atque inepta exiftunt? Si nullum penè vitæ munus præter nutritionem embryonintra vterum exercet , quomodo poterit conceptionis officium præftare omnibus præclarius, ad quod cæteræ omnes facultates concurrere neceffariò debent ? fi ante ftatum tempus vel perfe- &tiffima animalium genera neque concipiunt , neque coeunt, qua ratione muresfœminæ omnium fere imperfe&tiffima, & quafidixerim peripfemaE 69 Geneanthropeia 70 Lib. 1. Tra & III. plemata, antequam viuant ipfe , vitam alijs da- A [ 3. publicam fecutus famam cecinit . bunt? Nollem profe&to, Ariftotelem eamretulif- Hicadeò cùm ver placidum , flatufque tefe hiſtoriam, nimis aphilofopham , tantoque indignam naturæ fymmiſta . Verum quid rurfus ad illud Agrippe dicendum erit? is enim afferit , quòd felis , fiue catus adeò gaudet nepeta herba, quæ fpecies calaminthe eft apud Diofcoridem , vt adeius affricationem concipiat , & defe&tum mafculi fuppleat ? Et hoc etiam vanum , &prorfus fictitium autumo;nam quòd huiufmodi olere gaudeat felis, & fit illi arcanaquadam fympathià confimile , fieri vtique poteft ; fed quod ex illa concipiat quis poteft hoc certafcientia edicere ? Cùm præfertim tefte Gal. de fimpl. medicam . facultate hec ipfa herba , feùpota , feu admota conceptum interimat, & eijciat . Omninò igitur affeuerandum eft, hominum generationem , ficuti , & cæterorum animantiumperfectorum nonnifi per geniales conplexus, & prolifici feminis mixtionem patraripoffe . B pefciti ९ Concubitus feruans tacitos grex, praštat & equarum Sed non multa dies generi, properatque fenectus, Septimaque bis ftabulis longiffima ducitur atas. Inconiugate huius fœcunditatis argumentum adhuc fumipoteft ex rei euentu , nam ReTendius quidam ( haud noui hunc virum ) apud lo. Eufebium Nierembergium fib. primo de miraculofis naturis in Europa ita narrat . Sed quanquam de conceptu ex vento difputandum à me negaui, referam tamen, quod inquirenda rei gratiapercunctanti mihi indicatum eft . Diaerti abhinc feptennium apud Colinum Agri Bene, uentani IuxtaTagum, & cùm ab illo quererem, ecquidde buiufmodi conceptu aut feiret ipfe , aut Quodfi quæras quomodò fpiritus illi, quie abalijs auditum meminißet, refpondit , neque fe, mare pofiliunt , & perdicem foeminam impleri neque vicinos , qui equarias baberent de eavnfaciunt, ab aere, & ambiente extrinfeco non cor- quam re fuiffe follicitos , tantùm vt equire rumpantur . Dico, id prouenire, tum ex ingenti, foeminas animaduerterent , admitti eas curare ; &fortiipforum fpirituum caliditate, quæ feruari Se tamen cùm pulcram equam haberet , cupepoteft , & aliquandiu perdurare ; tum etiam ex retque benè vendibilem in proximas nunditempore æftiuo , &placido , lenique Zephyri nas efficere ante binnitum in infula , que calore,quibusfragilis natura fpirituum fouetur, medio Tago eft, folum inclufiffe , vt abundantia acdiffipari non permittitur . Præclarum vtique pabuli faginaretur. Poft menfes duns reperiffe C generationis modum hunc dixerim, omnibufque grauidam, miratumque eo , quòd illuc nunquam mirabiliorem, quem non impurus contactus , acceffiffet admiffarius euentumque expectaße ; non fœdatio feminis confpurcat, fed fola fpiri- feptemfere iam menfes cùm tuliffet oterum , tuum exofculatio , & genialium vaporum con- enixa non quidem animal, fed concreti fangui-' greffus honeftiffimè complet. Vtinam fic omnis nis informen materiam,abortumquefufpicatum. generatio perficeretur? Sed plura de his inferius. CAPVT VII. An verifimile fit, quafdam equas, libidinis astro percitas abfque mafculo ,folo V vento, concipere. CARRO primode re ruftica conatus eft pro vero affirmare in Lufitania apud Vlyffiponam circa montem quendam equas effe, O que Zephiri infpiratu folùm, nullo accedente mafculino femine concipiant . Verba illius funt . Infatura res incredibilis eft in Hifpania , fed eft vera , quod inlufitaniaadoccafum in earegione, vbi eft oppidum Olyfipo monteTago, quædam e vento certo tempore concipiunt aqua, vt hic Gallina quoque foleat, quarum oua vé appellant , fed exhis equis, qui nati funt pulli , non plustrien nium viuunt. Inde Silius quoque Italicus lib. D · in Hactenusille . Cuiusetiam opinionis Alianuslib. 4. de Hift. animalium mentionem facit; quin Iulius Solinus cap. 46. vbi de Cappadocia confirmatijs verbis . Edunt equæ ex vèntis conceptos , fed bi nunquam vltra triennium auum viuunt . Nec ipfe Virgilius eandem filentio præterijt ; quin 3. Georg. pluribus exarauit ijs carminibus. Scikcet ante omnes furor eft infignis equarum , Et mentem Venus ipfa dedit , quo tempo reGlauci Potniades malis membra abfumpfere quadriga . Illas ducit Amer trans Gargara,transque fonantem Afcanium ,fuperant montes , &flumina tranant , Continuòque auidis , vbi fubditaflamma medullis Veremagis,quiavere redit calor offibus,illa Ore omnes verfa in Zephyrum Hant rupibus altis, Exceptantqueleuesauras, &fæpefine vllis E 2 Coz 71 Geneanthropeia Lib. I. Tract. III. 72 Coniugijs, vento grauida (mirabile dichu | A Saxaper, &fcopulos , & depreffas conualles Diffugiunt non Eure tuos , neque folis ad ortus InBoream, Caurumque , aut vnde nigerrimus Aufter Nafcitur , &pluuio contriftat frigore Cælum Hinc demum Hyppomanes &c. Hanc eandem fententiam edixerat multò ante Homerus, à quo fortaffe mutuatus eft ipfe Maro ; fic enim 20. Iliad. habet , loquens de Dardano. Huius mille equa paludem circa paſce- bantur, Faminapullis lata teneris . Has Boreasamauit pafcentes, Equoautemfimilis dormiuit nigros crines babenti, Ha autemgrauida pepererunt duodecim pullos. Hos pullos infuperaddunt, fuiffe velociffimi curfus , & volucres quafi æquare pernicibus pedibus . Id quod Homerus idem eodem loco haud præterijt . He autem aliquando quidem faltabant in fertili agro: Summitate in culmorum fructuum currebant, neque frangebant : He autem quando faltabant in lata dorfa maris, Summitate in littoris maris albentis currebant . Verùm hanc fententiam & falfam, & poeticampotius exiftimo, Philofophorumauribus nimium diffonam . Compertum enim apud omnes eft,quemlibet conceptum non nifi maris in primis , & fœminæ feminibus coalefcere . Porròfi incorruptæ veritatis eft illud axioma apud Philofophos ; naturam non multiplicare entia fine neceffitate , quomodo id conftare poterit , fi equa, nullo congrediente mare, concipere po teft ? Nempè facilius multò , & expeditius erat hiulca ora Fauonio , Eurisque placidis admouere fpirantibus , quàm equo fuccumbere; potuiffent enim fæpius , & ad libitum à Zephiris grauidæ fieri: quorfum ergo mares equi à natura efficti funt ? Cur diftin&tio fexus ? Nec poteft aliquis explicare, qua ratione ventus vim prolificam obtinere valeat , & cur potius in equabus , quàm in cæteris animantium feminis hanc virtutem imprimere valeat . Vtique non eft maior ratio , cur Cerua, Afing, & Vaccæ eodem libidinis furore turgentes afflatu Borex pariter concipere nondebeant ; quòd fi oua hypenemia, de quibus fuperiori capite locuti fumus, Zephiro fpirante concepta ad generationem ineptiffima funt, nifi mafculino femine refpergantur. Quomodo eque non ouiparæ, fed viuiparæ , necnon de genere perfectorum; (geneB C profum enim equorum genus ) poterunt concipere pullum, vndequaque perfectum nullo communicante mare ? Dato etiam, quòd proprio pollutę femine ob motum concitatiorem , & libidinis feruefcentiam rudimentum quoddam informis conceptus in vtero inchoarent, qua ratione perfici abfque mafculini feminis virtute id vnquam poffet? Enimuerò ifthęc mafcu lini feminis neceffitas abfque quò aliunde de ducatur, apparet in ouis fubuentaneis (Gręcis avrópara dicuntur ) que ficut ex fe inutilia funt ad pullos educendos , ita femine refperfa, abfque galline alia incubatione , & virtute prolifica aptiffima redduntur ad generationem, ficuti Cardanus , & Ioan. Baptiſta à Porta in Magia naturali teftantur, ac modum edocent . Idquod nec ipfe Ariftot. inta&tum reliquit : citato enim fupra loco de Hiftoria Animalium fic habet . Incubitu auium fœtum excludi , natura ratio eft , non tamen ita folùm oua aperiuntur , fed etiam fpontè in terra, vt in Aegyptoobrutafimo pulliciemprocreant ; & Syracufis potator quidam, quis fub ftoria in terra pofitis , tandiu potabat , donec qua ederent fœtum, &c. Alianus, quihuiufce futilis opinionis aucto rem Ariftotelem fecit , proculdubio toto errat Cœlo , & Ariftotelis verbayel non intellexit, vel indiuerfum fenfum deducere conatus eft . Hic enim fexto illo de Hiftoria Animalium cap. 18. hec prorfus habet . Incenduntur libidine ex foeminis equa potiffimum, mox vacca ; eque ita que equiunt, onde vocabulumid abhoc uno animali maledicto trabiturinmulieres libidinofas, necnon euentariper id tempus eque dicuntur quapropter in Greta Infula equos admißarios minimè à fœminis femouendos cenfent . Cum verò ita affecta fuerint , currunt relicta focietate . Simile vitium eft , quod fubare in fuibus dicitur . Currunt non Orientem , aut Occidentem verfus ,fed ex aduerfo Aquilonis , aut Aufiri , nec appropinquare quendam patiuntur , donee vel defatigata defiflant, vel admarem deueniant ; tunc aliquid emittunt , &c. lam quis adeò incapax eft rationis , qui fi rectè verba Ariftotelis perpenderit , non intelligat ; eum folum velle, equas libidine motas, non verè concipere; fed euentari , hoc eft flatibus quibufdam impleri? Vi huius verbi confiderata ( euentari) ; Perpendatur etiam id, quod fubiungit ; nempe, non defiftere equas , donec vel defatigate fint , vel ad maremdeueniant . Igitur non à vento , fed à fuperueniente mare concipiunt . Sed cur ad Boream aperto ore curfitant equę ? vt fibidinis nimirum ardorem quodammodo diffléts ac refrigerent; atque adeò folatium aliquod - ftro, & furori inueniant , qui earum vifcera exurit . Atque hac eadem ratione reijciendus eft idem Alianus , qui de vulturibus fimilem pro-

• L

73 Geneanthropeia Lib. I. Tract. III. 74 protulit opinionem , ait enim , quòd, cùmin ea A fpecie omnesfint famine, ne pereat fpecies, aduerfæ auftro volant , vel fi aufter non fpiret,ad çurum ventum oris hiatu fe pandunt , & fic fpiritus venti influens ipfas implet . Profectò funt hæc ridicula , nec adeò in multis verax eſt Æliapus, quin in quibufdam quoquè fit mendax . At philofopho indignum eft , ea proveris aftruere , quæ naturæ ipfipalam repugnent . Legiturin vita Afopi quòd cùm Nectenabo Egiptiorum Rexilli dixiffet . Suntmihifœmine bic eque,que cùm audierint eos, qui in Babylone funt, equos binnientes , confestim concipiunt ; fi tibi adboc est doctrina, oftende . Afopus refponfionem diftulit in fequentem diem . Interim felem iubet pueris comprehendi, & captumpublicè circum- B duci verberando. Egyptijautemilludanimalcolentes ,fic maletractari ipfum videntes concurre runt, &feleme manu verberantium eripuerunt, acremrenunciant celeriter Regi,qui vocato Afo po , nefciebas , inquit , Afope, tanquam Deumà nobis coli felem? quare igitur hocfecifti ? & ille : Lycerum (Babylonis bicrex erat) Regem iniuria afficit , o Rex, præterita nocte bic felis : gallum enim eius occiditpugnacem , &generofum , pre- terea & boras ei noctis nunciantem . EtRex, non pudet te mentiri,Afope ? quonammodo una nocte felis ab Egipto iuit in Babylonem; Tum illefubridendo, inquit, &quomodo, o rex, Babylone equis binnientibus bic eque femina concipiunt . Sic ergo vanam opinionem delufit Efopus . Sed quantò hunc magis illufurum credimus Aliano, &alijs , qui nihil minus commentitiam vanam,&mythologicam veriti funt hiftoriam exarare. Sit hoc parergon, o lector, in animi tui mul cebram adauctum . CAPVT V I. Poffe etiam homines concipi fpiritibus tantùm feminalibusà viro , & muliere miffis abfq; allagenitura effufione , vt fupradi Elum est deperdicibus . M ARINVS Leopardus Viffenfis, vir profe&todigniffimus fide,nec nonde philofophia, ac medicina optimè meritus, cùm confultationis gratia ad nobilem ægrotantem conueniffemus , cœpit variaphyfiologica , & pathologica agitare problemata, vtique non vulgaria, ficuti non vulgare erat eius ingenium , atque inter alia multa hæc retulit . Virum quendam fibi facie , & moribus notumin patrijs finibus confueuiffe interdum eftro libidinis percitum geniali defiderio fauere, &obtemperare ; cai tamen cùmindul gebat , ea mulcebatur , atque perfundebatur Veneris dulcedine , vt impotens voluptatis,fenfibusferè omnibus deftitutus humi concideret ; & quod erat magis admiratione dignum, feminis nihil effundebat . Cæterùm tanta voluptatis vi deuictum hunc hominem poft vnam Venerem per menfem libidinis incitamentis , & carnis igniculis vacare confueuiffe, fubjunxit. Cùm autem,dicebat , bonus vir virginem, plenam nubilibus annis cófanguineam domi haberet,cuius erat indomefticis vfus,hanc pro facinus?fubagitauit, quod cùmfeciffet fæpius:tandem illa concepit vtero . Tanti fceleris , vt retulit , percrebuit fama, peruenitque ad præfulis aures , vnde corruptor vinculis , & carceribus paulò poft traditus fuit , qui tamen audactèr negat, &fronte peruicaci afferit, fe genituræ expertem effe, ac proinde nequaquã de fe Virginem concepiffe, ve rumaliunde adhibuiffe virum . Defectus autem feminis huiufmodi teftes probatos affert, &infuperexperientiam allaturum fe , pollicetur. Pro tanto euentu confulitur Medicorum Romanum Collegium, atque etiam Bononienfe , &Mediolanenfe ; quæ vnanimi confpiratu ; & refponfum , vti oraculum de cortina dedere : fierineutiquam potuiffe , vt mulier conceperit à viro, qui nullam effunditgenituram. Vir ergo doctiffimus meamin hoc fententiam dum requirit , opinionemque audire expectat , continuò effatus fum , hanc rem non effe temerè negan- с dam , eiufque euentum naturalem effe potuiffe ; moxita ratiocinatus fum . Ariftoteles in problematibus , & alibi paffim delectationis caufam in fpiritus reijcit ; hinc afferit , pueros abfque vlla feminis fufione dele- &ari aliquatenus poffe , quiafpiritibus non funt denudati. Voluptas, inquit Ariftoteles, quaper coitumfentitur ; nonfolumfemine exeunte apcidit, fedetiam fpiritu, ex quo confiftente femen emittitur ; quodpatet tum in adolefcentibus , qui nondum emittere queunt, propeque atatem funt &c. Quare nil mirum , ipfe aiebam, fi vir ille , cùm effet alioquin optima corporis conftitutione præditus, nec non habitu calidiffimo , ac proD pterea multorum fpirituum feraciffimo, tantum voluptatis hauriret : quandoquidem ingens inerat ei prurientium fpirituum copia , quorum acies, & feruor igneus à materia feminali non refrangebatur. Benè quidem, ille ait , arridens , fed quomodo abhoc virago illa concipere potuit ? Protinus refponfionem his verbis profecutus fum , Virtus actiua feminis in fpiritibus proculdubio cofiftit , quibusnatura tanquam efficacibus inftrumentis infuis functionibus vtitur, eò quòd vniuerfa naturæ opera efficiuntur calore, vt philofophi omnespalàm profitentur; quò fit , vtin femine duæ partes confiderari debeant , materialis , &formalis, feu materia, &facultas ; facul- 75 Geneanthropeia Lib. I. Tra&t. III. 76 " cultas quippe in fpiritibus, æthereo calore pre- A ditis refidet; materia eft lentus ille humor & fluxile excrementum , quibus vtitur natura tantummodo tanquam vehiculo ad fpiritum intrà vterú deferendos ; funt enim fpiritus adeò fragiles, tenuifque fubftantiæ, vt leui quapiam occafione corrumpantur; cui defe&tui occurrens natura , forti quodam , ac tenaci inuolucro prouidit illis , quatenus ita obtecti ab extrinfecis defenderentur iniurijs , quoufque in vteri capaci tatem illaberentur. Dixi tenaci quodaminuolucro, quoniam quotiefcunque feminis ipfius materia fluida nimis eft , & aquofa , fpiritus inibi non feruantur, fed lædunturpotius; at obducti craffo indumento feruantur diù , Hinc Ariftoteles in lib. de Animal. aiebat fæpe , femen opti- B mum effe illud , quod craffum, & denfum , ita vt fundum aquæ petat . Iam verò pars hæc materialisfeminis haud neceffariò concurrit ad generationem , fed ex probabili multorum fententia ; &potiffimum Ariftotelis de generatione Animal. vbi fpiritus ad conceptus opificium diftractifunt , excidit extra uterum , autfaltem ex Galeni arbitrio tanquam rudis materia cum fanguine muliebri patitur , nil plus præftans , quàm fanguis ipfe . Siigitur fpiritus intrà vterum tutò immitti poffent fine hac materia, gene ratio, nemini dubium, perfecta fuccederet . Modò cùm in viro, de quo fermo eft, fpiritus forent & calidiffimi , & copiofiffimi , atque adeò non ita ad patiendumfaciles, id quod manifeftum fit exilla intenfiffima fenfuum voluptatis , &libidinis per longum fpatium extin&tione ; non mi rum , fi abfque tali indumento , & vehiculo in vterum transfundi potuere , à quibus poftmodum efficta eft conceptio . Arrifit valde his rationibus Leopardus,quas perpetuæ ueritatis effe affirmauit , dixitque mecum multo ante, conueniffe infententia , atque adeò temerè negari euentum . Hancfententiam , vt recentem , ingeniofam , pariterque decam lubet pluribus profequi , vt fuis fulcita cùm rationibus , tum étiam authoritatibus libentius recipiatur . Porrò cùm dicit Hippocrates in lib. de genizura,femen àtoto corpore fecerni , non intelligendum ita eft, vt putemus , materiam feminis à toto, & fingulis partibus deftillare ; nampræterquam quòd primo de generat. Animal. Ariftot.pluribusrationibus confutat,fequeretur infuper ex Fernelio , vt vnico concubitu vniuer. fum corpusinfemenquafi liquefactum diffunderetur . Verùm intelligi debet, quòd feminis fa cultas de toto corpore, ac fingulis particulis decidat , ita vt ad fœtus procreationem hæc facultas primariò neceffaria fit , tanquam caufa efficiens principalis ; materia verò , ceu fpolium quoddam habeat duntaxat vim patiendi . Quod cum Fernelius eo, quofolet , fcientizcandore C D manum, mirabiliter explicauerit, adeò vt vix luculentin's dici valeat, ipfius verba ad vnguem regiſtranda opere pretium cenfeo . Cæterùm quæ infœcundo femine facultas confiftit, ea eft , queper fe agit, omnisque motionis eft principium : feminis autem corpore,& materia vis eatamquam inftrumento vtitur , quemadmodum anima· vtapprebendat manum, & faber fecurim adhibeat, vt ex ligno lectum arte construat . vt igitur anima hacdeinde materiam ex qua, quippiam efficit , mouet , ac impellit, ita in bis animantibus , quafemenprofundunt, hoc quidemproximè mouet, & agit, fed àpropria quadam vi , & energia, quam gerit incitatum . Inquibus ergò quippiam constitui folet fecreto , profufoque femine : ( non enim omnia , vtdixi , emittunt ) non id quidem tanquam efficiens primarium , &infitumgenerat,fed id quodprimum mouet . Virtus enim, que infeminis materia coercetur, vitam impertit , & partes conformat , fumma illius facultas non ex mole , fedex viribus fpectanda . Cùm itaque duo in femine comprehenfa teneantur, materia, & facultas; illa , quæ patiendi vim babet , non ab omnibus corporispartibus , àqui bufdam tamen neceßariòfecernitur; hæc verò, queprorfus eft efficies, ab vnaquaque velminima demigrat, quod nonnulli bac verborum interpretatione explicant ; femen non mole , fedviribus à toto defluere. Cæterùm qua via , quauè ratione ex toto deceffio fiat , vtquè ex duobus illis onumfemenconftet , aperiendum . Seminis crafformateriacùmfolidis partibus appofita erat, ab eis generandi vim non conquerebat , fed præpas rationem duntaxat, & patiendi conftitutionem , ob quamfacile poffet in illarum fubstantiam conuerti ; ea verò cùmad testes rapitur vimfuas etiam tum retinet , &præparationem habet , ex qua poterit aliquando in partium fue nature materiamfuffici , atque fubstitui . Seminis materia , quanquam vaforum, testiumque vi exquifitè adeò coquatur , vt craffior , albiorque euadat , nequaquam tamenfemen inde abfolutam fœcunditatis naturam confequi poteft , nifi magna vbertate fpiritus influant , eiquè materia penitus confundantur . Quandoquidem borumcaufa arteria ab aorta deductionem habent in teftes , feminis vafa comitate ; ex quo intelligi potest , per ea vafa materiam, perarterias verò formam, & facultatemfemini conferri. Per bas quidemfpiritus vitalis , per venas naturalis à tecore , perneruos animalis à cerebro , &Spina medullas illabitur in teftes . Acateris autem particulis, & ab vniuerfo corpore credibile eft non nihil fpiritus , atquefacultatis de repente inteftes irruere, idque valida agitatione corporis , &perturbatione , que in ipfo fit coitu, cuiius boc est indicium , quòd titillatio vehemens tum corpus vniuerfum eximia voluptate afficit ., His ita nunc conftitutis , vtiiactis fundameng14P524F"tis 77 Gencanthropeia Lib. I. Tract. III. 78 , B tis ( nam de feminis à toto prouentu ex profeffo A opportuno loco, videlicet operis libro 5. agetur ) quæro ego, cur non poffit natura feminis tantummodò facultatem ad conceptionem adhibere abfque vlla mole, & materia? Siquidem facultasperfe eft vnicum principium motionis vt probatum eft ; quare per fe independênter à quocunquealiogenerationem, atque foetus ef formationem efficere poterit. Quòd fi perdici- / bus conceffum à natura fuit , vt fola tantum vtantur facultate , dum generant , ita ut abfque vlla materiafpiritus prolificos emittant, vel etiã perlocumparum diftantem, vt fupra relatum fuit; cur etiam hominibus id accidere poffe negabimus ? Nec dici poteft , perdices hoc priuilegium habuiffe , quia maximæ funt caliditatis , acfpiritibus exæftuantes ; nam vt Philofophi eft fententia, homo omnium animantium proportione corporis calidiffimus eft, femen copiofius obtinet, fpiritus viuaciores håbet, præterquamquòdnonè longinquo , vt perdices, uirtutem fpirituum indere debet, fed proximè conjun&tus, intimè communicans , genitali inftrumento pœnitiùs intrufo , ex quo fpiritus ipfi loci caliditate feruarifatis poffunt . Infuper nonne habemus exAriftotele primo de generatione Animalium] capite 19. in quibufdam animantibus fieri conceptionem , non quidem àfemine , quod à mare infundatur ,fedàvapore , &fpiritu , qui recipiturabipfa foemina, quæ ad eundem recipiendum fuumimmittit inftrumentum : Ariftotelis uerba C hæcfunt . Patet igitur , nihilfecerni à marisfemine, eße neceffe , neque fi quid accedit , iccirco exeo, ut infita effe , quod gignitur , fed vt ex eo, quod mouerit, & forma, vtque à medicina, quifanatus eft: facta etiam rationi confentiunt, binc enimmares nonnulli percoitum , nec membrumquidem vllum in fœminam indere vi funtur , fedcontrà fœmina in marem , ut inqui- bufdam infectis fit ; quod enim in ijs , que in. dunt, efficitur femine in fœmina, idem in mare ipfo vapor , virtusque efficit,fœmina admouente fuam particulam que feminis capax eft . Quòd fi hac rationc conceptio tardius habeatur , vt fubiungit Arift. id prouenit ex paucitate fpirituum infectorum , &ex eo, quòd fpiritus paula- D tim , &fucceffiuè communicantur . Sed in gallinaceogenereliquidiùs adhuc feminis irradiatiua virtus elucefcit ; quando facultas fœcundan-, di galline ouum , non eft intràipfum ouum , nequerefider in chalaza , vt multi perperam autumant , fed confiftit infemine Galli , quod prope gallinæ ipfius podicem in peculiari meatu conferuatur; vnde mox irradians vterum , & ouum fecundat, perduratque vis ifta eo in loco per annum; Hanc præclaram obferuationem acceptam referre conuenit Hieronymo Fabricio ab Aquapendente , viro noftri fæculi folertiffimo , deque remedica optimè merito , qui in præclaroillo, atque doctiffimo libro de formatione oui, & pulli capite fecundo fententiam his verbis exarat . Differunt enim, que ex ouo, ab ijs , quæ ex femine fiunt ex eo , quòd Ouipara materiam, x qua corporatur pullus diftinétam , &feparatambabentabAgente ; Viuipara autemfimul & caufam efficientem , & materialem habent adiunEtam,&concorporatam . Agens enim inouiparis femen galli eft in pennato , quod in ouo neque est , neque effe poteft . Materia verò est chalaza , exqua corporatur fœtus ; ambo hac inuicem diftant per multumfpacium; Nam chalaza vitello iamformato , & in fecundum vterum cadenti accedit, & ouo interno adiungitur ; contrè Galli femen propèpodicem confiftit , & perlongiffimum fpatium àcbalaza diftat : fua tamen facultate irradiante & vterum, & totumfœcundat quum. & paulò infrà fubiungit . Nam inboc materia chalaza est , quæ in ouo intus eft, &antequamouumperficiatur , & vitellus albumen affumatgignitur , & ouo apponitur. Semen autemGalli ad podicem immittitur, & in vefi careponitur , & conferuatur , quoufque pullus conformetur: imma verò per totum integrum anni tempus inibi feruatur , postea quàm femel admiffo Gallo , oua omnia per totum illud anni tempus fecunda redduntur . Roboratur maximè hæc mea opinio , quoniam, tefte Hippocrate , & Auicenna, &cumhis recentioribus multis, Atreta, feuimperforatæ mulieres concipere poffunt, quemadmodum Riolanus filius lib. 2, Anthropographie çapite 31. dehis tres enarrat hiftorias. Iam fi velate iccircò dicuntur mulieres huiufmodi, eo quòd ante vteri interius ofculu, membrana quædam obtendatur; quomodo poteft virile femen intra ipfius vterifinú infun di? Nec eft,quòddicatur, vteri fympathiam cum femine, & validam ejufdem virtutem tractricem exugere poffe femen, ita vt per membranam illam quafi tranſcole tur ; nam irrita eſt attra- &tio , vbi interfeptum quodpiam opponitur, frufraque exuget vterus , dum inter ipfum , ac femenvalluminterponatur . Quòd verò Auicennas difficultatem hanc odoratus habet 21. tertij tract. 4. capite primo , uidelicet illas tantum Atretas utero concipere poffe, quæ membranam illam tenuem , ac rare texturæ obtineant, eft infuper improbabile ; fiquidem femen , quod fœcunditate præpollet , eft corpulentum , grandinofum, compactum ; quamobrem illam membranam, etiamfi uti aranea fubtilis exifteret , permeare , ac penetrare nequaquam poterit , Cæterùm nihil magis plaufibilis accedit Ioannis Heucheri fententia , qui fecundo de fteril. cap. de claufura ceruicis pudendi , ut fe ab hoc nodo extricaret, commentus eft fugam, uidelicet quòd folæ illæ mulieres Atreta concipere ualeant, quibus membrana illa uteri interni, ofculum interfepiens , erit in medio perforata , ita ut ſemini baud 79 80 Geneanthropeix Lib. I. Cap. III. haudquaquam denegari poffit aditus . Verùm A huiufinodi foramen, nec ipfe fortè uidit , nec alius quifpiam obferuauit , ideoque eft imaginarium ; nec uideo, cur natura illud in omnibus Atreris efficere non debuiffet , fi de conceptione erat follicita . Probabilius igitur affeuerandum , conceptionem apud Atretas fieri à fpiritibus tantummodò infemine , & à femine micantibus , quibus nimirum nihil refiftit, omnia patent , & crafla etiam mebrana eft peruia ; nam vero verius eft, quòd fpiritus ea , qua eft natura ignea , ad omnia accedit, omnia mouet, cunéta viuificat, omnem fubit cauitatem , membravniuerfa penetrat . Addo infuper, quòd dum in Venereo pruritu , ac geniali voluptate pudendum atteri- B tur, verifimile eft membranam etiam illam rarefieri quodammodo, ac dilatari; adeò vt nullo labore feruidi feminis fpiritus peruadere eandem valeant . Dices:decantatafententia eft,fepè in phyficis repetita, naturam in fuis effectibus, & operationibusfuperfluam non effe , nec entia multiplicarefine neceffitate ; Quorfum igitur materiale fpolium in femine condidit , fi fpiritibus tantùm facultas fufficiens erat ad generationis opificium ? Natura in fuis operibus ( &foluitur dif ficultas ) femper id , quod melius eft,facit ; nam verum quidem eft, quòd fruftrà fiunt perplura, que poffunt fieri per pauciora, fed adiungi debent alia verba , & aquè benè . Iam natura non æquè benè fpiritibus , & fola facultate in generatione vteretur ; & hoc ex duplici caufa. Prima quidem , quoniam fpiritus non ita beneferuarentur abfque indumento , ac de facili difparentur ; tanta eft enim corum tenuitas , vt leni quacunque caufa afficiantur , & ex modico contrario corrumpantur; vt igitur prouida natura rerumfucceffioni , que ex hoc principio deducenda erat, omnimodè confuleret , obtexit humido, tenacique inuolucro, quo externæ omnesiniuria protinus arcerentur . C femen eft , fruftrànatura , &imprudenter parareteadem exfanguine , ex rubro faciens album, ex fluuido craffum, extenui vifcofum ; quoniam minori labore ex femine ipfo coagulare poffet . Et fic verum eft, naturam haud multiplicarefua, entia abfque neceffitate . Verùm enimuerò , fi fortèfeminis portio materialis aut non concurreret ( vt in cafu noftro ) aut aliquo modo excideret ab vtero poft aliquod temporis fpatium , intali cafu natura fua induftria alteraret fanguinem , illumque ita appararet , vt organis illis efficiendis proximè aptus redderetur . En igitur quomodo materia feminis ad generationem conducatneceffitate potius contingenti, quàm jabfoluta . Sæpius inpatria medicinamfaciens, nobilem quandammulierem curaui ex renum dolore , cuius caufam dum exactè à coniuge perquifiui; dixit ille, vxorem in commixtione Venerea maximè incendi , & immenfum experiri pruritum , nunquamtamen concubitus actum explere , licet non mediocri delectatione leniretur; adeò vt aliquandò voluptatis furorem conciperet abfque vlla genituræ fufione : quæ nihilominus mulier pluribus erat fecunda filijs , &pulchræ prolis pulchra parens. Iam fi de fententia Galenilib. de femine , & alibi , & multò ante Hippocratis, & medicorum omnium muliebre femen(quicquid contendat Ariftoteles ) ad generationem concurrit neceffariò , ita tamen , vt dicat Auicen. lib. 3. fen, 20. tract. primo cap. 44. Simulier non emittit fperma, nonfitfilius . qua ratio ne ifthæc mulier cùm genituram nonfunderet, concipere poterat ? Profe&ò dicendum eft, quòd hęc ipfa mulier falacis nimium naturæ,tametfi , velex anguftia meatuum , vel ex eorundem obftructione genituram effundere nequibat ; fpiritibus tamenprolificis nequicquam tranfitus intercipicbatur: quin ex parua refiftentia eorum confluxus maior longè efficiebatur , necnon ex attritione, & motu vehementi , calidiores , viuaciores, & magis titillantes fiebant ; vnde in Sccunda ratio eft , quoniam hoc idem fpo- muliere fenfus voluptatis acrior , furor genij iium , & materia vnàcumfanguine materiam concitatior , & libido feruentior emicabant. conceptionis præftant; vnde Galen. primo de fe- DQui mine contrà Ariftotelem, & Peripateticos affequi uerat , materialem feminis partem haud quaquam foras in halitum reijci ; quoniam , vt ille, ait , communiffima animalium organa, vt venæ, arteriæ , nerui , non quidem àfanguine , fed àfeminc coalefcunt: quandopartes illæ exangues, funt; fanguis autem neque eft vifcofus , neque albus , neque craffus, cuiufmodi eft talium organorum natura ; Non quòd proinde neceffaria fuerit ex Galeno pars materialis ; fed quia vtilis valde eft, & fubiectum operanti magis proximum . Etenimfi organa illa, putà arteriæ,venæ, nenti, & alia requirunt, vt producantur, materiam albam, craffam, & vifcofam , cuiufmodi quidem fpiritus copiosè ad vterum confluentes conceptionis opificio affatim deferuire:: poterant : ficuti abundè defe uiffe , apertè colligitur ex conceptibus nonfemel exantlatis . Adde, quòd cùm in mulieribusintus, &perbreuem meatumfpiritus , & genitura emittantur , fpiri- . tus ipfi nonfic de facili, vt in viris extra funden- . tibus , &per meatus etiam longiores , diffipantur ,&corrumpuntur ; verùm adipfam conceptionis fedem incolumes deueniunt . Hinc ego ingeniosè colligo , Ariftotelem , qui: negat , mulierem in generatione genituram pre-: ftare longè à veritate aberrare ; Hippocratem verò , Galenum , & omnes alios , fiue Græcos , fiue Arabes medicos decipi & ipfos , fi putent muFI9 feCuCORA14C 81 Geneanthropeia Lib. I. Tract. III. 82 mulieres in actu conceptionis materialem geni- ¡ A turam neceffariò commodare debere ; fat eft enim , vt fpiritibus genitiuis tantummodo opus elaborent ; & ideò non temere afferendum eft , mulierem , nifi fundat femenfuum , conceptum haberi nonpoffe: namfum ego huius opinionis, &frequenti comprobatur experientia, haud raròmulierem concipere abfque feminis humore, &geniture fluida illa , & materiali emiffione ; ficutiè contrario eandem concipere vtero nullo vnquam temporepoffe , nifi faltemfpiritus , in quibus gignendi facultas refidet , fufficienter concurrant, fi enim exempli gratia, mulier aliqua feminislaboraret ftillicidio , cuius copia in concubitu advterum prolaberetur, abfque quo fpiritus influerent ; profectò nulla hinc haberetur B conceptio ; fiquidem femen illud foret penitus inutile, &non nifi homonymè , feu æquiuocè appellari poffet femen , eò quòd feminali facultate effet denudatum. Et quidem hæc genitalium fpirituum efficaciffima virtus , ac dynamis non modo apparet in animalibus , verum etiam in plantis , & alijs vegetatinis, quorum fœminæ vt foecundentur, & luxurient,prefentia requirut maris,à quo cómunicari creditur velutiperigon ἔλλαμψιν, infenfibilis quædam fœcunditatis vis . Num. quidpræclarum non eft illud Plinij exemplum 13. natural. hiftor. cap. 4. quòd videlicet palme fœminæ fteriles euadant, nifi iuxta mares conferantur , à quibus fructificandi facultatem recipiant? adeòvtfi plures fœminæpalmæ reperiantur in fylua, vnico tantum exiftentemare , omnesad hunc naturali propenfione inclinentur , veluti fuum coniugem amplexure ; vnde fa- &um effe, vt Agricolæ ad hoc , vt illæ vberrimos vndique pandant fructus, mafculine palma floccos, &lanas inijciant fuper. adeòque, inquit Plinius eft veneris intellectus, vt coitus etiam excogitatus fit ab homine , ex maribusflore, & lanugine; interim verò tantum puluere infperfo fo minis . Dicam amplius ex Diophane Græco au- &ore , vt refert Pierius etiam libro 50. Agricolas , vtfteriles feminæ fœcundentur, confueuif. fe manibus marespalmas attrectare aliquandiu, mox ad fœminam redire , illamque manibus ijfdem tangentes fecundamreddere. Quid fi vlterius dicam, palmas, marem , &fœminam etiam loci pluribus diftinctas parafangis , fœcundari, fi plantarum cacuminefaltem altera alteram contueri poteft ? Refert Iouianus Pontanus, duas celebres extitiffe palmas, maremquidem Brundufij, fœminam Hydrunti , diuque fteriles permanfiffe , donec , frontibus ex augmentofublimè eleuatis, altera alteram infpicere cœpit , quo tempore,vi prolifica eminus communica ta,fœcundos edidere fructus . Placet ipfa appingere carmina . Brundufij latis longè viret ardua terris . C Arbor , Idumais vfque petita locis: Altera Hydratinis infaltibus amulaPalma, Illa virùm referens, bac muliebre decus . Nonvno creuerefolo , distantibus agris , Nulla locifacies, necfocialis amor. Permafitfineprole diu, finefructibus arbor Vtraquefrondofis, & finefruge comis. At postquam patulos fuderunt brachia ramos, Capere, & Calo liberiorefrui Frondofique apices fe confpexere, virique Illa fui vultus , coniugis ille fui Haufere blandi venis fitientibus ignem, Optatos fœtus fponte tulere fua. Ornarunt ramos gemmis ( mirabile dictu ) Impleuere fuos melle liquente fauos . Hæc interim dumrefero , caue lector , ne, Pontani figmentum, &lepidam poetarumfabel lam exiſtimes ; iſta enim inter palmas pręcipuè communicata eminus fœcunditas probatur & Ammiano Marcellino , quempetere licebit, & Diuo Ambrofio 3. Hexaemeri his penè verbis: est etiam quod mireris ; nam ipfis fexus pomis inest , inest arboribus fexus difcretio : quippe palmam videas , dactilos que promit, plerumque ramosproclinantemfuos,fefeque fubmittentem, acconcupifcentia,& amplexus fpeciem quodammodoarboripratendentem,quam marempalmam nuncupant rusticorum pueri . Palmam igitur illam fœminam intelligunt , que fexumfubieEtionis fpecie confiteatur. Quo fanè argumento agricolationisperiti ramis eius dactylorum , vel mafcule palme femina præftruentes veluti perfunctionisfenfum infundunt, ac expetiti concubitus exhibentgratiam . Quoaffecta munerefurrigitur denuo , acplanè bilarior comam protollere, animaduertitur. Neque dicas, ex hoc fequi, etiam eunuchos maximè delectari debere , eorumque infuper fterili coitu concepturas effe mulieres, quibus adhæreant ; nam eunuchis eadem ipfa ratione , qua intercipiturfemen, impeditur etiam fpirituum exitus ; præterquamquòd eunuchi etiam fpiritibus deftituuntur, &frigidi nonparum euadunt, vt manifeftum fit ex eorum languore , vocis tenuitate, mento depili, &uninerfi corporis imbecillitate, atque floccitie ; quare fieripoteft , vt hi quadantenus delectentur, eo quòdfpiritus non deficiant penitus ; at generare nulla ratione valebunt , quia generatio fpirituum affluentiam , ac robur facultatis defiderant. Cæterùm concepiffe aliquando mulierem abfque viri genitura, fpiritibus tantummodo, meminimelegiffe apud clafficum auctorem, nominis autemfum oblitus, nec in præfentiarum in mentem venit ; fed auctorum inftar omniumfunto rationes , F CA 83 Geneanthropeix Lib. I. Tract. III. 84 CAPVT VII, An Auerrois illa puella in balneo, in quodfemen viri deciderat , concipere potuerit . D A fpiritus in aqua incorrupti , &in virtutis robore permanfiffent , & femen fœcundum foret , nec fubfediffet ; qua vi , quaue ratione tam è longinB quo trahi potuit ab vtero ? enimuerò , licet fit matrix feminis auida , & in parua aliqua diſtantia penesfe illud exugere valeat; non tamen eminus vim fuam exerere poteft ( quicquid alijin contrarium effutiant) vtfemen extra pofitum abforbere queat . Eodemmodo redarguendus eft Albertus Magnus , de formatione hominis cap. primo,qui fimilem quendam cafum recen- , fet . Nec parum apud fapientiores proprię exi- ftimationis iacturam fecit Amatus Lufitanus, quicenturia4.curationum medicinalium Auerroiaffentiens, mulierem quandam in balneo po tuiffe concipere, tradit; verùm illud Lucretij cadit in iftos . Magnopere avera lapfi ratione videntur. Ceterum Auerroes nullam aliam opinioni fuę rationem adiungere fciuit , pręterquam id potuiffe contingere propter vteri attrahendifacultatem ingentem, fummamque auiditatem erga femen: quodpoffet ex Ariftotele perfuadere, qui 2.de Generat. animal. cap. 4. videtur fignificare, haud quaquam neceffarium effe , vt femen intra vterum iaciatur , quin nufquam , nifi folum ante osvteriprofundi, teftatur;indeq. poftmodum facultate valida ipfius attractrice introduci ; verba Ariftotelis hęcfunt. In quaquidem profufioO&iffimos etiam viros aliquando decipi, docet rerum quotidianus vfus: nec mirum , quoniam , vt fapientiffimus Galen. ait , Nunquam errare,captum excedit humanum. Quis enim putaffet , Auerroem, virum tantæ doctrinæ,ac fapientiæ, tanti iudicij, atque ingenij , philofophie , &medicinæ eruditiffimum hallucinari potuiffe in re, adeò manifeftè erronea ? 2. collect. cap. 10, au- &torifte refert,àvicina quadam vetula audiuiffe, mulierem quandam in ętatis flore conftitutam inbalneo, in quo viri femen erat effufum, concepiffe, nec refertfolum; verùm contingere id potuiffe, videtur annuere ; quod quàm impoffibile fit,&ab omni ratione alienum, ex ipfometAuerroe licebit addifcere , qui quidem eoprorfus loco,fibiapertè contradicit; Namdic mihi , cedo, Auerroes, non ne ex tua fententiafemen, fi pauxillùm ab aere tangatur , ftatim corrumpitur, & nihilominus aer faltem in primis qualitatibus cumfemine aliquo modo coincidit ? quo pactone igitur in aqua incorruptum feruari potuit, cuius quippe qualitates magis è diametro aduerfantur; Sivirtus prolifica feminis , te docente, in fpiritibus confiftit , fpiritus autem puriffimæ, ac leuiffime fubftantię exiftunt ; qui potuerunt in frigido faltem potétiali conferuari ? Quòd fi Ariftoteles, quemtu profiteris,primo de generationeAnimal. cap.6. vult, ea omnia animalia infocunda effe, que pręlongum obtinent mutonem, eò quòd fpiritusper longumductum refrigerari, ac diffipari contingat ; qua ratione potuerunt iucolumes diù in aqua perfiftere ? Cum Ariftotele conuenit Auicen. lib. 3. Fen. 20. tract. 1. cap. 23. hifce verbis . Et cùmprolongatur virga val de,prolongatur fpatium motus permatis ; quare D venit admatricem calore eius innato iamfracio, non ergo generat fecundum plurimùm. Quomodoigitur, Auerroes, in balneo fpiritalem calorem non fractum , fed fofpitem feruatum autumas? Infuper fi ex eodem Ariftotele 3. de hift.animal. cap. 22. femen, quod fœcundum eft, in aquafubfidet , quod autem infœcundum eft, diffunditur, atque exolefcit . Quero ego , an femenin balneo profufumfœcundum, an infocundumfuerit ? fifœcundum; igitur fundumpetierat, & per confequens recipi non potuit à muliebri matrice . Si infœcundum , quomodo abillo concepit ? Non eft tibi , Auerroes , afylum , quò confugias ; verùm dato etiam , quod voluptas & maris , & fœmine contingere folet , femen etiam maris melius dirigitur , & iuuatur . Profufio autem non intusfit, vt quidam volunt, os enim vteri anguftum eft , fedante,quò fæminamittit vaporem illum nõnullarum recrementum , eodem enim mas etiam mittit, quodfuderit , & aut ibidem manet femen emißum , aut intus ab vtero trabitur , ficalidus eft, & modicè temperatus , cuius rei indicium , quòdlocus , qui modò madebat, reliccatus moxfentiatur . Animalibus etiam,quorumpræcordijs vulua iŭgitur, vt auibus , & pifcibus, qui animal pariunt , ne Semen illuc trahatur , fed profufum deueniat ipfum, impoffibile eft . Trabit genituram hic locusfuocalore : menstruorum etiam deceffio , & confluuium fomitem in ea parte caloris parat . Itaque vt vafa non illita calido diluta bumore aquam infe trabunt ore inuerfo , ita attrabitur. Quam eandem fententiam 10. de hiftoria Animalium capite tertio fic repetit ; Quemadmo.. dumin ijs , quibus infomnis prorfus id accidit, confpici facilè potest ; Tunc fiquidem locus is bumectatus eandem curationem requirit, acfi cũ viro coiuiffet , eo quòd in hanc partem profundunt, in quam etiam vir, & non intra vterum . Quando enim buc profuderint , inde vteri ſpiritu nonfecus, ac nares femen trabunt . Rurfus Oribafius inter veteres non vulgaris , hanc eandem vteri facultatem trahendi, etiam in diftans maioriquadam energia expreffit hifce verA Ib bis 85 Geneanthropeia Lib. I. Tra&t. III. 86 bis lib 6. Aphor. 23. Nam duo orificia habet vte- A rus, ʊnum interius, alterum externum , quod in. greditur viri veretrum . Nam in illudinterius mon ingreditur, fed matrix trabit ad fe femen quemadmodum ventofa. Et idem auctor alibi adhuc clarius idem expreffit fic. Quemadmodume profundis cuniculis ceruusferpentenarium infpiratu allicit , fic vterus viri femen efua ceruice . Verum enimuerò licet côtrarium fentiat Galenus fortioribus rationibus innixus, etiam fi Ariftotelis , & Oribafij fententia vera effet , Auerroistamen opinio nulla ratione conftare poffet , quia quamuis non fit neceffarium , femen in finum vteriprofundi; neceffariò tamen iactari debet in os vteriinternum , àquo poftmodum àfacultatevteri ad intimapenetralia deducatur . B niffe,mihi relatum eft ab infigni eiufdem Ciuitatis obſtetrice ; dicebat enim , quòd , cùm vnicè diligerentur inuicem foror , & coniux cuiufdam viri, non fine libidinis fenfu , vt proinde dormirentfæpius infimul; factum eft , vt cùm ali quando vxor recens à mixtione coniugis acceffiffet , atque adeò femine adhuc refperfum vas genitale tuliffet, nec non ftatim lafciuiens viraginem illam amplexaretur arctiffimo vinculo , fororviri conceperit e femine fratris, quod fpontè auida haius matrix exugens elicuerat illius e pudendo , Cuius euentus proculdubio quamfimillima eft Amati Lufitani Hiftoria centuria 7. curatione 18. vbi habet . Turcaquædam mulier cùmmarito , qui longum iter parabat, recentèr congreffa , nulla mora interpofita in vicinas ades fe contulit, vbialteram mulierem àfe adamatam comprimens illamgrauidă reddidit. Has muliercularum fabellas, amabo vos, deridete ; etenim vtraque bona mulier aliundè fortè conceperat , fed viros nebulones callidę ambę illudebant; nec vt probatum eft fupra , huiufmodi euentus contingentes , vel poffibiles funt ; vt propterea mirari fubeat Amatum , qui tantam ineptiam fuis curationibus interferere non erubuerit . Ita mihi quoque vidua quædam olim, infulsè nimis, perfuadere conabatur, grauidam fe effe factam nullo prorfus viri confortio , nulloque Veneris dulcore, fed folùm , quia confederat , aluum exonerandi gratia, in latrina , excquam paulò ante affinis iuuenis, hymençum manibus celebrando polluerat ; o commentum futile !o verè anicularum fabellam! Dicetfortè Auerroes, os vteri internum in eo cafu defcendiffe ad os vuluæ externum , & fic potuiffe illud feminis ebibere . Sed hoc etiam diftat à veritate ; quia nifi externum os ore hiulco patefcat , internum os vteri exugere, & ad fe trahere nequaquam poteft . Præterquamquòdcùm Auerrois ifthæc mulier nequicquam delectaretur , vterus non defcenderat ; tunc enim folùm, cùm voluptate mulcetur, declinat , ac fi obuiam eat rei concupitæ . Quare licet Ariftoteles 2. illo de generat. animal. cap. 4. dicat,mulierem poffe concipere , Si locus turgeat, &vuluadefcendat propiùs , abfque voluptate, que fufionem proprij feminis confequitur ; nihilominus, vt ipfemetillicò fubiungit, Magna partefic accidit , vt cùmprofufione famine agatur;fœmina verònon profundit nifi , vt Fernelius ait de hominis procreatione, quandò in Veincrea commixtione fentit,vterum geftire , &feminis cupiditate totum volui inpartes obfcenas , vt ei obuius ore , quafi manu excipiat, aut potius arripiat . Sedaliquis fortè, qui iurauerit in verba Auerrois , afferet id, quod D. Thomas quolibet. 6, art. 8. quærens, an poffet mulier concipere non corruptavirginitate, refert his verbis . Sicut dicitur accidiffe cuidam puella iam pubefcenti , quampropterpudoris cuftodiam in lecto fuo Pater babebat, qui cùm infomno pollueretur femeneius admatricem filia defcendit, &inde puellaconcepit . Profectò vana eft hiſtoria , nec D. Thomasnifi ex aliorum opinione retuliffet , & longè maiores difficultates , quàm prima Auerrois continet ; fiquidemquo pacto, cùm hymenin hac puella fractus non effet (pofito interim cum veteribus, quod in virginibus hymenis membrana reperiatur , de qua fuo loco abunde dicemus) potuit in vteri conceptaculum attrahifemen? Dices forfitan per poros, eo modo, quofanguis exudat menftruus . Sunt nuga: nec mihi perfuaderet quifpiam ; non defunt va fris ingenijs fophiftica commenta , quibus obtegant fceleritatis vitia . Simile quid Romæ cue D Sedquidad illud dicendum, quod fcribit Plinius lib. 30. cap. 27. ijs verbis . Tarquinio PriSco regnante tradunt, repente in eius foro apparuiffe genitale e cinere mafculini fexus, eamque, qua infiderat ibi Tanaquillis Regine ancillam Ocrifiam captiuam confurrexiße grauidam : Certè id portentum fuit, vel aliqua Dæmonis illufio , quiin eo prodigio , fi verum est , quòd grauida tunç fieret , potuit clam femen intra vterum aliunde exceptum infundere; quod etiam non corrupto virginali clauftro, ope Dæmonis, poffe accidere , & realiter euenifse aliquandò, auctor eft Martinus Delrio 2. difquifitionum magicarum 25. Simili prorfus modo fraudolentam impofturam illam Hebrçorum Talmutiſtarum fuiffe, exiftimandum eft , qui Benzyram, virum alioquin doctiffimum, ex Hieremia Prophetæ filia natum dictitarunt, conceptum ab eain balneo , in quo viri nequam , & idolatra femen profuderant . Hiftoria, vt falfa, & inhoneſtareticenda potius eft , Quomodo tamen etiam incorrupta virginitate poffit mulier aliquando naturaliter concipere ; vide libro quarto huius operis . F 2 CA 87 Geneanthropeia Lib. I. Tract. III. 88 CAPVT VIII. De Apumpræclara generatione , &regeneratione . I A 'mium melliferarum genus ? Verùmde apum regeneratione, fidepereant , agendum eft modò . Plinius citato capite regenerari apes, fi deperdantur, ait , integris bouum inteftinis vnàcum ftercorefepultis . AtVirgilius peculiari modo , Ariftço paftoridiuinitus indicato, ex iuuenco na ribus , & oris obturatis , ictibusque cæfo, mox fufpenforegenerari, teftatur . Apponam libenter AM diù agitatur quæftio carmina ex Georgicis . , num apes perVenereum complexum generentur,an alio modo producantur; nec vfque adhuc lata eft fententia , fed fub Iudice lis eft ; nam fummus Philofophiæ Dynaftes 5. de Hiftor. animal. cap. 21. quid pro veritate fit ftatuendum, ambigit, folùmque va- B rias hinc inde refert opiniones; maior tamennaturalium fcriptorum pars afferere videtur, apes nequaquam Venere propagari , fed ( cælibatus adeò extare amicas , vt odio peculiari profequantur libidinofos , & quipræfertim recenter fuerint commixti , quafi naturali inftinctu pollu tos , acfemine fœdos protinus odorentur, Nec proptereà exiftimandum eft, ciuile hoc genus e putri materia , vt mufcas, & cætera infecta prouenire ; nimium enim tam ingenui , tamque politicianimalculi vile foret, & abie&tum principium; verum aliunde fœturam afportare, vt plerique fentiunt, arbitrandum ; quod quo pacto contingat , nondum affecuti funt naturæ fpeculatores ; Alij enim, inquit Arifto tel. citato capite, eas parere, & coire negant , fed deportare fæturamexiftimant , nec vndèportent, confiat inter omnes , fed alij exflore cerinthi, alij ex flore arundinis , alij ex flore olea aiunt , argumentumqueafferunt , quòdcùm oliuarum prouentus fit, tunc plura examina prodeant . Quicquidfit; præclarum dixerim propagationis apicularum principium , quando nullo confpurcantur Veneris concubitu , fed virgines matres exiftunt: fatæ funt æquè puræ, ac fteriles ; nec fobolem fuam norunt, vt peracta libidinis monumentum, Hinç meritò 4. Georg. exclamat Virgilius . Ergoipfas, quamuis angustus terminusaui Excipiat, neque enim plus feptima ducitur aftas) At genus immortale manet , multosque per annos Stat fortuna domus , & aui numerantur auorum... Vocat poeta genus immortale ; fortè quia non modo infobole , vt diximus abfque corru ptione perpetuantur; fed etiam quoniam , tefte Plin. 11. natural Hiftoriæ. cap. 20, apes extin- &æ fi hyemalitempore occlufæferuentur, &vere nouo Solis exponantur radijs, nec nonficus foueantur cinere , ad vitam denuòremeant ; adduntalij , apes extin&tas oleo , aceto reuiuifcere. Id planè fi verum eft, quàmfœlix, quàm exiC D Exiguus primùm , atque ipfos contractus advfus Eligitur locus ; bunc angustique imbrices tecti , Parietibusquepremunt arctis , & quatuor addunt, Quatuor àventis obliqua luce feneftras : Tum vitulus bima curuans iam cornua fronte Quaritur ; buic gemina nares , &Spiri. tusoris Multa reluctanti obftruitur , plagifque perempto Tunfa per integram foluuntur viſcera pellem : Sicpofitum inclaufo linquunt , &ramea costis Subijciunt fragmenta thymum , cafiafque virentes . Hocgeritur , Zephirisprimùm impellenti- bus undas, Ante nouis rubeant , quamprata coloribus , ante Garrulla quàm tignis nidum fufpendat birundo. Interea teneris tepefactus in offibus humor Aeftuat, & vifenda modis animalia miris Trunca pedum primò , mox & Stridentia pennis Mifcentur , tenuemque magis , magis aera carpunt , Donec, vt aftiuis effufus nubibus imber, Erupère , aut vt neruo pulfante fagitte Prima leues ineunt,fi quandoprælia Parthi. Ouidius quoque lib. metamorphos , rem ipfam carmine delibauit . Atqui apum generatio , nec humanæ generationi , nec regenerationi vllo modo præftat , Nonquidem generationi ; quia licet hæc per Veneris habeatur conta- &tu; is nihilominus cohoneftatur legitimo facramento , quo omnis clarificatur impuritas . Non regenerationi , quoniam in primis alieno reuiuifcuntinteritu, vt nouam experiantur mortem, & ex putri cadauere lucis repetunt auram . · At humanum genus refurget tandem, vt perennem traducat vitam : vtinam omnes beatam . CAb 89 Geneanthropeix 90 Lib. I. Tract. III. CAPVT IX. An verum fit Phænicem , & Semendam quem rogo regenerari, vbi item de Rane Gyrina, Bombycis, &Concha miro ortu, &interitu. A T cur faltemnon datum eft hominibus à natura , perinde aç Phoenici , fenio renouari , & fuam interitu fpeciem perpetuò XOOX propagare,abfque quofœdis, coinquinaretur Veneris amplexibus; ita vt moriens nafceretur , fenefcens iuuenefceret, & in ipfo mortis limine limen vitæ ingrederetur? Id proculdubio preftantius foret , quàm impuro congreffu fimile fibi, mole tanta, tanto labore, ac vitę detrimento progignere ; vt inde meritò Lactantius Firmianus exclametinfua Phoenice . Hacfortunata fortis , fatique volucris, Cui defe nafci prastitit ipfe Deus : Fœmina, vel mas hæc , vel neutrum, fit magèfœlix: Felix , que Veneris fœdera nulla colit. Mors illi Venus est; fola eft in morte voluptas, Vt poffit nafci, bac appetit ante mori. Ipfa fibi prales , fuus est pater , &fuus bares: Nutrix ipfa fui ,femper alumna fibi. Ipfa quidem,fed non eadem, quin& ipfa , nec ipfa est, Aeternam vitam mortis adeptabono , Et Claudianus in Epigram, de Phoenice Hic neque conceptofœtu, nec feminefurgit, Sedpater eftprolesq.fui, nulloq.creante Emeritos artusfoecundamorte reformat, B A ftòfuiffe, ut meritò Galen. unà cum clafficis Philofophis idcirco dixerit : opus naturę , opus effe Intelligentię . Nam quis non uidet, quanto ordine, quali induftria , quibus ingenijs fuos moliatur effectus , mox regat, gubernioque protegat , ac fi diuino quodam intellectu prædita effet ? Quare Seneca non immeritò in fublimiori quodamloco naturam collocans , nil aliud illam effe, aiebat, quàm Deum, ac diuinam rationem toti mundo, & partibus eius infertam . Quod autem de Phonice fertur ( &poteft idem de Semenda cenferi ) Philofophi omnes , & melioris notæ hiftorici fabulofumpotius , & poeticum arbitrantur figmentum . Quare vel Plinius ille; qui vana, & anili commenta fæpè pro hiftorijs adducitlib. 1o. capite fecundo , vbide Phoenice verba facit , ait , Aethiopes , atque Indi difcolores maximè, & inenarrabiles ferunt aues , & ante omnesnobilem Arabia Phenicem, haudfcio, an fabulosè vnum intoto orbe, &c. Vnum Iu lium Solinum mirari non definam , qui fuæ hiftoriæ capite 35. vbi de Arabia, eiufque memorabilibus rebus exarat monumentum , Phænicis , vti veriffimæ auis comminifcitur, additque infuper notas his prope verbis , Apud eofdem nafcitur auis Phoenix , Aquile magnitudine, capite honorato in conum plumis aftantibus , cri Statis faucibus , circa collafulgore aureo , poAtera parte purpureus , abfque cauda, in qua rofeis pennis caruleus interferibitur nitor . Probatum eft , quinquaginta , & quingentis eum durareannis Rogos fuos ftruit cinnamis, quos propè Paobaiam concinnat in Solis vrbem,ftrue altaribus fuperpofita . Tertullian. in libro de refurre&tione carnis & ipfe rem probare videtur his verbis . Accipe buius fpei pleniffimum, ac firmiffimum fpecimen;fiquidem animalis res est , & vita obnoxia, & morti ; illum dico alitem Orientis peculiarem , de fingularitate formofum, de posteritate monftruofum, quifemet ipfum libenter funerans renouat, natali die decedens , atque fuccedens iterum Phenix,&cC Etpetit alternam totidemperfunera vitam, Sortis eiufdem effe alteram auem , que, Cardanoteſte decimo de fubtilitate , Semenda nuncupatur , facilè fuadetur , fi verum eft, quòd, D fato imminente, feftiuè canit more fuauis oloris ; moxfarmentorum congregat fafciculos, indeque concinnatam ftruem, alarum remigio accendit, vbi tandem ardens renouatur , moriens reuiuifcit . Dicas tamen & Tertullianum , & alios San- &os Patres , qui Phoenicem in exemplum adduxerunt , omnes loqui ex fuppofitione, pofito videlicet, quòdhuiufmodi auis , vt circunfertur, rogo reuiuifceret . Atquidato etiam , quòd iſthæc auis inrerum natura reperiretur, vt vel Cornelius Tacitus vifam aliquando effe , teſtari videtur : profectò deteriorem nimis conditionem, quàm homo ipfe in fua propagatione obtineret; fiquidem , quiper Venerem genitus extat foetus , verè a patre eft, a quofua proles confpicitur, excipitur, amplexatur, fefeque in illa ad immortalitatem diffufum intuetur, & gaudet, & rurfus propagando mulcetur , delectatur, Verùm enim verò affeuerandum eft, fagacem, Exaduerso Phoenix , præterquamquòd quæ des prouidamque naturam aptiffimè per viri, & mu- nuò oriretur, extinctæ iam non exifteret prolieris coniunctionem hominumgenerationi pre- les, nunquam propaginem videret , &fobolent, Quam præclarè igitur nobifcum, & benè actum dici poffet , fi tali ratione fpeciei propaga tionem & nos profequeremur? Non enim tantęlibidinis infultaret eftus : Veneris non tantus exureret ardor, concupifcentię immanis furor nec tantum angeret . cu- 91 92 Geneanthropeiæ Lib . I. Tra &t . III . cuius amore rationale , & irrationale animal A fœlicitatur . Adhuc cùmproprie lucis occafu, ac dulcis vitæ interitu naturam produceret fua, mifera nimis , ac dolorofa dicenda foret huiuf modi regeneratio . Nec putetis, in illo mortis incendio fore , vt voluptati deliniretur , vt La- &antius cecinit: Corruptioni enim , & morti dolor, & angorperpetuòfunt annexi , & mors ab igne eft vtique omnium calamitofa . Veruntamenhæc , vt inania meritò a Pierio Valeriano relinquuntur Poetis , in fuis enim hieroglyphicis ait ; Hac, que dicuntur de Phoenice ex auditu folùm referri , neminem autem vllo onquam temporeprobaffe vifione ; licet Q. Plantio, ¡ teritus abfque dolore : cuius dies terminar mortem; cuius mors inchoat dies ; mors à vita "fit folemnis ; vita à morte fit perennis : cuius demum interitus accidit horridahyeme, hoc eft, miferie , &fene&tæ optato tempore : vita verno Colo ;quandofcilicetfælixftatus eft , ætasque floret , id quod à Boetio metro primo libri primi inter præcipuasrecenfetur fœlicitates. ait enim . Mors hominumfælix , quæ fe nec dulcibus annis Inferit, & maftis fæpè vocata venit. Infuper ecquis non admiretur Bombycis ge nerationem , ex paruo fcilicet femine , muliebri pectore calefacto breuem , fed nunquam dela- Botiofam vitam deducentis , cuius in poftlimiSex. Papinio Confulibus in Aegyptum volaffe feratur , que mox Claudio CenforeRomam tafuerit . Nos igitur noftra potiemurgeneratione per Veneris illecebras , & Phoenici fuum rogum relinquemus , cuius odoratum incendium decantatum videre poteris apud Ouid. 15. Metamorphofeos . At modò Rane gyrine ortus , interitusque waλifgoμos , fiue alternatiuus , haud multis compertus examinetur. Plato in Theateto præbuit ingeniofis anfam indagandæ huiufce animalculi naturæ obfcuro quodam adagio , quod eft. Nos illumob fapientiam admirabamur , at ille nibilò magis antecellebat prudentia, quàm Ranagyrina. Primus omnium locum hunc explicauit Cælius Calcagninus , fi Tricelio credimus, cuius operæpretium cenfeoipfamet vérba ex libro 3. annotation. regiſtrare, quæfunt. Gyrinos enim informes ranas , & minores putat, de quibus Suidas: γυρῖνοι οἱ μικροὶ βάτραχοι. Αριστοφά νης.οἷον πατέρες βοῶσι γυρίνων.hoc eft:gyrinifunt parue rane. Aristophanes , ficut Patres clamant gyrinorum. EtPlinius libro nono natural, biFtoria à Suidapaulò diuerfa memorat : rane, inquit , fuperueniunt prioribus pedibus alas foemine, mare apprebendente , pofterioribus clunes, pariunt minimas carnes nigras , quasgyrinos vocant, oculis tum, & cauda infignes , mox pedes figurantur,cauda fcindente fe in pofteriores, mirumque femeflri vita refoluuntur in limum nullo cernente , & rurfus vernis aquis rena fcuntur, quefuere nata; perinde occulta rationecùmomnibus annis eueniat , hinc fcilicet Pla Bonici prouerbij Seminarium : quifquis enim gyrinarana nibilò plus fapit , qua manca eft, nec dumplanè rana , dubio procul nibilfapere dicitur. Hactenus Calcagninus. De gyrinis aliqua plurafcribit Gafpar Schuuenchfeld in Theriotropheo Silefiæ lib.tertio de Reptilibus. Sanè fi verafunt hæc, preclaram dixerim abiecti animal culi generationem , cuius dum vita filet , refurTe&tio præparatur : cuius mors eft fomnus leuis vita vigilia breuis : cuius obitus eft refoJutio , vitarenouatio : cuius ortus eft fuauis inс D nio fepulcralem fibi domum fabricat, vbi priftinam relinquens auram vitalem , feu potiusfenectutis grauamen, iuuenta florem nancifcitur, lucemque clariorem ; & quod fortè melius, vitæ aliam refumensformam in volucrem abit? Inde meritòprimo Bombycis Vida. Ite anima egregie , fortunataque laborum › Vltrò in fata alacres , vobis namque altera fato Corpora debentur , vobis miferata priorem Eripiet formam Venus , atque ad dulcia reddet Lumina, & aereas rurfumreuocabit.in auras . Vtinam vtinam talis foret apud humanum genus ortus, interitusque conditio : At quid aio? oppidò melioris conditionis eftillius mors, & vita : refurget enim ab vnica morte, fi benè moriatur, ad perpetuam , omnibusque numeris beatam vitam . De conchis illud gloriofum , ac præclarum legitur apud Ariftotelem . Sed quanquam teSta intecta grauida dicimus , tamen nullum eorum vel coitum , vel partum videmus . Sed interim filentio non eft inuoluenda Guaguini hiftoria , referente Martino Delrio 2. Difquifit. magic. quæft. 29. fect. 2. is enim in de fcriptione Mofcouie narrat , populos quofdam in Lucomoriaregione Ruffia habitantes quot annis vigefimafeptima menfis Nouembris die, vtfolent hirundines, &ranæ, fic & ipfos præfri goris brumalis magnitudine mori : pofted, redeunte verè, vigefimaquarta Aprilis die dentio reuiuifcere ; quin etiam addit, eofdem , cùm fibi mortemimminere fentiunt , mercesfuas certis in locis deponere , quas Gruftentij , & Serpono vutzij, vicinipopuli,fuis mercibus interim aqui ualentibus eodem loco relictis auferunt . Illi reuiuifcentes eas merces, fi iuftæ videanturpro fuis accipiunt , fin minus eafdemrepetunt , vnde lites , & bella faepiffimè inter eos oriridicunt. Ad rem venio; nam hæc fabulofa crediderim . Gyrinerane primus ortus , & interitus eſt vti- 93 Geneanthropeiæ Lib. I. Cap. III. 94 vtique naturalis ; at eandem in cœnofam mate- A riam femel refolutam poft menfes ad nouam vitam expergefieri , falfum credite ; nam à priuatione ad habitum vi nature non eft regreffus ; necbrutorum anima feparabilis eft à corpore , quod informat ; fed vnàcum corpore fuccumbit fato . Fieri quidempoteft , nec repugnat, vt in luto illo , vdaque argilla, in quam Gyrina prior refoluta eft , remaneat aliquod alterius ranefeminium,feu potius difpofitio materjalis , quæ vere nouo,fuaui , ac tepido imbre irrorata, Solefupplente vim feminalem ( vt fupra de putrium animalculorum poft diluuium regeneratione dicebamus ) nouam propalet ranam ; at prorfus candem exluto reuiuifcere , eft omninò impoffibile , fi verafunt philofophiæ dogmat DeBombycepariter illud dicendum erit , quòd fcilicet nimis fragilis eft eius conditio , valdè ignobilis generatio , apprimè infœlix degeneratio ; dumfcilicet priore abeunte corpufculo, aliud veluti ex putredine exoritur pennatum animalculum. De conchatandem illud effatum volo ; generationem omnium tefta inte&torum fpontaneam effe ; ideoque nimisfugacem, & apprimè nugacem, quando putredinis cuiufdam eftfoboles , eiufdemque mancipium . CAPVT X. An in ftatu innocentia futurafuiffet hominum generatio per Veneream commixtionem . COROMINES H OMINES , nifi Adam peccaffet, in Paradifo voluptatis generationi operam daturos fuiffe, vti nunc per geniales complexus, eft adeò verafententia , ijsque rationibus , & auctoritatibus fulcita, yt Ludouicus Molina libro de opere fex dierum contrariam minus tutamin fi-, de exiftimet . Vtautem veritatis fulgor eluceat magis , non erit ab re falfam aliorum opinionem recenfere prius, qua vticaligine obtenebrante difcuffa , veracis opinionis radius vadique refplendeat. Gregorius itaque Niffenus libro de creatione hominis capite i 8. afferit , in Paradifovoluptatis nullas fururas fuiffe nuptias , nulJamqueprorfus maris , & fœminæ Veneream coniunctionem ; fpeciei autem propagationem Protoparentes, & alios facturos fuifle per fimplicem quendam, & perfectiffimum actum, quem affequi mens humana nequit , eo prorfus modo, quo Angelifeipfos multiplicauerunt. Hanc eandemopinionem habuit Damafcenus libro 2. fidei orthodoxa capite 30. vt referunt Pererius in Genefi, &Molina præcitato loco, quod idem B C D fenfiffe addunt, Euthimium , Chryfoftomum , & Procopium Gazeum . Sed pace tantorum virorum dixerim , falfa eft opinio , Philofophis , &magis Theologis indigna , & illudin primis Nyffeni penitùs imaginarium videtur . Quo enim vnquam actu Angeli feipfos multiplicarunt ? Quando in ijs propagatio contigit? Cur non etiam contingat hodie ? Qualis hic actus naturæ, an intellectus? Arbitrij , an inftinctus ? Cur infuper nequeat excogitari actus ille , quo fefe homines propagaffent? lam enim vniuerfa bona , quibus natura humana in Paradifo terreftri affluenter potita effet,fatis, fuperque cognita funt ; perennis vita , pax animi, falus corporis , cordis lætitia , rationis imperium, fenfuumfamulatio, rerum omnium cognitio , & omnes etiam actiones , in quibus fefe exercuiffent . Cur ergo refciri non poteft actus ille perfectiffimus , qui humanæ generationi deftinatus eo loci fuerat ? Nec dicendum , in ftatu illo Virginitatem , ceu decus quoddam Paradifi proprium futurum fuiffe, eo quòd, vt inquit D. Hieronymus: Nuptia terram replent, virginitas Paradifum . Quandoquidem , vt loquitur D. Auguft. 9. fuper Genefi capite tertio,non video , quid probibere potuerit, vt effent etiam in Paradifo honorabiles nuptiæ , & thorus immaculatus , boc Deo præftante , iustèque viuentibus, eique obedienter, fanétèque feruientibus, vt fineillo inquieto ardore libidinis,fine vllo labore , ac dolore pariendi fœtus ex eorum femine generarentur . Pręterea illud D. Hieronymi non intelligitur de Paradifo terreftri, verum de ipfo Empyreo, in quo proculdubio nullum adeft coniugium , fola fulget Virginitas iuxta illud . 1 Qui pafcis inter lilia Septus choreis virginum , Sponfas decorans gloria , Sponfisque reddens premia. & rurfus; Quocunque pergis,Virgines Sequuntur ,&c. Melior igitur , &rationi magis confona cenfenda eft opinioMagiftri Sententiarum in fecunda diftinct . 20. D. Thomæ prima par. quæft, 98. ex Diuo Auguftino multis in locis , &præfertim 14. de Ciuitate Dei capite 26. vbi pulcherrima ad hoc propofitum leguntur , & 9. fuper Gen. citato ; Durandi , Pererij , Moline , & communiter omnium Doctorum , qui futuras fuiffe in Paradifo voluptatis nuptias, tam yerum exiftimant, quàm quòd veriffimum ; ea tamen diſtin- &tione , vt nulla tunc in actu coniugali futura fuiffet inordinatio , nulla fenfualitas effrænata vt proinde actus hic generationis ab omni impurolibidinis ardore, & concupifcentia fomite fuiffet alienus , eundemque tunc folùm exer cuiffent , cùm liberis operam dare voluiffent. Rationes autem, quibus innixa hæc fenten- tia 95 Geneanthropeia Lib. I. Tract. III. 96 tia confirmatur, plures effe poffunt ; &quidem A prima; quoniam ficuti Angeli naturæ donaper peccatum non amiferunt , nec receperunt ; ita etiam neque hominibus propter peccatum naturalia vel tradita funt, velablata : fed naturale eft hominibus , vt fe per connubia, & commixtionem propagent ; id igitur, fi in ftatu innocen tie perfeueraflent , proculdubio habuiffent, vt modò habent . Secunda ratio eft , quia in hunc, & nonin alium finem ante peccatum creata mulierfuit , vt effet Adamo auxiliatrix , non ad ali ud, vt inquit D. Auguftinus , quàmad filiorum propagationem ; quod patet, quoniam ante peccati coniugio matrimonij iun&tifunt , vt conftat ex ijs verbis Genefis. Hoc nunc asde offibus meis , & caro de carne mea, quamobrem relinquet homepatrem, & matrem, & adhærebit vxori fua, & erunt duo in carne vna. B Præterea fi hoc non effet , quorsumfacta effet diftinctio maris , &fœminæ ? Si Deus , & Natura, vt Philofophi concinunt , nihil fruftrà faciunt, ad quem finem habuiffent homines inftrumenta generationis , hoc eft genitalia ? Rurfus quare dixiffet Deus . Crefcite , & multiplicamini , & replete terram. Nec dicat Dama- l fcenus in præcitato loco , quòd ideò creauit! Deus mulierem, quoniam præfcientia fua præuider thominem peccaturum ; & proinde ante prouidit , ne hominum generatio laberetur in corruptionem : alioquin fi in ftatu innocentiæ fe fe ij conferuaffent, alia via, &alio modo, qui C Deo non defit , multiplicati homines effent . Nempè Demafcenus inanem fibi finxitfpeculationem , dum putat ex præfcientia peccati genitam effe foeminam ; quis enim non videt , hæc illum afferre , vt fe tueatur à vi rationum , quibus conuellitur? Ac fi Deus determinaffetfuam voluntatem ex præfcientia peccati ad producendam feminam , quam fecùs nunquam efformaffet ; nec non eadem peccati prænotio fuerit in caufa , cur Deus homines hoc tius modo, forma , aç ftructura , quàm alia ratione creauerit. Efto igitur apotelefma verum, & indubitatum : in ftatu innocentiæ futurum fuiffe amplexum , & initum genitalem , vt modo fit , per vtriufque fcxus naturalia inftrumenta abfque vllo tamen fomitis impetu, & motu inordinato . poCAPVT XI. Vtrum in Statu Innocentia apud illa paradifi Tempe omnes planè viri , & mulieres indifferentergenerattoni dedißßent operam . GEMINEM celibem vitam G N acturum fuiffe in ftatu innocentiæ apud fœliciffimam illam terreftris Paradifi regionem, fapientiffimorum Doctorum auctoritate , &rationibus ipfis probari poteft. Auctoritas in primis eft Pererij libro toties nuncupato , & aliorum, quosrecenfere , opere pretium non eft . Rationes autem , vt opinor, huiufmodi effe poffent. Primò namquè celibatus futurus fuiffet ex omni parte inutilis , quare non fuiffet adhibendus . Affumptum probaturex eo, quòd nullus tunc extitiffet fœdus corporis fomes, nulla concupifcentiæ, aut libidinis immoderata cupiditas : hæc etenim foboles peccatifunt.ideo haud fuiffet opus, turpé, &effrænatum genium infringere cælibatu . Præterea Jin commixtione non modo nullum adfuiffet crimen, fed meritum potius , & hoc non paruum ex propagatione diuinarum imaginum ; igitur virginitatem feruare , fuiffet opus inutile potius, & otiofum. Quin etiam, qui illam referua re contendiffet inobediens potiùs extitiffet verbo Domini dicentis : Crefcite , & multiplicamini , & replete terram . Eò magis quòd eò temporis cuncti homines , quoad formalem rationem virginitatis fuiffent virgines ; Vt enim alibi dicetur, Virginitas duo includit, materialem illam corporis integritatem , &fœdæ cupiditatis , atque inordinati fomitis priuationem, ex qua celibes dici potuiffent , licet fœcundiffimamprolem edidiffent . Infuperin ftatu innocentiæ nequicquam homines meruiffent ex continentia ; fuiffet ergò fruftratoria ; neque vir , aut mulier , de quibus Ddictum fuerat : Erunt duo in carne vnà, abfquenotaquadam criminis potuiffent à coniugiofeparari, &confortio haudquaquam vti ; dixerat enim Deus, Et adbærebit vxori fuæ, quandoquidem hoc diuinum præceptum : Erunt duo incarne vna, ex Theologorum do&rina , quatuor fenfus habere poteft . Primum , vt coniungerentur ad vnam vitam communem, & externam, corporalemque agendam . Secundum, vt commifcerentur in copula carnali , propter qua dicebatPaulus Apoftolus primo ad Corint. 6. Qui adbaret meretrici vnum corpus efficitur. Tertiu fuiffent duo in carne vna , propter vnius carnis, ideft prolis generationem . Quartum de- 97 Geneanthropeta Lib. I. Tract 98 . III. denique propter mutnam vtriufque coniugis poteftatem; vt enim dicebat idem Paulus ad Corinth.præfignat , loco: Mulier fui corporis poteflatemnon habet , fed vir; fimiliter autem, virTui cortoris potestatem non babet , fed mulier. Igitur ex omni iure commifceri debuiflent ; nec eft yllä ratio , ob quam hoc fanguinis viticalo defraudarentur, eò magis, quòd inde maior Deigloria refultaffet . Denicne aio , quòd cùm opus naturæ naturaliffirium fit, tefte Ariftotele, generare fibi fimile cumquein ftatu Innocentiæ cuncta naturæopera omni perfe&ione maiori exercuiffent hommes , abfque vlla dubitatione adus hic generationis , ac tecnogoniæ omnium maxime ex Atet ergo , quomodo in perfectiffimo , &fœliciffimo fimul innocentię ftatu futurum fuiffet , vt cuncti homines circa fobolis procreationem occuparentur , necnon vt calibatus omni parte infructuofus extitiffet ; & quamuis amoniffima illa regio citiffimè numerofaprole replc. ta fuiffet ; eo quòd , nemine pereunte , quotidie nouafobolefcerent germina; id tamen in caufa fuiffet , vt'eò citius cœleftes replerentur fedes, ad quas tandem homines transferendi erant. CAPVT XII. fuiffet celebratus . Vt ideò ( & efto Corolla- B An homines , & bruta ftatim creata gene- · fitunnon minus prudenter, quàm docte D. Thomas edixeritprima parte quæft. 98, quòd cumnullatunc futura efset inordinatio in conigali actu,fummaque fieret cum tranquillitate, nihilque proinde à diuino amore , & contemplatione auocaret ; & infuper ordinaretur ad tantum bonum, quantum eft generis humani propagatio; præfertim in co ftatu , in quo homines omnes nafcerentur iufti , confequenter laudabilem non futuram fuifse virginitatém , necpræponendam matrimonio , vt poft lapfum primorumparentum iure præponi debet . eVerùmdices . Aliquanaturæ opera determinantur ab arbitrio voluntatis, cur inferiores potentiæ fubiacent. Inillo igitur innocentie fta- C tu, quando extitifset voluntas in robore fuo, necnonfenfuum facultates nulla difcrepantia Tributarie potuifsent homines adlibitum velle, & nolle actus generationis perficere . Cur ergo nonpotuifset aliquis efse , qui ab omni generationis , ac Pedurgia operatione abftinuiffer? Belluarum enim videtur , indifferenter naturali inſtinctu fuadente , ftato quodam temporevacaregenio. Refpondeo, veriffimum id effeattunc temporis nullam futuram fuifle rationem, obquam voluntas, & arbitrium conJunctionem reclinaffent . Siquidem actus ipfe crathoneſtiſſimus, nulla prorfus turpitudine pol hutus , Deo acceptus , homini gratus , naturæ proprius, creaturæ vtilis, Paradifo, in quo erant, D apprime conueniens. Amabo vos , fi quis hodie nollet comedere , aut bibere , quod eft opus naturæ conferuatiuum, vtique vel infanus , vel fincera inentis ratione deficiens iudicaretur. Itaomninoin perfe&tiffimo illo ftatu penès 10- cum , omni fœlicitatis genere affluentem , abftinentiaè mulierum confortio nonnifi ex mentis præftricto lumine contigiffet ; mentis autem deprauatio in Paradifo contingere nequaquam potuiffet ; quoniamfolum poft peccatum ad penam irrueruntnoxe corporis, mentis caligines, & humorum deprauatio , quorum confectarie extant opiniones delire , & infana iudicia . Pa-f H rationis obierint munus arma COMINEM in terreftris aula Paradifi Venerem non nouiffe , melior Theologorum fchola ranos in- tionabiliter affeuerat , & frà docebimus . Siquidem rationalis homo ad imaginem , &fimilitudinem Dei creatus , difcurfu , & intellectu præditus iam dum cùm in honore erat , & intelligebat , minus conueniebat , vt ftatim in lucis auras productus generationis actum exhiberet , corpori fedulò , & non animo indulgens ; cuius profectò fpirituales potentias Deum potius Archetipum vniuerfi primariò intelligere , & contemplari , voluntate diligere , ac memoria Protoplafte beneficium reminifci, par erat . Cur enim inillo tranquillitatis cumulo , in quo nulla prorfus vrebat libidinis, concupifcentia, nullus genialis fomes , nullus Veneris inordinatus angebat appetitus , debuiffet homo ita citiùs fe fe Veneris commixtioni applicare . Cum præfertim nouam in lucem recentèr editus potuif fet iucundius mille opera Domini excelfa mirari, & admirari : lucis, candorem , folis iubar, æthereos orbes , motum fphærarum , & harmoniam , aftra micantia , elementa , viridia tellu ris nemora, amoeniffima tempé ; tot plantas, & herbas , tot feras , & aues, quorum omnium ipfe Rex dominabatur . Et dominaminipifcibus maris , & volatilibus Cæli, & vniuerfis animantibus , que mouentur fuper terram . Enimuerò defententia Epite&i , & Arriani, e Stoicorum fecta , Deus optimus maximus introduxit hominemin hunc mundum , vt fui , fuorumque operum effet contemplator . Inde 2. de Natura Deorum Tullius aiebat . Sunt interra homines nonvt incola , atque habitatores , fed quafi fpeEtatoresfuperarum rerum, atquè cæleftium, quorum fpectaculum adnullumaliudgenus animantiumpertinet . At bruta , quæ nullam prætergenerationem excellentiorem obtinent operatio G nem 99 100 Geneanthropeia Lib. I. Tract.III nem , intellectu , &ratione penitus orbata , veri- A fimile eft , quòd ftatim producta,pruriente naturæ igniculo fint commixta , & generationi cum primis operam dederint ; non enim , vt homo ipfe diftrahi ad rerum contemplationem , &loci pulchritudinem potuere,id quod herculeo argumento fic probaripoffet : Illud nature opus primariò bruta exercuerunt, quòd magis illis erat fecundùm naturam : fed hoc erat opus genera tionis ; igitur hoc primò exercuerunt . Minor patet ex Ariftotele , Platone , Aetio , & omnibus paffim , qui afferunt, naturaliffimum opus natu ræ effe, generare fibi fimile; nec magis confonum videtur , quòd bruta prius comederint , biberint, dormierint , aliaquè naturæ obierint munia : tantò magis quòd in ipfo mundi principio B ad bonum vniuerfi, &ad fpecieipropagationem neceffe erat , vt fieret primariò generatio ; cum id præfertim præcepiffet illis Deus ijs verbis, Crefcite, & fructificate. Cui quidem præcepto verifimile eft, bruta confeftim obtemperaffe C At illud fortius argumentum effe poffet aduer fus hanc meamfententiam . Generatio non poteft fieri abfque femine : femeneft excrementum vltimæ digeſtionis ; animalia ftatim à Deoproducta non dum digeftionis officio functa erant vllo ; igitur hoc vltima digeftionis excremento carebant .Ergò non poterant generare , neque ad huiufcemodi actum àvifeminis pruriente impellebantur; quare & prius comeftionem, quàm generationem adhibuerint neceffe eft . Refpondeo tamen, excrementa penès philofophos alia efse vtilia, alia inutilia : vtilia , e quorum cenfu femen eft, credendum eft cunctis animantibus à principio indita effe à Deo; fiquidem excrementa hæc faciunt ad complementum integritatis totius corporis . Igitur cùm Deus ab initio creaturas omnes, & in primis animantia omni perfectione perfectiffima produxerit, confequens eft , vt tali etiamfoecunditatis humore refertiffima ediderit ; quod vlterius euidentèr probatur . NamfiDeusproduxit herbas, & plantas cum feminibus ipfis, quare no etiam animalia? Quòd produxerit herbas, &plantas cu feminibus fuis. difcite ex facra Genefi, vbi hæc leguntur. Germi- D netterraherbam virentem , &facientemfemen, & lignumpomiferum, faciens fructum iuxtàge nus fuum,cuiusfemen infemetipfo fitfuper terram, & factum est ita . Vide Pererium in Genefim fuper his verbis. Quinetiam addo, debuiffe Deum neceffariò ( id fano modo intelligas ) femen animantibus adiungere , quandoquidem fequeretur abfurdum illud , quod animalia ftatimproducta fuiffent info cunda , ac fterilia , nec potuiffent generationis opera exequi ; at proprium perfectorum animalium eft,producere fibifimile, vt Philofophi omnes cenfuere , &in primis Ariftotel. 4. meteor, & per confequens, quòd viuentia àDeo creata no fuiffent perfecta, quodabfit tamen, vtdicamus , perfecta enim funtoperadomini . Nequè dicasfuturum fuif fe , vt ftatim affumpto cibo excrementum hoc vtile coadunarent, exquo poftmodum femen conficeretur; valeret enimfuperius allatum ab furdumde imperfecta eorundem creatione, cùm parfit in fententia omnium Theologorum, & Philofophorumaffirmare , à Deo tamperfecta, quamqueperfectiffima,fuiffe producta animalia. ་ Dices : Naturacum ftatim producit aliquod viuens , abfquefemine illud producit ; vnde vi demus, que de nouo germinant, plantas , diù femine carere, & animalia,atque hominesvfque adftatumquoddam tempus,& ipfius naturæ in crementumadgenerationem ineptos effe . Re fpondeo, nullam effeinter Deum, & naturam,a comparationem: finiti enim adinfinitum nulla proportio. Rurfus natura infuis operibus procedit à potentia ad actum ; quare non ftatim dat foetum omnibus numeris perfectum , fedà principio paruum , exilem, rudem, & quipoft editionem augefcat . Deus autem ab omnipenitus potentia remotiffimus folo acu, acus ipfe, operans producit effectus vndequaque completos. Quamobremnon eft par ratio , Affe ramus ergo, hominem rationiscompotem, diuis næque participem aura ftatim creatum in plaf matorem fuum mentis aciem direxiffe, mundi que fpectaffe nouam lucem, mirumque decus; brutaveròillicò naturæ paruiffe, ac genio, orba ta meliori munere . ol CAPVT XIIL Quandoinftitutusfuerit allus generationis anprimi Parentes in Paradifo terreftri liberis operam dederint . P ROSTOVAM Deus formauit Euaminadiutorium viri, adduxit eam ad Adam, illiq; infociam tradidit, & vxorem, ambos indif folubili matrimonij vinculo coniungens , moxdixit : Crefcite, & multiplicamini, &replete terram; quibus verbis , vt communis eft omnium Doctorum fententia, &verba ipfa fonant, iniun&ta fuit hominibus virtus generandi ; & actus coniugij ordi natus fuit ; & hac eadem ratione in quinta die operis, antea tradita fuerat pifcibus , & cæteris animantibus vis prolifica , eorumque inftituta, coniunctio præcepto illo affirmatiuo , ijfdem verbis prolato . Crefcite, & multiplicamini, replete terram. Patet itaque, quando fuerit inftituta inter virum , & mulierem Venerea mixtio , necnon inter cætera cunctaanimantia, quibus omnibus, dum æternus Protoplafta benedi- 101 Geneanthropeiæ Lib. I. Tract. III. 102. dixit, tumfœtificandi defiderium inferuit. Sed A quares, cur pari modo non benedixerit plantis Deus , illisque præceptum idem non inculcauerit : Crefcite, & multiplicamini . Nodum exoluit Rupertus libroprimo de Trinitate capite 52. vt refert Pierius primo in Genefim: inquit ením : Herbas virentes , fiue lignumpomiferum eadem terra, qua germinat , vel producit, mul tiplicat , & femen illis ipfa importat , & cadentia recipit , etiamfi ferentis manus fortè defit ; & ideò multiplicanda pofteritati sòlum , in quo funt ipfa ,fufficit . Verum reptilibus ,fiue vola tilibus ,fi nullusfuiffet appetitus , non ipfa crefcerent, aut multiplicarentur, & non ftetiffet eorum genus. Cùm ergo initium exiftendi accepif fent, oportuit eiufdem creatoris imperio natura- B lem illis medullitus inferi amorem, vel appetitum, vt mafculus ardens adfemen ingerendum fæminanihilominus auida foret adrecipiendum; Hoc illis benedictio contulit , & ob hoc neceſſaria fuit. tiffe . At cur , dices, non coniun&tifunt? Quoniam expectabant, vt aiunt, peculiarem Dei præceptionem ad prolem conferendam . Infuper parum in Paradifo commorati funt:dicunt enim alij , per vnius diei fpatium ibi permanfiffe ; alij quadraginta dierum fpatio ibidem vitam tranſe giffe ; Pererius verò libro fexto in Genefim exiftimauit,probabili ductus ratione,per octo tantum dies illius loci fœlicitate potitos ; & ad hoc credendum inducitur ex eo , quòd cùm eadem die, qua creatusfuit , eiectus etiam fuerit ; non eàdem numero , fed eadem feria ; ideo arbitratur , expulfos effe octaua à creatione . Retulit quidam, & refert Pererius libro feptimo in Genef. Methodio martiri cùm propter fidei confeffionem in carcere detineretur , reuelatum fuiffe , primos homines , cùm deieti& funt e Paradifo,fuiffe Virgines, &poftea per quindecim annorum intercapedinem carnali copula abftinuifle, toto hoc tempore lugentes inobedientia peccatum :decimoquinto autem anno poft cafum genuiffe Cain , &fororem nomine Calmanar : rurfus quindecim annos vacafse , & deinde iterum generationi operam dedifse , necnon produxifse Abel , & fororem Delboram. Sed Pererius ftat meritò indignabundus in huius inuentionis au- &orem ; verè enim , oreftis fomnium redolent, que nouus ifte Palephatus , vti vera perfuadere nititur. Quicquid verè fuerit de præcifo tempore, quo permanferunt in delicijs; certum eft , ilMaior dubitatio eft , an illi primæui noftri parentes apud illa Paradifi fœliciffima tempe geniales complexus , Venerisque congreffus adhibuerint? & quidem non videtur, negari pof fe ; quandoquidem in atrio illo terreftris beatitudinis vir , & mulier coniun&ti funt matrimonio, &fœcunditatis benedictionem receperunt ijfmet verbisiamrecenfitis ; Crefcite , & multiplicamini, & quæ fequuntur . Præterea ameniffima illa felicitatis regio dicebatur Paradi- lud fus voluptatis ; igitur inter alias ingentes voluptates , hæc ipfa Venerisdeeffe non debuit; eò magis, quia, vt Magifter Sententiarum, D. Aug. D. Tho. &alij cenfent, eò loci futura fuiffet coitus voluptas, regulata quidem, fed longè perfe- &tior,& intenfior; quàm in præfentiarum deguftetur, vt nos alibi pluribus demonftrabimus . Nec dulcioré iucunditatem in Paradifo Patres primogeniti delibare poterant, quàm eam, quæ exmutuadiletionis & amplexione haufiffent . breuiffimumfuifse,necmiferos Parentes fatis temporis nactos efse à contemplatione diuini operis excellentiæ , vt potuissent , & liberis, &geniali voluptati nauare operam , Rationibus autemin contrarium deductis fic refpondédofatisfiet . Nam quoad primam, licet in Paradifo ftabili coniugio iuncti efsent, & præceptum multiplicationisrecepifsent , inferri tamen ex eo nondebet, eos ftatim in Venerem irruifse ob rationesfuperius deductas . Quoad fecundam verò nemo negat , quin in Paradifo illo voluptatis ifthæc etiam voluptas plenè deguftata fuifset . Sed perditi homines &hac, & alijs delicijs fefe exinobedientia difpoliauerunt, nec fatis diù pcAtnihilominus contrariafententia, vt verior eftrecipienda, &probanda magis . Nam in primisextatMoyfisauctoritas quarto Genefis,vbi defcribit apertè, Adam, poftqnam e Paradifo ex- nès pulfus fuit, cognouiffe vxorem fuam ; verba funt. Adamverò cognouit vxoremfuam Euam, queconcepit Cain. Præterea hæc etiam eft communisomnium opinio ; nempè primos parentes inParadifo terreftrium delitiarum virgines extiillius loci amoenitatem immoratifunt , vt huius infimul iucúditatis ibidem participes fieri potuerint. Atque his illorum pariterfacrilega lingua conuellatur , qui dixerunt , protoparentes noftros in illo deliciarum viridario Venere Jabufos fuifse. Finis Primi Libri Geneanthropeia Io. Benedicti Sinibaldi . G 2 103 104 SYLLAB V S TRACTATV VM, ET CAPITVM, quæ in præcedente primo libro Geneanthropeia continentur . Numeri columnas denotant ; folùm in principijs Tractatuum paginam indigitant , TRACTATVS PRIMVS. De Nomine,Definitione , &finali caufa Veneris. pag. 1. Cap. 1. De Veneris Nomine, ac Pfeudonumine. col. 3. Cap. II. De Duplici Venere , 7. Cap. III. Quid fit Aphrodifion . 9. Cap. IV. Quænam fit caufa finalis Venerei congreßus. ii. TRACTATVS SECVNDVS. De Amore Veneris, affectibusq. Eroticis.pag.15. Cap.I. Quidfit Amor Veneris . col.16. Cap.11. Qualis fit AmorVeneris . 17. Сар.111 Cap.III. Per quam corporis partem inuadat AmorVeneris . 18. Cap.IV. Quefint Amoris Aphrodiſai artes , & proprietates genuine . 20. Cap.V. Quemala,& vitia comitentur Amorĕ.21 Cap.VI. Quefint Amoris præfentis indicia.ibid. Cap.VII. Quos magis adoriatur amor. 24. Cap. VIII. Quibus rebus augefcat amor. ibid. Cap.IX. Multarum etiam vtilitatum originem, auctoremq.bonorum amorem eße . 25. Cap.X. An fit Amor herbis,pharmacis, amuletis, alijsue rationibus medicabilis ; vbi Ouidÿ Eroiatria vanaoftenditur . 28. Cap.XI. Que fint in Amore alterutrius odij, vel concordiacaufa..33. Cap.XII. De Philtro,fiue amoris illicio. 36. Cap.XIII. Cur deformes interdum amentur.39 TRACTATVS TERTIVS. De generalitate , neceffitate , & initio Venerea mixtionis . pag. 41. Cap.1. An cuncta animalia perfecta , &imperfectaactum Veneris exerceant ; vbi de fpontaneo animalium ortu , eorumque efficiente caufa nonnulladelibantur . 41 . Cap.II. An Damones indulgeant Veneri , obi de Incubis , & Succubis . 47. Cap.III. Ponitur folutio aliorum argumento` rum,& conclufionis exodium. 53. Cap.IV. Anpotuiffet natura alia ratione, quàm per Veneris congreffum generationem hominumadministrare, & anfponte,fiue ex putri idem , aliaqueperfectaanimalia oriri valeant. 56. Cap.V. AnVipera, Muftela , Cornix , pifces , & alia quapiam ore concipiant, vt fummi etiam auctoresaffirmare videntur . 61. Cap.VI. An verumfit , Perdices fœminas abfq; coitu maris concipere , vt videtur dixiße Ariftoteles Zoographus : vbi etiam de ouis hypenemijs, atque murium incredibili fœcunditate . 65 Cap.VII. Anverifimilefit,quafdam equas, libidinis aftro percitas abfque mafculo ,folo vento, concipere . 69. Cap.VI. Poseetiam bomines concipi Spiritibus, tantùmfeminalibus à viro , & muliere emiffis abfque vllagenituræ effufione, vt fupradictum eft de perdicibus . 73. Cap.VII. An Auerrois illa puella in balneo, in quodfemen virideciderat, concipere potuerit . 83- Cap.VIII. De Apum præclarageneratione , & regeneratione . 87. Caput. IX. An verum fit,Phænicem , & Semen dam auemrogo regenerari ; vbi item de Rana Gyrine, Bombycis , & Concha miro ortu , & interitu. 89. Cap.X. An inftatu innocentie futura fuißet bominumgeneratioper Veneream commixtionem . 93. Cap.XI. Vtrum in ftatu innocentiæ apud illa paradifi Tempe omnes planè viri , &mulieres indifferenter generationi dediffent operam . 96 Cap. XII. An homines , & bruta ftatim creata generationi obierint munus 98. Cap.XIII. Quando inftitutus fuerit actusgenerationis , & an primi parentes in paradifo terrestri liberis operamdederint . 100. IO. BENEDICTI SINI BALD I LEONISSA NI Archiatri, & Profefforis Romani . GENEANTHROPEIAE, Au ideft DE HOMINIS GENERATIONE. LIBER SECVNDVS. De Principijs Generationis humanæ,viro nempe, & muliere, eorumque ad Venerem aptitudine, atq; coniugio . Ad Illuftrifsimum, &Reuerendifs. D. D, FAVSTVM POLVM ARCHIEPISCOPVM Amafiæ, & PontificiaDomus Præfectum vigilantiſs. NGRATĮ animi vitio non immeritò infimulari poffem,Illuftriffime , & Reuerendifsime Præful , fi que alta, mente officia erga metua dudum feruantur , aliquando, cùm licet , non patefacerem , & viuis etiam caracteribus nonexprimerem ; fiquidem, auctore Seneca, ingratus non eft ,qui beneficium non reddit , fed qui fe accepiffe, non fatetur. Enimuerò fub tuo patrocinio Romę hactenus vixi , &reliquam adhuc etatem fortè melioribus aufpicijs traducere confido . Quandocunque enim rerum mearum occafio tulit , ad benignitatis tue Afylum protinus confugi , meque hilari fronteexcepifti femper, ſtudijfque meis fauere non egrè curafti ; Si verò ex voto omnia nonfum confecutus , id fortunę meę duntaxat iniquitati , aut exilibus meritis accepruin refero . Prodit iam in hoc Orbis emporium prima quedam ftudiorum meorum feges , quam tibi etiam, Antiftes Illuftriffime, delibandam offero, vt fi bene quicquam gutturi tuo fapiat, aliquando tanquam poft poſtcænium , &feras, vt ille ait, epidipnidas apponere non graueris Vrbano Pontifici Gloriofiffimo, qui, vt nofti , antequam Pontifex renunciaretur , priinis adolefcentię meę ftudijs, cùm in Spoletano Seminario conuictoren agebam , benignifsimèfauit, &nuper in hoc Almo Vrbis Athenæo Medicine Practica me inter alios nuncupauit . Agnofceret fortè Vrbanifsimus Princeps in hifce primitijs, nec defpiceret , antiqua illa meæ pubertatis femina fub fulgentifsimi eiufdem Solis influxu haud inaufpicato iacta , ac tanquam inde exortas, fibique propterea debitas fruges deguftare faltem ore fummo nequaquam dedignaretur; eo modo, quo immortales Dij , vbi vel balzama , vel Hecatombes victimæ defunt , adoreum defpicere non folent. Cæterùm id mihi optandum amplius relinquitur , vt emeritæ virtuti tuædebitum præmium quamprimumreferatur,tot namquelabores in Pontificia Domus, in qua Maiorem agis,regimine ſuftinuiſti, tam accuratè cuncta femper ordinafti, tam fedulò grauiflima Aulamuniaexpleuifti,vt iure merito poft alios honores Archiepifco patus Amafiæ dignitate fuerisinfignitus , nec multo poft apud Mariam Auftriacam tunc Reginam Vngariæ, modo AuguftiffimamImperatricem, EcclefiafticamDitionem peragrantem Apoftolici Nuncij munere functus fueris gloriofiffimè . Et quoniam æquamlaboribus mercedem non denegant fupremi , & æquiffimi Principes , eft adhuc , quæ fidei tuæ , diuturnifque laboribus proximè debeatur dignitas ; quam vt fœliciùs confequaris, integram a vero Numine tibi valetudinem deprecor , fine qua neque honores , neque opes amplif fimæ quicquam beare mortales poffunt . Vale . 00000 000 105 106 GENE ANTHROPEIA SIVE DE HOMINIS GENERATIONE. LIBER SECVND V S. Deprincipijs generationis humanæ, viro nempè , & muliere , eorumque ad Venerem aptitudine , atque coniugio , PROEM IV M RINCIPIA generationis efse marem, &fœminam, fecundo de generatione animalium edifserit Ariftoteles . Cùm enim in qualibet actione duo requirantur necefsariò , fubiectum, feu materia , & efficiens'; mas efficientis munerefungitur ; fœmina etiam ipfa efficienter, minus tamenprincipaliter concurrit , materiam B Ajautem generationis primariò præftat. Cognitio autem horum principiorum vfqueadeò præmittenda videtur , vt fine illis reliqua intelligi nequeant , & prorfus ignorari, neceffe fit . Siquidem ex Ariftotele primo Phyfic. tex. primo . Tunc putamus cognofcere vnumquodque, cùm caufas primas cognouerimus , & principia prima, & vfque ad elementa . Supra declarauimus ; naturam neceffariò , & congruè hominum generationem inftituifse per maris , & fœminæ coniunctionem ; igitur de his , vti generationis principijs in hoc fecundo libro agendum erit, omiffis interim inutilibus quæftiunculis , quæ circa virum, & mulierem poeticè magis, quàm philofophicè agitari pofsent . TRACTATVS PRIMVS. PR AE LO QVI V M. De ratione fexus . N omnibus rebus reperiri fexum affirmarunt plerique ;fed inprimis Diofcorides , Plinius, ac Theophraftus, & alij omnibus herbis , plantis, lapidibus , C metallis etiamfexum delineant. Imò Ægyptij vel ipfis Zodiaci fignis , & figuris fexum non denegarunt : aiunt enim , quod nifi penès illa fiat coniunctio fexus, nulla apud nosfit generatio . Verùm quicquid fit de iftis , illud ratum habere debemus, in cun¬ Ais animalium perfe&torum fpeciebus vtrumque fexumreperiri ; in imperfectis verò non necefsariò diftingui:quod exprefsum legimus apud) Ariftotelem quarto de hiftoria animalium capite vndecimohis verbis . Sexus autem mafculinus, femininusque non in omnibus animantibus est : Junt enim quibus id defit , ac fimilitudine quadam & parere dicantur , & ferre vterum :ſeIxus ergo difcrimen in animalibus , que vita Stabilem viuunt , aut omnino in ijs , qui testa integuntur , nullum omnino est . Diftinxit ergo & in hominibus fexum artifex infinitus Deus; cùmproducto primo parente e limo dixit : Nonest bonum bominem effe folum, facia mus illi adiutorium fimile fibi . Quare, iniecto extatico fopore in Adamum, tulit vnam e coftis, & carne circumueftiuit , mox obtulit illi , qui ftatim dixit : hoc nunc os de offibus meis , & caro de carne mea. Sed cur Deus dixerit , non efse bonum hominem efse folum , hæ funtrationes ; prima quidem, quoniam eft ille animal fociabi le , vt hac fola focietate maximè , Tullio tefte , præftet belluis. Secundaquia ex homine abfque muliere non refultafset bonum, nimirùm proles: bonum etenim eft fui diffufiuum ; nequaquam autemdiffundi potuifset, nifi adiutorium illi congenitum foret, muliervidelicet . Quocirca ( & eft tertiaratio ) ipfemet homo expers extitifset maximi boni , quod eft producere fibifimile , & fuam 107 Geneanthropeix Lib. II. Tra&. I. 108 fuam imaginem exerere in prolem , qua ratio- A nediuino enti maximè affimilatur . Vnde Ariftoteles 2.de Anima tex. 34.fapientiffimè aiebat naturaliffimum enim operum, quein viuentibus quæcumque perfecta , & non mutilatafunt , aut generationemfpontaneam habent , eft facere, aliud, quale ipfum , animalquidem animal, plantamautem plantam, vt ipfo femper , & diuino participent fecundùm quod poffunt . Multa igitur ad fexum fpectantia in primo hoc tractatu iucundoftylo, vti reliqua pertractare decreui , quatenusnihil ad operis perfectionem vllo modo defit, &lectoris auido ingenio plenè fatisfiat, CAPVT I. De hominis eminenti perfectione , ac diuina propemodum excellentia . T B C SANTA eft hominis excellentia , ea perfectio , vt qui vellet eas adamuffim defcribere , opus haberet maximum implere volumen ; fiquidem hominis præftantia vndequaq; relucet. Enimuerò fi refpiciamus corpus , quàm concinnafabrica? quam nobile ædificium ? quàm confona fymmetria? confluxus vnus , confpiratio vna , confentientia omnia, dicebat Hippocrates. Et quidem quis non admiretur in eo excelfum opificium , diuino fanè confilio patratum ? Quis, nificœcus Tyrefias, non videat etiam cùm ftupore membrorumftructuram, venarum texturam, humorum mixturam? quis non judicet , eumdiuinum opificem, quitot organa perfecit , difpofuit perfecta , connexit difpofita ? Difcat , qui nefcit , exanatome vifcera , & fibras, neruos , act tendones , membranas , & cartilagines , carnes, venas , arterias , offa , perioftia , fpiritus , & fanguinem . Afpiciat, fiplacet , in ædificij fummitate caput, ceu turrem cum fuis cuftodibus , quifunt vigiles oculi ; & hic mihi in mentemveniunt Alexandri Aphrodifæi , aut fi mauis Tralliani verba quedam lib.2.problematum regiftra- ' D ta,quæ funt. Confiderandumporrò mibi aliud diuinumopus; cùm enim animam à corpore cælefti, &diuino demiffam terreftri corpore claudere oporteret , defcenfum ipfi excogitauitper corporis figuram, constructionem , & colorem . Ipfum enim caput rotundum formauit , tanquam paruum quoddam cœlum : Cerebrum veròpurum, ac perlucidumconftruxit, largitusfpiraculafeptem, velut fenestras pro planetarum numero ; Denique fuperpofuit toti corpori,quia Calumeminet rebus omnibus, generationi , & corruptioni obnoxijs . vide problema 68. Cor ipfum intueatur, vtiregem in medio Ciuitatis : præcordia,! vt famulos ; hepar , & ventriculum, ceu dapfiles difpenfatores: cæteros artus , vti fubditos , & mancipia. Namtametfi exfanguine menftruo , &femine , vt Galen. 3. de vfu partium loquitur . Immortale animal , aut impatibile , autfemper mobile, aut fplendidum, &pulchrum , æquè ac foleft, nonpotuerit constitui, in ipfa tamen vilitate materia conditoris ars fplendefcit Attonitumenim facit idiotam quidem materia; artifi cemautempulchritudo artifici ; etenim Sol , Lunadiuina quidem , & cœlestia funt corpora : nos autemterræ ftatue ; opificis tameninduftria in vtroque aqualis. At fi animum contemplemur, quid illo diuinius ? Mente , dicebat Tullius 3. officiorum nibil bomini dedit Deus ipfe diuinius . Boetius canebat. Igneus eft ollis vigor , & cœlestis origo . Defuper enim accedit, immediatè productus, & infpiratus à Deo ad corpus informandum . Hicclaufit membris animos , Celfa fede petitos , Quidplura dicam? Præ animi excellentia , feu diuinitate quadam confufi ferè omnes Philofophi, quid ftatuerent de illo, prorfus hærebant . Zeno ignem effe, arbitratus eft : Xenocrates, numerum: Plato , fubstantiamintellectiuam : Ariftoxenus , intentionem armonicam : Euripides , Deum: Pytagoras numerum feipfum cientem: Thales, naturam irrequietam: Ariftoteles vocauit Entelechiam . Quòd fidemum hominem confideremus , vt ex his duabus partibus compofitum quoddam , iure dici poteft cum Plotino, hunc effe quoddam vniuerfum: cum Trismegifto , magnummundi miraculum, & cum omnibus Philofophis,microcofmon: &iure quidem, quando reperiunturin eo harmonia quadam conuenientia omnia , quæcunque in megalocofmofpectare licet. Etenim humores re ipfa comparantur elementis , caput Cælo , mens foli , duo lumina duobus polis, cerebrum cardini , cogitatio motui perenni , cor ipfum centro. Rurfus refpondent labores ventis, fetus pluuie, nubibus perturbationes, rifusferenitati . Pubertas concinit veri , iuuentus eftati , virilitas autumno , fenium hyemi, DextraOrienti, finiftra Occidenti ; collum Meridiei , crura Septentrioni . Tandem homo continet eminentergradus , & virtutes mundi elementaris : vegetat cumplantis , fentit cum brutis , intelligit cum Angelis. Sed age paulò maiora canamus. Homo, dicebat Ariftoteles quarto de partibus animalium capite decimo . Animaliumomnium erectus est, quoniam eius natura, atque fubftantia diuina est , officium autem diuini est intelligere ; atque fapere. Inde Boetius metro 5. lib. 5. Vnica gens hominum celfum leuat altius cacumen , Atq;leuisreclofiat corpore,defpicitq terras. Et 109 110 Gencanthropeia Lib. II. Trac. I. EtOuidius Pronaque cumfpeclent , &re. Hicadhuc idem abfolutiffimus homo cœlefti infuper mundo, &orbibus æthereis , quos ore fublimi intuetur, affabrè conuenit; vt propterea verificeturin eo illud Platonis : omnia in omnibusreperiri , in cœlo terrena ; fed modo cœlefti, in terra cœleftia, fed modo terreno . Attendite confonantiam. Quod Solem regit, & mouet immortale eft : immortale etiam , quod animam rationalem, &corpus hominis regit, & mouet. Sicuti Solares fpiritus illabentes in terram , huius particulas omnes &vegetat , & fouet ; ita prorfus humani fpiritus per vniuerfum corpus diftributi , fingulas huius partes , & membra & vegetat, &fouet . Crefcente lunariradio , crefcunt etiam aquarum motus : crefcente quoque fpirituanimali, corporum, & humorum crefcunt motus. Vt louis virtus in Cœlo rebus terræ non parum eft benefica; fic naturalis in homine facultas corporis functionibus mirificè propitiatur. Vt fol percurrens quatuor Zodiaci cardines, res naturæ variè afficit, ac mutat: Sic natiuus calor perquatuor ætatum tempora progrediens res animi, & corporis diuerfimodè afficit , atque immutat. Vtfolis motu , &fpiritu munduscarere nequit; ita, & motu , &fpiritu vitali cordis corpus carere non poteft . Sicut Planetarum motus, & varius eft, & multiformis: ita humorumcorporismotus varius eft,ac multiformis . Vt ignes ætherei elementis , ceu inftrumentis , vtuntur;fic humanus animus fpiritibus, &fenfibus, vtfuis vtitur inftrumentis ; Vt luna corpus , vel facies per temporamutatur:fic etiam corpus hominis per certas immutatur ætates ; Calumfinem habebit , & tranfibit : humanum etiam corpus interibit . Sed longumforetomnem conuenientiam profequi . Vide pleniùs Mizaldum de harmonia corporum cæleftium , & humanorum ; vt meritò hinc de hominedicipoffit cum pfalmographo. Minuifti eumpaulominus ab angelis,gloria, & honore coronasti eum, & constituisti eumfuperoperama nuumtuarum . Sat erit in eiufdem gloriamtanquam breui epilogo dixiffe, hominemadimaginem & fimilitudinem Deiprodutum & effe , vt ficutreperiuntur in Deotres perfonæ in vna effentia:ita in homine tres potentiæ in vnicain funtanima; Demum addamus , hominem mundi epitomen, & ornamentum effe , fine quo megalocofmos, ideft, magnus mundus vndequaquè perfectus, & abfolutus dici non poffet . Hinc Ouid. 1. metamorphofeos . Sanctius bis animal,mentisque capacius alta Deerat adbuc, & quod dominari in caterapoffet, Natusbomo est,fiue bunc diuino femine fecit Ille opifexrcrum, mundi melioris origo . me| A Dicamus tandem cum Cicerone 1. delegib.Hoc animalprouidum, fagax, multiplex, memor,ple-. num rationis , quem vocamus hominem præclara quadamconditione àfupremo Deo effe generatum. B C Erubefcant inde hominum naturæ calumniatores,blaterantes, humanofoli generi illam fuiffe nouercam , quòd nudum , imbelle , imbecille , inerme , & omni ex parte egenum produxerit . Nempè eos magnus naturæ indagator redarguit Ariftoteles 4. de partibus animalium cap. 10. vbi hæc appofitè leguntur . Qui autem hominem non benèfed , deterrimè omniumanimalium constare aiunt,nudum enim,atq; inermemcreatü referunt, nonreceij fentiunt: catera enimanimaliavnum auxiliumbabent , idque nullo pactopoffunt permutare, fedquaficalceatafemperdormire , acomnia agere , nec veftitum vnquamdeponerepleniorem, nequearma mutare , que femelacceperint, neceße eft . Atbomini multahabereauxilialicet, eaque fubinde mutare . Armaetiam, que velit vbi velit, capere poteft ; manus enim,& vnguis eft, & ungula, & cornu, &hafta, &enfis, & quoduis aliud genus armorum, aut inftrumentorum, quippè qua omnia becfint , quoniam omnia, &fumere potest, & tenere . Ideoque fummo etiam iure Salluftius de bello Iugurt, fcribebat . falsò queritur de naturafuagenus humanum , quod imbecilla, atque aui breuis , forte potius , quamvirtute regatur; namcontrareputando, neque maius aliquod, neque præftabilius inuenias , magisque natura induftriam bominum , quàm vim,aut tempusdeeße . Siquæras,cur folus homofactusdicatur ad fimilitudinem Dei , cum cæteræ infuper creatura creatoris aliquam fimilitudinem ferant ? I deò eft , quia maiorem geftat homo Archetipi fimilitudinem ; cùm enim de fe dicat protoplaftes Deus . Ego fum via, veritas, vita. quibus verbis gradus effentiæ, vitæ , & fapientiæ defcribuntur ; quædam creaturę participantfolum effentiam , vti inanimata : quędam effentiam, &vitam ; vti plante, necnon bruta : quçdam effentiam , vitam , &fapientiam, cuiufmodi eft homo ; idcircò antonomafticè is Dei fimilitudinem habere dicitur . Quo confilio appellatus àmultis fuit Dei anulus , & numifma . Vtinam, vtinam ille à Deo, cæloque deuius terrena hec non refpiceret , quorum contagio vis illa diuina caligat, ftupet, alifque nudatur. quarum flabello , (fapientię fcilicet, & virtutis ) etherafcandit : Ideoque Boetius metro primo libro 4 Sunt etenimpenna volucris mihi , Quecelfa confcendant poli ,. Quas fibicùmvelox mens induit, Terrasperofadefpicit . Etenim Zoroafter ex doctrina Chaldæorum dicerefolebat, alatam effe hominis animam, fraatis veròalis, ac gradu deie&tam in elementa fer Iri precipitem , tumillis fuccrefcentibus in gradum I Geneanthropeia Lib. 11. Trac I PRZ dum reponi ; &adfuperos reuolare . Vide Rho- A Vir tandem bonus ; mulier callida , & verfuta diginum lib. 17. vbi ad hęc multa ," CAPVT IL An Vir , &Mulier accidentalitèr tantùm , & per fexum differant . V C GIRILEM, fœmineumque fexum genitalibus mébris diftingui, na- ' tura voluit : Viris enim colem, mulieribus vas conceptionis tribuit , quibus alter ab altera di- COK ftingueretur : neque alia prorfus B Specifica intercedit differentia, nifi hæc, quòd vir deftinatus à natura eft ad agendum, ad patiendum verò mulier . Confueuit enim naturafagax in quolibet genere agens, & patiens coniugare, vt agendo , & patiendo ad bonum vniuerfi , & propriæ naturæ perpetuitatem fimiles effectus gignere valeat ; vt proindè Platonis opinio nullo pacto audiendafit, qui 6. de legibus ait , fœminam aliud genus hominum effe, & differens , nobifque infupernatura occultius, & verfutius propter imbecillitatem , atque ita minus ordinari poffe ; nififortè Plato velit , vt videntur fonare eius verba , mulierem efse genus hominum differens àviris, non quidemfpecie, fedfexu, &moribus ; patet , vel ex eo , quod ait, efse genus ho- minum diuerfum ; homo autem non conftituit genus, fed fpeciem : &hic eft vulgaris loquendi modus, quandofcilicet accidentiariam aliquam differentiam fignificare volumus , vt dicamus aliquem ab aliquo differentem efse , & alterius generis; putà circa mores, &corporis , animique qualitates . Quòd fi dicaturex Ariftotele in lib. 4. de generatione animalium : fœmina naturaliter eft contraria mari , igitur diuerfæ fpeciei efse debet; fiquidem quæ funt fub eadem fpecie , non funt contraria. Refpondeasprimò quidem, eundem Ariſtotelem alibi dixifse, inefse homini cum muliere maximam familiaritatem fecundùm naturam . Secundò addas,nullamfpeciem quantumuis differentem alteri effentialitèr contrariam effe; fubftantiæ enim nihil eft contrarium ; philofophum autem non féntire de contrarietate naturæ; verùmde contrarietate mo rum, &fexus ; quaratione mulier nimium certè diftat à viro . Ariftotelis enim verba hæc funt. Contrarium autem maris fœmina eft , videlicet quaalterum mas, alterumfœmina eft . Namquè virfortis eft , mulierimbecillis; vir calidus, mulierfrigida: perfectus vir, imperfecta mulier ; vir fagax, & prudens ; mulier vana , & imprudens : vir doctus indocta mulier : vir fibi conftans , mulierlenis , & varia: vnde Poeta. Varium, & mutabile femperfæmina, D hinc Propertius eleg. 2. Sed vobis facile est verba, & componere fraudes: 76.1 Hoc vnumdidicit fæminafemper opas. Quod etiam non præterijt Ariftoteles, qui dixit, mulierem melioris pietatis effe, quam virum, fed maioris inuidia ,& vafriorem viro . Etille, quimentirinon poteft, fapientiflimus Salomon Ecclefiaft. cap. 15, eandem veritatem teftatur eaparabola. Breuis omnis malitia fuper malitiam mulieris . Venitin mentempulcherrimum illud Claudiani epigramma , fi re&è memini. Cuneta fub aftrigero regnantia crimina Etinfra. Cælo Nutritin aternos fœmina nata dolos. Aere quot volucres instit,quot littora coche. Tot mala,totfraudes mes muliebris habet. Vt meritò hinc fuauiffimus Menander dicat, Prometheum illum ad faxum torqueri, non quod æthereum ignemclam furatus fit; fed quia grauius malum inuenerit , putafœminam , omniumhumanarumcalamitatum originem, & orbis exitium : hi funt lepidi verfus . Ergoimmerentem dictitant Prometheum Pendere fixum Caucafi de rupibus ? Repertus ignis buic, aliudnibilboni; Sed quodDeos odiße cunctos , credidi, Inuenit idemfœminas , ò Dÿ boni, Genus fceleftum ! Hac igitur de caufa poteft mulier modo quodam dici animal ab homine diuerfum , ac diffe rens ; verè autem non nifi per fexum diftinguitur;Sed quçres,quid fit formaliter, effe diftinctum fexu tantum? nihil profectò aliud , quàm duas eiufdem fpeciei perfonas effe inuicem per orga nagenerationis diuerfa ordinatas, vnam ad agen dum, alteram ad patiendum . Dixi eiufdem fpeciei , quia alioquin non fieret vnum per fe , fi diuerfi generis coniungerentur ; vel faltem reful taret tertia quedam maturadifferens ab vtraque, vt euenit in commixtneafini, &æquæ , ex qui bus oritur mula , media quædam abillis natu ra. Quo etiam euendatus eft locus illi prouerbio: Quid noui affert Africa? In hac enim regione tefte Ariftotele 8. de hiftoriaanimalium cap. 28. magna eft aquæ penuria, vtproinde pluradiuerfa fpeciei animalia neceffe habeant in vnum locum ad bibendum conuenire , qua occafioné voluptatis illicio tracta coniunguntur etiam , &genialitèr mifcentur ; ex quo tertium quoddam animal medie naturę concipitur, fpe &tatoribus nouum . Dices ex Ariftotele, mulier eft ficut materia , vir ficuti forma ; igitur ficuti forma plufquam fpecie differt à materia, fic quoque dicenda videtur mulier àviro differre . Soluetur dubitatio , fi dixerim , Ariftotelem dixiffe , mulierem effe ficuti materiam , &virum, vt formam } 113 Geneanthropeiæ 114 Lib. II. Tract. I. mam , quatenus vir , &mulier ad agendum , & A patiendum inuicem ordinatæ funt, perinde ac Forma , & materia inftitutę funt à natura ad vnum compofitum ; nequicquam autem opinatur Philofophus, habere penitus eandem naturam cum illis , vtitur enim fimilitudine , in qua non eft neceffe , vt omnia ad vnguem conformentur affimilato; quod manifeftiffimè etiam probatur verbis Ariftotelis 1. de generatione animal. vltimo . vbiait : Et quanquam diuerfa funtanimalia mas, & fœmina , tamen fpeeie idemfunt, verbi gratia homo vtrumque , cap. CAPVT III. Anfæminafit mas lafus, occafionatus, &mon Brum Nature , vt videtur fignificare V Aristoteles . IDEO Peripateticorum audacem turbam, fortè etiam Archifophonipfum Ariftotelem nimis mordicus in foeminęumfexum feuire, & audio palam effuțientë, mulierem effe nature παράβασιν maremlęfum, occafionatum, atque etiam monftrum nature ipfius, fiue dicas ágteyor , à quo forfan didicit Marullus occinere in epigram. B illud eft, quod minus intenditur à natura , quodque rariffimè contingit; vtique mulier, eoquòd à natura de generatione follicita non minus, quam vir defideretur , cùm abfque muliere fieri omninò nequeat generatio, vtfatis probatum eft; & quia non rarò , fed fæpiffimè , &fortè fre¬ quentius , quàm vir editur in lucem , nullatenus nomine monftri appellari debet . Verùm enimuerò , vt vndequaque foluta quæftio reddatur, necnon veritas , omni fuco exempta , magis elucefcat, animaduertendum eft , duplicem effe naturam ex recta Philofophantium fchola, alteram vniuerfalem , particularem alteram . Natura vniuerfalis nihil eft aliud , quàm communis , & vniuerfalis caufarum difpofitio , dependens immediatè à Deo . Particularis verò eft cuiufque rei effentia, apta producere aliquid . Iam ficonfideremus feminam in ordine ad naturam vniuerfalem, quæ dependet ab ipfo Archetypo, & prima caufa; profectò non monftrum , fed perfe- &tum animaldici debet , quando & à Deo creata fuit , & ab ordine vniuerfali nature propter generationis opificium femper intenditur; Quid enim ; nonne genus humanum deperiret , fi mulier deficeret ? Aut num poffent homines à terra produci, vt Plato in ciuili Hofpite , & Socrate colloquentibus, annuere videtur ? Haurio hancmet veritatem ab ipfo Ariftotele , quifecus appellitat fælninam, & marem læfum , & occafionatum , & fimili modo ; nam 4. de geneCratione animal. cap. 3. hæc fcribit . Sedinitium primum degenerandi est,fœminam generari, non marem; Verùmhoc neceffarium eftnatura , genus enim feruare oportet eorum , quæfœmina , & mare distinguuntur ; fed cùmfieri poffit , ne aliquandofemenfuperet maris, aut ob atatem iuuenilem , fenilemuè , aut ob aliam eiufmodi caufam , fœminam ob eamremgigni neceſſe est , feilicet ad caufam, cuius gratia , &finem , quanquamper accidens neceffe eft , nam principium binc fumatur oportet Cæterùm fi fœmina Nee nifinatura fæmina crimen erat. Talesautem nomenclaturas fœminæ legere eft apud Ariftotelem 2. de generatione animal. cap. 3. & 4. de generatione eorundem cap. 2. & alibi . Horum verò nominum Affertores nituntur probare opinionem hoc , vel fimili modo . Omne occafione natum eft monftrum , vt eft in 2. phyf. fed mulier occafionaliter producitur ; ergo eft monftrum . Minor videtur effe certa : quandoquidem fi vir muliere, & communiter mas fœminaperfectior exiftit , natura autem ex eodem Ariftotele de iuuentute , &fene&ute ex poffibilibusfemperfacit, quod melius eft; fequizur, vtquotiefcunque gigniturfoemina, fruftrezur à fuo fine natura , ex mala difpofitione materiæ , obquam uirum , & marem, quem producereintendebat , perficere nequiuit; ideoque videturnon abfque ratione Ariftoteles nun- cupaffe fœminam, & læfum marem , & occafionatum . Et quidem hæc eademratio eft, cur antiquitus Deo nullum animal feminini generis in holocauftum offerretur. Quia videlicet vt habet D. Thom. 1. 2. queft. 102. art. 3. fœmina eft animal imperfectum . Atqui ex alia parte quis aufit affirmare , mulierem effe monftrum ? fiquidem àDeo producta illa eft : abfurdum eft autem cogitare , Deum Protoplaſtam infinitum producere monftrum , & imperfe&tum quicquam . Prætereafi monftrum, vt habetur in Phyficis! · confideretur, vt effectus nature particularis poteft aliquo modo imperfecta nuncupari, degener, & mas læfus : quandoquidem fexus mafculinus, vtperfectiorintenditur femper . Hinc D. ThoDmasin prima quæft. 92. artic. 1. fœmina, inquit, per refpectum ad naturam particularem eft aliquiddeficiens , & occafionatum, quia virtus actiua,qua eft infemine maris, intendit producere fi mile perfectumfecundum mafculinum fexum, fed quodfœmina generetur, hoc estpropter virtutis actiua debilitatem, vel propter aliquam materia indifpofitionem , veletiam propter aliquam tranfmutationem ab extrinfeco . Siquidem , vt etiam dicit Ariftoteles eodem ipfo de generatione animal. Ventus Septentrionalis coadiuuat ad generationem mafculorum , australis veròadgenerationemfœminarum; ob extrinfecas videlicet qualitates contrarias ; vt ideò prudentiffimè H Gal. 115 Geneanthropeia Lib. II. Tract. I. 116 Gal. 4. de vfu partium dixerit . Oportebat quan A dam effe fœminam , nec credendum est , opificem Partem totiusgeneris nofiri dimidiam, fuafponte imperfectam, ac velut mancamfuiße facturum, nifi imperfectionem hanc magna quædam vtilitas fuiffet fecutura , que vtilitas est generatio. Infuperfoemina, aufim dicere , neque modò. explicato eft monftrum , neque illi maris læfi denominatio iure conuenit ; opinionis fundamen-) tum hoc eft ; Illud dicitur monftrum , quod neque à natura vniuerfali, neque à particulari intenditur : fœmina ab vtraque intenditur : igitur nullo pacto monftrum dici poteft : Affumpta propofitio probatur; & quidem quòd attinet ad caufam vniuerfalem dictum fatis eft fupra; quòd intendatur etiam à caufa, & natura particulari, patet , quia intenditur àfemine mulieris ; vtriuf-- que enimfemen maris, &fœmine conatur effingere germen fimile fecundum fexum . Quarè cumprimumin vterum binæ geniture confluunt nempè viri, & mulieris , continuò refultat inter illas certamen ; hinc enim virile femen , vt virum pingat, quærit enixè, muliebre femen euincere ; inde ex aduerfo femen mulieris, vt mulierem effingat , virtutem virilis feminis nititurfuperare ; adeo vt, fi contingat viri femen vbertate , & fpiritibus excellere , gignatur mafculus ; verùm fi contrà falcultas muliebris feminis fual præftet frigiditate , humiditate , & copia, femella producatur . Hanc veritatem infinuauit nobis magnus Hippocrates libro de genitura his verbis . Et ex quacunque corporis viri parte, plusprodierit in genitura, quam mulieris , partusille magis fimilis eritpatri ; Vndecunque ve ròàcorpore mulieris plus venerit, magis affimilabitur matri . Huius quoque fententiæ fuit Ari . ftoteles 4. de generatione animal fæpius nuncupato cap.3. vbi fic ait . Quoties enim excrementumfeminale benè concoctum in menstruis eft, motus maris agitpro fua forma ; itaque fifuperat, faciet marem , non fœminam , &fimilem ei, quigenerat,non matri ; fedfinon fuperatpro ea, qua non fuperauit facultate , defectum faciet. Profectò mutuatus eft Ariftotel. vt noftis , hanc opinionem ab Hippocrate in præcitato loco, quam tamen pluribus profequitur, vt cuilibet obferuarefas eft lib. & cap. notatis de generat. animal. fed clariùs adhuc idem Ariftotel. 4. ipfo de generatione animal. cap. 1. hanc fententiam expreffit hac oratione . Cùm enim principium non fuperat, neque concoquerepoteft propter ca loris inopiam , neque ducit infuam formam, fed tantifper fuperatur , mutari in contrarium neceffe est, contrarium autem maris fæmina efi , videlicet, qua alterum mas , alterumfœmina eft. Rurfus eodem locofubiungit inferius . Quoties igitur fuperatfemen maris ad fe ducit , cùm fuperatum est , incontrariumdemutatur,contrarium autem marisfœminaest. Idautem non ! B с D fita intelligendum eft, vt arbitremur, àfemine viri fieri motum, & alterationem aliquam , diftin- &tam à femine muliebri ; aut contra, à femine muliebri motum aliquem citari diftinétum à virili , effet enim contra Gal. 14. de vfu part. fiquidem cùmprimùm vtraque femina commifcentur , ambo in vnum motum confpirant, vt ab code Gal fuadetur pluribus rationibus ; fed alio modo cenfendum eft, quòd videlicet, cum primu geniture in vterifinu commixte congregantur, quoniã difparibus qualitatibusfaltemfccundum intenfionem præditæ funt, iuxta illas inuicem præliantur , donec habita exvna parte victoria, tanquam vnumad foetus efformationem concurrant vnanimiter : fed quoniam, vt inquit Plato in Ciuili ; Arduum est res magnas abfque, exemplis fufficienter oftendere , & ea , quæ ad generationemfpectant, magna nimis, & præcla ra exiftunt , ide hoc vtar exemplo . Sicutidum mifcentur portio aquæ frigide, & portio aquæ calide , ftatim inter qualitates exurgit pugna , quoufque vna , aut altera earum débelletur , feu vtrifque refractis media quædam refultet quali tas, que moxapta eft in alio fubie&o fui fimilein producere . Ità prorsùs cùm viri femen præcalidumpotentia immifcetur muliebri, virtualiter frigido, cótinuò præliu exoritur inter illa, adeò vt muliebre femen nitatur fuperare virile ; hoc antem euincere muliebre, cótendat, quoufq; vnas habita victoria, foemina, velmas generatur; nem fi præualuerit fpiritibus , & vbertate ville femen, mafculus depingetur; fi verò frigiditate præpolleat mulicbre, fingetur femina . quòd verò contingat aliquando virile femen , quod perfe mafculum geniturum efat, alterari , velà femine muliebri , velaliundè , ita vt foeminam progignat , vel contra, patet ex Galeno de vfu, partium , vbi hæc habet . Siquidemfieri poteft , vt etiamfi initiumáfæmina fitperfectumfemen, quod alioquin fœminam erat generaturum , d dextra matrice calfactum fœtum efficiat mafculum ; contrà quod mafculum erat geniturum , à finiftra refrigeratum in contrarium tranfmutetur, &c. vt proinde diceret Parmenides ; Dextris quidempueros, finistris veròpuellas . Et eft idem, quodin Aphorifmis legitur apud Hippocratem . Quapropter vt concludamus, femina , quoniam à complexione feminis mulicbris, effingitur per fe iuxtà finem fuum , hinc cft, vt. nec mas lfus, vel occafionatus, aut montrum vllatenus dici debeat ; fed effectus necellarius ,- & abfolutus, quamuis viri femen illam neutiquam excuperet; quandoquidèm ficut plura li cet elementa ad mixtum aliquod componendum conueniant, vnum tamenprædominio excellit , à quo illius mixti temperamentum denominatur, neque idcirco mixtum idem occafio natum , aut monftrum dicitur refpectu aliorum Telementorum, quæ temperiemillam àprædoninio 117 118 Geneanthropeia Lib. II. Tract. I. , nio poftulabant ; itaprorfus cùm bina femina A viri nempe , &mulieris ad prolem producendam confpirant, vnumq; eorum præftat tamen, gignitque conceptum fimile fecundum fexum , haud ex hoc fœtus ille monftrum , & occafionatum aliquid cenferi debet ; refpectu alterius virtutis , quæ contrarium fexum pofcebat ; alioquin cùm in vnaquaque rerum generatione contrariæ inuicem qualitates decertent, vnaq; re maneatviЯrix, omne id, quod generatur,dici deberet monftrum , fiue πάραβασις,και πάρεργον, quodnon modo à ratione nimis alienum eft, verum & valde abfurdum Adde , quòd cùm in Ratu innocentiæ, vt eft apud D. Thomam, & Molinam , quando particularis etiam natura , nullo vel crimine, vel defectu commaculata ex- B titiffet, muliernon modo genita fuiffet, verùm, vtinquitMolinalib.de opere fex dierum difp. 30. exD.Tho. prima parte q. 9. art.2 . Durando,Ga- briele , D Bonauentura, & alijs , non plures homines, quam mulieres productæ fuiffent, imo, vt placet Pererio lib. fupra Genefim in eodem partufemper vir , & mulier fimul editi fuiffent , monftrum, & mas lęfus nulla ratione illa appellaripotuiffet ; tunc etenim natura particularis , haudquaquamfuo fine fruftratafuiffet , - Poteft infuper alia fieri confideratio ; &quidem fi fœmina viro comparetur, cò quod frigidior illa eft , hic verò calidior , poteft aliquo modoipfo viro imperfectior nuncupari , cuius caufa perfectionis eft exuperantia vitalis caloris , vt placet Galeno 14. de vfu partium , qui calor, vt idem ait, eft naturę primum inftrumentum ; fed eo modoerit imperfectior, quò vnus vir differt ab alio ob frigidum temperamentum . Verùm fi refpiciatur eadem mulier , vt principium alterum generationis , ad cuius opificium neceffariò confpirat , vtique perfectiffima dici debet, & nature neceffarius effectus ; omne autem neceffarium perfectum , & abfolutum eft ; quare nec monftri , nec læfi maris nomenclatura vocaridebet . Namfrigiditas maior in fœminis nullo modo arguit in ijs imperfectionem , & ratio eft , quoniam exneceflitas te naturęfrigidiori habitu conftitui eędem debent; vt enim Galen. 14. de vfu partium fcribit. foetus ipfe materiam poftulat copiofam , nonmodò adprimamfui conftitutionem,fed adomne etiam deinceps incrementum; proinde duarum alterum accidat ipfi neceffe eft, aut ipfius vtero gerentis alimentumrapiat; aut fuperfluum accipiat: verùmrapere quidem, non erat melius;fuperfluum verò assumere nonpoterat fifæminafuiffet calidiffima; difcuteret enim ipfumfic, & facile exiccaret frigidiorem eam eoufque fieri fa tius fuit , quoad alimentum , quod coxiffet, ac confeciffet , totum difcutere non poffet , quod enim eft frigidius, nec concoquere quidem potest , quodveròplenè est calidum, vt concoque- "

C D re, itadifcutere validè poteft . Quamobrem nec ipfa comparatio, quoadcaliditatem inter virum, &mulierem huius infimulat imperfectionem , quoniamvir calidior , mulier necefsariò frigidior produci debuit; ficuti exempli gratia , elementum aqua dicinon debet,facia comparatione ad ignem, imperfe&um, eo quia caliditas fit frigore excellentior ; fiquidem natura , & efsentia aquæ eft, ut fit frigida , & non calida . Nempè exAriftotele in metaphyf. efsentiæ funt ficut numeri: numeri autem ex leuiadditione immutantur , ut fi ternario unum addas , illud cefset , &fiat quaternarium ; itaprorfus fi mulicbri efIfentiæ , quæfrigidiorem habitum expofcit , fortis caliditas , & præcellens addatur, non amplius femina, feduirilla fit . Hinc fapientiffimè Galen. deufupartium dicebat. Ars naturæ hic quoque eft admiranda, que nihil, ne in fœminis quidem fecitminus quodmaius effe oportebat, neque rurfus maius , quod minus esse conueniebat. Energo quaratione femineus fexus nec lapfus, nec monftri , necmaris occafionati nominé male audire debet Sed præterinflitutum nimium in re fcholaftica prolapfus eft calamus . Hanc unamoro ueniam , تو ་ CAPVT IV. An fint Hermaphroditi , &Androgini . H & Veneris filium fonat , Mercu rius enim guns , Venus ogdiri græcè dicuntur, à quibus compofitum eft nomen , vnde verfus apud Aufonium .. Mercuriogenitore fatus ;genitrice Cythera Nominis ut mixti, fic corporis Hermaphroditus. Hunc finxerunt Vates mythographi in Cariam vagabundum ad limpidiffimum Salmacis fontem aduentaffe, cùmque forma, & afpectu pulcherrimus effet, Salmacemeius amore ilicet fuiffe correptam, at cùm nullis aut precibus , aut blanditijs ad voluptatem ipfa deflectere poffet, fimulato receffu poft vepres, & vireta delituiffe ; adolefcentem autem ratum, illam abi, ffe, nudum infontem profiluifse ; quod ut primum animaduertit Nympha, accurrit illicò, & nudato corpore , brachijs arctiffimè complexa eft adolefcentem : uerùm eundem pertinacem adhuc exorare non ualens, à Dijs petit , ut ex duobus corporibus in unum redigerentur , crius precibus exauditis , aiunt , corpora eorum in unum coaluifse , inque eo utrumque fexum feruarum extitifse. Enimuerò ifthæc fabulofa funt, ficuti etiam Tyrefiam illum utranque partici- H 2 paf- 119 Geneanthropeia Lib. II. Tract I. 120 paffe naturam, actufque venerços vtroque fexu A exercuiffe , vt fileam Ĉæneum , de quo Virgil.6, Eneidum , It comes & iuuenis quondam, nunc fœminaCaneus ; Rurfus & in veterem fato reuoluta figu ram . Empedocles Agrigentinus, Philoftrato autore, de fe ipfo dixit . Etpueripfe fui, necnon quandoque puella. Sed hoc etiam, vt liberè fatear, fictitium credo , Queriturhic, numrealiter dentur tales nature mixtæ, &aneas aliquando extitiffe , aliqua poffit vera hiftoria comprobari . Profectò ancipites hafce naturas non rarò accidiffe, atque etiam in dies in lucem apparere , negari nullo modo B poteft ; quando plenæ funt omnium voces , plena hiftorica monumenta, id fideliter teftantia . Referam aliquam tantùm ex melioribus nota fcriptoribus. Iacobus Ruef, libro 5. capite 3 . de conceptione, &generatione Kominis fcribit, anno 1519. Tiguri Androginum natum effe fupra vmbilicum egregiè formatum, fed circa vmbilicum rubeam carnis maffam habentem , fub qua membrum muliebre ; & infra hoc loco conuenienti , virile quoque . D. Auguft, libro 16. de Ciuitate Deicapite 8. narrat, quibufdam nationis externæ vtriufque fexus infitam effe natu ram , & dexteram mammam virilem , ſiniſtram verò muliebrem referre, vicibusque alternis cocundo &gignere , &parere. Lycofthenes lib. C prodig. narrat,anno Domini 1486, ad Hidelbergamin agri Palatini pago Rorbachio gemellos duos natos effe , dorfis cohærentes , & ambos hermaphroditos. Haly Rhodoam in comment. adlib. 3. tech. Galeni teftatur , fe vidiffe virum, qui veretrum, &tefticulos , & vuluam mulieris fimul haberet . Noui adolefcens & ipfe Romæ quendam Hermaphroditum Pharmacopola filium , cui , vt aiebant, in florenti, & iuuenili ætate tam cum viris , quàm cum mulieribus confortium vetitum erat . De hoc Ioannes Faber, &Marcus Antonius Vlmus plenam retexerunt hiftoriam ; hos adeatauidior Lector. Apud Columbum etiam Androgynos multos legere eft à fe obferuatos, cumin diffectione cadauerum , tum etiam viuentes ; Cæterùm plures hermaphroditos diuerfis temporibus ortos quicunque fcire cupit, legat Ioannem Schenchium libro 4. fuarum obferuationum , vbi fit corollarium Androgynorum , Sed antequam procedamus vlterius , quæres , aninbrutis etiam accidat ifthæc fexus commixtio ; & quidem belluas quoque vtriufque genitalis participes reperiri , experientia compertum eft. Currus Neronis , auctore Plinio , trahebatur ab equis hermaphroditis ad maiorem pompam . De cane, &equo hermaphroditis meminit Cardanus. Langius quoque in epiftolis de D ceruis vtriufque membri confortibus teftimonium præbet. Adeo vt temerèageret, qui naturas hermaphroditas reijceret. Verùm quidem eft, vt plurimum id genus homines unico tantum præualere pudendo, fæpè utroque impotentes effe; quod non ignorauit Ariftot. 4. de generatione animal, capite 4 ubi fic loquitur. Quibusgemina haberegenitaliaaccidit , alterum maris alterum fœmine ; ijs femper alterum ratum, alterum irritumredditur . Et Aufonius ille in Epigrammat. Concretus fexu, fednon perfectus vtroque: AmbiguaVeneris neutro potiundus amori. Dignofci autem poteft, quanam particula vigeat, quoquefexu præpolleat exipforum genitalium fpeculatione ; etenim fi virile inftrumentum magnitudine , & aptitudine muliebre exce dat, eoque ad Venerem commodè vti valeat, proculdubio hermaphroditus vir , & non mulier eft habendus ; at fi fortè vtroq; potitur,animad uertendum quodnam inferuiat magis , & com modius, necnon ad quod magis inclinet natura, &in quofortius Veneris ardor perfentiatur, atque illud præpollere , dicendum eft . Cæterumhermaphroditorum quatuor extant differentia, tres in maribus , vnicain fœminis, vt refert ex Leonide Paulus Æginas de arte med. libro fexto capite 69. Prima cùm fubfcroto in interfæmineo : fecunda , cùm in medio fcroto genitalis muliebris forma pilis obtecta confpicitur; tertia quando in eodem fcroto quafi mu liebri genitali rima quædam affimilis exiſtit ; perquam vrinadeftillat . Infœminis verò vna differentia eft ; cùm nimirùm fupra ipfum geni tale in pube virilis membri fpecies apparet . Auicennaautemrecenfere videtur inter herma→ phroditos illos , qui fexu carent vtroque : hæc funt eius verba libro tertio fen. 20. tra&. 1. cap. 43. Illi,qui eft bermaphroditus non eft membrum viri , neque mulieris,& de illis est, qui babent vtrumque,fedvnum eorum occultius , &debilius, &defcendet ſperma ex vno eorum,abfque alio . Quamobrem duas tantum videtur conftituere hermaphroditorum fpecies , quarum vna fit vtriufque genitalis carentia , altera verò v triufque poffeffio . Conciliantur Auctores fi dicatur , quòd Paulus quatuor efficit Androginorumdifferentias ex affectus, & loci , qué occupat ratione, Auicenna autem duas tantum ponit fpecies , confiderato affectu non refpectu diuerforum locorum , & ratione fitus diuerfi ; fed folùm fecundumfe, quoad intrinfecam rationem ipfius accidentis , & naturæ promiſcuæ . Quæres num hermaphroditus habeat foras pédulos viriles teftes, &muliebres intus, ita vt qua tuor tefticulos obtineat? Dixerim habere poffe, fed vtrofq; imperfectos; iuxta fexum tamen , qui præpollet, hos potius, quàm illos perfectiores obtinere . Quare fi viriteltes præualeat, hi erunt maio- 121 I 22. Geneanthropeia Lib. II. Tract . I. maiores , &magis manifeſti ; ſi mulieris longè A magis occulti, & minores etiam . Quæres adhuc , an Hermaphroditus habeat vterum ? Eodem modo fanè dicendum ; nam fi foemineus fexus præcellat , vterus aliquis ineft ; fi virilis habitus præftet , vterus aut nullus erit , autfatis paruus, ineptus , &incapax, & hoc prorfus idem de vafis fpermaticis afferendum eft . Realdus Columbus rem periculo comprobauit , in diffe&tione enim Hermaphroditi comperuit præparantiavafa ab aliarumfœminarumpræparantibus vafis non differre ; deferentia verò diuerfa adinuenit; fiquidem bipartita erant, & exbinis, quaterna naturagenuerat , ex quibus duo , quæ erant etiammaiora , ad matricis concauum deftinabantur, reliqua duo ad penis radicem , qui glandularum paraftatum expers erat . Vide plura apud ipfumlib.15. de ijs, quæ rarò in anaromia contingunt. Curautemcontingat,ut Androgini imperfecti, &utplurimum vtroque fexu ineptifint , earatio eft , quiadiftrahiturnaturaadplura , & confequenterfingulis deeft; non enim fpiritus, &facultasgeminofufficere queuntgenitali, nec adeò fortis eft natura, vt valeat pluribus inftrumentis influere, &humorem, caloremque fuppeditate duplici femini . Quapropter erit omnimode vtriufque imperfecta virtus ; ita tamen , vt neutraparte generare queat : nec fecus credendum eft; puto enimridiculum, &fimul impoffibile , repertos fuilse Hermaphroditos , quipatres , & mâtres extiterint , a&tiuam, &paffiuam generationem experti, vt enim Auicenna loquitur in 3, fen. 20. tractat. 1. cap. 43. Peruenit adme, quod & deillis eft, quiagit , patitur, fedparùmverificatur . Hieronymus tamen montuus lib. 1. cap. 6. hæc refert . Ipfe noui Hermaphroditum, qui fequiorisfexus , feu muliebris putabatur , viroque nupferat, cuifilios aliquot , & filiaspeperit; nibilominus ancillulas comprimere , &in bisgenerarefolebat . Sit veritas penes ipfum ; nunquam ego adduci potero , ut credam; fanè poterant ab eo ancilla calcari , fed abalijs concipere debebant. Tandem ex Paulo, &Auicenna Hermaphrodizorum lubet afferre curationem ; & quidem A-| uicenna ait , affe&tum hunc fanari per incifionem membri occultioris , & regimen vulneris eius . Paulus autem fcribit, quod illa fpecies affectus , quæ maribus contingit , qua per fcrotumvrinaguttatim manat , infanabilis eft, reliquçuerò tres curationem recipiunt , excifis fuperfluis partibus eo modo , quo alia ulcera fanari confueuerunt. Quare hi duo auctores indicare uidentur , affectum Hermaphroditicum effe fpeciem quandam ulcerofe rime in maribus. Sedcur, dices , inciſo uno membro , alterum inualefcit, & fexusdeficit promifcuus ? Ex eo eft, quiaſpiritus , &facultas uno ceffante inB с עי ftrumento , alteri fefe totos dedunt , cui affatim deferuiunt; neque ad plura organa diſtracti deficiunt : eo modo , quo uno ceffante , uelpereunre fenfu , alter, qui proximus eft, intenditur magis : experientia enim undique probatum eft , cecos auditu pollere exquifito , furdos acuta magis , & ferè lyncea præftare uifione . Efto wagteyor , legibus olim cautum effe , yt Hermaphroditifexum , in quo manere uelint , eligere, debeant, inflicta capitali pœna , fi ab electo fexu difcedentes alterius utantur confortio . De Hermaphroditis plura fifortè requiras , confule doctiffimum Paulum Zacchiam libro 7. quæft. Medicolegalium titulo primo , ubi nouas, & infignes etiam narrat hiftorias ex propria obfernatione , autfi mauis Bahuinum , & Riolanum reuoluas , qui plenè hanc materiam exagitarunt, CAPVT V. Num intendatur à natura Hermaphroditus, &quomodo generetur . A COX BSIT, ut dicamus, naturam intendere monftrum , & impcrfe&tum , cuiufmodi eft Hermaphroditus : quotiefcunque enim aut mas, aut femina integri non producuntur , natura femper à fuo fine fruftrari , dici debet. Quare Androgini non nifi abagente prauê operante , & à materia perperam difpofitâ eduntur in lucem , Quo ad modumucrò generationis: profe&ò leuis ratio eft illa , quam non pauci afferunt , dicentes, tres in utero principales cellulas aperiri, in quarum dextera maſculum efformari, in finiftra femellam, in media uerò media natura, puta Andro ginu.Nam eft quidé Hippocratis aphorifmus,qui nos admonet,in uteridextero finu , ob majorem caliditatem , quæ in eam influit regionem , frequentius mares concipi ; in læua autem parte, ut in frigidiori quodam climate fœminas compingi : non tamen ait, in media regione produci Hermaphroditum. Quare nullo modo admittendus eft medioximus ille finus ; quandoquidem duo tantum comperiuntur in muliere ; quod uel exeo deducipoteft , quia in eadem non nifi duæmammæ apparent , eft autem , ut inquit Galen, de ufu partium : id natura admirabile opus , numerumfcilicet finuum matricis aqualem effe mammillis, ita vt indèpoffitfufficienter demonftrari, quot finus infuibus , &canibus circamatricemfint, li videlicet numeremus, quot mammas gerant . Præterquamquod fi ifthec uera foret, &realis Androgini generatio , utique non ita rarò contingeret promifcuus ille fexus; fiqui- 123 Geneanthropeia 124 Lib. II. Tract. I. fiquidem in mediam illam capfulam femen fe- JA pius illaberetur ; os enim ipfius matricis in medio uteri fitum eft ; quarè cùm feminis iacu latio per illud efficiatur, re&tà medietatem feriret ut plurimum, in qua, ut aiunt, hermaphroditus puilutat . Infuper fi natura, ut clarum eft , fuum opificium nequaquam ad ipfum dirigit Androginum, quare in utero ad eiufdem generationem Conftituit loçellum ? Crimine tanto infimulari meritò pofset : pręterquamquòd feptem ex aliquorum falfa fententia , ac precipuè Gentilis , Nicoli , & Mundini in Anatomiafunt in vtero cellule, non tres tantùm , nec tamen in omnibus) locari contingit fætum . Dicunt alij , & refert Auicennas lib. 3. fen . 21. tract. 1. cap. 12. quod fi mulier àdie ablutio- B nis, ideft fluxus menftruiimpregnatur vfque ad quintum diem, mafculum concipit : à quinto ad octauum puellam ; rurfus ab octauo ad vndecimum concipit mafculum : ab vndecimo verò fupra, Hermaphroditum . Verùm, &hæc pariter opinio futilis eft , neque vlla probabili ratione fuaderi poteft , nifi Pytagoricis nimium fententijs addicti magnam vim numeris tribuamus. Recipit nihilominus opinionem hanc Lemnius, dumque rationibus vallare conatur, infulfa nimis proponit : habet enim fic . Primis diebus fordido humore repurgata vulua plus concipit caloris, quo virile femen coalefcit , & in dexterum vteri finum dirigitur , hepatis , dextrique renis vi attractoria , e quibus etiam fanguisca lidus inalimentum futuri fœtus deriuatur: Siniftræ verò partes , vtpotè frigidiores, & fanguinis inopesftatim à purgatis menfibus aliquid conferre non poffunt , fed post quintum diem vfque ad octauum ex illis liene , & finistro rene aliquid fanguinis confluit , quo fœtus alendus est . ita cùmista partes vices fuas obeant , ceffentquedextra,exfitu loci, & alimenti frigidiratione fœmella effingitur . Poft octauum dextra rurfum operantur, mafculufque progignitur; poſt quoddicrum curriculum , quia ex omniparte promifcuè fanguisprorumpit , &femen neutripar-. ti asociatur,fedin medio valuefluctuat, bermaphroditum confufa inter fe femina moliuntur Hactenus ille , quifi non probabilia,faltèm ingeniofa commentus eft . Adhuc non defunt, qui huius effectus nequeuntes affequi caufam, in aftra originem referunt, ac potiffimum in Veneris , atque Mercurij coniunctionem ; fed hæc aftrologorum commentis relinquantur. Sunt & alij qui afferunt, quod femen viri fi calidum fit, à dextro tefte fluat , & in dextrum vteri fi-| num decumbat, pingitur mafculus ; E conuerfo fi fluet frigidum femen , à tefte finiftro , in locum finiftrum , producitur fæmina ; fi verò ex vtraque parte valentes qualitates delabantur, fiunt hermaphroditæ. Verùm & hæc fententia confiftere non poffe videtur , fiquidem difficile C D jeft explicare, quomodo àdextro , &finiftro te fte æquales dimittantur feminis qualitates , adeò vt virtus vnius non euincatur ab altera ; diffici lius adhuc , qua ratione poffint hoc femina vtrumque matricis occupare finum ; namlicèt feminaparia fecundum virtutes e teftibus exciderent , ita vt quantum ex fe non potius ma rem , quàmfoeminam elaborarent : determinata tamen à dextra, vel finiftra vteri regióne marem potiùs, aut foeminam pingere deberent . Sed Hippocratesprimo de Dięta hęc prorfus habet. Siquidem igitur mafcula corpora ab vtrifque fecreta fuerint, ideft à viro , &muliere augefcunt pro reprafente,& fiunt hi viri animi fplendidi, & corporefortes ,fi nonà diatapostmodum detri mentum fentiät. Si verò à viro quidem mafculum fecernatur,àmuliere verò fœmineü, & fuperaue rit,fi ita contingat mafculü(genitura enim admifcetur adfortiorem , aut debiliorem ; nonenim habet ex præfentibus aliquid , ad quod familiarius fecedere poffit , fufcipit enim parua' maiorem, & maior minorem, in commune autem fuper bac qua adfunt dominium exercent ) corpus fanè mafculum augefcit , fœmineumverò minuitur, & in aliam fortemfecernitur , & hi quidem minus prioribus fplendidi fiunt ; tamen quia mafculumviri fuperauerit, viriles euadunt, & hoc nomen meritò habent : fi verò à muliere quidem mafculum fecretumfuerit , à viro autem muliebre, fuperauerit autem mafculum ; augefcit eodem modo ficut prius , fœmineum verò minuitur , & fiunt bi Androgini , idest viri effœminati . Hactenus Hippocrat. quem tamen ad mores potius , quàm ad fexus in corpore lineaturam refpexiffe, crediderim . Quamobrem, vt probabilem tandem exeram fententiam , dicendum eft, Androgini generatio nem nihil effe diuerfam à monftrorum productio ne ; ac proinde quotiefcunque incipit mafculus penès omnia mafculina membra delineari , qui tamen velex defectufeminis , uel ex malo materię apparatu , & matricis difpofitione perfici nequit , additur fœmineifexus complementum, ex quo Androginus compilatur ; enimuerò mul tòplura, &ualdè præftantiora ad maris , quàm adfoemine productionem defiderantur ; quocir ca dum nequit natura uirum undique perfectu, plafmare ,conatur eiufdem perfectionem elaborare , quomodo poteft ; non poteft autem congrua, & proportionata materia, diffona perficit, & improportionata ; illa uidelicet , quæ fexui muliebri aptior eft : quarefœtus mixtę comple xionis, & promifcui fexus neceffariò promitur; natura enim minorem iacturam reputat, uirum nonperficere, quàm nullo modo efficere . Satius eft enim diminutè , & imperfectè aliquid habere, quàm illo penitus carere, & hoc eft, quod fecundo de femine clarò, ni fallor, ediffe_ rit Galen. his uerbis : Natura organis vtitu ad 125 Geneanthropeix Lib. II. Tra&. I. 126 ad particularium opificium , &maximè earum , A que cauitates habent , & aere , & igne, Nam &dilatare, & infufflare , & extendere , & fic eare, & roborare corpora ipforum opus eft ; poftquàm verò opificij fpeciem delineauit , aceruato fpiritus impetu vtens , fimul & quod effeAum est propellit , & quod continet , & ambit fimul perrumpit ; fi verò aliquando circa vltimum opus debiliter reddatur , ipfum quodfaciebat , imperfectum derelinquit . Et hec eft communisratio, que affertur uerifimilior circa productionem hermaphroditi, & mihi quadantenus arridet . At commodiùs adhuc , & fatis probabilius dici poffe uidetur , & explicari id , quod queritur hac ratione , Ad foetus generationem viri , mulierisque fe- B mina conueniunt, & ficuti fuperius dicebamus! nititur vnumquodque fuifexus naturam , & effigiem imprimere, adeo vt fi virile femen præpollet, vir effingatur, fi muliebre, mulier. VndeLucretius. Semper enim partus duplici de femine, constat: Atque vtri fimile est id quodcunque creatur Eius habet plus parte aqua, quod decernere poffis , Siue viri foboles , fiue eft muliebris origo . Quòdfi contingat, vnum alteri non præualere,fed amboineodemvirtutis pondere reperiri, utraque conantur efficere, virile quidem virum, muliebre mulierem ; quoniã verò nec viri femen per fe independenter à muliebri poteft fœtum, perfecto modoproducere ; multoque minusfemen muliebre abfque virili operari valet , fit vt vir fecundum medietatem fuam, & mulierfecun dum aliam fibi propè fexum eum affimilent,licet ambò imperfectè; adeò vt nec vir proprio nomine , nec mulierdici poffit ; fed promifcua natura, C At fi dicas , cur tam rarò adueniat Androgini generatio? ea prorfus ratio eft, quoniam rariffimè accidit , vt femina menfura , & facultate paria congregentur, adeò vt vnum alteri vel virtute, vel copia non præcellat ; quandoquidem ad conformandum Androginum opus eft, vt viri femen eadem fpirituum copia , fœcunditate , & D aptitudine , qua eft mulicbre , præditum fit ; id , quodnon nifi rariffimè accidere poteft . Porrò quotiefcunque duo agentia eiufdem fortitudinis, ac diuerfa iuxta fpeciem circa aliquod fubie- &umoccupantur , vt fimilem in eo fpeciem imprimant, &formam excudant, nunquam vtriufque perfecta exaratur imago , ficuti accidit in argento (Alchimiftarum vtamur exemplo ) quod media cuiufdam naturæ eft inter ftamnum , & aurum,vt narrant, qui chryfopa ię dant operam, qui quidemfpagirici aurum abargento colligunt, & portionem imperfectam , vti ftamnum fegregant . Cùm enim folis vis aurum intendat , lunæ verò influxus ftamnum, dum contrariæ virtutes præliantur, & vnam altera debellare nequit; fed æquè difpofita materia non ab vno magis, quàm ab altero patitur, producitur complexio vtriufqueforma particeps : nimirumargentum, cuius intima femina aurum , ftamnum extima , fpagirici profitentur. Quod multò euidentius apparet in infitis , in quibus palàm videre eft promifcue nature produci fructus , vt poma , quæ ab vna medietate pyra , ab altera màla redolent , Perfica, quæ nuces à medio corpore referant, & id genus alia plurima admiranda quidem, vt apud Theophraftum , & Plinium videre eft : In his enim uirtutes diuerfimodè agentes in eamdem materiam , diuerfum uno corpore pariunt effectum utriufque fpeciei confortem ; quod fanè magis eft , quàmfexum tantummodo promifcere , Quid fi dicamus, Hermaphroditum ita etiam generaripolle? Cum videlicet intra uterum rudimétum aliquod fœminæpreuio femine inchoatu eft, fi contingat, rudem adhuc , imperfectamque molem iftam recenti virilis feminis affufione femel, autfæpius irrorari,virtus formatrix nouam elicit , exprimitque pro fui natura imaginem viri; &ambæ poftmodùm fexus figure , obfcurè tamen, recipiunt incrementum : adeò vt fœtus, ultimò elaboratus vtrunque prefeferat fexum , inæqualiter tamen , iuxta alterutrius feminis maiorem efficacitatem . Quòd autemrudimentum aliquod conceptionis à diuerfo affluente femine naturam immutare queat , docuit Ariftoteles in libris de generatione animal. fupra relatis , cùmloquitur de ouis hypenemijs ; inquit enim , quòd fi ouaab unius, incubatu auis concepta, antequam candida membrana obducantur, nouo alterius diuerfæ fpeciei volucris femine refpergantur,pullus extrahitur diuerf naturę àprimo incubante, Sanè fi conceptus ab irroratione diuerfi fpecie feminisfpeciem aliam referrepoteft,multò facilius immutare fexus caracterem valebit, aut faltem confundere infimul,fi diuerfimodè affluant femina viri , ac mulieris . Quòd fi dicas, os vteri, inchoata conceptione , ita conniuere , vt alteri cuicunque femini intercipiatur aditus omninò, vt Hippocrates in aphorifmis, &paffim alibi teftatur ; atque adeò non videri, rudem illam conceptus molem nouo poffe irrorari femine . Id verum effe , vt plurimùm, haud negauerim ; verùm ficuti aliquando fuperfotatio contingere poteft ; ita & noua hæc feminis irroratio poffibilis eft, præfertim quoad fpiritus, qui vti foli generationis opus mo liri poffunt, vt abundè paulo fupra probauimus: ita ad vterumpermeare valent occlufo ofculo; &vt rarò exhoc capite fuperfœtatio accidit, ita ex eodem rarò euenit hermaphroditus. Hanc opinionem; vt nouam ingeniofi animaduertant, fortaffis enim nimis ã figno aberrare non iuIdicabitur. 4 Ve- 127 Geneanthropeia Lib. II. Tract. I. 128 Verùm argues contra primam , &fecundam A affertionem , quòd Hippocrates citato loco , & Galen. r. de fem. aiunt, tam in femine viri, quàm mulieris effe vim mafculinam , & fœmininam ; Quod fi verum eft , corruunt omninò rationes, quibus probatumfupra eft, accidere hermaphroditum. Refpondendum eft, quòd utrique femini ineft uis mafculina , &feminina , non primariò, &per fe , fed fecundariò, &per accidens; namque virile femen , femper virum primaria intentione poftulat ; fed quia accidit aliquando ,, vt pauciferum illud fit , & fpiritibus purioribus denudatum, hinc eft , vt fœmina productioni inuitò coadiuuet; ficutiè contrario calida mulier, & lacertofa virago præftare femen poteft , quod mari fatis congruè conueniat . Quæres, numquid vifum fit vllum animal habensduo membra genitalia vel mafculina , vel fœminina? Vidi ego in patria afinum , duos mutones habentem , vnum altero maiorem , per quorum vnum mingebat ; per alterum , an coiret, fcire non potui ; uidi equidem, hunc etiam alterum ab afello erigi , ut ideo credi poffet , eodem Venerem exercere , Infuper Ioannes Iacobus Vuecherius, referente Schenchio,fe uidiffe, teftatur, Bononiæ in publicis diffe&tionibus cadauer uiri , quiduplicem habebatpenem . ut relinquam interim Tiburones illos pifces, qui in Oceanoreperiuntur, quorum mafculi bina ueretrareferunt , fi fides eft Ouiedo libro 13. fuæ hiftoriæ . De mulieribus exemplum non habeo: præter id , quod apud Iulium Obfequ. legitur , fuiffe nimirum mulieremquæ geminata uuluam obtinebat, ut redargui iccirco debeat Bahuinus, quiduo eiufdem fexus genitalia in eodem animali nunquam apparere tradit . Illud non præteream , huifcemodi homines , uel belluas, quæ duos priapos obtinent , non quidem hermaphroditos , fed potius reduplicatiue bis uiros dicendos effe;adeo ut afinus ille Jírovos nuncupari deberet ; uir ille Vuecherij iravdgowos (græcè meliùs fonant ) feupotius uir uiratus . Dices adhuc, anpoffet quis utroque genitali carere ? Hali Rhodoam in commentarijs artis med. Galeni, Vidi , inquit , qui natus est, & non babebat neque vuluam , neque priapum , neque testiculos,& erat in forma fua, & infuis mo-1 ribus fecundum affimilationem caftrati , & erat ei foramen minimum , ex quo mingebat tantùm. Equidem crediderim , fœtum hunc ab initio fui ortus fœmineum fexum contraxiffe ; mox uerò ex paucitate feminis haud potuiffe compleri, acfimilem Atretis fuiffe . CORE B C CAPVT VI An potuiſſet natura melius vtrunque fexum indiuifum producere , ita vt omnes ef Sent Androgyni ; & an Adam sta. tim creatus eßet HermaphroA ditus . D hominisgenerationem neceffariam effe uirtutem actiuam , &paffiuam , in confeffo eft apud omnes . Virtutem infuper a&iuam in uiris primariò , paffiuam in mulieribus diftributam efse.. nemo inficiatur . Iam poffet controuerti , an commodè natura utranque uirtutem fimul in omnibus unire potuiffet, ita ut non effet paffiua inmulieribus , & fœminis omnibus diftincta ; actiua in uiris , & cæteris maribus ; fed ita connexe, ut omnes effent Androgyni . Forrò fuit quorundam , ac præcipuè Martini Poloni fententia , fuiffe Adam in fuæ creationis primor dio Androgynum, illique utrumque fexum àDeo infitum fuifle ; idque , aiunt , ex uerbis Genefeos apertè colligi : nam capite primo legitur : Et creauit Deus hominem ad imaginem fuam , ad imaginem Deicreauit illum , mafculum , &fœminamcreauit eos ; quod pariter capite quinto exprefsè repetitum habetur ; & confirmari poffe uidetur ex eo , quod Protoplafta idem dum, foeminam produxit , ex ipfomet uiro exantlauit, nil aliudferè molitus nifi feparationem ; ut propterea diceret Adam: boc nunc osde offibus meis, & carodecarne mea; quin etiam uidentur militare argumenta, quòd utilior , & commodior futurus fuiffet indifcretus fexus . Et quidem ex una parte affèri poffe uidetur, naturam fuperfluam fuifse in diftin&tione fexus , quando fimul utrunque commodè, &utilius coagulare poterat , abfque ea multiplicatione entium , quam tantopere debet , & folet illa eadem euitare . Id autem probari pofset ex eo, quòd in plantis eft fimul coniuncta actiua , &paffina uirtus , uti docet Empedocles apud Ariftotelem primo de hiftoria plantarum eo uerfu . 9 αὐτωδέ ως οκεί μικραδενδρα πρῶτομ έλαιας Quod ipfe Ariftoteles primo de generatione animalium capite ultimo luculentius infinuauit ijs uerbis . At inplantisfacultates ifta mifcentur nec mas, &fœmina feparatur , quamobrem ex Seipfe progenerant, nec genituram emittunt ,fed conceptum, quodfemen vocatur,afferunt . Quin etiam commodius hæ uirtutes unitæ propagationem diffunderent : uidemus enim plantas fru- &ti- 129 Geneanthropeia 130 Lib. II. Tra&. I. B &ificare magis, & uberius luxuriare , eo quòd A virtus actiua àpaffiua nunquamfeiungitur. Adde,quòd ex multorum opinione , multa funt etiã animalia , in quibus non eft fexus diftinctio, fed vnumquodlibet fecum geftat vtranque virtutem , quagignere abfque vlla commixtione potens eft , quod potiffimum de lepore , &de hyena fcriptum eft ; ac præcipuè de Ichneumone , de quoita Alianus libro decimo de hiftoria animalium capite 47. Ichneumoni, vtriufque fe xus participiànatura tributum est, vt fuo femine grauiditatem , & partum alijs afferat , & ipfe quoque vterumferat , &exfe pariat . Quare igitur idipfum fatiùs fieri non potuit in hominibus? Quàm fuiffet honeftati res conucnietior, homines mulierum coniugio non fœdari ? PrætereaPlato in conuiuio videtur fignificare , quondam extitiffe homines vtroque fexu complicatos,poftmodum obfuperbiam difciffosfuif fe , cuius verba referre nongrauabor , tum quia iucundiffima funt, & magno lepòre confperfa ; cùm etiam quia altiorem quandam doctrinam , & myfteriumfapiunt ; hic autemlegenda erunt, vt ad noftram quæftionem aliquo pacto pertinere poffunt . Sic igitur Ariftophanes . Principiò triabominum erant genera, non folùmquenunc duo , mas,& fœmina, verùm etiam tertium quod dam aderat , ex vtrifque compofitum, cuius nobisfolùm restat nomen , ipfum perÿt Androgi . num ; quippe tunc erat specie , & nomine, ex maris, &fœmina fexu commixtum, ipfum profectò defecit, nomen folùm infame relictum. Prætereatotacuiufque hominumfpecies erat rotunda,dorfum,& latera circübabens, manus quatuor,totidemq. crura, vultus item duas tereti ceruice connexos, & omnino confimiles, caput vtrif que vultibus contrauerfis vnum . aures quatuor, genitalia duo, & alia fingula , vt exhis quifque exiftimare potest . Incedebat tunc & rectus , vt nuncin vtram velletpartem , & quotiès celerius ire contenderet, instar eorum, qui prono capite , " bant TandemfententiamIuppiter fuamexpli cuit. Inueni , inquit , qua ratione fieri poffit, vt &fint bomines , & modestiores fint . Idque erit, fi imbecilliores fiant , & nobis etiam magis id conducit . Numerofiquidem plures erunt, qui nos colent . Recti duobus cruribus ibunt . Quòdfirurfusimpiè infurgere videantur, iterum induofecabo, vt vnico crure nixi, vtpote claudi faltare cogantur. Hac fatus , bifariampartitus eft fingulos instar eorum , qui oua diuidunt , vt fale condiani , velqui capillis oua fecant . Man ' dauitque Apollini, vtpartitione ftatim facta, cuiufque vultum,ceruicifq . dimidium ineamparte, quafectus eft , verteret , vtfciffionem fuam con.. fiderans modeftior fieret , reliquis autem mederi iuffit . Ille continuò vultum vertit , & contrabens vndique cutem, in eum , qui nunc venter vocatur , tanquam contracta marfupia , & os vnumfaciens medio in ventre ligauit , quem quidemnexum vmbilicum vocant , &alias quidem rugasmaxima exparte leuigauit , pectoraque articulatim diftinxit , instrumento quodam tali vtens , quali coriarij cùm corij rugas fuper pedis formulampoliunt , nonnullas verò circa medium ventrem, vmbilicumque reliquit , vt quafi cicatrices quadam paffionem nobis veterem femper repræfentarent . "Poftquàm natura hominum ita diuifa fuit , cùmquifque dimidiumfui agnitum cuperet , inter fe concurrebant , circumiactifque brachijs , fe inuicemcomplectebantur , conflari vnum affectantes ; vnde fame , & torpore deficiebant, eo quòd nunquam feiungi vellent. Etcùmdimidium vnum moriebatur , restabatquealterum , quodfupererat , rurfus aliudafcifcebat , fimiliterque congrediebatur, fiue folius cuiufdam, totiufquefœmine dimidiu effet , quam foeminamnunc vocamus , feu viri . Atque ita genus hominum deperibat . Quocirca miferatus Iuppiter , remedium aliud excogitauit , permu tauitgenitalia , & quaprius retro erant, adanteriores partes transtulit . Antea fiquidem cùm : adnates hachaberent , non inuicem , fedin terra Spargentesfeminacicadarum instar concipiebant, atquegenerabant. Cùm verò ad anteriora tranf pofuißet, per bacgenerationem in fe inuicem intragenuacondito crurafurfum circunferen tesfaltant, tunc odio membris innixus celeri circulo ferebatur ob hanc verò caufam tria genera, & talia crant, quia mafculumfolegenitum erat, fœmina terra : promifcuumdenique luna, vtriufDfecit que enim luna eftparticeps Spherica verò erant, &figura & motu , quia parentum fimilia . Vnde & robusto corpore, & elato animo erant Quarecum Dijs pugnare tentabant, &in cœlum afcendere; quemadmodum de Ephialto , & Oto fcribit Homerus . Iuppiter igitur vnaque. Dij cateri quidagendum effet, confultauerunt . Qua in re non parua inerat ambiguitas . Nam neque quomodo eos interficerent, reperiebant, ne eorum, ficutigigantum fulminando genus delerent : extincto enim bominumgenere , bumanus Deorum cultus , veneratioque periret ; neque intanta infolentia perfeuerare illos , permittendum cenfeA expleri: permafculum quidem in fœmina bac decaufa , vt fiin amplexu vir fœmina commifceretur,genitaprole fpeciem hominumpropagarent ;fin autem mafculo mafculus fatietate ab amplexu amouerentur , & ad res gerendas conuerfi victumcurarent . Hinc vtique ex illo tem pore mutuus bominibus innatus eft amor,prifca nature conciliator , annitens vnum ex duobus efficere , bominumque nature meaeri: eft igitur quifque nostrumdimidium hominis , vtpote feAus, quemadmodum pifciculi , qui fepta vocantur , fciffi duo efficiuntur . Quarit autemperpetuò fuiquifque dimidium: quamobrem quicunq que ex virispromifcuigenerisportio funt , quod olima 131 Geneanthropeia Lib. II. Tra&. I. 132 olim Androgynum vocabatur ; mulierofi funt, JA adulterique vt plurimùm ex his reperiuntur . Ex boc fanè genere machi ducunt originem . Rurfus quæcunque mulieres virorum cupida, mo chaquefunt,bac ftirpe nafcuntur. Quæ verò mulieres mulierispars existunt, haud multum viros defiderant, fedfœminas magis affectant: atq; binc fæmina, quefœminas cupiunt, nafcuntur. At ve rò qui marisportiofunt, mares fequuntur , Ha- &tenus nimis obfcurè Plato . Verùm enimuerò hifce omnibus nihil obftantibus afferendum eft, prouidam naturam bellè , commodè, ac prudenter vtrunque fexum difgregaffe permarem, &fœminam, hominemque Androgynum fatis nimiùm imperfectum futurum fuiffe ; Namque fi vir, cuius tanta eft perfe&tio, vt B mortalem Deum dixerint aliqui , muliebris naturæ particeps fuiffet , eiufdem quoque imperfe- &ionis uixiffet compos; quare temperatura frigidior, corpore imbecillior , mollior animo, moribus peruicacior , atque ingenio longè ineptior editus fuiffet ; fiquidem muliebris habitus his maleficijs obnoxius extat ; & hæc Archifophos Ariftoteles præclarè nobis infinuauit his verbis Cùmque fua natura melior , magisque diuina caufa fit ea , quæprima mouet, cui ratio ineft, & forma, quàm materia : cùmque melius etiamfit feparari à deteriori , quod melius est : ideo in quibufcunque fieripoteft , & quoad eiusfieripotest masà fœmina feparatur , melius enim, magisque diuinum eft principium motus , quod per C generationemmas obtinet . Infuper cùm vir muliebris naturæ particeps potentiam paffiuam obtineret , longè maiorisdefectus confors effet; paffiua namque potentia defectum arguit: ficuti enim virtus actiua , vt aiebat Philofophus , eft quid magis diuinum , &àpotentia materiæ altiùs eléuatum ; fic etiam potentia pafliua eft quid magis materiæ immixtum , & per confequens longè deterius : quandoquidem materia ipfa paffim nuncupatur hile , turpe , informe , & corruptionis caufa ; vndè eft etiam , quòd Ariftoteles materiæ fœminamaffimilauit . Ex mixtione igitur muliebris habitus virili excellentiæ nimiùmderogaretur . Præterea poffe virtutem fuam in extrinfecum obiectum exerere inditium eft melioris, & fortioris virtutis ; magis itaque vis virilis potentiæ relucet , fi agat , & operetur in diftincto fubie&to . Tametfi operæ minus precium erat, viros occupari circa conceptionis vile feruitium ; quod licet nobile , ac propemodumdiuinum , attamen imperfectionibus & uitijs centum inauctoratum eft; maiusq; adhuc dedecus foret, viros ad negocia natos, adfapientiæ ftudia, ad mufarum commercium,femiuiros vtero gerere , pondere grauari , fanguine deftitui , & adgenerofa munera obeunda impotentes euadere . Cæterùm explicari non poffe videtur, qua ! D ratione, fi fexus foret indiftinctus, generatio fic.. ret ; aut enim virilia foras , vt nunc propenderent ; &fic femenforas dilabens haud poffet in congruo naturæ hofpitio conceptum elaborare ; aut intròalia ratione intrufum efflueret ; id autem vtpoffet contingere , quando , & quibus præuijs explicari nequit . Ad id autem, quod afferebatur de plantis , patet refponfio , fi dicamus,in illis nonreperiri opusaliquod vitale, ipfa generatione præftantius ; quocirca conuenienter omni tempore iungitur penès illas virtus actiua paffiuæ : fecus enim effet viuens otiofum: At in brutis , & maximèin homine , quoniam præter generationem eft opus aliquod nobilius, quòpotiffimum eorum vita dirigitur ; idcircò competit ijs virtus actiua generationis diftin&è propè mares , paffiua iuxtàfœminas; vt proinde nonomni tempore mas fœminæ communicaredebeat . Quod multò magis par eft, viris accidere, in quibus vltra generationem , & alia multa præclara vitæ munia , extant etiam principaliùs intellectus operationes , quibus adhuc fublimè uir eleuatus, æthera fubiens Deum ipfum, omniumbonorum fontem contemplari poteft. Id fi vobis ab Ariftotele audire placeat, librum exquirite primum de generatione animalium capite vltimo,vbi fic loquitur. Plantarum enim fubstantia non aliud munus , nulla actio , nifi generatiofeminis eft . Quod cùm maris , ac fœemine coitu efficiatur mifcuit ea natura , indiferetumque fexummaris , & fœminaplantarumge- neri tribuit , At animalis munus nonfolùmgenerare, quod commune omnium viuentium eft , fed etiam cognitionis alicuius particeps vnumquodque eft; illud maioris , aliudminoris , aliud minima: fenfum etenim babent , fenfus autem cognitio quadam eft . Præterquamquòd Ariſtoteles primo de plantis cap. 1. fi tamen libergermanus eft, videtur manifeftè negare, in plantis effe fexus commixtionem, vt enim ille ait . Qua res permifcentur,fimplices in fe fe effe debent , vt fcilicet per fefit mafculus, &per fe fœmina, & deinde commifceantur, & commixtio non erit nifiperpropriamgenerationem . Inuenta igitur fuit inplantis ante immixtionemfuam mixtio que efficiens quoque , & patiens caufa in una bora effe debeat. Verùm non inuenitur mafculinitas , feminitafque in vlla planta coniunétè, & fi boc ita effet,fortè planta animali effet perfeEtior . Si pluradefideras,pręcitatum locum perlege , quamuis hoc mihi nequaquam arrideat , nec poffum Ariftoteli affentiri ; ille enim fupponere videtur, opus effe , vt vterquefexus faitem in aliqua hora difcretus maneret; quod tamen haud eratneceflum : potuit enim natura vtrunque fexumà principio generationis præ eorum imperfectione infimul vnire , non fecus ac in productione compofiti vnit formam ipfi materiæ ; quæ tamen neque per horam , neque per bre- 133 Gencanthropeia Lib. II. Tract. I. 134 breue momentumexiftunt feparate . Et in hoc,A videtur Ariftoteles fibiipfi non conftare , quando relato libro de animalibus contrarium aftruit ; melius itaque fentiendum cum D. Thomain 1.quæft. 92. artic. 1. cui fubfcribit etiam doctiffimus Fernel. lib. 7. de hominis procreatione cap. primo. Quòd uerò dicebatur de hyena, lepore , & ichneumone , falfum omnino eft . Ariftoteles enim 3. de generatione animal. cap. 6. ifthæc deridet, &ftulta appellat . fic enim ait . Sed vifa eft byena mas, & alterafœmina fui difcrimine genitalis locis enim nonnullis penuria buius confpectus non est . Verùm byene tam mares, quam fœmina babent fub cauda lineam quandamfimilem genitali fœminino , que quidem, nota, quamuis communisfit , tamen in maribus patius cernitur ; quia mares , quàmfœmina magis capiuntur. Itaque quirem parumdiligentèr confiderant, in hanc aberrant opinionem . In quam proculdubio aberranit Gafpar Bahuinus 2. de Hermaphroditis, dumde hyana uulgi cantilenis plaudit . B CAPVT VII. An poffit immutari fexus , ita vt mulier degeneret in virum, vel é contrario . P OSSE feetum intra vterum vtriufque fexus fieri conforte m abundè fatis dictum eft fupra ; modo inueftigandu videtur, num quis ab vtero mas proficifcens progreffu etatis in mulierem immutatipoffit ; vel mulier ab ortu in virum degenerare. Porrò id aliquando contigiffe, non Veum eft monumentum : plenæ funt hiftoriæ plena fides auctorum . Exordium faciamus ab Aufonio in Epigrammaton libro. Necfatis antiquum, quod Campana in Beneuento Vnus Epheborum virgo repentè fuit . Et poftremò . Ecce ego fumfactus foeminadepuero. Atfortè quis Poetæderogat fidem ; fortè vt Medico , velmedici filio haud neganda foret. Procedamus ad alios , qui funt in fcribendo irreprehenfibiles . Ille , quem profiteor Magnus Hippocrates epid. 6. duarum meminit mulieAd Ariftophanis uerba apud Platonem fat fit refpondiffe , altius illa continere myfterium. Mos enim eratueterum Theologorum , ut, inquitFicinus, facra ipforum , puraque arcana , ne àprophanis,& impuris polluerentur , figurarum umbraculis tegere ; porrò fabulofa narratio eft , cuius tamen tropologicum fenfum legat , qui cupit apud Marfilium in Conuiuiorum, oratione 4. cap.2. hic enim afcribere opere precium, non cenfeo . Opinionem tandem Adam Hermaphroditi , utabfurdam, nedumridiculam nemo fana mentis recipiet; neq; ex verbis Genefis hoc vlla ratione inferri poteft ; nam vbi dictum fuerat, Creauit Deus bominemad imaginem fuam; habetur: mafculum, & fœminam creauit eos ; non dicitur, eum , vt oftenderetur fexus difcretio . Verùm hæc ad Theologos , ad quos pariter fpe- &tat, illorum hærefim damnare , qui fub Innocentio 111.dixerunt, fi Adam non peccaffet , fexushaudfuturos fuiffe diftin &os . Addo corollarium,feu wagteyor . Apud prifcam ætatem Androgynos prodigiofos fuiffe ; vt D proinde præcepto Arufpicum vel necarentur, vel in mare demergerentur; vt lege Prodigiorum, fepiffimè id factum effe , recenfetur , Plura quicunquede Hermaphroditis auet intelligere, perlegat Bahuinum , & Riolanum , qui de illis data opera fcripfere ; necnon Paulum Zacchiam feptimo quæftionum Medicolegalium , qui felectiora multade ijfdem retexit . quæ in viros abierunt: placet Auctoris verba recolere. In Abderis Photufa Pythee vxor priorequidemtempore fœcundaerat, cùm autem maritus ipfius in exilium abijfet , menfes multo tempore fuppreffi funt , postea dolores, & rubores ad articulos oborti funt Hac autem vbi contigiffent , & corpus virile factum eft , & birfuta penitus euafit , & barbam produs xit , & vox afperafacta eft Subiungit paulò inferius . Idem boc contigit etiam Namyfia Gorgippi vxori in Thafo. An cuilibet fufpectums effe poteft Titi Liuij teftimonium ? Hic quarto fecundi belli punicific habet. 2 Fabio Maximo, & M. Claudio Marcello Cafs. vir ex muliere Spoleti factus . Adhuc Spoleti noftra etiam tempeftate idem tiffimo, ac prudentiffimo Ioanne Francifco de accidit : etenim anno Domini 1574., vt à dileSinibaldis pâtre meo, tefte oculato accepi, & ab eodem, dum hæc in præfentiarum fcribo , exa- &iùs repetens aufculto. Pofthuma quædam Barattana virago , nec illiberalis formæ, Spoleto fugam arripuit Picenum verfus. I am tum loannes Francifcusfratereius,neceffitudinis vinculo eidem genitori meo coniunctus Leoniffe apud measçdesdiuerfabatur; qui audito fororis faci nore, ilicet equum confcendit , &vnà cùm alijs confanguineis Anconam velociùs tranfmigrauit , vbi fontemdeprehendit , iamtum ņauim I 2 Ve- 135 Geneanthropeiæ Lib. II. Tract. I. 136 Venetias verfus afcenfuram , que cognitis affi- A nibus, timore perculfa , ne amabò vos, inquit, mihimolefti fitis : foemina non fum ego , genus nonobfcuro: gentilitio nihil derogo, in virum degeneraui ; & virilibus oftenfis , fratrem , &{ alios malè opinantes non fine ftupore fedauit ; qui tamen reducem illam Spoletum, vt omnibus rei euentus percrebefceret , fecerunt ; & ibi viri genitalibus palàm in iudicio coram Prefule propalatis in virile arbitrium dimiffa fuit , & pomine Pofthumus moxfuit appellatus . Sed maioradhuc admirationieft locus ; is non fine virtute, & animirobore fit armiger , enfem induit, & militis gaudetudijs . Haud multò poft Leopiffamprofectus eft , itidemq. à meo genitore hofpitio donatus fuit: tandem in certamen con- B uocatus, virum quendam ab Amatrice interfecit, atque abijt . Marcel. Donat. libro fexto de bitor.mirab. capite 2.hunc euentum recolit his verbis . Anno 1574. dum bæc fcribimus in Vr be Spoleti , inVmbria pofita , vulgo Spoleto , vocant, puella oclodecim annorum filia cuiufdam vocatiTotaccia de Norcia in virum euafit prodeunte membro virili , quemadmodum à pluribus illius loci affirmatum fuit, Verum hec Marcelli relatio nimis diminuta eft , & in aliquibus falfa ; nam inprimis frater ille nomine loannes Francifcus de Barattanis erat à Nurfijs oriundus quidem,fed iam e Spoleti ciuibus; Pater quidem Angelus nominabatur, neque , vt intelligo , nomen illud Totaccia inditum erat . Sed cur Spoleti frequentiùs mulieris degeneratio inuirum contingat, ea poteft effe ratio , quòd nimirum fiue ob Climatis fubtiliorem temperiemmulieres omnes generofę funt , uiragines ingeniofe, calide, lacertofę : fiue obuina generofa, que ibi affluunt copiosè , muliebris habitus fortior , &fpiritibus liberaliorpreſtatur . Phlegon non mediocris Auctorlib. de mirab. hanc recenfet hiftoriam . Virgo quadam Smyrne nata Philotis nomine, cùm matura viro nuptur tradita effetàparentibus , mafculino enato mem bro in virumabijt . Idem fubne&tit ; que eftin Syria mulier Aetata nomine etiam num cummarito degens e fœmina vir extitit, cui nomen Aetetus , Præfide Athenis Macrino, Rome confulibus L. Lamia, & Aeliano vetere. Michael Montanus primo experimentorum teftatur, fuo tempore Vitriaci fuiffe puellam nomineMariam , quæ cùm faltaret violentius , fubitò virilibus erumpentibus in virum mutata fit, & ab Epifcopo Sueffionenfi confirmationis facramento mutato nomine Germanus vocari caperit. Ab Antonio Torquemada , & Cocceio Sabellico plures id genus euentus in fuis operibus defcribuntur . Amatus Lufitanus vir doctrine, ac fidei non vulgaris 2. centur. cur.39. fcribit,inOppido Efgueida Lufitaniæ vixiffe nobilem quandam puellam, nomine Mariam Pajchecon , que cùm eius ætatis effe inciperet , qua muliebres menfes fluere confueuerunt , huius vice humoris, e locis virile membrum emifit , ficq.fubitò e puella factus adolefcens, Ephebus apparuit , mutatis veftibus continuò nomen viri affumpfit Manuelis Pachechi , nauimque confcendit, &in Indiam profectus, rebus fortitèr geftis,ftrenui militis extimationem , opeſque magnas comparauit; in patriamrediens vxorem nobilemduxit ; fed an liberos genuerit; Lufitanus inquit, non fatis compertum habeo , confcij tamenfumus imberbem hunc fempermanfiffe , Torquemada confimilem refert hiftoriam de fterili quadam muliere , quæ cùm à coniuge malè tractaretur, quadam nocte,fumpto veſtitu famuli domeftici, aufugit , virumque mentita feruitio dabat operam, quoufque vel vi imaginationis , vel aucti caloris vir euafit realiter emiffo pene , Auctor eft Fulgofius lib, primo exempl.cap.6. Neapoli,regnante Ferdinando primo , cùm Ludonicus GuarnaSalernitanus ciuis quinque filias fufcepiffet , quaru natu maioribus duabus, alteri Francifca, Carola alteri erat nomen, poftquam ad decimum quintum annumperuenerunt , ambabus genitaliamembra in mariummorem eruperüt, mu tatoq.habitupro maribus babiti funt. Plinius etia lib. 7. natural.hift. cap.4, ait . Ex fœminis mutari inmares non eft fabulofum . Inuenimus , in anualibus P. Licinio Craffo , Caio Caffio , LongiCno Coff. Caffini puerumfactum ex virgine ; fub parentibus, iuffuque Arufpicum deportatum in infulam defertam . Vnde colligi etiam poteft apud prifcam ætatem fexus mutationem loco prodigij habitam effe . Aul. Gell. no&t, Attic. lib. 9. cap. 4. cuiufdam & ipfe meminit cafus , qui in Plinio ipfo vna cumpluribus legi poteft : hic tamen fufficiant recenfiti , fi præfertim, vt par eft,abftinere volumus àfabulis,fi fabulęfunt quæ de Lapytha , Coneo , Hipermneftra , Syproeta, & Leucippe ob varias caufas immutatis referuntur . dequibus Ouid, in metamorphofi. D CAPVT VIII. Qua ratione , quibufuè caufis contingat fexus immutatio . MMV TATV M effe aliquando in virilem habitum muliebrem , plurimis , ijfquè grauiffimis auctoribus comprobanimus . Reliquum modo eft , vt perquiramus, quo pacto id ipfum fiat , atque etiam quibufnam accedentibus caufis. Sumego huius cenfus, cunctas nimirum fœminas , quæ in viros degenerant , ab ipfo vtero effe 137 Geneanthropeia Lib. II. Tract. I. 138 effe Androgynos, atque àprincipijs ortus vtrun- ¡ A quefexum participare ; vnum tamen habere latentem, manifeftum alterum ; adeo vtin huiuf cemodi transformatione fexus , qui primò erat obſcurus, adueniente naturæ fortiori adminiculo, apertiùs elucefcat . Concipitur exempli gratia in vteri conceptaculo vtriufque fexus conforsfetus aliquis ; verùm quoniam tunc temporis humidum præualet excrementum, &in ipfamet conceptione maior quædam virtus extitit feminis muliebris ; hinc fit , vt virilibus obfcuratis, muliebris cicatrix palàm appareat . Accidit autem progreffuætatis , vt exuberante illa reficcata humiditate , calor inde hebetatus ficcitate acuatur : ficcitas enim eft lima caloris, Jad ſpiritus , &motus intrinfecos multa efficere queat; effectus tamen aliquot adeo miros patrare neutiquam poteft: rurfus nec eadem obtinet virtutemre ipfa producendi aliquid : generatio enim eft actus potentiæ naturalis , non autem, animalis ; facultatis vegetatiuæ , non imaginatiuæ. Quocirca membra illa delituifsent , poffent, nec ibo inficias , intenfa imaginatiouis vi protrudi. Verum quòd valeant denuò ab eadem concrefcere, fieri nulla ratione poteft . Nam ad iftam fexus variationem quidnam requiri exiftimatis ? Nihilfanè aliud , quàm vt quæ intus jacent inftrumenta, luxurientforas : rurfus vt id quod myrtos , & nimpha latinè , xλŋrogis κλητορίς , & pingui velamine , quo inuoluitur , effracto prowwdquis græcè dicitur, naco incremento, & tendatur inpenem ; id quod ope nature , procli uis ad uirum, caloris auxilio effici, non eft diffici le; in mulieribns enim uiget caruncula quedam adformam colis , quæ dicitur vupon , uel coliculum , que , fi fortè contingat incrementum recipere , uirilis genitalis officium exercere poteft . De hoc mufculofo procefsu uide Mercurialem,Rodericum àCaftro, &paffim Gynęcia cumAnatomiftis ; fed hec non eft uerè legitima inuirum degeneratio , fedpotius morbofa atte- &tio ; licet enim adaucta illa caruncula tanquam cole vtantur, muliebri tamen vafe prepollent, quoconcipiunt ; illo autem nequaquam in VeCnere quicquam velfeminis , vel faliuæ effundunt. Scias tamen velim , differre nymphas à nympha, ille enim alium vfum habent , Mercatus autem exnympha illa cenfuit, exiftimafse Medicos mulieres aliquas in viros degenerafse: vnde Auicennas libro tertio fen. 21. tract. 3. capite 23. fcribit. Quandoque oritur in ore matricis caro addita , &quandoque apparet fupra mulierem res; quæ eft ficut virga commouens fub coitu, & quandoqueaduenit er, vt faciat cum mulieribus fimile , quodfit eis , cum quibus coitur ; &hæ mulieres tribades dicuntur , quò pertinet illud Martial. feptimo epigramm. in Philęnim . vt Philofophus ait ; exaucto vero calore obfcu- B rum, ac delitefcens genitale præ imbecillitate fortius euadit, atque etiam incremento extuberat; quòfitpoftmodum , vt ànatura propellatur, que nihilotiofum latitare patitur , Quòd autem hoc veritatifinitimum fit , patet vel ex eo, quòd quotiefcunque mulier aliqua in virum exceffit, præuia occafione , calorem propè illas partes exac uente contigit, vti obferuare eft in mulieribusillis ab Hippocrate relatis , veluti in faltatione , quaregio illa genitalis maximè concaleſcit, ficut aduenit puellæ à Montano recenfitæ ; veluti in tempore, quo menfes apparere incipiunt ; tunc enim exHippocrate libro demorbis mulier. maximus calor, plurimumque fanguinis , ac fpirituum ad pudenda , & finitimas vteripartes confluunt, qua occafione facta eft immutatio Marię Pacheche, ab Amato Lufitano deductx. Fulgofius fuperius nuncupato loco alterius cuiufdam cafus meminit, ait enim, fub eodem Rege Ferdinando Virginem extitiffe, que viro defponfata quatuor annorum fpatio à con iugio vacauit, cumque tandem viro tradita node primafuccumberet, virilia emifit ; ex motu Veneris , vt arbitror , & ex illarum partiumferuefcentia , qua earundem facultas , & roburfortiorespræftiteforas illa produxerunt ; calore fiquidem dilatatæ, atque etiam tentigine , aut libidine proritatę partes illę (proritari auté in primoillo Veneris congreffu debuerunt ) vimfacientes, & vndique turgentes intus recondi amplius non potuerunt ,. Profectò maiorpars mulierum, quæin viros mutatę funt, id fermè ex Venere habuerunt; Cùm enim in eius congreffu, &in primo potiffimum genitalia excandefcant, maximèque tendantur, impetum faciunt, &rigidaproducunturforas, adminiculante natura,que ægrefert,illa inftrumenta in caffum latere , Ita fub Alexandro Sexto , Volaterano tefte, virgo in ipfo nuptiarum die penem emifit Romæ, vnde coniugis auidi ceffit inane votum , Non, defuntinfuper, quidicant fexus metamorphofin imaginationis vi accidere poffe ; atqui huic potentiæ non adco tribuendum eft ; nam licet quo D Ipfarum tribadum tribas Philani , Recte , quamfuturis , vocas amicam. Eodem adhuc nomine malèfentit Sappho apud Ouidium in epiftola ad Phaonem: ipfa enim de fe teftatur vitium his carminibus: Vilis Amythone , vilis mihi candida Cydno ; Nonoculisgrata eft Atthis, vt ante, meis. Atque alia centum , quas non fine crimine amaut; Improbe, multarum , quodfuit vnus habes. Nempe addifcendum eft ex Galeno , nullam prorfus in viris reperiri partem , quæ non infit etiam mulieribus . Sed in illis maniſeſtior , in his reperitur obfcurior : fic 14. de vfu partium lid infinuatur : nullam enim in viris partems 1 in- 139 Geneanthropeix Lib.II.Trác . I. 140 Cæterùm quoad viri tranfmutationem in mulierem longè maiorem obtinet difficultatem : vix enim intelligi poteft, qua ratione virilia retraatentur , retromittantur, & quafi euanefcant : multò namque pluribus , ac difficiliùs naturæ conatibus opus eft in tali degeneratione . Quòd fi Dæmoni, eodem Martino Delrio auctore, id non licet , qui tamen vires omnes naturæ, atque energias adhibere poteft fumma facilitate , & nullo temporis interftitio ; naturę etiam idem denegari credendum eft : patet hoc, quia Nero ille nullo fcelere non inquinatus , magie addi- &tiffimus licet multum eniteretur magicis viribus , vtfexum immutaret, irritos tamen conatus omnes expertus fuit . Non dixerim tamen , quin Demonfenfus deludens operari valeat , vt vir foemina appareat; fed folùmid realiter efficerepoffe,detrecto : natura autem cùm non delu, dat , fitque agens non phantaſticum , neque apparenter id valet efficere . inuenias, que in mulieribus noninfit , tantùm JA [ exiftit . pofitione diffident ; que enim inmulieribus funt intus , ea in viris funt extra. Et inferius . Nam quemadmodum Talpa oculos habet imperfectos , nontamen imperfectos aquè , vt quibus animalibus, neipforum quidem omnino vlla est delineatio;fic & mulier partibus genitalibus viro est imperfectior . Partes enim ipfius formate intus fuerunt , dum ipfa vtero adbuc geftaretur . Cùm autem, fubiungit , extare , & forás emicare pra saloris imbecillitate non poffent, ipfum quidem animal , quod conformabatur imperfectius eo , quodvndique est abfolutum, reddiderüt, toti verò generi vtilitatem non afpernandampræftiterunt. Rurfus idem Galenus 2. de femin. id fpecificè magis demonftrauit dicens. Collum porrò vte- B rorum, quod& ipfum intus in fœminisfitum eft, in mafculis eft ipfum virile pudendum effectum, & extra locatum; præputiumautem virile muliebre eft pudendum in fœminis , quemadmodum enimbocoperculum est ftomachi ipforum vterorum, fic præputium pudendi virilis pelliculofa excrefcentia eft intus caua , præterquam quòd id multò maius infœminis , quàm mafculis exiftit ; Omniaigitur , fubiungit , genitalia membratum mafculum, tummuliebre animal babere videtur, autpofitione differentia ; proptereaquòd altera intra peritoneum funt , altera extra ; aut magnitudine , velut in praputio , & teftibus nuper adeò dicebatur ; quin & vafa, testes nutrientia ex eifdem venis , &arterijs procedunt . (Scio C tamen Andream Laurentium 7. de hiftoria Anatomica Galeni improbare fententiam hanc , & multis conuellere. ) Atqui non tam feuero examine, fed æquiori lance pendenda erat . Hoc autemquantò faciliùs euenire poteft, fi mulier abvterovirilis quoque habitus producta fit parLiceps? Veruntamen id non ita fentiendum eft , vt putemus fœminas in viros fic mutari , vt definantomninòeffe fœminas; nam hæc fententia tutòaftrui nonpoffet, nec videtur explicari poffe, quonampacto muliebria vel depereant , vel degenerent; fedrationi magis confonum eft , fi dicamus, mulieribus manifeftari fexum virilem , Ad calcem illud tanquam au&tarium addendum , malè opinari eos ( inter quos Marcellus Donatus) qui exiftimant, mulierem in virum degenerare, monftrofum effe ; etenim progreffus de imperfectiori ad perfectius nullaratione monftrofus dici debet; nec omnia , quæ rarò contingunt , ex hoc duntaxat monftra nuncu pantur; fed neceffe eft infuper, vt defectum, eumquenon leuem præfeferant. At in cafu noftro nullus defectus , quin potius illius correctio . CAPVT IX. Anetiam bruta, & plante ſpecificè , vel iuxtà fexum immutentur. A O CCIDENTIA pleraque na turalia , quæ humanum genus inuadunt , multò faciliùs, & frequentius in ferinum graffari , vti, que que credendum eft . Etenim bruta cùm fecundùm naturam ma¬ viuant , eiufdem affectus , ac defectus magis experiridebent . Siquidem omni prorfus rationedeftituta vim ipfius naturæ intimèperceptam perfentire latiùs poffunt . Quare mutationes alique naturales , & fexusinprimis , inferino genere contingere, haudraròpoffunt ; quod primò probari poffet ex Ouidio in hyena , de qua fic. ille ita tamen, vt ficutipriuspræualebat muliebris, Dgis obfcuro, &latitante virili ; fic poftmodum muliebri aliquatenus euicto , & hebetato virilis præcellat . Ethic eft verifimilior dicendi modus, àquonondifcrepat Martinus Delr. lib. difquifit. magicarum . Et ex dictis verifimile eft , contingere aliquando , vt fœtus in vtero , quif abortus initio, naturæ impotentia , & caloris defectu fœminino caractere infigniebatur , mox natura, & calorepræpollente viriliapromat, & augmentationis progreffuin mafculum degeneret; multò namque faciliùs id intra vterum accidere poteft , vbi facillimè immutari poffunt caufæ , & fœtus nondum perfe&tè completus Alternare vices , & que modo fœmina tergo Paſſa marem , nunc eße marem miramur byenam . Nec defunt etiam alij Scriptores , qui affirment idem . Aufonius genere Medicus , qui miros quofdam naturæ cuétus carminibus defcrip fit, 141 Geneanthropeia Lib. II. Tra&. I. 142 1 fit, varias fexus permutationes epigrammate A tantur,vt in auiumgenere euenit ; Gallina enim fatis lepido comprehendit , quod eft . Famineamin fpeciem conuertit mafculus ales , Pauaque de pauo conftitit ante oculos. Cuncti admirantur monstrum , fed mollior agna Aftitit in tenerum degrege verfa marem. Quid Stolidi adfpeciem note nouitatis be- betis? An vos Nafonis carmina non legitis ? Canea conuertit proles Saturnia coniux, Ambiguoquefuit corpore Tyrefias . ViditfemiuirumSalmacisfons Hermaphro- ditum , Vidit nubentePlinius Androgynum, &c B Cæterùmquicquid dicendum fit de his , illud Sole clarius eft, feras aliquando immutatas effe , & infuturum, naturalibus caufis non deficientibus, identidem in diuerfum fexum degenerare poffe . Necfolùm belluæ infexum eiufdem fpeciei , fed quòd magis eft in fpeciem diuerfam fæpè commutantur, &abeunt ; id quod homini accidere nonpoteft , nifi poetarum fabellis nimium credulifidem præftemus, arbitrantes, homines velin Deum , vt Æneam ; vel infues , vt focios Vlyffis ; vel in ftirpes , & faxa , vt Ouidij hominesillos imaginarios, abire poffe . Quòd autemferę multæ in diuerfam fpeciem tranfeant dictorum virorum auctoritatibus facilè fuaderi poteft ; nam Brucus alis innafcentibus euadit C alata quedam farfalla : Eruca, quæ in ficubus adnafcitur, fit cantharis : Hydra arefcente palude fit ferpens : Io Baptifta à Porta, & experientia magiftris : e cancro limo fubiecto exoritur Scorpius : inde Ouidius decimoquinto metamorphof. Concaua littoreo fi demas brachia cancro Caterafupponas Terradeparte fepulta Scorpiusexibit , caudaque minabitur vn Co. Rurfus Bombycesinpapiliones nulla precedente corruptione inuertuntur , vt quotidiè videre licet penes mulieres, fericis artificijs operamdantes, quodnonpræterijt Ouidius loco citato . Quaquefolent canis frondes intexere filis Agrestes tinea, res obferuata colonis , Ferali mutant cum papilione figuram . Verùmfiquis adhuc grauiorem excupit au- &oritatem , aut exempla maiora , naturali fortè magix diffidens , Ariftoteli acquiefcat, quiapertiffimis monumentis de hiftoria animalium lib. 9. capite 49. id nobisfuadet , cuius verba regiftrare no erit ab re, exquibus veritas euentuum elucefcet magis . Itaergo naturæ protomyſta. Sed , vt quæque animalia pro fuis effectibus agere , fic pro fuis quoque actionibus affici , immutarique moribus folent ; partes etiam corporis nonnullafæpenumerò ratione agendi immuD · cùm mares vicerint , & exemplo marium tentant Superuentu coire; crifta enim, caudaque erigitur, ita nè facilè prætereafit , anfœminæ fint , cognofcere : nonnunquam enim calcaria parua ys enafcuntur Iam verò & mares nonnulli vifi funt, quicùm fortè fœmina interijffet , ipfi officio maris fungerentur inpullos, ductando ,fouendo , educando ita ne de cætero vel cucurire , velcoire appeterent. Quin etiam inde à primo ortu nature, ita nonnulli mares effœminati proueniunt, vt neque cucariant , neque per coitum agere velint, & Venerem eorum , qui tentent fuperuenire , patiantur . Cuculus etiam immutatur colore , & vocem minus explanat , cùmfe abditurus eft, quodfacere exortu canicula folet ; apparere autemincipit ab ineunte vere ad eius fyderis ortum. Abditur & ea , quam ænantham quidam appellant , ac fi vitifloram dixeris , ex ortu eiufdem fyderis , Occafu verò apparet, vitat enim interdumfrigora, aliàs estum . Necnon opupa cum colore, tum verò fpecie immutatur. vt Aeschylus Poetafatis carmine fuo expofuit. Quinfert fui fpectantem, & epopem mali Colore fpeciem multimodo pingens fuam. Saxicolam , &improbumarma gestantem alitem Adulti infantis forma bic fefe refert. Nam vere candicans vbi extitit nouo, Aestate tum deinde vt recanduit feges, Alas repentè varius maculatas quatit : Vagatur bic femper fastidiens locos , Deferta querit nemorum & inuias plagas. Et inferius idem Arift. fubiungit fic ; Rubecule , & quaruticilla appellantur , inuicem tranfeunt ; eftquerubecula hyberni temporis ruticilla eftiui ; nec alio ferè inter fe differunt , nifi peEtoris colore, & cauda . Sic & ficedula , & atricapille vicibus commutantur ; fit enim ineunte Autumno ficedula, ab Autumno protinus atricapilla ; nec inter eas difcrimenaliquod , nificoloris, & vocis eft , &c. Theophraftus etiam tertio de hiftoria plantarum capite 6. teftatur huiufmodi immutationes fæpius accidere. Quædam enim , inquit ille, temporis ratione mutari videntur , vt accipiter, vpu. pa , & fimiles volucres . Item pro locorum mutatione , vt coluber Stagnis exiccatis marcefcit. Euidentiffimè verò nonnulla cùm in generatione confiftunt: mutantur enim per animalia plura, vt cùm ex tinea eruca, tum ex ea papilio gigni tur . Necputarealiquis debet , mutationes hu iufcemodi effe non intrinfecas , fed fecundùm externas duntaxat figuras ; fiquidem vbi diuerfus apparet inftinctus , diuerfa operatio , atque altera corporis ftructura , ibi diuerfa ſpecificè conftitui debet natura ; Iam papilio cum præcedente eruca nil prorfus analogum habet. At mirum cuique videri poteft , quòd nulla appa- ren- 143 Geneanthropeia Lib. II. Tract.I. 144 rente corruptione , aut putredine animal à fe ip- JA fo diuerfum fpecie fieri poffit . Verùm id nature illius imperfectioni acceptum referatur , in qua fi paulo temperies immutetur , ftatim ad aliamanimam enafcitur difpofitio; qua pofita , illa introducitur . Etenim nifi præcedente aliqua alteratione nunquam ifta fequetur metamorphofis ; ideoque erucæ antequam in papiliones abeant , putamine includuntur, ibique per longum tempus abftemiæ viuunt , quare inędia , folitudine , ac tenebris primigenium habitum diffoluunt,priftinamque temperiem exuunt, atque tandem ad nouam animam difponuntur . Doctrinam hanc haurire fas eft ex ijs, quę Zoologus nofter quinto de hiftoria animalium capite decimonono his verbis exarauit. Nafcunturpa- B piliones ex erucis, erucæ ex virentibusfolijs, maximèque ex braffica Primùm minus quid millio confiftit in folio , mox vermiculi inde contrabuntur , &accrefcunt , tum intra triduum erucule afformantur,que aucta motu ceẞant,fuaque forma immutantur , appellanturque tantifper chrysalides, quafi aurelias dixeris : duro intecte putamine funt ad tactum mobiles, meatibus araneofis obducta, non os, non aliudex membris, quod confpicuumfit,poffident. Longopoft temporeputamine obrupto euolant , inde animal apennigera, quos papiliones vocamus . Itaque primùm dum eruce funt, cibo aluntur , atque excrementum emittunt. At verò cum in aurelias dictas tranfierint; nihil vel guftant , vel excernunt. vide plu- C rain eodem capite . Ex eodem infuper Theophrafto addifcere vnicuique licet ; quales mutationes in plantis fiant ;nam eodemlibro capite 3. 4. & 5. edocet, plerunque cupreffum ex fœmina marem prouenire; punicamin Ægypto de acida in dulcem conuerti : ex hordeo triticum , & ex tritico hordeum gigni, fed non eodemfundo . Item ex caprifico ficum , & ex fico caprificum ; rurfus ficum ex candida nigram , &ex nigra candidam . Adhuc Sifimbrium mutari in mentham ; triticum in lolium tranfire , & fimilia ; de quibus: etiam Plinius, & alij fermonem habent . Euen-J tus verò caufas , ne quid relinquamus illibatum Theophraftus ipfe reijcit , vel in culturam , vel D inregionem , vel in locum, vel in tempora, & fimilia multa, quæ variare poffunt fublunares effectus , vti etiam in præparationemfeminum , & eorundem artificiofam alterationem, quæ vfitata eft in primis apud agricolas facta ex nitro, quod & idem auctor, & Virgilius primo Georgicorum recenfet, & commendat his verbis. Semina vidi equidem multos medicare ferentes Et nitroprius,& nigraperfundere amurca, Grandior vtfactus filiquis fallacibus effet. Quæres, num omnibus animantibus infit rea liter fexus diftinctio , ficuti in principio vifi fu Imus afferere ? quæftionem foluit Ariftoteles 4. de hift. animal. cap. vltimo his verbis. Sexus ergo difcrimen in animalibus , que vitamftabilem viuunt , automninò in ijs , quæ testa integuntur nullum omnino est, At inmollibus,& crufta opertis mas habetur, &fœmina . Inpedestribus quoque, tumbipedibus, tumquadrupedibus fexus vterque est , atque etiam in ijs , que animal per coitum generant, aut ouum , aut vermem . Sed licet in multis difcrimenfexus non adfit ; nihilominus eft quædam diftinctio , quòd videlicet aliqua germen faciunt, alia minus : ficuti ftirpium alix fructum ferunt , aliæ fteriles omninò funt. Sola anguilla neque mas , neque fœmina eft, neque ex fe aliquam prolem procreare poteft. Cæterùm , vt inquit Ariftoteles , in teftaceis, atque ftirpibus , quod pariat , & generet eft, quod autem marisfungatur officio,deeft . Efto auctarium , cantharos , ideftfcarabaos omnes effe mares ex Porphirio , & Horo ; quò pertinet Aufonij lepidum epigramma in Marcum quendam Pullariam , qui cùm effet . Peruerfa Veneris poftico vulnere fosfor Lucilli vatis fubulo , pullo , premo . Quæritideò ex Pythagora, cuius opinio fuit,' animasin diuerfa tranfire corpora, in quodnam, poft fati diem , euafurus ille fit animal ex palingenefia:qui refpondit : Non taurus, non mulus erit , non Hippochamelus: Noncaper, aut aries , fedfcarabeus erit. Hinc apud Ægyptios Patris, ac foligenitoris Hieroglyphicumfcarabeus erat, quòd is abfque foe minafolo bubulo, vel afinino fimo producat; ex hoc enim confectas , & elaboratas pilulas volutando fuogenitali reſpergit femine ; meritò ideo fcarabei nomine malè audit , qui fterilis agri fimumproprio feminio irrorat . CAPVT X. In quofexu natura maiorem pulchritudinem pingat . Ꭰ E hominis perfectione fat egimus inprincipio huius tractatus , ad calcem eiufdem inueftigandum modò videtur , quem fexumpiarix infignis natura maiori pulchritudinis lumine decoret , & coloribus ornet clarioribus . Enimuerò fi virorum temperaturam refpiciamus , membrorum difpofitionem, lacertorum aptitudinem , atque omnium partium fymmetriam , nemini dubium ftructura corporis huius cui vis apprimè concinno corpori muliebri longè præcellit.. Atqui muliebris vultus ex alia parte decore , & for- 145 Geneanthropeix Lib. II. Tra&. I. 146 formofa tineatura virili afpe&ui maximè præftat. JA Quodfanè myfterium poetarum figmentis reueJatum eft , cum pulchritudinis numen mulieris idòlo effinxerunt , quod Venerem nuncuparunt, que lepores, atque gratias impertiri credebatur. Vt plurimum itaque mulieris imago venuftior eft, & elegantior virili facie. An igitur, vt nonerca infimulanda eft natura à virorum cetu?No equidem:habentpotitis vnde conquærantur mulieres,quarumprofectò imperfectio ea eft,is defe- &us, criminatanta, vt nifi fuperficie tenus venuftate quadam faciei compenfarentur, nunquam viri , velfaltem ægrè mulierum appetefentcommercium ; hinc autem fequeretur , vt generatioperiret, & vnà cumgeneratione pariter naturadeficeret; vel adhuc inuitò huiufmo B . di opus viri elaborarent : vtautem commentator habet3. Ethic Qui facitaliquid inuitò,triftaturcum ipfo . Exagentis verò triftitia imperfe&us ederetur effe&us ; nam delectatio , tette Ariftotele , perficit opus . Iam vt natura prouidafuæ incolumitati obuiam iret , videns in reli- , quum mulieris imperfectionem effe quodam- modoneceffariam , enixa eft vultum , quoad potuit , elegantem defignare , cuius nitore pellecti viri , nunquam generationis opificium afpernas rentur; fed pulchritudine potiùs , quæ eft animorumflamma excitati in illud femper intenderent, exquo poftmodumrerumferies, & vniuerfi bonaperpetuò quodam fluxu propagarentur: ...) Secundòdici poffet , quòd ipfius naturææquitati confonum erat, vt mulieres, quæ in feneAute turpes, ac fædæ erantfuturæ, in iuuentute forma, & gratia pollerent; vir autem quantò fenefcit magis , tantò perfectior euadit . Præte rea cùm defraudatæ fint mulieres cunctis animi præclaris dotibus , iuftitiæ diftributiuæ munus poftulabat, vt faltem venuftate vifus , &afpectu faciei decoro damna rependerentur; hinc ideò factum eft , vt in earum productione virtus for- matiuafeminis,cùm non ita ftudiosè occupetur circa complexionis energiam , lacertorum apti tudinem compofitam , & omniumpænè membrorum fortem , & harmoniofam ftructuram , i fuumtotum conatum adhibeat, &vires omnes explicet propè re&tam , atque elegantem faciei picturam nonfecus ac fedulus ille pictor, fiue fculptor , qui vniuerfum corpus fimplici quadam obtegit vefte , vultum tamen omni decore, ac pulchritudine præftantem nititur effingere . Quòni fallor pertinent Anacreontis illa carmina . Tauroferire cornu : Equo ferire calce: Lepori valere curfu: Naturadat leoni Dentes biante rictu : Pifces docet natare : Aues docet volare : ノ C D 4 Prudentiam viris dat: At fœminis nequiuit ; Quidergodonat illis? Decoram babere formam Adde, quòd ifthęc mulierum forma, &venu ftas, obfragilitatem , cui nimium eft inautora- & ta , abfolute dici non poteft virili pulchritudine excellentior. Quò enim pacto formæ decus illud celebretur , quod omni caducitate fubie- &umbreui tempore corruit, leui quapiam occafione caligat, parua quauis caufa protinus deficit? Fugitiuuentus , & verecundus color ; Reliquit offa pellem amictalurida . Horatius inquit . Quam fuit momentanea & Flore , & Laydis , & Helena pulchritudo ? Nonne vt vapor, vtfumus euanuit ? Florem decoris finguli carpunt dies . Aiebat Seneca; quæ tandem temporis iniuriæ tota fubiacet pulchritudo , illa prorfus propria eft mulierum ; hinc varcs ille faftum depreffurus Lidię pulchritudinefuperbientis conçinit . Hanc ne putas viridi manfuram in corporedotem ? Neccariturafuis leuia membra bonis ? Falleris : ista fugit nunquam reditura iuuentus, • Et quacunquebreui tempore formaperit . Hinc Theophraftus . Modici temporis tyrannus eft pulchritudo . Rurfus picturata mulierum facies venuftior idcircò apparet, quoniam in ornatu , & mundo muliebri , omnis earum repofita cura eft . Etenim, vt aiebat Epictetus cap. 62. fui Enchiridij . Mulieres ftatim abannodecimoquarto à viris domine vocantur; proindè cùm vident,fe nihilaliud habere muneris , nifi vt cum viris concumbant, comere fe incipiunt, atque in ornatu fpem collocant omnem. At viros talis elegantia mollis , &lafciua venuftas nèquaquam decet ; fed quædam potius forma feria, & generofa maieftas. Quid enim ? An confentaneum effet , viros ad prudentiam , ad fapientiam , adfortitudinem natos tota die tingere comas, difponere crines, pingere vultum , tergere pellem, depilare mentum? fuco genas, labiapurpuriffo,faciem crocodili ftercore menti→ ri, actot quifquilijs exornare corpus ? Annon fatis cun&is hominibus , &etiam Dijs damnatus Sardanapalus eft, qui omnis generis luxuriæ deditus nec erubuit inter fcortorum greges nere , & muliebri habitu fœminas omnes anteire lafciuia ? An non etiam fatis omnibus modijs execranda memoria eft Neronis , Heliogabali , &aliorum , quibus effe viros, iniuria fuit ? fed miffa hæc faciamus. Poftrema ratio , cur uultu mulieres elegantiores exiftant, defumi poffet abaftris , ex eo uidelicet, quod in mulierum formatione conueInit peculiaritèr Luna, & Venus, fub quibus plaK ne- 147 Geneanthropeix Lib. II. Tract.I. 148 netis, eò quòd pręhumidi fint, decora, &mol-1A Jipfum non deſcendit, nifi priùs aptiffimè ſit lis facies conformatur, ut à Genethliacis palam profertur , & nos alibi . Illud infuper non filendum, quòd etiam rara eft , immò rariffima mulierum perfecta , & omnibus numeris completa pulchritudo ; femper enim pluribus deficit . Si quis autem nofcere aucat pulchritudinis muliebris uniuerfasdotes, acfplendores, audiat ex loanne Neuizano his carminibus. Triginta bac babeat , que vult formofa vocari Famina,fic Helenamfamafuiffe,refert . Albatria, & totidem nigra, & tria rubra ·puella: Tres babeat longas res, totidemque breues: Tres craffas, totidemgraciles , tria ftričta , tot ampla Sint ibidemhuic forme, fint quoqueparuatria . Albacutis , niuei dentes, albique capilli : Nigrioculi , cunnus , nigra fupercilia: Labia, gene, atque vngues rubri: fit corpore longa , Et longicrines ; fit quoque longa manus ; Sintque breues dentes : aur is ; pes : pectora latz , Et clunes , diftent ipfa fupercilia : Cunnus, & os ftriétum,ftringunt vbi cingulaftricta; pre paratum, membrorum ordine , modo, & fpecie. Ordo refpicit partium interualla : modus quantitatem:fpecies lineamenta , & colorem . Oportet primariò, vt fingula membra in toto corpore naturalem habeant fitum , fuis nempè locis oculi , nafus , aures , &reliquæ omnes par ticule locentur, & inter ipfas opportuna iaceant interualla. Poft fitum accedere neceffariò debet fingulis membris conueniens, & proportionata magnitudo , quæ ita defcribi oportet . Tres nafi in longumdifpofiti vultus vnius impleant longitudinem : Aurium vtrarumque femicirculi vnå coniuncti, oris aperti circulum compleant ; quòd .idem efficeredebentfupercilia fimulconiuncia : B longitudo nafi longitudinem labij implere de. bet, aurisque fimiliter: Gemini oculorum orbes vnum æquent oris hiatum : capita octo proceri tatem corporis comprehendant ; quam eandem eemonftrare debet brachiorum inlongum extenfio , crurumque fimiliter, atque pedum . Re: quiritur demum ad pulchritudinis fupplemen tum fpecies ipfarum partium , quæ nihil eft aliud quàm linearum attractus artificiofi , rugæque concinnæ : oculorum fplendor , ferenitasfrontis , iucunditas oris , color floridus , candidus , &rubicundus , ac tandem fingularum particularum fulgensdecus. Quiplura defideFat, legat Fregofium in Anterote, & Ficinum in Conuiuio . Sint coxa,& collum, vuluaque turgidula.C Subtiles digiti, crines, &labra puellis: Paruus fit nafus ; parua mamilla , caput Cùm nulla, aut rara fint ba ,formofa vocari Nullapuella poteft ; rarapuellapoteft. Quamuis autem his omnibus adamuflim mulier decorataforet ; non tamen dici poffet, virilem excedere venuftatem , dummodò vir inconcinnam , & monftruofam formam, ac prauam artuum difpofitionem ab vtero non contraxerit; quandoquidem femper exemplar præftat exemplo . Sicut igitur Deus, viri Archetypus infinito modo pulchritudinis lumine præcellit ei, ita mulier, quæfacta eft ad imaginem viri (faciamusadiutorium fimile fibi, )fui exemplaris comparempulchritudinem nequit referre. Atfcire cupies , in quo confiftat hæc viri pulchritudo , & venuftatis perfectio ? Porrò Ficinoprobante, ad Platonis conuiuium Oratione quinta capite fexto , a&tus viuacitas , & gratia quædam elegans influxu propria idea , in corpus refulgens ( id enim eſt pulchritudo ) in corpus D Cæterùm ifthæc pulchritudo corporis vfque adeò viris expetenda eft , quatenus cœleftis anime domicilium venuftius vndique fit , & quia , vt Platonicis placet, in pulchro corpore pulcher animus viget . Alioquin dicebat SeRaròformaviris ( faculaprofpice) Impunita fuit. necain Hyppolito, eftque pariter tempore caduca, morbis, & fene&tute labilis ; hinc Tragadus idem: Ancepsformabonum, mortalibus Exigui donumbreue temporis ; Res eft formafugax. At nihilominusnon ex hoc afpernanda pulchritudo nobis eft ; nam τῶν καλῶν καὶ ὀπάρη καλή . ideft Pulchrorum etiam Autumnus pulcher eft, vtfertur adagio . Geneanthropeix Ioannis Benedicti Sinibaldi . TRA- 149 Geneanthropeia Lib. II. Tract. II. 150 TRACTATVS SECVNDVS. De Salaci complexione , & naturis Epicataphoris. PRAE LO QV IV M. VM in vtroque fexu falaces exurgant naturæ ; & in Venerem procliues habitus vel temperie, vel proprietate , vel aftro enafcantur ; vifum idcircò eft, hunctractatum precedenticon necere, quatenus virorum Genium , & mulierum dignofcentes libidinem, has magis , velillos generationis muneri aptiores ef fe comperiamus : Formatenimnaturaprius nos intus ad om- nem Fortunarum habitum, iuuat, aut impellit ad iram , canebat Aut ad bumum mærore graui deducit , & angit. Horatius de arte poética, Etenim in illud femperftudium par eft quemquam incumbere, ad quodànaturahabuitpropenfionem . Necnifi naturares venit apta fue . Inquit Fauftus ; cui confonat in Andria Terentius inquicas . Paululum intereſſe cenfes , ex animo bac omnia Vtfertnatura fifacias , an de industria? Quare & opus Hymeneiab ijs patrari melius, eredendum eft, qui, Genio aufpice, in Venerem tentiginem præfeferunt . De his igitur in fpecie agendum primòeft , mox de indiuiduis quibuf dam aliqua etiam adiungemus . Perlege, dele, Яaberis . Hic campo indulget , bune aleadecoquit, ille In Venerem putris . Dicebat Perfius quinta Satyra, CAPVT I, De Satyris,& Silenis, Faunisq.,autAegipanibus: necnon Tritonibus , ac Nereidibus. с VM Satyris à Salacitate nomen inditum fit: oan enim græcè tentiginem ad Venerem fignificat ; cumque hi ab omnibuspaf fim libidinofiffimi habiti fint , meritòhic,vbi de naturis Venereis agere inftituimus,agitandum primò videtur, B Anumferinum , vel humanum hoc genusaliquan do extiterit , & an potius Poetarum commentumfuerit, Pliniuslibrofeptimo natural. hiftor. fcribit , Satyros effe animalia velociffima , quæ quatuorhabent pedes in Subfolanis Indorum montibushumana effigie , ac rectè currentia . Paufanias etiam in Atticisfcriptum reliquit, Euphemum Carthaginenfem in extremas Oceani partesdelatum multas defertas infulas inuenif fe , in quarum vnam cùm tempeftate coactus appuliffet, quæ Satyrida dicebatur , vidit incolas , rufos, & caudas habentes intra clunes haud multò minores equinis, qui cùm illuc aduectos nautas infpexiffent , accurrerunt omnes ad extremumlitus , & inarticulato ftridore nauim inuaferuntfuribundi , atque in fœminas , que forte aderant , irruperunt vitanta, vt vix armis, & fuftibus abigi potuerint . Interim verò nautæ, nequid violentum à brutis illis fuftinerent, nauim à litore distulerunt iactis anchoris , ac barbaram quandam mulierem, quamferebant , expofuerunt inlittus , in quem confeftim tantapetulantia debaccbati funt omnes , vt per omniacorporis capa libidinem expleuerint.Theo pompusMida Phrygis , & Sileni colloquium illud commemorat , in quo tot aniles habentur cantilene. Quid plura? in illa celeberrima Annonis Ducis Carthaginienfium nauigatione, qua fecit vitra Columnas Herculis, hæc relata ha bemus. Donec ad magnum quendam finum peruenimus quem interpretesVefpericornu vo cari dixerunt, in quo alia erat infula , in quam egreffi nibilper diem nifi fyluam videbamus , at per notes ignes permultos accenfos , & vocem fiftularumaudiebamus, cymbalorumque , ac tympanorum incredibilemftrepitum , quare nos timor inuafit. In bis enim locis magnaSatyrorum multitudo babitare credebatur . Ex his igitur , & alijs monumentis colligi videtur , Satyros aliquando fuiffe, &confequenternunc etiam tem porisreperiripoffe , in externis aliquibus regionibus ; eò magis, quòd Diui Hieronymi accedit nonleuis auctoritas , qui de D. Antonio narrat, eum vidiffe aliquando homunculum aduncis ma nibus , &frontecornibusafpera, cui extrema corporis in caprarum pedesdefinebant, & cùm premiffo figno crucis eum, quifnam effet, inter rogaret Antonius , refpondiffe illum ; Mortalis gofum, vnus ex accolis eremi, quos vano errore delufa gentilitas Faunos, Satyrosq., & Incu bos appellant. C D K 2 Ve- 151 Lib. II. Tract.II: 152 Geneanthropeix Verùm quicquid alij fentiant, puto ego, Saty- A ros, Silenos , & Faunos Poetarum effe figmenta, & Chymericas naturas , neque vllo vnquam temporefimiles , fiue dicas feras humanas, vel hominesferinos repertos effe in fpecie . Dicoin fpecie, quoniam haudquaquam inficiabor, inueniri poffe , ficuti non raròeuenere , monftruofos aliquos partus , qui aliquatenus , & oretenus humanam effigiem referant; in reliquis verò infernis partibus beftiam fapiant . Non tamen abfque crimine aufim affirmare, id genus monftra homines effe, rationis lumine quopiam imbutos , abalijs quodammodo diuerfos , & libidine præpollentes ; vt propterea D. Auguftinus cefpitans aliquando dixerit, Faunos, aut immortales animas non habere ,aut humano femine natos . Nifi fortè cenfere velimus , id quod ego mihi facilè perfuadeo, prifcos Ethnicos , quifub fabularum vmbraculis myfticos theologiæ, & moralitatisfenfus exprimebant, eos omnes Satyros nuncupaffe, quilibidini, &genio totis viribus, & affidua intentione indulgerent putres; adeò vt ex belluarum operatione beftiæ ipfi euaderent, omnirationis lumine , & heroica virtute defpectis ; quod manifeftè infinuabant , cùm illorum medietatem caprinam fingebant. Siquidem irrationalis appetitus, &ferina concupifcentia in infima refidet hominis medietate; vt hinc iure apud Lucianum in Deorum Concilio à Momo Dionyfius accufetur prior ijs verbis . Omnes enim, ut opinor, videtis, quàm mollis fit , &effœminatus delicijs, dimidio infaniens, ftatim àfummo mane merum fpirans Hle verò totam fratriam nobis induxit , & toto choro aduecto praftò eft . Deofque declarauit & Pana , &Si lenum, & Satyros agreftes quofpiam , & caprariospermultos hominesfaltationi deditos , &formamonftrafpectabiles . Quorum bic quidemgerens cornuadimidiaparte corporis capram referens, barbamque profundam nutriens parum ab birco difcrepat &c. quoque cenfus , & confimilis naturæ exiftimari debent Tritones , ac Nereides, marina fcilicet monftra, humana facie confignata, & exurente intra aquarum frigora falacitate prędita ; quorum fpeciem in mari reperiri præter veterum auctoritates , ac maximè Plinij libro 9.fuæ naturalis Hiftor. cap. 5. vbi narrat Tiberio Principi OlyffiponenfemLegatum nuntiaffe,Tritonemin quodam fpecu vifum, auditumque concha canentem. Diuo etiam Augufto perlitteras fignificatum , Nereidas complures exanimes Galliæ in littore apparuiffe; habemus proximi feculi te, ftes oculatos, & intemeratæ fidei viros ; nam Theodorus Gaza, Philofophia non minus, quàm Græcafacundia confpicuus vidit aliquando, AleBxandro ab Alexandro referente 3. Genialium dierum cap.8.in Peloponeffo Nereidem humana facie , fatifque decora infignitam, corpore fquamofo ad pubemvfque, reliquum verò in locufte caudam definebat ; Iacebat autem illa procellis cum aliorum pifcium monftruofa ferie illifa in littore mæfta, & quafi exanimis, lacrymas , & fufpiria manifeftè promens ; donec branchis , & cauda repens fe tandem præcipitem in mare dedit, nec iterum apparuit vfquam. Itaquoque Georgius Trapezuntius, eximiæ eruditionis au- &torpalàm cumamicis profitebatur, fefe in fonte quodam non procul a littore eleganti forma puellam confpexifle pube tenus , fuper vndas quafi lafciuientem ; quæ tamen vbi primùm fe confpectamagnouit, fe fe in aquis abfcondidit. Aliud exemplum publicis actis conteftatum re fert Alexander idem loco citato, quod quia mirabile eft, eius verbis relatum volo:In Epiro adfon tem iugis aquæ, ad quem mulieres ex oppidulo aquatum ventitabant , Tritonem , feu marinum bominem è fpelunca , quamforte ibi nactus fue rat, obferuare folitum, fiquando folam adaquas accedentem, autper littus obambulantem mulie rem videret , ipfum ex ondis, & fpelunca lenigreßu, tacitifq. veftigijs defilire , & a tergo acce dere,ac uicompreßam mulierem ex infidy's adori- ri, admare concubitus caufa arripere arreptaq. fub vndis deferre confueuiße;Quod cùm apudloci incolaspercrebuiffet , diligentius marinum monstrum obferuaffe, &cùm diutule laqueos illeintendiffent,baud multopoft dolo captum, & laqueis victum cepiße : cùmque cibo abstineret extra aquas diutius viuere nequiffe , fqualloreque tandem , & tedio ad extremamtabem veniffe . Hac fi vera funt, haud omninofabulofa cenfenda erunt, que apud Poetas de Tritonibus leguntur, ac in primis Galatçę raptusfamofus. Interim tamendecernatur, has quoque marinas belluas, fuperficie tenus humanas magno libidinis oftro agitari. > Infuper veliftæ naturæ funt ferinæ , vel tota humanæ. Sidicas, brutales effe , & nihil participarehominis, affentiar : etenim &fimiæ , & cebus, & caniceps funt naturæ ancipitis, vt Ariftotel. ait 2. de hiftoria animal.cap.8. partim ho- D minem, partim quadrupedemimitantes, quoad extrinfecam videlicet delineaturam ; & hæc quoqueanimaliafàlaciffima funt, e quorum vtique cenfu fuiffe arbitror Satyrum, feu monfirum illud apud Plutarchumin Sylla, de quo fic. Hoc in loco memoria proditum est ,fomno pref fumSatyrum fuiffe captum , qualem Poeta , ac pictores effingunt.Isperductus adSyllam complu res per interpretes , quis nam effet interrogatus, nibil, quod poßet intelligi , vixvociferatus est. At vocemafperam equi præfertim hinnita, bircibalatu permiftam edens , cùm Syllam obftu pefeciffet , datis comitibus dimiffus est. Huius Quòd fi fortè dicas , huiufmodi naturas elle humanas, nihil rationi , & veritati confonum laffirmabis ; quandoquidem humana fpecies de ter- 153 Geneanthropeia Lib.II. Tract II 154 terminatur hac noftra corporum delineatione,JA his organis , hifce potentijs : alioquin cœleftis animus, & ethereus fpiritus , aurę diuinę particula, in caprarum , afinorum , & porcorum , etiam cœnofa corpora , lurida vifcera , membraque fœdadefcendere poffet ; quod ' nedum a naturali , à diuina quoque Philofophia nimis eft alienum , redoletque prorfus Archimagi Paracelfihereticam opinionem, quilibro de occultaphilofophia impudenter nimiùm affeuerauit, Deumpręter homines , Adami pofteros , alia quatuor hominum genera , carne , offibus , & rationeprędita produxiffe , eosque in fingulis elementis collocaffe : Pigmços , & Gnomos in terrę vifceribus: Nymphas , & Vndenas in aquis : Silphos , &Melufinas in aere: Vulcanos, & Salamandras in igne; Quid nugacius Nec item cenfeas , naturas effe medias inter feras, & homines, nam hæc affertio eft Philofophis indigna Sed quid dicendum de Sileno ? Hunc ducem Satyrorum effinxerunt, qui eum tanquam Patrem agnofcebant. inde Quid in metamorph. Bacche , Satyrique fequuntur . & 2. de arte amandi. Ebrius ecce fenex pando delapfus afello, Clamarunt Satyri,furge, age, furge pater.

cepfqueperauras Curfitat, & vastos edit ad aftra fonos . Accedunt FauniSatyris, Panumque caterua Manibus admixtamilitat ore fero . Syluanis.coeunt Aquili, Laruæque nocentes, CùmLamijs callem participare ftudent . Saltu librantur Furiaglomerantur ijsdem Larua quasSimis Fantua iunctapremit. At, lectorauide, ne hic te corollide defraudem, illud ingenio tuo veftigandum offero , cur nimirum fi Faunus tantæ libidinis reus cenfebatur, eiustamen vxortamillibata caftitatis fuiffe fcribitur, vt nec ipfa virum viderit vnquam , nec à viro præterquamà coniuge confpecta ipfa fuerit , femperque intra Gynæcium occulta vixeBrit. Hanc Romani Bonamdeamnuncuparunt, in cuius facris , quæ menfe Maio fiebant, ne tantę pudicitię decus quoquomodo lęderetur, neceffe eratnon modò procul effe mares ; verùm vel ipfas picturas, & fimulacra virorum . Huius euentusrationem cùmfueris expifcatus , amabo te , impertire myfterium . CAPVT II. Hunc finxerunt educaffeBacchum, ac proin- Quidfit dicendum de Priapo , &cur mutone defemper vino temulentum effe; hinc bellè Virgilius eclogafexta . C Silenumpueri fomno videre iacentem.. Inflatum besterno venas, &femperlaccho. Confequenter erat idem libidinofiffimus ; quoniam , vt optimè noftis, vinum eft Veneris incitamentum, &libidinis fomes; id quod etiam addifcere poffumus ex eius defcriptione phyfiognomonica; namfcribitLiucianus, inConcilio. Deorum, hunc fenem extitiffe , & caluum , & fimum, & afino plerumque vtentem, ftaturacor poris breuem, corpóre obæfum , &ventricofam, necnon magnis auribus , &arroctis; quæ omnia funt manifefta libidinis lineamenta , vt patebit inferiis . Cæterum id , quòdftatuimus de Satyris,idem prorfus de Silenodicendum,vel fi magis placet, exiftimandumcum MartinoDelriolib.difquifit magicarum, &alijs Theologis, D Satyros, Faunofque demones quofdam fuiffe a Pfello, & alijs afinipedes , vel onofcelides di- &os, veletiam Aegipanes, quafi capripedes, quorum fæpè tripudia uifa effe in monte Atlante , teftatur Plinius, &confirmat etiam Iulius Scaliger, qui hodierno etiam tempore eo loci videri fatyrorum choreas teftatur;nonnifi igitur De mones Incubos, & Succubos extitifle putandum eft, quorum PrincipiFauno.decepta Gentilitas terribiles tribuebat fonitus , & holocaufta ctiam offerebat . De his DæmonumChoreis ita Saxo Grammaticus lib. 1. hiftor. Dan. Trux Lemarum chorus aduebitur , preE rigidopingeretur. XEAT & Priapus in Veneris. theatrum , fuamque libidinem explicet ingenti, femperque tento mutonefignificatam , eiufque genealogiam referamus . Ferunt , Apollonius inter alios, Venerem cum Baccho congreffam fuifse , deinde cùm is ad Indicam expeditionem exiuifset, cum Adonidefepius concubuifse , & Priapum concepifse . Accidit autem , quòd reuertenti Dyonifio Venus cum coronaobuiam præceffit, verum eum ita coronatum fequi deinde noluit, eòquod, illo abfente , alijs nupfifse pudebat ; fed in Lampfacumrecedens ibi pareredecreuit, cui luno, zelotypia capta , opemferre fimulans, venefica manuvterum attigit , fecitque, vt puerum vndequaque deformem, & prę ceteris incredibilem genitalis magnitudinem referentem pepererit, ac Priapus nominatus fuit; quem tamencùm vidit Venus , ob membri magnitudinem noluit,reliquitque vt monftrum in Lampfa-, co, vndedemum expulfusfuit , quia Lampfacenis mulieribus erat apprimè gratus . Profectò fabula hec nonillepida eft , & arcanos continet fenfus . Rurfus Archias inter Græcos infignis auctor Priapi deformitatem his carminibus exprompfit . Littoraparuusego bic babito faxofa Priapus, Nullaque cum mergis bella cruenta gero. Di- 155 Geneanthropeia Lib. II. Trac II. 156 Diflertus oultus , pes nullus , falce dulando Pifcator talem finxerit , aut melius . Aperiatur myfterium, Nomine Priapi nil aliud, quàm rerum omnium femen defignatur , id quod tenfum veretrum declarat . Rurfus finxeruntfilium Dionyfij , ideft Solis , & vt quidam volunt Naiadis Nymphę; eo quia ex calore Solis , & humore omnium fœcundiffimę generationes rerum educuntur . Hinc lamblichus libro primo de myfterijs Ægyptiorum capite vndecimofcripferat . Veruntamen admagis fingularia defcendamus , aßeuerantes, ofcillorum erectionem fœcunda virtutis fignum præfeferre, arbitramurque , vim banc fœcunditatis per bac fignaprouocari admundi genituram eo argumen- " Adienda. Ifis pudenda mariti longè , latèque exquifiuit, qua cùm non poffet inuestigare, audiuilletque à Nymphaquadam Marinafuiſſe à pifcibus Oxyrincho , Phagro , & Lepidauro comesta , ab eorum efu Aegyptios imposterum abstinere iuffit , eosque facros effe voluit . Pudenda tamen ex auro fabricari præcepit , quafolemni ritu appendit tbolo templi, propofuitque populi adoranda,tamquam partem datam à Natura Generationi aptam, & neceffariam ad propagatio nemgeneris humani , Phallumque vocauit . Cu ius numen Sacerdotes facrificijs bonorarunt , eiusque cultum ftatim amplexi funt Arabes, & Syri,poflea tota Gracia tamAfiatica , quàm Europea , Deumque iftum generationis effica cem nominauerunt Priapum . Hebrei bunc quoque venerati funt, & vocauerunt Fbagor , vel Beelpbagor , cuius antiftes fuit Maacha Regis Afa Mater , vt traditum eft fecundo Paralip. 16. Plura ad hanc rem facientia lector habebis infra , vbi de inftrumentis generationi deferuientibuserit fermo ; nam de Ofcillis , Phal lo, ictiphallo, & fafcino aliqua declaramus , quòd fæpè multa vere nouo confecrantur ad B Venerem pertinentia , quandò mundus vniuerfus à Dijs immortalibus totius fœture partum fufcipit. &hinc hortorum creditus eft ille numen, cui arrident verficuli ex Columella : fedtruncumfortè dolatum . Arboris antiquenumen venerare Iclipballi Terribilis mebri, medio quifemper in horto. Inguinibus pueropradoni falce minatur. Cæterum nihil ipfius Priapi non poeticum eft. Addam tantümodo pro corollide ex Luciano de SyriaDea,que ad Priapum fpectantia in facra Ciuitate obferuauit; ait enim: Nam& Dionyfius in Syria venit, eo videlicet itinere, quo in Aethiopia eft profectus, funt multa in templo eius indicia, que ipsu autiorem coprobant, inter qua, barbare, &lapilli Indici , &Elephantorum cornua, quæ ille ex Aethiopia tulit ; etiam Friapi Stant in vestibulis duo admodummagni , qui tali Epigrammate infcripti funt. CAPVT III. De Genio Veneris . veftes CABETVenus Geniumfuum Hos pofuit Bacchus tibi Iuno nouerca Priapos. Cæterùm dicam &aliud, quo ritu videlicet Dionysÿj facrain Aedeperagant . Priapos Graci, quos phallos ipfidicunt Dionyfio erigunt; in qui bus & tale quiddam portant, viros putaexiguos exligno effigiatos, magna virilia babentes , &c. Plura fi arrideant, tute ipfe legas inferius apud illum . Verum adhuc paulò magis feriam de Priapi numinis origine hiftoriam referamus ex Iano Iacobo Boiffardo librode Diuinatione , & magicis præftigijs , vbi Serapin, fiue Ofiridem defcribit; nam cum is , qui Ægyptiorum Rex erat à Typhone, quinquagintaalijs Regni nobilibus confpirantibus,interficeretur , & inpartes difcerperetur,quilibet ex coniuratis portionem fuam fecum abftulit , pudendis tantummodo relictis , quæ in Nili profluentcm abiecta in mare deuolutafunt, &à Phagro, Oxyrincho , & Lepidauro pifcibus deuorata fuerunt . Poft hæc Ifis Regina, &vxorper indicem poft menfesaliquotdefuncti coniugispartes reperit , easque, fimul compofitasin Abato Infula Paludis Memphitica depofuit. Iam reliqua ex Boiffardo auD H. quo tanquam duce , feu Archi tecoin generationis opificio , ac minifterio vtitur . De Genio itaque breuiter pauca intertexenda , vt omnibus calculis abfoluta fit pedurgie tractatio. Multiplexprofectò extitit antiquorum de Genijs opinio:fiquidem Pla to , & cum eo vniuerfa Academia triplicem ftatuit rationalis nature gradum , Deorum fcilie cet, Dæmonum, & hominum; Deos in primis in fublimi Coeli vertice collocat , ab omni ma teria abiun&tos , fummè intellectiuos , fummè bonos . Homines in terreftri regione, materiæ, confortes, intelle&u præditos, præcellæ diuini- tatis numifmata . Medium verò inter hos gradum tenere Dæmones , ait , ideoque medioxumos dici , quafi mediam inter Deum, & ho mines naturamreferant : & horum plures exi terefpecies: vti Lares, Heroas, Manes ,Genios, quosinfuperin duplici reperiri differentia & Pythagorici , & Socratici affirmant: alios namque bonos , alios malos effe exiftimarunt ; adeò vt ex horum arbitrio , cuilibet homini fitab ortus principioinditus Genius vnus bonus , calode- mon; & malus alter,cacodamon. Adhuc lamblichus de myfterijs Aegyptiorum quinto hos Genios corporali quodam velamine indutos af ferit, quod tamen exmateria, aut elementis, aut alio 157 Geneanthropeia Lib. II. Tract. II. 158 alio corporum genere conftare detre&tat : quin- A fcundè, &laboriosè illam fubibit ; necnon etiam imòillos facitanimæ , eiusque potentiæ anteriores , & libroprimo idem auctor , hos facit inuifibiles , Deorumque miniftros , habet enim capite vigefimofic. Omninòautem Deorumest ef fe Architectos , Duces , &Principes , &præfiderererum ordini : Genÿj verò miniftrant , &man data diuina exequuntur , quafi Deorum internunci, promptaquadam vtentes , ceù manuum arte negociantur in bis, de quibus Dij intelligunt, & volunt, & imperant . Proinde ipfi Dij proculabborrentàpotentijs ingenerationem vergentibus:contra Genij ab his potentijs, non omninò abfoluti, & puri funt . Arcanam profe&ò , & maximè myſterioſam do&rinam hæc verba continent . Sed profequamur Geniorum officium , B ac'naturale munus ab eodem lamblicho defcriptum primo capite lib. 2. vbi fic . Geniorum quidem natura eft tranfigere , & perficere opificium naturarum circamundum, & complere curam fingularium rerum , qua generantur; &infra: præterea definire oportet alia quoque rationeGeniorum vires ftatuendo eas genitales , & turatrices naturæ, necnon pertinere ad eofdem , animas alligarecorporibus . Ex his hactenus ex Platonicorum pœnu relatis , multa quidem funt captu difficilia , ac fimulfalfa : multa etiam veritatem,licet obfcurè, continent, quam pro viribus elucidare quàmbreuiffimè conabimur. OP Primùmitaque ftatuendum, Genium, nec effe Dæmonem , nec numen, nec aliud quidpiam ante animam , vt Platonici , & Iamblichus in primis aftruunt ; huiufmodi namque opiniones gentilitatis redolent commenta; neque eft operepretium, vt opinionem fatis iam diù profligatam eniter obtrudere : quid ergo erit ille ? Exiftimarim, Genium nihil effe aliud , quàm naturæ indiuidualis infeparabilem inftin&um , feu eiufdem procliuitatem ad bonum , vel ad malum ; ad virtutem , vel ad vitium ; fiue dicas, effe proprietatem quandam, emanantem fingulatim à propria , & indiuidua cuiuslibet temperatura . Sicuti enim ex propria cuiuslibet Ipecie manat fpecifica proprietas , atque infeparabilis inftinétus quo fpecies illa huic , vel illi propendet actui ; vt exempligratia in homine rifibilitas , qua ad a&tum exit ridendi , &in equo hinnibilitas, qua hinnitum profert ; ita prorfus conftituto indiuiduo , eiusque ex affe concinnato temperamento , cum omnibus, & fingulis indiuiduantibus conditionibus, ftatim exurgit códiov , aut (fi mauis) proprietas indiuidualis , qua indiuiduum illud procliue fit ad hoc , vel illud opus facilè , & cum iucunditate patrandum. Dixifacilè , & cum iucunditate, quoniam homo quilibet ea , qua pollet naturali prudentia, & mentis diuinitate aggredi quidem poteft prouinciam quamlibet , fed nifi adiuuet Genius,&indiuidualis illa proprietas,iniu-l • cum naturę ipfius manifefta repugnantia ; vnde poftmodum opus imperfectum exilire neceffe eft ; namficuti ex Philofopho delectatio perficit opus, fic repugnantia imperfe&tum idem , &inconcinnum præftiterit . Huiufcemodi infuper inftinctum fobolem eſſe temperamenti , & complexionis, patet ex eo, quòd velut quilibet peculiarem fuam geftat ex ortu temperaturam , ita & fuum genium ; vt vix inuenire fit duos infimul homines pari, & aqua lance ad idem procliués : co modo , quo difficile eft, duos reperiri eodem ad æquilibrium temperamento imbutos . Hunc inftinctum Phyfiognomonici nomine moris defcribunt , dum contendunt probare, quòd mores animi fequantur corporis crafim ; id quod verum eft, fi modo explicato intelligatur ; namque verè funt mores materialiterfumpti, propenfiones quædam emicantes expeculiari huius, vel illius natura tendente adhanc , & illam functionem . Dum ergo bona, ac perfeta& erit complexio , bonus infimul, ac perfectus Genius erit, femper ad honefta, ac generofa procumbens; fi paulò deterior,paulò etiã iniquiorGenius;fi mala mala; fi mixta mix tus; etenim no duoin quolibet reperiüturGenij vt fentiere Platonici, fed vnus, & fimplex, qui tamen indifferenter ad plura dirigere poteft. Si-, cuti namque , licet vunma dominio tempera¬ mentum exiftat , à fubdominio tamen alterum effe poteft: ita & Genius , licet vnus, & per confequens ad vnum ex dominio procumbere de beat ; à fubdominio. nihilominus ad aliud quid piam protendere poteft. Exempli gratia : Erit quifpiam temperamento quidem fanguineus abenergia, à fubdominio autem melancholicusa vtfanguis imperat, fanguinis elucebunt effectus; vt melancholia fubalternatur , melancholicæ fplendefcent procliuitates ; nec proinde duo di uerfa temperamenta ponenda funt . Sic huiufce complexionis Genius,qua fanguinem refpicit, ad fanguinis proprietates inclinabit , veluti ad rifus, uenerea, conuiuia , cantus, & fimilia ; qua verò annexam habet melancholiam,interdum ad folitudinem, lacrymas, & moerores: nec tamen duo erunt Genij,fed vnus, &idem , qui iuxta viciffitudinesproliciet modòad hanc ; modò ad illam functionem , &fic Genius poteft effe bonus, & malus; malus quidem,dum deducet ad iniqua , bonusdum ad æqua, & honefta, Et hoc eft illud , quod Iamblichus aiebat , Geniorum fcilicet effe perficere opificium naturæ , &fingularium , que generantur , complere curam nam quid prodeffet, generari indiuiduum , fi illud deinde tanquam defide ad nullum exiret opus, nullaque infigniretur aptitudine ? Iam ftatim producto homine , Genius proprius illum circumuadit, excitat , prolicit , propellit, referuato tamen femper voluntatis arbitrio ; quoipforum Ge- 159 Geneanthropeia Lib. II. Tract.ID 160 Geniorum refraguntur vires , & veluti chamo[A infrenantur . Atin brutis, in quibus nullalibera voluntas , Genius fic imperat, vt quò vocat ille, ferarum omnegenus fponte curfitet, & infroene. Dicesforte, temperamentum femper manet, at non femper Genius ; igitur hic non ex illo . Quòdnonfemper propellat Genius, patet , quo niam non femper ruimus autin Venerem , aut in Martem , autin Bacchum . Refpondeas manerefemper hominem, nec femper tamen illum ridere . Sat eft enim , vt habeat femper rifibilitatis potentiam . Genius dicit aptitudinem , quaad libitum exire ad actionem liberè , &facilè queat. Minente igitur femper temperamento eodem , manet fimili modo Genius idem; &ficut obętatem immutanturtemperature,fic B quoque & Genij, &in hoc fenfu intelligenda funt Cenforini illa uerba . Genius autem ita nobis affiduus obferuator appofitus eft . vt ne punBoquidem temporis longius abfcedat,fed abvtero matris acceptos ad extremum vita diem comitetur. Quare uidemus ea, que in iuuentute dele&tarunt, nihil minus in fenio arridere . Conftet igitur, Genium Veneris nihil effe aliud,quàm naturę ad Aphrodifia procliuitatem, & aptitudinem , qui quis facilè generationis obeat munera, quod allate à Cenforino lib. de die natali Genij confonat, inquit enim . Genius eftDeus, cuius in tutela, vt quifque natus est, viuit , fiue etiam quòd vt generemur curat, fiue quòd vndgignitur nobifcum ; fiue etiam quodnosgenitos fufcipiat, ac tueatur . Certè à gi gnendo Genius appellatur . Illud poftliminio, opera licet parerga, addendum videtur , Genio in holocauftum merum , non victimam offerri . inde Perfius . funde merumGenio, vt fcilicet,Varrone tefte, moneret, àcede, &fanguine in die natali abftinendumfore . Aut fi mauis , dic, Genium gaudere mero, quoniam hoc excitatur, fouetur , exhilaratur . • P CAPVT IV. Homines, an Brutafalacioris naturafint . LERAQVE agreftium animalium inre Venerea adeò incendi , vt furiofa euadant, teftatur Ariftoteles 6. de Hiftor. animal. cap. 29. & alibi ; etenim Ceruos clamare , & vociferare, fcribit, dum libidinem appetunt , Conftantinus ait, Afinos præ libidine infanire , & vulgus palam afferit viperas adeo libidinis tempore furereinfanas,vtconiugem interimant, quod egregius Nicanderijsverfibus exarauit. C Ne fisin triuijs, cùm morfus vipera coniux Famella fugiens agitata vulnera abborret, Et quumdente caput magno maris amputat atri Fœmina diranimis labijs, et mordicùs bares; Sedcatuli vltores patris, &c. Et Plin. lib: 10. Naturalium hiftoriarium cap. 62. opinioni fubfcribens Nicandri ; & aliorum ita fcribit. Vipera caput mas inferit in os, quod illa abradit voluptatis dulcedine . Cæterùmfues equæ , feles , tefte Ariftotele in lib. de hift. animal, in vfu veneris ferociunt ita , atque ita exęftuant falacitate , vt grunnitu , hinnitu , & plangofa vociferatione impatienter obftrepant, & maremimperiosè aduocent, pelliciant ad congreffum , vi cogant , &fæuiant etiaminillum , ſi renuat congredi. Ex his itaque, &plurimis alijs auctoritatibus, de quibus paulo infra exprofeffo erit fermo , conftat brutorum intenfiffima falacitas. Sed infuper addamus rationes . Enimue- rò bruta maiori Veneris ardore concitari debent, quàmhomines, quoniam ftato quodam anni tempore, à natura indicto, Genio fauent, vnde eft quòd fpiritibus , ijsque fortioribus magis turgent, & copia feminis vberrima fcatent affluentius, ex quibus libidinis excitatur fenfus acrior, &intenfior . Adde,quod bruta viimaginationis venereos actus fortius apprehendunt; cùm enim ratione , vti homines,minus infrenentur,prorumpunt, impetum faciunt in voluptatem, neque vllis compefcuntur habenis. Præterea delectatio eft propria beftiarum , ve inquit D. Thomas . 2.quæftione 31. hominum veròproprium gaudium. Quamobrem D. Thomas alibi aiebat, voluptate homines reddi beftiales, vt enim fexto Ethic. inquit Ariftoteles . Delectatio corrumpit existimationem prudentia. & in epiftola ad Alexandrum appellat eandem beftiarum propriam, quæ hominibus tantùm vti animalibus ineft ; multò igitur in brutis intenfiorerit ifthæc proprietas , longèque hic fen fus acutior, quàm in hominibus : nam , vt eft Philofophireceptum axioma. Propter quod v numquodque tale , & illud magis Cæterùm bruta , vt illa , que fenfus perfectiores obtinent, D fenfuum obiectis fruuntur magis , & intenfius ; non enim natura penès illa , velutin hominibus ad intellectum , & eius operationes diftrahitur; & hæc eadem eft ratio , cur bruta animalia futu ras tempeftates prefentiant; nam , vt inquit D. Thomasin prima quæft. 86. artic. 4. ad tertium. Animalia bruta non babent aliquid fupra phantafiam , quod ordinet phantafmata,ficut babent, bomines rationem , & ideophantafia brutorum animaliumfequitur impreffionem cæleftem , & ideo inmotibushuiufmodi animalium magispoffunt cognofci quadamfutura, vt pluuia, &bu iufmodi , quàm ex motibus bominum , qui mo uenturperconfiliumrationis . Alioquin nifi hæc proBo 161 Geneanthropeia Lib. II. Tra&.II. 162 1 proprietas acceptareferretur exquifito illorum A fenfui, dicere oporteret, eifdem vim rationis ineffe, qua, diuino quodam inftin&u futura præuiderent; quod nimiùm à ratione alienum eft, & abfurdum etiam ; hinc vates ille doctiffimus Maro primo Georgicorum . Haud equidem credo , quia fit diuinitùs illis Ingenium, aut rerumfatoprudentia maior; Verùm vbi tempestas , &Cali mobilishumor Mutauère vices , & Iuppiter bumidus auftris Denfat, erant, que rara modò , &quaden. fa, relaxat, Vertuntur fpecies animorum , & pectora motus Nunc alios , alios dum nubila ventus agebat, Concipiunt , &c. Atqueilla eadem ratio eft, qua dicebat Arihotelesde fomno , & vigilia , Fatuos magisprauidere futura , quàm alios . Siquidem , vt D. Thomas loco nuper citato fcribit . Intelligentiaborumnon estcuris affecta , fed tanquam deferta, &vacua ab omnibus , & motafecundum mouens dicitur. Verùm enimuerò ex aduersò nó defunt rationes,que probant, maiorempruritum naturæ hunæ infitum effe : quandoquidem homo, teſte Ariftotele proportione fui corporis plurimum feminis habet ; co modo etiam, quo data proportione calidior ceteris animantibus eft ; ideo dicebat Philofophus : Maribas etiamplurimùm emittitur feminis magnitudinis ratione , cuius rei caufa eft confiitutio corporis , que humida , calida est , plurimum enim excrementi fieri inbuiufmodi corpore , neceffe eft: carent etiam, (& eft alia ratio)partibus is , in quas vertitur excrementum in cateris animalibus , non enim pilorum copiamgerunt per corpus , non offium, autcornuum, aut dentium excretiones . Quamobrem fià calore , & feminis affluentia tentigo nafcitur , homo omnium maximè venerea cupidine incendi, dicendus erit . RurB mines omniluxuriæ genere inquinantur: ruunt in ftupra, non detrectant adulteria; percurrunt etiam inceftus, fanguinem proprium polluentes; quod bruta nimirum abhorrent. Inde meritò exclamabat Seneca in Hyppolito . Otetrum genus > Non vlla vinctum lege melioris Soli! Feraquoque ipfe Veneris euitant nefas , Generisqueleges infcius feruat pudor . Ariftoteles de hiſtoria animalium 9.capite 47. de quodam Camelofcribit , quòd cùm aliquando curator matri operte pullum admitteret, quòd alter admiffarius non effet ; cùmque poft coitum, delapfo operimento, agnouiffet matrem, memor veluti commiffi fceleris Camelarium paulò poft morfuinteremit . Erubefcat ille Menephron apud Ouidium , de quo fic feptimo Metamorphof. in quacum matre Menephron Concubiturus erat, fauarum moreferarum. Idem Philofophus narrat , quendam equum apud Regem Scytharum, fraude curatoris, matrem confcendiffe , cùm priùs cognitam nunquam confcendere voluiffet ; verum poft concubitum , facie detecta matris , adeò contriſtatum fuiffe , vt properata fuga fe ipfum actum præcipitem interemerit. Pudeat hinc Neronem, &Caligulam . Demum, &erubefcant fcelerofi, bruta naturali contenta vafe , nunquam nefarium præpofterælibidinis patrant fcelus . Qua.. CreOuid. nono metamorph. de Iphi , & Ianthe. Nec vaccam vacca,nec equas amor vritequarum ; fushomines reficiuntur victu præftantiori, nec- D noncalidis cupedijs, quæfanguinem, &fpiritus acuunt; ex quo poftmodum libidinisfomes inAammatur ardentiùs . Præterea fruftra requiri videtur anachryfis hominum euidentius indicium, dum apparet manifeftè , eos quotidie in Genium, &feram libidinem ruere abfque retinaculis ; necvti cætera animantia ftatis temporibus determinari ad actum generationis : in quibusquidem diebus à natura præfixis , fi nimiumbruta voluptate efferantur, mirum non eft ; nam tempore, & oportunitate potiuntur , & omni conatu rei operam dare nituntur , cui per breue tempus deferuire licet . Infuper ho- l Vrit oues Aries,fequitur fuafœmina Ceruum ; Sic & aues coeunt , interque animalia_ cundia Famina fœmineo correpta cupidine nulla est. Plutarchus & ipfe videtur brutorum maiorem infinuare continentiam , dum in illo dialogo. Quodbrutis ratio infit , interVlyffem, & Gryllum, hunc fic facit colloquétem. Sedidcircò de temperantia opinor audire ; properas , quòd continentiffime famine iactaris effe maritus, teque putas magnum continentia dediffe documentum, quia Circes nuptias contempfisti ; fed ne bac re quidem feris quicquam continentia prastas : neque enim cum Dijs , feque melioribus appetunt coire ; verùm potiùs & volupta tes , & amores cum ijs , que fuigenerisfunt conferre , inireque folent : Quare haudquaquam mirandum eft , fi veluti Mendofius caper in Aegypto cum multis mulieribus formofis conclufus minus promptè cum illis fe mifcere; fed ad capras potiùs cum ftupore quodamferri, memoratur . Sictu quoque confueta gaudens Venere, cùmfis mortalis , cum Dea coire noluifti . PeInelopes verò continentiam crocitantes mille cor L vices, 163 Geneanthropeia Lib. II. Tra&t.II. 164 nices , irridendum , & contemnendum often A dunt, quarum fingule , mortuo marito , non exiguo tempore , fed nouem bominum atatibus vidua perfeuerant . Ita fpeciofa Penelope tua qualibet cornice gloria continentia nouies inferior est iudicanda . Sed infra perfpicacius addit. Neque famina aut fe fucant , aut libidini deceptiones, &incantamenta , &denegationes prætendunt , neque mares Veneris concitati stimulis , mercede , laboreue , aut feruitute : vel precibus generationis opus mercantur; quin potius fuo tempore fine dolis , vllaque mercede, voluptati ,Venerique indulgent . Postea quam autem congruo anni tempore, Venus ipJa , vt plantarum germina, fic animalium libidinem excitauit , ftatim extinguitur , cùm neque B famina poft, conceptionem fequatur marem, neque mas foeminamfollicitet . Tamparuo in bonore, ac fragili eft apudnos voluptas ,fed nature ipfi omnia concedimus ; Vnde adhoc vfque tempus in ferarum genere, nec maris cum mare, neque fœmina cumfœmina, commixtio libidinis gratia nequaquam inuenitur. Veftraautemgeneris talia funt quamplurima , &c. Mox fubiungit, Sed intemperatam libidinem veftram quamuis legem habeat adiutricem ;natura tamen intra terminos nequaquam potest coercere ; illa verò cupiditatibus perinde , atque torrente impulfa fæpenumerò in rebus venereis grandem contumeliam, & turbationem natura perpetrat, & confufionem . Adhuc dicere po- C terat Gryllus : Bruta nequaquam cum hominibus mifcentur , nifi Pafiphacs credatur fabulę. At perditi homines haud verentur commifceri belluis , vnde humana libido vndequaque latius patet, Sic legere eft apud Rhodiginum libro 25. apud Sybarin paftorem, nomine Craryn extitiffe , qui in Venerem procliuior capellam vfque ad concubitum adamauit , omnibus amoris adiunctis blanditijs , indeque exortum tandem infantem vultu patri , pedibus matri affimilem . Additinfuper, hircum ductorem, Zelotypia obid incenfum,odiumferuaffe perenne in paftorem , quoufque nacta occafione , dum videlicet ille in meridie ftibadio recumbebat fomno perpreffus, in illum facto impetu finciput ei allifit , D atque adeò necauit . Si dicas, &fimios appetere mulieres ; id ex quadam fimilitudine humana contingere, dixerim . Quid ergoftatuendum erit , tot exaduerfo certantibus rationibus. Porròbreui diftin&tione conciliantur omnia . Si nimirumdicamus, homines extenfiuè magis effe falaces , bruta verò intenfiuè . Extenfiue homines; quia omni tempore, nullo difcrimine, pluribus modis, cumpluribus , vel diuerfis genere, non feruato ordine interdum congrediuntur . Intenfiuè bruta , quia ex intimiori , & magis proprio inſtinctu, fuadente natura , nulla. electione , folo fenfu , nulla ratione duce huic operi fefe dedunt; & hoc folùm perfuadent rationes primò deducte pro ferarum libidine ; licet illud viperæ , vt fupra docuimus , falfum omnino fit , vel de fententia Apollonij apud Philoftratum . CAPVT V. Viro , an Mulieri maior infit falacitas . F ABVLANTVR Poete, Tyrefiam Thebanum ab lunone excæcatum fuiffe , co quòd orta inter ipfam , & Iouem ludicra quæftione, vtri fcilicet maior effet libido viro ne , an mulieri , ele&tum iudicem fententiam pro Ioue tuliffe , affirmantem , lafciuiorem longè effe mulierem quocunque viro. Quòdlicèt commentitium fit, reuelat nihilominus fub figura veritatem ; nam vt alibi dictum eft, fub vmbraculis Philofophiæ arcana obtegunt Vates , & fub enigmate diuina docent myfteria . Hoc itaque ludicro fig mentofignificatum nobis eft , mulierem falacitate , auidaque libidine multò viros anteire ; quod in primis non præterijt Hefiodus , vt refertAriftoteles quarta fect. problem.hoc metro. Famineo magis est vfu Venus effera ſexu: Mitior illa viris , &fæpè accita relanguet. Hinc Cœlius Rhodiginus libro antiquit. 15. capite quarto refert . Decuplum amplius affectari àfæmina concubitum, quàm à maribus,prafertimfi vtero gestent, tunc enim conceptum Semen neruos mouet, & inde confricationis ardor innafcitur ; quin obuerfis Auftro genitalibus afficiuntur libidine . Quod etiamrationibus perfuadere, leuis prouincia crit ; etenim fi ex Ariftot. in libro Ânimalium , & alibi paflim fœmina eft vt materia appetens marem , vt turpe pulchrum , & imperfectum perfectum , eo modo prorfus, quo materia ipfa formam excupit ; fequitur vt multò expetat auidius mulier maris coniunctionem , quàm vir mulicris . Rurfus , vt in hac perfiftamus comparatione, ficuti materia non expletur vna forma, fed femper nouas appetit , femperque eft cum priuatione, & alterius defiderio : fic mulier venerea cupiditate turgens facilè non expletur ; quin fempereft cumdefiderio viri , qui cùm fit.veluti forma, vnica materia fatis expletur , immo faftiditur etiam . Adde quòd mulier mollior, & fragilior eft , atque adeo lafciuia nihil refiftit ; cedit illicò , Mulieremfortem quis inue→ niat Quare non iniuria Hippocr. in epittola ad Dionyfium , quem rogabat , vt ad fe veniret pro cuftodienda vxore , fic ait . Attamen femper opus habet mulier moderatore , babet enim 163 Geneanthropeia Lib.II. Tra&t. II. 766 4 atAfa , quæ præfertim propè genitalia verfatur, non autem deintenfiua, &quæ à naturaprimariò infita eft, &penesvniuerfum corpus hofpitatur . patet hoc, quia Hippocr. feu Polybus inibi fermonemfacit de calore illo , quiaptus eft produ cere morbos muliebres , de quibus agit; non autem de natiuo , & implantato , qui quidem nonpoteftperfe effe caufa morbi, quoniam eft vitæ feruator , & falutis . Ad Venerem autem competit etiam , & fortè magis aduentitia , fiue affluens caliditas; quare videmus, extraneo quocunque calore genium efferuefcere , ac tentiginemexilire . Præterea Ægyptij cùmfalacitatem mulieris defignare volebant,æluri fœminæ fimulacrum , vt eft apud Pierium libro Hieroglyph. 2 pingebant ; ælurus autem eft fpecies quædam felis; vt fignificarent nimirum, tantò mulierem excedere libidinem uiri , quantò ælurus foemina marem anteit Veneris æftro . At quantum excedit ? Dicetur alibi: fat fit in præfentiarum dixiffe,ufque adeò feles incendi , ut ad infaniam deueniant , & accerfitos mares , fi non ftatim pareant, punire , & mordicus facerare. Vt ex hoc non immeritò primo de arte dixerit Ouidius . **W X D) enim à natura infe lafciuiam, quæ nifi quotidie refecetur , velutarbores in materia multa effufionem exuberat Quòd fi tantò maior eft appetitus , quantò expletur difficiliùs ; tantò mulieris libido intenfiordicenda eft , quantòinfatiabilior exiftit modò vt prouerbiorum capiterzo. Sapientiffimus inquit Salomon : Tria infutiabiliafunt : Infernus , Terra, os vulua. Sic Meftallina illa Imperatrix , mulier palàm proftitutæ libidinis dicere folebat , & fi à viro centies in die calcarétur , fe quidem laflari , non fatiari: & hoc etiam genericè veritatem continet, quando conftat, vnam , eandemque mulierempluribus commodè, nullainterie&tamora , fuccumbere viris , quibus pluribus incubare abfq;intermiffione , ac citra vita difcrimen non Br3. Hicer . Quòd fi arguas, marem quantumuis frigidum calidiorem effe calidiffima fœmina , queex hoc magislibidinofum cenfendum effe ; refponfum velim , quòd licet naturali, & primogenio calido fit mas affluentior , afcititio tamenpræpolletfœmina ; &præfertim quòd attinet ad vafa naturalia , quæ multo calidiora obtinet fæmina , vt patet ex fanguine menftruo : quod quantum veritati fie proximum, addifcerelicetex Ariftotele quarto de hiftoria animal. capitevltimo, vbi edocet,mares habere fuperiores corporis partes fortiores , & calidiores,foeminasverò partes inferiores . hæc funt AriftoteJis verba. Partes fuperiores , prioresque in quocunque animaliumgenere maribus funtpotiores, validiores, & aptiores. Que autem dier poßunt inferiores , pofterioresque, eas fœ minehabent robustiores , tum in hominibus, tùmin cæteris animalibus omnibus , qua pedeStria funt, atque animalgeneranti Veritatem hanc aftruxerat multò ante lobj dum viri vir tutem, ac roburinlumbis, mulieris invmbili Coventris refidere, teftatus eft : Iam& fortitu do, &lacertus àcalore habentur ; igitur mulier, &omnis etiamfœminain partibus illis calidior eft, atque adeò magis libidini obnoxia. Et hæc eftquoqueratio, cur homines ingenio , fenfibus, &virtutibus omnibus, tum vitalibus , tùm animalibus præpolleant magis ; quia videlicet fuperioresillaspartes apprimè vegetes , fpiritales queconfecutifunt . Cæterùm nifi mulieribus fluore illo saguinis extingueretur affiduò fomes, dubio procul Veneris defiderio, & libidinis thyr fo in furorem laberentur, & Lupina veluti rabie paffim infeftarentur; meftruo autem ftillici dio genitales illas partes plurimum refrigerari, contingit. Atque in hunc ipfum modum intelligenda eft Hippocr. illa , fi eius eft primo de morbis mulierum fententia, vbi ftatuere vide tur,mulierem viro calidioreeffe,verba funt hæc Habet enim mulier fanguinem calidiorem , & propterea calidior eft,quam vir. Loquitur enim eòlociautor de caliditate extenfipta , feu diffu- • Omniafœmineafunt ifta libidine mota; Acrior est nota, plusque furoris habet . !!!! Mulieres tandem, ceu quæ rationis vfum minus adhibent, itafunt magis apprehenfiuæ, quo fit vt venereis paffionibus in primis liberiorem , Caperiantacceffum; quibus vbifemel affectæ funt, &oblinitæ, vix dcinde abftinent, quin ruunt pręcipites , id quod Horat. lib.2. Satira 5. mulieri bus exprobransait . **** Sic tibi Penolopefrugi eft, quæfifemelvnoDefene gustarit , tecum partita lucellum, iVt canis á corio nunquam absterreberis , Moncto Sedomnino elegantius, nifallor,Propert.eleg.lib. 3 mulierum petulantiam exprimit his carminibus. De Obijcitartoties à te mibi nostralibido; Credemihi, vobis imperat illa magis: Vos vbi contempti rupifti frænapudoris, cap Nefcitis capta mentis habere modum. Flammaperincenfas citius fedetur aristas, Fluminaque ad fontisfit reditura caput. Etplacidum fyrtes portum, & bona littora nautis 47 2.61 Prabeat hofpitio feua Maled fuo, 4Quam poffit vestros quifquam reprebendere curfus, Et rapidos stimulos frangere nequitia Teftis Creter fastus, quæ pafla iuuenci Induitabigene cornua falfa bouis . L 2 I CA- 167 Gencanthropeix Lib. II. Tract.II. 168 CAPVT V I. Cur viri magis byeme, mulieres magis aftate libidine ferantur. F LORENTE fcholymo , ideft æftate fumma, mulieres in libidinem concitari,fcribit Ariftoteles! 4. problem. at viros potius hye mein Genium furere 5. de hiftor. animal. cap. 8. manifeftè his verbis edifferit . Stimulatur ad venerem mas bominum magis tempore byberno,fœmina eftiuo . Quo B confilio, vt arbitror, Virgilius primo Georgic. appellat hyemem genialem, Inuitat genialis byem. , curasque refoluit. Et2. lib. operum , &dierum Hefiod. Salaciffime verò mulieres , & viri imbecillimi A neremprorfus lubentiores , quodcùmfint perha mecta natura, &frigidiore multò , quàm viri, Solis vi & aftus rapiditate ad temperiem rediguntur eliquato , digeftoque , quod ex bumectatione fuperfluebat , quo fit, ut concubitusfind appetentiores,& adidopus etiam intemperatiores viris, longè imbecillioribus , quippe quibus innata ficcitas plurimùm augefcat Atbyeme contraria omniafiunt , hactenus ille . Sed cur etiam, dices, virorum calor in æftate non acuitur? Quoniam calor ambiens non eft tante actiuitatis, vt poffit augere virilem infitum calorem ; fed rarefacit duntaxat cutaneas partes , meatusque peripheria; vnde fit , vt innatum calidum potius euaporet , proindeque viri æftiuo tempore imbecilliores degant . At cur , argues , non eodem modo in mulieribus partes referans fuperficiales , natiuam caliditatem diffipet , & euaporare faciat ? Quoniam calor ambiens eftiuus haud eft tantus , vt frigidum valde , ac denfum muliebre corpus rarefacere, &aperire valeat, ita vt poffit indefequi fpirituum diffipatio , atque euolatio. Verùm poros, & meatus viri,alioquin a tempe ramento raros , ac patulos referare facillimè poteft . Porrò hoc quod dicimus, penderà quaftione illa , num mulier fit viro frigidior . Quod cumapud omnes philofophos receptum fit ; ratio bellè probat, ac procedit . Atqui alias nihil minus probabiles aucupemur rationes . Quod in æftate vir ad Veneremfegnior appareat , ac ceptoferatur femini ,quod tunc temporis arefcit, vt proinde vel deficiens non pruriat, vel modicum no turgeat:at muliebre femen immodicè non exiccatur , fed potius humore cir cunfluo confumpto , qui fanguinem , &femen hebetat, fpiritus libidinis alacriores euadunt; nam certum eſt , mulierem &femen , &fanguinem humidiorem à natura obtinuiffe; quodfatis bellè magnus Hippocrat. in lib. de morbis mu lierum exarauitijs verbis . Dico, mulierem.ras riore carne præditam , & teneriore effe , quàm virum, & bacresficfebabet . A ventre trabit bumiditatem & citius , & magis corpus mylie» ris , quàm viri : etenimfiquis fuperaqua, &per C Sunt,quoniam caput, genuafyrius exiccat. Sed quæ huiuseuentus affertur ratio?Hæc fanè, quòd videlicet , cùm frigidæ ex temperamento mulieres exiſtant,dum infuper extraneo afficiun tur frigore , paruus earum calor depauperatur magis, ac torpefcit ; vnde confequens eft , vt libidinis fomes, qui vt genitorem agnofcit calorem, hebetetur, ac penè reftinguatur . Contrarium fermè viris accidit , nam calor eorum vigens per antiperiftafim refufus ad vifcera augefcit, acuiturque potius , quàm ab ambientis algore vincatur . Etenim vt fequatur actio , quæ aphilofophis dicitur antiperiftica , neceffe eft, vt qualitas ambiens non euincat contrariam , in quam agit ; tum enim fequeretur potius affimilatio , quàmfuga, & reconcentratio : &gratia exempli, fine quo , tefte Platone libro de Regno ardua vix intelliguntur; ad hoc vt calor à frigoreper oppofitionem intendatur, neceffe eft, vt calor ipfe non debelletur à frigore , adeò vt corrumpivaleat, nec habeat magnum excelfum , quo euincat; fed tantummodo fit in eo gradu , vt folum abhofte refugiat,fefeque latibulis abfcon- regionem dat: & hoc in viris contingit hyemali tempore, penes quos ab abiente algore calor ad partes intimas folummodo refugit , ibique ab vnione vim acquirit: in mulieribus verò languidus natiuus calor euincitur , ac triumphatur , & vna cum eoardor libidinis . Cæterùm in æftate obid mulieresacrius Veneris vrgentur igniculis,quoniam fegnis earum calor a caliditate extrinfeca magis augetur, & fuperflua humiditas , magis exiccatur. Idfatis eruditè infinuauit Ioannes Grammaticus in explicatione illius Hefiodi carminis , in quo mulieres æftate inlibidinem proniores effe, concinit, vbi hæc habet . Mulieres eftate omnino traduntur lafciuiores , ac in Ve-l aquofam duobus diebus , ac duabus noEtibus molles lanas ponit , & veftem puram, & contextam aquali ad lanas pondere , fublatis vtrifque, apponderationefacta, multògrauiorem lanam comperiet, quàmveftem ; fit autem boc ex eo, quòd femper ab aqua furfum decidit in vafa ampliora ofculababentia, & lana quidem, &tanquamrare, & molles ex decedente ampliusfufcipiunt . Sicfanè etiammulier, velut quæ rarior eft, ampliorem e ventre bumiditatem corpori attrabit, & citiusquàm vir.&c. Addamus tandem,quòd eftate mulieribus menftruę purgationes aliquantò deficiunt, eo quòd fyrius calor mo dicè fanguinem exiccet , exiccatus auté fluxioni Inonfitadeò aptus ; hinc non eft mirum,fi libidi ne 169 Geneanthropeia Lib. II. Trac&t. II. 170 ne magis rentatur; nota eſt enim Ariſtotelisfen- A tentia alibi relata , quòd menftruorum retentio libidinem acuit . Denique viri æftiuo tempore diftrahuntur magis, valdeq, laborant in re familiari, vt fibi de hyeme curent,vnde eft,quod Venus, quę alioquin otio nutritur, negotio infringitur. Quocirca Hippocrates nuncupato locol rationem reddens, cur homines non impleantur menftruo fanguine , vt mulieres, reijcit caufam inlabores , & negotia; inquit enim. Multum autem confert adboc viro, quòd magis laborat, quàmmulier, nam labor aliquid humoris abducit, Vtergo labor fanguinem adimit, ita etiam femen, cuius copia fomes irritatur , & Venereus titillat pruritus; atq; hæc fatis . At enodanda eft difficultasin uerbis Hefiodi , cur dicat nimirum, uiros ex eo imbecillimos ad Venerem cuadere in æftate, quoniam Syrius caput, & genuaexiccat , non autem alias partes? Id exeo dictum exiftimarim , quòd in Hippocratis fententia,alibi à nobis infra explicanda , maior copiafemminis àcerebro defluit; Cerebro ergò exiccato nonpoteft abundè feminalis materia fuppeditari. Rurfus ut alibi pariter infinuabimus, magna ineftſympathia inter genua, crura, & genitales partes; quamobremcoafficiuntur facillimè; ut nonfit mirum ideò , fi arefacta genua trahant ad fe illud alimentum, quodfpermaticis uafis excopia transfundi debuiffet , cuius dein dedefectu Venus contabefcat, &frigeat; eo modo , quo e diuerfo uafaeademfolent nutrimen tum cruris , & genu claudi, quod non admittit amplius humorem alimentalem, ad fe allicere , uide hæcfufius locofuo . CAPVT VII. Quenam inter mulieres mullior fit , aut petuV Lantion . IRGINES multò minus, quàm Viduas proritari ad Venerem , ratio fuadere uidetur . Cum enim nunquam illæ dulcorem congreffus fuerint expertæ, haud poffunt adeò famelice eundem expetere, & affectare . At exaduerfo Viduę uoluptatis delibatę memoria , acrius eiufdem fla grantcupidine ob relicta ipfius mulcedinis in imaginatione phantafmata. Hinc fortè Diuus Hieronymusin epiftola quadam ad Geruntiam aiebat,facilius effe feruare uirginitatem , quàm caftimoniam; id quòd Venerabilis Beda clarius adhuc declarauit , referente Thoma Hybernico in floribus his uerbis. Expertis vitiorum illecebris difficilius , quàmincognitis cedemus , &minoris laboris est incognitam carnis cauere vo-l luptatem , quàm reijcere iam cognitam . Enimuerò multò ardentius id , quod nouimus appe tere uidemur, quàm ea, que ignoramus , cùm prefertim uoluntas feratur in obiectum, ut cognitum; cognitio autem alia eft realis obiectiua, alia obiectiua imaginaria. Obiectiua realis cognitio illa eft , que habetur ex alicuius obiecti reali fenfatione ; ut cùm fcimus exempli gratia, aliquam mulierem effe pulchram, eo quòd proprijs oculis decus pulchritudinis afpeximus . Illa eft cognitio imaginaria, que non ex reali perceptione obie&ti,fed per imaginationemduntaxat, feu relationem obtinetur ; ut quando fcimus, pulcherrimam effe Laidem , non quòd illam nouerimus, fed quia talem effe autumamus, Buelintelligimus . Iam uerò quis deneget, unumquempiam multò magis bonum, aut delectabile concupifcere, quod fuauiter aliquando deguftarit , quam quod huiufmodi effe, imaginario cre dat ? Modo Viduę expetuntuoluptatis illecebras ut cognitas, &fepiusreceptas ; Virgines uerò , utfciunt ex imaginatione , & aliena experientia in Venereo congreflu iucundum ineffe oblectamentum. Et hoc D. Hieronymus explicitè his uerbis edifferit . Virginitas in eo faci lior eft, quia carnis incentiua non nouit , &viduitas in eo follicitior , quia præteritas in eo recolit voluptates. Quod confirmat illud Arifto- telis 4. fect. problemat. Vnaautem cum recordationegefliens exultat voluptas Adhuc Viduç duplici uoluptate pelliciútur fortius ; à futura, &à præterita: memores enim delectationis pręteritę prefentem depereunt magis; hoc autem nequaquamuirginibus accidit . Sic docet experientia,pueros multòfacilius dulciculis à fructi bus , aut mellitis bellarijs abftinere,antequam cosdeguftent ; quandoquidem deguftata dulcedo nimis angit. Infuper id totum probari poffe ulterius,arbitror ex conditione, qua uidue infoliciùs uiuereexiftimantur ob amiffionem rerum iucundarum,quarumuirgines eoufque expertes funt . Indè Propert. lib. primo eleg. Cà D Onoctem meminiffe mibi jucunda voluptas ; O'quoties votis illa vocandameis. Namvt primo Tufculan, Tullius dicebat. Non tamcumulus bonorumiucundus eßepoteft,quàm molestadeceffio. Etfagaciffimus Boetius fecundo de confolat Philoſoph. Inomni ( inquit ) aduerfitate fortuna infeliciffimum genus infortu nij est , fuiße fœlicem . Ideo Cornelius Gall, lib. elegiarum concinit . Dura fatis miferis memoratio prifca bonorum Etgrauius fummo culmine miſſaruunt. Veruntamen ex alia parte non defunt etiam , rationes , quibus probetur Veneris ardorem in Virgine concipiardentiorem , quàm in vidua; & primò quidem,quoniam Virginesfanguine,femine, &fpiritibus affatim exuberant, viduæ autem & 171 Geneanthropeia Lib. II. Tract.ID 072 &portio fpirituú diffipata eft,feminis, &fangui- A nis affluentia diminuta, Adde ex Hipp. lib. de genitura, quòd cùm in Venerea commixtione vterifimul humidi fiant, & fimul coitus fanguinem calefaciens, & humectans viam faciliore menfibusfaciat,fequitur,vt in viduis, méfibus vberius emanantibus, non tantus circa partes genitales hofpitetur calor . Menfibus autem diminutè fluentibus, vt non rarò in maturis virginibus. accidit, vehemenslibidinis refultat æftus ; qui quidem tunc etiam valdè acuitur, cùm menfes ipfi emanare incipiunt; quo tempore dicebat Ariftoteles 7. de Hiftor. animal. cap. primo, cu ftodiendas effe puellas diligentiffimè , quia faci le præ ardore , & cupiditate res nefandas, & inhoneftas committunt . Cuiusrei rationem red- B dit Hippocrates in fragmentis de morbis virginumdicens , quòd tunc temporis multum fanguinis ad vterum confluit ; id quod idem Plato in Timeoperfpicuò fignificauit ijs verbis. Vul uaquoque, matrixque in fœminis eadem ratione animalauidumgenerandi , quandoproculàfætu etatis florem, aut vltra diutius detinetur, agrè fertmoram, acplurimum indignatur, paffimque per corpus oberrans meatus fpiritus intercludit, refpirare non finit , extremis vexat angustis, morbis denique omnibus premit, quoufque vtrorumque cupido, amorquequafi ex arboribus fetum , fructumque producunt . Quibus planè verbis luculenter defcribitur, quantafit Virgi num libido , & eorum vterorum ardor vene reus ; nam licet viduæ etiam his accidentibus corripiantur,non fic tamen vt virginestorquen tur ob, rationes fuperius deductas . Quid ergo ftatuendum erit , cùm ex vtraque parte fortes adeò rationes decertent ? eadem prorfus , qua in capite præcedenti diftinctione vtemur. Di 'cendum itaque eft , Virginesintenfiuè Veneris oblectamenta excupere magis, quoniam feminis maiori copia , & fpirituum ubertate fcatent affluentius, atque libidinem impendio magisuo luptuofam, quàm re uera fit, animo concipiunt. Hinc D.Hieronymus in epiftolis aiebat. ferreas mentes libido domat , que maiorem in virginibus patiturfamem,dum dulcius putant omne, quodneJerunt . Sic ille miferrimus æger uinum ex animispoftulat, cuius defiderio egrius angitur, at queuritur; ubiuerò primòdeguftat, nec dulce, nec iucundumperfentit ; detrectat protinus; ut uerumideò fit illud Cornelij Gall, Permiffumfit vile nefas,fit languidus ardor. At uidue extenfiuè amplius appetunt, quoniamfcilicet non modo prurientes naturæ ftimu lo , atque igniculis Venerem affectant ; verùm deguftate voluptatis memoria etiam dum ingi ter mente, animoque perluftrant amplexus mol+ fes, & complexus iucundos amiffos : quamobremaiebat Gak quòdrecordatio iuuat ad excitandam libidinem. Quæ fanè recordatio haud C D in hominibus tantum , fed in brutis etiamvo. luptatis cupidinem reuocat ; quod lepida illa Herodoti hiftoria lib.3. perfuafum quifq; habeat. Magorum explola Tyrannide e Perfarum vaftiffimo imperio, Primates Regni de regimine diffidebant . Alij namque Aristocratiam , alij Democratiam, alij Monarchiam optabant. Tandem vnum Regem eligere ex Darij confilio ftatuerunt. Verum ne apud illos præminentiæ diffidium oriretur, pactum communi confenfu ini tumfuit, vt poftera die ante lucem extra Ciuitatemfinguli equitates in amoeniffimum hortum conuenirent, vbi equi illius , qui primus ad Solis ortum nitritum daret confcenfor Dominus Rexilicet acclamaretur . Poft hæc Oebares,qui Darij hippocomos , fiue equorum erat curator, alioquin ingeniofus Regnum ipfi Darioaufpicatus fuit, fretus arte fua. Quare ad primas noais horas equum Darij generofum, quem confcendere poftridie debebat , ad hortum deftinatum deduxit , ibique iumenta admifit. Fa- &tum eft autem, vt manè cùm primùm adlocum, vbiequam inierat , peruenerit equusDarij, prę teritæ voluptatis memoria exardefcens ftatim nitritum dederit; quo audito cæteri Principes continuò Darium adorarunt, Regemque Perfarumcernui acclamarunt Tanti ponderis , & energia inrebus venereis eft recodatio . CAPVT VIII-I. ~- radenitis Hamana falacitatis indicia ex temperamenta atate , habitu, & Regione. Temperamentum . S ANGVINEV Mtéperamentum in primis eft ad Venerem procliues in hoc enim uiget caliditas , & humiditas , à quibus affluens fpirituum prouentuse manat; vndeeft, quod ad libidine infrenandam copia fanguinisprimariò immi nuitur. Profectòtale ab exceffu extitiffe putandumtemperamentum illius Tarragonefis, cuius Vxor , vt narrant hiftoria,apud Aragonie Reginam conquefta eft , quòd fecum decies in die congredifoleret. Qua portentofa auditalibidine capitali fupplicio Regina terminum inflixit coniugi, quemin re venereanuquam excederet. Secundoloco eminet complexio melancholica, inquacumflatus fufcitentur abundè , fit ideò, vt acris intendatur libido . Vérum ficuti fanguis naturaliter fuo calore , &fpiritibus præuijs Venerem proritat; fic melancholiaprætornaturam præuijs flatibus eandem intendit . Tertio loco fucceditbiliofa complexio, penes quam licet fes mi- 173 Geneanthropeia Lib.II. Trác . II. 174 minisvbertas non magnafit , à qua genialis in- A Aammetur ignis , funt nihilominus illi acriores à bile fpiritus , qui acutie fua naturam vellicant, vnde tentigo, &pruritus . Quo inloco ftatuendum vt verum cum Platonicis , concupifcendi, & irafcendi vires germanas effe . Quamobrem Plotinusfecundo de dubijs animæ , etiam referente Rhodigino, aiebat . Eße verò hoc anima veftigium alterius vestigi cognatum effentia ,id nobis argumento effe potest, quod qui oblectamentacorporea minus appetunt, corpusque negligunt, minus ad iracundiam prouocantur, minusque irrationali feruntur perturbatione . Quippehuius euentus caufa , fi fides Ariftoteli habeatur , veteres Poeta Marti Venerem coniunxerunt; fiquidem mafculorum, vel fœmina- B rum affectant congreffum , qui bellaces funt . quod fanè ex eo contingere exiftimarim , quoniam vna , eademque eft vtriufque affectionis fedes , hepar nempè, quod bilis eft ferax, ex quo fellea cyftis fubiacet illi, Lecnon, vt ille vulgaris verfic ulus . Cogit amare iecur. Quare apud Lucianum Maia Mercurio non immeritò aiebat . Nam iracundi funt, qui amant. Poftremo ordine fe habet frigida, humidaque temperies, cuiufmodi pituitofa exiftit , in qua cum fpiritus pauci admodum, atque hebetes reperiantur , fenfus libidinis & modicus , & obtufus fieridebet: Quòdverò pertinet ad pe culiarium partium temperiem:renes nimium C calidilibidinem acuunt; trahunt enim caliditate fanguinis copiam , quam in femen concoquuntaffluenter, funtque fpirituum, & flatuum etiam feraciffimi auctores. Infuper fpermatica vafa , atque, adiacentes partes, necnon teftes ,locique finitimi calidiores Venerem exacuunt, naturamque ad aphrodifiam voluptatem præftant procliuiorem. Cor, & hepar &ipfa impésècalida, ficuti vifcera cuncta præferuidafalacitateminurunt. In mulieribus autem præcipuèvterus calidior , & ficcior Veneris excitat igniculos . Idtamen ita recipias velim , vt non prætermodum, &ab exceffu calidum , ficcumque intelligas ; quandoquidem huiufmodi tem peries, vel defententia Hali fuper technin gi- D gnendi vim diffoluit , ac femen diffipat . Ætas . X ætatibus Iuuenes ad Aphrodifia promptiores effe , quàm pueros , & fenes , in confeffo eft apud omnes ; vel etiam ex ore Altiffimi, quiGenefis octauo capite poft diluuium dixerat , fenfus enim, & cogitatio bumani cordis inmalum pronafunt ab adolefcentia fua; in fenibus enim ob caloris defectum haud poteft ingens excitari ardor luxuriæ, non magna exacuilibido, inde non illepidè Euripides. Verum fenectaiubet valere Cypridem , www.Et ipfa rurfum infenfumfenibus est Venus. In puerisau- TANG tem,vel obnimiam humiditatemfpiritus titillantes hebefcunt, vel ob fortem, nimiumque calorem ,quo imbuta eft ætas illa feminale excrementum congeri non poteft. At iuuenes , quiue adolefcentiæ metam attingunt, quoniam humido fcatent vndique fanguine , & fpiritibus vigent micantibus, genialemardorem fpirant vn dequaque , feminalis turget humor . Veneris fcintillat ignis ; hinc Vates . • . Prima cupidineis ætas manet apta triumphis, Nongaudet veteri fanguine mollis amor. Confiftens ætas, & ipfa quidem voluptatem affectat, non ita tamen vti iuuenes ; qui femper, & intempeftiuè concitantur. Atqui pueri licet pruritum aliquem , ac titillationem experiantur ob calorem, quem vegetemferunt , parum tamen cupidine aguntur, quoniam ipforum natura,de augmento follicita feminis materiam vniuerfam in partium abfumit incrementum , neque hoc filentio præterijt dynaſtes Ariftoteles ; nam primo de generatione animalium fic habet. Ad hae femen nec in prima ætate , neque infenectute , neque in morbis est . Carent boc agri propter imbecillitatem , fenes quia non fatis eorumnatura poteft concoquere , pueripropter incrementum; abfumitur enim totum alimentum in corporis defiderium , priufquàm ali quidexcrementi remaneat . Verim hæc alibi . Illud poftremò corollidis foco addendum , iuuenes nempè,licètfacilè in genium exardefcant, ignem tamenVenerisleui negotio reftinguere , necperfiftere infurore diù; quòd miro lepore de fcripfit Seneca in Octauia . 1 Iuuenilis ardor impetu primofurit, Languefcit idem facilè , nec durat diu InVenere turpi: ceù leuisflamme vapor . Habitus Raciles magis , quàm pingues corporis habitus Venerea voluptate peruri ob ca loris vbertatem, certum eft . Pinguiores ete nim funt magis exangues , quare etiam frigi diores. Adde, quòd feminis materia in his în pinguedinem degenerat , id quodprimo de generatione animalium capite i 8. his penè verbis Philofophus edifferit . Alia enim animalia multumfeminis edunt , alia parùm, alia nihil omnino;idque non pre imbecillitate , fedcontra nonnullis euenit , abfumitur enim in corpus ot hominum nonnullis , qui obi per babitum corporis bonum carnulenti , autpinguiores euas ferint , minusfemen emittunt , minusque rem Veneream expetunt . Etpaulò inferius fubitin git . Nam & birci pinguefcentes minus fèmi- nis 175 Geneanthropeia Lib.II. Tract. II 176 nisbabent , quamobrem eos folent ante extenua- A re,& vites bircire ab ea ipfabircorum affectione, dixerunt. Quin etiam tam viri , quàm mulicres obefæ , ex eodem Ariftotele minus foecundę, quàm nonpingues effe confueuerunt. Siquidem in vegetioribus concoctum excrementum tran fit in pingue; manifeftum eft autem , à feminis turgente copia libidinem exilire. Hinc venuftè nimis Cornelius Gallus mulieres ad Veneremaptiores defcribebat . L ་ ་ ་ ་ Horrebam tenues , borrebam corpore pingues, Nec mihigrata breuis , nec mihi longa fuit. Gum mediatantumdilexi ludere forma, Maiorenimmedijs gratia rebus inest . Corporishasnoftri mollis lafciuiapartes Incolit:basfedes mater Amoris habet. Quarebamgracilem , fed nonqua macra fuiffet: Garnis ad officium carnea membra pla cent. Martialis & ipfe eo , quo folet, fale ſubſcribit. Sed idem amicam nolo mille librarum: Carnariusfum pinguiarius non ſum Regio . Mnes,quotquotin frigidis degunt regioniimplantatus euanefcit fpiritus, infitufque eua porat calor. At uerò Hippocrates de fummo frigore fententiamtulit , deque rigentevndique colo, quodproculdubio vitalis caloris flammulam euincit, fpiritusque tandem enecat iugi, per- petuoque gelu . Patetidluculenterfatis, fi eius verba accuratèperpendantur; habet enim fic: à frigore verò albedo exuritur, &fitfulua . Atqui vt a frigore fiat exuftio , vtique neceffe eft diu, atque intensè agere . Cæterùm quomodo frigus inurat, licet parergon, non erit ametronhic breuibus examinare ; quandoquidem penes qua plures auctores exuftionis titulo frigus infignitur; Ita primo Georgicorum Virgilius . aut Boreepenetrabilefrigus adurat Bfic Lucanus. Vrebant montananiues. Sic denique Tacitus libro 13. Ambuſti multorum artus vi frigoris . Profectò reli&a Seruij infulfa expofitione ad illudGeorgicorum carmen, vnius Ariftotelis præcellat ratio , quæ metereologicorum 4. his verbis exaratur: Siquidem frigus aliquoties & calefacere, & comburere di citur,non more quidem caloris , fed quòdcalor in vnum conducatur , aut certè aduerfo teneatur co natu . Et eft prorfus , quod vnanimi conſenſu Philofophi dictitant , frigus videlicet per antiperiftafim calefacere. Contra quamfententiam Licet Hieronymus Magius primo mifcellaneo rum nonfuerit veritus infurgere, Ariftotelem, &affeclasincrepans ; quòd nimirum impoffibile fit,viuentium calorem,fi cogatur in vnum, & per antiperiftafim congregetur, in eum intenfionis augeri gradum , vt valeat exurere; immeritò tamen vir eximius Philofophum obiurgauit, cuius verborum intelligentiam fortè non fuit affecutus. Etenim vt exurat calor , neutiquam opus eft, vt in membris ardorem perfentire faciat , vt ille exiftimat ; ſed ſat eft, humiditatem, cui adhæret, ocyus exiccare ; calor namque natiua humiditati commenfuratus effe debet, alioquin citò tabefcit animal , & humido refoluto in marcorem deducitur ; vt in maraſmo, ac ſenio morbofo liquidò apparet. Quamobremvbi ambiensfrigus calorem ad intima refundit, corporis obferatis meatibus , eoufque is excandefcit, D vtprimigeniam humiditatem celerius depopule tur; qua exhaufta ilicet confequitur vftio , quæ nihil eft aliud, quàm humoris in membro totalis abfumptio . En igitur quo pactofrigus adurit. Et quidem huic meę expofitioni bellè cófonant Democratis Clinici uerfus apud Galenum 10.de compofitione medicamentorum fecundum loca ,vbide iberide herba,& funt . bus,proni funt ad libidinem ; hi enim ex Arift, fortiores , &calidiores exiftunt ; Hinc Vi- C truuius: Qui rigentia mundi , ae gelu torpentia loca inhabitant , immanibus corporibus funt , candentibus corporum extimis , directo capillo, & rufo , oculis cafis , fanguine multo ex bu moris plenitate, colique refrigerationibus funt confirmati . Verùm Hippocrates Vitruuio. pofitoque lemmati e diametro refragari videtur ; inquit enim libro de aere , aquis , & locis, Scythas obregionis ingés frigus ad Venerem, ac petulantiam parùmprocliues effe ; verba funt . Porrò Scytharum genus fului valdè coloris exiStit propterfrigus ingens : non enim vebemens aecedit ad eos Sol, àfrigore verò albedo exuritur, & fit fulua: neque verò poffibile eft , fœcundam eßeeorum naturam , quum viriminimè cupidi fint cum fœminis commifceri ob nimiam corporis liquiditatem , ventrifque mollitiem , ac frigiditatem, qua caufe apparent , minimè vi ros adcoitum incitari. Haud fanè contemnenda ifthæc erit controuerfia; ideoque pro virili elu cidanda veritas erit,ipfique auctores conciliadi. Dicas ergo, neque aberrabis , Ariftotelem , atque Vitruuium ijs de gentibus fermonem habere , quorum cœlum, fue clima nequaquam adextremum riget; fed vfqueadeò frigiditatis eft particeps , quatenus corporum innatus calor nimia diapneuftia diffipari prohibeatur; denfatis namque, & occlufis meatibus haud facile Aftate pendent folia, donec multabyems Sarmentitiam deducat bæe ad imaginem , & Deiecta, &exiccata depereantgelu . Exiccando igitur modo, quo explicauimus, frigus adurere dicatur : non autem ex eo quòd calorem extinguat , humoremque depellat , ve per- 177 Geneanthropeia 178 Lib. II. Tract. II. mines ; verum etiam vt eorundem penes in miram excrefcerent magnitudinem . CAPVT VIIII perperam interpretaturMagius; tametfi quate- Arabantur, vt citius , ac fæpius arrigerent honus frigus humoremdepellit ex eius fententia , dici poteftadurere ea ratione quodammodo, qua explicauimus. Verùm inftabis adhuc, ex Hippocratis textu de Seythis apertè colligi, illos ob corporis liquiditatem, ventrifq; mollitiem pa rum effe falaces; igitur au&a à frigore caliditas, nequaquam ob nimiam arefactionem exurere videtur Difficultas eliminatur, fi dicamus, tantùm excrementitiam excrefcere humiditatem, quantumprimigenie derogatur. Atexiccatio,& aduftio eft infitæ humiditatis diffipatio, qua euaneſcente , excrementitia fubrogari poteft ; & de hac ipfa in præfato loco Hippocrates loquebatur . Sed cò , vnde digreffi fumus, confultò redeamus. Ptolomeus Afros Epicataphoros effe teftatur Maternus Venereos, ac petulantes Afianos dicit, inter quos Cilices in primis petulantiæ funt valde inauditorati ; vnde verbum ἐγκιλικίζομαι, quod fcortarifignificat; eo quiafcortationi plus aquo Cilices dediti erant . Ouidius 6.metamorphofeos Thraces apprimè falaces effe affirmat, cùm de Thereo Thracum Rege canebat . Digna quidem facies , fed & bune innata libido Extimulat , pronumque genus regionibus illis In Venerem eft , flagrat vitio gentisque , Suoque . B Procliuitatis adVenerem notaexcorporum šta: tura , colore , partium conformatione, pulchritudine , viribus , atque anni tempore. Statura . P HARV Eftaturæ homines acrioremluxuriæfenfum obtinent :in his enim cùmalimentum in corporis proceritatem , ac magnitudinem nutriendam haudquaquam abfumatur; fit , vt maior alimenti parsin feminis excrementum abeat . In magnis autem, ac proceribus côtrarium accidit . Id nos primo de Generatione animalium cap. 8. docuit Ariftoteles , vbi de paruis piſciculis verba faciens hæc habet ; Sunt enim hi fœcundiffimi , vt in cæteris quoque tumplantis, tumanimalibus euenit , quorum naturabis proportionatur , in ijs enim magnitudinis incrementum vertitur in feminis copiam . Effe autem fecundum, &libidinofum idemfunt ; hine 3. de Generatione animalium Philofophus rationem afferens , cur corui non fint libidinofi , inquit : Coruinumgenus libidinofum non est , quippe quod parumfecundum fit . Rurfus idem 4. de Generatione animalium capite 4. quærens , cur parua animalia plura generent , magna non nifi vnum, fic loquitur . Ratio enim probabilis est, vt maiora animalia plura generare, plusque af ferrefeminis poffint ; fed certè id ipfum , quod admirari facit , caufa est , ne admiremur facit enim eorummagnitudo , ne multa pariant ; cibus enimin ijs abfumitur in corporis incrementum; minoribus verò natura demendo de magnitudine D auget in excremento feminali exuperantiam_. Plura vide apud ipfum . Præterea în paruis hominibus calor magis eft congregatus , in longis verò nimium difperfus ; At fortior eft vnita virtus , ac proinde fortior inde Veneris poteft excitarithyrfus. Mulieres in Aegyptoadeò funt libidini deuin- C &tæ ,&in Veneremputres, vt nullæ prorfus reperiantur caftæ ; atque etiam interdum cum hircis coeant : eademque indomite falacitatis nota mulieribus omnibus inuritur , quæ meridionales inhabitant plagas . Quòd fi quæras, cur mulieres in calidis , viri autem in frigidis regionibus magis libidine turgeant ? Id contingere , ftatim refpondeam , ex illa eadem ratione , ob quam mulieres in æftate , virique in hyeme magis ad libidinem vellicantur. Interim Princeps Mauritanus libro tertio fen. 20. tractatu primo capite vigefimoquinto dubitationi his verbis occurrit : Et virorum quidem defideriumforte fit in regionibus , & aeribus , &temporibus frigidis ; propterea quod cggregatur illud exvirtutibus :& difpofitio mulierum eftè contrario; propterea quòd fpargit illud de virtutibus earum congelatis. Præterea Cyprus infula famofiffima ob mollities , & luxus, à Floro Veneri facra dicitur, id quod etiam paffim à Poetis decantatur . Quid plura ? Narrant Indiarum hiftoriæ, Americum Vefpucium quendam in locum aliquando perueniffe, vbi tantæ libidinis mulieres erant incolæ,vt more Bacchantum furerent in eius nautas, quatenus concumberent fecum; adduntque infuper,feeum ferre confneuiffe herba cuiufdam fuccum, quo virilia inungentes non modo opeA" Color : Riftoteles in epiftola quadam ab Alexandrum illum orbis moderatorem aiebat; caue ab homine liuido flauo , quoniamdeditns eſt ad vitia, &luxuriam ; libidinis ergo notam is color cùm primis inuret . Præterea candirubræ mulieresfunt falaciores, & ad Venerem, eiufM que 179 Geneanthropeix Lib. II. Tract. II. 180 que illecebras inter alias eligendæ. Inde Corne- A lius Gallus in elegijs . Candidacontempfi, nifiquefuffuſa rubore Vernarentproprijs oraferena rofis . Hunc Venus ante alios fibi vendicat ipfa colorem : Diligit &florem Cypris vbique fuum. Quamobrempurpurei,rofcidique coloris homines apprimèfalaces viuunt ; fiquidem exuberantefanguine diffluunt,cuius talis eft genuinus color . Adhuc mulieres albicantes , & quodam refperfę pallore in geniales voluptate's identidem propendent , eftque femper afpectus , huiufmodi, vel tefte Ariftotele , libidinis caraaerifmus. Albicantes dixi, non albas , quoniam albedo frigiditatis eft foboles ; atque adeo tali B colore oblinitæ mulieres minoris anachryfis confortes erunt . At verò albicatio , cùm ab ichorofis humoribus vt plurimú , ac fepè etiam biliofis fcaturiat, qui pruriendifacultatem obtinent, lafciuiam oftentat, ac petulantiam . Poftalbicantes infignia falacitatis feruntfubnigræ mulieres ; hæ namque exurentis cuiufdam caliditatis dominium indigitant ; Ideoque Philofophorum Princeps in Problematibus quærens, curlac fufcarum mulierum fit præftantius. quia , refpondet , fufcæ funt albis calidiores Quod fanè in capris etiam probatur ; nigriores enim magis commendantur , eo quod lac preftent melius, & iucundius, magisque àferofa humiditate depuratum . Cæterum & flauus colortam inviris, quàm in mulieribus argumentum gerit libidinis : &plumbeus , qui aduftionem intrinfecus arguit, inexplebilis cupiditatis eft index, ob flatus potiffimum copiofiffimos, qui huiufmodi temperamento confociantur ; idemque prorfus dicendum de glafteo colore, dummodois àfumma vifcerum obftru&tione, aut necrofi natiue flammulæ nonducat originem . Sed cfto waggyor ; Curfi in capris , & mulieribus color niger vtilior cenfetur , vt maioris, caliditatis argumentum ; in genere tamen ouillo, agnis videlicet , ac veruecibus præftat color albus ? Amabo vos, qui legitis , licet de ouibus, & capris agatur, neputetis tamen quæftionem hancde lana caprina, vt dicitur . Sanè doctiffimos etiam viros mihi in hoc problemate confulenti , nihil fermèprobabile refponfum eft ; Continet enimuerò propofita quæftio doctrinam de coloribusapud Ariftotelem recóditam, arduam, acpaucis cognitam . Sciendum itaque, calorem diucrfimodè agentem in humidum , diuerfos producere colores : nam color albus inpilis, velTeribus , & pennis fit , cùm à calore humiditas coquitur, ac terminatur ; fic aiebat Philofophus ipfe in libro de coloribus : Alba quidem , cùm bumidum adbucpropriumretinens calorem, exiccatumfuerit a concoctione . Contrà niger colorfit , cùm calor agit in humidum , quod vel C D nequit terminare, vel adurit . Hinc Ariftoteles Nigra verò contra, quoties ipfum in generatione bumidum antiquatum , & tempore confectum propter copiam nigruerit . Quem locum explicans Simon Portius in fuo libro de coloribus, ita inquit . Caterùm calor alio modo album creat colorem , &alio nigrum: nam per actionem continuam , &exiccationem albumgignit ; adurendo verò bumidum, &non exiccando nigrum ge. nerat . lamin capris aliquibus pili nigrefcunt, quia calorearum & naturalis magnus , & afcititius maior (veteres enim, referente Archelao, capras exiftimarunt femper febrire ) humidum adurit; &fic excellens caliditas in capra facit Jillam nigripilam , eiufque lac melius , & falubriuspræftat. Atverò in ouino grege nigra vellera nequaquam aduftionem indicant, fed humiduminterminabile, & interminatum , minufque ad pepfim à calore redactum. Quocirca octaua fectione problematum Ariftoteles albedinem ignitribuit,quatenus fcilicet humiditatem ęquè concoquens album gignit colorem; & fic album uellus denotat humidum fuperuacuum , vt par eft, excotum & , & exiccatum effe . Quodnimirum à figno quoque probatur, caro namque nigræ ouisfaciliùs putrefcit ; putredo autem abhumi do. Itaqueficuti in capra nigredo longè magis excellentem caloris gradum premonftrat , & humidi maiorem exiccationem; ita albedo in pecore prettantiorem arguit caliditatem , quę idcirco humorem excoquens album pepigit colorem, quitamen in capra ipfam potius humiditatem non vndique terminatam indicat. Hoc autemintelligendum de nigro , alboque colore, qui ab intrinfeco prouenit ; Cùm enim tefte Ariftotele 3 de hiftoria animalium capite 12. fint nonnulle aque, quçin ouibus colorem va. rient, vt precipuè duo fluuij in Antandria ; quoru alter candorem , alter nigritiem pecoribus facit; fi oues ex his velleris immutarent colorem , haud proinde tamen intrinfecam temperaturam mutari , putandum effet . Quòd fi fortè obtrudas , in genere caprillo nigrum colorem ex vi adductarum rationum neque bonum effe , co quod excedentem infimulet calorem ; refponfum primò velim, in genere carnium, quod minus excrementitij fucci particeps extat , illud falu-' brius cenferi ; ideoque nigripilam capram præ- ftare vtilius alimentum . Secundò dicam, me liorem in capris cenferi colorem atrum, non tantùm relatione ad carnem , que abfolutè ficcior eft , quantùmratione vtilis fucci , lactis nimirum, cuius gratia fufca capra commendabitur magis ; ficuti etiam fufcæ mulieres, quia propter vberiorem caliditatem ferofius , & minus cafeofum lac præbent , atque adeo pueris magis falubre, id quod quarto de hiſtoria animalium capite 21. fignificauit Zoographus nofter, cùm dixit: Mulierum lac commodius laƐten- tibus 181 Geneanthropeial Lib. II. 182 Tract.II. tibus est . quodliuorem trabit , quàmquod can- A didum eft ;&fufcafalabrius babent, quam candideest porrò adalendum validius, in quoplus safei eft : fed infantibus falubrius , quod minus cafeicontrahat. Ex quibus liquet , fufcarum mulierum, & nigrarum caprarum lac non abfo lutè preftantius effe , fed folùm in ordine ad infantium falutem ; quatenus videlicet ferofius Quod ex eo accedere exiftimarem, quia leo om nium calidiffimus cùm fit , alimentum diffipat, abfumitque ocyus , vt nihil propterea , aut valdè paucum nutritioni fuperfit . At Veneris contubernium plurimútertiæ coâionis recrementu poftulat. Pulchritudo . difcant pedotrophe mulieres, adpuerorum inco Icetinpulchro corpore de Socratis , Platolumitatem no lac feligere , quodfortius eft,denfius , magisque nutricium ( qua in re peccatur paffim , & vbique , dum in fpeculo, & vngue probarifolet, vt quantum effluat , innotefcat ) fed quodfluidius , minusque alimentofum videbitur, cafeique expers magis . At longiùs à lit- B tore iuimus: reducantur vela. Partium conformatio . 3 ampliora vafa fpermatica libidinis conteftantur exceffum quòd nimirum prolifici humoris fint illa capaciora, atque etiam fanguinem ipſum exa- &ius coquant ; vnde & fpiritus alacriores , & femen vberius. Rurfus genitalia tàm in viris , quàm inmulieribus præampla, venofa, neruofa , hifpida , & rigida immoderatam concupifcentiam prenunciant,tum propter ingentem , ac fumofam caliditatem ; tum propter fangui- nis ad regionem illam corporis mediam beriorem affluentiam. Cæterùm.feminalia vafa parum flexuofa, ac paucis, breuibusque anfraAtibus intertexta Veneris inexplebilem auiditatem pariunt ; ideoque aiebat Philofophus , quod ficuti qui recta habent inteftina , & minus anfra&tuofa voraciores exiftunt ; ita qui fpermaticavafa recta, & parum flexuofa obtinent , funt libidini magis addicti : & idcirco hos meatus hominibus tortuofos præftitos fuiffe , ne ruerent infrenes in aphrodiſias voluptates . Pete librosde Generatione animalium . Præterea Vallefius tertio controuerfiarum , ex Platone in Timao tradit, eos, quibus plena fcatent offa medulla, valdè libidinofos exiftere; quod vtique rationi eft confonum ; fiquidem geniturafuccus eft medullæ quàm fimilis; &medullæ copiam fanguinis elaborati , & affluenter concocti vbertatem indicare , compertum eft . Exquibus hoc ego confectarium facio , leones videlicet inter cætera animalia minus in libidinem inflammari, & efferari ; Nam tertio de hiftoria animalium capite feptimo Ariftoteles teftatum reliquit , leonem in fuis offibus valde exiguam habere medullam . Sunt nonnulla, inquit , quafuis in offibus nullam omnino baberemedullam videantur , vt, leo , quòd admodum exiguam ac tenuem habeat , eamque in paucis D mus,&móftrum in corpore,monftrum fit in animo, vtaiunt: petulca nihilominus Venus venuftiora frequentiùs corpora pro fede fuarum illecebrarum eligit ; adeò vt Iuuenale in Satyris au&tore : Raraeft adeòconcordiaforme , Atquepudicitia . Sunt exempla innumera , quæ nos mentiri non. finunt . Demetrius ille Phalereus forma fuit vfque ad admirationem egregia : verùm fic venereis voluptatibus mancipatus , vt omnium, Regum habitus fuerit incontinentiffimus , paderaftia non minus , quàm gynecocrafia . Talis fuit &Hyfmael Sophus Perfarum Rex decore vultus eximio à natura donatus . Lais , & Fauftina , vt alias præteream , formofiffimæ inter mulieres extitere ; verùm impudiciffimæ fimul, vt veriffimum proinde fit illud Horatij . Lisest cumformamagna pudicitia . Quidmulta ? idemerat apud Gentiles pulchritudinis , & libidinis idòlum . Nofce myfterium . Francifcus Petrarchaprimo de remedijs vtriafque fortunæ , dialogo 66. cùm dixiffet gaudium : forma vxoris est maxima ; ſtatim rationem adducit refpondentem: Vide, ne caftitas paruafit. Nam, Plutarcho auctore : Speciofa formamulierumanfam affe&tibus, & cupiditati bus exhibet. Q Vires Vis deneget, lacertofos , fortesque homines magis , quàm imbecilles ; & viribus effetos concupifcentiam fecum ferre feruidiorem? Militat namque ratio illa ; viget calor: æftuat fanguis ; micant fpiritus : valent membra; feruent vifcera : artus omnes robore pollent . Sicuti namque ægritudine , vt fupra dicebamus, aut non fupereft , aut non coquitur femen:ita præfente valetudine id excrementi genus affluentiùs gignitur , à quo confequenter Venereus fcintillat ignis : remprobat durofía Verùm quidem eft , præ debilitate interdum tentiginem excitari ; atqui morbofum ideft , eaque ocyus fatifcit . Anni tempus . Criùs ad libidinem excitari in fibus,jolis enim inferioribus, nique brachys ASyrio : virosex aduerfo brumali tempore, M 2 di- 183 Geneanthropeia. Lib. II. Tract. IL 184 dicterium eft vbique probatum, nosque paulo A friafi ) humor peccans corruptione apprimè eft fupradeclarauimus abundè . Hic tamen recenfendus occurrit Ariftoteles , ne videamurpræceptorem præterijffe intactum . Is ergo quarta fectione Problem. 27. quæfito refpondens ait : Vtrumquòdteftes eo tempore magis demittuntur, &flaccent , quàmper hyemem; cùm qui concubiturus est, retrahat , ac fufcipiat illos neceffe fit? Anquoniamnature calidepra nimio calore aftiuitemporis afluant , collabunturque :frigidaverò refouentur , & vigent ? eft autem vir calidus , & ficcus ; mulier frigida, humidaqu。. Ergo virorum tunc vires infirmantur , mulierum corroborantur , & vigent per compenfationem qualitatis contraria. Idem inferius rem adhuc luculentius explicat ; Auctorem adire po- B teris, ne nos breuitatis obliuifcamur . Cæterùm genericèverno tempore Venus titillat magis , omniaq; viuentia tunc genialis voluptatis igniculis amplius exæftuant; Inde Oppianus libro 1. Vere magisVenerea cura funt opera , Ferisque, &canibus , & perniciofis draco- nibus, ་་་ Aerisque volucribus , & marinis pifcibus Vere quidem biliofo Serpens fuffufus ve- neno Propinquat cubile iuxta litus Marine v xoris. Vere maretotum refonatVenere, Et pifces nupturientes furiunt in tran quillitate maris . Vere etiampalumbesfaliuntcolumbas; ·Equi veròarmentales in equas armantur: Etaricies fequoficornibus vere andunt Ques, Et apridente ignei incumbunt ſuibus: Etbirci birfutis inequitant capris; Quin etiam ipfis hominibus vere magisferuent amores; Vere namque publica ingruit Venus. CAPVT X. Salacitatis Epiphenomena ex corporis morno bofis affectibus . L Elephantiafis . EPROSI maximè Venerea tentigine afficiuntur , ardorem. que libidinis interdum ex Græcorum, Arabumque communi arbitrio intolerabilem experiuntur. Ratio eft , quoniam in Elephantiafi, ac Satyriafmo ( qui eft alius à Saty с D falfuginofus, acris,mordax, ac pruriginofus;quarevnà cum flatibus , qui copiofi pariter in hoc morbo fobolefcunt , adipfa delapfus genitalia, feminalesque poros , rebellem fufcitat prurigi nem , Venerisque portentofam aperit vora ginem .

} O, Gutra Rofea . Vbor hepaticus , qui nafum , &genas male inficit, rofea gutta aliquibus dicitur ; & à multis , vt falacitatis argumentum figillatur. Nempè purpurata huiufmodi facies libidinis , aut ebrietatis notamihi femper cft habita ; vt iure idcirco Satyrorum rictus à Mytographis tali rubore fuffufus exprimeretur. azum Melancholia hypocondriaca . Irachialis quoque affectio libidinis caraferuentis, acriorisquefanguinis affluxum ; tum etiam ob flatuum ampliffimum prouentum Genitalia diftendentium. Cæterum hypocondriaca paffio , nonrarò intempeftiuç , immoderatæque Vene, ris eftfoboles : quotquot enim libidini fufius indulgent, omnes huiufmodi corripiuntur ægritudine ; quare libidinis caufa fimul, & effectus hæc dici debet..: Halitus flatuofi . Vanimiumexurencefatus cleuantus, hi ner uorum cauitates implentes tenfionem pariunt. Quocircain pudendis quoque tentiginem excitantes ad aphrodifion difponunt . Hinc Ariftoteles quarto Problem. quærens , cur libidi nofi fint, qui melancholici , refpondet fic : An quòd flatu redundant ,femen autem deceffiofla tus eft ? Id eft adeò verum , vt fit apud omnes in confeffo. P Sterilitas . Rimo de generatione animalium capite 5. fcriptum reliquit Ariftoteles , sega , ideft folida , fiue infecunda animalia magis effe libi dinofa . Quod tamen intelligi velim, dummodo fterilitati non fit aliquid iniun&um, quod Veneris prurigini aduerfetur. Si rationem huius euentus pofcas, illam effe dixerim ; quòd fcilicet à conceptu fanguis vterum allabens & minuitur, & craffior redditur ; vnde fomitis igniculos temperari , contingit ; eo prorfus modo, quopoft conceptionem hyfterice paffiones, vterique furores , vt plurimum fedari folent. Infterilibus autem contrarium accidere , neceffe 18 Lib.II. Tract. IL. 186 Gencanthropeia ceffe eft, tum ob fanguinis deteriorem qualita- A tem, tum etiam obvterum , eiufdemque vafa perperam affecta. Huc profectò illud Salomonis dirigitur in Prouerbijs : Osvulua infaturabile Pagninus enim vertit; fterilis vulua,alij vulua, feu claufio vteri: adeò afternic,teriles mulieres, co quod maiore prolis defideriodetinentur, libidini deditiores effe: affe runtque Rachelis exemplum . Verùm longè magis ratio à pofteriori arridet ; quòd fcilicet ideo fintfterilesfalaciores, quòd genitalibus in partibus cumulatus fanguis & æltuet , &pru fiatfortius.. amibi 2 coile. Ne Retenti menfes. Vpercitatoloco Philofophus tradit , mulieres, quibus menfesacciduntur, autimminutèfluunt, Veneri magis inauctorari ; quod quidem perfuadere nihil difficile erit ; quando quidem retenti menfes tum ob caliditatem innatam, cùm etiam ob aſcititiam vterum, pudenda , partesque genitales omnes calefaciunt, incenduntque ; quamobrem non prurigo tantùm Venerea infurgit , verùmfexcenta alia,longè deteriorafymptomata mulieres inuadunt . Id autem,licet veriffimum fit, in fententiatamen ipfius Ariftotelis , qui fanguinem menftruum pro femine in mulieribus agnofcit , intemeratæ veritatis eft, ideoque fubiungit ibidem . Aquibus videre eft, aliquando agi in furorem , quia fanguisille retentus , vaforumplenitudinem , atque etiam pruritum inducit ; quare continuè mifceri virisappetunt . Pari conditione mulieres , quibus citiffimè fluunt menfes, & quæ immaturè nubunt,falaciorempræfeferunt naturam : inde Ariftoteles 7. de hiftoriaanimálium , mulieres , quæ intempeftiuè concumbere incipiunt , libidinofas euadere, teftatur apertis fidibus . Satyriafis . idea pleniùs exaratur; nos quoque opportuno loco plura dicabimus . Hæmorrhoides . bs minett Vrgentes hæmorrhoides mites, it cause,choice falaciatisfunt copromptu; cùm enim partes ani, ao genitalium finitimæ fint , ex fymmachia facillimè, atque fæpiffimè compatiuntur . Hinc fapientiffimè Hippocrates quinto Aphorifm. 58. dicebat : Reto intestino, vel vtero inflammatione obfeffis, & renumfuppuratione vrina ftillicidium fuperuenit. Vtnimirum doceat, quanta fit illarum partium communio, ftillicidium enim, quod ab Binnammato inteftino fuperuenit , non quidem perdiadofin eft , fedper fympathiam; eo quia ambahæpartes membranofe exiftunt ; necnon vefica inteftino re&to incumbit; & hoc idemde inflammato vtero decernendumerit. Quamob rem feruidofanguine , ac fpiritibus ad hæmor rhoidales venas confluentibus , vicinia, & communione teftes, pori fpermatici, ac reliquæ cir cumpofitæ partes calidiores redduntur: vnde petulantia fomesfouetur , & irritatur . Idautem veriffimum arbitror, dummodo venæ illæ iugi fluore non reddantur exinanitæ : Namfi frequentiùs , largiusque fanguinem euomant, tum ob humoris deriuationems tum ob pretiofi fanguinis, vitalisque balfami deperditionem , frigiditatem, atque imbecillitatem adducunt: vnde potius lafciuiendi cupiditas extinguetur. Vir mihi apprimè familiaris viuit , qui cùm periodico hemorrhoidali fluxu laboret , quotiefcunq; appropinquat hæmorrhagia, perduos, vel tresante dies tentiginem præuiam, eamque nonleuem experitur; adeò vt illa præter confue tudinem exurente , certum imminentis fluxionis habeat argumentum . } Gibbofum Dorfum . Ircaviri , mulierisque pudendas partes af feu Cyphid Græcis nuncupati, qui fectus quidamfrequenter accidit,qui à Sa- D tyris obſcene petulantibus, deducta nomenclatura, Satyriafis nuncupatur; & eft auctio ſtabilis,ac perennis ipfius pudendi, cum defiderio aphrodifia voluptatis intemperato; qua ratione a priapifmo diftinguitur. Quotquotigitur huiuf moditenfione afficiuntur; omnes Venerea voluptatis thyrfoexcandefcunt , remque agere indefefsò anhelant : ratio autem illa eft , quòd videlicet fpiritus exuberantes ab arterijs rarefa ais affatim exeuntes, ipforum Genitalium fubeuntcauitates , implentque acclufi diu ; & fla tus , qui vel ibi congeniti , vel aliunde demiffi eòdem confpirant, diftenfionem efficiunt . Medicorum pete volumina , vbi huiufce affectionis dorfum repandum à natura pe tulantia nota obfignantur. An quiafanguis ille, &alimentum exactè concoctum , quodfpinalem medullam enutrire deberet, dumhanc breuem, debilem, ac decurtatam reperit, pauco appofito , ad vafa fpermatica delabitur, eaque implet affatim ; ex quo,turgente femine, perpetuò fere Venereusappetitusexcitetur ? Aut etiam dicamus, fpinam ipfam, per quam genituræ maior pars, auctore Hippocrate, fluit ad fubie&tas par tes, præftitam ànatura, vel à morbo imbecillam, medullaremfuccumad vafa tranfmittere , adeo, vtfemperteftes, & varicofi anfractus plus,quàm pars fit, fuccoillo feminali repleantur, cumque ob copiam exactè coquere , & elaborare nequeant, flatus producantur; qui vnà cumſemi- ne 187 Geneanthropeia Lib. II. 188 Tract. ID pedes obtinent , babere enim id poßunt. Años, & que pedibus vacant, habere nequeunt, quo, niam alteris crurafubmedio aluopofitafunt,alte ris nulla funt crura ; natura autem penis bine pendet , & fitumbunc tenet, & quidem ob eam rem euenit, vt in coeundo crura contendantur ; nam& inftrumentum boc neruo conftat, & crurum natura neruofa eft Itaque cum babere id nequeant , testes quoque aut non babere, aut non to loco babere,neceße est. Exhis luculenter pa tet, quantainter pedes, & genitalia communio intercedat, & quomodo ex defectu vnius , vir tus alterius intendi poffit . Sed apertiùs adhuc didafcalos idem 3. de generatione animalium hanc veritatem enucleauit, vbi rationem affe. ne pruriginofam tentionem , eamque iugem ef A ficiant . Et quidem à figno id probari etiam poffet ; quandoquidem Gibbirarò,immo nunquam pinguefcunt; quod eft argumentum , feminalem humoremtotum ad genitalia membra deflectere;Equidem gibbos quot quot cognoui, omnes in Venerem putres deprehendi . Nempe Camelis gibberofi omnes affimilantur; illi autem , Ariftotele referente 5. de hiftor.animalium capite2. coitum toto die exercent, & genitale neruo tam folido conftans obtinent , vt vel ex eo confici poffit, quo arcus fidiffimè intendatur . Gręcorum fœdiffimus ille Therfites non ne dorfo recuruus ab Homero defcribitur ? Intellige myfterium. Illud ex Pierio Valeriano libro 32. tamquamauctarium poftremò recenfeam : Gib- Brens, berofusbomo bieroglyficum eius eft , qui vt in Diuinis litteris babetur, reijcitur àfacris, eumquefignificat , qui flagitiorum farcina oneratus est, nequetamen errorem, aut delictum intelli gatfuum , vtpote qui non videat , mantica quod in tergo eft. Vide vero illud: quid operaturgib berofus quafi redus ? ab Regelfrael dictum in Regem Syrie. O Genitura falfuginoſa . cur vulgares noftræ gallinæ libidinofiores exiftant ; ex eo accidere hoc , ait , quia crurum imbecillitate laborant ; vncungues autem aues ideo non effe , quia firmiori pede funt . Hæc funr Philofophi verba : Vulgares etiam galline facundiores funtgenerofis: corpora enim alteris bumidiora, alteris grandiora , & ficciora , animusgenerofus in eiufmodi corporibus potius exifit; quin& tenuitas, ac imbecillitas crurum facit, vteorum natura &falacior fit, &fœcun dior , quomodo& bominibus euenit: alimentum. enim quodcrurafubiret, in feminale excrementum transfertur ; quodquod enim inde natura adimit, bic adijcit , Nam vncungues aues pede funt firmiore, & crure craffiorecaufa victus;itaVumfanguinifaliti ichores mifcentur, femen, quod eo elaboratur, acre, &pruriginofum euadit ; quamobrem iugiter vellicat, naturamque ad expulfionemproritat. Quisque quis igitur tali femine diffluit, diuturna libidine laceffitur ; & quò plus coit, cò fæpiùs coire appetit: quandoquidemà frequentato Veneris. tripudio ,fanguinis nitrum augetur , femenque, ex eo pruriginofius efficitur. Non ergo mirum, fi quifalfo rheumatiſmo laborant , coitum intemperanter affectant . Defectus , aut læfio crurum. virique pariterpedibuslæfi, libidinofiffimi funt. Ratio eft illa, quoniãnutrimentum, quod ad crus mancum, aut labefactatum defcendere deberet, totum ad fpermatica vafaregurgitat, D ibique ex plenitudine tentiginem facit, Veneremqueaccerfit in horas . Hinc Amazonum illa ReginaAntianita demirantibus, quòd nupfiffet claudo, Cynicè refpondit: ἄριςα χωλὸς όφε , hoc eft,Glaudus optimè virum agit . Enimuerò compertum eft , penis naturam à pedibus aliquatenus dependere ; quod non vno in loco fignificauit Ariftoteles , præcipuè verò primode generatione animalium capite 5.vbi, tradit, cun Ata, quæ pedibus carent animalia, aut non habere teltes , aut faltem non eodem loco : Iuuat ipfamet Philofophi regiſtrare verba Instru mentumetiamaccomodatum adcoitum quadruomnibus bis decaufis neque falaces funt, neque prafœcunda . Hæc ipfà admirabili euentu roboratavelim . Bononiæ præclaro cuidam ciui intra primum, & fecundum digitum dextri pedis exorta eft neruofa caruncula teres , oblonga adcholis formam , cui ſubſtantia , fimilitudine , ac penè magnitudine refpondebat; tanta cum illo communione , &affinitate, vt ad illius tentionem tenderetur &illa , non tamen fines confpicuodolore ; eò quia rigida faca calcea mento atterebatur , vnde quiefcere , & ab om ni motu fuperfedere vir patritius cogebatur, donec detumefceret : quamuis calceamentum adaptaffet , ac produxillet in longum circa parcrefcentem. Hæc relata funt mihid præclarif ticulam illam, in modum penis frequenter exfimo viro fratre Manilio Mongallo Leoniffano Equite Hierofolymitano, patruo meo dilectif fimo, cuius euentus fuit oculatus teftis , dum Bononiæfub Paulo Quinto Pontifice Maximo Equitum cohortis Vicepræfe&tus erat. Sed rem adhuc Columelle auctoritate confirmare pla cet, qui gallos caftrare fola pedum vftione, docuit . Tanta eft pedum, ac genitalium concer tatio . Theocryti Scholiographus corollarium addat. Ideo claudos drares, &impudicos e xiftere, quia dic tota domi defident, & nihilmente diuagantes Venerifemperintendunt .

Of 189 Geneanthropeia 190 Lib. II. Tract. II. Onirogmos, feu pollutio nocturna. Vifæpèinfomno polluuntur, fi nulla in reliquis ægritudine detineantur , falaci , petulantique naturæ afcribendi funt ; arguunt enim vel feminis ubertatem , quo grauata natura illud propulfare conatur; vel eiufdem vitium, acremque erethifmo citetur ad exclufionem . Hucquoque pertinet , quòd hi, quibuspræmaturè fluitfemen, quique & pueris ว intempeftiuè Venerem delibarunt , toto ætatis curriculo intemperantiùs agunt. Aluus aftricta . D libidinis oblectamenta , quifunt aluo tenaciores , incumbunt alacriùs . Opinionem acceptam refero doctiffimo Rondele. tio in fuamethodo curadi morbos,capite de gonorrhæa, vbi fic ratiocinatur . Porrofemen illud, quodreijcitur, non continetur in teftibus, autin vafis deferentibus ; fedin illis additamen tis, pofitisfub offe pubis, inter rectum inteftinum, &veficam . Ineaenim parte , vt oftendimus in anatome, duo funt vafa deferentia , qua á dydimis femen præparatum recipiunt, ipfumque perficiunt. Coeunt verò in adinibusparastis , &ab iilispendent due vacue appendices , quefemen iam praparatum , & confectum continent , ot temporecoitus in mentulam ftatim congregetur, &inde in vuluam eiaculetur . Idfacit, ut qui aluofunt ficciores , fint libidinofiores , & buic morbo magis obnoxij , facitque , vtfitales Venereabftineant , etiam alui excrementa retineant, & difficulter dura reijciant ; facit etiam , vtfi glandula ipfa , & partes laxentur , exonerenturque aliquantulum, velcùmmeditantur excretionem feminis ob mulierem præfentem , coganturprius aluum exonerare , quàm concumbant . Halenus Rondeletius μετὰ λόγο . Venim Hippocrates , qui nihil intactum in fuis operibus reliquit, in libro de aere , aquis , &locis de Scythis verba faciens,illos in Venerem frigidos, acfegnes effe, ait, ob ventris mollitiem. Atcontrariorum contraria ratio . Quid fi dicamus adhuc, ex aluoftiptica augeri in femine ferofam excrementorum colluuiem , & ex hac in genitalibus ampliorem excitari pruriginem ? Nec minus veritati confonum erit ex meafententia , comprimi ab inteftino recto , fæcibus oppleto proftatas glandulofas , necnon paraftatas cyrfoides , quas latini varicofos adftites nuncupa runt; & primusinter veteres Herophilus , inter neotericos Rondeletius præfatus obferuarunt, ambas ad veficæ ceruicem a natura locatas ; ex ifta verò compreffione & partes vellicari , & femen turgere quodammodo , fpiritumque conculcatum refilire , vnde poftmodum peA rennis titillatio , atque concumbendi auiditas exoriantur. B Matricis pruritus, nymphomania, feu furor vterinus . A feusille,qui matricis dicitur pruritus, nihil eft aliud,quàm ardens pendi defiderium , cum ingenti Veneris cupiditate; ideoquefatyriafis abAetio nuncupatur, de quaplura paulo fupra dictauimus . Profe&ò tantus in hoc morbo libidinis pungit aculeus , vt cogantur mulieres, fracta pudoris lege , viros accerfere,ac benè mutonatos eligere , vtfortiùs in Venerea paleftra velitentur . In ciuitate haud multum à Roma diſtante viuit mulier, quæ huiufmodi periodicè affecta pruritu , vfque adeò inparoxifmo libidine efferatur , vt cogatur abfque difcrimine virum quemcumque obuium admittere, honeftatis , ac gentilitij omni prorfus decore defpecto . Sed pruritu longè adhuc deterior eft furor ille vterinus , à Græcis nymphomania di&us ; in quo mulieres libidinis afylum, cftrumque atrocius experiuntur ; verùm præpudore fateri non audent. Interimtaciturnæ viuunt, &in principio mærore corripiuntur, Veneris meditantur illecebras, de quibus fortè fi fermo incidat, oculi huc illuc agitantur, genæ rubore fuffunduntur, Cpulfus immutantur; donecvicta honeftate, ac pudoredefpectogarrulæ euadunt, lafciuæ, procaces, impudentes ; quare de virorum congreffu, deque voluptate aphrodifia loquuntur folùm, obfcœna diéteria , ac propudiofa iactant, virofq; tandem ad illam explendam auiditatem inuitant, follicitantque effrontes. Satis nimirum, Virginum Milefiarum, &Lugdunenfium mulierum hiftoriæ confpicuæ funt ; quibus tamen addenda erit mulier illa apud Matthæumde Grado confilio 80. quæ dum vtero non geftabat, mentisincurrebat tenebrofamperturbationem, membrorumque omnium tremorem . Inde à ventris quodam murmure , ac rugitu tantæ libidinis incendebatur cupidine , vt fi vir eiuspræftò non erat , in infaniam , aliaque turpia fymptomata præceps iret . D Congeneus affectus eft ille, quem antiqui'vteri feruorem nuncuparunt ; in quo tamenlicet Veneream mixtionem mulieres auidiffimè appetant : attamen ob ingentem dolorem , quo afficiunturin vfu, congreffum detrectant . Podagra . P illein aphorifmis teftatur . Podagra igiturfoboles eft intemperatæ libidinis; atq; adeò ab effectu vt Veri, & Eunuchi Hippocratis auo ante fua 191 Geneanthropeia Lib. II. Tra&.II. 192 fua eft cognofcenda caufa; Quin etiam caufa ipfa, puta libido effectus ipfius podagræ effici poteft; ex illa videlicet humorum calida , &ferofa colluuie, quæ ad pedes decumbit( quippe confpicua eft pedum , ac genitalium membrorum confpiratio, &fympathia , vt probauimus) nec non , vt fentit Hollerius, ob neruorum frequentiorem rigorem , atque intentionem , & propter decubitum in dorfum, cuius caufa ad libidinis regionem: humores confluunt . Noui podagricos , qui remiffa paululum dolorum acerbitate, adhuc tamen vrgente , in concubitum declinarunt pruriente genio , Caluitium , .. . ! Aluitium quoque , & falitium falacitatem figillant ; verum de his infra in PhyfiognomoniaHominis Aphrodifæi . CAPVT X I. Petulantis natura argumenta ab inceßu , moribus, minifterio , voce , &fermone; corporis, & veftimentorum cultu , capil- ·lamento ; vnguentis , &odoribus , diuitijs , &otio . 之 Inceffus . VA petulanter nimis , & procaciterincedunt mulieres , quæue dum ambulant, tripudiare videntur, ventremque producunt, ac propellunt , funt lafciuæ , & falaces abundè; nam criffare videntur femper . I procul ab his candide adolefcens: illaqueaberis inuitò . Mores. AVdaces, alacresque tum viri , tum mulie. res ad propudia funt promptiores, quàm fegnes,timidique ; hinc vates. Ite procultimidi,proculhinc difceditefegnes: Non nifi magnanimis¸est Venus_apta viris . Et2. de arte Ouidius . Militiafpecies amor est, dife editefegnes: Non funt bac timidisfigna tuenda viris. Hinc fortè Ariftoteles milites omnes mulierofos dixerat ; idem namque Mars bellorum eft arbiter, & Veneris adulter . Eidem Martifcorpiusfubijcitur, qui dominatur pudendis . Huc etiam pertinet illud Platonis , quimilitum cohortem, vt foretftrenua, Amatoribus affimiAlem effe oportere, dicebat; qua ratione pariter apud Thebanos amatores milites ob eorum ftrenuitatem, robur, &audaciam facri nuncupabantur, ut inter alios Rhodiginus refert . Adhucfeueri homines multò minus , quàm iocofi lafciuię fe&tatores exiftimantur;fic Ouidius. Hocquoque iuffit amor , procul binc , procul este feueri. B Rurfus. Non bene conueniunt , nec vna in fedemorantur Maieftas, & Amor , Minifterium . Vicunque exercitijs, artibus dam incalefcunt nimium in renumpotiffimum regione , quæ Veneris eft domicilium , in propudia declinant, ac frequentius pruriunt ; Quamobrem cenfuit prima Problem. ſectione Philofophus , eos, qui nimium exercentur , no- &urnis pollutionibus laborare ; cuius euentus illa eft ratio , quòd videlicet à motu , diuturnif quelaboribus dorfum incalefcit , renes feruore dilatantur, ipfumque femen acrius, magifque pruritiuum efficitur . Fuit ideo Ariftotelis phyficum Scomma, textrices mulieres cùmprimis libidinofas efle , quò nimirum alludit Græcanicumillud prouerbium apud Athenæuex Rhodiginolib. decimoquarto οικίου τρώγεσα γλώαι τὴν χλαίναν ἔφαγε , Choc eft: cucumere vefcens mulier lanam texe ; nam cucumer, vt fuo loco dicetur , Veneris prolubiafacit Eius verò euentus caufam illam effe putarem, quòd nimirum in arte textoria renes perenni quatiuntur motu ; vnde calefacti fanguinis prolectant alluuiem , quo moxfomitis excitatur igniculus . His adde, quòd pedum al-. ternatiuo illo motu teruntur , & confricantur pudenda;inde autem feruefcere, &prurire eadem contingitfpiritibus ab alto aduocatis . Pari lance faltatrices mulieres petulantiæ addictæ cenfentur , ob motum illum, ac faltum, quo & lumbi , & genitalia incenduntur; quò fortè collimauit Ecclefiafticus cap.9. ijs verbis: Gumfaltatrice ne affiduus fis , nec audias illam, Dnefortèpereas in efficacia illius . Dicas quoque, id moraliter intelligi poffe ; quòd nimirum in choreis, ac tripudijs pudicitia vulneratur fæpè, inque huiufmodi confortijs, vel caftiffimis mentibusinfidiatur Venus: quocirca Politicus quidam recens hoc fenfu exponebat vulgatam illam fententiam : festina lente . Cape iocum. Simili modo Pfaltrices luxuriofæ audiunt. Huc fpe&tat illud Efaiæ: Cythara, & lira, & tympanum, & tibia, & Vinum in conuiuijs veStris, &opus Dei non refpicitis . Rufus apud Aetium faltatrices , & cantatrices nonpurgari ait; hoc fi verum eft, illas fieri,falaces neceffe eft ; quandoquidem quæ mulieres menftruofanguine na- ; 193 Geneanthropeia Lib. II. Tract. II. 194 ftatis temporibus minus diffluunt , calidiores, ac A pleniores ad genitalia fiunt, indeque ad lafciuiam procliuiores . Cæterùm fefcennina carmina , quis neget, vel fopitam , ac pene extinctam ventilare libidinis flammam ? iccirco affabrè Ouidius , Eneruant animos cythare , cantufque , lyraque . Et idem inferius 2. de remedio amoris abdicans cantus pathicos. Carmina quispotuit tutò legiße Tibulli? Veltua cuius opus Cynthia folafuit ? Idem cenfeas de hiftrionibus,pyrricharijs, ludijs, atquefcenicis mulieribus, quorum lufus Veneris funt poppyfmata . Vox, &fermo . Agna inter vocis organa, & Veneris inB propofitam redeamus . Voxgrauis, magna , &fonora libidinofi corporis eft indica ; & ratio illa eft , quòd vox huiufmodi arteriæ, fauciumque latitudinem teftatur ; harum verò amplitudo caliditatis exceffum, cuius eft expandere , & aperire ; quod 4. epidemiorum fectione libri 6. Hippocrates ita confignauit : Quibus plurimum inest calidum, Statim funt magna voce: etenim frigidus aer multus, exduobus autem magnis , magna &que innafcunturfiunt . quam fententiam doctiffimus Vallefius in hypomnemate ex eo confirmat, quòd magna voce præditi voraces effe confueuerint ; voracitas enim ex plurimo innato calido, quod plurimo indiget alimento . Adhuc balbifalacitatis redargui poffunt ; Vnde hoc? ex eo, quodhi melancholici exiftunt; melancholici autem, vt fupraretulimus , libidini inauctorantur. Quòd verò balbi melancholice naturæ adfcribantur,docuit Hippocrates 2. epidemiorumfectione 5. ijs verbis . Morbos autem babent balbus, aut caluus,aut gracili voce, authir futusfortiter atrabiliarios . Vox infuper acuta, ac tenuis lafciuum , & effeminatum obfignat. Phauorinus Philofophus, Ioanne Baptifta à Porta referente, tenui, & peracuta voce præditus eius fuit falaciffimæ natu ræ,ac feruefcentis libidinis vel in fenio ipfo conftitutus , vt viri confularis vxorem adulteraffe , cùmforet eunuchus , vulgo fit creditus Cæteftrumentafympathia intercedit;ideoque nihil mirum effe debet , fi ex voce procliuitasad aphrodifion aliquatenus deprehendi valeat. Harum autem partium communionem fignificanit Hippocrates 2. epidem. fect. 5. vbi potiffimum legitur. Vocisgracilitatem foluit varix adfinifrum, & dextrum teftem ; abfque horum altero fierinon potest, vt foluatur . Vnde hoc ? Exeo nimirum,quòd humor fauces occupans , atque adeò citato aeri liberum intercipiens exitum , facta metaſtafi, fiue potiusdiadoche ad genitalia decumbit, ipfamque arteriam expéditam relin- Crum quit; coprorfus modo,quo etiam rebellis tuffis infernarum partium , acpræfertim teftium dolore,veltumorefoluitur: fic idem Hippocrates præfato loco: Quibus tuffisficca est , his non foluitur, nifi dolorfortis adcoxas, aut adcrura, autad irruat . & 4. hæc qui lafciuè loquuntur , lafciuè agunt ; ſermo enim eft imago animi : & verbacordis defideria pandunt . Veftimentorum cultus . Ollis veftimentorum cultus , feu nimium addit . Tuffientficcamtu fim, quitestes affectos Melegans apparatus petulantem animum, -babent; extuffivena fecta ad teftemfolutio fit. Rurfus 2. ipfode morbis popularibus fectione prima fcriptum reliquerat : Neque tuffes diuturna, quoniam vbi testis intumuit , ceffant: & testis tumor à tufi ceffat . &alleuiat ; que ratio commonefacit nos communionis peclorum, mammarumgenituræ , &vocis. Porrò hanc pectoris, D & vocis organorum cum genitalibus communionem pluribus indicijs natura propalat . Sic Ariftoteles, experientia probante,docet, animalia cùmprimùm femenrecipiunt , & hircire incipiunt , vocem in grauiorem , & afperiorem immutare . Sic nimium affluentibus menfibus in mulieribus cucurbitulas magnas ad mammarumregionem apponere confueuimus ; fic menfibus deficientibus lac etiam in Virginibus de mammisfluitat;fic etiam alta voce clamantes prope teftes interdum rumpuntur. Quid plura? plenifunt affinitatis huiufce Hippocratici textus , & harum infuper partium cofpirationem anatomica fectio nobis reuelat . Iam ad rem lafciuofque mores creditur vt plurimum figillare . At nihilominus hoc Veneris afotia infimulari perpetuò nequit : fæpè enim fit , vtdeliciofæ quædamadolefcentule corporis ornatum lafciuientem diligant , animum tamen alienum ab omni impuritate feruent . Huc nimirum pertinet illud Aufonij ad Deliamfolo veftimentorum ornatu luxuriantem, in reliquum verò pudicam . Delia , nos miramur , &eft mirabile, quòd tam Diffimiles estis,tuque, fororque tua: Hechabitu casto, cum nonfit casta, videtur, Tupræter cultum nil meretricis babes:. Cùmcafli morestibifint,buic cultus boneftus; Tetamen &cultus damnat,&actus eam. Redolet itaque elegans apprimè, &comptus habitusillecebrofam animi cupiditatem, vt apparuit & in Hercule , & in Sardanapalo, quorum effeminati mores , molliculo , ac deliciofo letiam defignatifunt cultu ; & maximè omnium N in 195 Geneanthropeix. Lib. II. Tract.II 196

in mulierum falaciffima, illa Meffalina , quæ to ties à frugipatre ob ornatum petulantiffimum feuerè increpata fuit . Hucfanè collimat Hieronymiverè bracteatafententia illa, ac prudens monitum fuge lafciuiam puellarum , que ornant capita , crines à fronte demittunt , cutem poliunt, vtunturpigmentis, foccos habent crifpan tes, ut fub nomine virginali vendibiliùspereant Profectò cultura huiufmodi viros cum mis pr apprimè dedecet, apud quos euirati animi index erit , ac mollitici euidens argumentum . Hinc meritò querebatur Senecafeptimo naturalium Quæftionum , fuique temporis deplora bat luxuriofam conditionem , qua nimirum ipfi virilitati ferebatur iniuria: aicbat enim. Adbuc quicquid eft boni moris, extinguimus leuitate , & B pulitura corporis ;. muliebres mundicias antecef fimus, colores meretricios matronis quidem non induendos viri fumimus . Tenero, & molligref fu fufpendimus gradum . Non ambulamus, fed incedimus: exornamus anulis digitos , in omni articulo gemma difponitur . Quotidie comminifeimur,per que virilitatifiat iniuria: aut traducatur, quia non potest exui Vtinam & noftro auo uiri non cernerenturftibiati berenicati, calamiftrati , vndique foeminam redolentes,fufque deque mollicici referentes infignia ; vt ideò in illos dicipoffit: virum quærunt; quod a Cinna in Pompeium Magnum eo carmine fuit prolatum, Fafcioli qui crura tegit , digito caput uno Scalpit,quidcredas, bunc fibi velle ? virum. Verùm, vt aiebam, nonfemper fubimpensè ornato , & expolito pallio , aut palla fera libido latet, Hinc illa Claudia Quinta veftalis,virgo præftantiffimæ forme , cuius exquifito habitu, multifque pleno illecebris, violate eius virginitatis publica fufpicio circumferebatur, cim Berecynthiæ fimulacrum ab Afia deferretur, de quo prædixerat Oraculum . Quum veniet, casta est accipienda manu Cùmque ficco littori adhæfiffet, vt nequiret reftibus vllo pacto nauis diuelli , in qua vehebatur imago ; puella ad pedes procubuit, fimulachrum exorans, obteftanfque Deam, fic inquit, vt refert Feneftella : Me, fancta Dea , lafa virginitatis ream criminantur , testimonium , vti rem indices, quafo : vt fi tuo damnata teftimonio , Dea, fuerim , admiffa morte luam fin bac labepuram argueris,tum tu caftiffimacaftas manus profeque re, obfecro. Vbi bac dixit , refle , qua alligata erat nauis manu arrepta, manus puelle admodum parum conantis facilè tradium profecuta est hoc pactoinVrbem Magnum hunc, & prodigiofum Quentum confonomętro, vt folet, defcripfit Oui dius 4. Faftorum . འ Supplicis alma tue, genetrix fœcunda, Deo- rum ALA Accipefub certa conditione preces wn Caftanegor. & quæfequuntur, apud A ipfum legenda. C D Pleniùs regiftratam videre eft biftoriam apud Sillium Italicum libro 17. Belli Punici hisfermè carminibus. Lo. Si noftrum nullo violatu eft criminecorpus, Teftis , Diua , veni , & facili me abfolue carina. Tum fecura capit funem , fremitusque leonum T Audirivifus fubitò , & grauioraperauras Nulla pulfa manu fonuerunt tympana 1. Diue. Ferturprona ratis, ventos impellere credas, Contraq aduerfas ducente præuenit vndas. Nempè pro Claudia faciunt verba illa D. Ioannis Chryfoftomi libro de Virginitate : Vi lis quidemftola est : at non vestitu , neque eius colore,fed corpore, anima virginitas definitur. Nam fineq; Fhilofophi coma, baculo, aut tunica; fedmoribus, & animo metirifolemus;neq; militë ex clamyde, autex balteo,fedex robore,& virtute, Spectamus;nonne illudperabfurdumfit, virgině, remadeo mirabile, ac de bumanis rebus longèpræStantiffimam fquallore capilli , oris mærore, & pulla vefte definire, ipfiufq vim, ac virtuteità negligenter , temerèque interpretari , néque eius animam, quafidenudatam infpicere , atque habitum, & mores fubtiliter inde pernofcere ? M Vnguentum , &Odores . Olliciei, ac petulantiæ ftudium præfignatur etiam vnguentis , & odoribus ; nam feneriores viri , & à Veneris oblectamentis extorres his nonperfunduntur ; folùmque admulieres fpectare videtur illorum vfus, tamquam, lafciuia , &fortè etiam ingeniti foetoris argumentum. Hinc femper apud Prifcos petulantie crimine fufpecti fuerunt omnes , quotquot myropoliæftudiofi , odoramentis indulgebant. Quare Martialis libro z. Pofthumum quendam ex corporis nimia fragrantia incontinentiæ infimulat Hoc mihi fufpectum est , quòdoles bene; Posthume, femper Pofthumenon bene olet, qui benefemper olet . Idem 3. Epigramm. 63. in Cotilum quendam lafciuiæ addictum inuehens, aiebat . Balfama qui femper, cinnamafemper olet. Ita etiam iuuenalisfatyra 2. mollem quendam , & effeminatum ex balfami odore infimulat. Vefpafianus , Suetonio auctore, iuuenem , cui Præfe&uræ dignitatem decreuerat , videns odoramentis redolere , nutu afpernatus eft, voce etiam grauiffimè increpuit , dixitque , maluiffem,allium oboluiffes, litterasque reuocauit . Præclarum Principis factum, qui dignitates in molles conferre , magnum dedecus exiftimauit. Hinc 197 Geneanthropeia Lib. II. Tract: ID 098 Hinc D. Hieronymus 2. aduerfus Iouinianum A aptè dicebat : Odores, & diuerfa thimiamata, &amomum, & mufcus , & peregrini muris pel licula , quod diffolutis , & amatoribus conueniant, nemo, nifi diffolutus, negat. Quamobrem Diogenes calamiſtrato cuidam iuueni, & fufque deque redolenti dixerat : Caue; ne capitis odor fit vitæfœtoralli alla ma Cæterùmvnguenta & odores, non modo Veneris argumenta, fed etiam irritamenta funt; nefeio enim , qua latente energia mofchi, zibetti, ambari, &fimilium iucundi halitus genium titillant , libidinemque vellicant . Quod nimirum ex antiqua illa confuetudine perfuaderi poteft , qua nuptiales thalami floribus , & iucundiffimo thimiamate diffundi folebant; quò fpectat illud Claudiani in epithalamio Palladij, & Celerina .

• *

Vt thalami tetigere fores , tum vere rubentes Defuper inuertunt calathos , largofque rofarum sk Imbres, & violas plenis fparfere pharetris Collectas Veneris prato , quibus ipfe pepercita ang Syrius , & teneras clementi fydere fouit: Gemmatis alij per totumbalfama tedium Effudere cadis , duro que faucius vngue Niliacuspingui defudat vulnere cortex . Id rurfus probaturexeo, quòd pudenda vnguentisillita in Venerea paleftra , maiorem accerfunt voluptatis dulcorem , fi fides eft Cypridis militibus . Ideo Nicetas ex vnguentorumvfu mares falaciores euadere, aiebat exemplo omodi Imperatoris , qui cùmgraffante aliquandopefte vnguentis vfus effet, maioris inde ad libidinem flammas concepit .. Diuitiæ. Vot quot interlocupletes delicias connutriuntur, fenfum libidinis feruentiorem experiuntur ; nam , Diuitijs alitur luxuriofus Amor . Etenim diuites , qui gula magis indulgere poffunt, merumque iucundius , &affluentiuspotare, Venerifatiùs obftringuntur ; fiquidem illud indubitatum .. B Sine Cerere , & Baccho friget Venus Ar pauperes, quis proprij corporis labore , & fudore quotidianum cibum fibi comparare ha bent, Veneris incitamentalanguida præfentiunt; vt enimvates quidam . Anxiapauperies Veneris vix vulnerafentit: Illecebras Genij cura , laborque fugat . Quare apud Opulentiores indieslibido feruefcereexdapfili alimento poteft, at apud egenos languefcere cogitur ex penuria ; Inde Ouidius , memoria conftat generous fi C Non habet vnde fuum paupertas pafcat amorem . Quod Euripides in Danae melius . - Fugitlabores, Argumento mibiest, Quia nullus mortalium mendicans victum, amauitsurr Sedinter locupletes iuuenis Cupido agit. Otium im " Jaiquas Tium , ac defidia quam3 potenter exacuant libidinis vulnera, paulò infra dictabimus; fufficiatinterim Ouidij problema ; Quæritur Agystus, quare fit factus adulter; Inpromptu caufa est , defidiofus erat. CAPVT XII. Præferuida , falacisque nature Physiognomonici caracteres,breuiffima epitome comprehenfi. " с Caput, &capillitium . APVT , cuius eft aurea cefaries , libidinem prænunciat; fic, apud Ouidium Helena fuo Pari di, molli, flauoque capillitio predito exprobrat: Quodbene te iactas , &fortia facta recenfes, AptamagisVeneri , quàm funt tua corpora Marti. Bellagerant alij, tu, Pari, femper ama... Recti crines, nigri, & craffi identidem ex Ariftotele petulantiam arguunt. Adde crifpos;vnde lepidum illud carmen apud Martialem 5. epigramm. Crifpulus ifte quis eft, vxorifemper adbæret, Qui Mariane tua ? Crifpulus ifte quis est ? Quicalui exiftunt, nondum properante fenio, ijdem &falaciffimi funt ; fiquidem , vt Philofophus 5. de Generatione animalium ſentit , ex immoderatorei Venereævfu caluitium prouenit . Id patet vel ex eo, quòd eunuchi calui non fiunt, vt6 Aphorifmorum 28. fignificauit Hippocrates ; & hinc fcomma illud in Cæfarem Dictatorem; Romaniferuate vxores machum caluumadducimus . Præterea capilli denfi circa tempora, & aures , Petro de Abano auctore, calidum hominem, ac libidinofumdenotant . His adde, calamiftratos iuuenes præferre fuæ petulantiæ infignia , maleque femper apud prifcos audiuiffe. Huc fpectat Ciceronis illud : frons calamiftrinotata veftigis . His omnibus caput adde cerebrali fuccofummè refertum . N - 2 Vul -100 199 Geneanthropeia Lib.II. Tract.II. 200 Vultus . X facie, que meritò hominis platea nuncupatur, multò plura defumi poffunt Veneris argumenta. Nimirum quemadmodum in em porio referuntur, & promulgantur omnia, quæ in tota ciuitate peraguntur ; ita quoque totius microcofmi tumultus, ac feditiones in facie relucent ; vt enim in Ecclefiaft, capite decimonono legitur: Ex cognofcitur vir, ab occurfu faciei cognofcitur fenfatus . Vt iure proinde dixerit Princeps humanæ facundiæ Tullius 3. de Oratore : Omnis motus animi fuum quendam ànatura babet vultum, &fonum, & geftum; Et Ouidius in metamorphof. Heu quam difficile eft, crimen non prodere vultu ! Quodin Thiefte comprobauit Seneca . Multa, fedtrepidus folet Detegere vultus. Quamobremplenus vultus, &craffus ignauum, &voluptatibus deditum virum fignificat ex Magno Alberto . Rurfus quicunque fimijs affimilem rictum referunt , falaciffimi habeantur; quælibet enim particula, animalis, cui affimilatur,proprietatem indigitat ; Ideoque libidinofi omnespenes particulam aliquam referuntur vel ad fimiam, vel ad ceruos , vel ad hircos , velad fues , velad gallum , vel ad pardalim , quælibidinis apud Agyptioshieroglyphica erant. Cæterùm murina facies prefertim in mulieribus inexhaufta libidinis habet infignia;fignificauit hoc Martialis eo verficulo . Nam cùmme mure, tu cùmmea lumina dicis. Ita namque eruditiffimus Politianus in Miſcel laneis capite 96 legendumeffe, monet exvetu, ftiffimis codicibus ; non verò vt in vulgatis . Nam cùmme vitam, cùmme tua lumina dicis . B C Quo fanè loco puella lafciuientem nimis amafium appellat murem ; eo quòd falaciffimum eft illud animalculum vel teftimonio Aliani libro 12. de animal. propriet. vbi hæc leguntur abeodem Politiano regiſtrata : ferunt autem, mures D falaciffimos effe , teftemque adducunt Cratinum fcilicet infugitiuis : Age nunc tibi de fereno aduerfus molliciem muris fulgurabo Xenopbontis . Sedenim fæminam quoque murem, narrant, ad Venereaeße prærabidam . Rurfusque apud Epicratein Chor. fabula enim bac Epicratis est. Poftremò fubit medeteftabilis lana deieransper puellam, per Dianam , per Perſepbactam effe vitulam, effe virginem, effe puellam indomitam . At illa cauus erat murinus ;fuperiectione eam falaciffimam dicere voluit, cùm cauum prorfus murinum vocitauit . Et Philemon: mus albus, cùm quis eam,fedpudetfari. Hactenus Alianus. Frons . frontis&vel fimiarum, vel fimilitudine fuum effrenum ad Venereaimpetum indicat . Supercilia . Palpebra. litium,quodeftfuperciliorumnuditas, & depilatio, fixam, &vrentemredolent petulantiam. Etenim apud Pierium Valerianum in Hieroglyphicis homo Veneris vfui intemperanter deditus glabris oculis ex toto delineatur. Id autemab Archifophofumptum videtur, qui 4. fectione Problematum quærit, cur falaces ij fint ; quibus pili palpebrarum defluunt ; &rationem illam appingit : Anob id ipfum, quo etiamcalui : funt enim bac ambopartes rei eiufdem.quicunque autem expilis congenitis ætatis iam prouella non crefcunt, bi omnes decidunt libidinis vfu immoderato. &inferius . Reliqua autem vtraque generaeadem illade caufa deficiunt , quòd partes Superiores,fanguinisparumobtinentes libido refrigerat. Ita enim efficitur , vtlo us bic alimentum concoquere non poffit : cùmautem pili ali- mento caruerint , defluant, neceffe eft . Oculi. Nimiimago,aiebat 3. illo de Oratore Cicebacfiunapars corporis,quequotanimi motus funt, totfignifica tiones,& commutationes poffit efficere:oculi enim funt,quorumtumintentione, tum cõiectu, tumhi laritate motuanimorum fignificemus aptè . Nam oculos natura nobis vt equo , & leoni fetas , caudam,auresadmotus animorumdeclarandos dedit. & Plinius bafilicè illa : Oculis animus inhabitat, neque alia exparte maiora animi indicia . Vt iure iccirco Senex nofter in epidemicisfexto pronunciarit : Oculiprout validi fuerint, ita &totum corpus. Quod fanè de animi non minus, quàm de corporis affe&tionibus intelligédú erit. Ita igitur infœminis glauci oculi , ac maximè pati, Veneris petu'antiam denotant . Venus enim ipfa illecebrofe magiftra libidinis , talibus micabat oculis; inde in fefcenninis . Mineruaflauo lumine , Venus pato. Rubeus oculus exceffum pariter falacitatis redarguit ; hinc Pierius libro Hieroglyphicorum 33. Petulantis , & impudentis hominis bieroglyphicumfieri ex oculofubfanguineo. Quod multò ante ex Horapolline in fuis myfterijs fignificatumfuit, vbi ait , ranam effe petulantiæ , & impudentiæfignum , quia rana in oculis tantùm parumfanguinis obtinet ; atque adeò quifquis in oculis oftentat fanguinem,impudentiæ infi mu- 201 Geneanthropeia Lib. II. Tra&t. II. 202 mularipoteft: Nonabre iccirco apud Lucia- A num de lafciuo , & admodum improbo adolefcente didi fuit , habuiffe cum ὔφαιμον όφθαλμον, ideft oculumfanguineum . Rurfus oculi magni , ac tremuli in viris Venereæ cupiditatis intemperantiam proclamant, vt placet Alberto Magno . Adhuc parui oculi , alacres , & quafi perpetuò ridentes, lafciniam teftantur . Sicuti etiam oculi, fplendidi cum quibufdam circulis , inferiorefcilicet viridi,fuperiori verò nigro ingenitafalacitatisfunt indices:ita etiam ex Petro de Abano ftantes oculi, &fubrubentes intenfamlibidinis flammam præmonftrant . Aures . Aldeparuæ auriculæ libidinofos figillant ; B Ingegnerium . Ceterùm pilofa labra , queue, inferius prominent, luxuriofi propriafunt; ficuti & os cauum, ac veluti infoffum ingenitam teftatur falacitatem . Q Mentum.. Vi citò barbefcunt homines , & quorum facies intempeftiuè pilis afpergitur , petulantic addicantur. Id fi fortè in mulieribus accidat , inexplebilem obfignat cupiditatem . Prętereaad nares concauum mentum Veneris portendit illecebras . Ita pariter quod paucipilum eft . Rationes probabiles qui cupit , ab Ingegnerio , &alijs multis difcere poterit . G Genæ. fic etiam pilofa ,& rubentes. Anfortè, narum contractio in hilari vultu Veneris quia ex Hippocrate genitura melior pars per loca auribus proxima retrò dilabens illis incrementum auferat , &fumida caliditate ruborem, pilosque appingat? Nafus . frontem • Venereus eft: ad gallos namque refertur , vtplacet Ioanni Baptifta Porta ; ideoque nefariæ etiam libidinis argumentum effe poteft . C Huiufmodi nafo Satyri, & Sileni infigniebantur, qui indomita libidinis flamma torrebantur Cmnes infuper,quotquotprægrandem obtinent nafum, genialibusillecebris obnoxij funt . Legimus, Heliogabalum imperatorem , omnis generis lafciuiæ ftudiofum , nafutorum virorum congregaffe manipulos , vt fecum in turpi certamine arma aphrodifia pertra&tarent ftrenuè . Hoc ipfuminfœminis clariùs percrebefcit; quæcunqueenim magno , & oblongo nafo præditæ funt, ad lafciuiam funt procliues . Rurfus quil fimum referunt naſum , cuiufmodi in ceruis , & fimijs videtur , eadem falacitatis nota inuruntur . Omnisdemum , qui porcorum fimiles gerunt nares,depreffas fcilicet, & obtufas, fuam D pręmonftrant incontinentiam : porcus enim ex Horapolline , & Pierio immoderatę libidinis eft hieroglyphicum ; quocirca Salomon Prouerbio- rum 11. Circulus aureus in naribus Suis , mu. lier pulchra, & fatua . Sic ille pulchritudinem auro, lafciuiam porcinis naribus comparat . Os , & labia . S magnum libidinofum redarguit ; fignifi cat enim voracitatem, ex quafeminis plurimum congeritur ; & quo poftmodum pruritus, ac tentigo fuboriuntur. Vide Ioannem indicat appetitum, quem pariter denotant, Loxo auctore, genæ, hepatico colore infecæ; que ideo affectio Satyrorum propria cenfetur ; At verò purpureus in mulieribus genarum color ad lafciuiam propenfionem oftendit . Quò pertinet illnd Ouidij . Cùm tibi fuccurret Veneris lafciuia no- Stra; Purpureas tenero pollice tange genas . Mamma. Aruæ in mulieribus mammille potius, quàm protuberantes petulantiæ funt teftes. An quia fanguisdilatans , & fpiritus magnificantes in his vberiùs ad genitalia confluunt ? Atqui viri, qui tanquam mulieres vbera geftant , extremafœdantur mollitie ; quemadmodum & puellæ, quibus immaturè nimis , & acerbè extuberant vbera . Ratio eft confpiratio illa pectoris, &genitalium , quàmfupra explicauimus. Pubes , & Gynacomiſtax. Iri,&mulieres, quibus circa inguina , & pudendapræcociter erumpunt pili, inter libidinofos afcribi debent : fignificatur enim , plurimumfumofæ caliditatis circa partes illas occupari . Rurfus vniuerfi corporis pilorum fcaturigo ob intenfioris caloris affluentiores fuligines petulantiam exprimunt . Hinc quarto de generatione animalium Philofophus aiebat . Piliautemabundantia, & hirfuties copiam indi cat excrementisquamobrem bomines pilofi libidi nofiores, &feminis copiofioresfunt , quàm leues . Ouidius, qui Poliphemi libidinis paffim teftimonia prebet , fic illum hirfutis redimitum pilis defcribit. Nec mea, quòd duris borrent denfiffima Setis Cor- 203 Geneanthropeia Lib. II. 204 Tract. II. Corpora , turpe puta, turpis fine frondibus A arbor: 0 Turpis equus , nifi colla iuba flauentia velent: Pluma tegit volucres , ouibus fua lana decori est ; 1 ritò apud Egyptios quoque , Pierio tefte , libro 34. fpine dorfi pictura concitatam Veneris titillationem repræfentaret; immo etiam & pudenda, Venereæ fymplegadis inftrumenta, cà dem icone exprimebantur, Vmbilicus , Encrationis virile inftrumentum vmbilici quamobrem præceptum obfte&tricibus inculcatur, vt æqua eminentiæ longitudine infantibus, primò in lucem prodeuntibus, vmbilicum. præcidant . Id fi verum eft, aliqua inter has partes intercedere debet communio , fympathi , & collineatio ; adeò vt ficuti eminentior vmbilicus longiorem indicabit colem : ita alio modo affe&tus maiorem , aut minorem veretri aptitudinem, ingenitamque libidinem teftetur . Idipfum confirmare debet , quòd vmbilicus vel in facrispaginis pro libidine fumitur, quò fpectat illud Ezechielis de Hierufalem : Non est præciBarba viros , birtaque decent in corpore fete. Sed quid Gynecomiftax ? Marcus Antonius VI musin quemuterum muliebrem infcripfit, hoc nomine nuncupauit barbulam , feu lanu ginem, qua pudendi fuperius labrum veftitur, & hinc vteri temperaturam, Venerifque auiditatem coniectari poffe , teftatur ; Auctoris illa funt verba . Si Gynacomiftax temporibus eruperit , atque is denfior , longior , nigrior , craffior , pro B eius tamen natura foemine tunc habuerint vterum calidum , atque præfertim ipfos teftes ; eadem fuerint falaces , marium appetentes, quantum veròadfe ipfas pertinet fœcunde , atque maximè vt plurimum apte ad opus facultatis generatricis præftandum , &in Venerefatis vegeta. Quaverò fœminarum nullas , aut perexi- fus guas notas, atque momentaferè inuifibilia Gynacomistacis obtinuerint, haplerumque funt ad Veneremignaua , habentque facultatem fuifexusgeneratricem minus valentem , vt quantum adfe pertinet, minus fintfœcunde. Hactenus Vlmus , Venter . Nguftus venter , carnofus , pilofus , prominens ex Palemone falacitatem prædicit . L Lumbi . Medulla (pinalis . Vmbi carnofi , & molles ad quandam acuC tiem protendentes , lafciuiam arguunt, fi Phyfiognomoniæ credamus , Cæterùm ex Pla tone in Timæofementis , ac fomes generationis cum fit medulla fpiralis , ex huius amplitudine, & vbertate generandi auiditas , ingensque libidinis afylus excitabitur ; hæc funt Platonis verba : Suntquidem trianguli,prim: quidam, & inde- D flexi, lenesq. ad ignis , aeris, aquæ, terræexactiffima generationemaccommodatiffimi, e quorumgeneri bus fingulis Deus fecernens fingulos,& inuicem cotemperatos permifces, totius generationis mortalium fementem , fomitemque constituit , dum medulla ex bis fubstantiam procrearat ; mox paulò infra; Et illam quidem medulle partem, in quam veluti in agrum quendam diuinum femen iaciundum erat , globofam, & vndique te= retem finxit,atque iniqañor , idest cerebrum iccirco valuit nominari , quia vnoquoque animali deniq; abfoluto, vafculi cerebri capax xepaλn κεφαλή, , idest caput vocandum erat . Vt ideo non immevmbilicus tuus , hoc eft non dum fomes extinctus , &illecebrofum peccatum amputatum; quin etiam D. Hieronymus, vel pro ipfis viri , mulierisque genitalibus vmbilicum accipit . Cęterum quævmbilici figura , queue difpofitio falacitatis iconifma effe valeat , fedula obferuatione perquirendum : Phyfiognomonici hec non tradidere , miso rix Genitalia . fcrotum . teftes m vi It, precor, caftis auribus honos, dum rerum, que confcribuntur, ordine poftulante, pndendoru quoq; caracteres expromimus. Loquatur Ioannes Baptifta à Porta, vt meus fit hones ftior calamus : Pectenpilis valde denfum , bratis luxuriofum , & fœcundum: fic raris, gracilibus , & extenfis neque luxuriofum , neque fœcundumoftendit . Sicvulua, que intus laxa est, infatiabiles in coitu' demonstrat, ut in adolefcentulis videre eft: Inequaliter iacens libidinofam, & loquacem . Et interstitium inter anum , vuluam exterius expofitum , in coeun do infanas démonstrare , innuitConciliator: Præterea qui varicofifunt ad scrotum, obfanguinis affluentiam eò labentis , apprimèfalaces reputandi erunt, vt &quiinpene ipfo ampliffi mas nactifunt venas . At verò qui tresà natura teftes obtinuerint, luxuriæ inanctorentur ; perinde ac natura feminis vberiorem fuccum elaboratura , plura fibi fabricauerit inftrumenta, ac promptuaria . Bergamifamilia eft Coleonum, e qua Bartholomeus ille VenetorumDuxfamigeratus , fic nuncupata, quòd plurimi tres obtineant teftes ; quare & in ftemmate tres nigri teftes referuntur . Id ipfum ampliores teftes affirmant; quod 6. de 1 1 295 Geneanthropeia Lib. II. Tract . II. 206 de hiftoria, animalium capite 9. edocuit Arifto- [A teles ijs penè verbis : Teftes auiumgrandiores effici tempore coitus, certü eft. Sedfalaciorum confpeétioresfunt, vt gallinaceorum, & perdicum ; temperatiorum minus. C Coxa, genua ,crura . Raffiores coxa, & genua , quæ intus inflexa videntur , idem admonentfalacitatis imperium . Qui verò funt exilibus tibijs præditi : quiue crura neruofa, & hirfuta referunt; nec non digitos copulatos habent, vnguefque rotundos, pari pacto petulantia, molliumque ille cebrarum mancipia Phyfiognomonici notant . Atmihi id confilij non eft , vt ex omnibus, & B fingulis corporisparticulis lafciuiæ , &Gynecomania caracteres recenfeam. Sat, quos retuli mus, erunt . Si quis plures adhuc defideret , perlegat Ariftotelem,Loxum, Polemonem, Grattarolum , Albertum, Bartholomeum Coclem Vuimpinam, Petrum de Abano , Michaelem Scotum, Io. Baptiftam àPorta, Ingegnerium, & fi qui funt, alios . Cæterùm hæc omnia ita recipienda erunt, vti naturæ propenfionum indicia ; quas tamen voluntatis arbitrio, &rationis dominio quilibet euincere valeat . Siquidem & Socrates à Zopyro, &Hippocrates à Philemone apprimè falaces exfacie iudicati funt, nonfine omnium derifu ; quando ambo hi viri interneratæ vitæ , atque illibata pudicitiæ erant. Attamen tam Socrates, quam Hippocrates palam profeffi funt, haberefe ad Veneris propudia procliuitatem reapfe : Philofophiæ tamen ftudio, rectequerationis lumine genium infrenaffe , & lafciuum fomitem cohibuiffe ; vtideo & hic locum habeat illud Ptolomçi: Sapiens dominabitur aftris. CAPVT XIII. Anfint vlla metatapofcopica falacitatis homi KOAK F num indicia . RONTIS etiam lineamenta naturæ propenfiones edicere non defunt , qui afferant ; nec fortè abfque ratione aliqua ; fi cuti enim faciei , aliarumque partium varia delineatio , vt oftendimus, varios obteftatur naturæ motus , genijque procliuitates : ita & frontis caracterifmi quidam infignes, hominum genialem quempiam inftinctum defignare valebunt : nulla tamen , vt inreliquis, arbitrioiniuncta vi , aut neceffitate. Vtideo non ab re à Plinio frons diceretur triftitiæ , hilaritatis , clementia , & feueritatis index. Vt lectoris itaque iucunditati , aut potius aui- ditati confulatur, lineam vnicam falacitatis, turpisque libidinis indicem apponam, & hæc eft prorfus... CAPVT XIV. De Neuis petulantiam , & libidinem redolentibus . [ vulgo dicuntur neui, qui & ipfi creduntur naturæ procliuitates præfagire ; quin etiam exitimarunt Aftrologi . hos puntos quofdam eſſe caracteres à Planetis in partibus corporis , fub fignis , quibus dominantur, exaratos . N facie figna quædam emicare folent, quæ Quicquid tamen fit , illud hic fat erit annuiffe, quòd nimirum fi in nafo, vel in oculo neuus aliquis appareat , falacem viri , mulierisue porten detinstinctum . Quòd fineuus in mulieris nafo obliquè fignetur , petulantiam redarguet effrenem ; Ethoc probari poffe videtur ex quadam perfpicua nafi , &genitalium communione harmonica, &fympathia; quandoquidem ferè femper nafus magnitudine , acutie , & longitudine pudendo refpondet . Vnde accidit , vt non imprimatur in ipfomet nafo neuus , quin etiam innaturalibus idem cudatur ; vt placet Hali ACrabo, &Melampo Græco. Addegenericè, quòd neuus in pudendo fignatus libidinis indigitat culmen; quemadmodum in mulieribus fi neuus intercilia exprimatur, impudicitiæ argumentum erit . Hinc Daretes Phrygius teftatur , Helenamn huiufmodi caractere fuiffe infignitam , alioquin famofiffimam ; ideoque minus honeftè vixiffe . D CAPVT XV. Anfint lafciuia chiromantica lineamenta quapiam . S AT fcio, chiromanticam facultatem › vti erroneam iandiu damnatam , & à catholico Ecclefię ritu explofam fuifle ; folùmque fuperftitiofis , impijsque viris relictam effe . Verùm cùm duplex fit chiromantia, altera Aftrologica , phyfica altera ; Priori vti falfa , atque illicita omilla, de naturali pauca delibabo ; hęc namque Phifiognomoniæ pars eft , quæ per manus lineaturas totius corporis temperiem fignat , & ex temperie animi propenfiones indagat . Hanc profectò non defpexit Ariftoteles ipfe fcientiarum 207 Geneanthropeia Lib. II. Tra&.II. 208 rum omnium arbiter, vt patet ex 34. libro Pro-JA blematum decimo, vbi quærit . Cur homines, qui virgulam fua palmaductam per totam latitudinemhabent, vite longiffima effe poffunt. Et alibi etiam idem huiusfacultatis meminiffe videtur ; quam abundè Michael Scotus in fua Phyfiognomonia profequitur . Ceterùm Aftrologiea chiromantix antiquiores nimium addicti fuere ; vtinam & modò recentiores aliqui fuperkitiofi fcioli non nimium tribuerent, in quos Luuenalis inuehens aiebat , frontemque , manumque [huiufmodiprofitentur , &futuros euentus aperire , &rerumpræteritarum hiftoriam retexere creduntur. Refert Iouius in elogijs, Græcum quendam Alexandro Mediceo ex manus infpe- &tione fatalem interitum prædixiffe ; quodque, adhuc maioremhabet admirationem , fignapercufforis edidiffe , futurumfore dicentem ex eius intimis, habitu gracili, buxeo vulticulo, fufpenfa taciturnitate, atque cæteris infociabilem ; que omnes qualitates in vnum Laurentium Mediceum, qui mox percuffor fuit, palam conuenie bant . Dixerim nihilominus, fi vera narratio eft, quando Iouius intemeratæ fidei non cenfetur, operapotius Demonis id contigiffe , quific vanos deluderefolet homines; Præterquamquòd Præbebit vati, erebrum poppyſmaroganti Quam eandem vanam credulitatem vellicat , increpatque Francifcus Vallefius, medicorum cruditiffimus . Hanc verò ipfam noftris tem- Baliquando Deus futura viris Principibus per maporibus profiteri videntur Ægyptic ille muliercule , vulgò Cingarę dietę , quæ harpagando , futelifque turbam hominum eredulam depilant , emungunt ; nilue aliud verè excogitant , quàm technis homunculos aucupari, & mulierculasfpe vanadecipere ; adeò vt verifimile fiat , Cingaras hafce, cùm primùm inlucem oriuntur, Plauti verba illa audire, & excipere:Papè clepe , harpaga: Et quodinfuper intole rabilius eft, qui huic fuperftitiofo mendaciofunt addicti , velfacræ paginę teftimonio ipfam commendare nituntur , ac primam auctoritatem ex 13. Exodi exhauriunt, vbilegitur : Eterit quafi fignuminmanutua, & quafi monumentum ante oculos tuos . Secundam educunt ex lob 37. vbi habentur hçc Qui in manu omnium... hominum fignat, ut norint omnes operafua Verum huic poftreme auctoritati refpondent Olympiodorus , &Philippus Presbyter; dicentes , Martino Delrio confirmante , verbis illis temporisuiciffitudine, de qua fermo erat, fignificari ,ferenitate , atque imbribus contemperatam à Deo , vt eius innotefceret fortitudo ; fiquidem videns homo, tamfacilè quacunque tempeftate prepediri à propofito , manumque fuam, quafi vinculis à Deo conftringi , ne ad libitum operetur , cognofcat , fe abfque diuinoauxilio nihil operaripoffe; ideoquefuam profiteatur imbecillitatem . Ad Primam autem auctoritatem fic refpondet Martinus Delrio 4. Difquifit. Magic. cap.3.queft. 5. Loquitur enim de folemnitate azimorum: cuius celebrationem vult,Hebræis effe fignum memoriale liberationis ex Agypto. Sumit autem metaphoram à more bominum , qui quando volunt alicuius rei recordari , folent digito anulumindere , velfilum alligare;quia cùm manumfæpe ante oculos eleue mus, fit, vtrecordemur eius , quod verebamur, neobliuifceremur ; Nihil addamipfe vlterius, ne quid vltra crepidam ; Theologis relinquantur. Addunt alij , huic pfeudofcientię fidem faltem adhibendam effe obrei euentum , & præfagitionis effectum : quandoquidem qui facultatem C los referat Prophetas. Quamobrem affeuerandum erit , quòdfi in manudelineentur virgulæ, &arcola, quæ huius, vel illius temperaturæ fint comites , indicefque , fieri poffe , vt inde aliqua ad aphrodifiafticas voluptates procliuitas delineetur, perinde ac propenfio eadem in alijs quoque corporis particulis exararipoteft, ac folet. At in reliquis omnis eft Chiromantiæ ableganda fides: & infuper haudquaquam audiendus Cardanus , qui libro illo de varietate fcribebat, quòd cùm Veneris cingulus tranfit per Saturni fpatium , peffimus defcribitur homo circa mores, atque intemperanter, obfcenèque libidinarius arguitur: mixtio enim Veneris cum Saturnopeffima eft. Rurfus , &illud commentitium apud eundem cenfendum , quòd foror vitalis in monte pollicis, &ipfa Martem cum vitali mifcens, libidinis immodefantiam, atqueferuorem fignificet . Vana quidem hæc , &inania ; ficuti certiffima illa Prophetę ad Deum ; Sortes mea. in manibus tuis . CAPVT VI An fint aliqua libidinofa complexionis nota Aftrologica . STRORVMin fublunarem orbem influxus dubio procul abne gari non poteft, quando vel propterlumen , & calorem , vel fecretas corundem influentias varios in elementariregione effectus oriri videmus, &fepè tales, vt non nifi incorruptibilem, efficacemquefyderum naturam,tamquam caufam teftentur . Quò, ni fallor, illud Ariftotelis primo metereologicorum pertinere arbitror, quòd fcilicet mundus hic inferior neceffariòfupernis lationibus fit continuus, vt omnis eius virtus inde gubernetur ; Vnde enim motus principium omnibus inest, illam caufam putandum Ve- 209 Geneanthropeix Lib. II. Tract. II. 210 Verùm enimuerò Calorü, &fyderum energia A ad varios hominibus mores inferendos , ac diuerfas animi propenfiones inculcandas cautè, & religios admittenda eft . Qui enim putant,fydus aliq.od in determinatam quampiam perfonam diuerfarum propenfionumfemina perpetuò influere, toto aberrant Colo . Nam etheris aftra cùm fint agentia vniuerfaliffima , atque adeò fubiectum Orbem vniuerfali refpiciant oculo, non magis fupra determinatum hoc indiuiduum, quàm vniuerfam fpeciem ; & non magis fupra hanc , quâm totum genus agere, eadem, neceffe eft . Quamobrem affirmare , peculiarem aliquem hominem obtinere, vt Aftrologi aiunt , horofcopum quempiam , ſeu aliud in medio Califignum, quod hanc , vel illam genia- B lem inferat inclinationem , funt meræ nuga, atquefatua Aftrologorumfomnia, quifuperftitiofe vanitatis vt plurimum funt plaftes . Nemperidiculum videri poteft,habere aliquem in fuis natalibus afcendentem caracterem in Cœlis , qui libidinis æftum , &Veneris influat pruritum ; cùm re ipfa in cœleftibus orbibus figna illa Veneris, louis, & Mercurij, nequaquam reperian. tur :Veteratorum hominum hæc eft impoftura, qui, vt propriam excufent animi prauitatem,fuaque vitia aliena magis reddant, cœlum, &aftra criminantur ; in quibus iccirco innumeras comminifcuntur ineptias , quarum non minimæ funt illæ , vtpote cerebro Lunam , lin guæ Mercurium , pectori Solem , brachijs Martem , Genitalibus Venerem præeffe . Rurfus à Marte robur, venuftatem à Venere , eloquen tiam àMercurio , facilitatem à loue , feueritatem à Saturno , vitalem auram à Sole, humorem à Luna adminiſtrari . Adhuc primę ętati pręftò effe Lunam , adolefcentibusVenerem: Viris louem, fenibus Saturnum ; vel illa : Ioui , feu Venerifanguinem referri, Marti bilem, Lunæ phlegma, Saturno melancholiam, figmentafunt imaginantis : ficut & illa , Arietem in Zodiaco fibi vendicare caput , Taurum collum , Geminos, brachia, Cancrum pectus cum pulmone, ac ftomacho, Leonem cor, & hepar, Virginem inferiorem ventriculum, atque inteftina , Libram renes, natesq. , Scorpionem genitalia , Sagittarium fœmora cum coxis , Capricornum genua, Aquarium crura , ac tibias , Pifces tandem pedes fub fua ditione recipere , atque imperio regere. Quisprofectò mentis compos hæc omnia non irrideat, tanquam deliramenta quædam Mathematicorum , genus hominum , arbitre Tacito libro 17. infidum petentibus , fperantibus fallax , quod in Ciuitate noftra vetabitur femper, & retinebitur . Vnus Ennius Aftrolo gorumfutelas , & vanitates exprobrauit , cuius illa extant hac de re carmina . Non habeo denique nauci Marfum augu. rem ? D Non vicanos barufpices , non de circo A Arologos, Non Ifiacos correctores , non interpretes fomnium; Non enim funt ij aut arte diuini , aut Scientia : Sedfuperftitiofi vates , impudentesq. arioli, Aut inertes , aut infani , aut quibus egeFas imperat, Quifui queftus caufa fictasfufcitant fen- tentias : Quifibi femitas nonfapiunt , alteri mon- Strant viam ; Quibus diuitias pollicentur , ab his drachmam petunt; De bis diuitijs fibi deducant drachman , reddant cætera . Inde meritò ex veris Prophetis Hieremias cap. 10. Aftrologorumparalogifmos detre&ans ait . Iuxta vias gentium nolite difcere , & afignis Cali nolite metuere, qua timent gentes, quia leges populorum vana funt . Ideo Diuus quoque Auguftinus dolofas Aftrologorum vanitates pluribus inlocis damnat, ac deteftatur; nam fermone 6. de Epiphania appellat hanc artem ftultitiam facrilegam , &indoctam doctrinam , ibidemque addit: Vani bomines loquuntur , quod infipienter opinantur ; &ad Ianuarium fcri- bens aiebat: Mathematicorum deliramenta cum deteftatione irridenda Junt; quemadmodum derifit, &confudit illa Deus, cumfuperbas Babylonias peffum dedit, dixitque ex ore Ifaię . Stent, vt falutent te augures Cæli , qui contemplabantur fydera; fupputabant menfes , vt ex eis annunciarent ventura tibi : ecce facti funt quafi ftipula , ignis combuffit eos , non liberabunt animam fuam de manuflamme. Dicamus itaque, omnes hominum inclinationesà proprio cuiufquam temperamento, &partium complexione fcaturire: temperamento verò , &complexioni cœlorum aftra , & afpectus cooperaripoffe, quatenus ipfa generationis prin cipia alterare , & immutare valent mediantibus primis , aut etiam occultis qualitatibus ; vt ideo myfticè dici poffit , habere aliquem Venerem pro Horofcopo , quoniam videlicet in fua prima conformatione temperaturam Veneri obnoxiam, qualis eft calida , & humida in primis, necnon biliofa , & melancholica ex accidenti obtinuit . Ita pariter afferere , illum fore libidinofum,qui in conceptione , vel natiuitate , hoc velillud fignum pro Horofcopo, hunc vel illum Planetam natiuitatis dominum nactusfuerit, nihil profectò aliud fonat , quàm illum ipfum in.. fux primordiis conceptionis calidam , & humidam afciuiffe naturam , & exhac polifpermiam, quarum vi ad Venereas operationes reddatur procliuis ; id quod infra libro feptimo enucleaItiùs declarabo , vbi figna, &planeras planetas in concep- tione 211 Geneanthropeix Lib. II.Tract. II. 212 tione ad ipfa referemus temperamenta; Necin A reliquis Genethliaci quoad futuros euentus audiendierunt;contra quosillud Pindariin Olympiad, poftremò recenfere lubet ( alioquin plena funt contra Aftrologos doctiffimorum virorum volumina) : Hominum certèfpes multafurfum, alia deorfum, mendacia vana fecantes voluuntur :fignum enim nondumquifquam terreftrium certum de re futura nactus est diuinitus ; fed futurorum excæcate funt cognitiones , multaq. bominibus præter opinionem eueniunt in contrarium delectationes . Alij verò moleftas cum inciderint in procellas , bonum ingens infortunio breui permutant tempore . Semper amant , & cura nouos exufcitat ignes , Acdomito regnat victrix in corde libido . Addamus ex Rhodigino libro 15. lectionum antiquarum , cincinnatulos , & comatulos fieri , qui Pleiadibus ipfis orientibus nafcuntur ad auras ; atqui capillitium huiufmodi molliciei, atque aphrodifij ftudij eft argumentum , vt fupra monuimus.Quid plura?Taurus ipfe libidinis eft arbiter, vti Veneris regia, foliuque; ideoq ; fubhoc exorti homines Aphroditi inferuiunt . Hinc amor, hinc studiumforma, cytharaque fonantis ; Bnus Verùm enimuerò in eruditorum gratiam , & Coryceorum auiditatem aliqua ex aftris iuxta Aftrologorum dogmata adiungere , non grauabor. Venus in themate non bono , fiue in parum honefto loco pofita ad nimiam petulantia, omnisque generis libidinem inclinat . Id verò multifariam contingere poteft : Primò quidem fi Venus eft in exaltatione Martis: Secundò verò, & adhuc longè magis , fi ipfa cum Saturno fuerit , & vnà afpexerint dominum Afcendentis ; qua ratione ad pederaftiam etiam procliues homines facit : Tertiò fi fimul exiftant Saturnus , Venus , & Mercurius , maior adhuc libido inuretur . Quartò omnium maximè falaciffimi orientur, fi Mars, Venus , & Saturnus conueniant ; fi præfertim ad quadratum afpe- &um conftituendum proportionentur , vel ac- C cedant ; aut etiam fi in cauda Draconis reperiantur; mirum fanè eft , quantum ad nefariam etiam libidinem inclinent . Rurfus pro comperto habetur, quòd Horofcopi ad quadratum , vel oppofitionem Veneris directio fornicationibus , vel etiam adulterijs indulgentes obfignat ad infamiam vfque. Illud in calce addendum erat . Pleiadum in exortu quicunque oriuntur, Venereæ fœcunditatis confortes , & illecebrofæ voluptatis affertores reddi . Nempe ftellæ huiufmodi Taurum, qui Veneris eft domicilium, ac tribunal perficiunt; vt nonfit proinde mirum, fi illis apparentibus, totius mundi femina fufcitentur , terra vndique virefcente; atque in primis animalia quæque in genialemfymplegadem prolectentur. Namin primis infecta , quæ cauernis latitabant obfcuris diuturno excitafopore, in iuges Veneris complicantur amplexus: Pifces intra gelidas aquas cupidine incenduntur , adeò vt breui temporis curriculo fecundiffima prole falum, & flumina impleant : Volucres nidificando laborant, vt numerofam prolem lafciuiendo diffeminent . Cuncta demum animalia terræ, ipfique præcipuè homines amoris afilo inflammantur affatim . Pontanus de ijs , qui fub Pleiadibusin lucem prodeunt , aut concipiuntur fic affabrè concinebat. Habrè vt PontaHincchorea, cantusque placent , pexufque capillus. idem 2. de Stellis . CAPVT XVII. De Malthacia , feu virorum mollicie, quam nonnulli bæreditariam affectionem exiftimant. M INVS monftruofa libido quecunque humana cenferi poteft, dum fexus , & naturæ legem feruat: Atqui dum inuertitur ordo , dumque ὑφέρον πρότερον nil magis eft in natura portentofum , nilque adeò ftomachofum . Nimirum , quòd fœminæ incubare , & fubagere , veluti Tribades ; mares verò fuccumbere , ac proftitui vti Drauci , ac Pathici dicti velint , & concupifcant, tam facrilegum eft , vt meritò ignis fupplicio vitium mul&tetur . Neque in his naturæ crimen infimulari par eft , quemadmodum putarunt aliqui , affectionem iftam à femine per traducem contrahi: Verùm tanquam deprauatæ mentis crimen erit duntaxat infimulandum, atque adeò ex Auicennæ dictato non alijs auxilijs curari debet , quàm fuftibus , carcere , inedia , alijsue deterioribus flagellis . Vocant pafDfionem hanc Græci paλaxiv, de qua Cælius Aurelianus ex profeffo libro quarto fuarum tardarum paffionum capite nono egit hoc titulo , ac verbis, quæ regiſtrantur . De mollibus , fiue fubactis , quos Græci Malthacos vocant . Molles,finefubactos, Græci malthacos voca- uerunt , quos quidem effe, nullusfacile vi- rorum credit . Non enimboc humanos ex natura venit inmores , fedpulfopudore , libido etiam indebitas partes obfcoenis vfibus fubiugauit . Cùm enim nullus cupiditatis modus , nullafatieta- 213 Geneanthropeix Lib. II. Tract II. 214 tatis spes est , fingulis fuba&torum fufficiuntur A fua: tametfi nostri corporis loca diuina prouidentia certis deftinauit officis . Tum denique volentes alliciunt veste, atque greffu, &alijs fœ mininisrebus,que funtpaffionibus corporis aliena, fed potius corrupta mentis vitia. Nam fafemine , non quidem naturam criminantes , que fue puritatis metas alijs ex animalibus docet : nam funteius fpetula à fapientibus nuncupatà, fedhumanumgenus , quoditafemel receptatenet vitia , vt nulla poffit inftaurationepurgari, nec vllum nouitati liquerit locum , fitque grauior petumentes, velquod est difficile, verentes, quoffenefcentibus culpa mentis , cùmplurimagenui dara, quibus fortè deferuntur , repente mutari paruo tempore virilitatis quarunt indicia de monftrare, cuius quia modum nefciunt , rurfus nimietatifublati plus quoque,quàm virtuti conuenit, faciunt, & maioribus fe peccatis inuol uunt . Conftat itaque etiam noftro iudicio , bos verafentire ; eft enim , vt Soranus ait, maligna, ac fœdiffima mentis paffio Namficuti fœmina Tribades appellate , quod vtramque Venerem B exerceant , mulieribus magis, quàm viris mifceri feftinant,&eafdem inuidentiapenè viriliſectantur; &cumpaffione fuerintdeferta , feu temporaliterreleuata, eaquæruntalijs obijcere, quepati nofcuntur ; Iuuamine ex voluptate duplicifexu confecta velut frequenti ebrietate corrupta nouas libidinis formas erumpentes , turpi nutritæ confuetudine, fui fexusgaudent iniurijs , illi comparatione talium animi paffione iactari nofcuntur. Namneque vlla curatio corporis depellendepaffionis caufarectèputatur adbibenda, fedpotius animus coercendus , qui tanta peccatorum labe vexatur . Nemo enimpruriens corpus fæminando correxit , vel virilis veretri tactu mitigauit,fed communiter querelam , fiuedo- C loremalia ex materia tolerauit Denique etiam aClodio biftoria curationis data afcaridarum effe, quos de lumbricis fcribentes , vermiculos effe docuimuslongaonis in partibus natos . Parmenides libris, quosde natura fcripfit, euentu inquit conceptionis molles aliquando , feufubaEtos hominesgenerari . Cuius , quia Gracum eft epigramma , & hoc verfibus intimaba; latinos enim ,vtpotui,fimili modo compofui , ne linguarumratiomifceretur . Fœmina, virque fimul Veneris cùm germina mifcent Venis informans diuerfo ex fanguine virtus Temperiemferuans bene condita corpora fingit . At fi virtutes permixto femine pugnent, Necfaciant vnam , permixto in corpore dire , Nafcentemgemino vexabuntfeminefexum. Vult enim, feminum præter materias effe vir tutes, quafife ita mifcuerint , & eiufdem corporisfaciant , vnam congruam fexui generent voluntatem . Si autem permixto femine corporeo virtutes feparata permanferint , vtriufque Veneris natos appetentiafequatur . Multi pratereafectarum Principes genuinamdicunt eße paffionem , &propterea in pofteros venire cum D na feu aduentitia paffiones corporibus infracte confenefcant , vt podagra , epilepfia, furor; & propterea atate vergente mitiores proculdubio fiant . Omnia etenim vexantia validos effectus dabunt firmitate oppofitafubiacentium materiarum,qua cùm infenibus deficit,paffio quoque minuitur, vtfortitudo:fola tamen fupradicta, que fubactos,feu molles efficit viros fenefcenti corpo . regrauius inualefcit, & infanda magis libidine mouet non quidem fine ratione . In alijs enim atatibus adhuc valido corpore, & naturalia ventris officiacelebrante , gemina luxuriæ libido non diuiditur, animorum nune faciendo, nuncfacie iactata in is vero , qui fenectute defecti virili Veneris officio caruerint , omnis animi libido in contrariamducitur appetentiam , & propterea fœmina validiùs Venerempofcit. Hinc denique conijciunt plurimi , etiam pueros hac paffione iallari ; fimiliter enimfenibus virili indigent officio , quodin illis nondum, &illos deferuit . Hactenus Aurelianus , qui, licet obfcuris verbis, molliciei, feu malthacię affectionem , eiufque caufas omnes tam propria, quàm aliorum fententiarefert,exponitque plene . At verò Ariſtoteles mollitiei huiufce caufam acceptam refert, ingenituram, que adfedem obcæcatis naturalibus eius meatibus , regurgitat , ibique Venereum excitat pruritum ; vide quartam Problematum fectionem ; quam fententiam infra lib. 3. Tract.3. capite 2. regiftramus ; hìc autem , licet afcribenda foret , ne bis eadem repetantur, prętereo ; poterit lector ipfe illa cumhis nectere. CAPVT XVIIL Qua naminter brutorum genera maiori libidlne turgeant, acprimò de animalibus terra . Taurus. Elephas . T સ AVRI ex Ariftotele lib. 6. de hiftor. animal. cap. 8. libidine efferantur; ibidem legitur : Taurus tempore coitus tantùm cum fœminis pafcitur , caterofque oppugnat mares. Rurfus eodem hæc. Vaccatauriunt, &libidine adeo incenduntur , vt bubulci eas tenere , aut capere nequeant Adhæc vaccatauris fuperueniunt, &fequuntur fedulò , &affiftunt . Ex his hispoftremis por Philofophi 02 ver- 215 Geneanthropeia Lib. II. Tract.II. 216 verbis mihi fenfus illius fcommatis aperitur,, A quo mulier impudica, impudensque Vaccę nomine vulgo infimulatur, & malè audit; ex eo videlicet, quòdprę libidinis intenfo aculeo, tota procaxipfa virumadeat , ac fuperueniat . Sed illud nonprætereundum, Taurum domum Veneris fingi ab Aftrologis Elephanti quoque ad coitum efferantur; quamobrem, vt præfato loco teftatur Ariftoteles: Apud Indos ijs nequaquam permitti initum aiunt : libidinis enim rabie agitati cafas prosternunt malè conditas , pluraque alia incommoda faciunt . Equus . Afinus . QuitamacriterVeneris cupidine geftiunt, vt coitus tempore maximè, ac ferociant; inde Ariftoteles : Iam equi equos mor dent , sternunt equitem, atque infequuntur. Cæterùm equabus is incandefcit pruriginis æftuantis afilus , vt equire inde dicantur turpi nota mulieres, Veneris aftro percita . Hæc funt Philofophi verba. Eque itaque equiunt, vnde vocabulum idab hoc vno animali trabitur maledicto inmulieres libidinofas ,; & paulo infra plura quædam addit, ac præcipuè illud, quòd equæ coitus tempore plurimum,ac frequentiùs mingunt, quod vnde fiat, dignum hic problemate perfunatorio exiftimo . An quia libidinis flamma feruefacti renes,eorumq;dilatati meatus ichores vberius exugunt? An potius ex copiofifanguinis co tempore adgenitales partes cofluxugeneratio nis gratia?.Vtrumque fanè probabile ; quare eodem coitus tempore humorem e fuis genitali busgenituræ fimilem ea de caufa emittunt, vt relato capite de hiftoria animalium habetur . eo Afinus &ipfe fuę libidinis ftato tempore totus infanit , totus medullis aftuat , alioquinfanguine frigidus ; diú noctuquerudit , & fifœmina fiat obuiam,præceps accurrit,vt ineat: clitellas, & onera deijcit, verbera defpicit , non fuftes, nonfaxa curat; fed amens, & indolens libidinem explere affectat, vt ideo vel impudentiæ, &procacitatis hieroglyphicum apud Pierium defcribatur. Hinc Plato in Phædone ex ore Socratis dixerat : bomines , quifœdis concupifcentijs manus dedißent , ventrique dediti per inertiam, atque lafciuiam ingloriam, inutilemque egiffent vitam , neque quicquam penfi , pudorifue babuiffent, in afinos post obitum deijci . Myfterium percipe , lector . Afinos tandem libidinis tempore infanire, ali qui dixerunt ; Atqui licet & ipfi Veneris mucrone agantur;non æque tamenac tauri, &equi; ideoque inter hæc infimum locum renere arbitror . Quòd verò geniali tempore infaniant , quidmirum,fi & homines coeleftis auræ confortes, diuiniq; habitaculafpiritus, eandem ob caufamamentes fiunt ? ་ Capra . Hircus . Aries . Aprafalacitatis fymbolum in Hieroglyphicis erat; apud ethnicos fingebantur : eandemque ob caufam 4. Georgicorum petulci vocitantur ; quin etiam Horatius 3. carminum ode 15. lafciuiens fcortum capris affimilauit . Illam cogit amor Nothi Lafciuefimilem ludere caprea. Hunc autem Veneris pruritum , crediderim , in præcalidam eius, ficcamque naturam refer.. ri congruè poffe; quamobrem febricitarefemper capram, fcripferunt veteres nonnulli : Ariftoteles veròlibris deanimaliumhiftoria capris men- ftrua concedit, quæ in brutis fæuæ libidinis indica exiftimantur. Adderem ego,ideo etiam capras apprimè falaces exiftere ; quoniam fale , & nitro magnopere oble&tantur ; quapropter veteres parietes , & ftabula iugiterlambunt, quòd in his nitrum efflorefcit . Rurfus caprillum Genus inter herbas , fruticefque feligit , optatque propabulo, quæfalfuginofe, atque adeo calidiores existant , quales in primis funt falices , ac cytifus : Indeillud Maronis. non, mepafcente , capelle . Florentem cytbifum,&falices carpetis amaras. Illud quoque immenfe caliditatis in cap is euidens eft argumentum, quòd ipfa quæcunque Colera lingua earum tanguntur, & ore, vruntur, & arefcunt extemplo . Huc etiam facit , quod ex Machone Pierius Valeriauus libro 1o. narrat , Niconem fcilicet quandam meretricem eius aui capram fuiffe nuncupatam , quòd Thallum quendam adolefcentem mercatorem abligurierit : fic ille . Nico olim Meretrix fuerat, mox capra vocata Eft quodAmatorem eximium cognomine Tballum Fortiter affumpfit. Hirciverò quanta fit ἀνάκουσες , furorque in Venerem , vel ex eo conftare liquidò poteft , quod nimirum feptima ipfa die , qua in lucem Deditus elt, Aliano tefte , vel feptima faltem hebdomada , vt alijs placet, libidini indulgeat ; qua profecto, vel taurum eo nomine fuperat quoniam is tametfi ad congreffum apprimè eft alacris : non tamen ante annum, aut etiam bimatum geniali voluptațidat operam . Vt propterea nonimmeritò, fierio tefte, Ægyptij dum nequam libidinis virum exprimere volebant , hircum exarabant; immò etiam Venus ipfa aliquando ,Paufania auctore , hirco refidens pi- &ta eft in extreme petulantie argumentum . Ex eo quoque hircum redolere , fiue hircire dicuntur adolefcentes, dum coire incipiunt ex Ariſtotele in problematibus, eo quòd eorum ala libidi- 217 - Geneanthropeia Lib. II. Tract. II. 218 dinis mephytim tunc exalare incipiant; qua de A. re etiam hircum fub impurarum mulierum alis latere, dixerunt nonnulli, quò illud Horatij fpectat libro Epodon Ode 12. Polypus , angrauis hirfutis cubet hircus in alis. Quidplura? vel Mathematicinudam mulierem, humero geftantem hircum Virginis in Zodiaco trigefimofecundo gradu apponunt , dicuntque,facinorofæ libidinis futurum fore , quicun que, gradu illo oriente, in lucem prodierit . Vide Pierium citato libro . Cæterùm ipfe quoquc Aries Venereæ cupiditatis hieroglyphicum erat ; ideoque apud E- leos Veneris Simulachrum infidentis ariete colebatur. At illud arietinę libidinis, auctarium B ex Ariftotele apponam, quòd is Vetularum con cubitum affectat magis . Ita quinto de hiftoria animalium capitedecimoquarto legitur : Arietesprimùm vetuftiores fœminas ineunt , nouel las enim minus perfequuntur . Philofophemur. Anquiafeniores oues, exuberante humiditate reficcata, Veneri promptiores aptantur? An etiam quòd expertæ aliàs coitum vas genitale aptiùs , alacriùsque preftant ; ideoque Arieti pleniùsfatisfaciunt ? Quippe libido in vetulis femper acutior vrit , furitque acrior : Quinimmo funtanicule in captanda , atque explenda Venere indomitę, & infatiabiles , çquè , ac in exer cenda effrontes, procacesque . ita incanus libidinofas Martialis , &Horatius inuehunt paf fim,& hic Ode potiffimum 12. in anum fœdam ia &abat : cùm pene foluto mearum , Vidiftis fi qua bic errantem fortè fororum Succinctam pharetra , & maculoja tegmine lyncis . 5 ROKS Simia. Ceruus . Sus . genusprocax valde , ac petulcum effe,quotidiana obferuatio oftendit; ideoque vtfupra in Phyfiognomonia docuimus, earum Jin humanafacie lineamenta inuictam arguunt falacitatem . Adde etiam , quòd cum pueris,puellisque lafciuire vifuntur fimij , earumque coniunctionem exoptare auidiùs ; qua de re enormis extat hiftoria in annalibus Lufitanię apud Caftannedam , quam Martinus Delrio fecundo Difquifitionum magicarum queft. 14. his penè verbis recenfuit . Illudfuperat admirationem aliquorum , quod Caftanneda retulit` in annalibus Lufitania ; mulierem ob quoddam crimen in infulam defertam naui deportatam ; cùm ibi expofita faißet, eam fimiorum , quibus frequens locus , agmencircumftetiffe fremebundum; fuperueniffe vnum grandiorem , cui reliqui loco cefferint; ab hoc mulierem blandè manu captam inantrumingens abductam, eique cùm ipfum tum cæteros copiam pomorum, nucum, radicumque variarumappofuiffe , & nutu, vtvefceretur, inuitaffe: tandem a fera coactam ad fuprum:facinus boc multis diebus continuatum , adeò vt duos ex fera liberosfufceperit . Itamiferam , (quanto mors optabilior ) victitaffeper annos aliquot: donec Deus mifertus nauim eò Lufitanam detuliffet ; cùmque milites in terram aquatumex proximoadantrum fonte exfoendißent , abeffetque fortè fortunafimius ; fœminam ad inuifos diu mortales accurrife, & accidentem ad pedes fupplicaße, vtifefacinore , & calamitofiffima feruitute irentereptum: affentientibusque cafummiferantibus illis , eam cum ipfis nauim afcendiffe :fedecce tibi fimium fuperuenientem, inconditis gestibus , & fremitibus coniugem , nonconiugemreuocantem. Vt vidit , vela ventis data , concito curfu de liberis vnum matri oftentat ; minatur , ni redeat, in mare precipita leo , Dturum; nec fegniterfecit , quod minatus . Tam recurrit ad antrum, & eadem velocitate ad litus rediens, oftentat alterum, minatur, &demers git :fubfequitur & ipfe furens , tamque diu nauim natatu infequitur , donec vnde natantem vicere . Rem totaLufitania tefte notiffimam, & à rege mulierem Vliffipone addictam ignibus , quorundam precibus vita impetrata lethum cum clauftro perpetuo commutaffe . Hactenus Indomitamproperat rabiem fedare. Addamustandem ex magno naturę fymmifta fexto de hiftoria animalium , tam hircos, quàm arietes efferari , quo tempore finufiafmon cele- · brant ... Leo . Pardus . Lynx . Eonibus magna to libido coitus, obhoc maribus ira , Elinio tefte , libro 8. capite 16. At maiorfœminas eorum vrit falacitas;quapropter Pardis admifcentur, ideoque Fliniuseodem loco, Odore pardicoitum fentit in adultera totaque vi confurgit in pœnam. Idcirco aut culpaflumine abluitur, aut longiùs comitatur. Pardus eo folo nomine libidinofus cenferi debet , quòd Venerem cumaliena fpecie , leena videlicet , nonrarò exercet . Hinc fortaffis Paris ille Veneris fautor , & iudex amicus, pardi pelle indutus ab Homero non fine myfterio de fcriptus fuit. 、, “ ,, ་ ་ Lyncis demum verficoloris indomita petulantía myfticè quoque à Marone obfignata fuit, cùm primo Eneidos Veneris forores lyncea pelle circumueftit; ficille: Heus , inquit , iuuenes monstrate Delrio . Cerui autem immoderatam, atque impetuofam libidinem, vel ex eo coniectari licet , quòd ceruaquantumuis Veneris ceftro percita , libidineque turgens eius violentiam fuftinere ne queat, 219 Geneanthropeia Lib. II. Tra&.II. 220 B queat . Significauit id Ariftoteles 6. de hiftor. A animalium cap. 29, vbihæc habentur : Cerua plurimum fubfidens coit , vt dictum iam est ; mai rem enimfuftinere nonpoteft ob eius contentiffi mum impetum . Rurfus eiufdem acerrimam ; atque indefellam tentiginèm, vel ex eo coniecta ri licet,quòd nequaquam cum vna tantum fœmina, vtfere folent reliqua cuncta animalia rem peragit; fedcum pluribus eodem penè tempore congreditur; Ita citato loco Zoographus : Mas nonin eademimmoratur, fedmutat,breuique in terpofito tempore aliam, atque aliamfupergreditur. Coitus ab arturo menfe Augufto, & Septem bre; Implenturpaucis diebus, & abeodem multe. Sed obiter, cur cerui autumnali potius tempore Genio indulgent, cùm reliqua penè omnia verno temporeVeneris exequantur inftinctum? Id ex eo contingere exiftimarim , quòd melancholica eft ceruorum natura; melancholici verò autumno maximè tentigine vellicantur , tum quia prætereuntis æftatis calor amplius calefecit; tum quòd inde flatus excitatifuntvberes ,à quibusmelancholiciad aphrodifion proritarifolent.Verùm alia quoque funt, quæ ceruorumimpetuofam obfignantlibidinem,nempè quòd ipſo coitionis tempore grauiffimè fœtent , ideoque fponte abfconduntur;quodque tunc etiam facie nigrefcant, hircorum inftar. Audiamus Ariftotelem ibidem: Cum mares impleuerint fœminas, Separanturperfeipfi, & propter libidinis graueolentiam quifque folitarius fcrobes fodit; fatent at birci ; facies quoque eorum nigrefcit afpergine, vt hircorum;Degunt ita quoufque imber acce. dat, tum pafcuarepetunt. Hac ideo ceruo accidunt , quiafalax animalfuapte natura eft . Ha denusille . :. Sus quoque intemperantia hieroglyphicum apud Egyptios extitit ; vt hinc meritò porci nomine apud Horatium malè audiat Epicurus . Gùm ridere voles Epicurum degregeporcum. Et quid amabo aliud fignificarunt mythologidum à Circe finxerunt , homines in porcos tranfmutari folitos , nifi quòd Venereis cupiditatibus addictifuibus natura proximè accedunt? Plotinus iccirco,dum de palingeneſia fermonem facit , eorum animas, qui femper in voluptati D bus, atque libidinibus vitamtraduxere ; in por cosreuerti dictauit . Sit corollarium . Rhada mantumapud Claudianum ea poena libidinofos muletare,vt intra porcorum vifcera condantur. At qui defidia femper , vinoque grauatus: Indulgens Veneri voluit torpefcere luxu, Hunc fuisimmunda pingues detrudit in artus . Suestandem vel communifenfu libidinis incrépantur, quæfœminas eoufque pungit , vt dicat Ariftoteles fexto de hiftoria animalium cap. 18. Sues fœmine cùm libidine excitantur , quodfu bare dicitur , vel homines aggrediuntur . Apud Ariftophanem etiam ogov pro muliebri puden do vfurpatur, vt ea voce , vtarbitror , muliebris fibido effrenis notaretur . Feles. Lepores. Vantum feles libidine ferociant , & Ianuario potiffimum menfe thyrfo , Veneris acte vagentur , clamitent , furiant , vel domeftica obferuatio teftaripoteft . Illud vnum inftar omnium effe debet , quòd mares , nifœminis in Venere præftò fint ocyus , & ad libitum pareant , mordentur , unguibus dilacerantur dantque atrociorem pœnam , ut alibi ex Philofopho annotatur . Adde mox , quòd ipfius æluri mafculigenituraufqueadeò ignita eft,vt àfœminæuterotolerari nequeat ; quin adeòuri, & lancinari contingit ab ea, ut quantuuis feminę Ve neris furore æftuent , & libidinis amore turgeant , iniri tamen detre&tent ; dumque recipiunt exardeant magis, & clangorediro obftrepant ; id quod velin vulgatum dicterium abijt : lafciuire, & clangere ; vt meritò inde apud Acgyptios eluri fœminæfimulacro perditæ libidinis, &falaciffimæ naturæ mulier exprimeretur. Cæterùm leporis cum fœcunditate falacitas ex eo arguitur, quòd fæpius parit, &pluresconcipit, &fuperfuetat ctiam ; immo fœminæ ipfæ mares interdumfuperueniunt. Leporina petulantiæ monumenta haud præterijt Ariftoteles quartode generatione animalium capitequinto his verbis :femine etiam abundat , quòd eius birfutiefignificatur : copia enimpili exuperat; nam boc vnum animalpilos & fub pedibus habet , & intragenas piliautem abundantia, & hirfuties copiam indicat excrementi , quamobrem bomines pilofi libidinofiores, & femine copiofiores funt quàm laues,&c. Hinc lepus Veneri facer apud Ethnicos, &apud Agyptios libidinis hierogli phicum erat ; immo infacris litteris vt impurus ablegatur . Suntqui ex timiditate mollitiem cius redarguant; timor enim aut fœminarum , aut mollium virorum paffio exiftimatur . P Lupa . Mures. Rocacitas meretricia apud Ægyptios, tefte Pierio , lupe fimulacroreferebatur; etenim proftitutas mulieres antiqui lupas vocitabant , illas maximè, quæ turpioris exifterent nequitia; vnde illud Ciceronis:Clodius femperfecumfcorta, femper lupas ducebat , Ita quoque apud Ius uenalem Meffalina illa, execrandæ libidinis monftrum,Lycifca hoc ipfo etymo nuncupatur: tuncnudapapillis Constitit auratis nomenmentitaLycifce. At verò murisfalacitas.velinde arguitur,quòd exmultorum fententiafæminæ abfque mare fo lofale implentur . Repertos infuperi mufculos fœ1 22I Geneanthropeiæ Lib. II. Tract. II. 222 fœmininos intra vterum iampręgnantes, ex Ariftotele primo huius operis libro retulimus. Multa etiam in libidinoforum Phyfiognomonia iucunda fimul , & erudita exarauimus , que murinam petulantiam confirmant . Appendamus adhuc,foricem, prefertimalbum apud Horum li bidinis extitiffe hieroglyphicum ; nec immeritò, quandoquidem ea eft murium inexplebilis cupiditas, vt vna fœmina haudquaquam expleantur, fed multiuoli vagari plurimùm confuefcant quòd bellè apud Plautum Phronefium fcortum fignificauit, dum Dinarcho aiebat . Sedtamen cogitato,mus pufillus quàmfitfapiens bestia, Atatemqui vni cubili nunquam committit fuam Quafionum obfideatur , aliundeprofugium quarit. Illud adcalcem ex Æliano libro 12. cap. 10. reticendum non erit , mulierem quandam flagitiofæ libidinis ab Epicrate Myonam , hoc eft murinamappellatam fuiffe . CAPVT XIX. Dequorundam pifcium refraclaria falacitate . E Delphinus. XISTIMARE poffet aliquis, pifcium omne genus, quòd in falo viuit, vnde Venus ipfa origine duxit, falacitate refertum eile . Atqui in aquæ elemento tanta non videtur, poffe æftuare libido ; ideoque problemaillud quarto problem. Arifto- teles agitauit : Cur minus inaqua homines concumbere queant . Cui fic refpondet : An quòd res nulla inaqua liquefcere potest , que ab igne liquefieri apta est , ceuplumbum,aut cera: femen autem hominis igne planè liquefcere videmus : haud enim prius fluere incipit, quàm per attritumrecaleat. Pifces tamen fine attritu coirefa- tendum . Scio, non defuiffe, qui probare contenderint, pifces pręcalidos effe, ijs potiffimum rationibus ducti , quòd in frigidiffimo viuunt elemento , & quòd fitim efitati pariunt; At nimium hallucinatifunt, nonrationibus , fed paralogifmis innixi. Nam quòd fpectat ad primam, falfiffima eft hypothefis ; fiquidem animalia quæque probè , commodèqueviuunt in elemento analogo, non autem in contrario ; nam fimile fimili conferua. tur ; ideoque fi re ipfa inueniretur Salamandra, que in igne degeret, non propterea id fieret, quia frigidiffima effet , vt vel ipfe Ariftoteles vidétur B C D Ajannuere librode hiftoria animalium , vbi tanta , donatur frigiditate, vt vel ignem extinguere poffit ( quod eft profectò ridiculum ) fed quia calidiffima, & ficciffima exifteret, vnde ab igne tamquam à congenco feruaretur . Itaprorfus vermes, qui in niue, eodem Philofopho auctore, generantur, quique niue abductiftatim pereunt , vtiq; frigidiffimi, non calidiffimi cenſendi erunt. Quid multa ? orta fua teftantur principia : quod ergo in niue gignitur, haud quaquam igneum effe poteft, &quod in igne, nequaquam algiofum, Verùm hæc in Ifagoge medica pluribus additaui . Quoad verò fecundam rationem refpondeam , fitim ex pifcibus oriri , quia facile putrefcunt , atque egrè coquuntur . Neque ex maxima fœcunditate colligat quis pifcium extremam libidinem : funt etenim plurima ex animalibus foecunda, que tamen Venere nequaqua eftuant ; Preterquamquodfecun-- ditas illa in pifcibus imbecillitatem , atque naturę imperfectionem redarguit ; cùm enim prouida natura videret , breui pifces interituros , eorum confulens cóferuationi effecit, vt breuiffima coniunctione , ac fimplici quafi contactu fobolem , eamque numerofam propagarent , quemadmodum in primo libro ex Ariftotele fignificauimus. Delphinus inter cetera cuncta eft ad Venerea promptior, fuamque falacitatem refimo nafo teftatur ; huius namque figura nafi uel in Socra te libidinis notam inuffit . Addam ego , iccirco petulantem exiftere , quia gibberofus eft . Vide Pierium, apud quem ceu petulantię hieroglyphicum exaratur . Ceterum libidinofus delphinus ex eo reputari debet , quòd celeriter coit : quòd animal non ouum gignat ; & quod amore juel inpueros ardeat, affectufque alios lafciuię promat, utlibro 9. de hiftor. animal. cap. 48. Zoologus nofter teftatur . Porro amoris inpueros hiftorię plurimę leguntur apud Plinium lib. 9. cap. 8. ubi hęc prorfus habentur : Pigeret referre, nires Mecenatis, & Fabiani, & Flauij Alfij, multorumque eßetlitteris mandata; quocunquediei tempore inclamatus àpuero (de delphino verba facit ) quamuis occultus, atque abditus ex imo aduolabat, paftufque e manu prabebat afcenfuro dorfum,pinne aculeos velut vagina condens receptumque Puteolos per magnum æquor inludumferebat,fimili modo reuebenspluribus annis, donec, morbo extincio puero , fubinde ad confuetumlocu ventitans tristis,& morentifimilis, ipfe quoq; (quodnemo dubitaret ) defiderio expirauit. Mugilis . Crocodilus . Mvgilum Vgilum libidinem ita Plinius prefato libro cap. 17. exarauit : ifdem tamen tanta falacitas , vt in Phoenice , & Narbonenfiprouincia coitus tempore e viuarijs maremlinea longingua per 223 224 Geneanthropeia Lib. II. Traft.II. per osad branchias religata emißum in mare , eademque linea retractumfœminæfequanturad litus, rurfufque fœminammares partustempore Cæterùm Crocodilus( tametfi pifcis ipfe nó eft, inter illos tamen recenfere lubet, eo quòd in fluminibus degit ) quamuis ab Ægyptijs adoraretur, falacitatis tamen hieroglyphicum apud illos erat ; hinc Pierius libro 29. Erat & falacitatis indicium, vt ipfidicunt Egyptij ; propterea quòd

• abundanti fœtura prolifici funt crocodili , libidinifque vfque adeó contagiofe , vt e dextera eorum maxilla dentes lacerto dextero alligati nequitiamcredantur stimulare . Verùm enimuerò

crocodilus, qui libidinofus audit, fit ne terreftris, an aquatilis , qui fcincus appellatur , dubitari poffet ; verifimile tamen eft,potius effe fcincum, quiomnium voto Veneri valde propitiatur:vnde Diofcorides libro 2. Aiunt carnes , quærenes amplectantur,idfibi viriumvendicaße , vtfidrachma pondere bibantur, Venerem accendant, & hoc pluribus comprobat Plinius lib . 28. cap. 8. Verum de fcincorum virtute ad aphrodifia nos infra . Muræna . rgat præterea falfuginofis ab vndis omlibidinis theatrumfuamproducat enormem petulantiam, promulget intemperantiam ; namferpentibus , maximèque viperis, fibilo ad littora aduocãtibus, Archelao, & Nicandro probantibus, commifcetur. Inde Plinius libro 32. cap.2. fic . Licinius Macer muranas tantùmfœmininifexus effe , tradit , &concipere e ferpentibus , vt diximus ;obidfibilo àpifcatoribus tamquamferpentibus euocari, & capi. Ideoque non immeritò apud Memphiticos murana tamquam alienigenarum procus exprimebatur . Sed referenda hic opportunè Rhodigini verba libro 6. cap. 13. Vipera nequiffimumgenus bestie, ac fuper omne, quod ferpentini generis est astutius, coeundi incentiuis exaftuans, murane præcognitamfibicopu lam requirit, velnouam instruit , progreffaque adlitusfibilo prafentiam teftatur , & ad complexum illam prolicit coniugalem : quæ illecia non deeft, ac venenata ferpenti expetitos vfusfua impertit coniunétionis . Quin vbi aduentare comparemfenferit vipera, venenum euomere narratur, maritoficreuerentiam quodam modo exhibens, ac nuptialem reuerita gratiam, quodtamen concu bituperallo reforbeat mox. Quibus fanè verbis denotat, murænam maris officio fungi , nonautemfæminæ; quod fi eft, falfa erit Licinij Macri affertio , quòd foemingi tantùm fexus fit murena. Verùm apud Ariftotelem 5. de hiftor, animal. cap. 1o. fœmina, & mas muræna defcribi, videtur, atque is murus appellatur ; & in hoc à feminadiftinguitur,quòd cùm muræna varia fit, & infirmior , murus vnicolor , & robuftus ; . Amethi ex verbis eius colligi poffe videtur, quòd fpecic diuerfus fit murus à muræna.Quicquid fit de fexu,falaciffima cenferi muræna debet ; quod vel ex eo probatur, quòd omnibus anni temporibus, Zoologo tefte , parit. Alioquin non me præterit , Andræam Phyficum in fuis in Nicandrum gloffematibus negare , murænas in continentem prodire , &viperis per littora commifceri . Pinnæ . Alphiſtæ. Ierius libro 28.hæc depinnafcriptareliquit: P Eumverò, qui ab ineunte atate cœperit in petulantiamlafciuire , & munera Veneris exercere , per pinnam, fœtus oftentantem fuos intelBligebant : conchule enimhuiufmodi in concha genita antequam excludantur, inter ſe quàm primumcoire dicuntur ; vt non immeritò concha ipfa fit Veneri dedicata , atque eam ex concha genitam , veteres fabulantur ; & hinc fortè multis perfuafum eft, conchas in menfis vfurpatas Venerislacertum efficere . C D Piſces tandem lutei coloris reperiuntur , qui anonsa Græcisdicuntur, quibus vna eft fpina, femperque ferè bini capiuntur ; eo quòd alter alterius adhæreat caudæ, perpetuamque exerceant Venerem ; vnde ab Apollodoro Alphiftarum nomine libidinofi , ipfamque in Venerem , putres notantur. CAPVT XX. De auiumquarundam indomita , ac multiuaga luxuria . A Perdix . Coturnix . VIBVS omnibus natura ineft libidinofus inftinctus , quippe caliditate, & humiditate veluti homines infigniunturaffatim , Hinc quarto Problematum 31. Ariſtoteles id ipfum in quæftionem attulit, & rationesfatis validas adduxit : ita ergo ille . Cur aues, & pilofi homines libidine vehementer aguntur ? Vtrum quòd multum humoris continent? Annon ea ratio eft, fœminaenim que humida est , pilis vacat, fedpotius quòd genus illud vtrumque naturæmultibumoris concoquens propter caloris copiam eft ? Indicio pilus eft,atquepenna. Anquod&multum inest bumoris , & id à calore fuperatur ; neque enim fimultum non effet humoris , nequefi non à calore vinceretur , penne auibus , pili bominibus poßent vnquam oriri . Semenautem velloci , ac tempoAvis portione, velratione creariplurimumpoteft, vt 225 Geneanthropeia Lib. II. Tract. II. 226 libidinis fugacem voluptatem vitę breuitate rependit; ficut & quotquot homines his illecebrarum ftudijs vacant impenfiùs , vitali fpatio plurimum detrahunt, DeAccipitre illud vnum dixiffe inftar omnium erit, quòd fi trigefies vna die à mare requiratur ad initum, femper obfequitur, & fubitratur; ideoque hæc vna inter volucrium fœminas nec laflari, nec fatiari videtur , Tinnunculus , Columbæ. St quoque auis, quam cenchrídem, vel Tinnunculumappellant, fœcunditate , atque adeo libidine omnibus alijs rapacibus, & vncun guibuspræcellens. quare 6. de hift.animal cap. 1.fcripferat Arift. Omnes,quibus vngues adunci, parciusgenerant , excepto Tinnunculo , qui plurima in adunco genere parit . Iam enim quatuor eius reperti funt pulli , fed plures etiam poffe procreari , apertum eft. Verùm Aelianuş Tinnunculi petulantem naturam defcribit ple Iniùs 2, de animal cap. 43. his penè verbis . In fæminas amore inflammatur, moreque hominum amatoria leuitate flagrantiumfemperfectando eas inoculis fert ; Si quò clam fœmina abfeeße rit , exeomaximumcapit dolorem, & clangorem fundens vastum exclamat , vtque homines pebe menter amantes ex amore vexantur, proinde amatorijs moleftis affligitur . At verò columvtinaere, &invere ; nam eius natura calida, A &humida est. Fit etiam ratione communi , vt aues, &claudi bominesfalaces nimirumfint; alimentum enim vtriufque feorfum quidem exiguamprofluitpropter vitium cruris , infublime verò affatim effertur , atque in femen conuertitur. Hæcille . Vide lector, fi placet & luljum Guaftauinum, & Ludouicum Septalium , qui & meliorem paraphrafim, quam Theodori vulgatam adducunt, & locupletem expofitionem, appingunt . Sed ad indiuidua defcendamus . Ariftoteles 1. de hiſtoria animalium capite primo animalium uarias delineans differentias aiebat: Item alia copia libidinis gaudent , vtperdicum genus, &gallinaceorum : & quod ad perdices attinet . Portentofe, ac fimul nefarię libidinis B hominem,quineq; confanguineis parcat, Egyp tij facerdotes figura duarú perdicum exprimere cófueuerunt;ex his enim fœminę marito orbatę fefe inuicé abutuntur;mares autem, tefte Ariftotele de hiftor. animalium, & nos alibi retulimus, inter fe tumultuant, clamitant , pugnamque de coitu conferunt , quos cœlibes uocant ; qui autem uictusinpugnafuerit fequitur uictoris Venerem , & hoc uictorię premium,ut rurfus àui- &ore polluatur. Quid plura ? Tefte eodem Ariftotele fexto de hiftoria animalium capite 8. pulli etiam ipfi fubiugantur à mare ftatim cùm proceduntex ouis , quæ à maribus ipfis fouentur; fiquidemvt Zoographus idem eodem loco teftatur perdices bina ouorum receptacula fa- bas ciunt, inaltero fœminaincubat, in altero mas, excluditque fuavterque, educat. Quod nimirum, fi verum eft, monftruofa, deteftanda , & execrandavbiq; reputanda eritperdicis nequitia, ...Perdici coturnix accedit proximè libidinis palma , facilèque iccirco aucupio capitur ; quia Veneris erethifmo proritatur , quin ab ip fis venatoribus vifuntur mares , dum ad fimulatum fœminæ fibilum accurrunt, geftantes in genitali virga fpermaticum fuccum vndique turgentem . julfon PA Paffer . Accipiter . Afferem veit , ideftfubfuluum Ægyptij, tefte Pierio, pro illecebrofi , &intemperantis hominis hieroglyphico pingebant , pec fanè immeritò, quando auicula ilta tanta turget falacitate ; vt fepties horæ vnius fpatio fœminam faliat, femperque genitura effluat . Hinc Mythologi , Veneris currum à pafferibus duci, myfticè di&titarunt . Inde quoque Syrenum, quæ petulantiffimæ exiftimabantur, effigies talis erat, vt à medietate furfum pafferem referret . Quamobrem contagiofe huiufce libidinis vim jatrophyfici odorati, ad genium proritandum , fegnefque ad Venerem fulciendos, palleres, eorumque præfcribunt oua. Sedfalaciffima ifthæc auis fuæ • D 1 Veneri facras dicebant fabulatores Gre ci ; non ab re quidem , quando fecundiffime cum fint , amatorias illecebras affidua cura profequuntur ; maximèque ante congreffum ofculis oble&tantur . Hinc illud Mecanatis: columbatim labris inferens labra. Porrò columbe tripudium quoddam irrequietum in Venerea expeditione efficiunt , argumentnm exurentis intimè pruritus , &vellicantis genituræ præfa, gium. Murmur verò illud , quo auribus obfirepunt, eftveluti æftuantis pectoris , & concepte, cupidinisproclamatio ; aut etiam poppyfmata, vocisque blandimenta,quibus præludi folet Venus. Quò nimirum Galieni Imperatoris apud Claudianum, nifallor , in nepotum epithalamio carmina illa fpectarunt . Ite , ait ,ò pueri, pariter fudate medullis Omnibus inter vos : non murmura vestra columbe; Brachia non badera, non vincant ofcula concha Illud quoque addam ( eſto appendix ) tantam effe columbarum libidinem , vt fi masdefit , fœminæ maris officio fungantur; quod nature protomyfta fexto de hiftoria animalium capite 2. his verbis edifferit . Igitur bic ritus columbarum proprius est , atque etiam ille, vt fœminafaliant , ac fupergreßumutuo agant fimas nonfit , &cumofculo vt mares ; &quamP uis 227 Geneanthropeia Lib. II. Tra&t. II. 228 uis nibil altera emittat in alteram , tamenplura¡ A fic oua,quàm ex maris coitu , pariunt. Sic igitur intervolucres etiam tribades reperiuntur . Vpupa . Aquila , eft Tyndarus apud Plautum iu Captiuis illam pro meretrice annotauit ijs verbis : Itidem bue mihi aduenienti vpupa , que me deleclet, data eft. Diuus quoque Hieronymus aduerfus louinian. eadem vfus eft tropologia . Et quiaopulentus es paterfamilias , in auiarijs tuis non turtures ,fed vpupa nutriuntur , quæfœtida voluptatis luftra circumuolent . Sed vnde tanta in vpupamollities, &afotia ? An quia criftata B eft? An quod vbique fœda in fimo diuerfatur & in ftercore nidificat ? Certius ex eo , quòd vuis vefcitur immodicè , indèque ebria redditur frequenter adeò vt ebrietatis medelam naturali inftin&u Capillum Veneris quæfitum adhi- beat. At vbi Iouis reliquimus alitem? Huic primus debebaturlocus ; fed licet poftrema in ſe fie , præminebit in vitio . Porrotanta eft Aquilæ nequitia , vt nunquam fubigi recufet ; nam , vt aiunt, terdecies in die compreffa , vbi furre xèrit , fi mas iterum reuocet , denuò accurrit promptiùs: quo myfterio ab Aegyptijs Solidicata fuit ; quoniam quemadmodum Sol apud il los triginta dierumfpatio gyrum abfoluebat, ita C terdenum numerum Aquila coeundo compleret . Adultera eft etiam Aquila tam mas , quàm fœmina : fœmina quidem , quoniam Accipitris patitur congreffum ; tametfi inde concepta oua dedignetur incubare : mas verò cum Lupa interdummifcetur, quæ inde grauida facta vfque adeò vtero intumefcit, vt difrumpatur; necnon edere inde fcribitur draconem , qui roftro , & alis aquile referatfpeciem, pede Lupum, caudaque Serpentem . Adde fymbolum . MemphitiMartis cum adulte rium exardre volentes , duas Aquilas fibi ex aduerfofedentes , marem vnam, fœminam alteram delineabant , CAPVT X X I. Quiviri, queue mulieres , velmaxima, vel obfcenafuerint libidinis . NEΝ ON profectò mihi id confilij eft, vt omnes quotquot fuerunt in Venerem putres ex hiftorijs hic recenfeam,fed paucosdumtaxat, qui peculiares vel ex fortunis , vel ex dignitatis gradu extite D runt , quorum gratia orbi confpicui magis fuere. Namquedignitatislumen, atque nobilita tis decus in caufa eft , vt hominum fa&ta fignentur acrius : ignarietenim vulgi, vilisque plebicule fiquifpiam flagitiosè oberrauerit; haudita percrebefcit facinus, non omnia verfatur in ore; quádoquidemvulgares homines obfcuri iacent. Atqui optimates , illuftres genere , &gradu celebres, omnibus noti , vel in minimis apud omnes infimulantur, habentque femper , qui in conniuibus oculis eorum facta animaduertant vt proinde iure dixerit Plinius in Panegyrico . Vita Principis cenfura eft, eaqueperpetua. Hinc luuenalis Satyra 8. Omne animi vitium , tantò confpe&tius infe. Crimen habet , quantò maior qui peccat,babetur. Id quod Galenus in exortat. ad bonas artes ijs confirmat verbis . Atquos decus , &claritu dogeneris non finit latere , quid aliud fruclus ferunt ex illa nobilitate, nifi vt illorum infeli citas fit illuftrior , & Ouidius ad Liuiam concinit . Non eadem vulgusque decent , &lumina rerum Eft quod præcipuum debeat ifta Domus. Ad te oculos , auresque trabis , tuafacta notamus, Nec voxmiffa poteft Principis are tegi.i Hisfubfcribit etiam Claudianus . Quamobren fummorum viforum in primis , mulierumque æftuantes libidines obfignabimus , atque à Iulio Cefare primo Romanorum Imperatore initium faciemus, inde ad alios Cæfares progredientes moxnonnullosrecenfebimus , qui vel ante ip fos , vel poft generis huius acolafticæ voluptati fuerunt addicti , feu potius mancipati ; nullo ordine, vel tempore feruatog Julius Cæfar. Icomedis contubernium Iulij Cæfaris pu dicitis famamuefitinprimis Craft,pe remnique opprobrio, cuius deterioris adhuc libi dinis teftimonium prebentCalui Licinij verfus Bithynia quicquid, &pædicator Cafaris Vnquam babuit. In Gallico triumpho milites profequentes interalias ludicras cantilenas illam etiam occinebant . Gallias Cafar fubegit , Nicomedes Cafa- rem , Ecce Cafar nunc triumphat , qui fubegit Gallias: Nicomedes non triumphat , qui fubegit Cafarem . Vide Suetonium Tranquillum, hæc pleniùs refe rentem in vita Iulij Cæfaris capite 49. Idem Suetonius capite 50. Pronum , inquit, &fum, ptuo- 229 Geneanthropeia 230 Lib II Tra&.II. •ptuofum in libidines fuiffe, constans opinio eft, A plurimasq illufires færainascorrupiffe . Neque prouincialibus matrimonijs abftinuiße, distichon indicat à militibus iactatum per Gallicum triumphum Vrbaniferuate vxores , mœchum caluum adducimus . Dilexit Reginas etiam , inter quas Eunoen, Mauram , Bogudis vxorem, fed maximè omniumCleopatram , cum qua fæpè conuiuia in primam lucem protraxit , vt iure poffet dictitari deeo adagium illud, Συβαριτική τράπεζα; ideft Sybaritica menfa. Poftremò iuuat apponere illud , quòd Tranquillus his verbis fubiungit . Ac, ne cui dubiumomnino fit , & impudicitia eum, & adulteriorum flagraffe infamia , Curiopater quadam eum oratione omnium mulierum virum, & omnium virorum mulierem appellat. Octauius Auguſtus , Cratius Auguftus etiam , licet omni virtutum genere præditus,hoc eodem libidinis vitio confpurcatus eft ; veproinde Sextus Pompeiuseum , vt effoeminatum infectatus fit: &in cum aliquando verfum hune pronuncia tum, aiunt. Videsne, perat? Rurfusadulteria recenfer Suetonius: Huius infuperSybaritica illa cœna celebratur, que vulgo Sodexoc vocabatur , in qua Deorum , Dea rumque habitu diicubuiffe conuiuas, &ipfum pro Apolline confediffe , verfus teftantur . vt cinedus orbem digito temCum primum iftorum conduxit mensa choragum , Sexque Deos vidit Mallia ,fexque Deas: Impia dumPhabi Cafar mendacia ludit, Dum noua Diuorum cœnat adulteria , Omnia fe à terris tunc numina declinarunt , Fugit & auratos Iuppiter ipfe thronos. Tiberius Cæfar . EdOctauium ficuti virtute fuperiorem ha vitijs omnibus , & B sealege condixit , ne quid ex confuetudine imme taret , aut demeret , vtque nudis puellis miniStrantibus conaretur . Capreenfi feceffu fella riam etiam excogitauit fedem arcanarum libi dinum, in quam vndique conquifiti puellarum , & exoletorum greges , monftruofique concubitus repertores, quos fpintrias appellabat,tripliciferie connexi inuicem inceftarent fe coram ipfo , vt afpectu deficientes libidines excitarent . Infuper quoniam locos Venereos paffim in fyluis, ac nemoribus commentus erat , in quibus exoleti , & puellæ, panifcorum , & Nympharum habitu lafciuiebant, eos locos Infulas abutenres appellabant . Plura vtique referre pudet, cùm nimiùm caftis auribus auerfentur . Hic ergo Bérahos turpiffimus procul abfit , ne has chartas vlterius confpurcet, aut miaſmate inquinet Cæfar Caligula, & Claudius Cæfar. P. Rofiliat in fcenam turpitudinis perditus hic modijs execrandas libidines aperiat. Etenim cum omnibus fuis fororibus ftupri confuetudi nem fecit: quid magis nefarium ? fi proprio fanguine non abftinuit , fi fororibus non peper. cit, quid feciffe, putandum eft , erga Vrbis ma tronas illuftres , pulcherrimasque alias RomaCnorum mulieres? Inter omnes Amafias Drufillam adamauit ardentiffimè , adeo vt ea extin- &ta dolorofiffimè affe&tus fit , Vrbeque præ dolore profugerit per Campaniam, Syracufasque petierit , indeque properè redierit capillo , & barba promiffis ; indicium curæ ingentis , & grauiffime ; adeo vt poftmodum non nifi per nomen Drufille deierare valeret & in concione, & apud milites . Sed & qui in huius locum fuffe&us eft Claudius Cæfar fuit libidinis ins foeminas profufiffimæ ; marium omnino expers fuit . Si'ebo Liuiam, Horeftillam, Lolliam, Paulinam , &Cafoniam, quam nudam amicis interdum oftentabat: Vide, ni ftomacharis, Tranquil lum, Abforbeat interim enormitatem obliuio. D Nero Claudius Cæfar. On rubore , & fronte, vt aiunt , refrilibidine in primis antecelluit, qui,vt plenius N cafe, Neronis vndique deteftandas libipareret, cæterisque vitijs liberiùs obtemperaret, Vrbedifceffit , quò tot effugeret oculorum obferuationes , Ceterùm inquit Suetonius,fecreti licentiam nactus , & quafi Ciuitatis oculis remotus, cunEtafimul vitia, malè diu diffimulata tandem profudit . Sexta Claudio libidinofo , ac prodigo feni , olimab Augusto ignominia notato , & àfe ante paucos dies apudSenatum increpito , cœnam dines recenfere calamus poteft , quando matris concubitu , proh nefas ! minus abftinuit . Pue rum Sporum, exe&tis teftibus, etiam in mulierum naturam transfigurare conatus eft ; eum dote, & flammeo per folemne nuptiarum celeberrimo officio deductum ad fe pro vxore habuit: ex quo palam Romæ diterium & proferebatur . Bene fcilicet agi potuiffe cum rebus humanis, If Domitius pater talem habuiffet vxorem . P 2 Quo- 231 Geneanthropeia 232 Lib. II. Tract.IL Quoties lectica vehebatur , cum matre inceftè A libidinari confueuerat; Hem'quid legi, & naturæ aduerfummagis ? Iure hic exclamet Seneca, quod in Phodram, Hyppoliti eius priuigni incenfamlibidine obftrepit . Compefce amoris impÿ flammas , precor, Nefasque , quod non vlla tellus barbara. Commifit vnquam , non vagus campis Geta , Nec inhofpitalis Taurus , aut fparfus Scy- thes . Infandum hoclibidinis monftrum, & AuJoç v μsonuBala , ideft, Lydus in meridie, vt in impuros maledictofertur , ficut ipfe ompi lafciuiæ turpis inquinamento pollutus erat ; ita perfuafiffimùm habebat,referéte Suetonio, neminem hominum B pudicum , aut vlla corporis parte purum effe ; uerùm plerofque diffimulare vitium , & calliditate obtegere; ideoque profeffis apud fe obfcœnitatem , cætera quoque conceffiffe delicta ; vt veriffimum proinde fit illud vulgo iactatum adagium , & ab Ariftotele 2. Rhetoricorum relatum . Que quis ipfe facit , bac dicitur vicinis no vertere vitio . Tandem cum Aufonio dicam. Difce exTranquillo,qua meminiffepiget. Infande igitur huius beftia libidinis illud erit auctarium ex ipfo Suetonio , illa turpitudo extrema, qua viros, fœminasque ad ftipitem deligatos ipfe feræ pelle contectus emiffus e cauea medios inuadebat . E Sergius Galba, & Otho Syluius . Tipfe Galba , licet fenex, extitit in Venerem putris ; namque , auctore Tranquillo , pronior in maresfuit . At fortè fenecta impotens à turpiori, &profufa magis libidine auocauit eundem. Otho Syluius verò eafuit libidinis obfcœnitate munitus , vt fatis fit edicere , fuiffe illum Socium Neronis , & magis intimum in familiaritate ; hinc Suetonius aiebat : per banc infinuatus Neroni, facilè fummum inter amicos locum tenuit congruentia morum , vt verò quidamtradunt & confuetudine mutuiftu pri . Particeps idem fuit amoris Poppea Sabi næ,Neronis amicæ , quam abductam marito , demandatamque interim fibi nuptiarumfpecie recepit . Nec corripuiffe contentus , adeo dilexit, vt ne riualem quidem Neronem æquo tulerit animo . Demum diducto matrimonio fe pofitus eft per caufam legationis in Lufitaniam, quod hoc difticho dictitabatur. Gur Otho mentitofit , quæritis , exul bonore ? Vxoris macbus cœperat eßefue . Vide 1. hiftoriarum Tacitum . Cæterùm huius Imperatoris mollicies , vel inde infimulabatur , quòd femperfpeculum præ manibus haberet , etiam dum ardua vrgerent negotia , cùm bellica refonarent tympana, armorumque ftrepitus horrificè fremeret. Hinc meritòfubfannat illum 2. Satyra Iuuenalis. Ille tenet fpeculum pathici geftamen Otbonis Actorisarunci fpolium , quo fe ille videbat Armatum,cùm iamtolli vexilla iuberet : Res memoranda nouis annalibus , atquerecenti Historia ,fpeculum ciuilis farcina belli, Aulus Vitellius, Vefpafianus,& alij. mamque adolefcentiam Capreis egiffe inter Tiberiana fcorta , ipfumque perpetuò Spintriæ cognomine notatum , exiftimatumque corporisgratia initium, &caufam incrementorum patrifuiffe. His addamus , eundem Neroni acceptiffimum fuiffe ; ex quo fatis perfpicuè deducitur obfcoenitatum confortium. Paulò ho neftior Vefpafianus creditus eft, quando obfcœnæ , &proftitutæ libidinis haud fuiffe, fcribitur . At etiam hic nihilominus poft negocia geftationi, & quieti vacabat, accubante aliqua puellarum ,quas in defuncte locum Cenidis plurimas conftituerat , ac fecretò in balneum, tricliniumque tranfibat . De Tito , ac Domitiano nihil eximium circa libidinem ex Tranquillo exantlauimus ; ideo ad Calios Reges , & Príncipes , aut Prifcos , aut poft Romanos Imperantes conuertamus breuiter calamum, nullo feruato temporis ordine. Illud non præteream , Clinopalim , ideft lecti paleftram , iugiter exercuiffe Domitianum , atque etiam inter vulgatiffimas meretrices natafle , &fratris filiam, adhuc virginèm , alteri nuptam corrupiffe . Mecœnas . infimulatus ab Augufto fuifti ijs potiffimum verbis : Vale Meecenas melgentium, ebur Ethrurie , Lafar Aretinum, Tyberinum MargaDritum, Cylneorumfmaragde , Iafpi figulorum , Berille , & carbunculum Porfena. Fuit & à Seneca viri huius vulnerata mollicies . B Darius , ac Dionyfius . Atalus ille Darius , referente Aliano 6. de hiftoria animalium capite 38. matrem , ( proh fcelus execrandum ! ) nefariè , ac facrilegè adamauit, & viciffim impiè redamabatur; quàm concinnè fonat in peffimum hoc monftrum , ne dicam Regem Græcum dicterium xigeixo qus , ideft , vale charum lumen ; vt olim dicebatur in illos , qui extincta lucerna 233 Geneanthropeia 234 Lib. II. Tra&.II. na, quamlibet, vel inceftuofam libidinem nil de- 1A trectabant. Sint bruta viris in exemplum: equum, & camælum ex Ariftotele fupra retulimus quiferino fenfu matris commixtionem ftomacati funt . Hic idemperditiffimus, ac nefarius trecentas, acquinquaginta pellices in omnia bella circumducere confueuerat , vt refert ex Dicearcho Athenæus Dipnof, 13. De Dionyfio autem quid Illud profectò libidinum compendium eft , quòd Aliano tefte libro 1 3. de varia hiftoria, eadem die duas vxores duxit, P Xerfes . Erfarum hic potentiffimus Imperator ad id lafciuiarum faftigium deuenit , vt fpintrijs, nouarumque voluptatum repertoribus premia conftituerit , vt Valerius Maximus habet . Infandos ejufdem Amores defcribit etiam Herodotus in Calliope : nec te,lector, pigeat ex tanto auctore hiftoriam vnam excerptam perluftrare , ex quaintelliges,impuriffimumregem fratris vxorem, &eiufdem filiam, proprio filio nuptam adamalle . Hæc verba . Mirare truces euentus. Sardibus autem tunc agens ( de Xerfe loqui-. tur ) adamabatvxorem Mafištis ( bic frater erat ) que & ipfa illic erat , ea quum potiri non poffet , neque donis miffitandis , neque vi , quam afferre nolebat fratris Mafistis refpectu qua res & mulierem retinebat , probè gnaram non fe coactum irivi)ibi Xerfes, cateris prohibitis , buc euafit, vt filio fuo Dario in matrimonium daret filiam buius mulieris , ac Mafistis : exiftimans, fi hocfecißet , commodiùs fe illa potiturum Contracto matrimonio , alijsque ex confuetudine celebratis Sufa profecius eft; eòpoftquam peruenit , & vxorem Dario domum duxit, itademum ab vxoris Mafiflis amore ceßa uit, adamata exfamiliaritate nuru, Mafista fi lia, cui nomen erat Artaynte . Quacùm potireturproceffu temporis res patefacta est hunc in modum Amestris vxor Xerfis amiculum , quòd ipfa texuerat grande , atque variegatum,&fpeEtatu dignum viro donauit . Quò ille delectatus , atque amictus ad Artayntam fe confert, atque vbi se oblectauit cum ea , iuffit à fe petere mulierem, que optaretfibi fieri in remunerationem obfequij ; omnia enim, quepeteret impetraturam . Ad boc illa refpondens ( debebatur enim toti familie infortunium ) . Dabis ne,inquit , mihi quicquid à te petiero ? Xerfes omnia alia potius eam petituram ratus cum iureiurando promifit , qui posteaquam iurauit , mulier intrepidèamiculum popofcit: Xerfes enimuerò recufare, nonob aliud, quàm quòd vereretur , Ameftris nefic illa rem , que agebatur iam pridem fufpicata deprehenderet;fed offerre ei & Vrbes, & immenfam vim auri , & copias militum, quibus nemo præter illam effet imperaturus . Eximium autem donum est apud Perfas exercitu donari : Verùm quum non poffet perfuadere mulieri, amiculum dedit . Quo dono il la fupra modum lata, eo geftando geftiebat. Ameftris , vbi mulierem babere amiculumfciuit, & remgeftam, non in puellam concepit odium, fed in illius matrem , penes quam culpam , & quambuius rei auctorem effe credebat , exitium machinatur . Obferuato itaque tempore , quo virfuus Xerfes regalem inftrueret cœnam , que canafemelquotannis eo die, quo Rex creatus eft, inftruebatur ( Cana nomen perficè Ty&ta, Græcè Téλev, ideft, perfecta , in qua Rex folum caput ornatur , Perfasque strenis donat ) . Hoc die obferuato Amefiris à Xerfe petijt , vt fe MafiBfta vxore donaret : Xerfes id indignumfactu, nefariumque arbitrari , vxorem germanidono d ri , eamque infontem negotij illius, cuius caufa vxorfua eamflagitaret . Tandem huius preci bus euictus , & inftituto , quo nefas eft , regia cœna propofitaorantem nonexorare , inuitusadmodumannuit: tradensque vxori , ac iubens facere quod liberet,germano adfe accerfito , ita inquit, MafiftatuDari filius es , idemque mihi frater, præterea vir eximius : tamen cum ifta muliere cumqua contubernium babes , noli babere: in cuius locum dabo tibi filiammeam, cum qua contuberniumbabeas . Iftamautem, quam in matri monio babes ( non enim mihi videtur babenda ). miffamfacias. His verbis stupefactus 'Mafistes, Domine, inquit , quamtu mecumorationem ba D bes importunam: qui vxorem ex qua liberi mihi Sunt adolefcentes , & filia , quarum vnam tu filio tuo duxisti vxorem , iubes me relinquere (que mihi est ex animi mei fententia ) vt filiam tuam inmatrimonio ducam? Equidem, rex, drfi magnifacio, me dignari coniugio filia tue , tamen neutrum iftorum faciam. Tu verò, qui nequaquamneceffe babes , noli ad hoc rei me cogere ; alius non inferior me existet maritus filiæ tuæ : fine,me mea vxoris confuetudine frui. Hac ille quum refpondiffet , percitus ira Xerfes : Atqui , inquit , ita tecum Mafista agetur , vt neque iam tibi filiammeam nuptum dem, neque tu confuetudine tua diutius fruaris: vt difcas accipere. oblata . Mafistes his auditis, extra abijt , bactenuslocutus,domine, nondum me interemifti. Hoc interimtempore dumXerfes cumfratre colloqui. tur, Ameftris accitis Satellitibus Xerfis, vxorem Mafifle excarnificat , mammillas præcidit , easq; canibus abijcit : præcidit nares , aures , labra , linguam, atque ita excarnificatam remittit domum. Harum rerum quumnibil audiffet Mafiftes, metuens tamenfibi aliquid effe mali, curfufe domum proripiebat ; vbi verò mutilatam vxorem vidit, confeftim inito cumliberis confilio abijt Bactra cum illis , &alijs quibufdam, tamquam prouinciam Bactriam ad defectionem inductu rus , & plurimum mali regi facturus. quod & con- 235 Geneanthropeia Lib. II. Tra&t. II. 236 contigiffet, vtmibi videtur ,fi occupaffet ad Ba- Alem quifquam ferat Roma? Habuit præterea Etrios , & adSacas afcendere ; etenim præfes erat Bactriorum,à prouincialibusq. diligebatur . Sed bac cum perpetraturum Xerfes audiens , miffis aduerfus hominem copijs, & ipfum, &liberos,& copias in itinere trucidauit . Hactenus Herodotus .Proh execrandi amoris, & infande libidinis truculentu finem ! Sæpè mors Amoris comes. Sardanapalus . Principum perditiffimus , vir nefcio , an fœ- mina potius ob mollitiem Sardanapalus omnium libidinum voluptates experiri voluit ; nam virilibus tunicis difpoliatis , muliebrem induit habitum, reli &taque Regni cura, lafciuia B fe totum deuouit, vt Trogus , & Cicero in Tufcul. referunt. Adeò vt nomen hoc in prouerbium abierit aduerfus effo minatos; hinc Ariftophanes τίς ο Σαρδαναπάλος ον τοσι ? ideft , quis hic Sardanapalus ? Mollis huius infuper, &voluptuofi viri quatenus & poft mortem innotefceretfenfualitas execranda, in eius fepulchro Affyrijs litteris ita infcriptum fuit : Ede , bibe , vtere Venere : nam cætera funt nibil. At proftitutæ libidinis dedit penas ; nam Arbaces Medus mollitiem ftomachatus , vt Athenæus memoriæ mandauit , ductis copijs illum debellauit. Inde Rexconftructam in Regia pyram confcendit , ibique cum vxore , ſcortis , auri mille myriadibus , argenti decies mille , pallijs , purpuris , ftolis , cæteraque fplendidiffima fupellectile quindecim totis diebus exarfit . Ve, quitrabitis iniquitatem in funiculis vanitatis Ifaia cap. 5.vide plura apud Atheneum 12.dipn. Alcæus , & Philifcus Epicurei . AElianus de illis referthiftoria : Romani Alcaum, & Phili fcumEpicureos ex Vrbe eiecerunt , eo quòd mul tarum,flagitiofarumque libidinum auctores ef fent adolefcentibus . DignumRomanofacinus Idem inEpicureos omnes decreuere Meſſenij . Heliogabalus . Nfandum naturæ monftrum , & libidinis promptuarium Heliogabalus , vt nulli parceret fædæ lafciuiæ , lenones , meretrices , exoletos , & fuba&tores propè innumeros collegit , quibus adiecit nafutoshomines , ideft mutoniatos, & his ad libidinem, & flagitia Venerisfceleftiffimè vtebatur . Hinc Lampridius de prodigiofa huius viri nequam libidine fcribens ad Conftantinum Imperatorem aiebat: Quis ferre poffet Principem per cuncta caua corporis libidinem recipientem , quumne belluam quidem taC emiffarios viros, quorum officium erat, falaciffimos inueftigare viros, & quafi pretio ducere, vt cum illis fe luridè compollueret : Sybariti ca eius conuiuia nihil eft , vt longiori fermone retexam: vnum, & alterum folummodo ex Lampridio recenfere lubet . Exhibuit, inquit , aliquando tale conuiuium , vt haberet viginti, 2 duofercula ingentium epularum , fedperfin gula lauarentur , & mulieribus vterentur , & ipfe , & amici cum iure iurando , quòd efficerent voluptatem . Celebrauit item tale conuiuium , vt apud amicosfingulos finguli miffus appararentur, & cum alter maneret in Capitolio , alter in Palatio alter in Calio , alter Transtyberim, & vt quifque manfiffet, tamen per ordinem in eorum domibus fingula fercula ederentur , ireturque ad omnium domos ;fic vnum conuiuium vin toto die finitum est , cum & lauarent per fingula fercula , & mulieribus vterentur . Ĥic eft ille tandem, qui Romam per triennium proftibulum fecit : nam cùm primum Imperium adeptus fuit, nil prius ad Senatum retulit, quàm felices futuros homines, fi fe Platonis legibus mancipaffent ; quo argumento , &ipfe Imperator, & Senatus melior pars cum vxoribus, matronis , ac virginibus nudis nudi ipfi lauari occepere ( hoc enim vnum in legibus erat Platonis fancitum) , Quare thermę impuritatis officine euaferant.Quinimmo illis fere duntaxat dignitates conferebantur , qui renudatas ad ipfum Imperatorem filias remitterent, quique nudi inter nudas cum eodem in cœnis decubuifsét.Sed vel tantifceleris memoriapereat . Commodus , Caracalla. Ic Caprarius in aftu. vt maledico agitur inobfcœnos , forores conftuprauit , fuafque concubinas videns , ac volens à fuis amicis violari, paffus eft , Rurfus adolefcens , auctore Lampridio, infamauit omnegenus hominum, quod eratfecum , &ab omnibus eft infamatus , &habuit in delitiis homines appellatos nominibus verendorum vtriufque fexus , quos libenDtius oculis fuis applicabat . Eius infuper fuit exceffus libido, vt cum terçentum concubinis, quas ex matronarum, meretricumque dele&u ad formæ fpeciem conftituerat , ac trecentis alijs puberibus exoletis , quos ex plebe , & nobilitate collegerat in Palatio , Cynicè baccharetur , & lafciuiret . O quàm meritò Marcus Aurelius pater moriens triftabatur , quòd Imperij heredem relinqueret monftrum adeò fcc- lerofum ! Cæterum Antonini Caracalla illud vnum inceftæ libidinis inftar omnium fit argumentum , quòd Iuliamnouercam in vxorem duxit, Her- 237 Geneanthropeiał 238 Lib. II. Tract. II. Hercules, Gordianus, Proculus Cæfar. H Ercules , vt narrant , vnius noctis fpatio quinquaginta virgines mulieres reddidit: Affertio vix fidem reperit . Iunior autem ille Gordianus, qui cum patre imperauit , vt Iulius Capitolinus hiftoriæ commendauir, concubi nas habuit viginti duas , & ex omnibus ternos fufcepit, &quaternos liberos; vnde & Priamus fuifæculi vocatus eft : Priamus enim quinqua ginta filiorum pater fuit, &à nonnnllis verò per cauillum Priapus nuncupatus eft, Addatur & ProculCæfar, e quo centum Germanicas virgines quindecim dierum fpatio concepiffe, tradut, & in vna noctedece ex illis fœminas reddidiffe, Lex Parthorum , A Pud Parthos lex crat, que forores, filias, matres in coniugium duci , comprobabat ; quod nempefcelus tamquam deteftabile fic fugillat , execraturque Lentulus apud Lucanum . numbarbara vobis EftignotaVenus , quaritu cæcaferarum Polluit innumeris leges , &fœdera tede Coniugibus ? Thalamique patent fecreta nefandi Inter mille nurus , epulis vefana,meroque, Regia non vllis exceptos legibus horret Concubitus , tot femineis complexibus, vnum Nonlaxat noxtotamarem, iacuere forores In fratrum thalamis, facrataque pignora matris . Huius ordinis nefaria libido fuit Herfilij Romaniviri , cuius hoc Epitaphium extitiffe iuxta Portam muros , teftantur Petrus ApianusMathematicus Ingolftadienfis , & BartholomeusAmantius in libro Infcriptionu facrofanéta vetuftatis . fuit. Vera negas frontemque trahis : enigmata pbyngos B A fus vfque ad gulam, quiue Pompei Cæfaris con iugis cupidine flagrans clam eius domum in greffus eft , veftem, atque habitum pfaltriæ indutus , cum tribus fororibus obfcenam rem ha buit, referente Plutarcho in vita Ciceronis ; qui fecundo epift. ad Attic.in Clodium iuuehens, ait, foror vnummibi folum pedemdat , licet etiam alterum tollas ; quod de obfcqnitate intelligitur Ab hoc ipfa Bone Deæfacra polluta funt , cui tantumfœminæ in operto facrificabant . Clifthenes . Horat, Venuf. Hoftius. Moribusquidam intemperatiffimus fuit nomine Clifthenes, in quem inuehunt comici , vnde Ariftophanes :" Teipfum vides ? nonper Iouem, fed Clifthenem, Immo tranfijt hoc nomen in prouerbiale di- &terium; nam Clifthenem video, effertur in intemperantes, & molles . Huic Horatius Venufinus Lyricns eximius adiungatur, qui libidinis adco præferuidafuit , vt cubiculo etiamnum vtereturfpeculato , quo fe coeuntem intucretur, referente Cœlio Rhodigino, adimitationem Hoftij illius , obfcœnitatum Principis Augufti temporibus, qui fpecula effinxerat , quibusftupranrinm pudenda immenfa referebantur . Sed pudet vltra calamum Hoftij obfcænitatis por tenta defcribere. At interim parcatur Hora tio ; poetarum namque generi apprimè fami Cliaris mollicies extat. Etenim primus voluptas tis introductor ante Epicurum Sophocles pocta fuit , vt narrat Athenæus . Amnon Dauid filius , & Ruben Iacobi primogenitus , Peciofiffimam Abfalonis fororem , Dauidis filiam confturquit fceleftiffimauss Amnon, cuius hiftoriam, & apud Iofephum Hebrgum7. Antiq. Iudaicum, & 2, Regum cap. 13. his verbishabemus. Factum eft autempoft hæc, jot Abfalon filij Dauid fororem fpeciofiffimam vocabulo Thamar adamaret Amnon , filius DaSemicapri quicunque fubisfacraria Fauni, Hac lege Romanaverba notata manu · Herfilius bic iaceo, metumMarullaquiefcit , Queforar ,&genitrix, que mihi fponfauid, &deperiret eam valde , ita vt propter amoDremeius agrotaret, quia cùm effet virgo difficile ei videbatur, vt quippiam inhoneftè ageret cum ea. Eratautem Amnon amicus nomine Ionadab, filius SemmanfratrisDauid, vir prudens valde, qui dixit ad eum, quare fic attenuaris macie fili Regis perfingulos dies ? Cur non indicas mibi? Dixique ei Amnon, Thamar fororem fratris mei Abfalon amo ; cui refpondit Ionadab: Cubafuper lectum tuum , & languorem fimula ; cùmque venerit pater tuus , vt vifitet te , dic ei ; Veniat oro Thamarforor mea , vt det mihi cibum , & faciat pulmentum, vt comedam de manu eius: Accubuit itaque Amnon, & quafi agrotare cœpit , cùmque veniffet Rex ad vilitandum eum, ait Amnon ad Credis,funt Pythia vera magis tripode. Mepater enatagenuit,mihi iungitur illa; Sic foror, & coniux, fic fuit illaparens. Sed vtinam hæcfola obfcenitatis exempla forent , non defunt in omni æuo æquè turpia , & incefta " Clodius I Vuenis ifte Clodius , de quo valet illud Adagium fãdos ngirov μzęéívov , ideft hermo- Re- 239 Geneanthropeia Lib. II. Tract. II. 240 Regem :veniat obfecro Tbamar foror mea , ut fa- A ciat in oculis meis duas forbitiunculas, & cibum capiam de manu eius.Mifit ergoDauidadThamar domumdicens, veni in domum Amnonfratris tui, .. fac eipulmentum: venitque Thamarin domum Amnon fratris fui ; ille autem iacebat : qua tollens farinamcommifcuit, & liquefaciens, in oculis eius coxit forbitiunculas Tollensque quod coxerat, effudit, & pofuitcorameo, &noluit comedere : dixit Amnon, eÿcite vniuerfos àme, cùmque eieciffent omnes , dixit Amnon adThamar: Infer cibum in conclaue , vt vefcar de ma nutua . Tulit ego Thamar forbitiunculas , quas fecerat , &intulit ad Amnon fratremfuum in conclane. Cùmqueobtuliẞet ei cibum,apprebendit eam , &ait : Veni , cuba mecum foror mea; B que refpondit ei . Noli frater mi , noli opprimere me, neque enim hoc fas est in Ifrael, noli facere stultitiam hanc . Ego enim ferre non potero opprobrium meum, & tu eris quafi v nus de infipientibus in Ifrael ; quin potius loquere ad Regem, & non negabit me tibi . Noluit autem acquiefcere precibus , fed praualens viribus oppreffit eam, & cubauit cum ea, & exofam eamhabuit Amnon odio nimis.&c. Cæterùm Ruben inceftuofæ libidinis auctor vt Genefis cap. 35. legitur, cum Bala patris fui Iacob concubina confuetudinem habuit ; vnde maledictum illud ab eodem audire promeruit; Ruben primogenitus meus, tu fortitudomea, principium doloris mei : prior in donis , maior in imperio effufus esficut aqua, non crefcas, quia afcendisti cubile patris tui , &maculafti Stratum eius. Genefis 49. Demetrius Rex. } C prata , ipfam dimifit, vt vacuum locum nuptij puellafaceret, Α Periander, Alcibiades . Colafticorum hoc theatrum impleat Corinthiorum Tyrannus Periander , qui in frigidum etiamfurnumpanes ingeffit . Difce lector , adagij huius fenfum ex Herodoto. in Terpsichore, vbirem ita defcribit: atqueadeò die vnovniuerfas mulieres Corinthias exuitpropter Meliffamvxoremfuam;namquum adThesprotos, qui funt adflumen Acherontemmifißet nuncios fcifcitatum necyomanteon , ideft mortuórum oraculumde bofpitis depofito, Meliſſaapparens negauit,fe indicaturam, autdieturam, vbi nam depofitum effet collocatum, quoniam ipfa algeret, quia nuda effet ; nihil enimfibi prodeffe veftes, cum quibus fepulta fuiffet, vt pote non concrematas. Cuiusrei, quòd veraloqueretur, teftimonioforet, quòdPeriander infrigidum furnumpanes ingef fiffet . Hac Periandro renunciataob illudargumentum fidem fecere, quòd ipfe cum Meliffa quamuis defuncta coierat . Cæterùm Alcibiadis nec matri, nec filiæ , necfororipepercit libido. Salomon. Edbi reliquimus de priſca ætate Salomonem illum, fapientum fapientiffimum , Regummaximum, Hebreorum dile&tiffimum , qui genio profusè indulgensluxuriauit perperam ? Hic tercentum adhibebat concubinas, feptuagin ginta fruebatur Reginis . Quid poteft vlterius addi ? Eia, Salomon, tute ipfefare voluptates, ac dulces tuos pruritus explica . Etin Omnibus , inquit , inueni afflictionem cordis , & vanitatem: vanitas vanitatum , & omnia vanitas . Sic veriffima eft Attica paremia ;ως καίτε μελίτος τὸ τέλεον ἐςι χαλί . ideft , etiammellis nimia copia ,&fatietas amaritudo eft . Iccirco Ifaia capite . & erubefcetis fuper bortos quos eligeratis , cùm fueritis velut quercus defluentibus folijs , & velut bortus abfque aqua . Onofuæ variæ Alianus hæc de Demetrio refert . Demetrius Poliorcetes cùm obfidione cæpißet Vrbes abufus fua luxuriatalenta mille, & ducentafingulis annis ab ÿs exigerat, atque buiusfumma minimamparteminexercitum infumebat, reliqua in libidinem,luxuriamqueconferebat omnia. Vnguentis tum ipfe , tum pauimentum eiusdiffluebat ,& fingulis annipartibus flores recentes eifubfiernebantur, vt inipfis veftigia poneret . Erat etiam immodicus erga mulieres, & adolefcentiumamores aucupabatur. Dabat etiam ille operam, ofpulcher videretur, Erfarum capillofque componebat Studiose , rufosfa ciebat, faciemque paderote inungebat : itemque alijs vnguetis vtens ambitiosè luxuriofus. Sic ille. Ptolomæus . Ic etiam luxuria nemini fecundus Rex Ægyptifororem, vtrefert Valerius Maximus, natu maiorem,communi fratri nuptam fibinubere coegit : deinde filia eius per vim ftuD Magi Perfæ . Satraps incefta fuperfitione na- ex infando matris, concubitu ; inde Catullus: Nam magus ex matre , &gnato gignatur oportet, umino cit Si veraest Perfarum impia religio, Perlege lector Atheneum dipnofofift. duodecimo, vbi pleniùs Perfarum delicias, venereasque voluptates Lydorum , Tyrrenorum, Sybaritarum , Tarentinorum, Syritarum,Miletiorum , Abidenorum , Ephefiorum, Samiorum, Bizan- tio- 241 Geneanthropeia 242 Lib. II. Tract. II. tiorum , Colophoniorum , Theffalorum , Syra- A cufiorum defcriptas inuenies : videbis , &naufeabis Proceres cunctos , ac Reges maximos, voluptatibus mancipatos,vt Ninum, Stratonem Charetem , Pififtratum , Periclem , Themiftoclem , Arthemonem , Archidamum, Alexandrum Magnum,Antiochum , Demetrium Fhalereum , Ariſtippum,Polyarchum , Speufippum , &alios centum , Cyrene . ex Suida , &Arifto- phanis interprete cognomen obtinuit dwd xxnxάve, ideſt duodecim machinamentorum; quòd in Venereapaleſtra duodecim excogitaffet modos,quibus infcenſoremfuauius mulceret ex Rhodigino lect, ant, 14. cap. 8. Meſſalina . Exempladefalacibus modo mulierum afferenda funt pauca ; fexus enim , vt in reliquis imbecillior ficlibidine molli præcellit viris ; exordium veròfacimus à Meffalina illa, libidinofe lafciuiæ ftudio clara, quæ,vt fi fileamus, que Tacitus, & alij notant, auctore Plinio lib. 1o. capite 62. Ad Veneris certamen elegit nobiliffimam ex proftitutis ancillam mercenaria Ripis , eamque die , ac nocte fuperauit quinto, ac vigefimo concubitu. Huius quoque adulterio, idem teftatur , nobilitatum fuiffe Vedium Valentem medicum . Cæterùm infanda Meffalina luxuria , & licentiofa libido, vt magis infolefceret , virgines nobiles cunctas contaminauit aduocatis iuuenibus , quorum fi quis fortèpræ metu abnueret , ftatim ficto crimine occidi curabat. Quid immoror? lupanaria etiam immutata vefte celebrauit. Inde apud luuçnalem fatyra 6. Dormire virum cùm fenferat vxor Aufa Palatino tegetem præferre cubili; Sumere nocturnos meretrix Augufta Cucullos B Linquebat comite ancilla non amplius vna : Et nigrumflauo crinem abfcondente galero D Intrauitcalidumveteri centone lupanar, Subiungit non fine rubore vates , A Mox lanone fuas iam demittente puellas Triftis abit: fed quodpotuit tamen vltima cellam Claufitadbuc ardens rigida tentigine vulua, Acrefupinaiacens multorüabſorbuit ictus, Et lafata viris, nondum fatiata receſſit , Iuliæ, omnipenè libidinum fpurcitia diffamatas Rome . Contra alteram Iuliarum fic Iuuenalis infatyris . Quumtotabortiuis fœcunda Iulia vuluam ortini Solueret. Q Cœlia . Vædam huius nominis mulier immoderatę fuit libidinis, &prorfus inexhauſtæ ; contra quam inuehens Martialis : F Das Cattis, das Germanis, das Cœlia Dacis, Nec Cilicum fpernis, Cappadocumque tboros : Ettibide Pharia Memphiticus vrbefututor Nauigat, àrubris & niger Inaus aquis . Necrecutitorum fugis inquina Iudæorum, &.c. Cleopatra. Ratris confortio regia hæc mulier polluta eft, de qua fic Lucan.libro 8. Degener inceftafceptris cefura foreris. Ceterum Cleopatra libidines , conuiuia , & fybaritice menfæ vnicuique patent ; plena fiquidem funt hiftoriæ huius , & Marci Antonij luxus ; vt ideo illud fatis de illa dictú exiftimem, quod Aurelius Victor habet in fuo Hiftoria Romanabreuiario Hac tantalibidinis fuit, vt fæpè profiterit, tantepulchritudinis, yt multi nočem illius morte emerint , L Volfcinenfes mulieres . Ibro nono Valerius Maximus hos perdita luxuriæ populos meritò vituperat , dum lege fanxerunt, vt ftupra fua in viduis pariter , atque nuptis impunita effent ; ac ne que virgo ingenuo nuberet, cuius caftitatem non ante ex numero ipforum aliquis delibaffet . Myrrha. filiæ Loth , Llud ne fabulofum putandum eft , Mirrham Cynara Cypriorum Regis filiam rem cum patre clam habuiffe , & ex concubitu fufcepiffe Adonide? Mythographorú vndiq; teftatur charte. De hac Ouidius libro 1o. Metamorph. ita concinit . Accipit abfcanogenitor fua vifcera lecta, Virgineosque metus leuat , kartaturque ti mentem. Et infia. Plena Patris thalamos excedit, & impiadira Seminafert vtero , conceptaque germina portat . At poeticum non eft , quod facra Genefis 19. de filiabus Loth fcriptum reliquit, quare maior ad minorem fic, Pater noster Senex eft, & nullus virorum remanfit in Terra, qui poffit ingredi ad Q nos 243 Geneanthropeia 244 Lib. II. Tract. II. nos iuxta morem vniuerfaTerra; veni, inebrie-, A mus eum vino, dormiamufque cum eo, vt feruare poffimus expatre noftrofemen. Dederunt itaque patrifuo bibere vinum nocte illa &c. S Canace , &Biblis . Ic etiam Canaceimpudica Machareum fratrem adlibidinem adamauit: quare Ouidius in Epiftol. Cur vnquam plus me,frater , quàm frater amasti, Et tibi non debet, quodforor effe, fui ? Eodem modo Canacem fratrem exarfit impurè Biblis , quæ ex inceftuofo facinore mox confufa fe ipfam necauit . Ouid.lib. 9. Metam. B Biblis Apollinei correpta cupidinefratris , Non foror vt fratrem , nec quà debebat, amaui. Semiramis . A fcula , & heroica virtute gloriofa, tanto ma ad extremum libidinis æftu incaluit , vt, coniuge mortuo, ad complexum quamplurimos e fuis militibus prouocauerit , quos poftea & necari curabat . Equum infuper adamauit ; & quod magis execrandum, Ninumfilium, à quo interemptam hac de caufa tradunt . In hanc inuehens Scaurobates Indorum Rexfcortum pafto- C rale appellat, & Affyrij Regis concubinam, quę nullum diemin Caftris abfque adulterio tranfegerit ; vt ideo iure illa Euphorio εσιμβρὴν 51μBen'v ; ideft ardentem vocitarit . E Pafiphae. T hæc , neque fabulofum omnino exiftimandum eft , Tauri amore capta , arte, Dedali , qui cam lignee Vacca inclufit , voti composfacta eft, vnde minotaurum peperit; hinc 6. Eneidos Virgilius : EtfortunatamJi nunquam armentafuiffent Pafiphaen, niuei folatur amore iuuenci. Ceterùm non modo hominum libido humanis D coniugijs non expletur ; verùm ad res etiam infenfibiles, & inanimatas extenditur vltra ; quid iam mirum , inquit Rhauifius , debet videri ,fi concinna, elegans puellarum forma viros torreat,& ad Veneremtitillet , cùmetiam reperiantur , qui inanimatarum rerum amore , & defiderio intabuerint ? Ferunt enimuerò Pygmalionem fuiffe quendam, qui ftatuam formofam dilexerit, eamque , ceu egregiam aliquam nympham , & frequentibus ofculis fuauiatus fit , & lecto ipfo dignatus . Ideo Quintia, in Cleopoli : concedat honori Pygmalion, licuit cui eburnea membrapuella | Complecti , & pulchro componere corpore lefto . Hanc Pygmalionis enarrationem defcribit Ouidius belle fatis in Metam. ijs verbis: Intereaniueum mira fœliciter arte Sculpfit ebur, formamque dedit , qua fæ. minanafci Nullapoteft,operifquefuiconcepit amorem . Perlege reliqua apud Poetam ; nam addit idem , tandem Veneris dono ftatuam euafiffe viuam puellam , &cùmipfa poftmodum Pygmalionem genuiffe Paphum. Refert Cœlius, adolefcentem quendam Athenienfem fpeciofum fortunę fimulacrum vfque adeo infanè deperijffe , vt ipfum & artiflimè & comple&eretur, &iucundiffimè etiam ofcularetur. Quodefiderio cùm acrius in dies intabefceret , amoris impatiens ad Senatum perrexit, & precibus multis rogauit , fieri fibiftatuæ poteftatem, largum auri cumulum paratus erogare; quain re cum repulfam retuliffet, ad ipfam ftatuam confugiens fuum ibi corpus vulneribus confodit . Simile apud Plinium legimus exemplum de puero, qui Praxitelis fimulacrum complexus petulanter fit , cuius concubitus relitæ& maculæ fuerunt indices , de quo ita Quintianus : Cedat Praxiteles , cuius muliebris imago Procacemimpulit ad concubitum iuuenem. Idem penè habetur in Cataletis & Veterum Poetarum apud Petronium Arbitrum. Praxitelis Veneremlapidofaperofcula multi Stuprarunt . Hiftoriam hanc narrat fimul , & exprobrat acriter Valerius Maximus libro 8. his verbis : Cuius, ideftVulcani coniugem Praxiteles in marmore quafifpirantem in templo Gnidiorum collocauitpropterpulchritudinem operis à libidinofo cuiufdam complexuparum tutam : quo excufabilior est error equi , qui vifapicturà eque binnitum edere coactus eft, &canum latratus afpectu picli canis incitatus , taurusque ad amorem, & concubitum Enea vacca Syracufis nimia fimilitudinis irritamento compulfus . Quid enim vacua rationis animantia arte decepta miremur? Cumbominis facrilegamcupiditatem muti lapidis lineamentis excitatam videamus . Hic idem, aut forte alter Apolloniu Tyaneum confuluit, quaratione DeaVenere potiri poffet, cuius fuerat fimulacro inflammatus, & accenfus libidine; fed acriter ab illo infimulatus fuit , auditque Deos omnemimpuritatem ftomachari, & grauiffimis penis multare homines, qui illos libidini bus indulgere exiftimarent, vide lanum Iacobú Boifardu de Diuinatione , & magicis prættigijs in Apollon, Tyan. Efto auctarium ex Aliano . Glaucam cithariftriam ariete, Xenophontis filiu canem, Spartanú puerum gracculum libidinosè adamaffe.. Aftya- 245 Geneanthropeia Lib. II. Tra&. II. 246 Aftyanaffa , & Phylenis. Icolaus Leonicus lib. 3. de Varia hiftor. Ncap: 31. meminit Aftyanafię cuiufdam Helenæ miniftræ , quæ in Venerea paleftra compluresreperijt concubitusmodas, & figuras; quam deinde imitatæfunt Philenis , & Elephantis , Dionyfia puella , & Quartilla. Portar tronium puella octo annorum defcribitur , quæ in tam acerba ætate magiftra facta libidinis nequitiaftrenuè profitebatur: hæc funt carmina. Hic iacet exutis Dionyfiaflebilis annis , Extremum tenui que pede rupit iter; Cuius in octaua lafciuia furgere meſſe Coperat, & dulces fingere nequitias . Quodfi longa tue manfient tempora vite, Doctior in terris nulla puella foret. Quartilla verò ita apud eundem Petronium obfcœnitatem profitetur ; Iunonem meam iratam habeam ,fi vnquam me meminerim, virgi. nemfuiffe: nam& infans cum paribus inquinata fum, &fubinde , prodeuntibus annis , maiqribusmepueris applicui , donec ad hanc ætatem perueni . Siccine illecebrofa voluptas , & proçacitas meretricia vel primam proftituit etatem, annisque lenocinatur infontibus ? Tirrhenorum lafciuia : tás, &fit inftar omnium . Idem Nicolaus exAthenço fcribit , in illorum conuiuijs, & epularum apparatibus nudatis corporibus virgines difcumbentibus miniftraffe conuiuis , mulierefque apud eofdem fuiffe communes; quæ etiam, pudore depofito, in Gymnafijs publicis , & paleftris nude cum viris luctari , & fe fe exercere confueuerant ; nec turpe apud eofdem ducebatur,nudatas fœminas vulgo confpici . Atfileant monumenta indigna , & caftas aures pudicis moribus impofterum recreemus , vt nihil minus quos imitemur, quàm quos fugiamus præ oculis habeamus ; Sileant inquam . Procul, ah procul Cecropum nefaria cohors ; fceleftorum nominaobliteret Ariftarchus quique ; delean-- tur de reminifcentiæ libro , fepeliantar proprio ceno impudicitiæ, adulterij, &inceftus: trada. turigni potius turba mollis cynędorum , fpinthriarum , & aliorum Acolafticorum , qui omnes viuentes dixerunt : Coronemus nos rofis, an tequammarcefcant, nullumpratumfit , quod non pertranfeat luxuria noftra; vino pretiofo , & vnquentis nos impleamus ; Verùm laffati funt in via iniquitatis , & perditionis , ambulauerunt vias difficiles . B C D CAPVT XXII Qui fuerint exaduerfo cœlibatus , ac pudicitia Amatores, & an pudicitiæ , vti afotie aliqua fint externa indicia . 湯 VONIAM eadem eft contrariorum difciplina, & eiufdem, ſcientię intereſt , oppofita contemplari , operepretium erit ali quot hic afcribere , qui Venerea voluptatis perdueles, & impuri congreffus hoftes celibem , & ab omni labe exemptam traduxere vitam. Age , profiliat primum mùmagmen Celi virgineum , defcendat in arenam Calibum chorus, de quo plaudens canit Ecclefia: Quocunque pergis , Virgines Sequuntur, atque laudibus Poft te canentes curfitant , Hymnosque dulces perfonant. Et nos cum Rege fapientiffimo addamus : 0 quam pulchraestcasta generatio cum charitate, immortalis est enim gloria illius , quoniam & apudDeum nota eft, & apud bomines . 4. Sap. Defcendat inquam , impudicos feriat , molles tundat, lafciuos vulneret, ac Ding puritatis candore libidinis detegat horrorem ; Veneris aperiat mephitim , &lafciuię deformem rictum . At quis enumeret tot fanctas Dei Virgines ? Plenę funtfacre hiftorię , plena Ecclefię monumenta , quin plenę Paradifi fedes puellarum Virginum , que pro Virginitate fpreuerunt vitam, &fenfus ablegantes illecebras , tormenta paſſę funt atrocia, ipfamquedemum fuftinuere mortem ; haud nobis has eit memorare confilium , quarum annuafeftiuitate exultat Ecclefia: Surium perlege , apud quem miraberis Sanctas Iphigenias , Lucias , Euphrafias , & in primis Agnetem, Vrbis Prefecti filio adhuc puellam dicentem : Recede àme fomes peccati , nutrimentum facinoris , pabulum mortis,iam ab alio amatore prauenta fum, qui anulo fideifubarrauitme . Breuiter aliquo rum hominum owogruvny, continentiaq; regiftrabo, qui chriftiana fide minus fuerunt exornati, autfaltem fanctitate non pręcelluerunt . Asbilus Crotoniata . Ic, referente Platone, Gymnafticæ ftudio addictus perpetuam feruauit virginitatem ; idemque fecit Ictus Tarentinus Athleta eximius , 1 Q 2 Sup 247 Gencanthropeia Lib. II. Tract.II. 248 V Spurina Hetrufcus . Alerius Maximus lib. 4. hæc teftata reliA Xenocrates . Alexander magnus . Scipio Aphricanus, L quit : cùm in ca regione excellentis Aertius , & Valerius Maximus referunt, Xe eßetocratemPhilofophum eius fuifle caftimopulcbritudinis adolefcens , nomine Spurina , atque ob eam rem compluriumfœminarum illuFirium follecitaret oculos , ideoque viris , ac parentibus earumfufpectus effet ; quò talem fufpicionem amoliretur, oris decorem vulneribus confodit, deformitatemque fanctitatis fuefidem , quàm pulchritudinemforme irritamentum aliene libidinis eße, maluit ; Idem Veturij pudicitiam exaltat. nię , vt accedentem ad eum Phrynem ſcortum infigne , & pulcherrimumpartem cubilis perentem, exceperit quidem, nihil tamen longo noctis tempore tetigerit ; Inde rediens mane Phryne dixit palam, fe non à viro , fed a ftatua venire . Hinc factum eft , vt Xenocratis nomine omnes Veneris, &amoris inimici appellentur . AlexanderMagnus Darij Perfarum Regis bello expugnati pulcherrimas filias videre noluit, ti Amabæus , Diogenes . Clitimachus. B mens ab afpectu regię caftitatis detrimentum Elianus Architas , de varia hiftoria hec Amabaus Citharadus tanta fuit castitate, vt vxorem,quam formofiffimam habebat, nunquã attigerit . Diogenes Tragediarú actor fimiliter ab vxoreperpetuò fe abftinuit.Fuit in Clithimacho Pancratiafte tanta cótinentia, vt fi fortè coeuntes vidiffet , continuò vultum auerteret, & fi quisinter conuiuia impudicus fermo effluxiffet, confeftim illinc decederet . Item Architas cùm aliquando nefcio quid minus honeftum cogereturdicere, non potuit adduci , vt id faceret; fed omnino reticuit ; illud verò in pariete defcrip- C fit , oftendens, fe quamuis coa&tum , non tamen dixiffe id , quod maximè cogeretur dicere , Reges aliquot . fuam continentiam Secundus Rex cafti Hifpaniarum nomen meruitob, vt Volateranus refert ; eadem virtute clarueruntCafimirus Rex Poloniæ , Henricus Primus Imperator, Vinceslaus RexBohemorum , Zenobia Palmeritarum Regina , REgina Zenobia , Trebellico Pollione refe- rente , eiusfuit continentiæ , vt ne cum viro quidemfuo , nifi prolis caufa, cógrederetur. C Pontia , & Medullina Romanæ, Ornelius Tacitus Pontiam quandam extollit, que potius ad internicionem dari, quam Octauio Tribuno plebis requirenti , fubmitti voluit . Pari animi generofitate extitit Medullina que, Plutarcho tefte in paralellis , à Patre , in tenebris vitium paffa, cum exdetracto ei anulo ftupratore cognouiffet, patrem primò, mox fe ipfam interfecit. Similé de Cyane virgine Syracu fana hiftoriam narrat Plutarchus in paralellis . recipere . At Scipio, expugnata Cartagine, Virginem peruenuftam , præclaris parentibus ortam, ductam ad fe &vidit, &eft allocutus; patri tameninuiolatam reddidit: quis horum continentior? Scipio profectò ; defiderium enim aboculis. Oblatas quisrenuat voluptates? Euripides . liereshicodio conflagrauit ideft in mu- . Vide Cælium libro 13. capite 10. Chiæ mulieres . mulieres eius fuerunt caftita- tis , vt nullus apud illas legatur illicitus concubitus, & adulterium , vt refert Plutarchus de virtutibus mulierum. Vide Rhodiginum ipfum, vbi plura . Spartanæquinquaginta virgines. NEcminus immortalitati confecrandę vir- ille Spartanę, que à parentibus mille facrificij gratia , dum ab illis, hofpitalitatis iure contempto, ad ftuprum pofcerentur , violentiam vfque ad vnam tanta continentia, &fortitudine fuftinuerunt, vt poDtius mori,quàm virginitate polluere voluerint. Patauinæ mulieres . C Elebrantur olim Patauinæ mulieres, vti caftiffimæ ; non enim nifi facie velatæ in publicum exibant , inde Martialis . Tuquoque nequitias noftri,lufusque libelli, Vdapuella leges, fis Patauina licet . Theutonicorum coniuges . Aptiua Theutonicorum coniuges Marium Vefta- 249 250 Geneanthropeia Lib. II. Tract.II. ftalibus dono mitterentur, affirmantes, æque fe,, A atque illas virilis concubitus expertes futuras; quod cùm minus obtinuiffent, laqueis nocte proximafibi fpiritum eripuerunt, MarciaVarronis . PIngendi, &fculpendiftudio infignis Marcia Varronis nunquam viri naturalia, & pudenda effingere voluit , ne aliquod latenter ferperetvoluptatis aphrodifiæ defiderium , A Hyppo. Nautis capta Græcamulier Hyppo, cùm fue pudicitiæ infidias parari perfentiffet, noctuin aquasfe precipitem dedit ; maluitque pudica mori, quam impudica viuere . Refert hiſtoriam Valerius Maximus libro de pudicitia. V Effeni populi . Itam olim traducebant Effeni populi , tefte Pliniolibro 5. capite 17. remotam ab omni libidinis a&u , Caius Gracchus . N quadam oratione Caius Gracchus teftaIN dus, iuuenis non obfcurus in equestri ordine, & quia maior erat fœmina , quàm quæ poffet corrumpi muneribus , eò magis accendebatur amantis infania, ita vt offerret ei pro vnica nocte ducenta drachmarum millia, ac ne fic quidem valens eam flectere, non ferens amoris impotentiam, decreuitmorbumfimul, & vitamfinire inedia . Hoc eiuspropofitum nonfefellit Idemlibertam Mundipaternam, varijs inftructam,fed nonprobatis artibus : que indignè ferens obftinationem iuuenis,blanda oratione conuentum animare conata est , fpem ei faciens effecturam fe , vt potiatur Pauline complexibus . Cùmque ille preces eius libeter acciperet,ait, fibi opus 50.tantùm drachmarum millibus ad expugnandam mulieBrispudicitiam . Ita refocillato Iuuene,& accepta quantam petierat,pecunia, nouam doli viam ingreßa eft, vides Paulina non capi pecunijs fciens : porrò eam vehementer addictam Ifidis cultui, tale quiddamcomminifcitur . Conuentis aliquot ex eius facerdotibus acceptafide filentij , & quod efficaciffimum est, oftentato premio in præfens vigintiquinque millibus , & alteris totidem postnauatam operam, indicat eis amorem iuuenis, rogans, vt omnibus modis anniterentur eum reddere voti compotem: illi auri cupidine tacti benignèfunt polliciti ; quorum natu maximus properè fe ad Paulinam contulit, & admiffus , impetratoque abfque arbitris colloquio, venire fe, ait, miffum ab Anubide capto ipfius forma , & iubente, vt adſe veniat. Illa libenti animo accepit nuntium, moxque iactabat fe apudfamiliariter notas mulieres , quòd dignatafit amore Anubidis : marito quoque indicat , condictamfibi cœnam, &cubile Anubidis : id eò faciliùs conceffum eft, quòd cognita , & probata eßet viro pudicitia coniugis . Itaque in templumproficifcitur, &post cœnam, instantefomni tempore inclufa per facer dotem , tenebris conciliantibus inlatentem ibi Mundum incidit : totamque eam noctem obfecuta eft iuueni, Deofe gratificari exiftimans . Eo deinde abeunte priufquamfacerdotes doli confcij furgerent, Paulinamane ad maritum reuerfa congreßumcum Anubide pradicat, & idem apud amicasquoque magnificis verbis exaggerat . Illis nec credere libebat rei naturam confiderantibus, non mirari tamen non poterant ob infignem mulieris pudicitiam . Die deinde poft rem patratam tertia Mundus adamateforte fortuna obuius , ò factum benè Paulina , inquit , quòd & ducentailla millia mihi feruafti , que potui... fi tuis facultatibus addere , &morem nihilominus mea voluntati geffifti. Nihil enim mea refert, quòd Mundum contempfifti, quandoquidem prætextuAnubidis optata voluptate expletusfum, atque bis diciis, abijt . At mulier tùm primum deprehenfo flagitio , vestem fibi lacerat , & re tota admaritum delata , obfecrat ne tam infigne \ludibrium impunitumfinat : maritus porrò Immentum fuæ pudicitiæ refert ; rediens enim Sardinea in concione ad populum dixit: Si vlla C mneretrixdomummeam introiuit , aut cuiufquam feruulus propter me follicitatus est , omnium nationumnequiffimum existimate : cum à feruis eorumtamcaftè me babuerim, inde poteritis confiderare , quomodo me putetis cum liberis veftris vixiffe . Vide Aulum Gellium lib. 15. Lucretia , & Paulina Romanæ. noftri mulieres incorruptam perpetuò feruare , habeantqueprę oculisfemperLucretiam illam caftitatis exemplar, que vi ftuprata , conuocatis parentibus , deplorato cafu, gladio fibi mortem confciuit . Atquia mens incorruptafufficit, poterat D fortè fibi parcere Lucretia, &in vita remanere , quemadmodum Paulina , quæ fibi vim occultè, ac dolo illatam faffa eft ; nec tamen propterea moriundum exiftimauit . Hiftoriam & iucundam, & non vulgarem ex Iofepho Hebræo Antiquit. Iudaic. libro 18. hic regiftrare pretium operę fum arbitratus . Erat Rome Paulina , mulier non minus probitate morum, quàm nataliumclaritate illuftris, adhec opulenta, & formofa , vtque effet in ipfo. etatis flore ,fed in primis ornata pudicitia . Nupta autem erat Saturnino , viro tali coniuge digniſſimo : buius amore captus eft Decius Munpe- 251 Geneanthropeia Lib. II. Tract.II. 252 peratori totum fignificat. Tiberius postquàm ac- A curatiffima inquifitione didicit omnia , facrificos illos impostores in crucem egit , vnàque Ideminuentricem buius fceleris , cuius præcipua opera fuit in corrumpenda pudicitia mulieris : dirutoque templo statuam Ifidis iuffit mergi in Tyberin; Mundumautem mitiore pœna exilij castigaffe medicorum confilium, &omniaperpetimaluit, quàm ad coniugium redire , ad quod repetendumfi fana extitiffet , fortaffe nemine hortante, folus iuuenilis ætatis ardor cam compuliffet. Eubata Cyrenenfis . contentus tiam eft, crimen eius in cupidinis impoten- DEviri huius continentia fic legimus apud I Aquileia mulier. Actat & fuam Lucretiam Aquilea , cuius ingenua mulier ab hofte capta Barbaro, dum ad ftuprum cogitur , precibus, & lacrymis nihilproficiens, obtinuit faltem, vt in fuperiorem B domuspartem liber aditus fieret; quo facto, occupatafeneftra, quæ flumini imminebat ad Hunnum conuerfa dixit . Vis mepotiri ? mefequere, refert Sabellius libro 5. Michael Verinus . quendam incidiffet morbum, & falutem. reponerent Medici in folo concubitu , renuit medicinam , vitamque defpexit , fic decantato adagio . Potius mori , quàm fœdari ; ideoque meruit pofteritati confecratum elogium : SolaVenuspoterat lento fuccurrere morbo, Ne fe pollueret , maluit ipfe mori. Thomas II. Eboracenfis Epifcopus . E Iufdem pietatis fuit digniffimus hic Præful, qui, dum pro corporis falute confulerent medici, vt Veneri operam daret: adhibita muliere , quam confanguinei adduxerant formæ perfe&tiffimæ, quique ad hanc rem incunctanter] hortabantur, intrepidè detrectans confilium, ea verba promulgauit : Propter falutem carnis , tandem morituræ , immortalepudicitia decus non amittam . Viuas æternum, Thoma , qui corruptibilis vitæ periodum defpexifti, ne Deo, & animę iniuriam faceres . SE Galla Simachi confularis filia . Ed, ne minoris virtutis foemineus fexus videatur, afferatur in medium Galli Simachi confularis filia , quæ, vt refert Marcus Marullus, cùm intrapuellares annos marito viduata agrotaret , corpore toto in tabificam fcabredinem verfo ; medicis affirmantibus , nifi iteraret matrimonium , vel morituram eo morbo , vel mentum pilofum veluti viri habituram . Neglexit C D Alianumlib. 1o. cap. 2. Lais, quum tam Cyrenenfem afpexißet , ardentiffimo in eo amore cœpit flagrare ; & de contrabendis inter fe mutuò nuptijs fermonem ei detulit . At ille metuens eius infidias , recepit, fe fe id facturum . Non tamen rem cum illa Eubatas habuit , fed castè, ac temperanter vitam peregit . Sponfio verò bis conditionibus facta est , vtpost ludos , certamenque rata deberet effe . Quum igitur victor abiret e certamine, ne couentis nonftetiffe videretur ergafæminam , pictam Taidis imaginem deportauit fecumCyrenam, inquiens , fe Laidem ducere , & pacta non fregiße : quam ob caufam mulier , quæ ipfi nupferat , maximam ei ftatuam Cyreneponendamcurauit: fic remunerari volens ipfius temperantiam. Præclarum vtrinq; facinus. Hippolytus apud Senecam,. S is apud Senecamfic fuam continentiam Ed cum Hippolyto claudamus fermonem : jactat , & odium contra mulieres omnes profitetur : Deteftor omnes, horreo , fugio , execror, Sit ratio, fit natura , fit durus furar, Odißeplacuit: ignibus iunges aquas, Et amica ratibus ante promittet vada Incertafyrtis , ante ab extremo finu Hefperia Thetislucidum attollet diem , Etoradamis blanda præbebunt lupi, Quàm victus animum fœmine mitem gerā. Ceterùm anfint pudicitiæ notæ quædam externe , vti falacitatis , &libidinis , credendum, effe aliquas , & illas fortaffe , quæfignis contrarijs e directo opponuntur ; pauciores tamen effe verifimile eft : quoniam pudicitia eft virtus animi ; libido verò corporis propenfio , hæc proindedelineari poteft, multisque caracteribus propalari ; illa verò fuas lineaturas in animo ipfo inuifibiliter fingit . Erunt namque externa aliqua. inditia frigiditatis potius , quę naturæ eft impotentia, quàmpudicitiæ , quæ falaci etiam temperamento jungi poteft, illudque moderari, vt in Hippocrate, & Socrate accidit . Geneanthropeia Ioannis Benedicti Sinibaldi . TRA- 253 Geneanthropeia Lib. II. Tra&.III. 254 TRACTATVS TERTIV S. De coniugio, fiue nuptijs . PR AE LO QVIV M. A VANDOQVIDEM apta generationis humanę principia vir, & mulier, de quibus diAum iam fatis eft , non nifi per coniugalem focietatem , & matrimonij honeftum vinculum liberis operam dare honeftè , licitèque poffunt ; tractatum iccirco de nuptijs ex ordine inftituendum cenfui , quatenus ab vni uerfalibus femper, & ab ouo , vt fertur , ad res magisdeterminatas progredientes , ipfius generationis opus pleniùs initiemur , ac tandem perficiamus . Nec deerit , Amice lector , iuncta varietati doctrina, vt tibi velut auido conuiua B vndique grata propinentur . Perlege , nam ple nè hauries mulierum mores, difces onera conjugij , quidve boni, quidve mali hoc fecam ferat, palàm vndique fiet . Nec femel, obiterque percurras quæcunque in Tractatu exarantur, verùm fæpiùs, & attentiùs ; nam tua res agitur , tuaque dicitur fententia, qua vel ad perpetuas triremes conijciaris , vel adiucundumdeftineris confortium. Igiturtibi confule . M CAPVT I. An fit nubendum. AXIMVS Plato , vt fupra retulimus , nefas exiftimabat vxorem , &filios negligere , ex quibus mortale animal immortale fit. Vtproinde nuptias ex omni parte beatas cenfere valeamus; & verè quid vxore fuauius ? quæ iucundiorfamiliaritas ? quod fœlicius confortium ? quigratiores amplexus ? qui demum meliores, ac dulcioresfructus ? quàm qui inde germinant? Sanè meritò Phocylides . Huius amabiles nuptiæ, cbarefodalis , optande tibi funt. Hinc etiam Catullus nuptias fic celebrauit, meritisque extulit encomijs in Talafione . QuisDeus magis optimis Expetendusamantibus , Quem colant bomines magis Calitum ? o Hymenae , Hymen D Hymen, òHymenæe . Nihilpotest fine te Venus, Famaquodbonacomprobat Commodicapere ; atpoteft Te voiente;quis buic Deo Compararier aufit ? Nulla quitfine te domus Liberos dare, nec parens· Stirpe dicier; atpotest te Te volente: quis huic Deo Compararier aufit ? Et in alio carmine nuptiali idem : Quiddaturà Diuis fœlici optatius bora ? Hymen à Hymenae , Hymen ades ò Hymenae . Profectò hæc omnia nuptias affabrè commendant, nofque ad coniugium fatis pellicere viden tur. Verùm enimuerò exaduerfo ftimulant rationes , & fummorum virorum auctoritates , que nos à nuptijs deterrent , & auocant proti nus. Quid enim?non ne in primis qui fe fe iungit vxori, iugofubmittit caput, ligatque aurea catena collum? Non ne illecebrofis vinculis, blandisque compedibus deuinciri patitur ? Quòd fi libertas ex omnibus mortalibus bonis primas obtinet ; vtique omnes , quicunque nubant , maximum amittunt bonum , & re omnium præftantiffima denudantur ; hinc Eurypides in Alcest Falices animo bomines innuptos , &fine liberis . Nam, vt Iuuenalis de vxore loquitur: plus aloes , quàm mellis babet. Sed præftat iam au- &oritatibus fulcire fententiam . Vxor itaque, cuiufcunque conditionis illa fit , fiue diues , fiue pauper, fiue pulchra, fiue deformis ducenda minimè eft ; inde carmina. Quisquis vxorem ducere deliberat , non deliberat Rectè , nam vbi deliberauit ftatim ducit, Quodmalorum vita multorum initium eft; Namfi quispauperpecuniofam vxorem Duxerit , non vxorem, fed dominam babet, Cuius famulus eft Quòdfiduxerit Nibilei afferentem dotis, iterumfit feruus: Oportet enim deinceps, vnius loco duos alere. Duxit aliquis turpem , non amplius iucundaest ei vita; Formofafiducitur , nonest illa Magis maritifui, quàm vicinorum. Itaque nullo modomalum cauere poteft . Quid 255 Geneanthropeia Lib. II . Tra&.III. 256 Quid clarius , magisque rationibus confo- A num? Semperenim, vt colligitur , moleftum, & ingratum coniugium eft ; idcoque Philippides. Nibil est ininclyta terra muliere grauius : Noui expertus; fœlix ille , qui illam non curat . Antiphanes autem, quifortaffis vxorem experiri maluit , eiufque proinde callebat morofam naturam, exclamauit . Infortunium extremumnuptiæ funt. Pythagoras interrogatus, quam ob caufam nuptam dediffet filiam inimico ; refpondit, quia nibil ei dare poteram deteriùs : & verè quid muliere deterius ? Extat enim apud Gręcos paremia : wię rτáλασσα , xa quv xaxa ; id eft : ignis , fretumque , & mulier, bac mala B tria; Quinimo interhæc malaprincipatum tribuit Eurypides mulieri. Furore multo fauit iratum mare , Pronique fluuij, &ignis acris impetus : Inopia acerba , acerba alia quamplurima; Sed nilitaacerbum , & noxium , vt mulier mala. Proinde Lacon quidam , qui vxorem duxerat perpufillam , venuftè dixit , quòd e malis , quod minus , effet eligendum . Hoc autem malum, fiue aloes, melle delinita , non apparet nifi poftquàm coniugij vincula refoluere non licet ; tunc enim amarè penitet ; hinc metrum : Similes funtfenectus , & nuptiæ; Vtraque enim confequidefideramus , Poftquam verò načti fuerimus , triflamur . Quotidie videre eft amantes , qui mulierem , quam deperierant, non ita citò in vxorem duxerunt, quod amoris flamma tepefcente illicòpertæfum eft : etenim vbiprimum geniali cupidini factum fatis eft , nupfiffe piget , omnifque voluptatis reftinguitur ardor . Inde Philippides, Dicebam tibi, ne cxoremduceres ,fed fuauiter viueres: Bini funtcum vxore iucundiffimi dies , Alter , quo ducitur , alter , quo mortua effertur. Refert fecundo de oratore Marcus Tullius, quòd cùm Siculo cuidam amicus quereretur, dicens , vxoremfuam fe deficu fufpendiffe,: cfpondit ille : Amabo te , da mibi ex ista arbore , quos Jeramfurculos . Nec reticendum eft Diogenis dictum lepidum, qui cùm vidiffet aliquando, mulieres quafdam ex oliua pendere , laqueo prætocatas : vtinam , inquit , & cetera arbores fimilesferrent fructus . Idem Philofophus interrogatus quando ducenda effet vxor refponfum tulit μηδέπομηδέποτε ; ideftiuueni nondum , feni nunquam, Sed enim, claudite iam riuos; nec fimus adeò mulieribus infenfi , ne me veluti Orpheum Thracię mulicres lapidibus obruant . Porrò his non obftantibus pro nuptijs pronunciandafententia erit . CAPVT II. Quodnuptia bonum aliquodfunt , aut faltem neceffarium malum . E CQVID? Numdi&tafuperius dererrere hominem poterunt , quominus Generationi indul gear , atque adeò vxorem negli gat? An non potiùs pluris efti mada erit opinio Mercurij Trif megifti , quià Lactantio Firmiano inter Prophetas , ob ingentem eius prudentiam , ac fapien tiam collocatur? Ille enim in Pymandrofic habet : Liberorum procreationem apud Sapientes praftansfludium in vita effe , in extrema verò omnium calamitate, &impietate eos verfari, qui abfq; liberis e vitadecedunt. Quinimmo inferius idem Trifmegiftus exclamat ibidem; 0Afculapi cumbomine, quinullos genuerit filios , nullum babetocommercium; Suppliciumenim eft , vt fterilis animain corpus quoddam per iudicium migret, Plato etiam 6.de legibus lege fanxit , vt quipoft annum trigefimum quintum non nuberet , multaretur &in pecunia, & in honore ; inpecunia quidem , vt drachmas centum fingu lis annis folueret, fi prædiues fuiffet ; fi minus Cdiues, feptuaginta, aut fexaginta; fi verò mediocris cenfus extitiffet, triginta drachmas ; drachmaautem denarium Romanum valet , qui conftat ex decem affibus; ea infuper conditione , vt quifingulis annis non perfoluiffet , decuplum deberet , cuius etiam pecuniæ exactor , conftituebatur queftor Dex Iunonis , cui pecunia hæc confecrabatur. Multabatur autem honore, quoniamcùm, qui vxorem haberent, multis honoribus donarentur, præfertim à iuuenibus ; qui innuptus viuebat, nullum à iunioribus confequebatur honorem , aut obfequium . Rurfus fi fortè innuptus verberibus aliquem cediffet, omnesquot quot adftabant , iubebantur infurgere contra percufforem in offenfi auxilium , alioquin timidi , ac mali ciues ex lege declarabantur. Tantaeft igitur nuptiarum reuerentia, &vtilitas ex Platonis opinione . Nempe Gene ratio opus naturæ valdè proprium , ac delectabile eft, vtproindefit quantumuis fœmina mala,huic adherere naturæ ipfius impulfu cogantur homines propagationis defiderio . Hinc fortè Numa Pompilius, vir omniprudentiæ culmine infignitusinlege duodecim tabularum edixerat: Calibes effe prohibento . Et hacipfa lege moni ti Camillus , & Pofthumius cenfores , vt refert Valerius Maximus de Cenforia nota libro 2. Frapœna nomine eos , qui ad fenectutem cœlibesperuenerant, in ararium deferre iufferunt. D 1 Ite- 257 Geneanthropeia Iterum puniridignos ,fi quomodode tam iusta A conftitutione querifunt aufi , cùm in bune mo dum increparentur, naturavobis quemadmodum naftendi, itagignendi legem fcribit, parentesq. vos alendo nepotum nutriendorumdebito (fi quis eft pudar alligauerunt, &c. Sed omnium vt primum,ita celeberrimum Spartanorum inftitu tum fuit,apud quos , referente Nicolao Cragio Иbro 3.de Republica Lacedæmoniorum ex Lycurgh fancito quadruplici poena multabantur Calibes,Prima,quòd rigida hyemeveſtibus denudati per forum circumducebantur. Secunda, quòd ipfimet probrum in feiaciebant , clamantes,iufta fe pana multari . Tertia, quod àgymnicis fpectaculis , & ludis , vbi virgines nude cum Ephebis decertabant , excludebantur . Quarta demum , quòd honore, qui magnus debebaturfenio, priuabantur . Has omnes pœnas recenfet in Lycurgo, &ApophthegmatisPlutar chusijspenè verbis, ne quis rei fidem derogan. dam exiftimet. Brumaex Magiftratuum edicto iubebanturforum vestibusfpoliati obire. Quiita circuibant , accinebant inſe cantionem compo fitam , quafatebantur,fe iastapati, quòdlegibus nonparerent Ludorum nudorumſpectacula interdicens Calibibus , addensque ignominiam accuratè prouidit , vt ciues liberis procreandis operam darent . Honore , & cultu, quem iuue nes fenioribus exhibent , priuabantur B • Lib. II. Tract. III. 258 Porròque mordicus adhuc in mulieré iactata funt,in malampotius vxorem, quàm fecus concidunt ; debona fiquidem Ecclefiafticus inquit capite 36. Qui poffidetmulierem bonam, inchoat poffeffionem,adiutorium fecundum illum eft , & columna vt requies : & capite 26. Mulieris bona beatus vir ; numerus enim illorum annorum duplex , &c. Profectò in parabolis, & prouerbijs apud Salomonem plura legere eft, quæmu lierem bonamdebitis exaltant laudibus; vt non fit ideo Terrentij iu Hecyra fcomma illud pronunciatum in mulieres amplectendum : cenfen, te poffe L J1. Vllamreperire mulierem,que careat culpa? Quamobrem non temerè damnandum coniu gium eft , vtideo Euripides , 1 Nilfane deteriusexiftit mala Muliere bona verò eximie nibil Effe melius, fcio do c Et Heliodus idem entit ; at non omnium hic regiftranda funt verba. Quibus confonat illud Cornelij Taciti in vita Tullij Agricolæ : In bona vxoretantò maior lans , quantò inmalaplus culd pæ. Quod idem Euripides etiam di&itabat . Non omnes aut infortunati funt in nup tys,an BILAS Aut fortunati calamitofus eft autem qui qinciderit ... 6130 do!Inmalam mulierem ,felix qui in bonam. 1 Eft vulgata paramia . Nequecummalis,'ne- Etenim non leue folatium illud eft , quod in príquefine malis; &illa etiam Ariſtophanis in Lymis filtrata. Nec fimulcumpeftibus; nec rurfusabfque pestibus , viuerefcilicet poffumus Etenim nequeomnino mala,neque omnino bona mu liereft , eius mixta funt qualitates, & fortè pres nalent bona. Hinc Metellus Numidicas difer tiffimus Oratorcumcenforiam dignitatem ge feret,ideoque adpopulum pro ducendis vxoribusoraret, hæc verbaprotulit. Sifine vxores poffemus, Quirites, eße, omnes ea molestia careremus: fedquoniam itanatura tradidit, ut nec cum illis fatis commode , nec fine illis ello mo do viui poffit, faluti perpetuæ potius,quàm bre ui voluptati confulendum effe , videtur. Quod nonfine venuftatis lepore Phocylides his cat minibus declarauit . < Exquatuor bifce animalibus natum'estimo Genus mulierum , cane , Apicula',) isquita To uafue, aut equo iubato.astrof ExEquonataagilis eft , velox difcurrens, pulchritudine praftanszs Extoruaautem fue neque mala, neque bonaest; Excanè verò molefta , & fera eft ; ex Apicu la autem Benè agit rem familiarem , & nouit ope pari , J 70 16.20 Cuius amabiles nuptiæ,chare ſodalis,optan Cidade tibifunt . D fufcipitur abvxore,qua cum libere agitur, animique affectuspropalantur intimè, & partim etiam communicantur; quo fit etiam pondus ipfum fatis leulus. Hine Tacitus annal, 3. iure dicebat: Reuertentibus postlaborem, quodbone stius , quàmvxorium leuamentum ? Quod fi no fcere quifpiam aueat , qualis nam fit vxorbona, quæque ad eius bonitatem requirantur, laconice refponfum velim, optimam vxorem illam effe , in quam confpirant vnanimiter forma, pro bitas , nobilitas, dos ; & hanc vxorem iuuat in fuper addere ) peculiariter , & ex gratia à Deo tribui hominibus,vt Salomon in Prouerb. manifeftis edifferit verbis: Domus, &diuitiæ dantur à parentibus, à Domino autem propriè vxorprudens . Infuper Seneca in Octauia bonam vxo rem defcribens aiebat . Placeant marito Probitas fidesque coniugis, mores, pador His etiam fi ads datur illud Plautiin Sticho , nil aliud defide rari poteft : fic enim de bonis vxoribus ibi loquitur prins Vt per orbem dum ambulent, Omnibus os obturent, ne quis meritò ma- - ledicatfibi . ཝཱ ཝཱ Plura quere ex Plutarcho in præceptis connubialibus, quorum fortè aliqua recenfebimus infra 7 R CA- 259 Gencanthropeix Lib.II Tra&t.III. 260 ノ ille abilnou D. zaurog mul CAP VT III. Cuius atatis vxor eße debeat , quatenus conceptioniopportunè deferuire valeat . A GE, queraturpotius , cuius etatis opportunagenerationi céfenda fit mulier, cumid plurimùmad prolem conducat . Enimuerò hac re Acredantur . Atiam Ariftotelis examinemusfententiam , quam 7. Polit. tradit. Is igitur mulieribuspræfcribit ad generationem annum duode, uigefimum, & viroconfonum , atque.commo dum; idque duplici ratione probatur ; ptima quidem,quoniam fi immaturiùs nubant, excepta inde proles imperfecta erit , & corpore etiam infimul diminuta ; fiquidem ante hanc ab Ariftotele prefcriptamætatem neque menftruum, ne que femenadeò eft copiofum , nec vteri capacitas adeò ampla; At ipfo decimo octauo anno hæc omnia affatim exuberant, nihilque prorfus adfoetus que finceritatem apud illas neceffaria funt . Hæc ipfa his verbis protulit nuncupato loco Ariftoteles : Quibus inciuitatibus bocin more pofitum eft, vt adolefcentes cum puellis coniun gantur, & minus abfolutafunt, & parua corpora natorum. Secunda ratio eft , quiafi ante, præfignatumtempus generationi , & liberis homines operam nauent, ingens proprio corpori detrimentum inferunt ; quandoquidem natura progreffumpræpediunt ; quare non modo incrementum inhibetur, verum & magna defertur artubus imbecillitas , atque vniuerfo corpori languor inferitur . Addit Ariftoteles , quod iuniores plus etiam doloris in partu percipiunt, plurefque vita decedunt ; nam cùm apud Trezenios plurima mulieres occumberent, & abijs exhoc peteretur oraculum, numenque confuhoclatum fuit refponfum multas periffe ,quod puellæ ante tempus nuptui darentur. fententię. XenophonPhilofophus nuptijs decimumquartum annum dedicat, cui pa riter fubfcribit Hefiodusijs verbis. Virgo autem B pubefcens anno decimoquarto, nubat decimoquinto. Tunc pubefcés dicitur virgo, quum pilisadin guina apparentibus incipiuntfluere menfes; quo ipfo tempore, & libidinis prurigo titillat , vterufq; conceptioni commodus defignatur. Vult autem Hefiodus , poft annum à fluore menftruo mulierem nubere debere , non autem ipfa inchoante pube, quoniam rei cuiufque princi . pium imperfectum , ac debile eft. Lycurgus Rex Lacedæmonum fapientiffimus lege fanxit, neque puella nuberet ante annos decem , et octo. Plato verò 11. de legibus hæc habet ; pateant curiofis aures; incundafimul, & fcitu digna edicturus fum, Conuenientiam verò ætatis adnuptias , & e contraIudex nudos omnino ma- Cleretur, res , nudas quoque ad pubem vfque fœminas confpiciens, iudicet . Hanc Platonis legem aliquando extitiffe in vfu , teftaturBlondus, qui in calceprimi libri Rome triumphantis narrat,propè oppidum Cyntianum templum fuifle , quod dicebatur Fortune Virilis, quò virgines viripotentes perductæ conuenire folerent, quas deinde rempli illius facerdos penitus nudatas vndique infpicere confueuillet , quatenus & approbaret opportunam conceptioniætatem, &corporis vitia iudicaret apparentia . O quam libenter refolutæ viri libidinis lafciuum hoc facerdotium curarent ! Hoc idem planè inculcare videtur Iuftinianus libro Inſtitution.denuptijs fub titulo : quibus modis tutelafinitur , vbi ſic se habetur, pubertatem autem veteres quidem non folum ex annis, fed etiam ex habitu corporis in mafculis estimari volebant ; noftra autem maiestas dignum eße castitate noftrorum temporum existimansbenèputauit , quod in fœminis etiam antiquis impudicum eße vifumest , ideft infpeElionem habitudinis corporis, boc etiam inmaſculos extendere, & ideo ,fancta conftitutione promulgata,pubertatem in mafculispoft decimuquar tum annum completum illico initium accipere difpofuimus, antiquitatis normam infœminisbene pofitaminfuo ordine relinquentes , vt post duodecimum annum completum viri potentes effer

tquamprofectò probabilioré putemus caufam , quod cuifus annorum hominum breuis adeò redditus eft ? Eam, nimirum ; quod acerbè nimis contingit homines nubere , adeò vt, & fibimet imprimis , & proli nafcituræ noxam in ferant; fibimet quidem; quoniam proprium eneruant corpus, exhauriunt , vitali fucco de Hudant, fpiritus diffipant, & frigiditatem mortisalumnam comparant ; inde confequitur vlterius, vt femen etiam ipfum fit debilius, paucum, aquofum , necnonfegnibus præditumfpiritibus: & quoniam effectus affimilantur caufæ , & ex Dippocrate libro de aere, aquis , &locis : omne animal fecundum parentes nafcitur à fanis fanum, à morbofis morbofum, ideoque ritè Ho ratius in Odis: 4 Fortes creantur fortibus , &bonis : T Eft in iuuencis, est in equis patrum, \ Virtus, nec imbellem feroces... Progenerant Aquila columbam . Fit iccirco, vt foetus languidus , frigidus , ac diminutus oriatur ; tanta eft autem duratio vitæ, quanta caloris infiti, &primigenij menfura ; debilis calor eft , igiturdebilis, &vita : pauciferus calor, ergo & vita modica, & breuis; meritò igitur 7. præcitato Polit aiebat Philofophus . eft autem iuuenum coniugium incommodum liberorum 1 -261 262 Geneanthropeia Lib. II. Tract . III. feptimo , & trigefimo , aut paulò ante; con fonat cum Ariftotele Solon quidam Poeta apud Theocritum, vbi hæc leguntur carmina. rum propagationis. Quod ab exemplo videtur Ari idem probare, cùm ftatimfubiungit : Cum enim in omnibus animantibus imperfecti fint iunio rum partus , ac multò etiam magis fœminarum, eorumque ftatura exigua, id etiam in bominibus fiat , neceffe est : Sed Ariftoteles fibimet parum conftans videtur ; primo enim economicorum fcribit, oportere virum vxorem ducere puellam, vt eam doceat bonos mores . Vtique fibi conftatPhilofophus ; nam hoc locopræmonere voluit , nil magis in coniugio aduerfum efle, quam morum difparitatem , & mulieris ritus improbos ; ac proinde optimum fore , vt vxor puella conducatur , non quidem vt illam ftatim ad generationis opus adhibeat, fed vt valeat bonis moribus, &fuis confimilibus imbue- B re ; quanti enim referat ad conjugij iucundè ferendum onusmorum , Genijque paritas, indicat quotidianus vfus , plenèque docent fcriptorum calami , CAPVT IIII • Cuius ætatis ad onus coniugi fubeundum eligi debeatvir. с VM dicatAriftoteles 5. de hiſtoria animalium, hominem marem vfque adfeptuagefimum annum poffe generare ; fœminam verò non vfque ad quinquagefimum; hinc opinati funt plerique , debere hominem tantò ætate vxori præire , quanto generatione longiùs procedit : ac proinde cùm viginti annorumfpatio fit vir generationis muneri amplius aptus , eundem viginti annorum pariter maioritate mulieri anteire par effe; &huius opinionis videtur effe Montanus. Ve nim hæcfententia nec mihi , nec mulieribus arridet : non vtique his ; quoniam iuuenem ætate comparem, aut faltem parumdiftantem excupiunt, ne potius filie , quàm vxores videantur . Haud mihi infuper arridet , fiquidem id irrationabile eft; fignificauit id nobis Ariftotel. 7. illo Polit. vbific habet : Spectandi funt vir, &mulier,mas, &fæmina, & vitæ tempus, vt eorum atates eodem tempore concurrant , neque ita vires difcrepent, ut vir etiam fufcipere liberospof fit, muliernon poffit , aut bacpoffit , ille non poffit. Porrò non imus inficias , quin debeat aliquo ætatis tempore vir vxorem præire ; verum id non fine magnaproportione fieri decet, adeò vt decem circiter annos adfummum præcedere illum, conueniat, non autem viginti, vt præfignato loco traditur ab Ariftotele dicente: Quapropter anno circiter duodeuigefimo collocandafunt(fcilicet mulieres ) illi (videlicet vi-l с D Quartofeptenario quifque præstantiffimus est Robore , ipfique viri figna virtutis edunt : Quintus maturum iam virum nuptias moliri fuadet, Et liberorum fufcipere posteritatem. Equidem æquis animis ferre non valeo, corru ptis hifce noftris tempeftatibus adolefcentes, ore lac redolentes adhuc, intempeftiuo connu bio iungi ; & mediusfidius quam poterunt, nifi debilem, ac mucofam , fragilemque exerere prolem ? Ariftoteles de hiftoria animalium 5. ait : Homo incipit ferre femen circa annos bis Septem, fed recipit vimgenitalem circa annos ter feptem. Quibus certè verbis haud negat ille, poffe ante vigefimum primum annum iuue nem opus moliri generationis : reclamaret enim quotidiana experientia; verùm fignificat ante. hoc ipfum ætatis æuum vim feminis haudqua quamperfe&tam exiftere, itaut finceram vndiqueprolem pullulare faciat: Namque iugiter co fpicere eft, pubefcentium prolem & mucofam, & putibundam , imbecillemque viuere , nec vt prouerbio dicitur , athleticè , aut panerafticè valere . Hoc explicitè decantauit Ariftoteles 7. illo Polit. ijs verbis : vir generat ante terfepti mum annum , fed debile , & imperfectum . Quod luculentiùs adhuc edifferit 5. de hiftoria animalium capite 14. vbi hæc leguntur : Aetate etiam differunt ad coitum animalia: primum enim magna eorumpartifemen non fimulincipit & excerni,& poffe generare;fed vis illa prolifica poftea accedit ; noueliorum enim in omnium animalium generibus prima emiffio feminis autinfœcunda est, autfi fœcunda fit, imbecilliora tamengenerat, &pauciora, quodpotiffimum in bominum, &c. Adde quod in proprio adolefcentum corpore noxa, ac decrementum efficitur , quia, vt idem Philofophus ait : Virorum etiam corporamagnum in crefcedo detrimentum capiunt , fitum, cùm etiamfemen augetur , Venereis rebus vtantur . Nullo itaque pacto per mittatur, pubefcentes connubio iungi , vxorique , & liberis operam dare ; vno enim , eodemque tempore malè cumillis agetur , & peius cum fobole . Hinc prudenter admodum Hefiodus: Aetate matura vxorem ducito, Neque multo minor natu triginta annis, Ne ve multo maior . Ifte enim tempeftiua Suntnuptiæ. At non eft minus diffonum,atq; improportio-. natum , viros declinante ætate connubia celebrare: namque . Turpefenex miles , turpe fenilis amor : Rurfus, vt quidam non fine lepore concinit: R 2 Mili 263 Geneanthropeia Lib. II. Tract.III. 264 Militat in teneris annis amor hofpes amo. A fenfus eft , ftomacabilis etiam for ore , &putonus: Est incanicie ridiculofa Venus . Siquidem vtprimo offic. aiebat Cicero: Luxuria omni atati turp fima , fenectuti fœdiffima eft. Necturpis duntaxat , ridicula , & feda eft fenum libido , verum etiam damnofa nimis fibimet, vxoribus, & filijs . Sibi quidem in primis, quandoquidem ad corruptionem propero pede labuntur ; ideoque non immeritò dicebat quidam,quòd puella ducta à fene poteft fecum feretrum deferre pro tumulando marito . Nam, fenectus per fe ipfa morbus eft ; quo pacto ergo munericoniugali obeundofat erite, ideo Phi lofophus quidam dicere folebat. Sidiues es ,& fanus, quandoque potes , puta vxorem ducere . Enimueròfenefcunt magis viri vnico anno, quo cum vxoribus degant, quàmdecimo ,fi folutiviuant, & nuptialem thorum no cognofcant, Venus enim quondam à quibufdã dicebatur Murcia, eo quòd homines murcidos , ideft inertes, flaccidos , & impotentes reddat . Infuper fibi ipfis officiunt , fi nubantfenes : quoniam , vtinquit Ariftoteles toties citato loco: liberi nec pa rentibus etate multò pofteriores effe debent , quia neque fenibus patribus filigratiam referrepof funt. Namvt . Oeconomicorum idem Philofophus tradit: coniunctio maris , & feminæ in brutis eft folum prolis gignendæ gratia ; in hominibus verò non huius gratia folùm ; fed etiam ut parentes in fenio effecti impotentes iuuentur à filiis potentibus . Nonimmeritò igitur luuenalis in Satyris.. www.meritò fufpecta libido est, QueVenerem affectat fine viribus. Et quodin viros dicitur , idem in mulieres cadit; quò pertinet illud prudentiffime Sara , cui cùmdenunciatum effet , fore , yt in ipfa fene&tute prolem exciperet , ita refpondit . Postquam confenui, & Dominus meus vetulus est, volupta ti operam dabo ? Tandem illud addendum eft , quod apud Ariftophanem legitur : Δέσποινα γὰρ γέροντι νυμφίῳ γυνή . ideft . Regina fi quidem mulier eft fponfo feni . Noxium præterea eft fenum coniugium filijs , quia femen, à quo coalefcunt, fpiritibus denudatum eft ; quare frigidam temperiem, atque adeò morbosa natis inculcat,præterquam quod, vt inquit Arift.parentes filijs fubuenire non poffunt. Denique damnofum fimul, & ingratum eft vxoribus, quia hæ nil magis, quam fenem ahhorrent; eò quòd, vt à Luciano tractum adagiu eft Ανδρὸς γέροντος ας αφίς τὸ κράνιον . ideft , viri fenis velut quapaffa.cranium; hoc eft inualidu, rugofum , &flaccidum fenile corpus effe ,fucco exhaufto, carnibusque adefis; à quo nemini dubium florida natura cupidini plenè fatisfieri nequit.Adhuc fenex vir adolefcentule nimis inre , atque adeò mille, quibus deu incitur , morbis, nam, vt Iuuenalis defenibusloquens, aic bat: llle bumero , is lumbis , bia coxa debilis, ambos ་ ་ Perdidit ille oculos , &lufcis inuidet. Rurfus 1000 fene&tus Plena malis deformem, &tetrumante om nia vultum , Diffimilemque fui , deformem pro cute pel Pendentesquegenas , & tales afpice rugas. & infra redidby a B Vfqueadeo grauis vxori, natisque,fibique Hifce autem defe&ibus iuuentus florida , & la sertofa nequit fe fe inauctorare . Hoc dolenter queritur Cornelius Gallus apud Amicam , eò quòd ab illa iam fenexferri non poterat: Naufeat, & prifcum vomitu ceu fundat amorem , Imponit capiti plurima dira meo . Inde etiam cogunturfæpè ad illicita degenerare , & fenem ad necem odiffe : quantum enim ad amorem conciliandum valeat annorum parilis ætas, nemo nefcit, Oportet itaque, virum à muliere haud multum ætate difcrepantem ef fe, quatenus 'mutua beneuolentia conferatur, atque ardentiùs , & iucundiùs incumbatur ad generationem ; ideoque audire eft Euripidem in publicafcenadicentem : Nunc iuuenes adbortor omnes, Ne in fenectute nuptias celebrent: Sed paulatim in iuuentute liberos procreen ; Nihilenim voluptatis habet , Etres eft mulieri inimica , virfenex . Hic tandem non reticendum , Lycurgi Sparra norum Ducis , ac Legislatoris inftitutum , qui preuidens magnumreceptum iri dedecus , atq; ignominiam apud fenes, qui iuniores ducerent vxores,lege fanciuit, vt liceret feni marito vxoremfuam adolefcenti commodare, quatenus inlibrode Republica Lacedæmoniorum, & Plude prolem exciperet . Teftatur id Xenophon tarchus in Lycurgo , vbi fic ait : Postquam matrimonio impofuit verecundiam, & temperantiam , vanam illam, &muliebrem zelotypiam feu emulationem abegit , honeftum existimans petulantiam, & confufionem omnem excludere, liberorum verò , & procreationis communicatio nem concedere improbans , videlicet eos, quibac velutfeclufa , &ab communi vfu abftra&ta cedibus , & bellisperfequuntur . Namviro grandiori natu , cuiflorens ætate erat coniux,fiquem probum, &bonestum charumbaberet ,probaret que, ius erateam huic iungere , & quumimple ta effet egregio femine, fibi vendicarepartum . Ve- 265 Geneanthropeia Lib. II. Tract. III. 266 a Verùm ab hac lege excludebantur Regęs , A quorum vxores cuftodiebantur ab Ephoris, vt Nicolaus Cragius traditiade Republica Lacedæmoniorum , Vt finemimponamus, op portunam in viris ætatem noftris temporibus vigintiquinque circiter annorum ftatuimus, in mulieribus vero decem circiter octo .. C.. CAPVT V. Genere, & fortuna parem vxorem ducendam So the effe vnicuique . Z " .170750 ON modò ætatem comparemB in connubio eligere debemus, verùm etiam generis , & fortu næ fimilitudinem quam maximè expetere: cùm enim coniuges ex duobus fiant vnumin carne vna, fi partes interfe inæquales nimiùm fint , vir fcilicet, & mulier plurimum interfe ftatus condi tione diftent , compofitum perfectè vnum refultare nequit ; quod autem non perfectè vnum , necperfectè verum , &bonum eft ; igitur conjugium erit inijs aggregatum quoddam exdifcre tis , nec fœlix , autiucundum dici poterit omni exparte . Hinc Deianira apud Ouidium : Quàm malè inæquales veniunt ad aratra iuuenci Tam iuueni magno coniuge nupta minor . Etmox : C Hyrradÿj natum, quem Mytilena tulit . Clare Senex geminainuitat me teda,puella Vna mibi par est , gente ,fimulq;opibus. Altera fedprestat , tu fare , quod expedit, Toro, Ducenda in thalamos vtramibi uxor erit? Dixerat, illebreui elato fenis armabacillo, Ecce, ait , bi totam rem, mibi crede cor docent Illi autem celeres feuticis leuioribus orbes Gyrabant latis in triuÿs puerile lase Ifequere illorum veftigia , dicit,&M "Accedit, recinunt : tu tibi fumeparem. Hecvbi deprendit , iuuenum aquis lufibus hofpes v Jav Mofeh slaps Commonitusmagnis adibus abſtingit At tenuem modicas vxorem duxitinades; Ergo Dion post bac : tu tibi fumeparem, Dionemque itidem admonet facere , parem ut ligat . Videtur autem ex effectu ita dixiffe; nam nobiliorem ipfe duxerat Draconis fily Penthili farorem, qua illi immodicè fuperba erat. Nempè intolerabilis penè eft mulieris faftus , fi generis nobilitate, atque etiam opibus viro precellat : nam illa vti domina imperat hic cey defpe&us inferuit famulus . Hinc Iuuenalis fuperbiam odoratus nobilioris vxoris aiebat Satira 6, MaloVenufinam, quàmte, Cornelia, mater Graccborum fi,cum magnis virtutibus affers Grandefupercilium, & numeras in dote triumphos. Cæterùmfi dote magnadiues mulier conducatur , imperiofe domine vir mancipatus fub fæua, ac tyrannica ditione perpetuoviuit miferè ; nam vtidem Satyricus habet; Intolerabilius nibil eft , quàm fœminas diues. EtPlautus in Afinaria ; - Siqua voles aptè nubere , nube pari.. Interalias , que apud Gręcos , & Latinos pariterdicitantur paromie, vna illa nó vulgaris eft. Parem vxoremducito . Siquidem communis o pinio eft, inæqualia connubia inaufpicatò nimis cedere . Ideo Plutarchus de liberis educandis parentes admonet , ne fuis liberis vxores iungant, quæ potentia , ac facultatibus præeant; eo quòdprouerbio dicatur . Tua fortis vxorem ducito . Diogenes Laertius in vita Pittaci ad rem noftram refert hiftoriamquandam , quam hic meritò regiſtrari, par eft ; fic igitur enarrata FerturautemSapiens ille , cùm ab Atarnete ali , qui ex bonis parentibus ortus eft , eas nuptias dolefcente compelleretur, vt moneret, otra fibi ducenda effet vxor ; duas quippe ſe expetere , alteram quidem opibusfibi, & genereparem ; alteram utraque in re excellentem; bacillo fenum adminiculo fublato admonuiffe , pergeret ad triuium Ciuitatis , quò ludendi caufa pueri conueniunt, eosque confuleret , quid facto opus effet fequereturque illorum monita. Sicque factum eße , adolefcentemque illum puerorum Argentumaccepi dote , imperium vendidi , Siquidem vt idem addidit : Nam, que indotata est , ea est in poteftate viri: Dotatemactant &malo damno viros . Meritòiccirco Plato 6. de legib dicebat: 0ficontrabere deberet , quas prudentes viri boneftas ducunt . Quifanè monerent, nec pauperum fugere, neque diuitum affinitatem feclari , preci pueoportere ;fed caterisparibus pauperiorem femper bonorare, cumque ipfo focietateminire, Nam&ciuitati, & familys , que iunguntur, id conducit . O quàm melius ageretur cum viris, vxores mediocris conducerentdotis, cuius loco mores optimos, pudorem, atque pudicitiam vocibus monitum aqualem fibi duxiße , Idfa- potius reciperent ; id enimfacultas , & opulen &um Calimachus in Epigrammatis venustiffime tia eftmulieris maxima. IdeoqueHoratiuslib. fcribit, 3. Oda24. 10 19M, madurasnens de ... Dos estmagnaparentum M Vira Nuper Atarneus rogitabat Pittacon hofpes 267 Geneanthropeia Lib. II. Tract. III. 268 Virtus , &metuens alterius viri Certofoedere caftitas , Et peccare nefas , aut præciummori Hinc enim eueniret, vt pari concordia, abfque imperio, diffidijs , atque rixis vndique fublatis, tranquillam viuerent vitam , moribus , & coniugis probitate apprimè felices . Id non ignorans Euripides dixerat in Rhefo : Nalim expotentioribus me coniugem. Et eft illud prorfus, quod inter Sapientum apophtegmata refertur: Γάμε ἐκ τῶν ὁμοίων . id eft vxorem ex æqualibus ducito . Siquidem A quidam dicunt , Maius à maioribus natu appellatus est , Iunius à iunioribus ? Nuptijs verò accommodatior eft iunior, vt inquit Euripides. Nam fenectus Venerem valere finit, ipfaque Venus fenibas infenfa eft . Abftinent igitur nu ptijs Iunium expectantes, qui Maium deinceps excipit . Hactenus Plutarchus Dicunt alij mulieres ideo menfe Maio haud nubere , quia co menfe vmbra Remi occifi à fratre Romulo crediturapparuiffe nutritio fuo Fauftulo, atque etiam Acca Laurentiæ, hifque mandaffe , vt fuis manibus iufta perfoluerent , vnde fefta Remuria, feuimmutata littera Lemuria inftitutafuerant; ac proinde illidies nuptijs nefafti credebantur. na Tigwa , ideft, vt fertur Adagio; Aequalis aqualemdelectat , vel , vt in Catone Maiore à Cicerone luculentiùs edicitur : Pares cum pari- B bus facillimè congregantur . Hinc 2. Rhetoric. Arift. inquit: In totum eanatura fefe inuicem delectari , quegenere fint coniunéta, aut fimilia, vt bominem bomine , equum equo , adolefcentemadolefcente. Atque hæc fatis effe debent, fi illud poftremò addatur, Lycurgum lege fanxiffe,vt mulieres abfque dote conducerentur eo confilio , vt ex ijs , quæ optime , & honeftiffimæ eligerentur, non autem quæ diuites; hominesquepudorem , non aurum captarent . CAPVT VI. Quo anni temporenuptiæ , aut connubia celebranda fint . A PVD Romanos prifcæ ætatis mos erat,nuptias celebrareMartio , &Aprili menfe ; Maio verò penitus inhibitum fuerat. Hinc Ouidius in faftis: Nec vidua tedis eadem , nec Virginis apta Tempora, quanupfit , nec diuturnafuit. Hac quoque de caufa , fi te prouerbia tangunt, Menfe malas Maio nubere , vulgus ait: Vnde hoc ? Plutarchus in Problematibus has rationes adducit : Anquòd inter Aprilem , & Iunium medius interiectus eft? Quorumquum alter Veneri, Iunoni alter dicatusfit , Deabus Teilicet, qua nuptijsprafunt, aut parumante capiunt, autparumexpectant ? An quòdboc menJe maximopiaculo vtuntur , effigies modo deponte abijcientes, quumprius hominesconfueuiffent? VndeFlaminicam Iunonis facerdotem triflem elle eo tempore , quippe que eo menfe nullo cultu otitur, nec lauatur, moris est ? Anquòd ple riqueLatinorum boc menſemortuisparentant, et ob eam caufam Mercurium quoque eodem menfe venerantur, qul Maia cognominis eft ? An vt C D Putarem tamen ego, id apud Prifcos Romanos, ficuti alios plerofque ritus fuperftitiofum fiiiffe ; atque adeò rationabiliùs dici poffe , ideo primis illis menfibus nuptias celebrari confueuiffe , quia id temporis Veneri eft aptiffimum , fiquidem, vt Virgilius in Georgicis : ,,, Vereredit calor offibus . Quare vir , & mulier ad Venerem ftimulantur, eo quòd fanguis dominatur , membraque affa tim enutrit, vitalefque fpiritus emicant magis ; Vehinc meritò Idus Aprilis apud rrifcos Romanos Veneri facræ dicerentur; inde Horatius carminum 4. Idustibi funt agenda , Qui dies, menfem Veneris marina Findit Aprilem . Hancipfam confuetudinem fuiffe apud Perfas, auctor eft Strabo Geographie 15. At Maio ideo nonlicere ; quoniam tunc æftiui calores ,perfentiri incipiunt , in quibus Veneris vfus ablegari penitusdebet: & ex hac caufa neque Iunio menfe par eftinire coniugium ; atque he naturales rationes effe debent. Verùm Arift.7.Politic.Opportunumtempus ad connubia ftatuit hyeme : Quare hoc ? An quia hyeme vir ad Venerea procliuior, &aptior eft ex Philofopho? An fortè tunc temporis Veneris paleſtra minus affert viriumdifpendium ob caloris vrionem? Anquòd hyemefeminis copia exuberat ob dapfiles cibos, quos adhibemus , eorumque perfectiorem concoctionem? vt enim habetur in Aphorifticis Hippocr. oraculis : ventres byeme, & vere calidiffimi funt natura, &fomni longiffimi ; in bifce igitur temporibus alimenta plurafunt of ferenda . Anquia hyeme homines, vt plurimum vacantes à negotijs generationi, &liberis commodiùs operam nauare poffunt > Nam otia Venusamat; Verùmde his libro . vbi de tempore, Venereęmixtioni congruo pleniùs agetur . Tandem efto parergon , Calendas Martias Roma celebrari confueuiffe matronis , quibus folis illa dies erat feftiua ; qua etiam maritipro vxorumfuarum falute preces, & facrificia dijs offerebant ; huc fpectat illud Horatij Ode octaนว 169 Geneanthropeix · Lib.II. Tract. III: 276 na libri tertij . Martijs cœlebs quidagamcalendis ? 21 bby. 142 WCA PVT VII.

Qua ratione mutuz inter coniuges beneuolentia perpetuòferuaripoffit . N A mulieremfufpicio pellicis eft, quot hinc fcele ra? quales rixa ? quæ odiainfurrexerunt? fána guine commaculati funt thalaini , mactatæ proles , domus euerfe,dimiffus pudor , nihil non infame , turpe , & execrandum patratum femper eft. De Arte Amandi Ouidius lib.2 . mulierem coniugis zelotypia æftuantem fimilem effe dicit fuluo apro , dum fulmineo rotat ore canes : lexnæ , cùmcatulos lactat; viperæ, dum læditurpe de; & his deterior in ferrum, flammasque ruit, his crudeliorlæthalé vomit ore venenum , Vna extitit nomine Tertia, Amilij coniux, quetantæ fuit comitatis, vt nonignorans virumfuum, Aphrica domitorem ancillam domelticam decora quidem facie impatienter adamare , atq; in delicijs habere , rem perpetuò diffimulauit , ne tantum virum incontinentie reum declararet; & quod magis eft, Emilio mortuo, nonmodo ancil læ iniuriam non vindicauit; fedillam & manumifit, et magnacumdote nuptui tradidit. At meritò commendatur hiftoriæ infignefacinus tanqua prodigiofum, &non nifi Cornelia Matre dignu. CON æqualitas modò ætatis, Generis , & fortune ad amorem ftabiliendumpenes coniuges exi gitur; verum etiam fanguinis naturalis conformitas , Genij , & morum confpiratio , nec non B etiam ipfius formæ fimilitudo ; quo fpectare vi detur illud Titi Calphurn, in eclogis : Este pares , & ob boc concordes viuite nam vos Et decor , & cantus , &amor fociauit , & atas . Siquidem ,4vt moralium libro Ariftotel. non femelait & όμοιον po ὁμίῳ opiw φίλον pinor , hoc hoc eft eft Simile Simile SiSi miliamicum , eo quòd ομοιότης φιλότητος μήτηρ. Hinc dicebat Empedocles apud Ariftotelem . de Anima, iccirco entelechiam , ideft animam vnumquodque elementorum cognofcere , quoniam ex omnibus his elementis conflatur; immo etiam elementorum quiduis effe , atque adeò ex affinitate eadem cognofcere , ijfdemque congaudere: Empedoclis hæc funt carmina , f. THISV Terraquidem terrafentitury lymphaque wolympha, Aetherque atherepurus,at igninanius ignis, Dulcis amore Amor, atque odio funesta. fimultas.. Narrat præterea Valerius Maximus libro 2. capite 1. extitiffe olim Rome facellum dicatum DeaViriplace, in quod vir , & vxor, quoties aliquid intercedebat iurgij , comeniebant; ibi que expofitis ex vtraque parte querimonijs , & petitionibus , tandem omnifedata contentione concordes domum remeabant . O quàm foret neceffarium vt cuique domui vnum ex his anCnecteretur facellum . Cæterùm fi naturalia quę dam expofcit is auxilia . Orpheus , Mizaldo referente , iubet fponfum ceruinum cornu geftare: fic enimfuturam perpetuam concordiam fponfi cum fponfa , pollicetur . At longè cor nua: virorum enim malè fonant auribus ; & vereor ne myfticè fit locutus Orpheus . Idem ipfe Mizaldusauctor eft , quòd fi cor mafculine coturnicis à viro geftetur , & fœminæ à foemina, fore , ait , venec lites , nec iurgia inter illas oboriri , aut fpargi valeant. Vtinamvis hæc aufer rendi iurgia his pharmacis infideret ; fortè enim thofusfemperhaud ftreperet litigiofo murmu re , fiquidem vt luuenalis Satira 6. commonet. Semper habet lites , alternaque iurgia les Etus , Præterea, vt reciprocus amor, & concordia femperapud coniuges retineatur , debent hi fibi adinuicem morem gerere , adeò vt velle , ac nolle ambobus idem fit , neque vel in minimis difcrepent. At in primis neceffe eft, vt virfponfæ nullam prorfus zelotypiæ occafionem præbeat ; hinc enim funditus perit amor, & con- cordia radicitus euellitur;ideo Seneca in Medea. D Nulla visflamme, tumidiqué venti Tanta, nec teli metuendatorti, Quantacùmconiux.viduata tedis ardet, &odit Idem Seneca in Hercule Oeteo maiori adhuc energia Zclantis mulieris efferum animum , atqueefferatum impetum fic expreffiteo Shy Ocquam cruentusfœminasstimulauit dolor, Cumpatuit vnàpellici , & nuptædomus: A Scylla Carybdis Sicula contorquensfreta Minus eft timenda , nulla nonmeliorfera Eninneròamoris venenum , & interitus apud .

• In quo nupta iacet , minimum dormitur

Los in illo. Vtinam,inquam, aliquid effet in rerum natura , quòd coniuges vnanimes redderet, corumque ita mentes faceretconcordes, vt nullaopusforet diuortij lege , quam vel Plato Dialogo 11. fanxit his verbis. Si viry &oxorpropter_mo→→ rumacerbitatém inuicem nɔn conueniant, decem viri de legum cuftodibus , qui medij fint , & decemmulieres de curatricibus connubiorum prouideant , quorumfententia, fi ita conciliati fuerint, valida, & Stabilis habeatur :fin autem Fillorum animi vebementius , etiam iracundiass flu- 271 N Lib. II. Traft. IIh p 1: Geneanthropeia flucluent ,facto diuortio , illos pro viribus, rant , qui vtrifque conueniant . En quantum morumdifparitas coniugum feditioni faueat. Athenis quoque , tefte Plutarcho. in Alcibiade magiftratus erat, quide repudijs ius diceret , & publica auctoritate fublatis contentionibus virum vxori conciliaret . Nec infuper reticebo monitum illud quodin epiftola Iuliæ, & Malt lij apud Catullum feminis inculcatur,.... ! " t Nuptatu quoque, que tuus. Vir petet, caue, ne enegestolla. Sahl Ne petitum aliunde eat- i Tancem , & efto finis , dicebat quidam , ita ci traquerimonias, ac tranquille matrimonium tranfigi poſſe, fi videlicet vxor cæca,furdus maritus fat . Nec amabo quifquam paruipendat B ifthæc monita, fi quidem non parum ad huma ne vite felicitatem conferunt, iuxta illud Horat. 1. Carminuma Felix ter, &amplius Quos irrupta tenet copula nec malis Diuulfus querimonijs qua- Ametuens, ne fe prorfus vita exolueret, occultè Martialem ei fignificare iuffit, viuere fe etiam num , & occultari: rogare autem, vt adhuc aliquantulum inlugendo perfeueret, accuratèque mariti interitum fimulet . Tragoediam buius calamitatis.vxor admodum artificiosè egit : tamen noctu defiderio viſendi admaritum vetitauit nemine obferuante , & tantum non apud inferos cum eo confueuit . Exactis feptem menfibusfaEla fpe impetranda venia velle tonfura , &capitis redimiculo ignotum redditum obuis Romam perduxit , Sedre infecta , infuam is fpecumredit : ipfaque cum eo maiorem temporis partem Jub terra exigens, interdum Romam iuit , amicis, & neceßarijs mulieribus fe vifendam prabens. Et quod credity difficillimum eft , cum ÿjs lauans fefellit vterum gerens , Nam medicamentum , quo mulieres comam inungentes faciunt auri in moremrutilam, & fuluam, pinguedinem babet, qua caro fiue fit grandior , fiue rarefcit , itaque diffunditur quafi, & maior fit eius moles, boc Ha in cateris membris fa affatim attollens fe , & turgidum celauit ventris onus . Partus veròdolores fola ipfa pertulit leanain morem , ad maritum infoueam fefe abdens , natosque, duos, vtfic loquar, catulos educauit , quorum alter in Egyptooccubuity alternuper admodum Delphis nobifcum fuit nomine Sabinus hacte nus Plutarchus . Nunquid coniugalis beneuo lentiæ monumentum poteft elle maius ? quòd enim apud Getas vxores virisemortuis confepe lirentur, falfum a plerifque exiftimatur . At hæc vna verèdici potelt, in atro fpecu, fuo adhuc viuo , fed extin&to credito marito confunerata . Verùm enimuerò , ne quisputer beneuolentiam inter coniuges Veneris duntaxat in illecebris , amplexuque libidinis auido collocari, &non potius in officiofa confuetudine, & quodamperpetui , atque intimi amoris vincu lo confiftere, audiatfeueram illam fententiam Sextià Rhodig. 16. antiq. lectionum capite 244 his verbisregiftratam : Sextum infententijs di xiffe, auctor Hieronymus est, adulterum effe, quis quis in vxoremfuam ardentior eft amator; mox turpis eft , in fuam verò nimius . Sapientis est fubiungit: quippe in vxoremalienam omnis amor uxorem amare ,fed iudicio, non affectu libidinis pruritus rationis examine reprimendi , nec precipites ferriin concubitum debemus :fœdius nibil,qudm vxoremamare;perinde ac adulteram. Venit in mentem hiftoriæ, čaius auctor Seneca est, quiàfe cognitum quendam, teftatur, or natum bominem, qui exiturus in publicumfa fciavxoris pectus alligabat , & ne momento quidem prafentiaeius carerepoterat , potumqueomnino nullumfibi ; nifi alterius præguftatum lbris vin, vxor bauriebant,alia item pleraque, nec inepta minus facientes, in quaimprouida vis affectus erumpebat, origoquidem amoris honesta Supremacitiusfoluet amor die . Coniugij tantafelicitas , ac beata conditio,quauis rarò obtineatur , non eft detrectanda tamen, fiquidem illius confortes non pauci fuerunt . Infolubilis namque , nec morte quidem coniugalis huius amoris exempla exftitere plurima, vti Pantafilee , Portie Romane , Cammie Galaticæ , quarum meminimus alibi ; At hic vnum inftar omnium ex Plutarcho in Amatorio adiungam æternis dignum caracteribus , & coniugum omnium mente alte reponendum . Sic ergo legitur : Iulius, qui in Gallia defectionis auctor fuit , cum alios multos babuit , vt fierifolet ,fui conatus Sorios , tum Sabinum quoque, hominem nondegenerem, & qui diuitijs gloriaque omnes alios facile vinceret . Hi rebus arauis tentatis , fucceffu caruerunt; cùmque fupplicia fe daturos prafentirent, partimfe ipfos è vita eduxerunt, partim infuga capti funt, Sabino autem cateroquifacilè licebat , fuga ad Barbaros facta, faluti fue confulere . Sed vxorem duxerat optimam, nomine Emponam (Grace Heroidem diceres ) banc cum nequeducere fecum poffet, que deferere fuftineret , & ruri baberetfub terra effoffas cameras x in quas reponi res vtiles poffent , duobus tantum notas libertis : reliquos famulosomnes dimifit ,fe veneno fibi mortemconfciturumfimulans ; duos, quos fideles norat, af fumpfit, & infpecus istas fubterraneas defcen dit: miffo ad uxorem liberto Martiali , quipatronum veneno extinctum,& cafam ville cum eo concrematam eße , renunciaret . Volebat enim luctu vxoris fidem facere fui, quem fingebat, interitus. Idque etiameuenit; namea, ut erat abceptonuncialamentans , & eiulans in terram ! proiecitfefe, tresque dies , actotidem noctes fi. ne cibo ita exegit. Quod vbi refciuit Sabinus, D 1 " erat, 1 273 Geneanthropeiæ 274 Lib. II. Tract.III. erat, fed nimietas deformitate non carebat . Efto tandem πάρεργον . Precipiebatur in exodo , ne maritus denegaret vxori horam , veftem, & alimentum . Quid pro vefte, & alimentointelligatur,notum eft . Pro hora fignificatur tempusreddendi debitum iuxta illud Apoftoli: Vxori vir debitum reddat ; fimiliter autem & vxor viro ; &quidem ex hoc maximè feruatur amor coniugij . Talmudiftæ apud Hebreos nimisridiculosè præfcribunt horas , ideft tempora reddendi debitum ; aiunt enim , otiofos quotidie vxori debere debitum reddere : Opifices bis in hebdomada : Afinarios femel: Camelariosfemel in menſe : Nautasfaltem bis inanno. Pape !An non ex his Heraclytus ipfe rideat? CAPVT VIII Problemata quædam ad nuptias pertinentia ex Plutarcho : In quibus Gentilium ritus valde mysteriofi continentur , &explicantur . I. VID eft , quòdnoue nupta cùm inmatrimonium datur, ignem,& aquam iubetur attingere ? An quòd in elementis , ac principijs eorumalter maris, altera fœmina 25 locum tenet, &is principium motionis inijcit, illa verò fubiecti , ac materia vim babet? Anquòd ignispurgat, aqua verò luStrat ; vxorem veròpuram , & castam permanere oportet ? An aliud potius ? Quòd quemadmodum ignisfine bumore , nec alitur , & ieiunus est, atque aridus ; aqua verò fine calore sterilis &ignaua :fic mas , & fœmina, nifi coeant, difiuncti languefcunt , & nibil efficiant neceffe eft? Quorum coniunctio in matrimonium coeuntibus conuictumperficit , qui deferendus non est , & omnis fortuna cafus communiter fubeundus, etiam finullius boni nifi ignis , &aque participes inter fe futuri fint. I I.. Videft, quòd necplures , necpauciores , fed quinque tantummodo faces in nuptijs accendunt, quas cereos appellant ? An illud est , quod Varroprodidit , Imperatores tribus vtiſolitos effe , adilibus plures adhiberi ? Moris est autem , vt ab ædilibus , qui vxorem ducunt, faces accendant . An quòd quumplurimis in rebus numeris vtantur , tumcæteris melior , acperfeElior fit, & adnuptias impar numerus conuenientior, atque aptior habeatur? Par enim numerus & diuifionemfufcipit, & eiusparitas ad uerfatur , ac pugnat . Impar verò omnino fcindi nonpotest , fedfi diuidatur ,femper aliquid communerelinquit; exomnibus verò imparibus Anumerisquinariuspotiffimum nuptialis eft . Tria enimprimùm imparis locum tenent, duo veròparis : ex quibus tamquam ex mare, & fœmina quinarius commifcetur numerus? An illud magis , quòd cùm lux generationis fignum fit , mulier vero non plures , quàm quinque vno partu natura poteft edere , iccirco totidem vtuntur facibus? Anquodquinque Dijs opus habere eos ,putant , quimatrimonio coniunguntur, Ioue adulto , Iunone adulta , Venere , Suadela, & in primis Diana, quam etiam in partu , & dolore mulieres inuocant ? Q I I I. Vid eft , quod vir ab vxore , vxor à viro donoaliquidaccipere prohibetur ? Anquòd, But Solonfcripfit , morientium donationes rata funt, nifi quis, inquit , neceffitate coactus , aut ab vxore perfuafus accipiat ? Neceffitatem enim quafi vimafferentem, voluptatem vero quafidecipientem excepit . Sic vxorum donationes , ac virorumfufpicione noncaruerunt? Anquòd viliffimum beneuolentiafignumdonatiofit? Dant enim& alieni, & qui non amant Idcirco boc dandi lenocinium ex matrimonio fubftulerunt , vt non mercenarium,fed gratuitum, & fpontaneum fit boc totum amare , & redamari : An quòdaccipiendo corrupte alienos admittunt,grauiffimum vifumest gratis fuos diligere ? An illud potius quòd viri, &vxoris rem communem effe oportet ? Namqui, quoddatum eft, accipit, is quoddatum non eft, id alienum effe cenferi, didicit, quo fit , vtexiguum inuicem dando totum perdant, IV. Vid eft , quòdà genero , ac focero viro , ¿ vxori aliquiddono capere non licet ? An idcirco à genero, ne fortè per parentem munus ad vxorem redire videatur? A Socero autem, quodquinibildediſſet , eum nihil accipere par effe, vifum eft? Ꮴ. Videft , quodnouam nuptam ipfum limen tranfcendere, nonpermittitur? An quòd qui primas mulieres rapuerunt , fic eas domibus intulerunt, non ipfa ingreffe funt ? An eò Dinuita ingredi videri volunt , vbi virginitatem funt amißura? Anquòd potius fignum eft , ipSam nonfua fponte domo exituram , nec relicturam eße , nifi coacta fuerit , quemadmodum vi coacta ingreffa effet ? Namapud nos quoque in Bacotia currus axempro foribus comburunt fignificantes ,fponfam intus manere oportere,tam quam eo fublato, quod eam afportaturüfuerat. Q' V I. Vid caufa est, quòd fponfam introducentes iubent dicere : vbi tu Caius, ego Caja? An ita cumviro quafi depacifcitur , vt omnia communiafint;& pariter imperent , necaliud his verbis oftenditur, nifi obi tu dominus, ac do- $ mus 275 Geneanthropeia Lib. II Tra&. III. 276 mus compos , fic ego domus domina , atque bera? A Anmagis propter Caiam Ceciliam boneftam fanèmulierem , ac bonamoni ex Tarquinijs liberis collocatam , cuius in fanēli templo ftatua ex arepofita eft ? Inerant iampridem & fandalia, &coluscura domestica , & industriafua certa monumenta. Q' VII. Vid eft, quod in nuptijs Talafij nomen crebro iactant ? An propter lanificium , quodnosTalarum & Talafum quafillum vocant Romani, & fponfam introducentes pellem fubfternunt, ipfa vero columfecum infert , & fufum, viri autem ianuam lana coronant , ac cingunt? Anillud verum eft, quod historici tradidein primis & alioqui ¡ tum , &tenuem cultum , ac virilem ornatum probare , quemadmodum Lycurgus inforibus , & laquearibus domorumfaciendis terebra tantum, ac fecuri vtendum, alijs instrumentis abftinendum , ratus, omnem intemperantiam , &fuperfluosfumptus funditusfubftulit? Andiuortium ea re fignificatur, quodfolo ferro nuptia dirimendefint ? An illud magis , quòd pleraque ad connubiumpertinentia Iunoni attribuebant? Nam& baftam Iunoni confecratam effe , exifti mant, & eiusftatua, vt plurimum hafta innixe cernuntur , &Quiritis Deaappellata eft : nam quirisantiquo nomine befta dicebatur . Hinc , & Quirim Martem nominatum eße dicunt. X I. runt, adolefcentem quendam in rebus belliesBideft,quòdpublicisfeftis veterimeran Strenuum , virumoptimum , Talafium nomine Romafuiffe : fedpoftea cumRomani Sabinorum filias , que ad ludos venerantde compofito rapuiffent , virgo egregiafpecie Talafio ferebatur à popularibus quibufdam, & Talasi clientibus clamitantibus, quò tutius eamauferrent, nec quifquam accederet , qui eam abstraberet , violaretque , puellam Talafio ferri? Reliqua igitur multitudo Talasÿj bonoris caufa bonis ominibus, ac votis puellam profecuta adTalafium deduxerunt . ex illo,quaniamnuptiafelices fuiffent, folemne permanfit, vt quemadmodum GræciHymeneum, ita Latini Talafium ominis caufa in nuptijs nominarent? Q VIII. l'idest , quòd maritus primò ſpanfa , non in luce, fed in tenebris iungitur? An quia eum pudet, quòd antequam coeat , alienam putat ? An& ad propriam verecundè accedere meditans, & aßuefaciens ? An quemadmodum Solon fcripfit, fponfam malo cydonio degustato thalamo ingredi folitam , vt primus complexus nibilfrictè, aut iniucundum baberet : Sic Romanus legislator ,fi quidabfurdum , ac deforme corpori aderat, occultauit ? An calumnia quadam, & accufatio illicita Vene is erat , quodfiebat cumlegitimis , ac iuftis connubijs, pudorqui- dam , & verecundia adhibebatur ? I X. virgines non nubunt , viduæ nubunt? An, vtVarro dicit , quòd virgines cum in màtrimonium dantur , doleant , mulieres verò latentur? Die autemfefto omnem triftitiam, ac neceffitatem abeffe oportere? An quòd virginibus decorum viduis verò multis prafentibus fœdum nubere? Falices enim, ac faulle prime nuptiæ, fecunda verò trifles , ac deteftanda . Pudet enim, viuis adbuc eis, quibus antea nupferant, alios accipere, mortuisautem vti qualuxerint: quò fit , vt magis quietè , quamftrepitu , & deducentium multitudine delectentur. Dies verò fefti multitudinem adeò diftrabunt , vt his rebus per acium intereffe nonpoffit . An quòd Sabinorumfilias Cvirginesinterludicrum die festo rapientes bellum excitauerunt , idcirco filias diebus festis nuptui dare omnicaufa noluerunt? XII. Vid eft , quod veteri more vxorcs nec mole- D Q're, nec coquere permittebant ? An veteris aduerfus Sabinosfœderis memoriam colentes ? Nampoft filias Sabinis raptas , fallapate, & focietate inita infœdere nominatim exceptum eft: vxorem viro Romano nec molere, neccoquinariamfacere . X. Cunt Vr nubentium comam hafte cufpide difcerac difcriminant ? An fignum eft,prima connubia violenta , & per bellum fuiße ? An ftatim diftunt , vxores viris fortibus , & bellicofis coniuncla feuerum , & minimè effœmina Videft, quòd propinquis , &cognatis non nubunt? An quòd nuptijs neceffitudines augeri volunt, & vltrò , citroque filias dando , & accipiendo multos fibi propinquos adiungere ? Anquod cognatorum diffidia inter fe verentur , quibus nature iuravna cum propinquitate tollantur ? Anquòdmulieres propter imbecilli tatemmultorum , ope &auxilio egentes videbantur, & propinquis idcirco adiungere noluerunt, vtfi quà àfuis viris iniuria afficerentur, cognati opem ferrent. Hæc eruntfatis, qui plura cupit Plutarchum ipfum, & alios reuoluat ; propero enim ad reliqua, vt fuauiori palato philofophiæ opiparas menfas delibemus, ac pleno etiam ore conficiamus . CA. 277 Geneanthropeia Lib. II Tract. III. 278 CAPVT IX. Nonnulliantiquorum ritus , ac ceremonia penè ridicula in celebrandis nuptijs, breuibus appenfis allegory's . I N connubijs faciendis non parumdelirauit Gentilitas, quando leuibus milleritibus, & ludicris ceremonijs vtebantur prifcæ ætatis homines ; adeò vt ioci , vel nuga,quam ritus dici potiùs debeant. Quidenim? an non ridiculum exiftimari B debet inprimis,quòdfponfus, nuptias celebratu rus,nuces vndique e domofpargebat? Quòpertinet illud Catulli in Epithalam. Mallij, & Iuliæ : Danuces pueris iners Concubinefatis diu Lufifti nucibus, lubet Iam feruire Talafio, Concubine nuces da . Quonempèludo monitos volebant fponfos,vt, omiffis puerilibus nugis, ad grauiora , magis que feria conuerterentur , vt coniugale pofcit onus . Quamuis Plinius libro 15. aliam afferat caufam, ob quam in nuptialibus ceremo nijs nuces antiquitùs adhiberentur . Hæc funt eius verba . Nuces iuglandes quamquam &ipfa nuptialium fefcenninorum comites , multum pineis minores vniuerfitate , eademqueportione ampliores nucleo . Necnon & bonor his natura peculiaris , gemino protectis operimento, puluinati primum calicis , mox lignei putaminis. Que caufa eas nuptijs fecit religiofas, tot modis fætu munito, quod eft verifimilius , quàm quia cadendo tripudium,fonumue faciant, Addit Fe ftus Pompeius, ideo à pueris nuces fpargi folitas in nuptijs , vt nouæ nuptæ intranti domum nouimariti fauftum fieret aufpicium, At nugas capite maiores. Cimbri vngues fibirefecabant, & efponfis alter alteri in mutui confenfus argumentum fegmen mittebat. Id fine vllo myfteriofactum putandum eft ? Sanè crediderim,idcirco inter conjuges apud Cimbros confueuiffe vnguesdeman dari,vt fignificarent, omnem prorfus immunditiam,ac dedecus ablegaturos fefe effe , atque etiam omnem fuperfluitatem dimiffuros. Nifi velimusdicere, vnguium miffione commonuiffe,etiam inter coniuges , &fponfos vilia chara effe debere, & accepta ; nequevlla ex parte alterum alteriusdefe&us, & imperfectionesauerfari, aut ftomachari debere . Huic fententiæ confonat illud Pythagorę fymbolum: Vnguium, criniumque prafegmina ne commingito : ideft, vteruditus quidam explicat, affines , humiles, A & abiectos cognatos noli contemnere, ncc floccipendas coniugis velipfarefegmina . C Apud Chaldæos confuetudo erat, vt ipfa nuptiarum diefacerdotes domum adirent neonym, phi, ibique ignem accenderent, qui non nifi mor te vtrius extingui mox debebat ; & fi cafu vllo vnquam tempore inueniebatur extinctus , matrimonij vinculum dirimebatur ,nifi ramen per quadraginta annorum fpatium conuixiffent. Myfterium huius ritus illud effe crediderim , vt nimirum commonerent, nunquam penes coniu ges ignem , ideft amorem, ac beneuolentiam reftingui debere : amoris enim hieroglyficum ignis eft ; namignis charitas eft , & vt Saluator nofter dixerat : ignem veni mittere in terram ; charitatem videlicet , & amicam beneuolen tiam . Apud Armenos , & Lydos , auctore Strabone, mos erat omnibus modijs deteftandus, vt nubiles virgines proftitutæ fierent, & fibi fcortando dotem compararent ; deinde verò nuberent. Huiusimpuritatis alij multi populi confortes extitere, vt PomponiusMela, Iulius Solinus, Ioannes Aubanus , Alexander Sardus , & alij teftantur i Theutonicicaput in nuptijs abradebant fibi, fponfus videlicet fponfa , & hæc illi An fortè , vt fignificarent,opus effe in pofterum , vt ambo coniugum vanis cogitationibus renunciarent? capilli enim inanis cogitatus , & curæ fuperflue fymbolumfunt? Armenia Populis hic ritus infuper erat: Sponfus abfcindebat fponfę acumen auriculæ dex. trę : hec autem finiftrę auriculę verticem ipfius fponfi . Huius rei myfterium depromi forfitan poffet ex vna , aut altera harum paremiarum vel ex hac videlicet : nec auresbabeo , nec tango; quibus verbis denotatur, aliquem fic aliorum dictis fidem preftare , vtfibi ipfi non credat; atque adeòfponfos, ita fibi alterum alteri fidem præftare debere, vt alteruter proprijs auribus ni hil fidens,alterius quafi auribus audiat . Vel ex hoc alio dicterio, putà : auriculam mardicus ab fcindere: Quò fignificatur impotens odium , atque impatiens vindictę cupiditas ; hinc M. Tul D Jiusin quadam epiftola ad Quintum fratrem aiebat: Adinimicitias res veniffet , fi cum Efer, nino Samnite Pacideianus comparatus videret tur; auriculam fortaſſe mordicus abstuliſſet ; Et fcArmeni auricularum amputatione commonêre voluerunt , nunquam in pofterum ad id of dij , & vindi&tæ fponfos defcenfuros , vt hane fibi particulam & morderent , & abfcinderent; ideoque amputare prius in nuptiarum folemnitate confueuerunt . Apud Romanos nouę nuptę Aammeo vela bantur, quod erat genus voli crocei ; hinc Lucanus: loding 01' Lutea demiffas velarunt: flammea vultus ; $ 2 Pli 279 Geneanthropeia Lib.II. Tract.III. 280 : Plinius libro 21. Lutei video bonorem in nup- A tialibus flammeis totum fœminis conceßum EtCatullus in Epithalam. Tollite , ò pueri , faces, Flammeum videor videre . Hoc vela bantur , ne ductæ ad maritum erubefcerent nuptæ . Penes Thracesfponfa tenue , & acuminatum ferrum incendebat, eoque candente caracterem aliquem ad libitum in fronte coniugis inurebat, & fic e conuerfo . An vt fignificarent, vtriufque vitamhaud amplius liberam effe, fed alterius alteri deuin&tam , non fecus ac mancipia caracteribus obfignari folent Etenim coniuges non amplius inpropria viuunt poteftate , fed vnus alteriperpetuò inauctoratus feruitium præftat; B quod etiam D. Paulus edifferit . Olim apud Romanos Nuptæ coronabantur amaraco; fortèquia ex Plinio herba hæc vuluam calefacit. IdeoCatullus : Cinge tempora floribus Suaue olentis amaraci. Inter Dacas hic ritus frequens erat ; fponfi amplectebantur inuicem, & vnus alteri nouum nomenimponebat . An ita confueuiffe, putandum eft, eò quòd coniuges nouam quafi vitam initiabantur; ac proinde noua etiam nomenclatura eos nuncupari , conueniret . Verè quidem aliam , qui nubunt , vitam aufpicantur;ex libera nempe feruilem,ex calibe voluptuofam, ex tranquilla tumultuofam , exdulci amaram , & iniucundam ; vt enim M. Tullius epiftola 14. ad Atticum de Quinto loquensfcribebat : A ducenda autem vxorefic abborrens, vt libero lectulo neget , quicquam effe iucundius. Quare Plautus in Panulo. Negotij fibi qui volet vim parare , nauem, & mulierem , Hacduo fibi comparato . InRegionesicyoniaà Sicyone Vrbe vetuftif fima Pelopponenfi dicta , dum connubia celebranda erant, hic ritus præibat:fponfus vnum ex fuis calceamentis vxori demittebat , & fi mulier nuptijs affentiebatur , illud recipiebat , vnumque ex fuis retromittebat. Anvt fignifica rent ftatus mutationem apud ipfosfaciendam! effe ? Nam calceos mutare, recepta paremia Cicerone, ftatus conditionem immutare defignat . Apud Numidas in folemne nuptiarum conjuges in terram confpuebant , & ex fputis fa to luto fuos ad inuicem frontes inungebant . Quid eft hoc? Nullus vel apud Barbaros ritus abfque myfterio, vtputo , extitit . An hominis primam productionem ex luto, adumbrato vefamine refignare volebant ? An fortè , ex vtroquefeminefœtum coagulandú, indicare; co mo do, quo ex amborum fputo lutum effingeba tur? Anpotius ita eorum corpora ex duobus C vnum fieri debere , ficuti lutum ex duplici fputo? Aninfupereo ipfo luto propriam fragilitatem notare curabant , quatenus illius memores, Venereo vfu corpora haud perperam macerarent? Plures tute fenfus comminifcere; mihi fatis prædicti videntur. Penès Tarentinos nymphus, dum nuptiæ peragebantur , vxoris manibus cibum affumere, neceffe habebat ; & exaduerfo vxor e coniugis manibus ; quod fi fortè fortuna quicquam alter e coniugibus proprijs digitis comediffet , protinusirritum fiebat connubium. An ex eo, quòd alter alterius coniugis vitæ curam habere debet ? alteralterius inhiare faluti > Solon iubebat,fponfam non prius cum fponfo concumbere , quàm malum cotoneum delibaffet: innuens , vt Plutarcho placet, primam gratiam, quæ ab ore, voceque fponſe demanat; fuauem , & benè compofitam effe oportere . Hinc mosveterum, Mercurium iuxta Venerem collocare , vt innuerent, nuptialem voluptatem ratione, aptoque fermone in primis indigere . In Lepta Lybia ciuitate, referente Plutarcho, ritus patrius eft, vt fponfa poftridie quàm celebratafunt nuptiæ , ad fponfi matrem petitum illam mittat. At illa nec dat , nec fe afferit habere ; vt videlicet principio cognitis in focru nouercalibus moribus , fi quid grauius poftea contingat, iniquo animo non ferat , neque fuccenfeat. Plura, ne fim prodigus, tute lege apud Polydorum Virgilium . Tandem nonfileamus twaúdia Swea, ideft, dona magnifica apud Græcos, que poftero poſt nuptias die fponfæ pater fplendido comitatu, acpompe cuiufdam fpecie fponfo adducebat; namque puer candida toga prætextatus pręce. debat,facemgeftans ardentem: fequebatur caniftrifer ; poft hunc longa feries afportantium faurum, argentum , monilia , pelues , arcas , & reliquam fupellectilem , cum doteipfa. Pofcis auetarium ? pete abÆliano 8. de varia hiſtoria, vbi Alexandrinuptias poft victum Darium his defcribit : Cùm Alexander Dariumfuperaßet , nuptias fui ipfius, amicorum celebrauit;erant autem, qui uxores ducebant nonaginta , totidem que thalami , eratque locus , vbi viri conuiuabantur, lectis centum ornatus , &argenteus tripes in vnoquoque pofitus , in Alexandri verò aureus omnes menfa strata purpura , &piclis ftragulis barbaricomore , & preciofo textis . Ad conuiuium quoque adbibuit fuos bofpites , quos e regione voluit accumbere in aula: conuiuabantur copia pedestres , nauales, equites , legatio. nes, & peregrini Graci . Tuba figno accum bebant, eodemque,fedvario , finem adeſſefignificabatur ; quinque integros dies propter nupe tias facris operam dedit:interfuerunt etiam can, tores , actoresque multi comadiarum, &tragœdiarum: Indici quoque praftigiatores , qui in ea 281 282 Geneanthropeia Lib. II. Tra&t. III. eaarteycateris ea tempestate præftabant, dicun 】 A' turaffuiße At noftrefacrofan&tæ orthodoxæ Ecclefię ritusin fide matrimonij iungenda omnibus honeftior eft , fimplicior ; atque omnis prorfus fuperftitionis expers . Nam proclamationibus palamdatis , terquerepetitis in feftiuis diebus ad hoc , vt fi que affinitas inter futuros coniuges intercedat , reuelari poffit, folo verbo , Volo, indiffolubile nectitur vinculum Spiritu fan&o confpirante; adeò vt duo fint in carne vna . Quodque Deus ipfe conjunxit , homo non ſeparat , CAPVT X. De quibufdamLegibus veteris testamenti SpeEtantibus ad connubias. B ¡mo calceamentumfuum, & dabat proximo fuo; boc erat testimonium ceffionis in Ifrael, &c. Cæterum filius , qui nafcebatur ex tali coniugio , Hebreis dicebatur libun , qui tamen dicebatur filius fratris defuncti , & non viuentis ; hic enim in vxore fua fuam conferebat prolem , adeòut , ficuticolligit Francifcus Georgius; qui fecundam vxorem tenere non poterat, nec poteratfacere libun, ideft filium fratris . Atquorfum lex ifta? num , vt habet textus , ne periret nomen fratris ? An potius ne portio terrę die ftributędeueniret ad aliam familiam ? Videane hęc, &iudicent faerę paginę doctores . Quæres, cur iuberetur expui in faciem fratris , nolentis facere libun ? vt illi fieret opprobrium tamquamimpio , &fratricide , eò quòd renueret eius femenfufcitare , in quo vita defuncti reuixiffet . Quodcunque enim excrementum in aliquem iuijciatur , tranfit in eius infamiam ; hincPythagora dixerat ; Πρὸς τὸν ἥλιον τέτραμε μevov µn λaλâv , ideft , ad Solem ne mingito, Solautem dicebaturab antiquis oculus Dei. In Leuitico autem capite 18.&20.mandabatur inAicta poena, ne quis mifceretur cum vxore fratris fui, verba Legis funt. Quiduxerit vxorem fratris fui, rem facit illicitam ; turpitudinem fratris fuireuelauit , abfque liberis erit . Porrò hę leges conciliantur , fi dicatur , in vxore fratris, nomine fratris licuiffe generare ; nomine, autemproprio nefas fuiffe:aut potius dicas,fuifle do babitauerintfratresfimul,& vnus ex eis abfillicitum, vbi frater mortuus iamprolem fufce queliberis mortuusfuerit , vxor defuncti non nubet alteri, fed accipiet eamfrater eius , da fufcitabitfemenfratrisfui, &primogenitum ex ea filiinomine illius appellabit, vt nondeleatur nomeneius ex Ifrael. Sin autem noluerit accipere vxoremfratris fui , quæ ei lege debetur , pergetmulier adportam ciuitatis , & interpellabit maiores natu, dicetque . Non vult frater viri meifufcitare femenfratris fui in Ifrael ; nec me in coiugium fumere , Statimque accerfiri eum facient , & interrogabunt. Si refponderit, nolocamvxorem accipere; accedet mulier adeum coram fenioribus , &tollet calceamentumdepede in illius, D.. Q VA leges ediametro contrariæ inveteri pagina leguntur , vna quidem in Deuteronomio , alterain Leuitico . In illa præcipiebatur , vt quando e duobus fratribus fimul habitantibus vnus abfqueliberis interiret, alteracciperet vxorem defuncti, & in ea femen fratris fufcitaret . Verba Deutoronomij cap.25.funt hæc . Quanfiet bomini, quinon ædificat domum fratris fui, del vocabiturnomenillius in Ifraeldomus difcal ceati. Exvi huius legis, vt puto, Bohoz accepit Ruthvxorem propinqui defuncti , vt habetur 4. Ruth, vbi fic legitur : Quando emeris agrum manu mulieris, Ruth quoque Moabitidem, qua oxor defuncti fuit debes accipere, vt fufcites nomen propinqui tui in bæreditate fua . Qui refpondit , cedo iuri propinquitatis : neque enim posteritatem familia mea delere debeo, tu meo oterepriuilegio, que me libenter carere , profi teor. Hicautem enat mos antiquitus in Ifrael inter propinquos va fi quando alter alteri fuo suricedebat : ut effet firma conceffio,foluebat bo piffer. CAPVT XI.. Præcepta aliqua connubialia ex Plutarcho ſeleEla,aliquibus dilucidationibus locupletata , VONIAM moraliffimus Plutarchus quadraginta nouem pre- cepta connubialia Poliano & Euridici coniugibus, confcripfit, tror, fi aliqua ex ijs, quæ præſtanDoperepretiummefacturum arbitiora fintfeligam, atque hic apponam , vtiquoddam corollarium; quatenus tractatus de nuptijs &plenior, & iucundior vnicuique deguftetur: erit igitur primum , I. Quemadmodum ignis inpaleis, leporinisquepi lis facilèaccenditur , ocyufque reftinguitur, ni aliqua materia , quæ ipfum foueat , &alat ,adhibeatur: ita breuem amorem nouorum coniugum corporis forma inflammatum, nec durare poße, nec firmum effe , exiftimandum eft , ni in bonis moribus collocatus àprudentia foueatur , &animatum effeclum capiat . Benè quidem Plutar- chus 283 Gineanthropeia Lib. II. Tract. III. 284 chus , nam ſtatin euanefcit amor, qui ad vxoris caducam pulchritudinem dirigitur folum Lieòque Iuuenalis: " Tresrigafubeant , &fe cutis arida laxet: Fiantobfcuri dentes , oculique minores, Collige farcinulas , dicit libertus , & exi, i Iamgrauises nobis , - -I I, Vnam , cùm abeft a Sole, lucidam, claram que videmus: admota foli obfcuratur , & occultatur. Atcontrà modeftam vxorem, aportet cumviro existentem fefe maximè videndam exhibere , quum verò abeft , ades custodire , acla tere. Refpondetprecepto monitum Horatij ad Afteriam , Gygisfamiliaris abfentis vxorem car, minum 3. Prima nocle domum claude , neque in vias Subcantu queruladeſpice tibia”, Ettefape vocanti Duramdifficilis mane . III. T Speculum auro , gemmisque ornatum vtilitatem nullam affert , nifi fimilem fpeciem referat: fic opulenta vxoris nullus fructus est , ni vitam, moresquepræstetcum vita, & moribus viri congruentes , & confentaneos . O quam benè illud luuenalis Satira 6. MaloVenufina,quàm te Cornelia mater,etc. Vide etiam Plautum in Afinaria . 1 Ꮴ. Acana Ancillaàquodam A frunt . Calamitofum femper erit, coniugium , cuius nexus voluptatis , vel opulentiæ magis, quàm virtutis vinculo nectitur. tion ti Probitas, fidesque coniugis , mores, pudor ...Placeantmarito. monebat in Q&auja Seneca. VII. Socrates , utfe in Speculo adolefcentesintue- rentur fuadere vt virtute corrigerent , pulcri , ne deturparentur vitio; Matronaquoque cùm in manibus fpeculum babet,fecum ipfa dicere debet, fideformis eft Quid,ni temperans, &pudicafim? Pulchra verò, quid fi præterea fim bonesta? Nam deformis , fi propter mores , non propter formam diligatur, Bveneratio quadam accedit .. Huc bafilicè collimant Ouidij de medicamine faciei celeberrima illa carmina, C Primafit in votis morumtutela ;puella Ingenio facilè concilianteplacent . Certus amor morum eft , formam populabitur atas, Etplacitus rugis vultus aratus erit: Tempus erit, quo vos fpeculüvidiffepigebit, Et veniet rugis altera caufa dolor: Sufficit , & longumprobitas perdurat in endimeuum, ' era and Perquefuos annos binç benependet amor. Digna fanè verba chriftiano vate . VIII. filiabus acceffet ad virum, nonego, inquit, fed Lmundumpreciofum Tyrannus Siculus miipfe ad me. Hocmea quidem fententia in bara, matronaque effe debet, vt neque deuitet buiufmodi, nec egrè ferat incipiente marito , nec id ipfa prior tentet : vtenim hoc meretricis eft , atque impudentis , fic & illud fastuofa , nec virum amantis Hoc monumentum 5. libro fyluarum Statius inculcauit his metris : Necfrons trifte rigens , nimiufque inmoribushorror', Sedfimplex,bilarisquefides,& mixtapudori Gratia, V Xorem amicos proprios habere, nonoportet, fed vti communibus cum viro ; cùm vero D hitprimus , & maximus Deus , quem vir cenfet effe colendum o , folum eum cognofcere uxorems decet , curiofaque religiones , & peregrinafuperStitiones à veftibulo domus arcendafunt ; nulli enimDeo facraocculta,& abfconditagratafunt, àmuliere fifiant . Cultus difparitas coniugum impedit focietatem, & perfectæ beneuolentia inimica eft . VI. HElena, diuitiarumappetens, Parisvolup tatum vero desta Penelope; proptereahorum connubium felix , atqueoptabile : at nuptia Paridis, & Helena malorum iliadem Gracis, &Barbarisfece " fit; eaLyfander capere noluit, fatus, boc ornamentumdeboneftabitpotiusfilias meas , quàm ornabit . Sed ante Lyfandrum boc Sophocles dixit: Non est hic ornatus , à infelix , verùmdedecus videbitur, tuæque infania mentis . Ornamentum enim eft , vtinquitCrates , quod ornat; ornat autem , quod boneftiorem mulierem facit: talevi veròpræftat nonaurum, nonfmaragdus, non coccineus color , fed quacunque grauitatis, moderationis , & pudoris fpecimen adbibent . Rectè quidem ex Plutarcho hi Philofophi aiebant.Siquidem vt Plautus habet in Muftellaria: Pofteanequicquam ornata eft bene ,fimorata eft male. mo Et idem in Penulo adhuc meliùs , & elegantiùs : Pulchrum,ornatumturpes morespeiuscœno collinunt: Lepidi mores turpem ornatum facile factis comprobant. X 104. inuptiali Iunoni remfaciunt diuinam , cum victimafel non confecrant ,fedexemptumpoftaram abijciunt, innuente legumlatore, nunquambilem, iramue in connubio effe oportere Debet enim , ut vini, itamatroneausteritas iucunda, atque vtilis effe ; non amára, ut aloe, neque medicata: Sanè Plutarchus pruden ter 285 Geneanthropeia Lib. II. Tra&.III. 286 ter loquitur; ira enim fæpius repetita amorem XIII. denique extirpat radicitus. Procul, ah procul GutRacifi, bofles qui erant vociferantes cum Cyroimpetum duces , facerent iubebant,, mulieris ira , de qua Iuuenalis fatira 6. vt A " minor admiratio fummis Debetur monftris, quotiesfacit ira nocentem Huncfexum, & rabie iecur incendente feruntur Pracipites&e. X. cum filentio exciperent : quòdfi illifilerent, contraipfi inuaderent cum clamore . At mulieres , quaquidemfana mente funt , quumirati mariti clamant ,filentium agunt ; quum verò filent, eos alloquuntur , &confonantes mitigant , ac leniunt Ignem gladio ne fcalpas , hoc eft, ne verbis, operibusuè iratum concites,laceffasque, inSymbolis monuit Pythagoras , quod præcep tum dubio procul vxoribus apprimèferuandum.. XIV. Egyptijs mulieribus vti calciamentis,patrius mosnonfuit, vt fe fe domi continerent . Atpleraque fœmina , fiauratos calceos , &armillas, femoralia demas , purpuramque , as margaritas , domi manent fure quidempreRculisvtuntur . Ad iram enim potiùs , lu- in mulieres , & ornamentis vndique redimite va- Blumqueadbibenda mufica eft , non infuper cangaricupiunt, vt infpiciant , & infpiciantur;conuiuia, theatra, &choreas adire expetunt , vnde poftmodum perit , qui redire nefcit , pudor, vt ait Seneca in Agamen, Hinc meritò primo de arte amandi Ouidius . ceptum E Vt redit, itque frequens longum formica peragmen, Gransfero folitumdum vebit ore cibum . Aut vt apes,faltusquefuos , & olentia nacia Pafcuaper flores , & thyma fumma volant: Sicruit in celebres cultiffima fœmina ludos; Copiaiudicium fæpe moratameum eft . Spectatum veniunt , veniunt ſpeckentur vt ipfa: Ille locus cafli damna pudoris habet . XI. C tufoluere , qui in voluptatibus exiftunt; existimate vos igitur , errare eos , qui cùmgaudio, vo - luptatequegeftiunt, re venerea vtuntur , &quum ina , diffidioque vexantur, feorfum cubant , quum tummaximeVenerem, optimum buiufmodi ma lorum medicum, accerfere opus effet . Quam rem Poetadocet, dicente Iunone, vefira ego iurgiafoluam: Vos & amore pares iungam, thalamoque locabo . me, XV. Mlierquadam , cùmàPhilippo traberetur, fublata lucerna, eadem eft . Hos aduerfus na tura adulteros , intemperantesque bomines rectè dicitur. Nuptamautemdecet remoto lumine, noncuiufquemulierisfimilem effe , fed tùmmaximè cùmcorpus non videtur , modestiam, moderationem , amorem , & charitatem erga virum prafeferre præfeferre ,, acac fe illius effe propriam oftendere. His confonatAriftotelis monitum illud in Oeconomicis : Sit pudor in verbis , in operibus verò fas , atque bonestas , nec partes quatiantfine verecundia, ac pudore ; hæc enim meretrices ad macbos pati, decet . Etenim vt contra Neæram Tullius aiebat : Meretrices quidem voluptatis gratia habemus :concubinas verò propter quoti, dianam corporis curationem : vxoresporrò adleliberosprocreandos , Lienfibus Phidias Veneremfecit , tefludinem calcantem , indicans, mulierum eße munus , &ades cuftodire , & filentium : Debet autem vxor aut cum marito , aut per maritum loqui , non agrèferens ,fi aliena lingua tamquam tibicen grauius loquatur . Præcla um vtique præceptum , quando mulieres natura omnes loquaces effrena lingua mille pariunt noxas ; nec in vxore maius vllum præter filentium defiderari poteft ornamentum ; Vnde Sophocles in Aiace flagellifero ,Γυναζί Turi κόσμον xoomer ήnouyn συγή oed.gitimos id eft mulierem ornat filentium , quod etiam vulgato frequentatur adagio, XII. P XVI. Lato fenes bortatur , vt iuuenes vereren, tur , vt& illierga ipfos verecundiam conCorpora, Philofophi dicunt, alia ex difcretis feruarent, vbi enim pudorem fenes abÿjciunt, vt > exercitum : alia exconiunctis , vt domum, ac nauem:quedam vnita eße, atque concreta , vtfingulaanimalia Fere igitur connubium , quod examantibus conftat vnitum , concretumque eft ; quodverò dotis , liberorumque procreandorumgratia eft ex coniunctis ;concumbendi caufaconiugium exdifcretis , quos fimulbabitare , non fimul viuere arbitrari, quifpiam poffit, Inomnibus omnino debent elle duo in carne vna. Huiusigitur memor maritus nibil minus vereri vxoremdebet , quàm fithalamus officina modeftia, non intemperantiafit futurus . Qui verò voluptatibus ijs fruitur , à quibus illam coercet , nibilab eo differt, qui uxorem cum hoftibus iubet pugnare, quibus ipfefe dedit . Prus dens confilium ; nam læfo pudore apud coniu gesfacilè eft eorum periclitari pudicitiam , ideo Boetius libro 2. metro octauo ;. • Hic 287 Geneanthropeia Lib. II. Tra&t. III. 288 Hic & coniugij facrum Castis nectis amoribus. Quàm ergo imprudenter, quàm ftolidè coninges illi agunt, qui nullam cumvxoribus verecundiam feruant, imo etiam gloriam æftimant, fuas cum vxoribus parum honeftas voluptates obloqui , illasque parum verecundè cum extraneis agere . Vtinam vtinam Roma, imo vbique terrarum virorum leuitate, & inani oftentatione pleræque mulieres fancti pudoris iacturam non facerent . Referam hic non fine lectoris iucunditate Candaulis Lydorum Regis infignem, fed funeftam hiftoriam, quapoterit vnufquifque addifcere, quàm honeftè, quàm verecundè, quàmreligiosè fint vbique res vxoriæ habenda: fic ergo Herodotus in Clio. Acubitum vadens , ipfe e loco prorepens y foras abijt : & inter exeundum à muliere confpectus est . Hac, vt didicit à viro, quid alium effet , neque pra pudore exclamauit , neque vifa est percepiffe , babens in animo Candaulem vlcifci . Apud Lydos enim , & fere apud cæteros quoque Barbaros magno probro eft , etiam virum confpici nudum . Ita tunc nibil aperiens mulier , filentiumtenuit . Mox autem vbi dies illuxit , quos domefticorum maximè fibi fideles intelligebat effe , quum præparaffet , Gygem accerfit . Hic eam nihilfufpicans fcire eorum , qua alta erant, accerfitus venit : quippe qui an tea folitus effet ad reginam concedere , quoties ab ea vocaretur . Vt venit , adeum bis verbis mulier inquit . Nunc duabus tibi præfentibus vijs , Gyges , offero electionem in vtram malis diuertere. Aut enimme pariter , ac regnum Lydorum , vbi Candaulem interfeceris , aut te ipfum continuò occumbere fic oportet : ne in omnibus Candauli obfequendo pofthac fcias , qua te fcire non decet : fedaut illum , qui ista confuluit, interire opus est , autte, quinudam me es confpicatus , & illicita fecisti . Ad bac verba Gyges primùm obftupefactus , postea obfecrare illam, ne fe ad talem neceffitatem adigeret , alterutrumeligendi . Vbi non perfuadet , fed vtique propofitamfibi neceffitatem cernit , aut interimendi berum , aut per alios pereundi, elegit, vt ipfe fupereffet : atque ita percontans illam inquit . Quandoquidem me adigis inuitumadberummeumoccidendum, age, audiam, quopacto illum adoriemur ? Excipiens illa , ex eo, inquit, loco adoriendus erit , vnde ille me nudam oftendit ; infopitum impetus dabiHic igitur Candaules vxorem adamabat , B camque pra amore arbitrabatur, omnium fœminarum effe pulcherrimam. Hoc ita effe fibi perfuadens apudGygem, Dafcyli filium ex fatellitibus fuis ( erat enim is maximè ipfi acceptus, eoque miniftro in rebus magis arduis vtebatur) fpeciem vxoris fupra modum extollebat . Ad quem non multo interiecto tempore ( neceffe namque erat,ei male euenire ) inquit his verbis, Gyges , neque enim videris mibi fidem habere referenti de coniugis fpecie : ( quod magis incre dule funt bominibus aures, quàm oculi ) fac illam confpicias nudam . Hic autem vehementer exclamans , quemnam, inquit, bere ,fermonemprofers baudquaquamfanum , qui me iubes, infpicere beram meam nudam? Mulier exuta tunica , & verecundiam pariter exuit . Iam olim bominibus funt bonefta excogitata , vnde difcere debemus: exquibus boc vnum eft : Qua fua fint, quemque infpicere debere . Ego verò tibi fidem habeo, illam effe fœminarum omnium fpeciofiffimam, teque oro , ne me ores illicita . Atque bac dicendo Gyges repugnabat , pertimefcens, ne quid fibi ex ea re mali contingeret Cui viciffim ille bis verbis , fidens , inquit, efto Gyges : caue timeas aut me , tamquam boc te fermone tentantem , aut vxorem meam , ne quid tibi ex ea detrimenti creetur . Principiò enimfic ego machinabor , vt illa, nedeprehenderequidem poffit, fe abftefuiffe infpectam . Te namque fecundum fores cubiculi, inquo cubamus, quum aperte fuerint, collocabo . Vbi ergo fuero ingreßus , aderit & vxor mea in cubiculum: iuxta cuius introitum fella pofita eft, fuperquamvestes illa (vtquamque exuet ) reponet, fefeper multum otiumfpectandam præbens: quæ cum àfella cubitumperget, oftendens inuicem terga, cura tibi fit deinceps , ne teper fores abeuntem confpiciat . Gyges igitur vbi effugere non potuit, fuit paratus : quem Candaulespostea quàm bora cubandi vifa est adef fe, incubiculumduxit : Statimque poft & vxor! adfuit ; quam introeuntem, ac veftimenta deponentemGyges intuitus , vbi auerfa fuit illa C D · Pofteaquam igiturinfidias instruxerunt, &noxaduenit, Gyges nibil cunctatus' est , quippe cui nulla deuitandi facultas effet , fedneceffe autperire , aut Candaulem perimere ; mulierem in thalamumfequitur , quemilla, datopugione , fubter eafdem fores occulit , vnde poftmodum iste procedens quiefcentem Candaulem obtruncat, vxoreque eius, & regno potitus eft . Ha Etenus Herodotus. Lexerat apud Lacedemones in hunc finem vtviraptafponfa à Pronubaabduceretur, atque in thoro fine lumine collocaretur; ad quam deinceps clam, fobriè , & modeftiffimè fponfus ingrediebatur: vnde illud Plutarchi in Lycurgo : Sponfus non vino grauis , nec delicijs confectus, fed fobrius cùmfolito more in Phiditis cœna tus effet latenter ingreffus fponfa cingulum fol uebat, eamque tollens in lecto transferebat, nec longo tempore ibi commoratus abibat modefte dormiturus, vbi folitus cumreliquis iuuenibus. Remtotam Plutarchus ipfe claudit : inquiens, thalamum Scholam eße aut modeftia, aut impudicitia CA4 289 Geneanthropeia Lib.II. Tra&t. III. 290 1 CAPVT XII Felix , atque aufpicatum nuptiarum omen , earumque bieroglyphicum , E AVeltandem , quia ex Diofcoridis notha, ver bena recta genitale intendit , id quod in nuptijs requiritur neceffariò . Has Verbena proprieta teslege apud Diofcoridem, Plinium, & alios . X veterum inftituto cornices in nuptijs omine aufpicatiffimo folitum fuit nominari; ideoque Zezes apud Hefiodum vxorem aufpicatò ducendam monet, fi dug cornices obuiam quoquo modo conueniantur ; fi verò vna tantum obferuetur, inaufpicatum coniugium creditur . Huius rei B fortè ratio eft, quòd ex alitis huius ouis , vt Na-i turalestradunt,duo tantum excludunturfœtus, mas, &fœmina vtplurimum ; & fi fortè ambo mares, aut foemine exurgant, celibem vitam agere dicuntur ; & fi rurfus altera cornicum intereat , altera nunquam copulatur , fed , vt Ma ro dicebat : Sola inficca fecum fpatiatur arena . Aque exhac eadem caufa duæ cornices maritalis copula fymbolum fiunt;quo nempe myfterio Martem, &Venerem perduas cornices fignificabant Ægyptij, auctore Pierio. Atficuti cornicumoccurfus propitius erat, ita earundem gar rulitas infaufta, ideoque Virgilius : 1 Sapefiniftra caua prædixit ab ilice cornix Cæterùm fi quis nubere cogitans, vt Onirocrita docent, lyram.perfomnium videat , fœlices , & concordes nuptias inire creditur . Atqui vana hæc. Preterea apud Ægyptios numerus xvi voluptatis Hieroglyphicum erat ; xxxii , vt coniugatus, nuptiarumfymbolum . Item , vt fcribit Pierius, maritalis vitæ indicia, proprièque fimilitudines catene funt; Adhuc anularis digitus coniugij hieroglyphicum eft. Noua nupta rurfus perpuellamdepingebatur apud yeteres, ver-p benamfub auriculam occultantem , quomodo in facro nuptiarumfaciendo mulier adfiftebat . Et hoc , vt exiftimo , pluribus de caufis ; velquia herba hæc fexu diftinguitur , altera enim recta dicitur , & eft mas ; altera fupina, &eft foemina. Vel quiahæc ipfa herba columbina vocatur, ac proinde aliquo modo fecunditatem fignificat; ex quo,aiunt,eadem nonparum columbos congaudere ; vt proinde indicaretur, nuptam fœcundam effe debere ; vel quia verbena facra dicitur;nam ea olim apud Romanos domus pur- gabatur, familja luftrabatur, Iouis menfa adfacrificium , & epulas verrebatur , &Faciales in facris legationibus illa coronabantur , atque adeo fignificaretur , nuptias rem quandam facram effe . Velquiaaqua verbenacæ , fi fpargaturtriclinium , latiores conuiuas facit ; &proinde nuptiarumlætitiam denotaret, &augeret, CAPVT XIII Quoufque coniuges Generationi aptifint . N RON toto fuæ vitæ curriculo vir, & mulier generationi deferuire poffunt , fed vfque ad ftatum quoddam ànatura tempus . Verum antequam hunc ftatum terminum requiramus , opereprætium erit animaduertere, quo nam tempore generationis opus tam in viro , quàm in muliere opportunè inchoetur . Virum itaque generare poffe decimoquarto anno , communis eft fententia; vtplurimum tamen in eo anno generarenon accidit; at potius in decimofexto , aut faltem decimoquinto . Ethoc fanè nec poteft abfque diftinctione affirmari ; Siquidem iuxta & viri , &mulieris diuerfam complexionem diuer. fimodè etiam id accidit . Quienim frigidam, ac fegnem à natura temperiem adepti funt , hi dubio procul in decimoquarto anno haudqua quam generant, fed virtus eorumgenitalis ulterius prorogatur ; Exaduerfo , quicunque præcalidum , fortiufque temperamentum ex utero obtinuerunt, non modo in decimoquarto , verum etiam decimotertio anno generant aliquando ; quod tamen rariffimè accidit , fique fortè contingat, naturæ conatus præcoxindicatur, & confequenter uita breuitas; namque na turæ quodcunque præmaturum opus breuem eiufdem curfum portendit ; Siquidem utdecan- tatum axioma eft : Violentum nullum durabile . Ex quo Marcus Cato in declamando edixit Ro. Ime: Odipuerum precoci ingenio . Inde enim funum, autalterum ex his confequi neceffe eft ; aut nimirumillum in ætate maturafore imprudentem, &rudem; aut uitam breui extin&um iri, Deoprorfus modo,quo quæ nimis immaturèprolificant arbores , aut citò exiccantur , ut alt Ariftoteles , aut fteriles euadunt ; ficcantur autem, quianutrimentum tranfit in femen . Simili modo fæturæprincipium in muliere eft ut plurimumin decimoquarto anno , fed poteft etiam eadem in decimotertio concipere , utfe pius accidit; cuius rei ratio eft, quòd multò plura ad agendum, quàm ad patiendum requiruntur; Quocircacùmuiragat , &mulierpatiatur, nihil mirum fi ad patiendumaliquantò ante mulierà naturadifponitur; Agens autem paulò longiori fpatio temporis indiget, quatenus ad actionem tempeftiuè progredi poffit . Infuper naturę T *qui- 291 292 Geneanthropeiæ Lib II Tract.III. equitati confonum videbatur , ut que citius A opus aliquod initiantur , citius etiam relin quant , & que feriùs , diutius prorogent , Qua, re cùm multò ante , quàm uir, uirtute genitali mulier deftituatur, eadem ante etiam donari debet . Atnon erit fortaffis ab re, miras quafdam, atque intempeftiuas generationes ex clafficis, & fide dignis auctoribus hic fideliter apponere ; & primò quidem ex ueteri biblio intemerata monumenta producantur, Phares nonum agebat annum , cùmgenuit Ezron , Salomon undecim annorum genuit Roboam , Achaz autemde cemnis Ezechiamprocreauit . Vide fecundum, tertium, &quartum Regum librum , Refert Agatarchides, & meminit etiam Pliniuslibro 7. capite 2. hiftoriarumnaturalium , B apud Indos populos quofdam effe , qui Mandri, &Calinga nuncupantur, quorum fœminæ quinto, &feptimo anno concipiunt, quod an fit verum,fit fides penès auctores . Phlegonde mirabilibus refert ex Cratero An tigoni Regis fratre , quòd homoquidam illi notus feptem annorum fpatio & puer fuit , & adolefcens , & vir, & fenex , & vxorem duxit , &progenerata prole mortuus . Vtique, fi vera eft hiftoria ,fenexin feptennio hic mortuus eft, fiquidem , vtille ait , Qui adfinemfuaatatis venit ,fenex moritur . • Diuus Hieronymus, fiue fuerit Diuus Gregorius, vt plaçet Hoftienfi in decretis, affeueranter narrat , nutricem quandam , quæ cum puerodecem iam annorum cubabat , quadam noctelibidinis æftu irritatam ob vini meracioris largiorem potum, infantem obfcænis moti bus ad libidinem induxiffe , & inde concepiffe, Leonhartus Fuchfins & ipfe reftatur , quandam puellam nouem annorum concepiffe . Confirmat hoc idem Sauonarola, auctor alioquin magni nominis , fideque digniffimus , qui fcribit,fe vidiffe puellam nouem annorum, quæ conceperat, cui quidem euentui fidem nonderogo , non folùm quia refertur ab eximio viro , fed quoniam poffibiliter id fieri potuit: poffibi li autem pofito in actu nullumfequi debet ab. furdum. Siquidem exfupradeductis rationibus de viri præpropera fœcunditate ob feruidius temperamentum, mulierquoque poteft virtute genitali non parum anteire . Nam cùm nono illo anno potuerint effluere menftrua , velob magnam caliditatem, vel ob venarum latitudinem, potuit etiam puella concipere, quoniam ad conceptionemfanguis ille neceffarius eft , vt habeat fœtus vnde coalefcere , ac nutriri. Cæterùm dum excurrunt menfes , femen quoque in fpermaticis loculis fufficienter detineri, manifeftum eft ; non enim natura fanguinis recrementa expelleret , nifi iam omnibus partibus alimento præftòfuiffet, atque etiam prolificum femen elaboraffet : fed iam quisfit vltimus generationis terminus in hominibus, examinemus . Ariftoteles , vt ab Archifopho exordiar, docet 5. de hiftoria animalium , hominem vfque adfeptuagefimum annum generare poffe ; mulieres autemnon vfque ad quinquagefimum , fed magna exparte uiris procreandi finem effe in quinto , &fexagefimo anno ; mulieribus verò circa quadragefimum quintum, Enimuerò neque hoc abfque exceptione afferi debet ; quandoquidem fieripoteft, vt ex meliori , deterioriuc temperato aliquis feu vir , feu mulier hunc terminum vel prætereat , vel non attingat : calidior enim virdubio procul genitali virtute diutius præditus eft ; quod fignificauit Ariftoteles 8. de hiftotin animalium, dum dixit : Mares plurimi ad fexagefimumgenerant , quemfiexcefferint, ad feptuagefimum vfque procedunt . Eodem modo muliermaioripepollens caliditate vlteriùs multo conceptionem protrahit ; quod identidem fi gnificatum eft ab Ariftotele præcitato loco dicente: ut plurimum menstrua definunt mulieribus circa quadragefimum annum, &illis,qua exceßerint tale tempus, feruantur vfque adfexagefimum , & nonnullæ illo tempore pepererunt, fed vltra non poffunt protrahere . Euentus etiam plurimi Ariftoteli , & rationibus fauent. Pliniuslibro 7. capite 14.fcribit, Volumnium quendam( Volufium alibi ) natum ex matre , iam fexagefimum fecundum annum excedente : materautem erat Cornelia e Scipionum fami- lia . Idem auctor eodemlibro teftatur, Mafiniflam Regem poft octuagefimum annum genuiffe filium , itemque Catonem Cenforium, in ætate octuaginta annorum . Idem fupra relatus Sauonarola tra&t. 6. capite 22. auctor eft, Nicolaum de Pallauicinis filiumà fe genitum in centefimo anno excepiffe . Alexander Bene dictus de curandis morbislibro 25. narrat, tempeftate fua Germanum quendam nonagenarium prolemfufcepiffe . Valefcus à Taranta vidiffe fe puerperam teftatur, quæ fexagefimofeptimo ætatis anno prolem dediffet . Cardanus libro de variet. 8. fic habet : Albertus vidiffe fe, refert, mulieremin Germania , cuius primogenitus vl Dtimum quadraginta annis fuperabat , & ftatim fubiungit , fieri poteft , quandoquidem ad fexagenariufqueparerepotest mulier. Id comprobari poteft ex Cordeo comm. 6. libri 1. Hippocratis de morbis mulieb. vbi narrat , Damifellam quandam feptuagenariam ex concitatiori motu rhedæ , quavectafuerat, abortum feciffe . Plura fi cupit auidus lector exempla, Ma cellum Donatum adeat ; qui libro 4. de medica hiftoria mirabili , eo , quo folet ingenij candore , & eloquentiæ flumine plurima ex clariffimis auctoribus colligit. Necprętereundum eft e facra pagina, Abrahamumiam octogenarium ex Agare Ancilla filium genuiffe Ifmaelem; fedhoc fortè ni- 293 Geneanthropeial Lib. II. Tract.III. 294 nihil mirum effe debet quandoquidem prifca A çtate octuagefimus annus eratpotius etatis foride, quàm fenilis , vtpenes vetus teftamentum centum leguntur monumehta ; vnde Moyfes , qui annos vigintiquinque fupra centum vixe rat , querebatur , quòd iuuenis interiret fed refponfum tuliffe fertur, neminem impofterum plus effe victurum . Elyfabeth autem , quoniam fupernaturali gratia in extremofenio concepit, adrem noftram minimèfacit Qmnes profectò recenfiti cafus nature curriculo rariffimè con ringunt, quoniam , vt inquit Ariftoteles , in pri mia etare , in feniori, &in infirmis non eft fper CAPVT XIIII. Debis , qui tranfeunt adfecundas nuptias. ९ VI femelnuptias celebrant , vt 1ætam excipiant prolem , nullo crimine infimulandi funt : honorandi potius . Memini melegif fe, fortèapudPlutarchum,penes Corynthios nuptias vfque adeo ma preterquamquodfpiritibus algentibus; virfuiffe in honore , vt innupti, &quifilios non ha tute oblanguente , Geniomarcefcente ; ae-tan- berent, poft mortem carerent fepulchro; & vt dem peneAccefcente, nequaquam fit in viris Bfuprarelatum eft , Mercurius ille ter magnus eoerectio ; id quod querulus dolebat Cornelius Gallusiamfenex, quotempore totustorpefces bae, acpriapus altofapore tenebatur; hec funt cius verba: Mentula feftorum cultrix operofa dierum, Quondam diuitie, delictaque meæ Quo tibiferuor abit , per quemferitura placebas ? ས ། ? Quòtibicriftatum, vulniferumque caputs Nempeiaces , nullo vt quondamfuffufaru- sinna bore ; Pallida,demißovertice, nempe iaces in Nil tibi blandicia , nil dulċja carminas profunt: Nonquicquid mentem follicitare folet Verùm enimuerò fi quis cupit prolificam virturem vlteriùs multò producere , rariùs vtatur Venere; huius enim intemperato vfu redditur femen aquofum , in quo vis genitalis feruari nequit : redditur pauciferum , quare non fat eft ad conceptionem : redditur frigidum , atque adco generationis officio ineptum . Hine Læuinus Lemnius afferebaty fenes multos & ualidos ; & robuftos , qui adolefcentiam continenter, ac moderatè tranfegerint, ad feptuagefimum annumfœcundospermanere, &in concubitu peragendo uiriliter fubftinere ; idque fatis experiri Barbantes, Gothos, & Sueuos Addit , acce piffe à Nauclerofide digno, imperante Guftauo, interfuiffe nuptijs viri cuiufdam annorum centum , quiin matrimonio fponfam triginta annorum afciuerat, quiq; ex hac numerofam fufcepit prolem. Proptereaquidiutiusmulceri geniali vo luptate defiderat, concumbat rarò ; cò magis , quod proles abisproditurperfectior, qui Vene ris-liminaquotidie noncalcant. O quam magis præfentaneumforet , hominesetiam non fecus, ac pleraque animantia rund folum adhibere certamen, quando prolis conceptio fieri deberet ; & illa habitaabftinere . Verùm hæc alibi, ficuti eriam alibi proponentur medicamina, quæ feruando diutius natiuum calorem , fpiritufque rèparandovim generandi vlteriùs prorogant . IC D rum confortiumfugiendum iubebat, qui liberorum generationi minus incumberent . Vtique, vt fatis probatumfupra eft,frugi, cafte , ac bes nemoratæ mulieris inire coniugium, eft magnæ felicitatis incrementum, vt Simonides in fuis carminibus expreffit lepidè fic Exape create coniugis felix vir est, Quefolanulli crimini eft obnoxia , Vitamque longam , & floridam facit_viro, Charoque chara confenefcit coniugi: Facunda pulchra , fplendidapropaginis Interque cunctas fœminas fpectabilem Decore circum gratia ambit vndique Diuina: Segnes necfrequentat circulos , Vbide venereis fabulantur fœminæ. Tales mulieres Iuppiter longè optimas Et fingulari præditas prudentia Prabet benignus, Fauens mortalibus . Arpalinodiam recínamus . Qui poft primas nuptiasiterum fefe coniugio iungunt , recti confilij expertes uitam incommodam , infelicem, afperamque uiuunt. Proculid genus hominum, quorum forte commercium magis , quam innuptorum euitandum eft ? Infelix , ac mifer admodumille cenfendus eft , qui proprio periculo non didicit vitare malum, arcere nefas : Perdatur ille peffimè , quifœminam Duxit fecundus, nam nihilprimo imprecors Ignarus , vtputo , mali primus fuit . Canebat Eubulus in Crifilla apud Atheneum Dipnof. 1 3. Francifcus Petrarcha dial. 76. cùm dialogifta diviffet : Secundas nuptias celebrabo, refpondit illico Si nofces ad liquidum , quideft foemina, quodde illa magniferibant viri, neprimas quidem nuptiascelebraffes. Porrò que in mulieres àpluribus dictay aut fcriptafunt prope modumlegi , ac numerari nequeuntconuitia, & opprobria; nam & inprouerbiumtranfijt , Fæ mina nibil peftilentius; quò pertinent feptem illæ mulierum proprietates, paffim decantate, videlicet eas effe, Sanctas in Ecclefia , Angelos inacceßu , Damones indomo , Bubonesinfene Fira , Picas inporta, Capras in horto, in lecto T 2 fato- 295 Geneanthropeia Lib. II. Tra&.II . 296 fætorem . Sed illa in primis maximafunt, quæ,A à D. Antonino Epifcopo Florentino, contra mulieres per alphabetum regiſtrantur tertia parte, tit. primo, capite 26. videlicet : Mulier. Α Auidum Animal . . B. "Beſtiale Barathrum C. Concupifcentia Carnis.. D. Damnofum Duellum . Aftuans Aftus.. Falfa Fides .. E. F. G...Garrulum Guttur . H. Herimnis Horrenda 1. Inuidiofus Ignis . K. Kalumniarum Chaos. L. Lepida Lues . तीन M. Monftruofum Mendacium..... 1 NJ Naufragij Nutrix. O. Opifex Odij P. Prima Peccatrix ༄ ;,,་ 7བཀ་ Q. Quietis Quaffatio . R. Ruina Regnorum . S. T. V X. I. Z. Sylua Superbiæ . Truculenta Tyrannis . Vanitas Vanitatum Xantia Xerfis . Idolorum Imago. Zelus Zelotypus . 8 Nec profectò plura, nec deteriora in fœmineum genus euomipoterant maledi&ta, quę omnia ab ipfo Diuo Antoninocitato loco pluribus declarantur, ac dilatantur ; videat Ginomaftix Quo pacto igitur fana mente quis ad fecundas nuptiarum illecebras proficifcatur Quòd fi primis accedunt.& rixa, & mala, &incommoda mille, quid in fecundis adueniet ? Benè quidem Petrarcha Dialogo præcitatodicebat ; Si non fatis à primis depreßus es, adfecundas nuptias procede . Male, ac deteriùs cùmijs actum effe, putandum eft, qui vel ex praua confuetudine, vel exferina incontinentia duas, etplures fimul conducunt vxores. Heu miferi ! que iuga infauftafubeunt? Nunquid vna feruitus leuis erat, quòd compedes multiplicant, & catenas ? So cratesduabus iunctus vxoribusinquietiffimam degebat vitam : altera iunior illicanos crinese capite , & barba eradicabat; altera fenior nigros omnes auerruncabat; adeò vt infelix Philofophus breui tempore vndequaq; depilis euaferit. Apud quafdam nationes vnica vxor pluribus erat fatisimo omnibus eiufdem gentilitij deferuiebat; vtique leuius onus, ac tolerabilior feruitus hæcpoterat exiftimari ; Siquidem vnum bonum vni non eftfatis ; vnum malum pluribus obelle, ac multos afficere poteft . At quæres, curantiquis tot vxores concederentur, nobis fautem vna tantummodo? Fortèvt à principio humanumgenus diminutumocyus augeretur, vxorum multitudo permittebatur; fed etiam oborigine mundi, licet pluribus mifceri mulieribus ad prolem confereidam fas effet ; vna tamen duntaxat erat lemma , & propria vxor; quodcolligiturab ijs v.rbis : Vnica est columba mea,vnica eft electa mea. Ceterum ex Auctore Operis imperfecti, quod D. Chryfoftomo tribui tur homilia 32. in Matthæum, illud poftremò lubet adiungere, quòd nuptiæ fecundæ funt ex traditione Apoftoli ob incontinentiam hominú fecundum autem veritatis rationem verè for nicatio funt; fed dum, permittente Deo,publice, & licenter committitur , fit honeſtafornicatio, Bverba funt illa penè . Secundam quidem accipere fecundum præceptum Apoftoli eft : fecundum veritatisautemrationem vere fornicatio est ;fed dum , permittente Deo, publice, &licenter com mittitur, fit bonestafornicatio . C D Hocipfumregiltracur in Decretis 31.quæft. 1. vbi Rubrica Secundum veritatis rationem fornicari conuincitur , qui fecundam duxerit vxorem. Verus autem Chryfoftomus eadem homilia fic habet : Quodpracipimus,femperpla cet ; quod autem permittimus, nolentes præcipimus. Atqui Diuus Hieronymuslibro 1. contra Iouinianum rem luculentiùs his penè verbis enunciat : Vbi numerus maritorum est , ibi vir, qui propriè vnus est , eße defyt . Vna costa d principio in unam uxorem verfa est (& erunt, inquit, duo in carne una) non tres , neque quatuor , alioqui non iam duo ,fed plures . Primus Lamech fanguinarius , & homicida vnum carnem in duasdiuifit vxores: fratricidium , & bi gamiameadem cataclyfmi deleuitpæna, Plura adhucibidem Hieronymus habet . Præterea in edicto vnionisfub Conftantino Porphyrogenito Imperatore, relato à Theodoro Balfamone in Nomocanone Photij, multa ad rem hanc facientia leguntur,vt illaimprimis; quòdfcilicet quartum matrimoniumfit omnino reijciendum, & qui in eopermanferit excommunicari debeat: quòd tertium matrimonii permittatur, ceu inquinamentum quoddam, &fordesin angulo pofite. Infuper quod qui triginta, vel quadraginta annos natus tertias nuptias celebrat, prefertim, fi expriore vxore liberos fufceperit, ad quinqué niumSacramenti perceptione priuetur. Atqui nuncpia Mater Ecclefia non tamrigidè in biga mos,trigamosque infurgit, verùm tacitè permit, tit, ne maius aliquod confequatur abfurdum . Ad hæc autem, quæ vltra meffem meam videri poffunt, Pater Melchior Inchofer e Societate. Iefu Theologus, & Mathematicus eximius, virque eruditiffimus, viam aperuit , cuius confue tudinem fubire mihi contigit,cùm, ipfo arbitre, Meffana ciuitas me ad Medicine fublimiorem Cathedramaduocauit ibra CA- 297 Geneanthropeiæ Lib. II. Tract. III. 298 CAPVT XV. Syrien Centonuptialis Aufonio P APE ! lectoramice, pollicitus tibi fum iucunditatem , atque aurium oble&amentum , ne te legendo irrepetet faftidium. Liber eft in fins exodium faciat Aufonius fuoonuptiali centone noillepido quidem; id vbipræfatus ero cum ipfo auctore E Ridere, nilvltra expetow Cœna nuptialis ,moyo urri Xpectatadies aderat, dignisque hymenais Matres, atque viri, iuuenes ante oraparentum Conueniunt, firatoque fuper difcumbitur ostro, Dant famuli manibus lymphas, onerantque caniftris case wh Dona laborate Cereris , pinguifque ferina Vifcera tostaferunt,feries longiffimarerum, Alituum, pecudumque genus , capraque A fequaces: Non abfunt illic nec aues , hædique petulci, Etgenusaquoreum : dama, ceruiquefugaces Ante oculos , interque manusfunt mitia i poma • Poftquam exemptafames, &amor compref- ...fusedendi, Crateras magnosftatuunt , Bacchumque ministrant: Saito, Sacra canunt, plaudunt choreas , & carminadicunt; is.A NecnonThreicius longacum veftefacerdos Obloquitur numerisfeptem difcrimina vocum ; Atparteexaliabiforem dat tibia cantum , Omnibus una quies operum , cunétique Derelictis bellyeish , timo Confurgunt menfis , per lumina leta frequentes Difcurrunt : variantque vices , populusque, patresque, Matrona , pueris vocemqueper ampla volutant Atria, dependent lychni laquearibus aureis. Deſcriptio egredientis ſponſæ . Tandemprogreditur Veneris iuftiffima cura Iam matura vire , iam plenis nubilis annis, Virginis os , habitumque gerens , cui pluri- \ A B C D mus ignem . Subiecitrubor, & calefactaper ora cucurrit Intentos voluens oculos , vritque videndo . Illam omnis tectis,agrisque effufa iuuentus, Turbaque miratur matrum: vestigiaprimi Alba pedis , dederatque comam diffundere Aventis, Et picturatas auri fubtegmine vestes, Ornatus ArgiuaHelena. Calicolis,etquantafolet Venus aurea cõtra, Taliserat fpecies , talem fe lataferebat Adfoceros , folioque altè fubnixa reſedit . Defcriptio egredientis fponfi . At parte exalia foribus fefe intulit aitis Orapuerprimafignans intenfa iuuenta Pictus acu chlamydem auratam, quamplurimacircum Purpura : Mæandro duplici Mælibea cucurrit , Ettunicammolli mater,quamneuerat auro. Os, bumerosque Deo fimilis , lumenque ~~iuuenta, Qualis vbiOceani perfufus Lucifer vunda Extulit osfacrum Cœlo , fic ora ferebat , Sicoculos, curfuque amensadlimina tendit. Illum turbat amor , figitque in Virgine vultus, Ofcula libauit, dexteramque amplexus inbafit. ཙན །1:|:ཀྭཝད ons Oblatio munerum : Incedunt pueri , pariterque ante ora parentum Dona ferunt , pallam fignis , auroque rigentem Munera portantes , aurique , eborifque talenta, Et fellam , &pictum croceo velamen acantho . Ingens argentum menfis , colloque monile Baccatum, & duplicem gemmis , auroque coronam . Olli feruadatur ,geminique fub obere nati Quattuorbinc iuuenes, totidem innuptaque puella, Omnibus in morem tonfa coma : pectore Summo Flexilisabtorti percollum circulus auri. Epithalamium vtrique. Tum Studio effufa matres adlimina ducunt, Atchorus aqualispueri , innuptaquepuellæ Verfibus incomptis ludunt , & carmina dicunt . O digno coniunéta viro gratiffima coniux Sis 299 Geneanthropeia I Lib. II. Tract.III. 300 Sis felix: primos Lucina experta labores Etmater , cape Mæonÿ carchefia Bacchi . Sparge, marite,nuces, cinge bac altaria victa, Flos veterum, virtusque virùm tibi duci tur vxor Omnes vt tecum meritis pra talibusannos Exigat , & pulchram faciat te prole pa rentem: Fortunati ambe:fi quidpia numinapoſſunt, Viuitefelices, dixerunt , currite fufis Concordes stabili fatorumnumine Parce , Ingreffus in cubiculum . 25 be Postquam eft in thalami pendentia pumice Ms.técla Peruetum,licito tandemfermone fruuntur, Congreffi iungunt dextras , ftratisque reponunt . At Cytherea nouas antes , & pronabăIuno Sollicitat,fuadetque ignota laceffere bella. Elle obi complexu molli fouet , atq; repente Accepit folitamflammam, lectumq iugalem; O virgo, noua mi facies,gratiffimaconiux, Venistitandem meafola & fera voluptas: Odulcis coniux non bac fine numine Diuum Proueniunt,placidone etiä pugnabis amori? Talia dicentemiam dudumauerfatuetur, Cunctaturque metu , telumque inftare trewww.mifcit, " Spemque, metumque inter , funditque bas ore loquelas: Perte,per quite talemgenuereparentes, Oformofe puer, noctem non amplius vnam Hanc tu , oro , folare inopem, & miferere precantis . Succidimus non lingua palet , non corpore nota Sufficiunt vires : nec vox , nec verbafequuntur. Illeautem,caufas nequicquã nectis inanes ; Precipitatque moraš omnes , foluitque pudorem . Imminutio . B D Et mentem Venus ipfa dedit, noua pralia tentant. Tollitfe arrectum: conatemplurimafruftra Occupat os ,faciemque pedem pede feruidus vrget. Perfidus alta petent : ramum qui veste latebat Sanguineis ebuli baccis , minioque ru- abentem a' COM. DI Nudato capite, &pedibus per mutug nexis Monftrum, borrendum, informe , ingens , cui lumenadeptum Eripit àfœmore , trepidanti feruidus inftat. Fur Eft in feceßutenuis , quo femita ducit Ignea rima micans,exhalat opaca mephytim, Nulli fas cafto fceleratum infiftere limen. Hicfpecus horridum: tali fefe balitus arētis Faucibus effundens nares contingit odore . Huc inuenis nota fertur regione viarum, Etfuper incumbens nodis , & corticecrudo Intorquet fummis ad nixus viribus baftam: Hafit:virgineamq. altè bibit acta cruorem, Infonuere caua , gemitumque dedere cauerna; and t Illamanumories telum trabit, affafedinter Altius ad viuumperfedit vulnere mucro . Terfefe attollens , cubitoque innixa leuauit Terreuoluta thoro est : manet imperterritus ille , Nec mora , nec requies : clauumque affixus, & barens! Nufquam amittebat : oculofque fub aštra tenebat, Itque, reditque viam toties , vteroque recuffo Tranfadigit costas , &pecline pulfat ebur- no Iamqueferè fpatio extremo, feffiquefub ipWhy fam - Finem aduentabant: tumcreber anbelitus artus, Aridaque ora quatit, fudorfluit vndique spriuis: Labitur exanguis , deftillat ab inguine Pofiquàm congreffifolafub nocte per vm- tvirus. bram

• • • Finis Secundi Libri Gencanthropeia Io. Benedicti Sinibaldi :

..... SYL 301 302 SYLLAB VS TRACTATVVM, ET CAPIT VM, quæ in præcedente fecundo libro Geneanthropeia a continentur , Numericolumnas denotant; folùm in principijs Tractatuum paginam indigitant , TRACTATVS PRIMVS. Cap. 1, Cap. II. .CO De rationefexus: pag. 105.. De bominis eminenti perfectione, ac diuina propemodum excellentia . col107. An vir , & mulier accidentaliter tantùm, & perfexumdifferant. 111 . Cap. III. Anfœminafit maslafus, occafiona tus , &monftrum Naturæ , vt videtur fignificare Ariftoteles . 113. Cap. IV, Anfint Hermaphroditi, &Androgyni. 118, Cap. VI. Cap. V. Num intendatur à natura Hermaphroditus, &quomodogeneretur. 122. Anpotuißet natura melius vtrunque fexum indiuifum producere, ita vt omnes eßent Androgyni ; & an Adam Statim creatus fuerit Hermaphroditus. 128, Cap.VII. An poffit immutari fexus , ita vt mulier degeneret in virum, vel e contrario 134. Cap.VIII. Qua ratione , quibufue caufis contingatfexus immutatio 136 Cap. IX. An etiam bruta,& planta specificè, vel iuxtafexum immutentur . 140. Inquofexu natura maiorem pulchritudinem pingat . 144. TRACTATVS SECVNDVS. Cap. X. Cap. I. Defalaci complexione , & naturis Epicataphoris. pag.149. De Satyris, & Silenis , Faunisque, aut Aegipanibus: necnon Tritonibus, & Nereidibus col 149. 154. Cap. II. Quidfitdicendumde Priapo,& cur mutone rigido pingeretur. Cap. 111. De Genio Veneris. 156. Cap. IV. Homines , an bruta falacioris natura fint, 159. Cap, V, Viro, anmulieri maior infit fala. citas. 164. Cap. VI. Cur viri magis hyeme, mulieres maMagis aftate libidine ferantur'. 11677 Cap. VII. Quenamintermulieres molliorfit, aut petulantior · 169. Cap. VIII. Humanefalacitatis indieia ex temperamento, atate, habitu , & regione , Cap. IX. Cap. X. Cap. X I. 172, Procliuitatis ad Venerem notæ ex corporum statura , colore , partium conformatione,pulchritudine, viribus atque anni tem -pore . 178. Salacitatis Epiphenomena ex corporis morbofis affectibus 183. Petulantis natura argumenta ab inceßu , moribus, ministerio , voce, fermone; corporis , & vestimentorumcultu , capillamento ; vnguentis , &odoribus , diuitijs, & otio . 191 . Cap, XII. Praferuida ,falacisque natura Phy fiognomonici caracteres , breuiffima epitome comprehenfi. 198, Cap.XIII AnJint vlla metapofcopicafalacita- tis hominum indicia 205, Cap. XIV. De Neuispetulantiam, & libidinem redolentibus 206. Cap. XV. An fint lafciuie chiromantica li. neamenta quapiam. ibid Cap XVI. An fint alique libidinofa complexionis note Aftrologica. 208. Cap.XVII. De Malthacia,feu virorum mollicie , quam nonnullibæreditariamaffe Etionem existimant 212. Cap.XVIII. Que nam inter brutorum genera maiori libidine turgeant , ac primò de animalibus terræ . 714 Cap. XIX. De quorundampifcium refractaria falacitate. 221. Cap. XX. De auium quarundam indomita,as multiuagaluxuria, 224. TRA- 303 304 TRACTATVS TERTIVS , De coniugio ,fiue nuptijs . pag. 253. Cap. I. An fit nubendum col.253. Cap. II. Quodnuptie bonum aliquodfunt autfaltemneceßarium malum, 256 Caq. III. Cuius etatis vxor effe debeat , quatenus conceptioni opportunè deferuire valeat. 259. Cap. IV, Cuius aetatis ad onus coniugi Subeundum eligidebeat vir . 261 . Cap, V, Genere, &fortuna parem vxorem ducendam effe vnicuique . 265. Cap. VI. Quo anni tempore nuptiæ , aut conabia celebrandafint . 267. Cap.VII Quaratione mutua inter coniuges beneuolentia perpetuoferuaripoffit. 1.269... Cap.VIII Problemataquadam adnuptias pertinentia ex Plutarcho :Inquibus GenCap. IX, Cap. X, tilium ritus valde mysteriofi continentur, & explicantur . 273. Nonnulli antiquorum ritus , ac ceremonia penè ridicule in celebrandis nuptijs , breuibus appenfis allegorijs . 2774 De quibufdam Legibus veteris teftamenti fpectantibus ad connubia . 281. Cap.XI. Pracepta aliqua connubialia ex Plu tarcho felecta, aliquibus dilucidationibus locupletata. 282, Cap. XII. Felix , atque aufpicatum nuptiarum omen, carumque hieroglyphicum. 289. Cap, X111 Quoufque coniuges Generationi aptifint, 290. Cap, XIV. De his qui tranfeunt ad fecundas nuptias . 294 Cap. XV. Cento nuptialis Aufonij, 297, 2 , བ་ འ་ ན % 17 ". GE- IO BENEDICTI SINI BALDI 小小 LEONISSAN I Archiatri, & Profeſſoris Romani . GENEANTHROPEIAE ideft DE HOMINIS GENERATIONE: LIBER TERTIVS... 5120 De virilibus Inftrumentis ad humanam Generationem opportunè paratis . Ad Illuftrifs. & Reuerendifs. D. D. ALPHONS VM COMITEM Gonzagam ArchiepifcopumRhodienfem . N tandemftudiorum meorum, Illuftriffime,& Reueren diffime Antiftes , meſsis prima fub Eftenfibus aufpicijs lecta,in Vrbe tanquam in amplifsima Orbis area exponitur trituranda . Scio non defuturos flagellatores multos, acventilatores; Attamen quò plus ingeniorum tribul's agitata , eòpaleis, &ariftis exempta magis litteratorum horrea celerius merebitur, &confequetur etiam faciliùs;immo fiæqui , &periti non defint Æftimatores , maiori quoque precio fuo tempore æftimabitur . Te propterea vnum,Illuftrif fime , & Reuerendifsime Præful, pro meis frugibus Eſtimatorem , & Iudicem fupplex interpello ; nec fanè poteram aut æquiorem , aut fapientiorem nancifci . Etquale nimirum precium fperare non poterit litteraria merces afummo litterarum Patrono , ab Heroe munificentiſsimo , ab Antiſtite ſapientiſſimo; ab vno demum Alphonfo Gonzaga , auitę generofitatis fplendore fulgentifsimo, qui magnitudine animi , vultus maieftate , & liberalitatis gloria Sum- Summis Regibus equiparatur? Ex his profectò , & alijs virtutum fuarum iðfignibus, Antiftes amplifsime , fepius ipfoarbitratus fum , te non formecom tuitò , fed confultò Rhodi Archiepifcopum renunciatum faiſſe . Nam que madmodum, Solino auctore , nunquam ita Colum atris ubibus obtegitur, vtin Sole Rhodos non fit: itanulla auerſefortunę caligo , nulla erum humanarum turbulenta conditioOriginis , virtutumque tuarum corufcans lumen obumbrare , & infracti animi Serenitatem obruere valent . Rurfus ob Infulę illius fœlicitatem aurum Rhodi pluiffe, Pindarys cecinit ; Afplueret ibi vtique preciofius aurum, fi Turcarum impia Dynaftia decuffa , te prefentem obtineret Antiftitem ; Siquidem Chriftianę relligioni inprimis propagandę , Sa cris templis reftaurandis , miferis erigendis , virtutibus premiandis aurum profusè adeo impenderes, vt feculum verè aureum rediuiuum ibi omnes poffiderent . Et fi Rhodi liberalium Artium ftudia dudum floruerunt ; Tu honeftarum litterarum , Phœbi , Mufarumque cultor vnum quafi illis exulantibus intratuas magnificas edes contubernium,aut potius afylum perpetuum decreuifti , vbi fepifsimè eruditorum conuentus , & florentifsimę Academięfunt celebrate . Si demum RhodiColoffus ille intermundi miracula afcriptus reperiebatur ; Tumaioranimo,virtute , &meritis longè fublimius, atque optabilius fpectaculum vbique prebes . Ita ergo Rhodos tibi , tu Rhodo affinitate quadam conueniebas . Quem ergo fegetum mearum preftantiorem poteram Æltimatorem eligere? Id officij profectòfi non dedignaberis , Illuftrifsime , &Reuerendifsime Preful , nulla fortè preciofior mef fis Vrbis nundinas ingreffa erit , indeque meus diuturnus labor taxato çre nunquamdecoctor fjet . Vale , tequead maiora fofpitem ferua , &meę erga te fummę obferuantię minimum licet hoc argumentum libenti animo fufcipe C 305 305 30GENE %40s ANTHROPEI Æ 202Alam enoult eund. " mortaplusia .. Boxp ,am Am . As ori - 2 17 19 247 DE 'S pirassoqmi fər , saltusitquni lov far em DE HOMINIS GENERATIONE éɔilli merasa ni nicolupantusroil! ,) tten { " LIBER TERTIV S. motorina De virilibus inftrumentis ad humanam generationem. ide or ol oul... 63. opportune paratis . INNE -OMO PROÈMIVMA vir mulieri in omnibuspræftat , dignitatis ratio OSTEAQVAM in libris de generatione animalium ftatuerat Philofophus , princi pia generationis viuentium effe marem, & fœminam ; continuò fubiunxit . Etfi de toto animali mas &fœminadicitur; tamen non quauis fui parte , potentiaque idem mas , aut fœmina est; fed certaquadam virtute, fiue potentia, & par. Partes verò eiufmodi funt fœminæ vteri , & B Dulua,maris tefles, & coles . Quocirca ex ordinevifum eft , de viri , mulierisque genitalibus agere , atque etiam plura ad eadem fpectantia appofitè pertractare . Siquidem agens naturale nonnifi per apta, &à natura indita inftrumenta exire poteft ad opus; ideoquefruftra effent hu manægenerationis principia vir , & mulier, de quibus abundè fuperiori libro differuimus , nifi illorum adeffent parata organa, quibus ad operationem actualiter determinarentur. At quia expofcit, vt primò de virilibus , mox libro fequenti defoemineis agatur inftrumentis . Illud interim præfari conuenit, horum inftrumentorum nomina , pofito parum pudore , & refticatofronte , vedicitur , toto tractationis progreffu repetenda effe , eò quia funt verba nihil prætexta , & puris auribus nimiumdiffona; Verum fcribendi neceffitati parcendum eft ; id quod Cornelius Celfus libro fexto capite 18. fui ope ris , vbi de obfcenarum partium vitijs agit prælufione vtens graphicè fatis edilferit his verbis: Froximafunt ea , quæ ad partes obſcænas pertinent, quarum apudGræcos vocabula, & to lerabilius fe habent, & accepta iam vfu funt, cum inomni ferè medicorum volumine , atque fermone iacientur: apud nos fædioraverba, ne confuetudinequidemaliqua verecundius loquentium accommodatafunt : vt difficilis bac expla natio fit fimul & pudorem, & artis præcepta feruantibus . Neque tamen ea res &fcribendo deterrere me debuit ;primùm vt omnia, quefar lutaria accepi, comprehenderem , deinquia i vulgus eorum curatio, etiam præcipuè cognofcen daest , que inuitiffimus quifque alteri oftendit. TRACTAT VS PRIMVS. - De genitali maris inftrumento ,feu cole virili , eiusque apta conformatione : vbi de Ofeillisy Fafcino , chipballo,feu phallo declarantur aliqua.ro. ATVRA, tefte Ariftotele , & A experientia comprobante , dat fimul operationem , & inftrumenta ad illam accomodata ; hæc in Viris ad mirificum, & excelfum Generationis opificium funt virga, & fubiacentes teftes , quæ partes ita funt ànatura connexæ , vt vnaabfque alia irrita fit, nec poffit ad Genera tionem hominis quicquam conferre. Idcirco inprimohoc tractatu de cole agemus ex profeffo , eiufdem naturam , difpofitionem , &formamperluftrabimus exactè . Quod fi aliquis in cute Xenocrates , intus verò impuriffimus. Clyftenes ab hoc, vt parum honeftó tractatu, oculos auertendos , & aures putet , cum ne queant multa, nifi aliquatenus pofito pudore inueftigari, fciat, agi de generationis humans V inftru- 307 Geneanthropeia Lib. III. Tract. I. 308 inftrumento, fine quo nec grata proles excipi, nec iucunda lex coniugij feruari poteft ; quin facrofancti matrimonij nexus ex huius inftrumenti vel ineptitudine, vel impotentia dirimitur, vt palam habetur apud Cañones ; vt proinde Cornelius Gallus inelegijs meritò huius particule excellentiam decantaret his metris vit. Hacgenus humanum, pecudum, volucrumque, ferarumque Et quicquid toto fpirat in Orbe creat . Hac fine diuerfi nulla eft concordia fexus : Hac fine coniugijgratia fummaperit. Hac geminas tanto conftringit fœdere mentes, Vnius vtfaciat corporis effe duos . Pulcralicet pretium,fidefit,fœminaperdit; Hecfidefuerit, virquoque turpis erit. ballTecumpurafides,fecretag, certa loquuntur, verèpretium , fructiferumque bonum, Porrò non immeritò antiquiores Græci, vt genitaleshuius particule præftantiam exprime -5 rent tum in facris Dionyfij ictiphallos erige bant,vnde Phallagogia Bacchifacra dicebantur, ac Phallorumpompa,periphallia exRhodig.7.an tiqu.lect. tumvbiq ;per Vrbem in manijs, in turribus, ac Portis depingebant Ofcilla; ita videre eft imagines hafce in ruinis Vrbium aliquarum apud Sabinos, nec non Spoleti, vt aiunt,in turri campanarumtempli Diuæ Mariæ, & alibi etiam per Italiam, fi obferuetur . Quinimo & eft adAguere ardorem; fic Hypatia illa Alexandrina, vt narratSuidas , cum adamantis iuuenis importunamfollicitationem confilio infrenare nequiret, panniculos fuo menftruo fluore commaculatos obiecit , dixitque ; hoc eft , adolefcens , quod amas,nibilautempulcrum ; ex quibus ille amoris reftinxit flammas . Ita Įta etiam vir quidam de licatulus, quifcortumformofum deperibat, cùm huius ingreffus domum ab ancillis de hera petijffet , dicerentque , alul exonerandæ gratia in domeftico balneo contineri , in mentem illicò furorem rediit,exuitquepauleatus amoremo auticulum potius ; Vt propterea non cenferi debeat illud Cardani 2. de Varietate vbi ait : Eum , qui ftercora recentia Amicæ infuo Bponat calceo, & calceum ftatim induat, ab amore liberandumfore. Quidplura ! adolefcens ego, Romaftudijs vacans (Heu quam difficile eft in eaetate pulchritudinis laqueo non irretiri , & uenuftarum fyrerum non capi illecebris? Cum forte puellam,quam amare inceperam, aliquan do ex inopinato obfcruaflem , vt fexus moris eft, oleo quodam vngehtchifaciem, &fuco pingentem genas qui adolefcebat amor, & iam eam fubijffet intima, continuò ceffit, euanuitque . Pari igitur ratione , vt adpenfumredeam , fieri poteft , vt cum turpia hæc , velfatyrica figna ge ftantur, autfigurantur, neque tam auidè infpiciantur infantuli, neque tam vehementer pueri laudentur , vnde fafcinatio deinceps fequi non hucadmirabilius, quod virilis membriimagup- valeat:nam certum eft, nec fimplicemintuitum, cula de collo puerorum apud Ethnicos ad arcendum fafcinum fufpendebatur, vnde exorta occa fio, vtipfum quoque membrum fafcinum appel laretur ; & vel hodie, minus tamen religiose . confingifolentdigitiduo ex ebore , vel argento, ahouc metallo, qui cum pollice inferti turpe quid, & inhoneftum exprimunt, quod Hifpanis proprio idiomatedicitur , Higa, cuius figura dum puerilaudantur,vt fafcinatio tollatur, manu fignatur . Quidmulta ? etiam in Hortis pudendorum virilium icones iftas ad eorum fœcunditatem , atque infuper ad ablegandum faícicum antiqui erigebant. Vnde illud . Ofcilla ac alta fufpendant mollia quercu. Sed operæpretium eritfacti huiusperueftigare rationem. Dicunt plerique, ideo contra fafcinum pudenda obfiftere , quòd inhonefta, ac turpia queque hanc virtutem obtineant ; vti afina cranium , micio, expuitio,de qua Theocriticarmenillud : m ་ ་་་ Vt, non fafciner , ter in meum expui fi num ; D nec debilem commendationem fafcino contaminare ; fed fixum, &auidum infpectum , fum mamquelaudationem . CAPVT I. An cuncta animaliafeminalia membra obțineant, & num eiufdem natura, & eodem modo locata : GIVIPERA omnia , &perfecta animantia genitales quafdam obtinere particulas , vel faltem quofdam à natura meatus ad generationem paratos, & obferuatio diligens , & Ariftotelis auctoritas apertè comprobant. Verùm cùmfiat aliqua minus perfecta, quæ naturali Generationis inftrumento careant , iure ideò querendum primòvidetur, curita factum fit, & an coeantabfque genitali , & qua ratione. Que omnia cùm fatis explicitafint ab Ariftotele 1.de Generationeanimalium capite 6. eius verba advnguem apponere decreui, que prorfus illa funt : Quafi turpicula imagines, &obfcœna amule ta (quodfane verum cit) valeant infpicientis , ac laudantis auertere noxam; eo modo, quo Amafia foedus aliquis geftus, impurus actus, cacolo gia, & morum quæpiam ametria perditè Amantis poteft ,ac folet , aut compefcere, aut extinius -8742078 Qua autem carent eo membro, non quia mefit carere, ideocarent, fedtantum quia neceffa- 7 309 Geneanthropeia 310 Lib. III. Tra&t. I. obtinere . Vide Ariftotelem 2. de Generat. animal. capite 1. CAPVT II. Virilispenis anatomica obferuatio, &eius fubfantiaperfingulas particulas compendioJaexaminatio. ceffarium ut dictum est, quoniamceleriter pera- Aglandemvidentur, quàm reliquum longiorem gatur eorum coitus, neceffe est , qualis natura piftium , &ferpentum eft ; pifces enim incurrentes attingunt, abfoluunturque ocyffime ; nam vt inbominum, &eiufmodi omnium genere femen genitale fpiritu retento emitti , neceffe eft; fic in pifcibus mari non in branchijs accepta emittitur: facilè autem pereunt, nifiid affiduè faciant; ita que nonis femen tantifper concoquendum est, cùmcoeunt, vtpedeftribus, & viuiparis,fedtempeftatis tempore iam concoctum continent oni uerfum, itane dumcontingunt , conficiant, fed concoctum, paratumque emittant . Quamobrem teftibuscarent , meatufque fimplices , rectofque babent; qualisparticulaquadam circa teftes quadrupedum est:replicationis enim meatuspars al- B terafanguineaeft, qua recipitur materia feminis:"altera exanguis , quafactum iam femen tranfit : Itaque cùmgenitura eòdeuenit , celeri-| ter ea quoque abfoluuntur . Atpifcibus talis totusmeatus eft , qualis inbomine , caterifque eiuf modianimalibuspars replicationis altera eft . Ser pentes complexu mutaocoeunt , carent testibusi pene, vt dictum iamest :Pene, quia cruribus carent: testibus propter fui corporis longitudinem; meatusmodopifciumhabent ; quodenim corum natura porrecta in longum est, fi pratereaintestesprotraberentur, refrigerareturgenitura propter moram longioris itineris , quodis quoque accidit , quibuspenis immodicus eft ;funt eniminfecundiores is , quibus mediocris;propte- C rea quòd femen frigidum infœcundumest , refri geraturautem,quod longè admodumfertur. HàAems Ariftoteles : pluraad hos meatus pertinentia legendafunt apud eundem Ariftotelem 3. dehiftoria animalium cap. 1 . Dices, priuatafaltem fuiffe à natura genitalibus minima illa , & viliffima animalcula , que ficutiè putrilagine funt educta, ita nihil ad mundicomplementum, &ornatu faciunt; huiufmodifuntvermiculi , culices , mufca, pulices , & huius cenfus mille . Refpondeo , his quoque genitalesquofdam meatus, atque obfcurafexus inftrumentainditaeffe ob rationes , quas paulò fuprà inprimo libro deduximus, idque fieri confpicuumà coniunctione illorum iugi , & incu- D batu, nonnifi ad genitales illecebras , Venerif quedulcorem. Cæterum nolim putares, lector, cunctis animantibus eiufdem naturæ genitalia , & eodemlocofitafuiffe;quandoquidem hominu cartilaginofa,carnofaquedurst; Camelorum præheruofa, vt veluti arcus illatendi valeant ex Ariftotele: luporum, vulpium , ac muftelarum offea. Rurfus alijsforis prominent , vt equo , homini que alijs intus latitat , vt delphino ; alij ante, alijretroobtinent. Eftoparergon: homo,vbi ad tatis complementum peruenit , genitalis partemfuperiorem obtinetlongèminorem , quàm inferiorem; cætera veròanimalia nonitem: nam -40 P* ARTEM illam , quæ prominet infignis ad extremum collú veffi cæ fita, quá Græci xaũλov, alijſque innumeris defignarunt_nominibus , quæ ab Andrea Lau- rentio 7. de hiftoria Anatomica referuntur, Latini pluribus vocibus nuncuparunt ceu, penem, colem, veretrum, virgam, verpam , fcapum , Priapum, caulem , mutonem , mentam, ac mentulam, phallum, & virile pudendum, feu membrum feminale . Hæc non fimplexcorpus eft, fed pluribus , ijfdemque particulis diuerfis conflatum exiftit . De toto prius, mox de partibus integralibus differendum eft . Etenim penis corpus eft neruosú, pręlongum, pendulum, cauum, & vndequaque fiftulofum, præterquamin glande ; hinc dicebat Ariftoteles 4. de partibus animalium : partim enimneruum, partim cartilaginembabet ; itaque & contrabi poteft, &extendi , atque etiamflatus capax est. Cæterum omnihumore vacuum eft, & ad feminisiaculationem accommodatum. Exoritur idem ex pubis offibus , ex eorum nimirum fuperioribuspartibus ; qua ratione ab ano plurimum diffidet , atque ad actum Venereumopportunumadeptum eft locum . Ex offe autem emergit , nonfecus ac reliqua omnia ligamenta; idque eo confilio factum eft , vt puta ad agendumforet efficacius , &rectum , ac fta-, bile feruaretur magis, eo quod à corpore ftabile procedit. Vide Galenum & 15.de vfu partium, & 6. de locis affectis , & alibi ; & hæc quoad totum In inferioribus ipfius penis partibus conftitutus eft feminis meatus, qui etiam vrinæ deferuit, fecundum longitudinem exporrectus; cui fuperftat, &incubat neruus cauus, quidum flatuofo fpiritu impletur, tenditur; ex quo penis erigitur . Cæterum vtrinque duo adherefcunt mufculi, quatenus meatus ipfe , velit à quibufdam manibus in vtranque partemdiſtractus dilatetur , vniuerfo pudendo manente fabili . Sa ne hunc eundem colis meatum vtiliffimum eft, feruariperhuiufmodiftru&turam, & latiffimum, &re&tithimum ad hoc, vt femen totum fibi continuum quàm celerrimè faculari poffit in vte rum Quo circa fapienter Galenus 15. de vfu V 2 par- 311 Geneanthropeia Lib. III Tract. 312 I. partium aiebat : Non enimfolius coitus caufa pudendum tenfum exactè effe , est vtile, fedquo meatu diducto, ac directo , femen quàm longiffimè euibretur . Qui meatus nifirectà ferretur,fedaut obliquus effet, aut alicubi infefe concideret ibi tü femen bareret ; Siquide woraudiało ( quosvo cant ) qui obid vinculum quod adfinem virge babent , meatus eius St contortus , generare non poffunt: nonquòdfemen fœcundum non habeant, Sed quòd in virga flexibus hærens ferri prorfus nequeat ; quam rem curatio ipfa comprobat ; vinculo enim abfcißo generant . Hoc certè vitium omnibusfemper cotigiffet,nifi naturaproui diffet , vt incoitibus meatus latus fimul, & re Elusomnino eßet Hactenus Galenus . ' ! Circum eundem penem pili neceffariò exo riuntur, quoniampartes hæ pręcalidæ, & humidæfunt; ornamentum quoque, atque operimentum eidem præbent , nonfecus ac nates ano , velpræputium pudendo . Præterea penis vertex Báλavog græcè dicitur, latinis glans, in quam fiftulofus neruus haud quaquam ingreditur , ideòquefemper eandem feruat magnitudinem, licet, Genio pruriente, ac fpiritibus turgentibus Veneris, ipfa quoque ferueat, ac fermentetur . Illa verò cuticularis, excrefcentia intus caua , quæ glandem ipfam obtegit , verbo græco a'xgooooos, latino præputium nuncupatur, licet Ariftoteles 1. de hi ftoria animalium capite 3. hanc eandem particulam abfque nomine effe afferat ; preputium veròdici illud totum , quod ex cute , & glande conftat: lubet apponere eius verba . Maris penis foras postremo thorace propendens, parte fui primacarnepropemodum constans, & aquabilifa cie turbinata nomen àgládepars hæc mutuata eft, qaam que integit, cutis, vacat nomine, que vulne re obducto coalefcere nequit, ficuti necgene , aut palpebra precife reduci ad vnitate queunt . Totu tamenquodex eacuteglandeque conftat,præputiu eft. Excufatione dignus eft Arift. fià communi Anatomicorum fchola diffentit, fiquidem huic fa cultatiforte nimium opereipfo nofuit addictus. Demum inferior penis pars , quæ in longitu dinem vergit áp , quafi futura dicta eft, qua verò ad vfque fedem producitur raugos appellatur . Ipfum verò fpatium inter anum, & pe nem weg Græci, Latinifemen nuncupant. In tamartificiofa genitalis particule fabrica, vrique licet cum Galeno ipfo 15.de vfupartium diuinum artificem commendare, & fimul admirari . Annon igitur, inquit Galenus , mirari quidem oportet primum fapientiam opificisfimul ac prouidentiam cùm enim multò fit facilius rerumomnium ortum verbisexplicare , quàm rem ipfam opereconstruere: tantum tamen ver ba nostrafunt fapientia eius, qui nos condidit inferiora, vt neexponerequidempoffimusea , que B C Aille nullo negocio condidit . Vt hinc propterea Paternus ille Herefiarca obiter damnaridebcat, qui inferiores has corporis partes ab Antitheo conftructas, & conformatas tradidit ; nifi fortè id moraliter dixerit ob illarumpartium ferinam inobedientiam , &à rationis imperio defectum; quomodo legiilatorille , in adulterio ab vxore deprehenfus , ac propterea acriter infimulatus, cò præfertim nomine , quòd alijs iura, legesque fcriberet , refpondit , veniam intercedens , nullis legibus partes illas coerceri poffe . Et huc facere videtur illud Boetij: Maior lex eft Amorfibi. Nunquid etiam cò fpecter illud D. Pauli 7. ad Romanos? Video autem aliam legem in membris meis , repugnantem legi mentis mea, &captiuantemme in legepeccati , quæ eft in membris meis. Galenum ipfum perlege nuper citato loco , vbi hanc penis neceflariam , atque oportuniorem conftructionem addifces ; probat fiquidem efficaci fermone, illum haud quaquam vtilemfuturum fuiffe, fi ex venis , autarterijs , aut ligamentis , aut tendonibus , aut ex alia fimplici particu la conflatus fuiffet . Sed operepretium fuit fi mul ex quatuor mufculis, venis , arterijs , neruisque quain plurimis , neruofa membrana, & cute mirò contexta artificio fabricari . Plurafi arrideant, lector , confule Anthropographos. CAPVT IIL An potuiffet natura commodiùs alibi viri geni tale collocare; Et cur vnum tantùm, nou duo ediderit . ⠀⠀ . C V M demirabilis ftructura penis, eiufque omnibus particulis iam breuibus ftatutum fit , ne quid relinquatur , quod ad maiorem eiufdem perfectionem quoquomodo pertineat , meritò inuefti gandum videtur , an potuiffet idem aptiori aliquoloco reponi; & quidem controuerfæ fta, Dtiesnuncupato, vbihæc exaratareliquit : Nuk tin Galenus it obuiam 15. de vfu partium tolam enim in ipfis partem reperiasfuperfuam, neque que defideretur aut quam tranfponi , aut transformari oporteat , non inquanonfit denfitas, autraritas, fillis effet opus , vel meatus, quibus excernere bumorem aliquem, autcapaci tates , quibus recipena, effet neceffe; fed omnes , v cuiufcumque vfuspoftulat ,fummè ornatas inuenias ; neque enim alium quemuis totius corporis locum excogitare queas, in quo vtrumquepudendum locaricommodiuspotuiffet . Nequehic quidem verumexiguum quiddam abboc ipfoloco in vtramque partem deductum vel in anteriorem, vel posteriorem, vel fuperiorem ,veldenique V 173- 13 Geneanthropeia 314 Lib. III. Tract.I. inferiorem. Reddit autem huius neceffaria lo- A cationis rationem Galenus: dum ibidem fubiungit. Daod verò ne minimum quidem ab boc pfa loco in commodiarem alium transferri potuerit , mibi, dum explice, animum attendas Quonamtandem velles marispudendum tranſponi ab eo enim incipiam, vtrum propius anum, quàm nunc eft? Verùm illi ipfi incumberet, negociumque egerentibus exhiberet ; nifi fortè fatiuseffe,existimas , id femper oblongum, atque intenfum habere . Sedfic_molestiam in tempus diaturnius tranfponas Egerentibus enim nibil negoci faceffet ,fed tota reliqua vita erit per molesium , tumautem iniurijs expofitum , non aliter, acfi quis manum protenfam femper cir cumferat:fortè fuperius alicubi fupra pubem veladbypogaftrium locatum effepræftiterat . Sed adde bic rurfum, vtrumtenfum effe femper, an laxum , an borum alterutrum viciffim eßße debeat ? Atfi tenfum femperfuerit, præterquamquod iniuris esset expofitum, in omni reliqua vi ta eßetmoleftia , foloque coitus tempore commodabit:fin veròlaxumfemper effet omninò, fie quidem eßet inutile, vt quod nonpoffet id agere, cuiusgratia extitit . Quòdfi viciffim nunc la xum , nunc tenfum erit, in primis, quidem admi rari eft aquum, fi cuiufmodi ipfum iure effe oportet, tale nunc eſſe appareat . Hactenus ille. Fatet ergo,oportuniorem locum, quoapud viros ge nitalia collocaret , naturam non habuiffe , neç alibi nifi monftruosè eadem fore apponenda ; ficuti, natura aberrante, vifafunt aliquando alibi fituata . Quodfi quæras , an in dextris , finiftrifuepartibus opportunius membram hoc locaretur, refponfum ferer Galenus , quipræfato lo codevfupartium , & alibi etiam afferit , quòd quando pars aliqua eft fine coniuge, pofitionem mediam requirit ,quod confpicuum eft in ore, & nafo Athic meritò ſciſcitaberis, cur natura de generatione maximèfollicita, duos potius in maribus non effinxerit phallos ? Abfit certès nimius eft veus. Nunquid non intolerabilis eft, que ab vno recipitur moleftia ? qui in vno excitatur pruritus? Si duobus indulgendum foret, quid cæteris negotijs relinqueretur? Vtinam &vno carèrent homines; longè enim pacatiorem traducerent vitam , nectantacorporis corruptio nepolluérentur , autanimi æſtuarent cupidines immo vitam viuerent , qualem in cœlis cohors beatâ poffidet . Fræftringat homo libidinem, a thera confcendet ilicet Ex vna veretro in quies, anxietas , æftus , furor, infania manant; quid exduplici ? Poteft interdum aberrare pa tura,& monftruosè bina edere genitalia, quem admodum in afello me obferuaffe, libro primo hujus operis exataui, &in viro vidiffe Bononiæ in publicis dilectionibus loannem lacobum Vackerum, teftatur Schenchius 4. obferuat. ! atqui id femperportentofa libidinis præfagium eft habendum . Cæterùm, vt nouum huius ge neris monſtrum ex viſu recenfeam , dum hec ipfa typis cudebantur , puer quindecim menfium in hoc Roma Theatrum delatus eft , qui brachijs , coxis , cruribus , pedibusq. omnino caret . Caput folum fatis magnum obtinet cum pectore , abdomineq, valde paruis, gracilibusq. ipfius capitis proportione , & etatis refpe&tu : Scrotum locofuo cum teftibus , ac fuperiacente penèrefert ; vtrinque tamen ad latera, vbi femora incipere deberent , carunculę, abfque ferototamen,prominent ; finiftra quidem teres, oblonga, velut coliculus, carnofus tamen potius , quam nerueus , &imperforatus , muliebri clitoridi valdè fimilis : dextra verò non ita prominens, fedveluti verruca quedam , aut vmbeliciapex exurgit , Ambę tamen intendi videntur, &prefertim dum vrinam reddit, protenduntur, fubrigentque,precipuè finiftra illa, que penis figuram magis expreffam refert . Nondum conftare poteft, an huiufmodi particulis vis aliqua genitalis infit , Fortè in ijs natura luxuria. uit , vt partium deficientium jacturam repende. ret. Credidi, futurum fore , vtin adulta etate finiftra illa particula quoquo modo Venereis more Tribadum implicari poffet . Editus eft in codem partu gemellus alter , qui eofdem partium defectus, eandemque caruncularem mul tiplicitatem retulit, fed obijt, CAPVT IV, Qua ratione, & à quibus caufis fiat Priapi erectio. ९ VONIAM colis intenfio ad generationisoperationem necef faria eft , querendum iccircò vi detur, quonam pacto , quibufuè caufis eadem contingat . Quo circaprefciendum vnicuique eft, vt fuperius anatomicè demonftrauimus , fubftantiam penis plurimis diuerfisque integrari particulis, fine quibus opificio redderetur inefficax , neruis videlicet in primis , ligamentis , arterijs, venis, glande, &meatu, que omniavnum conficiunt corpus oblongum , ac fiftulofum , ad quod fpiritus à corde per arterias,fenfus à ce rebro per paratos neruos , fanguis per venas ab hepate collabuntur, nerui autem à quibus intenditur, è fpondilibus caudę procedunt , fed ipfi , vt inquitAuicenna 3, Fen, zo nonfunt nifi nerui quorum fubstantiaeft ligamentalis pri uatifenfus lam erectio pluribus de caufis contingere poteft , de quibus enucleatim difceptandum . Intendituritaque interdum virga ob 315 Geneanthropeix Lib. III. Tra&.l . 316 obtenfionem cannę concauę , vt loquitur Aui- A cenna, dilatatæ, & prolongata : dilatatur autem, & prolongatur duplici modo, vtpote vel àflatu, velà fpiritibus : a flatibus quidem , quoniam quandocunque hipartem aliquam corporis inuadunt , illam diftendunt , vt patet in conuulfionibus , à ftatibus oriundis vocant Latini Gramphos) in quibus quàmprimùm ftatus difcutiuntur, ceffat ipfa conuulfio, vt 5. PathologieFernelius egregiè notat. Quippe huiufmodi Phalli extenfio, fiue intentio accidit , vt plurimum in fomnotum ratione coctionis , in qua femper aliquid ex calore flatus excitatur ; cùm etiam ex arteriarum calefactione , quæ funt in membrisfpermátis: omnes enim internæ corporis partes incalefcunt in fomno, qui , tefte B Hippocrate, vifceribus calorem adauget . Afpiritibus autem ideò fit genitalis diftétio; quoniam fecum hi femper cum calore aliquid flatus deducunt, & quia propria caliditate dilatant , aperiunt , amplificant , attollunt ; quæ omnes operationes caloris exiftunt propriæ , & in partibus etiam neruaceis relucent magis . 3 Sed magna hic preftò repit controuerfia, an videlicet fiftulofus , neruofusq, penis à naturali facultate, vbiin Veneremprocumbitanimal,di ftendatur,ac dilatetur, ita vt vbi ad inftar folium exfe expanfus fuerit , fpirituali impleatur fubftantia , an verò ideo ad inftar folium dilatetur ; quoniam fpiritibus ipfis defluentibus expandatur. Galenus prime affertioni adhæfit,ni- G titurqueprobare aliquibus inftantijs , hoc fermonedetentis. Natura , inquit, corporis partes augens perfpiciénfque , fecit, vt ipfa citra doctrinam proprias actiones aggrederentur , cu ius quidem rei exactiffimum fecit periculum , badum, nuper natum, & clam matre statim fublatum alendo . Igitur mirum effe non debet, genitales partes eas actiones , quarum gratia factafuni , protinus ab initiocognofcere. Quid enim in rerum natura poteft effe admirabilius, quàm quòd nouem perpetuis menfibus clauditur os vteri adeò exactè, vt nec fpecilli acumen admittat ; perfecto autem fætu vfque adeò di fenditur , ut totum animal per ipfum egredipof fit? Populares tamen hæc propter crebrum euentum defpiciunt , quippe qui non quod re vera mirabile fit , fed ea folum , qua rarò vident , admirari confueuerunt. Non igitur du bites pudendorumfacultatem per fe doctam ef fe ,vt fiftulofum boc, neruofumque corpus , obi ad coitum infurgit animal, à naturalifaculta te, qua ipfum attollere poteft , protinus diften! datur , cuius rei fimile in corde, &arteria videre eft , nifi quòd borum motus perpetuus eft, eo quòd neceffaria fit nobis eorum actio ; fistu lofus verò nèruus non femper , fed cùm vfus requirit: Quum ergofic fuerit extenfus ,fequi, tur ex arterijs fpiritus , vti pulma thoracemob " eam, quam habet ad motum ipfiusfequclam, &c. Sedcontra hanc doctrinam infurgit ex recentioribus clariffimus çtate noftrà EuftachiusRu dius lib.z.de arte medica cap:46. vbi fortiffimis argumentisGaleni opinionemdeftruere nititur, arbitratus diftentionem, dilatationemque huius particule ad arterias, corque ipfum referendum effe, nonautem ad neruum à natura dilatatum : Rudijrationes compédiatim funt illę , cur videlicet, fi à natura penis attollitur, femper non attollatur ? fiquidem facultates circa propria obiecta otiari nondebent, verùmfemperexifte rein actu fecundo. Quod fi dicat Galenus, non femper dilatari neruum, quia non femper vfus requirit. Inftat Rudius, quisnam fit hic vfus ,& quando requirat ? Porrò arridet hæc opinio , & fatis intellectui plaufibilis accedit, ideòque libenter & ipfeaffentior . Tuinterim apud Eu ftachiumipfum pluribus cape , & nos inftitutum profequamur. Quòd fi dicas, quomodo ab arterijs fpiritus , &non fanguis etiam emanet , dum illi ad erectionem, & diftentionem profiliunt , præfertim cùm dicat Galenus idem , arterias fitulofi penis eundem vfum habere, ac facultaté, quaminreliquo corpore obtinent . Rudius leui negotio refponderi poffe exiftimauit, fi dicanturpenis arteriæ id plufquam alias habere, vt fcilicet in eaparte, qua penisradici infertę funt, quamplurimis foraminibus , ijsque fenfum noftrum effugientibus fint pertufæ ad hoc , vt fpiritus non fanguis arteriofus iu fiftularem illum neruum influat . Ingeniofa quidemfpeculatio, fed meoarbitrio dici probabiliùs , ac tutius po terat, vtómnes redarguendi abrogaretur occas fio,naturam huiufmodi arteriasgenitales leniori tunica, &rariori textura conftruxiffe , quate nusfacilinegotio, ad libitumferè animalis , par ua qualibet actione poffent per meatus fpiritus affatim exilire : aut, fi magis placet , dicas , vbe res fpiritus geniali percitos furore, & fomite, ignitos vimvndiquefacere, & fibi ipfis viam parare, tunicas difgregando ; adeò namque in cenfamconcipiunt libidinis flammam , vt geni talia , quafi ebria euadant' ; ideoque inuentus eft , qui fibi veretrum in eofurore auerruncauit abfque villo fere dolorisfenfu " Emanatfecundò virtus ere&tionis à corde , quia vtpræcitato loco dicebat Auicenna: Virga aduenit virtus erectionis , & ventofitas àcor de. Sed cur inquit Auicenna , à corde ventofitatemeuenire Dupliciter ex meo fenfu res fponderipoteft : primò quidem, quòd cordis ca liditas dum fanguinem in fpiritus elaborat , atque attenuat,partes aliquæ tumfanguinis,tùm aeris perinfpirationem admiffi in flatus degene rant, quipoftmodum inde per arterias demitquando ipfius cordis caliditas , aut nimis ferurtuntur; hocautem tunc potiffimum contingit, da, aut nimis eft fegnis , &languida ;fiquidem's V2- 3 Lib III Tract.D . 318 Gencanthropeix vapor flatuofus tam exceffu , quàm defectu ca- Aquaratione mordicat , acutie ftimulat, facultaforis gignitur. Idfatis manifeftum fit ex cordis palpitatione frequenti a flatibus:quotiefcunque enim à vegeta cordis expultrice flatus propè eam regionem vndecunque geniti non deturbantur, moram facientes tremorem pariunt, & palpitationem :quòd autem flatuofi halitus , & aercraffior arteriali fanguiniadmifceantur, Hippocrates libro de flatibusapertis verbis edixerit,quæ taliafunt Dico itaque & facrum mon bum tanc fieri,quumplurimus fpiritusper om ne corpus vniuerfo fanguini fuerit permixtus , sumenim, &c. Cæterùm virtus erectionisà cordeprouenit, vt ait Auicenna, quoniam fpiritus acorde , vt fupradicebamus,per arterias demiffpartem extendunt, augent , attollunt ; & hæc B ipfaratioeft, cur homines, &pleraque animantia, quæparuo præditafuntcorde , vt plurimum falaciora fint; namque ficuti cor magnum eft frigiditatis indicium;quòfpectatillud Ariftotelis, quòdnempe magni cordis animal timidum eft ; fic etiam cor paruum caliditatis eft argumentum:contrariorum enim eædemfunt rationes; cuiuseuentus Auicenna rationem reddens lib. 3.fan xi. tract. 1. cap. 1. de anatomia dicebat fic;quoniam calor eorum paruus eft ; in illis ve ròquifuntparui cordis,caliditas in ipfo eftpluri- -ma, coarctatur , & fit vehemens . Cum ita quecor paruum & latiores arterias , & fpiritusplurimosinfluat,profectò penis intentionem fortiorem efficere poteft, atque adeò iure dictum C eftabAuicenna, erectionis virtutem à corde manare: Atnon tamenibis inficias, flatum erectionis opificem, in ipfo quoque fiftulofo penis corpore gignipoffe, qui mox diftentionem moliatur, fed vtplurimum aliundè excurrere, probabiliuseft. Tertio fieri poteft genitalis intentio abimaginatione, quæ fupra fubditas corporis facultates ingens dominium obtinet : nam fecum quisanimo concipiens Veneris illecebras, ac mulierum lafciuiam, continuò circa infrenas libidinis partesmotum experitur irregulatum , cupidinemque micareperfentit ; hinc iure, fi re- &è memini,dicebat Plutarchus , quod cogitatio derebus Veneris excitat pudenda . Quinimò adgenium excitandum tantam vim cófert ima- D ginatio , vt nifi illa concurrat , quantum vis flazus , & fpiritus excitent , vix fiat erectio , autf fiat, mentis applicatione haud fouente , non perduret. Et hoc ipfumfignificare voluit Auicenna, dum textu fupra citato fcripfit, quòd inter caufas erectionis eft meditatio. Exdidis inferrilicet , quòd multitudo fanguinis flatuofi, è quofemenconficitur , potens caufa eft virilium diftenfionis . Infertur fecundò , quòd fortior membrigenitalis audacia, vt plurimum fit àfemine,& ab hoc vel quantitate, vel qualitate . Protenditur à qualitate , dum femen ipfum vel quiapræcalidumeft , vel quiaexaccidentali alitemque ad expulfionem irritat; ex quo colis preparatur ,& infurgit , vt vellicantem humorem extrudat. Fit extenfio à quantitate, dum genitalis humor nimis exuberans continentia vala diftendit, qua poftmodum propter affinitatem affectum intenfionis peni communicant : adde quod in largiori feminis vbertate maior ineft , fi ritè concoctum fuerit, fpirituum affluétia, à quibus efficaciter huiufcemodi motus proritatur. Hincdemumpateat, penis omnemdiftétionem naturalem effe motumquendam conuulfiuum breui tempore durantem abfque læfione, vt proinde 4. de partibus anim liu diceret Ariftoteles. Virga virilis inter omnia alia membracrefcit, & diminuiturfine fui lafione . Siquidem intentio, acdiftentio , cùm primumfemen effunditur , definit , quo cum femine flatus multi, & fpiritus emittuntur, qui inflationis funt origines ; aut ceffat, dum eiufdem halitus flatuofi materie ad aliaspartes deflectunt . Quæres, anficuti viri colem intendunt, dum ad venerea concitantur , ita etiam aliquid mulieres attollant , cùm libidine accenduntur?, Dicendum,mulieres quoque, dum genij dant operam illecebris , aut indulgere cupido, eft , parti culas illas , quæ dicuntur Nimphe, arrigere, & aliquatenus magnificare; eoferè modo, ijfdemque caufis , quibus in viris virga protenditur ; at particula eadem nonfic neceffariò exciri debet, quatenus muliergenerationi valeat incumbere, ficuti neceffarium eft, vt attollatur in viris genitale , vt Veneri , ac feminis fecunda iaculationideferuiat. CAPVT . An penis velin magnitudine , vel in paruitate excedens Generationi incommodet , vbi etiam de eiufdem rectitudine læfa. с VM facultates fermè omnes in inftrumento ritè proportionato feruentur: habent enim naturalia quæq; magnitudinis fuæ menfuram , hic dubitare quifquam poffet , num etiam in organo genitaliterminus magnitudinis requiratur , & ap ta quædam dimenfio . Profectò quoad latitudi nem, &longitudinem attinet, neminidubium effe debet, quin colis in ambabus his dimenfionibus excedens Veneris fœcunditati officiat ; fiquidem 4. Problem. Ariftoteles apertis fidibus, ait, eos, qui habent virgam maiorem, & longiorem,debilius erigere , &minus perdurare ; cuius rei eaprorfus ratio eft, quòd videlicet fpirituum fulcra haudpoffunt magnam adeò molem erige. re; 319 Gencanthropicia Lib. III.Tract.I. 320 re;& minus perdurare ; Cuiusrei& prorfusra ! A tio eft, quòd videlicet fpirituum fulcra haud poffunt magnam adeò molem erigere , & eretam diùfuftentare; ficuti enim congregats virtus fortior exiftit, fic difperfa longè magis eft imbecilla, & impotens . Quamobrem cumin grandiori pene calor genitalis , qui fpiritibus , inheret, nimium diffipetur, nihil mirum fapud eundemdiminutè, &languide protenfionis actio efficiatur. Quod experientia palàm comproBatur inijs omnibus, qui mutonem ingentem, & eraffiorem obtinent , omnes enim adVeneream paleftram frigidiores , ac fegniores exiftunt cùm autem virile inftrumentum tantò genera tioni fit efficacius, quantò intentius arrigitur hinc fit, vtnimium excedens penis , & qui rite B nequeatprotendi,fterilitatis noxam pariat. Adde quod, vt fæpius ex r. de generatione anima lium teftati fumus , qui prælongum à natura penem adepti funt, infœcundiores viuunt , eò quòd per longum du&tum fpiritus obtundi, ác diffiparicontingat. A -Sed quid de paruo dicendum eft ? Porrò omnis errorin defectu longè deterior eft , quàm in exceffu, & fortè huc addicari poffet illud Hippocratis 1. Aphorifmorum 4. Omneenim peccatum,quodcumq; fuerit, maiusfit in tenuibus , quam in paulo craffioribus . Et quidem natura potius vti manca , quam vt fuperflua infimulari folet , deterius vt auara, quàm vt prodiga laceffitur; Auarus enim ex Ariftotele in C econom! prodigo deterior eft . Quamobrem paruum nimis genitale ineptius eft, tum quia nequit eoufque pertingere , quò neceffitas exigit ; cum etiam quòd codem nequit mulierfic demulceri, vt generationi præftare valeat concurfum , fuam feminis afferens portionem ; ideoque Auicenna , &alij de generatione folliciti medicamina docent, quibus exilis impensè , & breuis virga magnificari , & produci poffit. Illud non negauerim breuius , & exilius genitale fortius, intendi poffe , atque adeò quoad protenfionem , & feminis efficaciorem jaculationem ex hoc aptius effe; at nihil prodeft, dumexalijs capitibus fterile idem eft, plurimumqueconceptioni aduerfetur . De gibbofo, & inflexo pene fatis fit dixiffe illum ineptum effe , non modo quia imperfe Aè erigitur , fed quòd recta fundere nequit ; quantum verò neceffaria fit feminis recta ia culatio, docuir Galenus xv.de vfu partium , &nos retulimus fupra . minu eid ended 5 mlom shem D Jich mitp .. C CAPVT VI. De producentibus virgam . J round ? ORPORISpulchritudo inquadam partium fymmetria, & proportione confiftit, ita vevnaqueque particula & magnitudinis, & figura confonam dimenfio nem obtineat , qua fine deforme indiceturcorpus . Sanè huic membrorumpro portionate menfuræ maiores noftri opere mul tum impendebant : quandoquiden paleftrarum occafione, ac thermarum,quibuscommuniconfuetudine vtebantur, quotidie nudata corpora oftendi eratneceffe : turpe autem, ac monftruo fum exiftimabatur, corporis partem aliquam informem intueri , aut eiufdem aliquod membrum vel inconcinnum , & mutilatum, vel deficiens , vel quoquomodo improportionatum apparere ; vt proinde nec parcerent remedijs, quatenus concinnam particularum fymmetriam , aptamque feruarent dimenfionem . At noftris hifce temporibus quando gymnaftica exolénerunt certamina , ludufque omnes, & paleftrici , &pancraftici dimiffi funt , necnon etiam balnea cefferunt; ideòque corporis,partiumque defectus minus apparent , nemo noftrùm membrorumftudet recta difpofitioni, aut æque conformationidat operam. Cum autem prifca illa ætate contingeret, quempiam habere penem vel decurtatum nimis, velpræputio nudatum ; quod haud minus turpitudini adfcribebatur, quámfi corporis alia quæcumque parsprinceps mutila, &imperfecta fuiffet , indè magno ftudio & colem obtegere diftendendo præputium,& exilem, breuioremque dilatare, ac producere niteban tur . Verumenimuerò licet balnea, & paleſtræ exolenerint, vt iccirco breuioris admodú penis nonvideatur ampliùs habenda ratio: non tamen ceffit Veneris vfus , aut generationis opificium eft exoletum ; imò hac noftra tempeſtate multò magis floret , &viget; vt ex eo tantò magis genitalis proportioni ſtudere debeant homines, quantò egregius eft generationis opus, quàm Gymnaftica Enimueròrecta naturæ operatio ab inftrumentis emanat, debitam & magnitu dinem, & figuramferuantibus, quibus ficareant, dubio procul imperfectè illa eadem agunt. Quotiefcunque igitur impendiò breuis , ac tenuior eft genitalis fafcinus, vtique generationi eft inutilis , quoniam in Veneris tripudio , vel ad matricis collumnon pertinet, vel ab eiufdem orificio non comple&titur ; fi non complectitur, neque in muliere, neque in viro nectar Cytheraicum delibatur: hoc fi defit,femen neutra ex par. 翼 te 321 Geneanthropei æ 322 Lib. III Tract. I. te emittitur; at nifi femen effundatur,generatio A nullafit ; igitur àprimo ad vltimum fi veretrum nimia peccet breuitate, prolis germinatio fieri nonpoteft. Vtergo eidem generationi , qua, non eft quicquam in rerum natura præftantius, occurratur, medicis auxilijs & produci, & magnificari debetpenis . Meritò ideò Gabriel Fallopius libro de decorat. fcribit folitum fe effe monereparentes , vt ftuderent in ætate infantili magnificare membrum puerorum ; magnum ctenim, vt ille ait, inutile nunquam erit, &fi fuerit inutile, hoc rariffimè accidet ; tunc enim tantum quandofcapus excedit in longitudine , eò quòd contundit vterum , & os matricis , conceptionem impedit ; fedenim vna è potiffimis caufis fterilitatis in viro eft breuitas virga. Aga- B mus igitur prius de modo producendi penem , qua in re nil de meo , fed de Fallopij penu eruta cuncta apponam , vt meo pluspudoris fit calamo, plus honeftatis & auribus. Fallopij libro de Decoratione cap. 17. DE MEMBRORVM BREVITATE, & primo de cholis longitudine . TNboc tractationisgenere nonfolum arte ema- • tit femen, nec fit conceptus , ideò arte craẞum faciendum membrum boc. Ego moneo parentes, vt ftudeant in atate infantili , vt magnificetur membrumpuerorum : magnumetenim inutile nunquamerit, & fi fuerit inutile, hoc rariffimè accidet, quùm enim nimis longum erit , folet eterum contundere, &os matricis , & impedire generationem . nimis autem breue , aut femper, aut frequentiùs incommodumerit . Demagnificando igitur membro agamus in hoc autemduo obferuandafunt, & quòdpoffumus producere pudendum, & quòd poffumus craffius reddere . producimus , quùmfacimus in longum crefcere : augemus verò ,fi efficiamns multam , &frequentem extenfionem. non .n. augetur augumento pinguedinis , & carnis , fedoportet , vt nerui cauitas fiatmaior , namquoties cauitas amplafaElafuerit, & protenditur membrum, &fi adfint vapores , ac fpiritus , crefcit : primum aut loquamurde longitudine. Hocpoteft fieri .fi impe-.- dimenta auferamus : inter impedimenta eft frenum, velcanis conftri&tuspudendi, canem vocamus partem illam , quam filellum vulgò appellant , qui ligat præputium in parte inferna cum glande iuxtacanalem . qui habent canem decurtatum , nonpoßunt in longum producere pudendum, quoniam facit dolorem canis ille, &fic non poteft diùconfiftere tenfumpudendum , & impeditur eius incrementum: nam caufa magnitudinispudendi est frequens eius diftenfio ; vnde inCcumbentes Veneri, & continuò tenfum babentes priapum, longum babent , magnum . ideò Secemus pertranfuerfum canem ; alterum est, vt obferuemus loca neruorum . in dorfo pudendi funt nerui in deftro latere (vt vidištis in anathome ) quoniam neruofus eft priapus . oportet videre, annerui fint tenfi, analiquæ chordatenfa fint , velpercipiamus aliquotgrana, vtgrana milly : &fibor eft ,funtganglianondolorofa in neruis , & veluti nodi impedientes neruos , in boc cafu auferenda tenfio , laxandifunt nerui, per emollientia , &laxantia, vt ol. amigd. dulcium, vel communi maturo . facit & adprodu Etionem aliud. ut aliquando nos efficiamus , vt tumore aliquo præter naturam laboret pudendum. poteftautemintumere , vel rationefpirituum, &non erit præter naturam, potest vel tumorepræter naturali tumere . &ideò ad illa acriaconfugere debemus . pueri per ludicrum falent vti bis medicamentis . Antiqui folebant inungere glandem, velpræputiumlacte ex volubili latifolio , quod fmilacem lenem appella mus, acre estmedicamentum, inflammat, &facit quafipriapifmum . fimiliter lac ficulneum praftantiffimum eft ,fi velglandem , veltotum padenduminungamus. lactaria , tithymalos vo cata à Gracis ,fiaccipiamus charatiam , vel aliud fimile , præftantiafunt . Verùmin vfu iftorum Imedicamentorum opus eft, vt incumbamusardociate partes quæ natura breuiores , &tenuiores funt effectæ : continen turquoque & partesdecurtate aliquo cafu , vel agritudine , velfectione , & vulnere , qui omnes affectus cùmpendeant à diminutaquätitate infra id,quodestfecundum naturam ; ideò curationem aggredidebeo. Partesfupra modü auçta ladentes actione,requirunt eandecurationis ratione, quia fupra naturamfunt . fedprimùm de tenuibus partibus, atque breuibus ànaturæ defectu genitis , non demaciatis , agamus . inter quaprimum locum obtinet cholis , velpudendum , quodita breue eft , vtturpitudinem non leuemfaciat in compofitione corporis humani. Hoc non tractant Recenfiores , quia honestius factumgenus hominum non videtur nudum , vt antiquitus, quando in palaftra, & balneis continuò inuicem videban tur. Verùm be partes , cùm iamtecta ferantur, D turpitudo ceffit loco , & ideò de hac non tractare. deberemus, neq; enim videturpertinere ad Medicum,qui ornat,fedadeum qui curat. At quiabac prætermittitur àpracticis, ideò ego de magnificatione cholis aliquid tradam fipulchritudorequiriturpro pulchritudine tradam. fin minus cum Auic.me excufatum habeantfeueri ifti, & tetrici viri quidumvult doceremodu magnificandi cholem,cu turpè videatur Medicode bis agere, refpon det buic obiectioni,quòdtanta eftneceffitas confer uationisfpeciei, quodobfcanorum etiam habenda eft cura; nam nifipudendum conftringatur à vulua, voluptatenon afficitur mulier , nonemit- X fi, 323 Geneanthropeia 324 Lib. III. Tract.I, ri, & doloriinfigni , & pueri bis folent delude- A re alios . Ratio medele eft, vt contemperemusfer uorem cumvfu lactis , &linteolis lacterepletis, vel decocio maluarum , vel decocto violarum , vel oleo cerato violato , vel ol. rof Mefues, & obuoluamus caput pudendi . Ego refectofreno, & emollito dorfu, duplicato boc medicamento vidi crefcere adquartam partem. Faciunt adproductionem etiam tractationes , calefactiones , vfus veneris, atque medicamenta , fcilicet fynapifmi, dropaces, &c. at inter extendentia inep tius inftrumentum eft fus veneris ; quia non diùremanet tenfum : concidit enim . oportet au tem, vtdiutenfum maneat , & enim copiam fpirituum adeße, neceffe eft . Hoc fit medicamen tis calidis , &alijs rebus calidioribus, etiam B quòd nonfint medicamenta . Hacratione vtuntur Rhafis, & Auicenna, vt continuò ter , quater,fexcies, & decies indie fricetur membrum; fricandum autem non ficca manu , fed inuncta lacte ouino. fed qua ratione ? non reddunt rationem. addamus nos . quia lac obstruit meatus,& itanondifcutiuntur fpiritus . lac etiam potest gignere ex fe fpiritus fimiles fpiritibus fanguinis. præterea lic emollit , ac laxat , precipuè fi pingue eft. prætereaquafi fuanatura experimento confirmata, illudfacit Addit Auicenna , vt fricemus faltemaliquo pingui &fi effet ex pinguibus , que faciunt ad proritationem veneris, tantò præftantius, vt fieft pinguedo excaftoreo : infummafricatio eft, quefacit tenfionem. Addunt etiam , vt ab exterioribus tenfum reddatur : boc autem fit picatione , impofita pice eadem ratione , qua dictum est fupra . Poffumus etiam vti dropacibus reliquis . "Nos utamur unguento ex thapfia ; fed cum his om nibus adbibete portiunculam mofchi: vel,fi mofebum, & zibettum adhibeatis mixta cum oleo amygd dulcium, non inuenietis medicamentum prastantius ; concitat, proritat fanguinem, & excitat appetitum Veneris , & boc habent pro Secreto maximo. His rationibus per tranfuerfumfricando, extendimus priapum Fit etiam boc calefacientibus , vt testa ignea accepta intra crura, velpannis calidis . fedobferuate , vtfta tim quàm concidit pudendum, erigatis, velpannis calidis , vel alio calido ; nam hoc iuuat pueris, & etiam confiftentibus ; fed aduertant imbecilles , non abundantes copia fpirituum , ne extenfa vafa fpiritu implere non poffint . Hoc autemfiet per medicamenta propofita à practicis. Hoc quod dico , & quod in pofterum dicturusfum, neceffitate generationis coactus affero, non quòd quid contra legem, aut contra bonos mores promulgare audeam . Scriptores proponunt っ medicamenta pro amplificando pudendo , que agunt à tota fubftantia . Ego non vfus Jum ipfis,fedfemper deueni adilla inflammanD vermes terreftres , quos vino ablutos exiccamus, in puluerem vertimus , & cum ol fefam. vel amygd. dulcium mifcemus . Aliud proponi tur à Rhafi, & defumitur ab Auicenna, vt accipiamus recentem nucem Indicam , & aperia mus , in ifta nuce reperiemus aquam dulcem in interna medulla . accipimus fanguifucam , & relinquimus in ifta aqua feptem diebus , poftea extrabimus , & contundimus , & pudendum illinimus . Ego non expertus fum . Referunt Recentiores ex Diofc. quod vfus coriandri in cibarijs praftans eft . tardè hoc agit ; nec ego nimis fido , cum alia babeam medicamenta . Jifcirem nodum leniendi priapifmum ex cantharidibus , illud effet præftantiffimum remedium , fed eft dolor incomparabilis, ego nefcio antidotum, ideò de medicina non fum follicitus . [ Anno 1539. Superueniente Quadragefima , quo coronatus eft Carolus V. Rom. Imp. & capta eft Florentia Exercitus Hifpanus Mutinenfihybernauit in agro , in loco , qui dicitur, La Baftia , feptimo lapide diftante à Ciuitate . erant infolentes milites malè tradantes villicos , ex quo apud Ducem cùm bi conquefti funt . Duxmifit Scribam fuum, qui non erat bomo admodum fanus , cui Militum præfecti exhibuere cantbaridas , incidit in priapifmum, & cum redÿßet in ciuitatem in concione oftendit mentulam timens f venenatum effe fumebant quartam partem cantharidis, contundebant , addendo piper , cinnam, & gariopb. efformabant pillulam , & ex- bibebant , fanatur autem fine dolore , & fubi tò , & tuto fucco cuiufdam berba , quam illi Hifpani propinarunt . cuius figuram ego ignoro. ] Sed in boc augumento etiam municipales leges ponunt terminum: namaliquando non nulvolunt babere nimis vaftas bafce partes . Ego vellem, vt tantum in paruis hoc fieret , decurtate partes tantum debent corrigi , & magna fuo infitu permittenda , & non in maiorem attollenda molem . CAPVT VII. Dementa ad Generationis humanæ opportunitatem amplificanda . N ON fat eft , Viri genitale opportunè longum exiftere , fi exilius nimium idem fit ; fortè enim phalli apta amplitudinis moles magis neceffaria eft, quàm longi- tudo . Nam fi breuis eft, eò quod femenè longinquo iactari poteft, atque ad vterum ipfum peruenire , tecnogoniæ penitus inutilis minimè erit . Verùm tenuior , ac fubtitia dicta. Ifta autem medicamenta funt primollior impendiò fit , cùm neutiquam ab ore matricis, 31 Geneanthropeia 326 Lib.III. Tra&. I. cis ,vt pareft, eomplectatur ; nce exparte viris neè ex parte mulieris fiet voluptatis refolutio, defeminis colliquatio, fine qua conceptio ha Beri nequit ; Vt ideò Auicenna magis fuerit follicitas de craffitudine , quàm de virge longitudine . Quamuis autem recenfita fuperiùs auxilia identidem ad colis amplitudinem faciant; funt nihilominus quæ peculiariter eiufdem molem elaborant . Quamobrem , relicta volubili folio , quòd etiam ab Auicenna commendatur, lenitio in primis ad penis amplitudinem plurimùmconfert, fi vt placet Arabibus calidis eleis, atque adipe fiat; vel fi fuper eo copia calidilaEtis affundatur, facta prius cum afpero panno fricatione, quatenus intimè penetrare valeat . Verumdicetaliquis, cur tantopere, tum ad pro- B ductionem , cùm etiam ad corpulentiam penis commendetur lac; eft nein hoc uirtus aliqua Occulta, qua incrementum hoc efficiat , anfecus? Non occulta qualitate , fed manifefta prorfus, &extemperie id operatur , cùm enim fac fit pinguis, & craffa quędamfubftantia, dum fefe in colis meatus infinuat , illos obftruit, occluditque, quare fpiritus indè nec exalant, nec difcutiuntur, fed inibi perfiftentes , atque etiam concrefcentes dilatant , amplificant ( vt eft ca loris natura) penis neruaceam texturam , quæ diftentionemapta eftfacillimè recipere . Similiterquoniamlac optimè, facilifque fubftantia par ticeps eft , fpiritus eò affatim enutriri , &reftau raripoffunt; nam cùm lac nihilaliud fit, quam puriorfanguis permaiorem coctionem elaboratus;hinc fit, vt perinde acre fanguine fpiritus ab illogigni, &fouerivaleant: fpiritalis enim fubftantiæ nutritio non folum ab interni alimenti coctione fieri poteft, verùm etiam ab appofito extrinfecus nutrimento, & grato, nutricioque vapore. Præterea lac emollit , laxat, pinguefacit, incraffat, id quod clara experientia manifeftumeft: Pari modopicationes , ac dropacifmi efficaciffimierunt; & quidem longè magis ad ampliandum, quàm ad elongandum ; quoniam, vt inquit Auicenna attrabunt fanguinem; & retinent vifcofitatefua,& coagulant fua pin guedine.Commendatur infuper ab Auicenna aquaalbedarungi, ideft bafilici adhibita pro tuin pene. Adhuc vermès terreftres vinodilu tos,&dein exiccatos, ac tandem inpuluerem redactos, oleoque fefamino , vel amygdalarum dulcium oblinitos arcana quadam proprietate efficaces , plerique auctores extollunt, cuius identidem facultatis, & proprietatis dicuntur effefanguifuge eodémodo,quolumbrici paratæ. foRhafes proponit medicamen hoc è fangui fugis , tale arte paratum . Accipiatur nux Indicarecens , &aperiatur ; in iftanuce inuenietur aqua adulcis in interna medulla; includatur in aquagifta perfeptem, aut octo dies fanguifugay extrahatur poftea, contundatury & illina Atur. Sanè hoclinimentum, vt ipfe arbitrorpotentiffimum eft ob vnitas proprietates fanguifugæ, & Indice nncis liquoris . At queres , quanam facultate , feu virtuteputandum fit agere fanguifugas Profectò licet hasratione vifciditatis ingenita dici poffint agere qualitate manifefta, vt fupra di&um eft de la&e , quate nusprohibent fpirituum exalationem; nihilominusnon eft ijfdem deneganda occulta quædam proprietas, quaid præftent arcano quodam inftinatu , nature cognito , nobis autem occulto . Dici enim poffet, quòd ficuti proprius eft hirudinum inſtinctus, dum viuunt, venas velabfconditas inuenire, atque exugere auidè fanguinem; ita etiam quòd eundemliquorem allicere poffint extincte , quacunque corporis parte amplicentur; & hæc meo iudicio haud fpernenda fpecu latio eft; namarcanæ proprietates naturę vel à Coelo infitę, fi credamus Aftrologis, vel confequentes ad tale temperamentum , vt meliores Philofophi ratiocinantur, in aliquo viuente ex obitu ftatim non definunt, fed tam diù feruan, tur, quandiùilla qualitatum harmonia, atque elementorum mixtura perfiftit : quoufque per putrefactionem foluta , proprietas infuper arcana inde refultans , diffoluatur . Quod quidem poffet multis experimentis confirmari ; ſed paucis contenti erimus . Primum experimentum elicere lubet ex Horapolline in Hierogly phicis, vbi fcribit , quodfi vefpertilionis ala applicetur foramini , in quo formicarum plena refpublica degat, formica potius deperirefame, quamforas adpredam egredi eligent, ob innatam, quam habentcum vefpertilione antipathiam, &ferale odium . Iamdico ego,ifthæc proprietas ineft vefpertilioni, dumviuit ; atquo niam eft virtus ad eiufdem temperamentum confequens, quod quidem temperamentum anima recedente, ftatim non perit ; fit ideò, vt etiam vefpertilione mortuo, aliquandiù infuis partibus remaneatarcanus inftinctus; quoufque infigni putredine accedente , facta in qualitatibus eximia alteratione , elementorum fymmetria diffoluatur; anima enimtemperaturę , eiuf queproprietati nihil addit , velderogat , fed feruat eafdem. Siç in cheli , & fidibus , fi ex ouillis inteftinis cófectis chordis vnaèlupo affocietur, præterquamquód harmonia difcrepat , nec vlla ratione cum cæteris temperari poteft, ftatim relique chordefraguntur, fugientes infito odio naturam lupi aduerfam,fibique perpetuò infenfam. Sic pariter fi ouis , &lupi corium fimul collocentur, pellis ouina maceratur, expilatur, pei nitufquetabefcit. Eodem modo videre eft plu rimasherbas, quæ ob arcanam virtutemfugant ferpentes, dumvirent, ac vigent in pratis ; nec tamendumàradice excerpuntur, aut exiccantur proprietate illa denudantur , vt pater; quandoquidemetiam tum à Venenispreferuant, Id C D X z autem 327 Geneanthropeia Lib. III. Tra&. I. #18 autem ex eo contingit , quòdlicet herba viuere,,A ac vegetare defierit , non tamen primam elementorum temperaturam, aut fi volumus Aftrologis blandiri, illam cœlitus àftellis emiffam proprietatem , amifit . Verùm vbi primùm putrefit, quoniam ex putredine qualitatum primarum foluitur nexus , & harmonia , ceffat hęc virtus , &fecreta qualitas . At quò fermo lapfus eft ? Quippe digreffi parumper fumus , vt inftantijs quibufda probaretur,fanguifugas contufas , & emplaftico modo peni illitas arcana proprietate còfanguinem accerfere poffe, & con fequenter augere Priapum . Ad hunc igitur, ex quo difceffimus, regrediamur fermonem . Sanguifugæ tum ex proprietate, quam ftatuimus, cùm etiam ex eo, quòd altæ fint liquore nucis. B Indicæ, quæ maximè pinguefacit: vnde emaciatis apprimè commendatur , colem amplificant, dilatant, & incraffant . Kecentiores ex Diofcoride referunt , coriandrum etiam facultatem obtinere amplificandi virilia ; fortè exeadem ratione , qua creditur femenaugere , & libidinis motus excitare ex eiufdem Diofcoridis opinione. Fallopius cantharidum oblinitionem , vt præftantiflimum auxilium celebrat ; fed quo pacto inungi debeant, fe nefcire fatetur . Forfitan cantharides ex eo id faciunt, quòd humoresperrenes, &fanguinem per vafa vretera , & veficam ftatim deducunt, vnde eft, quòd priapifmum inducunt , & à multis in lithiafi , & affe &tibus nephriticis paffim vfurpantur. Quinfæpius in praxi obferuare eft , eos, quibus ex febris malignitate vrina fupprimitur, aut etiam ex alijs caufis , fi cruribus è cantharideapplicentur vefficantia , paulò poſt lotium reddere , & fæpè etiam fanguineum . Sed (parergon)vis eliciendi fanguinem aufertur cantharidi , fi ameos portio immifceatur; mirum fanè eft, quantum noxix , feu deletheriæ qualitati eiufdem hoc femen refiftat . Verùm enimuerò cantharidum vfus ad genitalia mihi Hullatenus arridet.; ex violentia namque cruciatus maximi , doloresque atrociffimi inde exoriripoffunt At Priapus non doloribus , & preffuris , fed illecebris potius , & blanditijs nutritur, & concreſcit , non trifti , fed fuaui magisfenfatione extollitur ; nec erigi , aut extendi gaudet ab inflammatione , fed à naturali calore, leni, & miti Cætenim nemoftudeat has partes redderefibi nimis vaftas , quoniam erunt fimal &fegnes, & flaccidæ , atque adeò geniali fymplegadi; generationisque operationi magis ineptæ , eòquòd, ficuti ex Ariftotele fupra diximus, difficilè , ac fegniter eriguntur . Profectò funt molliores iuuenes, libidini obtemperantes, genioque fauentes impuro, qui nihil aliud exaAius ftudent, quàm educare virilia : adeò vt of portuerit,Municipialibus legibus eos coercere magnitudinis harum partium ftatuendo termi num. Ad hæc tandem que fcribo , dubet appo nere id, quod Fallopius idem pie profitetur. Hoc quod dica , quod in posterum dicturus fum, neceffitate generationis coadius aßero ; nom quòd quid contra legem, aut contra bênes mor res promulgare audeamte sitrus CAPVT " VIII m De penis vasta male diminuendat S S ALAX ille Priapus à ratione, apoltata amenos deliciarum hortulos peruagans : molles e rucarum fyluulas perambulans; circa geniales libidinis flofculos oberrans ; mellitas Veneris vn das affiduè potizans , illecebrofas luxuriæ fca, aurigines iugiter delibans;prurienti Geniofemper blandiens fermè hydropicus euadit , & ad tantam molem excrefcit , vt per arguftos nyme pharum canales pernatare;nequeat: Dryadum, & Napearumfores penetrare non valeat , qua tenus Generationis moliatur opus, femenque fundat prolificum. Quidigiturin tali negocio opus eft facto ? Nempè optimain primis infti- tuenda eft vidus ratio , vt mos obtinuit in ome nibus præternaturam affectibus , necnon cibor Crum qualitatem , &quantitatem præfcribere Quòdpertinetad quantitatem , ciborum parua moles adhibeatur ; in omnibus enim tumidis corporis affectionibus parum comedendum eft : fiquidem ex Hippocratis doctrina Carpa ribus bumidas carnes babentibus famem adbis bere conuerit, fames enim exiccat; femper au❤ tem corporis excrefcentes tumores humiditatem arguunt fuperfluam . Et verè ex omnium fermè opinione non eft luxuriantis alicuius par ticulę frenandæ , &minuendæ remedium effica cius, quàm nutrimentumdemere . Quare par ciùs prandere, parciffimèque coenare debet, qui valta aliqua corporis parte exuberat .Adhuc vino vale, dicere debet hoc etenim affluen D ter humores, & fanguinem in primis ad protuberantia membra deducit, Omninoinfuper ea omnia, quæ Venerem excitant , Priapum etiam nutriunt', augent ; vt ideò, vitanda, quoadqualitatem, fint vniuerfa , quæ ad colis ere- &tionemfaciunt cibaria , cuiufmodi funt bulbi, pineæ, nuces amygdale , ciceres , carnés co. lumbarum , & cuncta prorfuscalida , ac flatuofa , quæ aptafunt excitare , ac tumefacere phallum . Adhibenda potius lens, cucurbitala &uca, & frigida quæque olera , que velfemen minuunt, & extinguunt, vel genitalis rigorein infringunt; ficuti enim tenfiopenem producit, atque amplificat: itazeclinatio minuit eundem. 1 Ve- 349 Geneanthropeix · Verum , & hic oritur non indigna quæftio, | A num videlicerad colem diminuendum ,feu ex rentrandom conferat vfus Veneris ; & quidem aliquo pactoconferre videtur , quoniam vti ante Veneris voluptatem protenfus inftat colis , ita poft illam concidit, & languefcit illicò . Cum itaque extenfio magnificet, eò quòd fpiritus calidi confpirent vndique dilatantes , ac protendentes; iccirco Venusmagis , quam eiufdem abftinentia conducit ad imminutionem . Verùmhæc ratio profectòprobaret , fipenis ipfe deberet feruari protenfus abfque Venere , vtrarione allata infertur . At nos volumus , illum effe omnino fuppeditatum , & refra&tum Sedquifiet hoc? femen vtique , & fpiritus infrigidando , ne pruriant, ac titillent ; fic enim B haudquaquam cauda rigebit : quibus verò auxilijs id fieri poffit , alibi fusè demonftrabimus. Quod pertinet ad Chirurgiam , quæ fecundum præftat in affe&ibus auxilium, abftinendum penitus eft à frictionibus ipfius virge , quoniam fpiritus , ac fanguinem aduocant. Adminiftrari nihilominus poffunt infepofitis partibus ad deriuandum , vtputa in brachijs , & fpatulis furfum , nondeorfum agitando , eo quod femen à fpinali medulla delabitur. Cæterùm propè hanc ipfam regionem applicari debent cucurbitula cum, &fine fcarificatione , idque non femel, fed fæpius efficiendum , &fi opus infimulfuerit,fanguinem haurire è dextrabafilica primùm, deindeavenapedis, vel poplitis . no one get que Lib. III. Tract. L. 330 affociari poflunt , nimirum caliditas , & frigidia tas, animaduertendum eft , quòdlicet empla ftris potentialis frigiditas tungi faltem debeat, quatenus deie&tus penis , acproftratus decumbat, ipfumtamenfrigus haudmultum excedens effe, par eft, ne fortè genitale mortificet, impotensque,ac fegne reddat ; vt eft exempli gratia cicuta, hyofciamus , lolium , &folanum . Quarè aut his abftinendum, aut funtcalidis contemperanda ; Que quidem calida , &ipfa refracta effe debent, nefpiritus , &fanguinem ad pudendaducant vberius , ex quo deindè fuppeditetur incrementum . Poterunt igitur emplaftra confici partim exalumine , abrotano , cumino, fulphure viuo, cœpe alborum liliorum ; partim e fcoria ferri , eiufque limatura , è creta, quæ col ligitur ex cultrariorum rotis , ceruffa , camphora, bolo orientali , farina lolij , pfillio , galla im matura, lente, plantagine , cicuta , &fimilibus, quorumingens fylua eft apud medicos; non quie dem exhis omnibus,fed ex paucis, Erit quoque efficax ex cochleis emplaftrum , fi præfertim admifceatur aliquidrubræ terræ , & melle excipia tur vnà cum radicibus confolidæ maioris, & nullo modo auferatur, donec exfe decidat . Linimenta erunt uaria, in primis oleum lentifci, therebintinum , menthe, mafticis , papaueris, & fimilium; Perfufiones ex gelida potentes etiá exiftunt, quandoquidem delabentem fanguinem, & fpiritus confluentes reuellunt , atque conCftringunt infuper, & corrugant , vt frigoris natura eft conftipandi, & compefcendi. Hifce ergo adminiculis poterit Mutonus hydropem exuere, & fe fe inarcas quafque cellulas infinuare . Atqui interim relinquat deliciarum hortulos, fyluas erucofas, lafciuos flofculos, Venereosla tices, & genio increpet ; hydrops namque Priapidiuerfus in curatione eft ab aliarum partium hydrope: illi enim prodeft aqua , huic interdicitur: illi frigida , calida huic , & feruida etiam competunt , Poftremò quòd fpectat ad pharmaciam ex hocfonteplura legi poffunt auxilia , multainterna,externaplura; interna quidem, vti funt apozematafanguinem refrigerantia, exiccantia, feminifque acumenhebetantia, nec nonpotiones, calidos purgantes humores: externa medica-- mentaaliafunt,quæ exproprietate,feu totafubftantiaagunt, alia manifeftis qualitatibus operantur. A tota quidem fubftantia in partes tumefactas mirabiliter agit fanguis tefticuli por cini, quo vtitur Auicenna , &alij ad nimium exuberantes mammas extenuandas : item fanguisterreftris erycij, veletiam teftudinis , qui & ipfi excrefcentias adimunt . Refert Fallopius libro dedecorat. cap.az edoctum fe effe à Ve- D tulaquadam medicamentum, luxuriantia nimis vbera miraquadam ratione infrenans, illudque effe menftruumfanguinem , qui primòà Virgine Auit ; quamuis , eodem Fallopio auctore , fiue decimus , fiuè centefimus fluxeritcruor , identi dem exiftit commodus, &vtilis ; idque expertum fe effe, profitetur . Hoc ipfopariter medicamentoputarem ego, valdè conftringi , corrugari, & penis luxuriantem audaciam cohiberi, cuius neruaceanaturafacilè compefcitur . Qua veròprimis qualitatibusagunt,plurima funt, fed potiffimum inun&tiones , & emplaftra exiccantia; Verùmquia cum ficcitate ambæ qualitates V CAPVT IX. Denodo Verpa . ENERI nimium addictis , inquit Skenkius 4. obferuationum medicinalium rarum affectionis genus antiquis ignotum, quodfpeciei propaganda aduerfatur , interdumaccidit; Etenim (ipfa profequar auctoris verba ) genitale diftentum , ac Spiritu turgens trifli cum dolorisfenfu diftorquetur , quofit , ut femen in vterum recta eiacularinequeat . Hoc morbi genus appellant non \nulli nodumpenis, nam , &fidemiffo, &flacci- do 331 33.2 Geneanthropeia Lib. IILTract.L. do genitali nibilpercipiatur incomodi; partica- A præcauendumè lue Veneriafacultate pollet;fi· lam tamenpertractanti paruulus quidam tumor i faba, vel glandula fpeciem referens percipitur . Haicaffe ui plerofque vidi caufe ignaros emol lientia adhibuiffe , quòd arbitrarentur,fe duriuf culam illam fubftantiam , quafi bumore affluxo imbutam difcutere poffe , fed tantum abfuit, ot id præstarent, quòdetiam quotidie in deterius lapfi fuerint: Namarietini cornu in modum in illud latus, quo tuberculum eft , mentula reflectitur Sed age caufam patefaciamus . Primum tamen inmemoriam reuocare oportet,genitale viri nihil aliud effe , quam duo ligamenta àpubis oße exortarotunda, atque intus arundinis in modum caua, fungofa tamen , &rarafubstantia præditag quefpiritu influente turgent ; Qui verò Vene B. ri nimis indulgent , frequenterque , & diù, vt mulierculisplaceant,diftento funtgenitali, in hoc malum incidunt ; etenim fpiritus ille inclufus inaliquam alterius ligamenti concaui partem impetumfaciens , eius particulam , ità impellit ot eam releuet,ac protuberare faciat, quo fit , vt quantum latitudini affe&e particule adijcitur, tantumlongitudini detrahatar Quod veròprotuberat mentule, id ex propria natura ligamentali , nonautem ob nouibumoris affluxum acci dit, vt morbus infigura, non in magnitudine cenfendusfit. Sati igitur ex iam dictis conftare videtur , quòdemollientia adhibentes à rationé recedant, & affectum quotidie augeant , cùm laxa tùm compingi, & roborari poftulet. Hactenus Skenkius exeurantio . Euftachius quoque Ru dius huiufce obferaationis fe auctoremfacit, verùm abAurantio ipfo fententiam excerpit , nec illi tamen acceptam refert . Sed ex eodem Aurantio præftat remedia recenfere his verbis : Conueniunt igitur, que procidenti vmbelico, at que bernijsdefcripta funt; fotuspræterea exvi no auftero, nigro,in quogalle, abfentium,myrtilli, balaustia ,fumach , & eius generis efferbuerint. Commonefaciendi funtinterim agri, vt à Venereis abstineant, velpenè vtantur vfquequoaffeElaparticula confirmetur . Sedbec adnouiaffeEluscognitionem, & curation mdictafint fatis, fimibi ad hunc vfumprobata medicamenta adijecero. . Aque nucum pini, nucumcupreffi, ompbacij, aqua myrtilli an vnc. 3. mifce, & exbis tepidis lintea madefiant , genitaleque obuoluatur. Aliud R. corticum myrobalanorum citri1.norum, myrob¸ chebul, až vnc. 5. nucum cupref fi numero 15. pini numero 4 rofarumrubr. p. 1 . abfyntbij pontici. m. 1. gallarum, granorum myrti, feminisfumach. an. drach. Contundantur, incidantur, macerenturque omniain vino nigro austero , & aqua nutum pini, acdeftillenturperbalneum, egredieturque aqua magna vir tutis ad conftringendum . Hac decoctione tepida madentia lintea adhibeantur : pradicio enim affectui curando , aptiffima eft, admirabilique ad L quis imbuta lintea inter glandem , &praputium contineat, & eadem aqua interdum men tulam lauerit ; est enim quafi antidothus, qua prohibetur ne ob infecta mulieris ingrefum, quod longa ofu campertum eft, venenofa - morbi malitia concipiatur. Sit parergon , eos , qui dis ftortum obtinent penem dici à Græcis Hypopadizos qua in re mirari,fubit Sennertum virum tam oculatum , qui tertio fuæ Praxis hoc nomine Imperforatos vocari , ait . JOLE CAPVT X. De ignauia phalli, ENERIS impotentia tribus è fontibus emanare poteft; à femine, à teftibus , ab ipfa virga. Afemine, dum virtutis defectu, autidem nongignitur, aut frigi dum nimis ab intemperie producitur . Ateftibus exoritur impotentia , vel quia deficiunt, vt in Eunuchis , vel quia minimi , frigidi, & inertes , alia quauis de caufa fint , ob quam femen, & fpiritus aut non recipiunt , aut non elaborant , fed mortificant potius . Neutra hic impotentia examinatur; fed oportuniori loco relinquitur , Tertiò ab ipfius genitalis virga defectu prouenit genera tionis impotentia, & Aphroditis aduraria, de qua in præfentiarum agendum , dum videlices facultate, & reliquis coeundi inftrumentis ex ómni parte integris, penis neque protenditur, neque excitatur , quantumuis lafciuiat Venus, aut fi parum eleuatur , ftatim recidit , aut fi modicum perduret ex flaccitie ad certamen ineptus eft , vt fic vel ad ablatam , vel ad im minutam erectionem lafio inprefentiarumre ferendafit : vt enim ad deprauatam attinet, dicetur alibi . Porrò huius euentus caufa eft frigida, & humida impenfius intemperies , ex qua neceffariò emanat languor, & inertia . Aut etiam ex parályfr mufculorum , ' illum at tollentium idem accidere poteft: refoluti nama que mufculi naturali fuo munere fungi nequeunt . Etenim fpirituum calor, ftatus, feminiscopia, imaginatioi &omnesreliquæ tenfionis caufæ efficientes, nioblongum ipfuminftrumentum benè paratum,&aptè difpofitum inueniant, fruftrantur aba&ione, que vtphilofophia docet, femperfit organo benè difpofito. Quamobremcum genitalis virga frigido, humidoque induta temperamento apta confermalam commoda nonfequatur erectio; nam erigi tione , & aptitudine careat, ideo fit vtpenesileft rigere, &indurari , induratio autem inhumi do 333 Geneanthropeia Lib. III. 334 Tract. I. do affluenti effici nequit ; reclamat enim, aduerfatur humiditas ipfa . Quòd fi quæras , an ficca valde eiufdem partis temperatura præftare idem poffit : refponderim , ficcitatem , vt talis eft , erectionem & ipfam adiuuare, & perficere; fiquidem è ficco habetur induratio ; dixi vt talis eft , quoniam fi ipfa cum frigiditate excellenti connectatur, intenfio præpedieturfatis . B & Abantibus , & exiccantibus . Huius cenfus exiftunt Agaricum, turbith , mechoacham , coloncynthis, & fimilia è fimplicibus ; e compofitis verò Diaphenicum , hiera, pillule variæ , de tribus, deagarico , de hiera, cocchiæ, aggregatiuæ, & fimiles centum , que phlegmacogæ dicuntur. Paulatim autem exiccantes medicinæ funt penè mille , vt guaiacum, farzaparilla , faffafras , lentifcus , iuniperus ; condita varia, conferuæ, pulueres, apozemata , theriaca , mithridatum , & fimilia, que perito medico notiffima funt . At que extrinfecus applicantur nec pauciora, nec minoris virtutis exiftunt ; efficaciffima tamen erunt in primis fel tauri , fel leporis, coagulum eiufdem, leonis adeps, cucumeris agreftis deco&tum:oleum de nuce myriftica,fambucinum, cpyrethro , ex euphorbio , ex caryophillis ; quibus omnibusfouenda, & oblinenda funt genitalia ; præfertim verò perinæum , locum illum videlicet, qui iacet inter penem , & anum inungere, & irrorare oportet , vbifacta inunctio efficaciffima eft , eò quòd chorda ipfius penis à caudaretrò procedant; ideoque fi pofticæ partes calefiant, &roborentur, penis quoque confortatur , atque erigitur ob earum partium eximiam communionem, atquefocietatem. Quòd fi mufculorumparalyfis ignauiam faciat, poft vniuerfalem purgationem à fuis fcopis educendam, partibus ipfis adhibenda erunt roborantia, & confortantia , vt balzamum , &c vefunt confultò. Verùm exquires , quonam pacto diftinguendum fit, an ignauia a facultate , feu teftibus , an veròà pene procedat . Sic vtique tibi erit dignofcendum . Propria penis intemperati , & malè affecti figna funt primò flaccities , necnon laxitudo quedam ipfius partis, quæ contingere,, vt plurimum folet ijs , qui nimis longum, aut nimis etiam craffum, vt aiebatAriftoteles, colem obtinent. Secundò quando vitium eft in virga inquit Auicenna, cognofci ex immiffione illius in aquam frigidam : nam fi in aqua non contrahitur, fignum eft, defectum à fegnitic membri deriuare ; fed quare hoc ? Auicenna nullam appinxitrationem; Exiftimarim tamen ego, hanc effe poffe probabilem , quòd nimiùm obrigeant nerui , & chorde in illa ; rigor autem frigoris effectus eft ; cùm enim præter modum frigidum & impensè humidum ipfum per fe ignauum genitale exiftat , àfrigido , & humido non lædi-j tur ;quia fimile à fimili non patitur ; ac proindè in aqua frigida non contrahitur ; contrahitur tamen, cùm debitam temperaturam adeptum eſt , quoniam tunc à contrario pati con- Crumde penis paralyfiftatim aliqua fubne&enda tingit ; nam calor , & ficcitas , quibus textura penis naturalis , &concinna habetur, àfrigore, & humido,qualis eft aquarefugere , & contrahi debent; ita prorfus contingeret , fi cadaueris pars aliqua neruofa gelida perfunderetur : nam haudquaquam contraheretur ; eò quòd calor contractionis , atque cuiuslibet vitalis actionis principium deeft . Siquidem nihil eft aliud contractio , quàm conftipatio quædam , & compa- &tio partis , confequens per accidens ad calorem , quiobalicuius contrarij præfentiam refugit, & ceffat àproprio munere , quod eft dilatare, & expandere . P CAPVT XI De penis paralyfi. CENIS refolutio fit , quando c xiftente flatulenti feminis vbertate , affluente fpirituum copia, necnon principe quoque vege-. te membro, mentula erigi ne. quit . Pluribus autem de caufis Tertiò quando vitium eft in virga cognofci- tur , quia femen exuberans , & fpiritibus af- Drefoluitur ; ac primò quidem ob violentam exAuens prurit , ac turget, exitum quærens, & cole , quamuis flaccido effluit aliquando ; quod multò erit euidentius argumentum , fi cum ignauia membri nequaquam adimatur cupiditas , fed vegeat magis , ac ferueat . Cæterum quæ fint figna defectus, à maleficio procedentis, exprofeffo pluribus examinabitur infra tertio huius libri Tractatu . Curatio huius affectionis eft primò , vt intemperies auferatur, & caliditate , & ficcitate pars roboretur . Tollitur intemperies medicamentis , vniuerfum corpus primò refpicientibus, indeque humiditatem affluentem deturtenfionem arte factam, fiue ob ductionemfor tiori manu celebratam . Solent enim , inquit Rondeletius, meretrices ob zelotypiam iuueni bus mentulam extendere . Secundòrefolui poteft ob natationem in gelida aqua diutiùs facta ; hinc namque maximopere perineum refrigerari contingit . Rurfus obcompreffionem, ictum & equitationem, fi præfertim in ephippijs admo dumduris fedeatur; id quod ijs præfertim ac cidit , qui clunes admodum demiffas, & ex carnes obtinent . Tandem ob totius corporis extenuationem genitalis membri paralyfis effici folet . Cu- 335 Geneanthropeia 336 Lib III.Tract.I. Curatio fuis celebratur fcopis ; nam detur- A bandie corpore primò funt omnes illi humor es qui mufculoslaxare , & malè afficere folent, fed ea cautione, vt cathareticis medicamentis paralyfin non augeamus ; inquit enim in methodo curandi morbos Guglielmus idem Rondeletius : Obferuare tamen oportet , ne eos vrgea mus multis , aut ingentibus vacuationibus. Nam omnis vacuatio infignis maximè contraria est diftentionipenis, & Veneri Quinpotius alimen tis euchymisfunt alendi, & ijs , quæ adaugeant femen. Erunt itaque pro topicis remedijs fupra nates prius, mox circa inguina applicandæ cucurbitulæ . Inunctiones fieri debent circa os facrum , iliumque ofla , necnon tota mentula vfque ad podicem fouenda, &inungenda ; 'ibi enim ipfius veretri collocati funt mufculi . In vnctionum materiæ petenda erunt e Practicantium ditiffimo penuario ; folùm interim commendare pręcæteris placet oleum balzaminum, e nuce myristica , balfamum ipfum , óleum maftichinum . Lixiuium præfentaneum erit e cineribus iuniperi , nucum cupreffi , priapi tauri, accerui , & fimilibus , & hoc foueri membrum, ac perinæum poterit , ac poftea inungi . Cæterùm ficuti in principio mifcenda funt, quæ partem ipfam roborent ; ita in declinatione vitandaerunt, quæ nimium calefaciunt ; fiquidem fimen abfumunt , &flatys difcutiunt , quæ om nia erectioni fauent, CAPVT XI. De colisproteruia, ac palpitatione, vbi de Priapismo , ac Satyriafi . V T ignauum , ineptumque interdum fefe prodit generationis opifexMutonus, votifque fuis coninges, Amafiofque defraudat ; ita non rarò tam audax,pertinaxque fuccenfet, ac riget , vt nullis demittatur prefforis, nullis declinet iniurijs , nullo infuper Veneris certamine debelletur ; fed femper promptè dimicaturum audet , ſtrenuè feriturum inftat. Priapi alacritas huiufmodi aut nara Que accedit , apud illos videlicet , qui fanguinea funt vndique temperatura, atque polifpermia præditi, affatimque, fpiritibus ad genitaliafalacibus confluentibus , libidine turgent; de quibus libro fecundo abundè egimus ; aut apa quoi ,dum videlicet morbofiscaufis accedentibusftabilis , ac perennis in pene exoritur tenfio, dolori potius, quàm voluptati finitima; adeò vt non adaucta, verum illius deprauata actio cenferi debeat . Profectò adpenis depranatam erectionem pertinet Priapifmus , ac Sa- -'I B tyriafis nuncupati affectus , in quibus mentula vfque adeo intenta fæuit , vt neque ad lotium reddendum infle&ti valeat, sed proprium irroret, polluatque ventrem; quæ calamitas Heraclitum Imperatorem peremit , auctore Pomponio Lato in compendio Romanæhiftoriæ ; nam teftium folliculum altè retractum vnà cum ipfo veretro perpetuò tenfo , ac adeo rigente incurrit , vt quoties meieret , nifi tabula vmbilico admota prohibente , proprium refpergeret vultum . Quin vfque adeò interdum genitale proteruè in tenditur, vt cornu inftar duriffimum appareat, quo nomine apud Cælium Aurelianum li.3.acut. paffionum cap. 18. priapifmus defcribitur his penè verbis : Eius eft memorin librofignorum Demetrius Attalaus dicens , quod hoc inquodam videretfene. Tenfionem autemfuiffe nimiam veretri cumparuo dolore, vt cornuputaretur, & itaperfeueraße multis menfibus , nulli quoque adiutorio medicinali ceffiße : fed tardò, atque longo tempore acquieuiffe . Similem ex Recen tioribus hiftoriam defcribit ex vifu accuratiffimus Zagutus lib. 2. Praxis medicæ admiran, vbi in quinquagenario veretrum inftar cornu redditumfe curaffe , profitetur. At illud alto filentio non erit occulendum, quòd ex codem Cælio Aureliano Arabes , & Latini Priapifmum à Satyriafi diftinguunt, ex eo videlicet, quòd in illo nullum aphrodifiæ voluptatis defiderium reperiatur ; inhac verò intolera Cbilis coeundi cupiditas ; necnon etiam ex Paulo Agineta ipfius colis palpitatio quædam iungantur ; quodfignumtamen neque in priapifmo videtur prætermiffum à Galeno 6. de locis affectis cap. vltimovbi hæc leguntur : Inillo enim, cui affiduè colis palpitatio præceßerat , caufa erat fpiritus , ad quem cùm omnemcurationem conertißem,bominemfanaui. Quoloco Galenum Priapifmo laborantem defcribere,claflicorum auctorum opinio eft , &in primis Thomæ à Veis ga in commento eius loci. Sed propero breui tatis ftudio ad caufas huinfce affectionis, quarumrelictis externis , quæin multiplici genere reperiuntur , internas duntaxat medio pone mus. Intimę Priapifmi caufæ ex Galeno citato Docofunt velfpiritus arteriales, ex referatis arterijs ad penem defcendentes , aut flatuofi vapores vel fupernè demiui, velin fiftulofo ipfo penis neruo congeniti ; verba Galenilubet afcribere, &funtilla . Quippe ex ijs, quæ fupra propofita funt, conftat, vel ob arteriarum ora immodicèpatentia, vel vaporofumfpiritum infiftulofo neruo ortum, bunc fieri affectum ; nam ab vtrifque ipfum fieri poffe , mihi videtur : crebriùs tamen arteriarum orapatentiafequi , quippe facilius eft bac dilatari , quàm fatuofum fpiritum in neruo fiftulofo generari, &c. Enimuerò vbi calidiores iuuenes libidinis cftro citantur femine exuberante,ſpiritus arteriales excitantur , inflam- 337 Geneanthropeia Lib.III. Tract. I. 338 Ane, ex longa à Venere abftinentia , ex ciborum vfu , fpermaticam fubftantiam producentium, ex violentia adhuc , ac nimia inlucta Veneris agitatione , qua calor, ipfique fpiritus ad genitalia detruduntur , vafaque cuncta dilatantur ; atque id tunc faciliùs accidere poteft , cùm Venus non expletur; hoc eft poft diuturnam commotionem nihilfeminis emittitur; hinc Cælius Aurelianus narrat,fenem quendam in priapifmum incidiffe , eo quòd in caflum labore diuturno genitale tractallet , Rondeletius ex glandularum, queparaftate dicuntur,inflammatione , nec non ex vicere ipfius penis hunc eundem affectum propigni poffe, in fua methodo defcripfit ; quod qua ratione dijudicari valeat, nihil erit arduum; vlcera namque proprijs , ijfque manifeftis deprehenduntur indicijs . Modobreuibus adfcribenda curatio . fammantur, ideoque exilire explendefcere , atqueprorumpere auent , &affectant ; quo circa arteriales meatus dilatando, rarefaciendo, &rarò eorundem ofcula aperiendo, fibi ipfis viam parant, ac tamquam in portum in penis cauitatem fefe recipiunt ; ibique tumorem , auctionem,ac tentiginem fecundum omnem dimenfionem efficiunt, quod abfque doloris fenfu contin gere nequit ; fiquidem nimis rigidè , ac violenter nerui eius particulæ intenduntur, &inflammantur :quo circa à Cælio Aureliano putarim priapifmum dici, licet impropriè, feminalium vaforum paralyfin , aliorumque adfiftulam ipfam tendentium neruorum , Dixi impropriè paraly fin dici , eo quia cùm non retineanturfemen, & fpiritus mufculorumope , &famulitio ; neque B huic vfui nerui quicquam deferuiant , refolutio proprio nomine appellari nequit ; vt in Tractatu de inuoluntario feminis exitu libro 6. ex Rondeletio dicetur . Flatuofi halitus , &ipfi tumorem hunc , ac tenfionem genitalis virga efficere folent , & fortè frequentiùs , ac faciliùs à flatu, quàm ab arteriali fpiritu accedere confueuit ; quandoquidem licet Galenus cenfeat , ex eo quòd rarius in fiftulofo neruo flatus excitari , ac progigni valeat, rariùs etiam priapifmum inde manare : nihilominus putarem ego , aliunde fa. tis peruiè demandari flatum hunc poffe , quiin parte genitali occlufus tenfionem , ftabilemque auctionem efficere poffet . Etenim quo pacto referenturpatulis ofculis arteriæ , indeque guis infimul fere totus non effluat , ruatque in penem?vbi fanè colle&tum, & quafi in grumum concretum calidiffimum apoftema producere pareffet; aut faltem demitti ab expultrice per ipfiuspenis meatum ad modum vrinæ ; quodtamen nequaquam accidit , Rurfus fi huiufmodi fpiritus præferuidus è feminalium vaforum of culis dilatatis , & hiulcis profiliret ; qua infimul non emanaret & genitura , ita vt fempercum priapifmo gonorrhea iungeretur? Şanè haudquaquam expatentibus arteriarum , feminaliumque meatuum oris huiufmodi fpiritus, fatyriafis auctores, explendefcere dixerim, vt alibi contra Rudium aftruximus ; verum ex rarefa- &is tunicis; ab his namque concitatiores , &incorporei fpiritus nullo negotio exilire queunt, abfquequofemen , fanguifque arterialis infuper delabatur . Et hæc , ni fallor , probabilior eft opinio. In iuuenibus nil efficacius, quàm affatimfanguinemde bafilica minuere, fæpiufque repetere, Victus omni exparte frigidus confert, dummodo à flatuumvbertate affectus primariò non ori ginetur; Tamautem flatus , quàmfanguis, & fpiritus aliò diuertendus ; Parum dormiatur ; in fomno enimfanguis , & calor ad vifcera refunditur, præfertim arterialis : cubatio verò fit in pa leis , nimphæa, papauere , & folatro commixtis ; nec fupra dorfum vlla ratione efficiatur, dicente Auicenna capire proprio : multitudo dormitionis fuperlumbos, ex qua liquefit fperma, & fan- conuertitur in ventofitatem, Priapifmi caufa est. Motusabnegetur, ille præfertim, quirenes , & lumbos excalefacere folet , qualis eft equitatio præcin&tis renibus ; qua ex caufa vir ille apud Galen. loco citato priapifmo correptus fuit. Aluus leniatur vel clifmate refrigerante, vel lenibus eccoproticis, vt maluis, lactucis,prunis,moris nigris , & confimilibus . Sit procul omnino vinum, &vt calidum , & vt humorum, flatuumque ductor . Cæterùm fi in corpore peccantis alicuius humoris , ac præfertim bilis , & melancholia illuuies reperiatur, per vomitum , nunquamper aluum purganda erit , prius adhibitis alterantibus potiunculis , dicente Auicenna : Dtimetur , quòd ventris folutio defcendere faciat materias defuper . A purgantibus namque deorfum medicamentis feminalia vafa , præterquam quòd eorum caliditate incalefcunt , falfuginofos, acresque excipiunt humores , a qui bus femen ipfum incandefcit , agitaturque ; ab huius verò feruore , ac motione fomes contumax proritatur , Veneris telum intenditur , ratione Quopacto autem diftingui valeat , num à flatu , andfpiritu calorifico morbus hic ortum du xerit , exiftimarunt multi , dum affectio eft à flatu , palpitationem quandam ad penis regionem perfentiri; idque fi à calido fpiritu dependeat, minuscontingere . Si verò priapifmus & turgente fpiritu duxerit originem, ex præcedentibus difcernere poffe,autumant; videlicet ex pleno , & fucculento corporis habitu, exfeminis repletioEtenim nifi intra fuos meatus genitalis humor canderet , & fluctuaret , nunquam libidinis vrgeret afilus . Rem obferuatio , »àì aửToia comprobat; nam fæpè contingit , vt ab affumpto pharmaco deie&orio homines , cæteroquin parumfalaces, Aphroditis agitenturaçu. Y leis. 339 Geneanthropeix 340 Lib. III.Tract.I. leis . Iucunda eft Plateri obferuat. hiftoria, A qui, cùm viro cuidam iandiu viduato , atque à Veneris palaftra abdicato pillulas quafdam aromaticas præfcripfiffet , nihil ille infra feceffit , verùm integra die , no&tuque libidinis fuit vexatus fimulis . Fuit & alter apud eundem, qui cftri impatiens ab affumpto medicamento, vxorem ftrenuè compreffit, Noui & ego, qui nunquam ferociùs in Venerem inflammarentur , nifi cùm pharmacum aliquod catharticum præferuationis gratia affumerent ; idque in atrabilaribus viris frequentiùs obferuaui eo quò & flatus , & fucci exufti ad genitalium regionem ea occafione procumberent . Caue ergo , fi fapis , Medice, priapifmum exa- cerbare catharticis . Quòdfi priapifmus à flatu potiffimum excitetur, prudenter Medico agendum ; nam fæpe accidit , vt adhibitis temere ijs per os auxilijs , quæ flatus diffoluunt maior ipforum prouentus ad affe&tam partem deferatur . Tandem fi affectio ex rarefactis à calore arteriarum , aliorumque vaforum tunicis deducatur , refrigerantibus, & conftipantibus auxilijs eft opus: Sanguis infimul compefcendus , & incraffandus, quo vagantes fpiritus tenacius retineant; fpiritusque ipfi ad æquabiliorem temperiem reducendi . Extrinfecus lumbis , perineo , ac pectini frigida apponenda, & vel plumbeæ geftande lamine . Ita nempe Galenus duos illos priapifmo laborantes, miffo prius fanguine curauit cerato rofaceo, frigida aqua imbuto . Nec morbi huius deridenda conditio eft , aut paruifaciendus impetus ; fiquidem , tefte Aretæo, breui temporis curriculo , præfertim Satyriafis ( nam inter chronicos priapifmus recenfetur) homines interimere poteft ; nam conuulfionem , ingentem cruciatum , necnon extre morum frigus inurere cum fato ipfo confueuit . Practicantes adi, fi hæc tibi non fuppleant. CAPVT XIII Depene , feu glande imperforatis , necnon de gemino in ijfdem foramine . I MPERFORATIO longè ma gis , quàm cuncta hactenus relata membri virilis accidentia Generationis incommodantmiHEDY nifterio ; fiquidem in illa femen in vterum nullatenus influere B poteft , licet alioquin integra polleat fœcunditate . Affectio eft fatis nota, cùm in genitalibus nonfolùm , fed etiam in ano contingat , ideoque ab ipfomet Ariftotele non ignorata , quil C D 14. de generat. animaiium cap. 4. eiufdem meminit , vocatque fic affectos orbatos , & inter monftra connumerat : medici verò aτgnTous , deft imperforatos appellitant . Nempe affe- &tus ifte facultatis formatricis errorem fui caufam nofcit ; nam de ijs nos agimus , qui ab initio fui ortis vitium funt adepti ; non autem de ijs , qui vel ob vlcus , vel ob tumorem , ac reliétam cicatricem phimosin aliquam in parte pudenda contraxere , de qua & Galenus, &Paulus , Celfusque fatis agunt. ingenita huius imperforationis exempla non defunt apud Medicinæpolihiftores . Refert Amatus Lufitanus centuria prima curat. 23. puello cuidam , cui nullum in glande foraminis veftigium apparebat, prope teftes ad ipfius penis radices meatum à natura adapertum fuiffe , & per hunc vrina reddebatur affatim. Confimilem euentum narrat Beniuenius de Abditis morb. caufis cap. 7. his verbis : Sed Pauli Bonini filium nouimus , qui glande colis claufa natus,paulo infra eam , itinere patefacto, vrinam reddebat . Ifta ergo in viris imperforatio (nam de atretis mulieribus fequenti libro agetur) dupliciter contingere poteft,aut fcilicet , quia præputium ipfum coaluerit , de quo infra ; aut quia penis, glandifue meatus fit imperuius , cuius curationem hic agere confi- lium eft . Confeftim itaque manus adhibenda erit , nam chirurgico duntaxat opere ifta cura abfoluitur, licet ante ferrum ipfumnon fit ab re aliquam adhibere purgationem . Ignito autem ferro glandis perforatio fieridebet, vt Mercurialis primode morb. Puerorum monet , idque eo con- ' filio , vtfanguinis nimirum largior compefcatur ' effluxio , & vulnus ipfum duriorem cicatricem adipifcatur, ne coalefcat iterum . Ita veròforamini inducto plumbea , vel argentea fiftula immittenda erit , ibique tandiù detinenda, donec vulnus callum contraxerit . Cæterùm tamante, quàm poft chirurgicam operationem congruum vitæ præfcribi debet regimen; quandoquidem velprę intenfo dolore ( nam exquifitiffimo fenfu genitalia fuerunt à natura donata , & vbi plus voluptatis, ibi etiam & plus doloris percipitur) velpræ igne , &vulnere leui negotioin inflammationem particula traheretur . Et hic eft ex Albucafi curandi modus , præter quem Hieronymum ab aquapendente, filubeat, confulat lector . Verùm èdiametro contraria alia eft penis affe &tio , quam Vefalius 5. de corporis humani fabrica cap. 14. obferuauit, geminatum fcilicet ejusforamen, ita vt per vnum vrina, femen per alterum redderetur. Atqui id minus damnofum cenferipoffet, quando nullum generationi infert incommodum. Apprimè deteriorfuit colis affeatus, quem Platerus 3. obferuat. cenfet, vt qui & generationempræpediret, &patientem ipfum iugi- 341 Geneanthropeia 342 Lib. III Tract. I. jugiter pollueret . Nouit namque is nobilem quendam virum, cuius in pene duo aperiebantur foramina, vnum quidem in glande ipfa, vbi naturaliter apparere folet , alterum verò paulò infra, circa glandis radicemad præputij exortum, & periftud tam vrinam, quàm genituram emittebat. Porrò quoad huius geminati foraminis curationem, tametfi tale vitium ab ortu contrahatur , curari tamen hauddifficilè poterit, foraminis videlicet inferiùs incifis , abrafisque labijs , moxque vulnere curato , vt vndequaque coalefcat . f t ༈༙ EI 1 2 Fallopij libro de Decoratione cap. 18. DE PRÆPVTII BREVITATE C 6 4 corrigenda . Vandoque aliquis accipiet vulnus in naſo , qui fecatus facit turpitudinem Abus obrui , aut corruptam concremari . &fiquis eçm ' non inuitam vitiauerit, vterque extremo fupplicio afficiatur . Adulterio, incefto ,fodomiticaque fœditati capitalem pœnam lex irrogabat. Quin etiam ad idem refpiciebat promulg tum illud inftitutum, ne qua mulier bellitempore attingat virile instrumentum , neque vir muliebre & hoc eft , quod dicit Ariftoteles, ef fe in prouerbio legum diuinarum, lucem non babens , que ad hoc dirigebantur , vt populus fuus abftineret à venereis , quoniam corpora noStra bebetat , refrigerat, imbècilliareddit, atque corrumpit . quòd autem præputium in caufa fit vt maiorem fentiant fœminadelectationem, inditio funt Iudea , Turca, ac Mauritana , & Binfideles mulieres , quælibentiùs mancipijs chriftianis , quàm dominis refectisfe fubijcere par tiuntur , & volunt . Si ergo curtum fit præpu tium , quid agendum ? Galenus docet per membranulam cartaceam . Faciebat enim hoc modo: producebat præputium ad anteriora, quantum fieri poterat ( & bic locus à nullo notatur, quia fortaffe non intelle& us eft ) actractum obuol uebat membranula cartacea stricta cum gum mi circa pellem, & faciebat ficcare membranu lam , & ita non poterat recurrere , ideò necef farium erat , vt produceretur ad partem anteriorem . Verùm notandum eft , quòd dum volumus apponere iftam membranam per tranf uerfum , quia cedit nimis præputium , non po1 applicari , præterea neceffe eft mingere, ideo oportebat relinquere canalem . Galenus fistuTam plumbeam ponebat in parte anteriori ; ficcatamembrana, remouebat fistulam, &fic membranula ad duos , & tres , & quatuor dies relinquebatur . membranula autem fit tenuis ex carta . ego volo, vt capiatis cartam coriaceam, maximam , docent Medici ratione pul chritudinis fanare . pariter ob frigus decurtantur aures, ne videantur be iure decurtata , oportet iterum restituere . aliquando pars laby fuperioris in medio diuifa eft , & leporary dicuntur pueri , ideo iungenda ille partes; pariter Antiqui (vt dixi ) cùmnudatiincederent in palaftra, & ablatio præputij effet valdè infamis: "ideòfolliciti erant de tegenda glande; quarepri numde bac reftitutione tractemus , deinde deteft alijs . in præputio tractando notare debetis, an naturafactum, vel arte fit . fecundò , an valde, vel parum breue fit . Itd , fiparum fuerit decurtatum ; leui ratione producemus : fi valdè , opus erit maiori actione , & tandem chirurgica Solemus enim medicamentis , deligationibus, & chirurgica actione producere . fed notate, quod quamuis boc faciat ad pulchritudinem , facit tamen adgenerationem , & ad voluptatem majorem. ratio est, quoniam naturaliter lubrica non est illa pars , quæ non habet praputium , & requiritur lubricitas infignis in Venere , & cùm maior adfit voluptas, mulier emittit femen, &materiam opportunamproformationefetus, &progeneratione membranarum . Si autem quæratur, cur DEVS altiffimus in populo electo inftituit, vt auferretur præputium , caufa funt aterne , & pofita in mente Altiffimi, quas nonoportet dicere in profanis fcholis fortaße id iuffit DEVS , quoniam fi, vt dictum est , praputium Veneris voluptatem adauget, refectum minuit, DEVS populumfuumdileétum & castum, & à venereis voluptatibus , quantumfieri poterat , abflemium quærebat , vt non ita delectationibus illis allectus Creatoris cultum negligeret ad hocfortaße eximius ille Tbeologus Moyfesrefpiciens . Puellamfanxiuit, pro virgine duciam , fi corrupta fuerit , lapidividete, an adfit filamentum , vos ex illa cartulam tenuiffimam auferatis , qua nihil tenuius . library capiunt cartam pecorinam ex eaparte , qua erat pilus , & euellunt membranulam te nuem, trasparentem , veluti criftallum , & banc conglutinant fupra cartam impreffam fractam, Jic apparent litera , & fractum reftituitur. Galenus banc vocat fibram cartaceam , bac eft, Dde qua loquitur : mollis est , & robusta . Aly folebant producere hoc modo: accipiebant fistulam , apponebant adglandem, &fupra fistulam trabebant præputium , & alligabant , & imponebant medicamentum ex thapfia , quodrubrum redderet prapatium : tamenhoc babet incommodum: quia deligatio illa dolorofa eft ;fuccedunt aliquando gangrena: ideòplacet ratio Galeni,& ego illa vtor quamuis credam, quòd toto vite mea curriculo non tractarim bis , aut ter hane rem . Præterea alia ratione producitur puden dum dieta d: Galeno ibidem, à Paulo lib. 6. cap. 53. ab Auicenna etiam . vt perfectionem producamus praputium, vtifolent interna, 1 Y 2 ex- 343 Lib.III. Tra&.I. 344 Geneanthropeia externa fectione . trabimus praputium vi ad ex- A teriora , poftea fecamus circulariter, &unafeElio fpacio vnius , velduorum digitorum ab alia difiat ,postea linimenta parti fecte applicamus. fed ego poßum teftari, quod nunquamfecui, neque reperialiquem ftultum,qui voluerit pati, bunc cruciatum . praterea videtur in media parte, vbifacta eft fectio , decurtatum : ideò notate , quodfectio fienda propè testes , propèfcrotum primo, vtfearificatio fiat, & tegatur;praterea , ut cutis à prima origine fcarificata proongaretur , in interna parte fcarificabant preIputium circa coronam : fed oportet applicare molle , quo impediatur , ne glans cum præputio coalefcat , fed madidum fit primum albo oui, poftea vino austero , vt obducatur cica trice . Hac igitur fint dicta , quo ad præputij productionem

quam

rari funt , qui affectant , tum quia dolorofa eft, aut nimis fastidiofa na tio curandi , tum etiam , quia etiam quòd natura in hoc deficiat , præftat tamen , eo quòd , qui babent glandem detectam , rariffimè lue gallica inficiuntur , quia craffa , & aura cutis aeriexpofita reddita cft , & ideò excoriationem , aut virulentia illius ingreffum facilè non admittit . modo ad cæterorum membrorum reflitutionem tranfeamus . Hec ille doctè fatis ... CAPVT XIV. " De Praputÿj Phimeft , atque refima ingenti male eiufdem . P REPVTII breuitas licet indecora Generationis officio nihil incommodar; At phimofis & incurua eiufdem magnitudo certam inducit fterilitatem . Fit phimofis, cùm ita glandem præputium occupat , integitque, vt infra reduci , atque adeò glans ipfa detegi nequeat ; vnde mox contingit, vt feminis recta iaculatio impediatur; ac totum in venereo certamine ipfi præputio , glandique afpergatur , Affectionem hanc Græci Qui appellant, quemadmodum cùm ita præputium deducitur , vt amplius adducinequeat, παραφιμῶσιν dixere , Phimofis ex Paulo Aegineta ita curatur: corporis vniuerfali purgatione præmiffa, recta linea ita per mediam, fuperioremque præputij partem atramento notatur , vt grandiora vitentur vala . Poft hæc falcata cufpide inter præputium ipfum, & glandem infinnata cutis fecundum lineam rectam vno trau dividitur , ita vt interna, cutis externæ refpondeat , fitque incifio conueniens pro glandis magnitudine. Poft hac fanguinis fluxio immoderata compefcitur , linteaque rofacea , ouique albumine madidi operitur, & ceureliqua vulnera, curatur: Infuper adeò immenfm interdum à natiuitate , atque fimul refirim obtinetur præputium , vt vrinæ non mus quàm feminis impediatur naturalis modi effluuij ; adeò vt dum yna, vel alterum redditur, totum ipfum cum abdomine membrum polluatur. Sckenchius 5. obferuat. ex Gafparo VVolfio huius effufionis hiftoriam enarrat; & 4. centur, obferu. 81.Guillelmus Fabritius iuueneri rccenfet, qui vaftum fimulque repandum ab originc præputium retulit, adeò vt quotiefcunque mingeret furfum lotium affluens totum cum veftibus madefaceBretventrem; quam turpitudinem, vt effugerer folutis hyalis latrinis infidere cogebatur . Huqnoque affectionis curatio celebrari poteft primo ijs auxilijs , quæ carnem compefcere , & exiccare folent, necnon habita totius corporis cautione chirugice manui committi poteft . ius CAPVT XV. De viris quibufdam Onobelis , ac monIn astrosè mutoniatis. H ACTENVS Paulus, &Fallopius multa , que ad rem perlegille, ne te pigeat lector. Ad naufeam, fi qua forte furrepferit , feras epidipnidas parabo , ut Martialis loquitur ,& quafi ad ftomachum tragemata. Sume . Non omnibus breuis ineft ab ortu fafcinus, acfymmetros , funt qui immanem, deformemque referunt. Quotquotergo à natura prælongo , extenfoque funt Priapo imbuti , Onobeli appellari poffunt , vt ex Lampridio in Heliogabalo eruditiores obfer uant, quafi telam afini obtineant. Huius cenfus extitit apud eundem Lampridium in Commodo Cafare Mutoniatus ille , quem his ver minebat penis vltra modum animalium , quem bis defcribit Habuit & kominem , cuius proAnon appellabat, ideft afinum ,fibi chariffimum, quem &ditauit, &facerdotio Herculis rusticipræpofuit Ad vaftam hanc veretri, molem collimare crediderim illud Catulli : ca din mi gu Grandiate medij tenta vorare viri. quavoce vfus eft etiam Horatius inquiens... stentaque rumpit. At recentibus vtamur hiftorijs . Noui iuuenem iam vita functum ( patriam iufta caufa reticeo ) qui vfque adeò immenfum à natura penem obtinuerat , vt vel cteriumque apud concin vulgi iocum, di finitimosque ille iret. 345 Geneanthropela Lib. III. Tra&.l. 346 iret . Tante, molis erat, vt ægrè arrigere poffet , A arre&tum verò nec fatifcens fcortum cui, vt Martialis: .nit ,י Infinito lacerum patet inguen biatu. admittere audebat. Quare vbi & mel cum meretricula congreffus redibar, repifamprotinus reportabat . Confueuerat, vt era ceteroquin facetus, in conuentuamicoruarrepta occafrone fuum oftentare fefquipedaleveretrum, non fine omnium cachinno , & admirationé , Hic mihi in mentem redit elegantiflimi Petronij adole fcens ille , cuius tantus erat Priapus , vt reliquumtotum corpus appendix, atque lacinia ejus videretur; hoc eftbreuior longè totus ip de homo, quamfuus effet fafcinus verba funt ifta. Illum autem frequentia circumuenitcum B plaufu , & admiratione timidiſſima . Habebat enim inguinum pondus tam grande, ut ipfum bominem laciniam fafcinicrederes. Quibus fanè in verbis perpendendum iilud , cum plaufu Namquotiefcunque in balneo , vbirenudabantur publicè viri , impendio maior aliqua infpiciebatur mentula, continuò magnus excitabatur plaufus ; quò fpectat illud Martialis Audieris in quo, Flacce , balneo plaufum Mutonis illic effe mentulamfeito.TONS Quocirca beneuafatorum virorum delectus non alibi quàm in balneis ipfis fieri folebat . Inde primo natutal. quæft. Sencca cap. 16. Hoftium illum profigatiffimæ obfcœnitatis auctoren damnansaiebat : In omnibus balneis agebat, il C le delectum , & aperta menfura legebat giros . Sic etiam fceleftiffimi Heliogabali Emiffarij , quibus mentulatorum perquirendi prouincia delegata erat, vt Lampridiusrefert, per balnea difcurrebant ; immo publicum Imperator ipfe in aulicis quepadibus lauacrum inftituerat , populoque palam exhibuerat , vt proprio vilu Ono, belorum probaret conditionem. Verumenimueró hos omnes parum ftrenuè in Venerea palaftradimicare, compertum eft ; nequit enim calor , & fpiritalis materia pondus id immenfum eleuare , ac fulcire diu; Quare ad certamen paulò minor fafcinuspromptior effe folet ; dummodotamennon fit adeo breuis, exiguusque, vtillud Martialis epigram . xj, dici valeat. , { Drauci Natafui vocat pipinnam Collatus cui gallus eft Priapus.. Pipinnam vocat interpres, vulgato etiam nomine muliercularum , quæ puellorum exilem penem, qualis eft in minimis pullis , ita nuncupare folent; alia tamen lectio habet vepenem quafivix penem . fed waggyor. Iam monftruofam verpam defcribamus ; errornamque formatricis virtutis , non modo in magnitudiue , aut breuitace contingit , verùm etiam in figura . Erit inftar omnium Philippi Hochftetterihiftoria decade 6, obferuat.medici nal Confifientis vir atatis habitus craffi, fed D cacochymi , ruber facie monftrauit in Nofocomio monstrofam mentulam verrucis prægnantem innumeris , acinos botrys adglomeratione amulantes . Pars quedam tumida , renitens , cuti cocolor inftar globi rotunda abdomini adhærebat, que capiti modo nati infantis magnitudine reSpondebat , bee carebat verrucis . Coles ad fluporem magnus, tumidus , longitudinis cum fcroto circiter vine Auguftana. Praputium retroactum circa glandis radicem , nefcio quem tu moremcrifle dedit, quicopiofis fubfufcis verru cis luxurians,glandem inftar collaris moderni quodex multiplici panno ad fibriam flocculis ornato conficitur,ambiunt . Glans tuberofa , & in veficam quafi fublata, palma fuit longior , . " pugno maior obligamentum aliquo modore. tracta , quam verruca obtegebant copiofiffima quales in collo Gallorum Indicorum confpiciuntur cum furoreos agitat . plura vide apud au- &orem, apud quem portentofa huius mente icon exprimitur , licet nil bene diftincus , radique minerua delineatus. At id genus enor, mia pudenda beftijs relinquanturjałoza 60% CAPVT XVI. Quibus planetis in quibus fignis, cuique, Cacli domui ex Astrologorum opinione fubiecta fotog pit fint genitalia. pe KOEKINGVL I planet quælibeɛ Zodiacifigna, & Goli vnaquæSe que domus fingulis humani corporis particulisdominantur,fi fi→. des vlla eft Aftrologis adhibenda quamobrem genitalia etiam fuosagnofcunt patronos , ac tutelares Regulos Et ideo Iuppiter è planetis refpicit fperma cum fanguine: Venus vtriufque fexus genitalia, & circaeadem ægritudines , atque etiam fperma. Lunapudenda muliebria . E fignis folum Scor pio fubdita pudenda tenet . Verùm planete iuxta exiftentiam, quæ in diuerfis fignis habent, diuerfimodè etiam partes ipfas genitales refpiciunt , & fic Saturnus exiftensin Cancro , & Leone virilia refpicit : luppiter in Geminis: MarsinLibra: Solin Aquario: Venusin Scorpione, & Capricorno : Mercurius in Sagitta rio: Lunain Aquario identidem Verendarefpiciunt . Cæterùm octana Coeli domus continet fubfe pudenda, & circum adiacentes partes . Sin tibi hæcfatis, Aftrologorum penn compella, nec nonMathematicorum Mufaaperluſtra ་་ ྃ ༔ Y virɔe , miang olliu sv ... bópofasznámé algixe : SA tarißens hs undaunstanci CA #0 347 Geneanthropeia Lib.III Tract 348 . I. CAPVT XVII Proponuntur varia Problemata ad viri feminale membrum pertinentia . с A DVRaues, &quepedibus carent, penem habere nequeunt ? Quoniam alteris crura fub media aluo pofitafunt, alteris nullafunt) crura . Natura autem penis , vt primo de Generatione animalium capite 5. monet Ariftot. à pedibus , & cruribus dependet, ideoque accidit, vt in coeundo B crura contendantur : nam & inftrumentum hoc neruo conftat , & crurum natura neruofa eft . Quarèfubiungit Ariftoteles, cùm penem habere nequeant , teftes etiam vel non habent, vel diuerfo loco couftitutos obtinent . Curgenitalis virga tot neruis compofita cft ? Ex cò profecto, quòd vt Galenus teftatur 14. de vfu partium virga maris , & matricis collum , atque alia ,, quæ ad pudendum ipfum pertinent, tamquamfenfum quendam exactiorem ob coitum venereum poftulent, meritò neruos pluresfunt adepta . Etenim neruaceæ partes omnium maxime exquifitòfenfu præditæ funt, vndè eft,quòddolor circa illas contingit maximus, vt in podagris manifeftè cognofcere quifq; poteft.C Cur penis ęquè commodè ex venis coalefce re non poterat, cùm ex venis conftructus & facile impleri potuiffet, &facilè euacuari, nec non tenfionem validam , ac fufficientem adipifci ? Quoniamfanguinis fubftantia non ita faltem celeriter reptere , & euacuaripoteft, vt aer, & fpirituofus halitus, qui de repente affluere, & euanefceré etiam poteft . Adde, quòdvenarum tunicęvalidam tenfionem ex molli earum natura nonfubftinerent ; quarefortior, atque adeò ner uofa fubftantia ad huiufmodi erectionem , ac tentionem opus fuit, vt placet Galeno 14. de vfu partium . Quid eft, & quo modo veritatem habet id, quod ab Ariftotele traditur4. Problematum cruravidelicet varicofahominem rebus Venereis inutilem, aut inefficacem reddere ? Refpondeo, id nequaquam contingere defecu virge hæc enim vel in varicofo fatis integrè vigere, & conftare poteft. Verùm potius culpafeminis , &eclipfi accidere, verifimile eft ; nam cum fanguinis vberrima copia ad varices declinet, fper matica vafa minusimplentur, fit itaque, vele. minis nihilelaboretur, duefortè tam paucum, vt nullo pruritu , ac virtute agat , mulceatque Adde ex ipfo Ariftotele , quòd varices flatum transferunt, qui ad erectionem neceffariò ex quiritur. -AD D Quæres, quid magis imbecillo , flaccidoque peni conferat coluetudo, an Veneris abſtinentia ? Refpondet Auicenna lib. 3. fen. 20. tract.1 . foluitque problema his verbis , & vfus coitus confortat boe membrum , & facit ipfum lacer tofum , & ingroffat ipfum, & dimiffio eius liquefacit, & arefacit : Et eft omnino illud idem Platonis , quod ignauia exoluit, proprij autem officij exercitatio robur augere folet . Verùm de vfu Veneris temperato id intelligas velim ; alioquin contrarium prorfus eueniret . Curnullus adeps in verpa cernitur, quamuis inobefis vndiq; corporibus diffecetur? Anquia potuiffet adeps eius tenfioni impedimento effe ? molliunt enim , & laxant adipes . An verò ne prę pinguedine in molemexcrefceret enormem? Mirum fanè, quò plus corpora pinguefcunt, eò breuiorem, &graciliorem reddi Priapum . Curfi toto corpore figidi funt melancholici, omnestamen Priapifunt,hoc eft iugiter penem geftant inflatum , ac tenfum ? Caufa eft, quam etiam alibi fignificauimus , quòd melancholici flatulentis halitibus abundant; potiffima veròè caufis erectionis exiftit flatus , qui neruofe fiftula cauitatem occupans, vt fupra diximus, tenfionem parit . Quamob caufam qui mingendi tenentur de fiderio , concubare nequeunt? An quod , Ariftotele arbitre,meatus implentur ?Quod autem plenum humoris eft , id nullum præterea humoremfufcipere poteft . Curduplicem meatumin pene natura non, efformauit , unum , quo femen , alterum, quo vrina educeretur; ita enim non contingeret , vt exduobus humoribus alter altero inquinaretur? Vnum, eundemque meatum fieri, fatiùs fuit , vt communione ductus alteri alter prodeffet ; fiquidem, vt alibi diximus, vrinariumforamen genitali humore oblinitum , neque ab vrinæ acrimonia laditur, neque vnquam excoriatur . Rurfus vrine ipfius tranfitusliberiorem viamfemini ipfi parat ; fi enim proprium obtineret foramen,contingeret, vt Veneris raritate apud mule tos meatus vel occluderetur, vel coalefceret , ve! faltem minus redderetur fpermati peruius, quod cùm naturafua fit lentum , & vifcidum , indè liberè profilire nequiret . Illud poftremò non reticendum ex Vefalio lib. 5. Humanæ fabrice capite 14. extitifle Patauij adolefcentem, quilegumftudio nauabat operam qui in glandis ápice duos obtinuerat meatus, vnumfemini, alterum vrinę apparatum : Verùm id monftruofumporius; & nosfupraventilanimus . Curijs, qui concumbunt , fidefiderio mingendi tenenter, perisintendi vehementius poteft?An quòd foramina plenaredditor humoris, femenveròperangufta fepromens mole efficit ampliorem,atque extollit Penis enim ad ipfos ! meatos et pofitus Ex Ariftoteley, Problem. Cur 1 349 Geneanthropeia Lib. III. Tract.I. 350 Cur vetuftiores aliqui genitale hoc mem- A brumftrutheum , &fafcinum appellarunt ; vnde Horatii carmen . Minufque languet fafcinum? An à pafferis falacitate vt Fefto placet , ftrutheon dicitur . An fafcinum etiam, quòdfafcinandis rebus huius membri deformitas apponi foleret ? An quia tefte Varrone, & referente lib. 4. Rhodigino, obfcuro illo gentilitatis tempore in Italiæ compitis Liberipatris orgia tanta turpitudinis licentia celebrabantur, vt palàm exultante nequitia , in eiufdem honorem virilia colerentur pudenda ? Namque ipfius Bacchi genitale (vtique in his præfandus erat honos per dies feftos magna celebritate ploftellis per agros prius, mox & in Vrbem vectabatur , inde B fpectatore vniuerfo populo , honeftiffima matrona coronam illi imponebat, fertifque redimebat ; & his impuriffimis cæremonijs exiftimabant, propitium futurum Liberum agrorum feminibus, & ab ijfdem omnem ablaturum faſcinationem . Huc nimirum allufit Ariſtophanes in Anacharnenfibus ijs verfibus. Vobis quidemrectustenendus phallus eft, Eamfequendo, que Caniftrumbaiulat: Poft vos ego canam cantionem phallicam . Cur virilia cùmdetumefcunt, in ventremrefiliunt? An ob id , ne frigore debilitentur ? Et enim natura prouida de Generatione nimium follicita , calorem in parte hac ftudet enixè feruare ; nam cùm fit neruofæ fubftantiæ , leui ne- C gotio lædià frigore poffet ; fiquidem receptum eft Hippocratis axioma , frigidum inimicum neruis, ijfque bellum indixit . Hinc Rhodiginus 4. lect. Antiquarum fubfcribens aiebat : Quo argumento rigoribus nimijs pereuntes genitalia tum veftibus , tum manibus confouere deprebenduntur ; in ea namque parte primus fit fenfus frigoris. Cur qui veffice laborant calculo, penis ere- &tionem frequentius fubftinent ? An quòd natura , dum quodpræter naturam eft, expellere conatur, huic regionifpiritibus, & calore præfto eft? An quia lapis attritu fuo penis tentiginem excitet ? An fortè etiam quia calculofa vefica feruidior quodammodo ex fui natura eft , D ideoque fuum illum extraneum calorem virge ob viciniam communicare facilè valeat ? Etenim ad lapidis generationem in vefica biliofiffimum etiam excrementum quodammodo concedit, Hippocrate magiftro libro de aere, Aquis, & locis tex. 23. in quo, an legi debeat , θελωδέςατον , an χολωδέςατον ingeniofiffime difquirit , probatque D. Baldus Baldius ex Vr-, bis Medicis Coriphæis vnus, prudentia , ac doarina multiplex, in Romano Archigymnafio Pra &ticæ medicinæ Profeffor, omnium , & meoin primis calculo , celeberrimus , differtiffimus , CAPVT XVIII. An penis intenfio, &erectio fit naturalis actio, vel animalis . C LOLIS inflatio cùm actio quædam fit, eo quia locali motu peragatur,meritò controuertitur apudrecentiores Anatomicos, & medicos , num fit illa naturalis, an potius animalis . Et quidem animalem potius effe, videnturfuadere concurfus facultatum imaginatiuæ , & fenfitiuæ : imaginatiuæ quidem, quoniam rei Venereæ meditatio excitatpudenda, non in vigilia tantùm , fed in fomno ipfo, in quo tamfæpè libidinis agitat ludibria , feminifque molitur effufiones . Rurfus hoc ipfa imaginatiua, cuius ditioni ferè omnes deferuiunt, &fubiacent potentiæ, motrici imperat ; quarè ftatim perfentitur penes genitalia , imo corpus vniuerfum commotio , & alteratio magna mediantibus mufculis quatuor , ad huiufmodi actionem paratis ; at modo mufculorum omnium motusanimalis eft, vt patet . Et quia huiufmodi genitalis alteratio non eft abfque voluptate , & voluptas non abfque fenfu , ideò concurrit etiam fenfitiua facultas, vt proinde colis erectio tota videatur animalis . Exaduerfo penis erectionem effe naturalem actionem , no animalem, nituntur quamplurimi brobare ex caufis , inftrumentaria, efficienti, & finali ; ex caufa finali , quia procreatio , cuius gratia erectio eft , ad naturalem facultatem, minus autem ad animalem dirigitur , & refertur . Exefficienti, quia nó ficuti, vt volumus, brachia mouemus, ita ad libitum erigimus . Exinftrumentaria,quoniam organa eiufdem actionis non funt neruià cerebro , &fpinali medulla oriundi, fed ligamenta duo fungofa, & caua, ab offibus ifchion, etpubis originaria . Quid erit ergoftatuendum, duabus his è diametro pugnantibus fententijs ? Porrò dicendum eft, penis erectionem mixtam quandam actionem effe ex animali , et naturali; fiquidem ratione imaginationis, etfenfus negari non poteft, quin fit animalis ; ratione verò motus , naturalis potius eft, quamuis ab animali etiam quadantenus adiuuetur. Adde, quòd nolentibus fit aliquando erectio, volentibus fieri nequit . Doctiffimus Andreas Laurentius 7. lib. fuæ Anatom. queftione 6. hanc opinionem huiufmodi exemplo confirmat. Que madmodum appetentia , que in orificio fuperioreventriculi excitatur obdiuultionisfenfum animalis eft , motus verò quo cibos nondumbelle manfos, attritofque rapit ab orefamelicus ventriIculus, naturalis eft , ita colis erectio : quiacum Sen- 351 Geneanthropeia Lib.III. Tra&t. I, 352 fenfu eft, & imaginatione animalis dici poteft,fed A motusillelocalis,quo in amplioremolem affurgit naturalis eft ,fitque à ligamentorum infit 4,& vernaculafacultate,qualis eft vteri, & cordis motus, TRACTATVS illius quidem , dumfemenprolectat, buius verò, dumaerem,& fanguinem baurit . Hactenus ille, &hæcpro queftionis veritate quàm breuiffimè dictafufficiant. Namad reliqua properandum. SECVNDVS. De Teftibus , eorumque natura , neceffitate , munere , &accidentibus . NTERprincipes humani cor- Juerbo deducuntur ; nam clitorium muliebre, pudendum eft apud Græcos ; unde uerbum Togά , id membrum turpiter attre&a, Græcis uerò dicuntur exes , & peculia. riter ab Herophilo diduma , ideft gemelli . Ab Arabibus uerò , & præfertim ab Auicenna oua nuncupantur ob fimilitudinem , quam cum ijs referunt . poris partes recenfentur etiam, & nonimmeritò teftes, non modo quia vniuerfo corpori in- Bre. fluunt , ideòque ad eiufdem perfectionem, & robur maximè faciunt ; fed etiam quoniam ad generationem neceffarij funt , quicquid in contrarium non benè fentiat Ariftoteles , & perperam cæteri effutiant Peripatetici . Quamobrem cùm fuperiori proximo tractatu de pene viri egerimus , vt adGenerationem dirigitur, cùmque abfque teftibus idem prorfus inutilis foret, hinc iure tractatum de teftibus inftituendum cenfui, quatenus inftrumenta vndequaque ad ge nerationis opus commoda, & opportuna contexerem . CAPVT I. Teftiumonomatopoeia, dißectio & earundem per fingulasparticulas anatomica examinat:a. S Quoadfitum, teftes in mare ambofub uentre abducti foras penduli prominent, & ob id ad ipforumutrumque abilibus mufculus unus deducitur, ut uoluntarij etiam motus participes fint. Subftantia eft mollis omninò, &ut inquit Auicenna lib. 3. fen, 20. Subftantia ouieft ex membro glandofo , alba carnis, que estres magis fimilis carni mammille ; & quidem ratione diuerfi tantummodo finis differunt mamma, &teftes ; hi Cenimfanguinem elaborant , & perfe&è coquunt VBLIMIS Deus, inquit Auicenna , creauit duos testiculos, ficut fciuisti , quifunt membra principalia . Eorum itaque fabricam operæpretium eft intueri, diuinum planè artificium admirantesin ijs inftrumentis , quæ ad diuinum effe communicandumper Generationem traditafunt. Vtitaque ànomenclatura exordiar:par- D tes hæ Latina voce dicuntur teftes, feu tefticuli, quòd virilitatis teftimonium præbeant. Cicero libro 9. epift.ad Pætum obfcuriori onomatopoeja uocat lanuuinos , & cliterninos : uerbafunt: bonesti colei, lanuuini ; cliternini non bonefti Etenim lanuuini apube, feu lanugine, qua tegun tur, appellantur; quauoce ufus eft Propertius poftremo elegiarum libro , ut uerficulis illis apparet : Cantabantfurdo, nudabant pectora cœco , Lanuuÿ adportas , bei mibi , folus eram. Cliternini uerò , feu clitorini meliùs , ut Rhodigino 4.lea. Antiq. arridet. cap. 7, ab obfceno! ad generationem , illę verò eundem ad nutritionem iam genitifetus apparant . Ideòque figura oblongi , rotundi, laxi , &cauernofi effecti à naturafunt, vt nimirum humorem, qui in fpermaticis vafis aliquatenus excoqui , & parari cœperat, in ijfdem digeratur, & percoquatur vlteriùs ad fobolis perfectam productionem . Differunt autem teftes alter ab altero ex eo duntaxat, quòd dexterfiniftro uaricofior eft, flexuofior , fortior, & calidior etiam ; & ex hac caufa mafculorum generationi etiam aptior eft, eo magis, quòdfanguinem in maiori copia, & calidiorem etiam recipit. Qua in re apponenda funt Galeni uerba è libro de ufu partium 14.quæ huiufmodi funt. Taquam autem ren dexterpropè iecurfit locatus ,finifter autem inferius , folis ÿs vafis, qua inrenes infiguntur peculiare quiddam obtigit,cuiufmodi alijs nullis, neq; eorü, quæ à vena eaua,neq; eorü etiam quæ àmagna arteriapromanant .Illa enim omnia bina ex ijfdem locis vafis , vtriufq; exoriuntur: Venaautem,& arterie, que ad renes pertinent , à magnis quidem vafis , at non ijfdem locis oriuntur, fed quantò ren dexter altero est altior , tantò vaforum, que in ipfum infiguntur, productio ea est altior , quein alterum inferitur. Quoniam verò partes genitales bis fubiacent, iugum venarum, &arteria rum , quod adeasfertur , exÿfdempartibus pro ficifci 353 Geneanthropeia Lib. III.Tra&.II. 354 · • ficifci erat neceffe. Non enim amplius, alia qui- A dem ipfarum adeditum, aliæ autemadimumper- -tinent inftrumentum, fed matı ixfiniftra eandem -cum dextrababetpofitionemtum testiculi vtriq; aqualiloco funt fiti. Quocirca vaforum, quæad ipfa feruntur, que addextram matricem , atque ipfius tefticulumprogrediuntur, à magnis ipfis vafis, quafunt ad ſpinam proficifcuntur , vena quidemà caua vena, arteria autem abarteria -magna. Qua verò adfiniftrum tefticulum in mafculis, aut ad matricemfinistram in fœmi nis perueniunt (funt autem bac etiam duo: vna feiheetarteria, & vna vena) nonamplius àmagnisipfis vafis, fed abeis, qua adrenesferuntur, emergunt. Ex quo intelligipotefi, testiculum finiftrum in maribus , & matricem finiftram in B feminisfanguinem impurum adbuc, atque excrementofum, bumidum, ac ferofum recipere . Quaex re accidit , et ipfa quoque inflrumenta, qua recipiunt, temperamentum habeant diuerfum; quemadmodum enimfanguispurus excrementofo est calidior : ita & partes dextra, que ex ipfo nutriuntur,finifiris funt calidiores , tametfi naturaprincipiofuperabant , Demonstratum enim nobisfæpè efi,ad quoq; ab Hippocrate rectè fuiffe dictum , quòd partes,quefecundum rectitudinemfuntfite , neceffariòplus inter fe commumcant, ac fruuntur . Non igitur amplius mirakeris ,fimatricumdextra, actesticulorum dexter, nonfolum quodfecus, acfmifira nutrianquis adiacentibus vafis fpermaticis in præfen tiarum nihil addemus amplius . CAPVT` II. An cuncta animalia testes habeant , & cur non omnia eodem loco , &eademratione ànatura receperint . P ISC IBVS, & quibus branchię funt , ferpentibus , & omnibus animalibus, quæ carent pedibus; fi Ariftoteli 3. de hiftoria animalium cap. 1. fides habenda fit, teftes ànatura denegatifunt; fortè ob illam pedum, & genitalium communionem, & harmoniam , quam tantopere idem Philofophus probat, &fæpius in libro de animalium hiftoria , &generatione explicat : fed licet hæc teftibus careant , quofdam tamen recepe. runt meatus , qui humorem prolificum inftar corumad Generationem parent. His præterea cumpræ imperfe&ione genitalia membraderogata fint , ex eadem caufa teftes quoque denegandi erant; Si etenim teftes obtinuiffent,longè perfectiorem adepta effent animalia illa natu ram; fiquidem teftes robur, vigorem, audaciam, caliditatem , & omnimodam perfectionem " vitur,fed quod etiamfecundum bepatis rectitudi- Cuentibuscunctis influunt. At naturaferpentes, nemfuntlocata,finifiris admodumfunt calidio. ra. Hactenus Galenus, et hinc eft, quod ex Em pedoclis, etHippocratis opinione mares in dextra, fœming in finiftra, vt in regione locantur, et è dextro marem, èfiniftro tefte fœminam emitti, communis eft opinio. Tametfi contr Galenirelatam opinionem nondefuntrecentiores quidam Anthropographi , qui infurgunt, et conuellere nituntur , 2950 gal Tres denique tunicę, feu membranę teftemus vtrumque veftiunt; duæ fingule fingulis adhe rent , vna quidem internafubtilior, quæ Græcis surged ng dicitur ; externa paulo craffior , & valentior, Græci d'agrov, appellant, altera verò D tertia, que ambobus teftibus communis eft craffa , etrugofa , quæ fcortum , feu fcrotum appellatur, et vulgo burfa tefticulorum ; Græcè autemproprio nomine to .. Cæterum teftes mufculos habent, qui cremafteres , hoc eft fufpenfores nominantur, vt fcili cet feminalia vafa , quibus connectuntur_fuo pondere deducerent , atque extenderent . Rur fus neruos tum à coftali , tumà lumbaribus recipiunt , quemadmodum venas , arteriafque d fpermaticis ; vt propterea hinc enafcatur mirus ille cum toto corpore confenfus . Et hæc de teftium anatomica obferuatione fintfatis ; derelipifces, &fimilesnec fortè potuit, nec faltem voluit edere perfectiores . i Cæterum animalia quæque perfecta fanguinei generis , quipara, &viuipara teftes habent, pofitione , &fitu tantummododifferentes; que dam enim inrus continent, & vel lumbis circa renes adhærent , vel aluo adnexi teftes funt. Alijs verò foris dependent, quibus nimirum ge, mithle aut aluo adnexum fubftinetur , aut demiffum pendet cum teftibus, nec omnibus eodem modo ad aluum continentur ; fiquidem aliter is infunt, qui ex aduerfo mingunt, altersijs qui ex auerfo . Auibus omnibus , au- &ore Ariftotele , præcitatoloco , teftes infunt, non quidemforas penduli , fed intus lumbisadhærentes; quo etiam fitu dati funt à natura quadrupedibus quibufdam ouiparis , vt lacerto, teftudini , crocodillo , & inter viuipara herinaceo Rurfus qui confpicuos tefticulos foris geftant, non omnes codem modo locatos , fed cum quodam difcrimine ferunt : nam aut hætent annexi retro , nec tremuli pendent, vt fuibus, aut propenfi , demiffique geruntur, vt họmini . Quòdfi quæras, quamobrém viris intra aluum tefticulos natura non locauerit & an fuiffet præfentaneum magis, eofdem intus occulere ? Refpondeam cum Galeno 14. de vfu partium , quòd fi natura teftes in ventre callo2 caf- 355 Geneanthropeia Lib.III.Tra&t. II. 356 caßet; præterquamquod aretarentur fimul, & partes, quæ illic funt, aretarent Vaforum etiamfpermaticorum neceffariò longitudinem minuißent, que nunc quidem infernèfurfum fubeuntia, ac rurfus fupernè deorfum defcendentia longitudinem acquirunt commemorabilem . Tunc enim fupernè deorfum duntaxat tendentia , de ealongitudine , quam nunc habent, partem totam dimidiam amififfent , fœminarum verò tefticuli, fubiungit Galenus , cùm paruipenitus eßent , vafaque exigua effent producturi, loco, quem nuncpoffident, oportuniffimofuntfiti, vtraque quidem matricispartepofiti , paulò ante fupra cornua adducti . Iccirco autem auibus potiffimumpenes diaphragma locati funt didymi , quoniamfœcunditatis eorum ratio poftula- B bat, vtfemen affluentiffimum aceruaretur; quare , vt vafa citius humorem in femen excoquerent,operæpretium fuit,illa eadem in præcalente loco reponi,nóautem iuxta meatum, perquem femenipfum excernitur ; eft verò impendiò calidum ipfum diaphragma, quandoquidem à quatuor principibus vifceribus operitur, & fouetur ; nempè fupernè quidem à corde, & pulmone; infernè autem ab hepate, & liene. Atqui viris ifthęc pofitio, vt Galenus ait, non erat opportuna ; non enim femen fic affluenter parare debebant iugiter, neque erat operæpretium, eofdem ad libidinem adhuc atrociùs incendi ; indè eorum teftes abfque quò calidioribus vifceribus foueantur, ex fe, ea quafunt innata caliditate, & magnitudine mediocri femen fatis gignere, poffunt . Sedcum pleraque animalia, quibus foris tefti culiprominent, eofdem pendulos , ac tremulos habeant , poffet aliquis exquirere, cur ijdem fuibus hæreant annexi , &ftabiles ?' exiftimo id ad maiorem fuum libidinem factum effe ; iam enim fus nequitia hieroglyphicum erat apud Ægyptios. Quarè vt natura hanc exararet libidinis notam, dedit ijs teftes ad cógreffum fortiores; nam quo teftes contractiores exiftunt, eò funtad Venerem aptiores ; penduli enim , ac dimiffi , vt patet , languorem, aut minorem apti- «tudinem præfignant ; quin ex contra&tioribus corporisvniuerfi robur, &fanitas arguitur ; ex demiffis, & nimium pendulis nonbenè conftans, autvaletudinaria naturaconuincitur . Vndè eft quod fixi, quoniam non fic diftant à principio caloris, ab hocfouentur magis, nec veluti in pen dulos influentes ex longaintercapedine diffipan turfpiritus. Quocirca teftes omnes, qui intus latent cenfendi funt calidiores, fortiorefque, & adlibidinem propenfiores. Dices , an fit alia vlla differentia inter didy mosintus locatos , & foris pendulos? Profecto nullum ineft effentiale difcrimen ; accidentale aliquod ; nam qui intra corpus iacent, communifcroto nonobuoluuntur,fed fingulifua tegun Aftur membrana . Secundò quiintus locatifunt adhærent , necfufpenfidiffident . Tertiò femen citius parant ob rationes defuper allatas . QuartòVeneris opus ocyus expediunt . Quinto leminales meatus breuiores efficiunt, non enim in tam longinquum fpatium produci debent . Et hinc addifcere quifpiam poterit , quid dicendum fit de mulierum teftibus , nam his prorfus accidentalibus differentijs difcriminantur ; folum ex eo, quòd minores admodum funt, frigidiores, &ineptiores exiftimandi erunt : etenim dumfupra diximus , internos tefticulos calidiores effe, de ijs planè intelligendum eft , quiparitate conueniant, nec magnitudine , &facultate diffideant ; quaratione licet muliebres didymi internè locati fint; nihilominus virilibus vndiq; impotentiores , & frigidiores putari debent ; alioquin principalius agens mulier , quàm vir in generatione dicipoffet ; quod quàm fit abfurdumdicere, vel ipfarum iudicio mulierum iudicandumrelinquerem. Ideò Galenus cùm pluribuslocis , tùm maximè 14. de vfu partium hanc nobis veritatem referauit his præfertim verbis ad calcem libri : Nammaris teftes bumidiores funt , ac molliores fœminarum teftibus , & vafa fpermatica duriora ; contraria verò ijs funt in fœmina. Ipfa enim fpermatica minus funt dura ob memoratas iam caufas : testiculi autem minus rari , &laxi , ac bumidi , quòd fubftantiafintfrigidiores . Nequaquam enim abcalore natiuo flatu diftenti fuerint, &vt dicat quifpiam fermentati: & adhuc clariùs non multò antedicebat. Videbis vafaſpermatica maris nonparum fuperare, fed longitudine,profunditate, & latitudine multis partibus repeFries femininis eße maiora; ob has igitur caufas mulierum testes parui admodumextiterunt , & matricibus vtrinque adbærentes ad epigastrion . Virorumautem teftes tum magnitudine fuerunt longè maiores , &c. Illud ad calcem filentio non inuoluam, Ariftotelem , qui ferpentibus teftes denegauit, fidem auribus maiorem , quam oculis credidiffe; quandoquidemfenfu ipfo, & experientia deprehendere eft, Vipereum , alterumque reptilium genus teftes prope caudam geftare;vide Fabritium abAquapendente,in iconi bus anatomicis libro de formatofœtu . CAPVT III. An, & qua ratione teftes fint corporis partes principes . 黑 Q VEMADMODUM in ventriculo chilus, in hepate fanguis, in corde fpiritus vitalis, animalis in cerebro elaborantur ad vniuf茶 ita cuiufque vitam conferuandam ; 357 Lib III.Trac II. 358 Geneanthropeia ita prorfus in teftibus ad fpeciei propagatio- A nem , feu immortalitatem femen conficitur ; quicquid Ariftoteles, & eius Peripatetici in contrarium fentiant , & recens cum his Parifanus ille nimis in fua microcofmica fubtilitate fubtilis . Quamobrem teftes non minus, quàm ventriculus , hepar, cor , & cerebrum cenfendi funt animati corporis partes principales ; immo etiam tantò cæteris principaliotes , quantò generationis operatio quibuslibet alijs vitæfunctionibus longè antecellit ; vt hinc meritò Auicennaloco paulo fupra citato dixerit, Excelfum Artificem Deum duos creaffe tefticulos , hosque effe membra principalia , in , quibus generetur fperma . Sed video e difcipulis Ariftotelis quendam ftatim infurgentem, B noftramque hoc theoremapeffundare, feu euertere conantem hoc argumento . Partes corporis principes dicuntur ille , fine quibus nequit confiftere vita ; at fine teftibus bellè viuitur ; igitur hi principales partes dici nondebent. Affumptumaduerfarij probatione non videtur egere, quando experientiaipfa palàm confirmatur;quin fæpè accidit , vt fine teftibus melius, agatur, quam cum his ; fiquidem Eunuchi haud videntur effe nimium ægritudinibus obnoxij . Verùmhæc minus probant : nam , teftibus excifis, non benè vitam duci, luce clarius eft , idque in ipfifmet Eunuchis intuerilicet, qui deuirati meritò dicuntur, eò quòd virilitatem vires, & vim naturæ amiferunt : fatis manifeftè infuper apparet, quòd ex teftium vet offenfio. ne, vel excifione temperamentum eximiè immutatur. Enimuerò deperditur mafculus , ac generofus animus.Vite flos , ac decus viridè funditus extirpatur; fplendor viuacitatis caligat, natura tota in frigidum habitum conuertitur; non fanguis purus producitur : non color , &formæ dignitas apparet : arteria pulfum edunt imbecillum , &languidum , vt in fenibus; pallefcitcorpus, inersque euadit , &graue; opimumdeniquedebile , & penitus effœminatum redditur; adeò vt iure Ægyptij , dum Regem fra&um, hebetem , & impotentem exprimere confilium erat,Typhonispingerent fimulacrum abfque teftibus , perinde ac fine his defit Rege digna generofitas , & maicftas . Putas ne ergo teftesprincipes partes non effe ? Porrò affeuerandum eft , teftes etiam in vniuerfum corpus, præter vfum generationis , robur, fpiritus &vitam influere ? Nectamen putet quifpiam , roboris , & melioris vitæ caufas , & principia exiftere , vt aliqui perperam opinati funt per reflexionem , quòd videlicet illabentem in fe ex vniuerfo corpore calorem , & fpiritum propria eorum denfa , compacta que fubftantia, tanquam fpeculum radios in vniuerfum corpus refundant , &reflectant ; fed perſuaſum habeat , hanc eandem virtutem ex C fe , & proprio marte obtinere ; vt apertè deducitur ex pluribus accidentibus , quæ ex teftium ablatione tanquam à propria caufa exoriuntur, vt leuitas , imbecillitas , languor , liuor , mollities , &fimilia : qua ratione Terentius in Eunucho eum appellabat, ftolidum , frigidum , veternofum , &quafi amentem : ait enim : Hic eft vetus , vietus , veternofus fenèx, Colore mustelino Adderurfus, immutari etiam animos in viris, ficuti enim horum temperies , ablatis teftibus , mutatur in fœmineum habitum ; ita etiam animus dolofus , verfutus , & prauus euadit ; inde Auenzoar lib. 2. tract. 3. cap. 1. fcriptum reliquit, nullum fuiffe vnquam virum caftratum , qui effet optimi intellectus,& bonorum morum: placeat illius excipere verba . In Eunuchis pre tenuem vocem audimus , malos agnofcimus mo res , rationis item funt peffima , nec ferè inuen tus est aliquis exfectus bonæ legis , aut intelleClus nondiminuti . Quò etiam illud Claudiani in Eutropium fpectat . Adde, quod Eunuchus nulla pietate mo- uetur . An fortè ad niorum prauitatem refpexit olim lexilla diuina Deuteron. cap. 23. Non intrabit Eunuchus attritis , vel amputatis tefticulis , & abfcißo veretro Ecclefiam Domini . Cur verò, his partibus refe&tis , calore , lumenque naturę hebetari contingat , & obfcurari, exiftimarem has poffe cffe plaufibiles rationes; quòd nimirum accidat inde retineri primò feminariam colluuiem, qua natiuæ flammulæ vis præftringitur: fecundò quod fpirituùm confluxus, &congregatio ad partes illas tanquam fine , qui eft generatio , deficiente , nequaquam fiat : tertiò tandem , quòd virtus illa plaftica , que femini elaborato accedit, ceu quædam lux diua , ætheriufque calor cun&a refouet , vegetat, viuificat . Quid ergo fi deficiat? 1. Præterea cùm teftes faciant ad conferuationem, &vitam totiusfpeciei, quæ fine his nulla ratione propagari poteft , tantò principalioDres partes dici debent , quantò potior, &nobilior eft totius fpeciei perennitas , quam vnius indiuidui, &quantò omnium fimul animalium præftantiorvita eft , quàm peculiaris cuiuſdam viuentis ; illa cnim ftabilis, &perpetua, hæc nimis exiftit fragilis , &caduca . Adhuc vifcera illa ventriculus , hepar, cor , cerebrum , hominem breui tempore feruant ; quinimmò hæc eademfunt, quæ fæpè illius interitum accele rant nam vbiventriculus prime digeftionis domicilium , frigidus , aut imbecillis euaferit, vt proindè chylificatio lædatur, gignuntur affatim cruditates , quæ ex Auicennæfententiaomnium penèmorborum parentes , & origines funt Z 2 dum 3 359 Geneanthropeia Lib.III.Tract. II. 360 in dum heparmalè afficitur, fuamque temperiem A amittit , vniuerfa corporis economia labefactatur ; quoniam cùm iecur fit fanguinis officina, quopartes corporis omnes aluntur , eiufdem μowToσ dum læditur, fanguis vndequaq; producitur impurus : impuro , crudoue fanguine, partes enutritæ noftri corporis in cachexiam , hydropem , & prauum habitum non multòpoft abeunt , ac tandem propero pede ad marcorem, & mortistabem deducuntur. Cerebrum & ipfum, vbi àproprio rithmo, crafiq ; difcefferit, om nium fit morborum origo, fubiectas omnes partes lethali ftillicidio inficit, potentias animi , & corporis hebetat , imminuit , aut etiam deprauat. Quod idem vehementiùs de corde accidit, quo vitæ radix implantata eft ; fi enim mini- B mumquicquam patiatur , vitale germen arefcit illicò,purpureum decusfatifcit protinus, floridus honos recedit eminus ; quo ni fallor fpectat illud Hippocratis libro de offium natura Colorum mutationes, corde venas conftringente , ac laxante fiunt; laxante igitur rubicundi calores fiunt, & benè colorati , ac pellucidi ; conftringente verò virides cum pallore , & liuidi . Atqui teftes hominem ipfum non quidem æui bre uiori curriculo , fed perpetuò tutantur à fati cafu , & ruina ; nam generationis beneficio, cuius illi funt potiffima iuftrumenta , vita patrum infilijs primò , mox in nepotibus longa ferie propagatur, & in fæcula perennis diffunditur . Nunquid igitur teftes principaliffimæ partes non funt ? Profe&ò ( & fortè videbitur paradoxon)principatu ijdem velipfi cordi præftant . Id nobis infinuauit Galenus primo de femine, vbi hæc prorfus habet de teftibus loquens . Quarè &roborisprincipiumfunt animalibus , &multam caliditatem irrigant, ac effundunt toti cor pori, & paulò infrafubiungit . Quarè bac parte teftes etiamipfo corde præftantioresfunt , nempè quivltra boc, quod caliditatem , ac robur animalibus exhibent, amplius etiamgeneri conferuandoprafunt; moxaddit, quod cor folum viuendi, teftes benè viuendi principiumfunt;quantò autem melius eft, benè viuere, quàmfimpliciter, & folum viuere, tantò funt in animalibus testes corde praftantiores . Quid plura? Hac adeò perfpicuafunt, vt longiori non egeant probatione . Verumfiquæras, qua ratione teftes ad Generationis opificium neceffariò concurrant, fciendum tibi erit , didymorum id effe munus potiffimum , vt femen apparent, & elaborent ; à venis enim defcendunt humiditates ad teftes , vt loquitur Auicenna , vbi eædem alterantur , coquuntur, & infpermatis formam reducútur,non fecus ac fanguis ad mammillas delatus , ibi vlte riori coctione in lac degenerat ; fimilis enim eft generatiofeminis, atque lactis . Similis vtique quoad materiam : vterque enim fuccus à fanguine per vlteriorem coctionem perficitur . Si . milis quoad colorem, nam ex perfecta coctione vtraque alba funt : Similis demum quoadfecundas quafdam qualitates , vt lentorem, craf fitiem , &ferofam humiditatem admixtam . Id tamen non ita intelligas velim , vt putes in ipfis tantummodòteftibus confiftere, & elaborari femen; fiquidem , vtar Hermeticorum terminis: refidet etiam in mumia, balfamo , & vitali fulphure , hoc eft in omnibus folidis partibus, in radicali humido , & fanguine , quæ per vniuerfum corpus difperguntur, fuoque fauore omnia irrorant, &complectuntur; quod non negauit ipfe Galenus in libris de femine , vbi feminalis materiæinitium intra venas confici teftatur , & nosinfra libro de femine pluribus obteftamur. Verùm teftes id peculiariter efficiunt , præparant nimirum idoneumfemini corpus,cuius beneficio ab externis iniurijs , tanquam in tefta feruantur illæfi mechanici fpiritus , fpiritualef que tincture , generationis auctores ; donec nutricatione , & definita digeftione corroborata, fignaturis, & partibus interea abfolutis in lucem prodire poffint . Pete Seuerinum Danum. Atfcifcitaberis, quæ fit caufa , cur lac , & femenalbafint. Refpondetur, ex eo id accidere, quod omne agens in agendo nititur in cunctis qualitatibus affimilare fibi paffum , ac proprias inferere tinturas & : ita quidem ventriculus, ne difcedamus à corporis partibus , dum coquit, & Celaborat cibum, quoniam neruaceus ipfe eft , & quodammodo albefcens , colore quodamfub albido illum afpergit . Hepar quoniam rubre, &fanguineæfubftantiæ eft , dum chylum elaborat, purpureo fpargit rore , &fanguine madet. Eodemplanè modo teftes, & mammæ , cùm fint ambo ex fubftantia alba, rara, & glandulofa, humores quos parant , & conficiunt, albiffimos reddunt. Ideò Auicenna libro illo 3. fen. 20. dicebat . Et est fubftantia oui ex membro glandulofo alba carnis , que eft res magis fimilis carni mammille, & affimilatfanguinem , qui effunditur in ipfo cum calore fuo , quarè albificatur, & propriè propter illud, quod commouetur in ipfo de veritate , & propter fpiritum . DQuod fanè in teftibus multò magis verificatur , quoniam in ijs multi funt flexus , & anfractus , in quibus diutius femen immorans coquitur magis, ac fpumefcere poteft . Obferuet ingeniofus in verbis Auicenne, hunc fentire , femen album effici non modo , quia teftium fubftantia alba eft ; verùm etiam , quia in eiufdem feminis elaboratione plurimum aeris , ac fpirituum immifcetur , & agitatur ; & hinc exiftimo, opinionem fuam duxiffe non vulgarem iatrophyficum noftra tempeftate præclarum qui non quidem à parte conficiente , la&tis, ac feminis tincturam proficifci, arbitratus eſt : verùm ab aere , & fpiritu commoto, attenuato, I& in 361 Geneanthropeix 362 Lib.III.Tract.II. & infpumam elato . At quia huic de teftibus opinioni diffentit palàm Ariftoteles , qui negat, teftesfemen elaborare , fed in alium vfum creditos effe affirmat ; iccirco quæftionem hanc o peræpretium erit vlterius enucleare . CAPVT IV. An vera fit Ariftotelis opinio de teftibus , quòd ipfi femenhaud parent , fedfint vt pondera Spermaticis vafis appenfa . S S Aftratione inijet, impleuit, quoniamnon dum.... retracti effent meatus , &c. Expreffit eandem fententiam Philofophus in problem. libris , vbi quærit , cur puberibus vox tranſmutetur in grauem. Sed, vt Galenus ait : vtinam Problema illud non tra&taffet . Tauri allatum ab Ariftotele exemplum confirmare fatis poffe videntur aliæ hiftoriæ , & in primis quam exarauit Bartholomæus Cabrolius Monfpelienfis in obferuationibus anatomicis , vbi hæc habet . Anno 1564. Monfpelij Dominus Memorancius ex cuius tipatoribus quum cuidam vim faceret virgini, Memorancius, vt fortè illuc iter faciebat, auditomatris clamore, reque intellecta , bominem, vt erat , ipfo momento àfeneftrisfuBfpendi iubet . Cadauer eius theatro anatomico illatum eft . Ecce quum adgenitalia ventum ftupratorem illum, Plauti ioco inteftatum, boc eft testibus carentem tam exterius , quàm interius, præfentibus, &c. Cæterùmiuuenem quen. dam abfque teftibus numerofam prolem feruiffe, non pauci referunt . VAM de teftibus opinionem 1. de Generatione animalium exarauit Ariftoteles ex profeffo. Vt autem eius fententia radicitùs euelli poffit, operæpretium cenfeo,ipfa eiufdé verba regiſtrare ex 1.ipfo de generatione animal.cap.4.Dedifferentia instrumentorumgenitalium,qua in maribusfunt,qui quas ob caufasfint, confideret,accipiat primùm neceffe est , cuiufnam rei gratia tefiumconstitutiohabeatur ; ergo fi natura rem quamcunquefacit , aut quia neceßaria eft , aut quiamelius ita est , boc etiam membrumob corum alterutrum eße debet ,fed non neceffarium id effe adgenerationem patet . Omnibus enim , C que generant adiunctum effet , fi neceffitatis ra tio baberetur . Nunc verò nec ferpentibus teftesfunt, neque pifcibus , vifi funt enim coire, plenosque feminis genitalis babere fuos meatus . Reftatigitur , vt melioris cuiufpiam note gratia testes babeantur . Sed enim maximè animalium parti munus nullumferè aliud eft , nifi quod plantarumfemen , &fructus ; vtque in ratione cibi voraciora , auidioraque funt , quibus intestinum rectum , fic ea, que teftibus carent, meatusque tantùm habent, aut non carent,fed intus habent , omnia propenfiora , ce- lerioraque ad veneremfunt. At verò caStiora eßeconuenit , vt in cibi vfu inteftino fic qua 1 Sed, vt Ariftotelis fundamenta ex ordine euertamus, fic procedendum erit. Nam quoad primam eius rationem , qua probare nititur , ex co teftes adgenerationem neceffarios non effe, quòd in omnibus animantibus non reperiuntur, vt deferpentibus , ac pifcibus probatum cft, quibusfeminalia vafa fatisfunt ad humoris prolifici coctionem , & productionem. Refponde tur primò , multis animalibus multa prę imperfectione à natura denegata effe : alia enim pedibus carent, vt ferpentes : alia pene , vt re ptilia , & pifces : alia oculorum vfu , vt talpę : alia pulmone , alia felle , & alia alijs : vt mirum ideo nonfit , fi quibufdam teftes natura denegarit , ijs prefertim , que vero fanguine prędita non funt, vti pifcibus , & ferpentibus ; ac proindè fat fuit naturę prouidentię , illis loco, teftium quofdam tribuere meatus , qui humo-" rem fanguini confimilemin femen elaborarent, ac perficerent, Quid corde ipfo vitę animan tium eft magis neceffarium , quòd fons vitę , atque animę domicilium creditur ? At nihilomiopus eft non recto , tusilli reuolutionem, Danguiamulta , Natura enim vice cordis parti anfractusque babent , ne libido vebemens , cre braque citetur . Testes autem adhancrem emolitanatura est ; motum enimexcrements genita. lis ftabiliorem faciunt in viuiparis , vt equis , caterisque eiufmodi , atque etiam hominibus, cùm replicationem feruent . Sed quemadmodum fe babeant,petendum ex animalium bistorijs est, nullam enim partem meatuum teftes complent, fed adiecti pendent, eo modo , quo pondera testrices telis annectunt ; bis enim detractis meatus intròfe retrabunt , quò fit , ne execla_poffint generare: namnifi ita retraherentur , poffentge nerare;etiam taurus quidam , cùmftatim à caculam aliquam , vt vitalis aurę principium fufficienter exhibuit . Ita prorfus, quamuis teftes ad feminis elaborationem neceffarij apprimè fint , vt ideo perfectioribus cunctis animalibus traditifuerint ; imperfe&tis nihilominus denegari potuerunt, meatus loco teftium concedendo, Rurfus natura in fuis effectibus rithmum quendam feruare folet, ita vt quemadmodum animalia quędam produxit, quę fine femine, ac tëftibusgenerent, vtfunt infecta omnium imperfectiffima : quædam que cum femine , ac teftibus fpeciei propagationem agunt, Sic effice re debuit media quædam , quæ nimirumcum♪ fpe- 363 Geneanthropeia fpeciei propagationem agunt . Sic efficere de buit media quædam , quæ nimirum cum femine quidem, fed abfque teftibus producerent fimile , cuiufmodi funtferpentes,& pifces; tametfi ferpentes omnes haud quaquam teftibus carent , vt Ariftoteles fupponit . Lib.III.Tra&.II. 364 Abiliterhic de tauro , vti explanauimus, nec alio modo poffetrecipi, &probari cafus ; alioquin dicatmihiAriftoteles, cur femel tantùm , & non fæpius taurus ille generauerit ? Dicet fortè , eò quod meatusretracti mox fuerunt; at non fatiffacit, quoniam in ipfa exectione teftium illicò ob vim , & confenfum retrahi , & corrugari debebant. Sic igitur Ariftotelis rationes erunt confutande , & cum his aliæ quoque hiftoriæ ; nam quoad illam Cabrolij dicipoffet,potuiffe quidem ftupratoremillum vim Virgini inferre , fetam tamen reddere nequijffe ; fiquidem etiam eunuchi, excifis teftibus, ad Veneris alicuius certamina prodeunt,fed infœcundè, nullaq; fata prole:fic pariter luuenis inteftatus ille, quinumerofæ fuit prolis parens,potuit, vt mulieres, teftes intus re- conditos obtinere . Ad fecundam rationem , qua dicebat Philofophus , teftes ad generationem haud quaquam neceffarios eile , eo quòd vifus fit taurus quidam, qui ftatim exectis teftibus iniens generarit, fanè pluribus modis refponderi poteft ; & primò quidem, vnum exemplum ab inductione non probare; fingularia enim , ipfomet fæpius distante Ariftotele , fcientiam non efficiunt. Secundò dixerim , cur animalium inueftigatores miffi ab Ariftotele decipiin hoc non potucruntg Annon potuerat paulò antè , vel poft ex alio tauro vaccailla concepiffe? Vel quo modo dolore plenus, & excifionis preffura vexatus , & lancinatus , ita citò taurus in Veneris voluptatem inclinauit? Quopacto fic promptè aftitit fœmina? Vtique ex omni capite difficilis videtur affertio , necnon Ariftotelis ingenio , & maieftate haud fatis digna . Verùm detur Ariftoteli , taurum illum poft tefticulorum exectionem, illicò generaffe , inferri inde non poteft , teftes ad generationem neceffariò non conferre ; fiquidem in tali cafu effu di potuit feminis portio, que Cyrfoidibus , hoc eft varicofis paraftatis , acdeferentibus vafis reperiebatur , vel etiam in ipfis glandulofis proftatis , que collo veffice C vtrinque adhærent , & in quibus fpermaticus) quidam humor continetur ad multos vfus ex Galenoparatus, & ad ipfam generationem fatis efficax , quod colligo ex Galeno ipfo 4. de vfu partium vbi loquens de muliebribus paraftatis hæc habet : At fœmina, cùmmafculo frigidior fit , inconcocium adeò, tenuemque inglandulofis paraftatis bunc humorem habet , vtnihilad prolisgenerationem conferat. Igitur humor qui in viri paraftatis continetur, eò quòd calidior, & magis coctus confert , &adgenerationem fupplet . Semper enim in Venereo congreffu femen, quodin hifce vafis variciformibus, ac deferentibus nuncupatis, aut in paraftatis contine tur, emittitur ; vt proindè doctiffimus Mercu rialis in hoc decipiatur , nam vt hanc tauri difficultatem effugeret , ait , potuiffe decipicaftratores, vnum tantum extrahentes teftem ; veltaurum tertium tefticulum obtinere à natura potuiffe , qui in eunuchifmo relictus foret ; perindè ac in coitu illoftatim facto , vt afferit Ariftoteles, teftis quocunque modo relictus ictu oculifemen conficere valuiffet , &continuòper deferentia vafaad meatum demandare. Pari modo & Auerroes deceptus eft , qui inftantiæ allatæ de tauro tantum tribuit , vt dixeritfpem totam victorie pro Ariftotele in hoc experimento , & exemplo collocatum effe . Commodè igitur, &rationa D Præterea idem Ariftoteles , dum negauit in eſſe teſtibus vim quaTo @ONTINU , propter quid à natura ijdem datifunt, in medio ponit; & quidem in triplicatum vfum efformatos effe , afferit ; in primum , vt nimirumfuo pondere feminalia vafa miro modoflexuofa, & implicata patentiora ,feu laxiora præftarent, inftar corum ponderum, quibus ad telas conficiendas textrices vtuntur; atque adeò talipacto feminis ipfius iaculationem adiuuarent , firmioremque redderent . infecundum autem vfum, vt àteftibus cordimaiusquoddam robur impertiretur, ita vt confulciretur , ac firmius redderetur . In terper partem poft partem illud ab ijfdem veluti tium denique vt fcilicet inftar ponderis vectis penis erectioni auxiliarétur; teftes enim, vt idem inquit quarta fectione Problematum , vicem fulmenti uectorij capiunt . Verùm vt rationi minus confentanei vfus etiam tales ab Ariftotele allati refellendi erunt. Adprimum dicendum eft , ex omnibus noftri corporis partibus glandulas , & que naturamglandium referunt, feuiffimas effe ; multum enim aeris , &fpiritus intra earum raritatem includitur ; quo modo ergo teftes , quiomnium maximè glandulofi , rarique funt inftar ponderum deferuiant ? Porròmagis vnus meatus variciformis , quàm ambo licet præualebit ; fiquidem vtfupra ex Galeno 14. de magniteftes , fi æquilibrio iudicentur pondere vfu partium diximus, teftes in viris funt humidiores, ac molliores ; vafa verò fpermatica duriora, &ficciora ; igitur hæcfemine præfertim repleta grauitate præcellent ijs præfertim didymis, qui à naturaparui crediti effent . Præterea cumvafa ipfa tortuofa nimis , & in anfractus implexafint, fi verè teftes vt pondera fubiacerent ; illa adeò protendi, ac demitti poffet . Adhuc cur teftes explicarent , vt fcrotum ipfum vfque ad pedes folum in actu venereo ponderent , cum femper penduli, vt planè textricum pondera fufpendanfeminis ftexuofos meatus explicare,atque adeò tur? Et fi femper ponderant, femper deberent fper- 365 Geneanthropeia 366 Lib.III.Tract.II. fperniatis Auorem facere . Quid fi dicamus A etiam, nullam licet grauem corporis particulam in proprioloco pondusefficere , eo modo, quo aiunt Philofophi, nullum elementum inpropria fphæra grauitare? o. Ethinc ad fecundum etiam vfum confutandum patet refponfiosnam quo pondere, qua contentione indiget cor , vt fuas vitales exerceat functiones? Cùm præfertim cor , & teftes adeò diftent &loco , &natura, & operatione, vt ipfemetAriftoteles dixerit in fine libri de motu Animalium, Cor, & genitale effe veluti vnum quoddam animal feparatum . Adtertiumdicendum , penis erectionem fieri) àcalore , à fpiritu dilatante , excitante , & fouente ; necnon àflatu cauitates implente , vt fu- B pradiximus , & abalijs caufis, nonautem à pondere tefticulorum ; quinimo hi potius tenfioni aduerfantur ; dum enim ſcrotum , ac teftes elongantur, &extenduntur ( quo tempore maiori pondere grauant , videmus penem ) & ipfum flaccidum, &fegniorem decumbere. Sequeretur adhuc, quòdpenis perpetuò tenfus rigeret : fem per enim adfunt fulmenta , quibus affimiles effe dicebat teftes Ariftoteles; cuius opinio fatis, nifallor , iam di&tis explofa erit . Plura vel fuperflua , vel auribus molefta effe poffent . vide Galenum1. de femine . CAPVT V. Teftes ex vera opinione fanguinem in femen conficere , eique plašticamfacultatem tribuere. C ex quo, nutritur, &fic iecurfanguine , quem elaborat alitur : cor fpirituali humore, quem in fuis officinis conficit : venæ, & arterię humore fpermatico: cyftis fellis ex multorum fententia bile: fplen inelancholia , & fimiliafimilibus. Sed teftes nutriunturfemine, igitur ipfifemen elaborant, & excoquunt ; id quod anatomica obferuatione manifeftiffimum eft;fiquidem dum teftes execantur, femen copiosè exudat , eoque refertos meatus, totamquefubftantiam didymo rum turgidam videre eft. Porrò vbi experimentum præfens eft , fuperfluæ funt rationes, fiqui dem vtprimode Diet. Hippocr. aiebat : oculis magis , quam opinionibus credere oportet . Id fi obferuaffer Ariftoteles, in errorem adeò perfpicuu nunquam incidiffet: &verè tanti ponderis eft hæc experientia , vt Auerroes,quialioquin iurauit in verba Ariftotelis , eiufque dogmata mordicus tuetur, vifa diffe&tione tefticulorum, ftatim didafcalumfuum deferuerit, medicifque adhæferit, vt 2. coll. cap. 10. apparet . Cæterùm dum opponitur Ariftoteli , curteftibus excifis fterilis homo euadit ,fi illi femen non conficiunt ; refpondet , id ex eo contingere , quòd ablatis teftibus vafa retrahuntur ; fi dicatur, curfrigefcentibus teftibusfterile fiat animal? Quia etiam, refpondet,feminalia vafa infrigidantur,à quibus fterilitas procedit ; fi quæratur fimiliter ab eodem Philofopho , quare contufis teftibus continuò incidat homoin fterilitatem ; Cidcircò euenire ait, quoniam vnd contundunVM oftenderimus , teftes hand quaquam à natura eo confilio ef formatos elle , vt veluti lapides fufpenfi telarum ftaminibus deferuirent, id quod in mulieribus, auibus, cæterisque animalibus , quæ teftes intra peritoneumfunt adepta, vt Galenusait , afferere nec poffit Ariftoteles , pareft veramfententiam aperire, atque affeuerare , te- D ftes in hunc fcopum à natura productos effe , vt femencoquerent, pararent, perficerent ; & finehis generationem haberi non poffe. Quod ita probatum volumus. Quilibet effectus eius caufæ dici primariò debet foboles, cui primò affimilatur : nam fimile à fimili progignitur; qua ratione fanguis, vt effectus tribuitur hepati; cui fubftantia compareft . Atperfe&tumfemen fecundùm formam , & pleraque accidentia fimile eft glandulofæ teftium fubftantiæ , ideò femen teftibus , vt effectus debetur . Præterea vnaquæque pars noftri corporis illud alimentum & coquit, & parat , quod fibi adiungit , & tur fpermatica vafa ; & omnino, vt argumentorum aciem auertat , quicquid ipfis teftibus aduenit , fpermaticis vafis communicari affirmat , ideoque generationem præpediri . AtquiAriftoteli non erit Afylum , quo confugiat:quandoquidem licet , dum teftes extrahuntur, nihil offendanturfeminalia vafa , infoecundus nihilominus euadit homo, effa minatus, & imbecillis; & fi eodempacto fœminis teftes euellantur, nullum hæ præfentient amplius libidinis fomitem , nullam appetent maris coniunctionem ; Ideoque Galenusprimode femine aiebat . In bis, quibus hi execti funt citra vene tefticularis contactum , nihilpatitur vas feminarium. Deperit autem animalibus nonfolum feminis emiffio, fed &vi rilitas,&ita vt dicam mafculofitas , fic verò &c. Qua ratione igiturnegari poteft teftes ad gene- rationemnon conficere femen ? Id cum luce clarius innotefcat , pluribus , vndè roboretur non eget. 11G Potius inueftigandum poftremò erit, qua ra, tione ab ipfis teftibus perficiatur humor infemen, quoue pacto genitiua facultas, feu dépos wλasinos eidem præbeatur ; quodut intelliga tur,fupponendum eft,id quodprimolibroftatui mus,duas uidelicetin femine portiones reperiri, materialem unam , & efficientem alteram, fen: ma- 367 Geneanthropeia 368 Lib.III.Tra&t.II. rationi opportunum in vterum infunditur. En ergo, vtfemenàteftibus conficitur, &perficitur,quicquid interrecentiores arbitrati fuerint Bartholomeus Cabrolius , & Adrianus Spigelius, qui vim teftibus antiur, iccircòdenegarunt, quòd multi abfque tellibus coeant , vtplerique Eunuchi. Atqui Eunuchi , ve dictum eft, licet coeant, fœcundum tamen haudquaquam femen emittunt ; & Cabrolij ftupratorille, de quofupra, habuit fortè aliquid, quod teftibus effet analogum ; nec infuper infertur, quòd femen illius effet fœcundum , licet ftrenuè fcortaretur. Quod idem refponderi poterit ad Sennerto tertio fuæpractice , narrat, maniacum Smetij in mifcellaneis hiftoriam , qui, referente quendam ambos tefticulos fibi extirpaffe, cum vxoretamen , vbifanæ menti reftitutus fuit, bellè congreffum cumfeminis effufione . Eftò , fed non cum femine prolifico, Verùmde his plura materia, ac facultaté, & ut Hermetici, ac Theo-JA , mam , quod fœcundum, & vndequaque genephraſtæi , balfamum, &fcientiam mechanicam Iam non recipitur facultas hæc,'nifi in materia apta, & bellè apparata ; quocirca neceffarium in primis eft, vt humorfeminalis perfectè excoquatur, & elaboretur. Coquitur autem, & elaboratur in triplici officina , nempè in folidis partibus, in vafis fpermaticis, & in teftibus ipfis . In partibus quidem folidis ; quoniam cùm fint hæ de genere fpermaticarum, non quidem fanguine nutriuntur , fed humore quodam feminali, & materiaperlata, vt ait Hermes; & fic tam vena, quàm arteriæ, nerui, aliæuè particulæ fanguinem in confimile fibi nutrimentum elaborant ; ex eadem enim materia , ex qua membra corporis procreatafunt, alimentum recipiunt . In vafis B fpermaticisadhuc femen conficitur , quoniam, &hæc, vt nutriantur,familiare fibi parant nutri mentum ; nec non funt infuper à natura vtge. nerationis meatus inftituta . Demum in teftibus ipfis vltimòperficitur femen , in quibus adipifciturinfuper facultatem, energiam , feu virtutem integram genitiuam , quam λózov λaSIXov Gręci dixere . Nam dum in venis , arterijs, alijsque particulis primò elaboratur, hanc potentiam , vt inquit Fernelius , neque expetit, neque recipit: dum in vafis fpermaticis apparatur , expetit quidem , fed non recipit, aut faltem imperfectam acquirit ; in teftibus autem expetit , & perfecto modo capeffit ; adeò vt licet fe- C minalis materiæ apparatusin pluribus corporis partibus celebretur : non nifi tamen in didymis, omni calculo abfoluta perfectionem nancifcitur. in libro de femine . CAPVT VI. " Curnaturabinosteftes in maribus effinxerit , vbide Monorchis , ac Triorchis . 茶 Si verò qua ratione fecretus humor hic in teftes adducatur, expofcas, fcias oportet, quamlibet noftri corporis partem familiaris fucci vim attractricem poffidere ; ita vt non fecus ac lien facultate fua humoremprolicit melancholicum, renes vrinam inteftina excrementa ; ita prorfus virtus pelliciendi femen teftibus ineft , quod perfeminis vafa exugit à vena caua , hec à circumpofitis maioribus venis, & hæ tandem àminutis quibufcunque , & capillaribus attrahit ; nec fuctio , &attractio ceffat , quoufque & feminales meatus , & teftes vndique feminalifuc- Dao co affluenter fcateant . Rurfus hæc eadem femicalis materia fuum decus, facultatemque à teft ACCO bus neutiquam excipit , donec ab vniuerfo gulisq . ejus particulis aura quædam ] labatur , qua fingularum partium caracterem, aut imaginem imprimat in femine , quod deincepsvaleat eofdem caracteres , & imaginem in conceptu fingulatim exprimere . Vbi primùm igituraura ipfa medijs fpiritibus à cerebro per neruos,ab hepato per venas, &corde per arteriasproficifcitur, & in teftes defluit , hi calore fuo innato perfectè omnia miſcent, coquunt, attemperant, & in vnamredigunt feminis forD ECANTATVM adagium apud-nature, indagatores eft , & non femel à nobis vfurpatum , fruftra fieriper plura , quod paucioribus confequi valeamus . Id fi verum eft , natura non immeritò infimulari poffet , quòd binos teftes animalibus inferuerit, quando fat vnus erat ad generationem ; quod quidem probatione non eget, pluresenim & olim, & nunc altero tefte orbati homines prolem &cómodè propagarút, & propagant;quod& iuris prudentia firmatur. Nam ex Arriano iureconfulto digeftis de re militari, vt Rhodiginus refert, habetur , Syllam, & Cortam vno tantum fuiffe tefticulo à natura fanciuit , facum cenferi debere , qui vnum donatos ; quin Vlpianus Digeftis deædilicio edi tefticulum obtineat; quoniam vno generare valet ; id quod ego in plurimis certo didici experimento.Illud quidemarbitrari fas eft , eos omnesnihil, autparum ftrenuè. Veneris in ca+ ftris militare . Verùm tantúm abeft , ob id na turæ exprobrari poffit, vt potius eiufdem proui dentiam admirari ex hoc debeamus; eo quòt membra, quæ paria producuntur, vt: Galenus ait , ad maiorem vtilitatem duplicentur, vt ni mirum fi alterum fortè ledatur, aut eriam de ficiat , poffit alterum fuum obire minus: fic duos oculos, duas aures , mammos duas , duasque naricesefficit; quod eo magis fievi par erat in 369 Geneanthropeia 370 Lib.III.Trat.II & . 1 in teftibus , quo inftrumenta hæc alijs longè, A magis antecellunt, &quo generatio ipfa vifio. ni , auditui, & olfactui præftat magis : Quid infuper ? nonne maior copia feminis è duobus , quam ab vnico tefte paratur, & perficitur ? & fi hoc eft, nonne perfectior proles à maiori,quàm àpauciori feminis vbertate coalefcit ? Bellè igitur cum animalibus factum effe, cenfendum eft, quibusbiniteftes appenfi fuerunt ; femper enim duplicata virtus fortior , &à pluribus agentibus efficacior manat effectus . Hæcautem cùmfole ipfo clariorafint, longiori non indigent probatione. Verùm enimuerò præter hoc dixerim ego, binos teftes non ad maiorem duntaxat vtilitatem , fed neceffariò etiam, productos fuiffe : nam cùm, vt fupra in fecundo libro ftatutumfuit, foe- B minanonfit animal occafione natum, fed neceffarium, eiufdem dari oportuit efficiens inftrumentale ; & fic natura fagax vnumfermè teftem admaris productionem, & eft dexter, alterum ad fœminæ , &eft finifter procreauit , vt fequenti capite patebit . Tandem nec reticendum, tres aliquando teftcs in profufæ libidinis argumentum à natura exantlari ; quemadmodum fuprain Tractatu de falaci complexione libro 2. ediximus, quod nimirum noua, & vetera monumenta probant. Nempe Sicilia Tyrannus Agatholes reigns obtertium tefticulum dictusfuit à Timao. Francifcus Philelphus , vt narratur tribus pariter teftibus infignis fuit . Quin etiam in toto gentili- C tio aliquando trinirelatifunt,vt Fernelius primo Pathologiæ cap. 8. teftatur, & nos quoque fu pra de Bergomi illuftri Coleonum familia, hinc nuncupata retulimus . Quòd verò id femper immoderate falacitatis indicium fiat, obferuat Montuus 4. Anafceu. morb.cap.37 qui tertium refticulum in præferuida libidinis viroafpexit; & Foreftus in Antuerpiano ciue profufæ nimium lafciuie pariter tres agnouit coleos ; vide lib. 27. obferuat.15 . infcholio . Denique vel in tota fpecie natura tres teftes expromit ; nam buteo, quæ auis eft ex accipitrum genere, ob hanc eandem rationem regno àGræcis dicitur, vt Gazain Ariftotele exponit; nam ciusfpeciei mares omnes ternis ditantur cliterninis , atque, etiam falaciofiffimi exiftunt . Cæterùm vtarbitror , fi quando contingat , vt mulieraliqua tertjum teftem obtineat , lafciuiamfufque deque, petulantiam vndique redolebit . Huic nec Hercules, nec Proculus Cæfar, qui portentofæ libidinis monumenta dedere , plenè fatisfacere poterunt . D CAPVT VÍÍ. An, &qua ratione verumfit , dextrum testem produceremafculum , finiftrum verò fœmellam .

H IPPOCRATES Epidemiorum 6. quo loco intima philofophiæ referauit arcana , & quafi Apollo ex tripode abdita , &ou fcura cecinitoraculafe&t. 4.circa finem hæc habet . bircire incipiens vter testis extra apparuerit , fiquidem dex ter mafculum, fi verò finifter famellamportendit . Quibus verbis manifeftiffimè docet ab altero tefte, putadextro , maresgigni , ab altero, putà finiftro , fœminas ; quod confirmauit etiam Gal. in comm.27. epidem.fupra illud idem Hippocratis edictum , inquit enim, quodfi adolefcentibus, dumpubefcunt, prius dexterteftis intumefcat, huiufmodi ephebi cùm primùm ad perfe&tam, virilemqueætatem peruenerint, pueros mafculos potius , quàm fœmellas fint procreaturi ; contra verò fi finifter; hinc multiafferuerunt , quòd fi in coitu finifter teftis ligetur, mafculusproducetur , eò quia impediatur caufa foeminæ effectiua. Porrò ea ipfaratio, quæ militat in vtero mulierum , valet etiam in Virorum teftibus , vnde Gal. loco nupercitato una, inquit , atque communistammaribus, quàm fœminis caufa eft, cur finistrapartesfœminarum, dextra mafculorum fint genitrices . Tum Cous idem Senex 5. Aphorifm. dicebat : Fœtus mares indextris , famine infinistris magis. Ex horum itaque doctrinainfert, mares à dextro , fœminas à finiftro tefte originari . Præterea mammæ, & teftes fimilitudinemquandam obtinent, qnare ficuti dum concepit mulier, aut etiam ante quam concipiat, fi dextra mammilla magis protuberat, fignum eft, vel produ&tum effe maſculum, velfore, nifi aliquid obftet, vt concipiatur, quo circafcribebat Auicenna in 3. fen. 21. tract. I. cap. 13. Plurimum enimcùmincipit mammilla augumentari, &alteratur, color fit in ea , quæ babet mafculum ex latere dextro , &propriè papilla dextra, & ad ipfam currit lac inprimis, & prouocatur inprimis & Hippocrates 5. illo. aphorifmorum dicebat , quòdin vterodum gemina proles eft, mas videlicet , & fœmina , fi extenuetur mammadextra,fit maris abortus, fi verò finiltra, abortusfœminæ . Itaprorfus in Viris quotufquifque è teftibus fortior erit , ac tumilior , ille præualebit magis, adeò vt fi dex. ter fortior fit , marem conferat , fi finifter foe. minam. Sed iam huius effectus rationem expiIfcari conuenit, &curdextræ partes fint fortioA a res i 371 Gencanthropeia 372 Lib.III Tra&.II. resinucftigare . Dicendum itaque cum Galeno A 14. de vfu partium, fexus difcrimen partim quidé àfpermate, partim verò à matrice procedere; cùm enim vir temperatura calidior fit' , inparte calidiori is concipi debet, ficut in frigidiori femina:etenim quælibet fubftantiæ indiuidua naturaproprium , & peculiarem locum, vbi germi. net,fibi vendicat;fic videre eft margaritas, & corallia in maritimis conceptaculis pullulare, gemmasè propria minera coalefcere , nec aliundè Concrefcere ; aurum , & ele&rum non vbique, fed in germana matrice compingi . Rurfus ex agricolarum experientia compertum eft , alias plantas in arido, alias in humido edere germen; alias in pingui, alias in arenofa, aut argillofa terra coalefcere, & excrefcere meliùs , multafque B opacos magis , quàm apricos optare locos . Id 2. Georgic.canebat Virgilius . Necveròterraferre omnes omnia poſſunt: Fluminibus falices , craffifque paludibus alni Nafcuntur: fteriles faxofis montibus orni Littora myrtetis latiffima , denique apertos Bacchus amat colles, aquilone, &frigora taxi. Neque id Hermetici diffitentur ; aiunt enim eaomnia, que femine propagantur, locis confentaneis recepta foueri, & cuftodiri, quoufque tempora germinationis , ortus , & afcenfionis adueniat . Necverò peculiarem terram duntaxat planta quæuis defiderat , verùm etiam præcipuum folis influxum, & irradiationem . hinc apparet, mixta plurima in Orientali regione exoriri , & adolefcere , in Meridionali nonpauca , multa alia in Septentrionali, &Occidentali, nonaliam quidem ob caufam , nifi quia non eadem intentione, feùcono, vt Mathematici loquunturfolis radij in eois, aut occiduis , in meridionalibus, aut feptentrionalibus regionibus feriunt, quod fummus idem Vates, ac Philofophus loco nuper citatofignificauit ijs verbis . fola Indianigrum Fertebenum:folis est tburea virga Sabais. Quidtibiodorato referamfudantia ligno Balfamaque, & baccas femper frondentis Acanthi? Docuit hoc ipfum, fimulque rationibus firmauitMagnus Hippocrates 4. de morbis mulierum , cuius hic verba referre , cùm ad rem valde faciant , opportunum maximè exiſtimo . Quamobremetiam , inquit , inplantis bumor fi milem trabit de terra , babet enim modo terra omnigends infe ipfa , ac innumeras facultates , quæcunque enim in ipfa nafcuntur , omnibus exhibet humorem fimilem vnicuique , qualem &bor ipfumquodnafcitur fibi ; fimilem iuxta cognationem habet, & trabit vnumquodque de terra alimentum , quale etiam ipfum existit nam &rofa de terra trabit talem bumorem qualis ipfa in potentia eft , & allium deterra bumorem eiufmodi trabit , quale ipfum in potentia eft , & alia omnia terra nafcentia ex terra trabunt fingula iuxta fe ipfa . Si enim bec res non ita fe baberet, non nafcerentur plante fimiles feminibus . cui porrò planta in terra cognatus bumor multò vberior eft , quàm conuenit , ea planta agrotat ; cui verò paucior, qudmopportunum eft , eareficcatur ; at fiab initio non infit terra bumor , quem plantæ iuxta cognationem trabat , ne germinarequidam poterit. Intelligentia autembuius rei, quodfi non babeat planta bumorem fecundum naturam , ne ab initio quidemgerminet , inde nobis fuppeditatur . Ionia enim Regio , & Peloponefus pro temporibus anni à Sole non minime calet, & illustratur , vt Sol nafcentibus e terrafufficere poffit : attamen fieri non poteft, multis fraftra iam id tentantibus , vt in İonia , aut Peloponefo filphium nafcatur; at in Libya fua fponte nafcitur, non enim eft neque in lonia , neque in Peloponefo eiufmodi bumor , qui ipfum alere poffit . Quum autemfint & aliæ multe medicina, quas Solefufficiente Regiones alere non poffunt , alia veròfuafponte producunt, bocipfum eius , quod nunc dicturus fum, confiderandi occafionem exbibet , quantum videlicet locus alteri loco , etiam valdè vicinus prastet ad iucundi vini productionem , Sole æqualiter fufficiente, bic etenim in terra bumor eft, qui vinum fuaue exhibere poteft, illic non est . Age quàm præclarè hactenus Hipp. arcanam philofophiam reuelauit ? nimium fcilicet ingratus fuit Ariftoteles, qui cùm ab illo multa ad rem etiam præfentemattinentiadidicerit, nunquam tamen obinuidia auctoris meminit: etiam Philofophus ipfe 8 de hiftoria animalium eandem planèdo- &rinam exarat his verbis . Diuerfitaté etiam locorum differentia oritur; vt enimlocis nonnullis gigni omnino aliquanequeunt, fic alijs generan tur quidem,fedpauciora , & vita breuiore , nec profperas locis etiam vivinis difcrimen bu iufmodi exiflit, vt agri Millesÿj locis fibi propinquis cicada alteris gignuntur , alteris non . AmDnis in Capballenia infula dirimit, cuius citra alterumlatuscicadarumcopia eft, vltra alterum nulia InPordoſelena viainteriacet, cuius vl, tra alterumlatus gignitur catus, citra alterum gigni non poteft . Terra Baotiain Orchomenio agro talpe babentur multe, &inLebadico vicino nulla funt, neque fi aliunde vortata cò furrint, volunt infodere . in Itacha infula lepores fi aliunde allati dimittantur , viuere nequeunt, fed eodem reuerfi, vnde maris introierint infulam, moriuntur . In Sicilia formica , que equi-- tes appellantur, non funt . In Cyrenenfi agro rane vocales præterito tempore deerant . In Africanon Aper, non Ceruus , non Capra fylueftris eft. Sed quid plura ex Ariftotele regiftrabimus. 373 Geneanthropeia Lib.IH 774 Tract.II. nus. Huius arcani euentus idem Philofophus rationem reddens ait inferius : Cali , &fitus conditio caufa eft ; Cœlum quidem, quoniam nonequolibet climate, non in qualibet Regione, necfemper eodem modo fimiliter influit . Terraquoniam , vt ait Ariſtoteles, ea vt ventre, eiufque calore plantæ fruuntur , &vtuntur, habetque in fe innumeras alimentorum fpecies, iuxta innumerabilium fpeciem plantarum, & aliasprolis terrena differentias . Sed nimium fermoprogreffus videtur. Iam adpenfum noftrum.Eodemprorfus mo dò mas , &fœminadiuerfum femen quoad qua litates ex quo ; diuerfum lɔcum in quo diuer fum caloris influxum à quo coalefcant, expofcunt. Quare vir femen calidius, calidiorem lo- B cum,necnon fpirituum vberiorem defiderat influxum ; vt proinde dixerit Ariſtoteles , à calidiffimo, &copiofofemine pullulare marem . Hippocrates marem in dextris , fœminam in finiftrisgerminare; idem Ariftoteles dominante Auftro fœminas , afflante Borea mafculos concipi . Quòd cum ita fit , quid mirum fi mas à dex:rotelte, quicalidior eft , femenque calidius, puriusque elaborat, procedat , &in dextra vteriparte, que identidem calidior eft, pulluler? Ideoque Galenusfumma cumratione libro de femine dicebat, quòd propter temperaturam , quæ ftatim ab initio calidior exiftit, fœtus mafeulus generatur ; fed cur àfiniftro teſticulo fœminaferitur ?nempe exeo, quòd vel Galeno do- C cente comm. 5. Aphorif. 48.ferofior eft , atque frigidior, quæ in finiftro tefticulo contineturgenitura, & ex hoc conceptus in laua parte vteri conftitutus, nonabfque ratione ftatiin inter ini tia eft frigidior. At quenamcaufaeft, cur finiftri tefticufigeniturafrigidior fit, vterique dextra regio calidior ab Anatomicis addifcendum eft ; fiquidem quicunque in diffectionibus vel parumverfatus eft, inuenietfiniftrum in maribus teftem, finiftrumq. infœminis matricis finum , fanguinem impurum adhuc , excrementofum , acferofum magis excipere ob eam rationem , quam fupra in teftium anatomia attulimus:quo etiam puta finiſter or chis ,& finiftra matrix impuriorem , ac proinde frigidiorem temperaturamadipifcantur; nam , vt Galenus inquit 5. de vfupartium . Sicutifan quis purasexcrementofo eft calidior, itapartes dextra, queex illo nutriuntur,finiftrisfuntcalidiores. Iam verò quoniam virorum natura mulierum complexione feruidior eft, apparet ex coviros incalidioriloco produci, &à calidiori etiam caufa , cuiufmodifunt dexter vteri loculus, dexterq; didymus . Adde etiam , quòdficutickGalenofuperius diximus , partes, que fecundùm rectitudinem fitæ funt , neceffariò plus interfe communicant; quòfit, vt tefticulus dewer dextraque vteri cellula, co quiafecundùm hepatis re&itudinem funtlocati ; calidiores, exiftant: &quidem obeandem ficus rectitudinem s brachium dextrum finiftro magis lacertofume & agile eft ; crus , &pes dexter aptiores , &fortiores : oculus dexter audacion, feu viuacior, omnesque vt plurimum partes vinaciores , &, valentiores; vt proinde mirum non fit , fi partesdextræ, vt ait Galenus, mafculorum, finiftræ foeminarum fint generatrices ; & vt idem 2. de feminefcriptum reliquit : Si vero etiam ex tefticulis magis faginatus dexter exiflit , &prius quidem tempore pubertatis infletur, generatores mafculorumfacit; macrior verò, &pofterior tu mefcere incipiensfœmellarum genitores oftendet; & eft illud idem, quod ex Hippocrate6. epidemiorum in principio dicebatur. Id autemde eo , quod vt plurimum contingit, intelligendum eft; quod ipfemet Hippocrates in illo aphorifmo 5. libri fignificauit . Siquidem fieripoteft, vtlemen, quodàdextro teſticulo excifum marem procreaturum erat , in ſiniftram matricem decidens refrigeretur, atque adeo fœminam producat , & fic e contrario Quapropter, vt Hippocratis axioma verumve plurimum fit, neceſſe eſt , vt ambæ caufæ conCurrant, puta dexter tefticulus , &dextra matrix; finifter tefticulus, & finiftra matrix . Hanc doctrinam famofiffimi Hermetici tranfplanta tionis nomine fubfignant; aiunt enim, indiui duorum tranfplantationes in generationis li thurgia illas efle , in quibusmanente radice, feu vitali principio fignaturæ duntaxat immutan tur, coloresvidelicet, fapores, figuræ, magnitu dines , & fimilia multa ; qua ratione viriaccidit tranfplantatio, cùm videlicet confito femine quod ex fui natura virum producere debebat, foeminampingit, .) % . alte: CAPVT VIIL Defingulis teftium, vaforumqueſpermaticorum temperamentis,eorumqueindicijs . DEVANDOQVIDEMteftium, feminaliumque vaforumplures, ac varia poffunt effe temperatu ræ , iuxta quas diuerfimode etiam ipfum femen elaboratur, a quopoftmodum diuerfa etiam proles &quoad fexum , & quoad alias acciden tales affe&iones exoriri poteft ; vtile iccirco, & pretium operearbitratus fum, cuiufuistemperici penes has partes probabiliafignarecenfere. At quoniam quatuor funt cuiulibet membri temperamenta, fiue fimplicia, fiue compofita confiderentur; videlicet calida, frigida, humida , ficca: vel iuxta elementorum combinatio Aa 2 nes, 375 Geneanthropeia Lib.III.Tra&t.II. 376 nes, calida , & humida, calida, &ficca : frigida, & humida, frigida, & ficca . Simplicia minus perfcrutabimur , quia nulla humani corporis particula fimplici temperamento prædita eft . Poffumus tamencum Galeno de Art, medicin. cap. 14. dicere duntaxat , quòd calida tefticulorum temperatura ad Venerem procliuts eft , & mafculorum generatrix, & fœcunda, celerrimèque genitales partes obfepit pilis , fimul autem Altas , & ficcitas , erit parum aquæ , &parum defcenfionis cum velocitate erectionis . Pili vero, qui funt fuper pectinem , & anchas , & qui funt inter eas ,funt in calida , &ficcaplures Spiffi. Calidæ , &humidæ temperaturæ diagnoſis ex Galeno ibidem . & caliditas bumiditati coniungatur , circumiacentes attingit partes . Frigidioremtales minus , plus veròfeming abunveròcontraria , & humido femine abundat ; ficca parum , & modicè craffum generat femen . Pleniùs ifta delineat Auicenna in 3: fen. 20. tractatu 1 , capite 4. his verbis . Signa complexionis calida funt apparitio ve- B narum in virga, & pelle tefticulorum, &grof fitudo eius , & afperitas ipfius, & velocitas ortus pilorumfuper pectinem , & qua fequuntur ipfum, & afperitas , &multitudo, &Spiffitudo ipforum, & velocitas confecutionis; & qui vult cognofcere complexionemfui fpermatis, rectificet ri tamen detrimentoprus cæteris appetunt;fedminomodum Quòd fi fatis excreuerint & caliditas, & bumiditas , non fine detrimeto à Venereis abflinent. Eiufdem complexionis diagraphia ex Auicenna ibidem . regimen , deinde attendat colorem fui fperma- fed eft pauciorum pilorum,& minus impregnans, tis . Signacomplexionis frigida funt contraria illis fignis . Signa complexionis bumida funt fubtilitas Spermatis , & multitudo eius, & debilitas erectionis . Signa complexionis ficcafunt contraria illis fignis , & quandoque egreditur Sperma in ipfa filofum . 1. Cæterùm quoad compofitas temperaturas ex ordine incedemus, Galenum, & Auicennam C imitati , quorum verba ipfa infuper adfcribe- mus. Teftium, ac membrorum fpermaticorum calidæ , & ficcæ temperaturæ diagnofis ex Galeno in Arte medicinali. babet , &fœcundiffima est , ac celeriter ab initio protinus ad coitum excitat animal; fed &hisgenitalespartes citiffimè bifpida fiunt, atqueomnes, qua circumftant , fupra quidem vfque advmbilicum , infra vera ufque admedia D femora. Petulca igitur eft , & adlibidinempronabuiufmodi temperatura ,ftatim verofatiatur, &ficogatur, offenditur . เกin Eiufdem complexionis diagraphia ex Auicenna ibidem . Suntfpiffitudo fubftantia fpermatis, & affi duatio defidery apud quamlibet prafentiam, & quòd impregnat plurimum, & efficit mafculum, & est defiderium vebemens , veion, & eius erectio estfortis; verumtamen abfcinditur à coi Iâ iterúm velaciter ; quòdfi fuperfluat calidiEftpluris fpermatis , quàm calida, &ficcan. & vebementioris fortitudinis fuper coitum plurimum, & non eft pluris defiderij, & ereElionis , & læditur à dimiffione coitus fuperflua, eft plurima pollutionis , & velocis execu tionis . Frigidæ , & humidæ temperaturæ diagno fis ex Galeno ibidem. tefticuli babuerint, partes circumpofitagla bra funt, & tardèrem Venereamexercere incipiunt, neque proni ad actum buiufmodi funt. Aquofumverò, & tenue ipfis eft femen, &infœ¬ cundum , &fœminarum generatiuum, vel omnino nongenerans . Eiufdem complexionis diagraphia ex Auicennaibidem . Sunt lenitas pectinis , & tarditas defiderij pregnationis , & tarditasortuspilorum, &paue coitus , & tenuitas fpermatis , &paucitas im citas eorum . Frigidæ , & ficcæ temperature diagnoſis ex Galeno ibidem. temperatura quidem inreliquis estantedičia, craffius verò in ipfa femenexiftit, atqueomninopaucum.iɔ Eiufdem complexionis diagraphia ex Auicenna ibidem . Sunt groffitudo ſpermatis ,&paucitas eius, & ist 377 Geneanthropeia Lib. 378 III.Tra&.II. & est diuerfa a calida , & bumida in modis A admirandis dotibus corum præminentiam addi- omnibus fcant , Exordiamur à celeber jmis, ang Hæcreferre volui , quoniam licet coincidant cum fignis Galeni ve plurimum , multò plura tamen apud Auicennam leguntur , quæ non foJum ad teftes , vertim etiam ad reliquos metus feminis , & penem ipfum faciunt . Ex his aurem poterit vnufquifque addifcere nimij , aut etiam effræni Veneris ardoris caufam , vel nimia torpedinis, ac, frigiditatis ad illam ; item penis flaccitiem , & aljam quamlibet ad humana generationis organa attinentem imperfetionem Illud hic obiter coronidis loco adfcribam , teftes ex multorum arbitrio exquifito fenfu præditos effe , atque adeò vim doloris perfen- B tire intenfius ; cutis rei Alexander in Proble inatibus rationem affabrè expifcatus hæc habet librofecundoproblem. 36. Cur , inquit , bebementiùs perictum teftium dolemus ? Quoniam appendices teftium fentire maximè omnium mem brorumpoffunt. Adde, quòdnatura fummam voluptatem ex penè oriri voluit , vt propenfiores eßemus ad rem Veneream, qua ona genus bumanum feruari poteft . Atqui teftibus cum pene cognatio, &fedes communis eft, ergo.com munem etiam affectionem , fenfionemque fortiantur , neceffe eft ; at vhi magna fenfio est, indidem etiammagna voluptas exultat; vbi autemmagna voluptas eft , dolor etiam indidem vehementior;bono enimmaiori malum obijci maius, C certum eft . Sed neque defunt, qui teftibus omnemomninofenfum abrogent,folumq. in membranis, ac tunicis experirifenfum dicant ; fi qui dem glandulofi ipfi perfe exiftunt; vnde Celfus aiebat : Dolentin ictibus, & inflammationibus tunica , quibus bicontinentur. CAPVT IX. Teftesànatura vti optima temperie , ita admi randis virtutibus , ac varijs medicinisfuiffe infignitos . C VR tantum in teftes fæuit Ariftoteles,vt putaret illos raquam Marpefiam cautem, inutiliaque pondera duntaxatvirilifèxui appenfos fuiffe ? quare apud Lyceum vfque adeòpartes illæ demeruere, fine quibus iandiu animantium vita defeciffer ? Profectò non tam vili feruitio addicata cenferi debent membrailla , in quibus mirifice apudvariaanimalia explendefcunt virtutes , præclara collocantur medicina Enarremus aliquas, quatenusodio minusferali Peripa tetici impofterum didymos profequantur, & ex D E Caftoris teftes . ? quis adeo parumverfatus in re medica eft, refticuli , quem Caftorium dicunt , ignoret plena omnium auctorumfunt monumenta , plenius experimentum . Atin corum gratiam, qui Artem medicam non profitentur ( nam non ad medicos tantum noftrum dirigitur opus aliqua ex Aétio, relictis que Hippocrates , & Galenus tradunt,breuiter apponere nongranabor: fic ergo ille fermone 2, cap. 177. Calfacit itaque , & ficcat, estque multum tenuium partiummedicamentum, fiue quis bu mido corporiadbibeat egentificcatione , fiuefrigido indico caliditatis , fiue bis , qui ex repletione conuelluntur, vbi ea,quæpræter naturam in neruis continentur euacuare oportet, magnam quidem vtilitatem exfe oftendit , & nulliparti vl lumaliquod detrimentum affricat , præfertimfi bomo non vehementi aliquafebre laboret. Eadem ratione & tremulis ob crafforum , ac vifcoforum bumorum multitudinem, commodiffimum eftpo tum vtile eft & fingultui , ex bumorumfrigidorum, ac vifcoforum copia, ofculo ventris infarEta oborto . Si verò ex ficcitate , aut immodita euacuatione, aut acriumbumorum mordacitate, fingultus , aut conuulfio oriantur, castorÿ vfum velut infeftiffimum fugere oportet : Sed, & febrientibus non adeo calida febri , fed vtitadixerim tepida, velut in altiore fopore , ac letbargo fieri folet , valde multis cafiorium exhibuimus cumpipere , vtriufque cochlearium ex aquamulfa, & nemo ex ipfis vlla parte lafus eft . At verò inlethargicis,ac alti foporis febribus caftorium rofaceo dilutum capiti impofuimus, ac ceruici Adfuppreffos autemenfes ob copiam,ac craffitiem fanguinis , fanguine à talo moderate detracto cochlearium caftory cumpulegio,aut calamintha exbibui, cognouique medicamentum ipfumpur gationem menstruam çiërë . Eÿei &fecundas detentas, &morantes,fimiliter cumaqua mulfa potum . Inflatos centres , &torminofos propter craffum , at flatuofum fpiritum conclufum ex pofcapotumfauat . Datur &orthopnoicis , reEtaceruice fpirantibus cum aceto malfo,autpofoal . Suffitur in carbonibus , blante agro, vaporem excipiente . augo 31 2 aft Galligallinacei teſtes G Allorum teftes,præterquamquodmirè corpus reficiunt , fuccumque fpermaticum abunde reparant; vnde fegnibusin Venere , ac neogamis auxiliantur,ex Tralliano lib. primo capite de epilepfia comitialibus profunt; Galli, inquit,gallinacei tefticulos inpuluerem tritos ex aqua, 379 Geneanthropeia Lib.III.Tract.II. 380 aqua, & lacte ieiunopropinato, idq; diebus quin- A fuit mihi Paulus Mancinus Acummuletais vir quefacito. Pifanellus eofdemvlceribus vrinarij meatusprodeffe tradit; & loannes Khetan conceptionem iuuare fcribit, etiamfi illos fub lecto coniuges detineant . At ludibrium hoc , eximius ,deque re medica optimè meritus. Tauri , Afini, & Cerui teftes . D vulur taurini tefticuli Apri, &paruuli Suis teftes . Acommendatur : afinini verò, ac cerniniad Nlibro quodam arcanorum memini , me legiffe , parui porci iecufculum, ac tefticulos exiccatos, atque in pollinem redactos tam viro, quàm mulieri exhibitos ab infaufta fterilitate li berare, ac numerofa prolis parentes efficere , Apri verò teftes comitialibus opitulari, fcribit Sextus Platonicus, & confirmant pleriq; Empirici ; Democritus etiam teftatumreliquit, quòd B ad letamfobolem excipiendam mirificè conducit apri, feu verris tefticuli in vmbra exiccati puluis ,fi peraliquot dies coniugibus ieiuno ftomachoingalli veteris iure propinetur . Vulpis tefticuli . Vlpispariter exiccatitefticuli, atque affumneonymphos pof. funt, pigrofque Veneris excitare milites . Kurfus ad parotides , arthritidem , aurium dolores præpollere , litteris confignarunt Haly Sextus Platonicus, ac Dortenius , Equorum tefticuli . 12 T equorum tefticuli longè maioriinfigniuntarvirtute ad calamitoium in primis mulierum morbum. Quippè ad fecundas depelledas tantæ exiftunt efficacia, vt Genfnerus in epift. teftetur , rufticum quendam in quinquaginta mulieribus hocfuiffe remedio femper fauftè , & fœlicitervfum.. Confirmat Horatius Augenius, quipariter euentum probauit , Curamabo fote omnes mulieres hunc apud fe tamquam athanafion, puluerem non afferuant? Rurfus Fonfeca confult, 57 cofdem tamquam arcanum admirabile ad colicos dolores extollit . Nete verò, pharmacophile, tam nobili,præftantique defraudem auxilio, difce apparatum Sumuntur equi caftratiteftes, fruftulatimconcifi infurno exiccantur, teruntur in pollinem ; Huiusquantum tribus capitur digitis in iure affumitur bis, terue, fifit opus . Canisfluuiatilis, ac terreftris teftes. C venena expugnanda ex Commentatore,nifallor. Arietis , Vrfi , &Leporis teftes . A Depilepfiam aricetinos didymos celebrat Sextus Platonicus: vrfinos adeundem affe- &um idem,alijq; experimentatores:leporis verò ad inuoluntariam compefcendam vrinam , necnon mafculinos fetus producendos empirici quidam exDiofcoride,atque Actiopræſcribunt. Hirci, & Anferis teftes . tefticuli fe noctu vrina in Jeto polluunt,vtiliffimi cenfentur exkhafe; quemadmodum exeodem , & Alberto teftes anferis, &ftatim fedatis méfibus à muliere comedantur, ad concitandam earum libidinem , necnon prolem concipiendam apprimè facient. Zibettum aniinalis cuiufdam teftium N recrementum . Ecprætereundum erit,quòd inter animalis cuiufdam tefticulos, feli valde fimilis, veluti fudor quidam concrefcit, tantæ fuauitatis, & energie, vtmyropole magno coemantpretio, vt magnum, & concupitumfuis vnguentis odorem concilient . Huius tefticularis humoris preftantiam, atque medicum vfum ita breuibus . Matthiolus in primum Diofcoridis cap. 20. defcribit . Gignitur id in exteriori testiculorum vtriculo cuiufdamanimalis , feli, qui veteribus edificiorum ruinis oberrat, non abfimilis . Catos bec animalia vocant, quos fæpius Venétijs vide ex Syria delatos . Eftautem Zibettum tanquam fudor inter buiufce animalis tefticulos concre- D fcens calide , bumidequefacultatis Idcauernula umbilici impofitum vulue strangulationibus mirifice pradeft : proinde nec mirum eft ,fi co viri pene circumlitomagnummulieribus incoitu afferantfolatium Teftes viriles . FLuuiatilis canis toles eafdem ne puter, humanos teftes cæteris, finent ex S.inferiores, atque inutiliorced natura pro minores, quam Caftoris vires Aetio; Terreftris verò exiccati tefticuli puluis ad rheumata, ventrifque tormina , necnonetiam ad Venereos conflictus validè celebrandos præſtat , quod excelebri quodam auctore fignifica ', ') ductos effe, fciat ex ijs ab Hermeticis Mumiam confici præclariffimam, atque ad omnespenes morbos pharmacotheon , Vide Crollium, acreliquos Theophraftæos . Arnature cunctas vires te- 381 Geneanthropeia Lib.III.Tra&t.II. 382 1 1 teftibus confignatas, &nos ignoramus, &im- A pendiòlongum defcribere foret , CAPVT X.. De teftium exuberantia diminuenda.. VEMADMODVM accidit, aliquando , vtgenitalis virga in tantam molem excrefcat , quòd Generationi redditur inutilis, vt fupra fignificatum eft ; ita pari modo contingit interdum, vt prę pinguedine , fiue fpermatis vbertate nimium tefticuli etiam extuberent , atque adeò fœcunditatem adimant . Namfanguinem , quem recipiunt, in alimentum proprium totum conuertunt, fuæque fubftantie adiungunt, vt minus remaneat iccirco, quod per deferentia vafa dedu&umfeminis generationi fuppetat, Veneremqueproritet : vnde infuper eft, vt ingentes apprimè didymi libidinem potius exhauriant . Immenfæ molis didymos defcripfit Satyricus Poetanon illepidè ijs metris , Ergo expectatos, & iuffos crefcere primum Testiculos , poftquàm cœperunt effe bilibres, Tonforis damno tantumrapit Heliodorus . Quare, vt humanæ generationi vndique confulatur, teftium etiam excrefcentiam curandi modum edocere decreui . Porrò illud præfari neceffe eft , hic non agi de qualibet tefticulorum exuberantia, qualis effe poffet ex apoftemate , atque alia morbofa caufa : verùm tantummodo de magnitudine illa , quæ præ copia alimenti à potente calore partium fibi iniun&ti folummodo fermonem inftitui; eòprorfus modo, quo non rarò accidit, vtin mulieribus mamme in fuperfluam molem luxurient, non fine aliarum partium emaciatione , 2 B ftringentia medicamenta ad hunc vfum parari poffent, & ea etiam ex Auicenna, quæ debilitant virtutem nutritiuam ; quo pacto celebraturin: primis ab eodem Epithema cum iufquiamo albo , & nigro . Sed illud præterire non debeo, vfum fimilium medicamentorum , eò quod aduerfam naturali calori qualitatem feruant , parce, & raròadhibendum effe ; fiquidem excellenti frigiditate, ac ftupore omnium partium fegnitiem, atque etiam caloris mortificationem inducere valent . Quod multò faciliusin teftibus euenire poffet ; cùm enimrara , glandulofa , & fpongiofa fubftantia præditi fint, frigidam , ac tupidam qualitatem imbibere facillimèpoffunt, vnde fpirituum deinceps extinétio , & genituræ facultatis abolitio accedunt repente : imo etiam &interitus confequi poteft, quemadmodum nó femel ex opio ano infuppofitorio indito mors fecuta cft ; licet pars illa ignobilior fit , &minorem cum toto corpore, ac principibus membris communionem obtineat. Huiufçe euentus plura excmpla auidus lector habere póterit apud Galenum 2. de morbis vulgar. Rhafim 9. Contine. Auicenna in curafluxus alui, Marcum Gattinariam in fua Praxi de curafoda cholericæ, apud Nicolaum , Alexandrum Benedictum, Marcellum Donatum, & alios . Quòdfi ex hac affluentetefticulorum nutritione accidat aliarum corporis partium tabes , aut emaciatio , in tali cafu diuerfiones adhibendæ erunt; quamobrem Cvfus Veneris in primis erit ablegandus, vtqui ad genitalia fanguinem, & fpiritus allicit ; nec non vinum, quod renes calefacit , humorumque vehiculum exiftit, aut penitus interdicendum , autparcè, fummèquedilutum combibendum erit Cæterùm fi teftes à flatibus craffis protuberent, & inmagnam molem intumefcant, ea omniaadhibenda erunt , quæflatus difcutere valeant; inter quæ principatum obtinent fimus columbinus cumfabis contritis, cumino, &bac cis lauri ad modum cataplafmatis cum vino redactus; &emplaftrum exfonugræco, feminelini meliloto, fabis, & oleodefcorpionibus , Curabitur igitur hæc teftium difpofitio ea prorfusratione, quacurari folent vberain ma gnitudine excedentia:ficadhiberipoteritin pri mis, vt à leuioribus cura inftituatur, decoctum cuminicum aceti portione,quolfcrotum fouen- D dumerit , Coriandri decoctum, in quo limatura plumbi & maduerit , & bullierit. Acetum cha libeatum vel cum core , &lapide molendini accenfisexcalefactum , Auicennacommendat decoctum , vel oleum fambucinum intra virgam frequenterinie&tum, Quum perdicis ex occulta qualitate mámmas , ac teftes imminuit , vt in primis Democrito placuit . Rurfus didymorum ingentem exaurire poffet molem, fi fcrotum jugiter deferretur intra capfulam plumbeam adformam , &aptitudinem illius concinnatam, & oleo hyofciami in interna parte oblinitam . Cæterùm quælibet refrigerantia, & adCAPVT XI niboun into IMEI De testium paruitate ad vfum generationis... adaugenda . E manage valgsins XTREMA quçque naturæ ini micafunt,ideoque apta functionum naturalium inftrumenta medio quodam circumfcripta funt termino. Quare, & immodicè exiles , paruique teſticuli generationis muneri funtimpares; nonenim fufficientemhumorem coquere, & infemen ela bora1 1 383 Geneanthropeia Lib.III.Trat&. II. 384 jba Auicennæfunt huiufmodi: & quandoque neceßarium, fecundum quodfcripferunt antiqui, ut intromittant opium in virgam, &fuffletur donec corpus eius fubtilietur, & defcendat tefticulus . Sit vfus medicamenti penes antiquos: mihienim ob relatain præcedenti capite ratio nes arridere neutiquam poteft , cùm præfertim citato loco Auicenna huiufcemodi ægritudinem à frigiditate , ac debilitate partis ortum ducere, teftetur; Quomodo ergo à fummo opijfriborare queunt, nec ea ,quafuntfacultate parual A muniti fpiritus accerfire, purafq; fanguinisportiones attrahere . Modo ficut magnitudo ab eximio caloreprouenit; ita paruitas à debili caliditate , autpotius à debilitate , & frigiditate procedit. Quocirca in vfum veniunt calida omnia tum intrinfecus adhibita , cùm extrinfecus illita, quæ tamen hic recenfenda minus erunt, fed ab eo tractatu petenda,quo ex profeffo, &plenèageturde auxilijs Venerem confortantibus, & femen augentibus : quæ enimad Venerem fa- gore (fi frigidum exvulgari opinione illud eft ) & ciunt, cadem teftes amplificant, fpiritus ad eas genitales partes, &humoresprolectando . TeAtium diminutionem extremam , ac veluti tabem obferuauit Vidus Vidius in quodam monacho inAgro Barcinonenfi, cui ob feruataminte- B grè caftitatem exaruerant didymi alioquin in adolefcentia fatis confpicui, &infignes . CAPVT XII De fitu teftiumimmutato, vt eleuatione , feuoccultatione illorum in abdomine , nec non eorundem demiffione,aut elongatione. A CCIDIT interdum , vt fugiat, & occultetur teſticulus , vt loquitur Auicenna, & ad mirach afcendat, quo quidem fitu Ve- C Bloneri, & generationi incommodat , nam vafa etiam feminalia furfusretrahuntur: eft itaque neceffarium , vt ad fuumlocum reducatur, quod fit fomentationibus, atque irrorationibus ; Balnea itaque in pri mis humectantia, & mollientia erunt adminiftrantia, cuiufmodieffent ex aqua dulci, e maluarum, violarum , betarum, & fimilium deco- &o; Cùm enim elocatio hæc proueniat àfpermaticorum vaforum ficcitate , à qua fem perfit corrugatio , & contra&tio, vbi primùm humeAata, &emollita cruntvafa, facilè ad naturalem locum teftes defcendent . Quocirca & oleafimiliterlaxantia , &emollientia commoda erunt. Auicenna lib. 3.fen. 20. trac. 2. ex veterum opinione commendatvfum opij quodin virgamdemittatur nec ; tamen caufam affequi poffum , cum præfertim intrinfecus effufum opium nimium ftupefacere, acrefrigerare valeat; genitales autem partes confortatione magis, quamvirtutismortificatione opus habent. VerVemund .1.17 De qbaliquodio malory ripsm Henidos supi itaq अ D abeius narcotico fulphure magis, ac magis non ftupefcant, &algefcant didymi? Martinus Rulandus Curationum empiricarum cent. 5. duos proponit adolefcentulos, qui huiufmoditeftium tranfpofitione laborabant, quos balneo aquæ dulcis , &vn&tione ex oleo fulphuris calentefupra pubis offa celebrata fe curaffe, profitetur. At opium, & oleum fulphuris nimium diftant . Sed hic adfcribendum videtur illud Ariftotelis problema fectione 27. Cur videlicet homines metuentesfuos tefticulos contrabunt ? contrariữ enim, vtremittantur, &flacceant, congruumdixeris , cùm calor metuentium in eum locumfe colligat . An metuentes omnes ferè fimiles fri gentibusfint? Cum igitur calorfumma corporis deferuit, retrabendum fanè eft ; Quamobrem ventris quoquemurmur citatur , cùm timor vebemens detinet; Cutemquoque algentiumfummam videmus contrabi , vtpote cùm calor inde deftituerit omnis, ex quo fubfequi horror confueuit:fcortum ergo furfumconuellitur , atque eo contracto und testiculi contrabuntur , quod melius in coituVenereopatet: metus enim excernit,multifque conturbatis, autperterritisgenitura mouetur profluuium. Teftium contractioni contraria eft elongatio, dum videlicet nimis pedulididymi fiunt, id quod à longa equitatione frigidaque in aqua innatatione diuturna contingerepoteft; fiue etiam ex humidainteperie cremateres laxante . Curatur affectushuiufmodicalidisexiccantibus, & in pri mis fotibusex iunipero, maiorana, faluia , calamento, rofis, & origano in vino decoctis ; itemqueinvnctionibus ex oleo nucis myriſticæ,iuniperino,coftino, balzamo, &confimilibus . Nec minus infru&uofa erunt balnea naturalia ex nitro , &fulphure. زین GeneanthropeixIo. Benedicti Sinibaldi. lank2. gio nometni & -szod TRA 385 386 ……、,( 、, TRACTATVS TERTIVS. DeEunuchifmo , vbi de Apocopis , Spadonibus , Eunuchis , Frigidis , & Maleficiatis . H forte eximia vultusdeformitate , corporifque turpitudine fignatus fuiffet ; quò pertinet illud Iuuenalis . nullus ephebum ABERI à natura inftrumental A [ quifquam , nifi exectis teftibus deftinabatur, niſi ad generandum , quætamenintegranonfint, aut ægritudine aliquapræpedita, alioue quouis modo præftricta detineantur , vtique nihil procreationi deferuiunt,&ac fi non effent, opus ge nerationis patrare nequeunt . Quamobrem cùm de natura , & aptitudine virilium organorumin præcedenti tra&tatu difceptatum fuerit; rerum ordo (priuatio namque eft pofterior habitu) expofcere videtur, vt in fequenti eorundem ineptitudinem aperiamus, omnemque impotétiampro viribus curemus, pręter eam, que ex ablatione procedit ; haud enim excifum membrum, teftefque aut collifi,aut execi reparariampliusad generationem poffunt . Taliratione adteftes præpediti vario nomine nuncupantur; nam Iulius Maternus appellat Apocoposab awi, &nówτw, quod eft amputo; vnde figura apocope apud Grammaticos dicitur, cùm poftremalittera , vel fyllaba tollitur . Dicebantur etiam Megabyzi, vel Megalobifi, quo nomine Dianæ Ephefiæ facerdotes vocabantur, quoniam hos Eunuchos effe oportebat Spadones dicti ducunt ethimologiam à verbo Grę- aaw , quod eft euello

iftis

autem euulfi funt vel teftes , vel cremafteres . Eunuchi demum dicuntur ab w cubile , & sun cuftodio , quodferuandis Regum cubilibus, id genus hominum adhibeatur. Frigidifunt,qui, integris genitalibus naturæ defe&tu, atq; fegnitie Aphrodifio conflictui extant inútiles . Maleficiati demuin , quiMagorum , vetularum , & veneficorum aftu, ope demonis, aptitudine Venereadefraudati viuunt, 3 CAPVT IS Decaftrandi ratione ex Paulo Aegineta , AriStotele , &recentiori quodam auctore M B C • Deformemfeua caftrauit in arce tyrannus. Noftris etiã temporibus ad vocis iucúditatem, ac fubtilitatem in muficis concentibus arte concinnandamfolent pueris execari , aut colliditefticuli . Quamobremhuiufce minifterij artis ficium in medio ponere non erit vtique àpropofito alienum . Paulus itaque de arte meden. lib. 6. cap. 68. his verbis caftrandi modos edocet.. Cùm nostra buius artis fcopusfit , vt àpræter naturali affectione in naturalemcorpora reftituamus, contrariam videtur castrandi ratio profeffionem habere; fedquoniamfæpe numerd euenit, vt à potentioribus aliquibus caftrare bomines vel inuiti cogamur, buius rei modus quàm breuiffimè referendus est . Caftrandi duplex ratio est, onaper collifionem, altera per excifionem ; per collifionem ita fit ; puerulos, adbuc infantes in peluin aqua calide collocamus fic , vt in ea defideant , deinde vbi partes illa remollite aqua laffataquefuerint , teftes digitis comprimimus, ac collidimus, quoad diffipati euanefcant , neque fubtactum amplius occurrant. Exectio verò in. bunc modum adminiftratur, bominem infedili aptè refupinamus, deinde finiftra manus digitis Scrotum una cum teftibus compreffum extendimus , idque fcalpello admoto in rectum duabus lineis adfingulos testes and incidimus . Tum vbi proruperint teftes, eos abalijs partibus diligenter refoluimus , ac diducimus , folaque tenuiffima illa naturali vaforum continuitate reli Eta execamus. Hicmodus collifioni in eopraftat, quòdqui collifi funt, proptereaquodpars aliqua teftium , vt verifimile eft , in collidendo fubterfugit , acremanet , concubitum appetere minimè definunt. HæcPaulus . Sed neque Ariftotelis caftrandi modum reticere debemus , licet conueniat cum ratione, Eginetæ fuperius relata ; necnon Philofophus potius ad bruta, quàm ad homines, refpexerit, Sic enim habet vltimo capite de hiftoria animaModus caftrandi bic eft . Tractos deorfumteftes, atque obtentos , preßofque inimum feroti,cultello adacto extrudunt, mox fibrasfurfum quoadmaximè fieripotest reprimunt, &pla gaminfarciunt capillamentis , vt fanies effluere poffit , & fi inflammatur , ignem adbibent fcroOS obtinetapud magnosPrincipes , acpræfertim apud Turca- Dlium. rum Imperatores, vtqui reginis, autconcubinis à cubiculis inferuire debent, teftibus enudentur, quatenus nullum regio thalamo dedecus accedat. Necad mulierum cuftodiam Bb to, 1 387 Geneanthropeia Lib. III.Tra&.III. 388 to, & refpergunt . Illud poftremò addatur, in pueriliætate caftratione celebrandam effe , non in viris tantummodo, fed etiam in brutorumgenere, quæ ab excifione teftium meliora euadunt. Idfignificauit Ariftoteles vltimo de hiftoria animalium his penè verbis . Sedcùm cætera nifi nouella castrentur, intereant, aper vnus qua atate caftretur , nonrefert , ¿c. Verùm enimuero ars longo perficitur vfu . Plures apud antiquos operationes erant & laboriofa , &magno periculo iunctæ , quæ apud recentiores tutò, & nullo ferè negocio adminiftrantur ; vt verum ideo fit illud Claudiani de raptu Proferpinæ , Vtque artespariat folertia , nutriat vfus . Talis profectò erat olim caftrandi operatio ; fi- B quidem audebant pauci opus aggredi , atque ex timore, qui in omnibus chirurgicis operationibus infenfiffimus eft , vel etiam præ imperitia multos perimebant , Noftri auí chirurgus infignis Pauli Æginete caftrandi rationibus poft habitis, nouum modum magis tutum, & expe ditum adinuenit abfque vlla teftium exectione, aut collifione ; & eft profectò mirabilis , ingeniofus , omnique vacat periculo . Quatenus autem operatio hæc intelligi poffit , illud in mentem reduci debet ex anatomica obferuatione, fuperiorem fcilicet tefticuli partem, pofitam inter vasfpermaticum , ipfumque teftem, quæ Græcis iuuis appellatur, id muneris obire , vt meatibus feminalibus didymos connectat, atq; etiam ex ijfdemfemen educat, & ad vas fpermaticum deferens deducat ; vnde poſtmodum ad generationis vfum tranfmittatur; adeo vt nifi effet epididymis, femini tranfitus ad vafa, &hinc adpudendum interciperetur. Quamobrem peritus hic artifex huius particula fitum, & locum probè , atque adamuffim tenens acuto inftrumento ea pungit, offenditq; adeo, vt cicatrice obdurefcens femen haudquaquam àte ftibus trasferre poffit, Quare &libido amittitur, & ad Venerem impotentia emergit. Atqui hæc praxi melius , quàm theoria inculcantur, CAPVT II. An, &curfi vena fecentur prope aures,hominesinfœcundi reddantur. P ROPOSITIO omnibus pla nèmedicis in confeffo eft, atque in primis Hippocrati libro de genitura , vbi manifeftis verbis cam tali pacto exarauit : Quibufcunq; iuxta aures venafecta funt,bi coeunt quidem, &genituram emittunt, verummodicam, debilem, &infœcundam . Cuius quidé euentus rationem idem auctor infra hifce ? Averbis adiūgit:plurimagenituræ pars àcapite iuxta aures in fpinale medullamprocedit . Ipfe aute tranfitus cicatrice fectione inducta confolidatus eft . Fit itaque, vt fi vena poft aures incidantur, feminis impediatur tranfitus, cuius magnaportio à capite procedit . Et hæc eadem ratio eft, curScythe plurimi, vt eft apud Hippocratem libro deaere, aquis, & locis, impotentes ad Venerem frequentiffimè fierent . Lubet hiftoriam ab ipfo Hippocrate excerptam hic regiſtrare , illud præfatus,huiusquæftionis veritatem , ac refolutionis totum cardinem pendere ex eo , vndè an à toto , an potiffimum à cerebrofemen fecedat ; quod in tractatu de femine , fauente numine exprofeffo agitabimus. Amplius autem, inquit ille , plurimi Scythe eunuchi fiunt , & muliebria officiaobeunt, infarque fœminarum omnia faciunt, & loquuntur , vocanturque bi effæminati; & regionis quidemincolæ caufam ad Deum referunt , coluntque bos ipfos bomines , & adorant fibi ipfi timentes, nequid tale accidat . Mibi verò bi affectus diuiniquidem eße videntur, ficut & reliqui omnes ; neque vllum aliquem alio effe diuiniorem, aut bumaniorem, fed diuinos omnes: verùm vnufquifque eorumfuam propriam babet naturam , neque aliquis citra naturam accidit . Quare quomodo bic affectus contingat , vt mibi videtur , narrabo . Ab Equitatione ipfa diuturni eos corripiunt articulorum dolores , nimirumpro pendentibus femper Cex equis eorum cruribus ; deinde claudi fiunt, contrabunturq; coxendices cùm inualuerit morbus; medicantur autemfibi ipfis boc modo; àprin cipio morbi vtramque venam retro aures incidunt, quofacto,fanguine multopromanantefomnus eos corripit præ imbecillitate , ficque abdor. mifcunt , quorum quidem aliqui depulfo fomno fani exurgunt, aliqui verò minimè : Atquemibi Jane videntur eamedicatione fe ipfos perdere . Vena enim retro aures funt, quas fiquis fecet, fterilitatem inferat ijs , quibus fecantur ; quare id etiam ipfis ex earum incifione accidere certum eft . Quando igitur poftea vxores adeunt, impotentesque fe factos vident cum illis coire , primùmquidemnibil moleftiùs cogitates quiefcunt; Dcùmautem bis, aut ter, aut amplius fruftra opus tentarunt , neque quicquam proficiunt mox putant , fe Deum offendiffe, in quem culpam reijciunt , induuntque fe vefte muliebri . Palam fe euiratos eße confitentes, admulierumqué contuberniatranfeunt , earum opera tractantes . Hoc itaque maloditiffimi Scytharum afficiuntur , mi nimè verò infimi, imo qui maximè &genere, & potentia praualent, ex nulla alia, quàm continue equitationiscaufabocperpetiuitur: pauperes verò minus quumnomultum equitent Vndefi bac affectio alijs diuinior cenſenda effet, no nobiliffimis, neque ditiffimis Scytharumferèfolis accideret, fed effet omnibus æqualiter peculiaris , imo magis in- 489 Geneanthropeia 390 Lib.III.Tract.III. inuaderet pauperes circa cultum Deorum negli gentiores; fifaltemgaudens Dij in hominum admirationeconflitui, &pro bos beneficia hominíbus rétribuunt. Diuites enimfæpius Dijs facra faciunt , victimas offerunt , statuas erigunt, colantque , quum pecunijs abundent : pauperes autem minus id faciunt, quum non habeant;quin etiam aliquando Deos detestantur , qui eis opes nonfuppeditent, vt verifimilius eßet , pauperes, deparum abundantes boc malo propter crimina fua puniri , quam diuites, &qui opibus abun dant verùm (ficut &prius dixi ) diuinus quidem hic affectus est, fecundumque naturam accidit fimiliter , ut alij omnes , neque alia eius caufa, quàm ea, quamdixi, Scythis existit . Ha- &tenus Hippocr. recenter, &peculiariter hoc B inlocotranflatus ado&iffimo Mercuriali in fuo Hippocrate, necnon 3 variarum lectionum. Hinc autem luculenterapparet,quantum Herodotus aberrarit in Thalia , vbi Scytharum hiftoriam exHippocrate legitimè recenfitam diuerfimodè defcribit ; ait enim , Scythas , prælio fufis Medis, vniuerfa Afiapotitos , iamque, vt in Ægyptum contenderent, Syriam Paleftinam ingreffosApfammiticho Rege precibus, & muneri busfuiffe perfuafos, vt earegione intacta relicta in locafuareuerterentur; cumque in Afcalonem Paleſtine Vrbemperueniffent , multi ipforum vetuftiffimum Vranie Veneris templum depeettlarunt; ob quodfacinus Dea illa templifpoliatoribus , eorumque pofteris omnibus morbum foemineum immifit , quo quicunque laborabant areliquis Scythis ἐνάρεες , fine ἐνάριες sidett enirati vocabantur.. & Sed huiusoccafione hiftoriæ quæres,an, &quomodo in doloribus , & affe&tibus crurum , & coxendicum præfentaneum fit, eo modofecare venas poft aures . Adquod dicendum , preftans id effe remedium , &ab ipfomet Hippocrate celebratum 6. epidem. ijs verbis: In fluxionibus ad coxamvenasretro auresfecato; quo loco ex Comentario Galeni intelligi debet non de venis exiftentibus in ipfis auribus, fedretro, & propè,f inclufa colli peripheria , ex quibus cùm e capite Auensadinfernas partes delabaturpituita per fpinalem medullam ; hinc eft, quod coxarum , crurum tendones , ligamenta, &neruos obre pens dolores , fimilefque fænos affectus parit, Adde, quod cùmcrura , &genitales partes inter fe miro modo communicent , vt abundè fatis comprobauimus Cùmque genituræ magna parsimmixta pituita capite pervenas poft au res,vt vult Hippocrates,deftillet, ideo mirumno erit ,fivenis illis incifis fluxioni aditus interci piatur, exquaper communioniem obleduntur coxendicum, & pedum neruaceæ partes . Et hinc addifcere licet rationem , cur à veteribus potiffimum in plurimis partium infernarum,aut medijventris affe&tibus iuberetur , fecarivenas C Apoft aures, aut circa illas ; nimirum , vt per proximam partem fanguis emiffus morbi origo interpellaretur, quaratione deriuatio etiamfiebat humorum ; etenim aut omnes morbi funt àcapite, autfaltem ab hoc incrementum deducunt. At recenfiores quidam Anatomici , inter quos principemagit Andreas Laurentius, acritèt Hippocratis præcitatam fententiam de fterilitate , à venis poft aures incifis oriundam impu gnant, eo quòd nullas viderint venas de Colli lateribusadpudenda, &extremos vfquedigitos perreptantes, quemadmodum libro de natura Hominis, &libro de offium natura Hippocra tes ipfe ijs verbis defignat . Alterumparprinci- "piumiuxta aures habetper ceruicem , &fphagiti des appellantur, hoc eftiugulares, deferunturque vtrinque iuxta fpinam intrinfecus adlumbos in testes , ac famora, &per poplites ex internaparte, deinde per tibias ad malleolos intrinfecus , & \inpedes , quapropter in doloribus lumborum , & testium vene fectionem de poplitibus , ac malleolis facere intrinfecus oportet; Sed optarem hos Auctores , & alios omnespaulò magis reuerenter cum Hippocrate illo agere , qui nec falli, nec fallere didicit vnquam tantum quippè fenem, incertam , ac futilem fententiam protuliffe, non eft verifimile; igitur non fimpliciter ex copiofiffimofanguine, ac venis illis emiffo fterilitatem induci,fat eft exiftimare ; fic enim vndecunque ille hauriretur, corpus vniuerfum refrigeraretur, per cófequens foecunditas allideretur, fed exinfigni , communione, quam Venæpoft aurescum genitalibus.abtinent . Neque eft, curdicat Laurentius, quod iugularibus venis exterioribus, co modo, quodeScythis relatum eft, prepeditis, per interiores longe patentiores deferride Capite poffetfeminalis materia ; fiquidem tanta non eft cum iftis focietas , & communio ; quæ focietas in quo confiftat , anfcilicet inrectitudine fibrarum, feùftaminum intra venasexiftentium fe cundum longitudinem tantùm confiderata, vs Brifottus, &Fernelius exiftimarunt, an in mea+ tuumdire&tione quadam, & an in vaforum , feù occulta, feu manifeſta communicatione, & confpiratione , non eft hic examinandi locus Quid fi dicamus, ingeniofelector , Hippocra tem pro Venis poft aures arterias carotidum propaginesdefignare , que procul dubio incife corpus adfummam refrigerationem deducere poffunt , & confequenter ad Veneris impoten tiam ob fpirituum fummam iacturam , quorum ingenerationis opificio tantadefideratur copia? etenim Arteriotomia antiquis in vfu frequen tiorifuit, quamnoftris temporibus , nefcio an peritorum Artificum defectu : neque id videatur, abfurdum , fiquidem apud Hippocratem, &ves tuftiffimos alios Medicos Venarum nomine Arteriæ fimul, &Nerui defignabantur, vndè libró de Offium natura celeberrimailla fententia legiBb 2 tur, -227 391 Geneanthropeia Lib.III.Tract III. 392 tur, Venaper corpus diffuſe ſpiritum , &flu- A xum, &motum exhibent ab una multe germimantes,profectò fpiritum deferunt Arteria ,flu. xum, boc eftbumores, Vena, motum verò Nerui. Hucfpectat, & illud Perfij . Tange mifer venas, &pone inpectore dextram Necinterim filentio inuoluenda erit ingeniofiffimi Veffalij ratio , qua Hippocratem tueri nititur; ait enim, obferuaffe fe neruulum quendam àfexto pari oriundum , ponè aurium regiónem perreptantem, & ad genitale vfque, vafaq, fper- matica defcendentem ; & hunc in venarum polt aures vftione , aut fectione dilacerari plerumque, indeque generationis vitium infligi ; id verum fifuerit,nil ad aliarum rationum comple mentum deerit : nam deficiente animali fpiritu B minor in pudendis excitatur fenfus , atque adeo nec motus erectionis, quiab eodem partim pen det; nec voluptas, eiusque cupido incitantur . CAPVT III. Quare Spadones, &Eunuchi Generationi fint inutiles, & hian differant interfe , allu H IPPOCRATES, quem in omnibus profiteor, huius euentusrationem attulit libro de Genitura,vbi ait : Caterùm Eunu Ce chiproptereanoncoeunt, quiage niture tranfitus ipfisfublatus eft Est enimper ipfosteftes via eius, &neruitenues, accrebri exteftibus inpudendum tendunt, quibus&eleuatur, &demittitur : atque bineruiin exectione dumcaftrantur, refcinduntur , qua propter, nonfunt vtiles Eunuchi. Nam neruis ipforum extritisgenitura via obturata est; cal lus enim obducitur teftibus , & nerui duri, ac torpentes àcalla facti pudendumneque tendere, neque laxarepoffunt. Differunt autem Spado nesab Eunuchis, & caftratis, quòd illi anatura impotentesfunt , vel quia paruis omnino, attritisue teftibusfunt, aut meatus feminis cœcos, vt aiunt, obtinent ; illi quidem parumomningfeminis, & infœcundi etiam producunt:his veròomnishumoriprolifico tranfitus intercipi tur.Adbuc Eunochia natura, & caftrati arte collifi,aut exeti& generare nonpoffunt. Spadones , fi ob meatus obftructos , & cæcos impotentes funt abætatis principio, natura vigefcente , vas faquecalore dilatante, & aperiente aliquando à fterilitateliberantur , & concipiunt; & qui dem apudAriftotelemtum alibi, cùmpræfertim 4.fect. Problem. 28. Spadones peculiari nomine appellantur, quifeminis meatus cæcoshabe nt. A Adhuc Spadone's illi dici debent, qui eodem modopræpediti teftibus funt ex aliqua na turali caufa, velquia teftes parui omnino funt; 1 C D ¡ vel quia ex defectu nutritionis nimis emaciati, aut aliquo modofimiliaffe&tisexquo nequeunt generationioperam nauare; fed futurumfore, vt aliquando poffint , non defperant, eui&to morbo , & fuperante natura. Quod autem veriſſimum id fit , quod afferimus , vel ex eo patet, quòd luftinianus caftratis adoptationem denegauit, vt qui nullam futuræ prolis fpem pollent nutrire : Spadonibus permifit, vtquitemporali tantummodo fterilitate offenfi , fœcunditatem, vt diximus, in futurum recipere valent . Atq; vt vno verbo rem totam complectamur , in ca ftratis , &Eunuchis eft negatio fœcunditatis, in Spadonibus priuatio tantum . Ethinc infuper moneripoffumus, cur Spadones licet infœcundi, aliquatenus tamen concumbant, ac dele&tent tur eriam ; fiquidem cùm obftru&tos meatus habeant , per hos quidem portio feminis craffior, atque adeo fecunda permeare nequit ; at poteft pereofdem ferofi aliquid humoris delabi , qui aliquatenus pruriat, ac titillet , necnon Venerem quoquomodo excitet; Quodidem caftra tis etia contingere poteft,fi teftes vndequaq; attriti,aut execti, vt fæpe accidit, nonfint . Quare Claudianus in Eutropium. Hincboner Eutropio, cüq;omnibus vnica virtus Effet in Eunucbis thalamos feruare pudicos Solus adultery's creuerit con Plura qui cupit ad hæcfpectantia nomina , adeat eximium virum Paulum Zacchiam 2. quæft. medicolegal. vbi infuper elucidata inueniet per obfcura illa Spadonum nominainempe Thlibias, Thladias , fiue Thlafias ; mihienim, vt verum , fatear, fi diutius in hifce nomenclaturis immorarer,tempusin caffum terere viderer.Ad feria . CAPVT IV. In quas corporispartes abſcedat in Eunuchis bumorgenitura,qui ad teftes primù, mox ad penem inre Venereadeferridebebat . H

VMOR genitalis , qui infemen àteftibus perfici debebat, & in Venereo congreffu demitti, cùm penes Eunuchos ex intercepto tranfitu calloque inducto , vt inquit Hippocrates , aut etiam ex meatuum.crcitate intus retineatur ; quæret hic aliquis , quò nam confluat, quasve potiffimumin partesregurgitet ; non enim eft modicum id , quod in alimentum proprium teftes adfimilant, quodque in venerislucta foras effluit. Porrò ficutinonignobilequæfitum id eft, ita nec erit ineruditum refponfum Quamobrem fanguis ille , qui vigentibus teftibus in genituram coqui debebat, non vnam, fedplures corporis par- 393 Geneanthropeia Lib.III.Tract.III. 394 partesirrorans inuadit, afficit ; &primò quidem. A Caputgraffatur, cuius celeriter crines inficit.ca nitie : humiditas enim excrementofa , quæ ſeminipræfertimcrudo immifcetur, capillos dealbar, quorum quidem colorà ficcioribus fumofitatibusexorim folet. Sed cur ijdem ex hoc non deciduntpotius, faciuntque caluitium Profe- &ò câlnitium àdiuerfa caufa manat, nimirum ab excellente, & exurente caliditate . QuocireaSpadonescum in frigidiorem habitum ex teAtinmdefectu degenerent , mirum non eft , fi calnî musiquam euadant ; deeft nanque acris, & exurenscaliditas, que capillorum radices arefaciat. Sed huiuseuentus diuerfam afferunt Hippocra tes, & Ariftoteles rationem; ille enim libro de geniturafic habet. VerùmEunuchi propterea B calui hon fiunt, quòdvebementem motumnon faciant, nequepituita in coitu calefacta pilorum radisesexurit. Hic verò Problem. fe&ione 10. quærens, cur Spadones calui effici nequeant, refpondet : an eo quòd multum cerebri obtinent? quodfanè biscontingit, quid rem veneream non agunt: Semenenim labi perfpinam e cerebrovidetur. Quadecaufa bones quoque caftrati cornuagerere maiora putantur : necnon & mulieres , & pueri , cur calui nonfint , eadem ratio effe creditur. Sanè Hippocratis fententiam de caluitio , quodà nimia humiditate eodem loco aitprocedere, examinabimus alibi , dum que etur , curVenus immodica caluitium pariat fpiritus per angufta fepromat, vocem agat acu- tiorem, quamintegris fiat bominibus, neceffe eft. His enim vox ampla per meatus laxitudines informatur, & ducitur Argumentum ex tibiarumforaminibus accipi aptiffime poteft Et eadem ferè ratio eft , quamaffert Ariftoteles 11. fe- &tioneproblematum , vbiait , Spadones vocem acutiorem ex ea caufa reddere, qualinen , cæte raquetenuia dimenfionem vnam dumtaxat fortiuntur, ideoque tenuem effe Eunuchorumvocem, quod præ debilitate vnicam tantum dimenfionem habeat . Illa rurfus genitabilis humiditas ad linguam , eiufque radices deflectens loquelam fæpè impedit , vnde eft , quòd euirati non rarò balbutiunt , aliove modo lingua offendunt. Tertio regurgitatin corporis vniuerfum habitum; quòfit, vt Spadones pinguefcant magis, mammas, velfœminarum modo explentes ; ge.. nafque turgidulas plurimum habentes . Præter quam quòdin hunc vfumcaftrari folentfaes, capri,& agni, vt nimirum obefiores , &præftantios res euadant ; quod enim fuperat alimenti, cùm ingenituram non exeat, in pinguedinem degene Fat. Adhuc corporisproceritatem efficit, qubd Ariftoteles to. ftatione problematum, & vicimo de hiftoria animalium affirmat , hic enim habet peculialiterfic : Omniadenique ,fi.dumcrafount caftrantur , maiora, & elegantiora quàm in on- | ftrata euadunt ; &infra : Caftrata denique auInterim dixiffe fat erit,Ariftotelem hoc in lococtiora, quàm incastrata euadunt . Ibi verò vinihilab Hippocrate difcrepare . Siquidem qui multum cerebri obtinet , vt inquit Ariftoteles, vehementem non facit motum, & minus pilorum radices exurit; vt loquitur Hippocrates: cerebrum enim ea, quapollet, exuberante humiditate , haud omninoexcrèmentofa,radices ipfast pilorum, ne arefcant , irrorat iugiter, accedentepræfertim naturali caliditate humidumterminantë, nonacri, fed benigna, qualis eft in habitu Eunuchorum . Et hæceadem ratio eft , cur Spadonibus poftgenitipili haud nafcantur, vtcitato libro de hiftoria animalium idemafferit Ari ftoteles ; Nam cùm àfumofis halititibus id genus pili foleant exoriri; Spadones; vt inquit Aphrodifæus primo Ploblematum, quia iufto humidiores funt , excrementiſque admodum redundant, illos emittere nequeunt: bec enimrg, tio eft (ait ille ) cur loca neque præbumida, neque praficca, faxofaque edere valeant , Patear igiturex his,quomodo ex humore feminali Spadones canitiem referantben mot, in 7 brang Diuertitfecundò humoridemgenerationide, ftinatus adtracheam, quamobſtruens , &attenuans eft in caufa,cur vocemacutiorem habeant caftrati; ideo Alexander Aphrodiſ, problem, i, prudenteraiebat: humor ille immodicus fauces, canalem afperum cognominatum oberaffans, at que infarciens langelineddit, anguftiores cùm D deturinnuere, quod cùm Spadones infœminas immutentur, ideo proceritatem acquirere debeant , quod fœminarum corpus in longitudinemexcrefcere foleat iuxta illud Homeri, Virgo Dianadeditpralongi corporis fum. Verùmid , quomodo verumfit , hic examinare neceffarium nonexiftimo, folùm Alexandriproblema illud apponam: Quideft, quòd Spadones proceros , blefofque faciant ? Proceros bumoris copia reddit , & caloris inopia ; blefos imbecillitas facit . Cùm enim eorumpartesinferiores nequeantfuftinerefuperiores, facile peruentums tur, Itaque vitium , quodblefitatem pedum vo- /camusio ALIOK Edu Quartòfuperfluus ille fuccus ad pedes, &crura delabiturs quæ putrida interdum ; & vicero fa fiunt ex Ariftotele 10. problematum, vbicam videturrationem adiungere ; quòd ficut mulie res inquas Eunuchidegenerant, calore deor fumtendente, menftrua promunt ; ita Eunuchi ipfi adpartes infernasfuperflua deponantexcre menta, Agitat hanceandem quæftionem Aphro difæus 1. problematum , vbiait , quòd rerumi bafes, acfundamenta oneri fuftinendo ineptap funt ,fi mollia nimis , & humida exiſtant; íded que Spadonum crura , & pedes humore fuper fluo emollitos, impotentes cuaderep Plura videapud illum . Quin- 395 Geneanthropeiæ Lib.ill. Tra&. I. 396 1 dones aluo lubrica , vt plurimum funt; idques contingit, quoniamferofi copia fucci, quæ ex genitalihumiditate potiffimum accedit; inteſtina petens æqueacbilis adfeces deponendasirritat. At Mercuriali affentior in reliquis ; nomenim prurigo ex tali humorefacta Veneream cupidita tem parere poteft , nifi ex praua animi inclina tione, & execranda confuetudine ; quod & ipfemet Ariftoteles infinuauit in illius problematis tractatione , & Auicenna citato locoluculentif fimis his verbis declarauit :& funt in veritate proftrata anime,& malighe nature, &malaconfuetudinis, & complexionis muliebris. Idcoque cumhæc affectio fit animi, non corporis nefcije Auicenna aliam afferre curationem, quàm car, ceres , flagella , & famem ; inquit enim : Nam initium agritudinis eorummeditatiuum eft, non naturale . Si verò confert cura eis , tunc eft illud, quod frangit defiderium eorum ex triftitia, & fame, vigilijs , & carcere, & percuffione . Sed plurade malthacis, & fuba&tis ex Cœlio Aureliano retulimus libro 2, intractatu de naturis libidinofis: Demumgenitale hoc excrementum in corporis vniuerfum ambitum fecedit, illumq; variè afficit, vt ex 30. problemate quartæ fectionis manifeftè colligitur , vbihæc habentur : Cur quibusnaturacalida eft , fi modo robusti , plenique fint , nifi concumbant , is fæpe bilis profiAit,& aluusamanafecedit, & pituitafalfa conficitur, & color corporis immutatur? Euentus Chuiufce tirte apud Philofophumratione require. Quintò eadem feminis materia ad fedem , A eiusquefinitimas partes decedit , vbi ex Arifto tele 4. problematum patiendi cupiditatem exòi, tat. Cùmenim, inquit ille , omnibus excrementis locusdeterminatus à natura fit , in quem fe= cerni debeat ; quibus meatus habitufuo natu rali priuatur, vel quia obcaecati funt , qui ad penem tendant, quod fpadonibus , bisque fimi libus euenit, veletiam alijs de caufis , bis talis humor in fedem confluit ; & hoc probare nititurAriftoteles , tùm excontractione partium fedis in concubitu , cùm etiam ex earundem, &. natium præfertim confumptione exfrequentata Venere; quod eademfe&tione problematum cla riùs explicar, dum quærit, curijs , qui rem Ve neream immodicè agunt, oculi, &clunesmani- B feftè fubfident vait enim, quòdpartes be in toitu perfpicuè collaborant , cùmremftudiofius: ipse perfequantur, & fe cogant , nitanturque in femine emittendo. Itaque quantum alimentifacilè liquefcere poteft, idpreßum extruditur,&c Quare exgenitalis humoris confluxu ad anum Vencreamattritionem in ijs partibus defiderari, concludit Philofophus , quifeminis eandem ad fedem deriuationem explicari. degeneratio neanimalium capite 18. his verbis : Itemmeatus : idem excrementi, &feminis eft , quibusque excrementum amborum tàm ficci , quàm humidi alimenti, ijs quò bumidi , eòdemfeminis quoque fecretio agitur ; humidi enim excrementum est, namque omnium alimentum humidum potius eft: At veròquibus boc deeft , ijs quà cibi ficci fedimentum tendit , femen quoque fecernitur Auicenna libro3 . fen. zo. tractatu i . capite 42! & ipfe huius affectus mentionem facit, quem germana lingua vocat , Aluminati : fic enim, fcribit: Aluminatifecundum veritatem eft agritudo accidens er, qui confuefcit , vtfuper eum jaceant bomines, &babet defideriumplurimum. Mercurialis in Pifanis prælection. damnat Ariftotelem, eò quia nulla fitàteftibus , vafifque fpermaticis via, perquam genitalis humor diuertere poffit adfedem, ibique pruriginem face re; ideoque Veneream cupiditatem in illis partibus excitari ex mala confuetudine potius, & animivitio Sanè Mercurialis quoadid , quod contra Ariftotelem affumit, nimirum nullum effe à teftibus, &feminalibus vafis ad fedem commeatum,decipitur; fiquidem non loquitur Ari ftoteles de femine iam parato, &perfectè adco &ionem in teftibus redacto ; patet , quia loquiturdeexcremento feminali in Spadonibusmaximè, & Eunuchis, in quibuseftquædam antece dens , & femicocta feminis materiafolùm abfque teftibus . Modò ifthæc humoris colluuies plenè pervenas tranfcurrens negari non poteft, quin varias corporis partes graflari, & afficere valeat, atque etiamfedis regionem , &inteſtina inuadere; Quod patet etiam ex eo , quòd Spa-! F 191510 CAPVT V. mine mir De frigidismo bund , gre IT fæpe, vt nulla teftium exe Cione , aut attritione, nullavenaruni ad aures facta incifione , nullisque turgentibus ad crura varicibus, autinguiaa, homo fit adgenerandum impotens, non vtique ex alia caufa, quàm ex eo , quòd partes genitales adeo à natura reddita fint frigidæ, vt non modofemen noncoquant, fed fanguinem, & fpiritus confluentes eximia frigiditate corrumpantpotius ; &interdum harum partium frigus tacu ipfo excellens perfentiatur Nec modogenitalium membrorum frigiditas impotentes ad Venerem reddit, verùm etiamprincipalium partium vt cordis , cerebri, hepatis , ventriculi, &renum. Cordis quidem inprimis, quoniam eft prima fpirituum officina, fine quibus mortuaiacer Venus : nec abfquefpirituum afflatufuapoffunt inftrumentaobire munia: Cerebri, quoniam ex hoc fingulis emanat particuisvirtusfenfitiua; quare nifi adinguina hoc fenfum 1 1 397 Geneanthropeix 398 Lib.III.Tra&t.III. fuminflueret torperent vtique ; nulla etenimJA pars noftri corporis eft, que magis exquifitum expetat fenfum ; Hepatis, quandoquidem fanguinis auctor eft ; fi verò aut fanguis deficeret , aut impurus omnino gigneretur , materia generationis deeffet, &fic fteriles frigerent homines. Ventriculus & ipfe naturali calore fi nimium deftituatur, cruditates parit , quibus vniuerfi corporis virtutes opprimit, omnemque fpirituum auram fuffocat , atque etiam feminales meatus infarcit , & occludit ; Renes demum, qui non parum ad Venerem conferunt , fi algeant, & imbecilliores vndique euadant , impotentiam coëundi inferunt . Iam vt fingulorummembrorum indiciahuius impotentiæ medio ponam: fi defectus , & frigiditas erit inipfis B met genitalibus inftrumentis , petenda erunt figna abijs , quæ fupra de teftium temperaturis ediximus ; At aliorum principalium notæ hic erunt inueftigandæ. Si frigiditas igitur erit ex corde, penis non fiet intenfio , & quandoque abfque vlla erectione fluet femen : pulfus erit debilis, &lenis , atque totius corporis diminuta caliditas, & confequenter pufillanimitas, alacritas parua , minoriracundia . Si fuerit ex cerebro, femenquodammodo torpeſcet , nullam Veneream fenfationem , aut libidinis commotionem efficiens ; quodinfuper comprobari poterit exfenfuum aliorum , &motiuarum potentiarum fegnitie, & imbecillitate, necnon ex alijs frigidi , humidique cerebri caracteribus , de qui- C bus multa Galenus, &alij . Si ab hepate, & renibus detrimentum exurgat, Venereus appetitusnunquam excitatur; fanguinem pene torpidum, aquofum, frigidum nulla nec imaginatio, neclafciuiapoteft calefacere, aut involuptatem agitare . Languor demum virilium exventriculo dignofcitur à coctione læfa diminuta , aut etiam corrupta, &omnino fingularium partium detrimentum ex . techmerijs illarum tempera menti notis addifces . Curatio nofimplex eft, vt nó vna eft caufa ta lis impotentiæ; &licet alibifit peculiaris tractatio inftituenda de auxilijs Venerem confortantibus ; hìc tamen aliqua folum præmittenda erunt, quæ principales illas partes potiffimum refpiciant ; illud genericè præfatus cum Auicenna lib. 3. fen. 20. tractatu 1. quòd quicunque huiufmodi languent impotentia, debent abftinere àfudore , à balneis fudorificis, & à fanguinis miffione ; addam ego, &à pharmacis vehementioribus ; hec enim virtutes debilitant , membra in languorem deducunt, fpiritus , caloremque natiuum inimicaqualitateperimunt,& extinguunt. Abfint ideo Mediciilli, quifrigidas hafce impotentiascuraturi quotidie cathartica medicamenta propinant; fiquidem nonpharmacis , fed cupediis potius, lautifque dapibus id genus morbiauferuntur,Sicaputergo, eiufque Jcerebrum fit in caufafrigidæ huius impotentia invfum veniat electarium plirísarcoticon cum mufcho: conferua ex floribus anthos , bettonice, acori radicum, faluiæ,ftechados, & fimilium. Sina corde emanat imbecillitas ad rem faciet Diamofchum, Diambra, Diatrionpipercon, condita e cytrijs malis, fyrupus gemmatys, confectio hiacyntina , lapis bezaar lætificans Almanforis, theriaca, confectio alchermes , & alia centum. Si frigiditatis origoftommacho debea-. tur, commoda funt diagalanga, Dianifum , Diacinamomum , fyrupus de mentha . Si à renibustandem ortumducat , proficua funt diafatyrion cum fcinci renibus , carduus conditus, apium, radices petrofellini faccharo confe&tæ, & fimilia ; quibus omnibus addenda erunt extrinfeca linimenta, vt pote balfamum , oleum e nuce myristica , e corticibus cytri , & junipe ris, de mentha , de abſynthio , & alijs, pro corde, & ventriculo ; oleum amigdalarum amararum, nucleorum perficorum , nardinum , &fimilia pro hepate. Prorenibus tandem conficia tur linimentum ex pyrethro, affafetida , feminibus eruca, ceparum , pipere , caftoreo, mirtha ,ftyrace , mufcho , & adipe leonis . Plurima à proprietate conferentia, & genitales partes confortantia hauries infra.. CAPVT VI Curpueri , fenes , & egrotantesfintimpotentes. S ENEX Cous prudentiffimus libro de genitura rationem , cur pueri adgenerationem ineptifint graphicèdefcribit ; verbaeius libenterafcribam : At veròpueris venulatenues, & repleta exiflen tes geniture tranfitum impediunt, &pruritus ipfis non fimiliter accedit , & propterea neque conquaffatur in corpore humidum ad genitura fecretionem. Verùm addendum infuper eft;pueris , qui ad incrementum plurimo opus habent alimento, humorem nonfufficere , itaut in fe men, quodfupereft, abire poffit ; ideoque idem Hippocrates in aphorif, aiebat:qui crefcuntplu rimuminnati caloris babent ; ideoque plurimo egent alimento ; namfecundum omnem dimenfionem augentur; quo fit, vt vberrimo fucco nutricio fit opus , alioquin innatum calidum , humidumque primigenium diffoluantur . Hoci autem quantum rei veritati fit affine , patet vel ex eo , quòd adolefcentes, qui præcocius rei ve nerea dant operam, auctionis detrimentum non leue recipiunt; & fi e contrario dum crefcunt,cœlibes omnino viuunt , aut caftrentur, maiorem vitæ proceritatem , amplioremque 1 h3- 399 Geneanthropeia Lib.III.Tra&.III. 400 habitumadipifcuntur: quamobrem quod pue- Ane facultatem expultricem , licet adhuc à mor " ri generationis opificio fint inepti, nequaquam exteftibus habent , quiproculdubiofuo mune re non fecus ac hepar , cerebrum, & cor apud cofdem fungi poffunt ; fed ex præfatis caufis, quemadmodum luculenter in noftra Ifagoge medica ediximus. Senes ex eo generationis impotes exiftunt , quia debili calore præditi fe minis parum , aut nihil conficere apti funt ; fanguis autem , vt in femen excoquatur , caloris energiam expofcit . Quo pacto igitur fenes, qui àfrigiditate euaferint curui, fegnes, inertes, crudi , languidi , tremuli, & nulla prorfus parte corporis vegetes, femen poterunt elaborare ? Addel quòd cruditates , quibus refertimfcatent, feminis meatus infarciunt, &femen, fi quod eft,fuf- B focant, opprimunt. Agrotantes autem iccirco , vt inutiles à Veneris menfa reijciuntur , quoniam debiles ijdem funt, infitoque calore languentes ; quare femen perficere nequeunt. Quòd fi dicas , eos , quifebre occupantur, cùm forti calore fint præditi, debere feminis effe prolificos , nec non ad generationemaptiffimos. Refpondetur, nonquemlibet calorem ad coctionem opportunum effe , fed calorem tantummodo naturalem , roridum , & benignum ; quod fignificauit Ariftoteles 4. me teorolog. cap 4. ijs verbis : Concoctio autem fit ab eo, quiin bumido, igne . Calor autemfebrilis, autexalia quauis inflammatione adaucus, acer eft, ficcus , & vrens potius, quàmconcoquens; adeo ut citato loco Ariftoteles diceret : con coctio igitur eft perfectum à naturali , &proprio calido ex oppofitis paffiuis . Quocirca febrilis calor exhauriet potius materia feminis, fanguinem , &fpiritus diffipans , & confequenter natiuæ caliditatis , quæfemen elaborat , extinctionem pariet. Cæteræ corporis affectiones plurimæ, fi determinatam aliquam partem occupent Aphroditis impotentiam nequaquam efficiunt; tantummodo enim morbi vniuerfales, & qui eas particulas premunt, quæ familiaritatem , & communionem cum fpermaticis vafis habent, languorem, & impotentiam efficere valent . Sedfcifcitabitur aliquis, cur fi febrilis calor co &ioni feminis eft impar, qui tamen febricitant, polluuntur fæpè, & qui àfebre conualuerunt, titillantur ad Venerem, ad cuius opera non rarò etiam inuitò coguntur ? Ad hoc refponfum ve lim , eos ,qui àfebre vexantur , aut vexati funt, noniccirco ad Venerem agi , quòd morbofa caliditas auxerit nimium femen , fed quoniam idem aut prius, autpoft elaboratum acuit mor daci qualitate; ideoq; ad fui expulfioneminuitar, & impellit naturam . Et quidem in ijs, quiàfe breconualuerunt, relinquitur ab illa circafeminisvafa caliditas quædam acris , quæ nifi con temperetur, & mitefcat, fanguinem , & femen exacuit, redditque adeò vellicans, vt prurigibo languentem, & hebetem ftimulet , & erethifmo cogat ademiffionem. CAPVT VIL De Veneris abfoluenda impotentia cum aptítu. dine, acdefiderio . E ST aliud affectionis genus , quo Veneris equites afficiuntur, & Wafflictantur miſeré ; dum fcilicer virtutisquidem roborepræftant, inftrumentum aptè paratum poffident , eriguntque, femen tamen emittere nequeunt . Talis erat ex Rufo apud Oribafium ille Corinthius, qui Venerem exercebat quidem intrepidè , luctabatur ftrenuè, fortiterqueagebat, atfterilis erat labor, quia libidinem complere non poterat . Eft vtique miferanda calamitas hæc, quaminfuper confequi folent ægritudines centum, vt renum inflammationes , Priapifmus , Satyriafis , gonorrhea, dolor capitis , & vniuerfæ vitæ labor, febris , & morsipfa. Marcellus Donatus de hiſtoria medica mirabili, ex quodam non vulgari medicofui temporis refert , fuiffe nobilem iuuenem , qui inVenereo congreffu cum muliere, femen emittere nequibat , in fomnio autem, & cùm hymenæum manibuscelebrabat, nulloferè negotió fpargebat ; Cuius euentus medicus ille caufam in verecundiam, velfortem imaginationem reijciebat ; Marcellus verò plus iufto frigidiori femini tribuit; ideoque minus motuiapto, diffi patis præfertim fpiritibus, qui in longo Veneris labore diffoluebantur . Roborat eruditiffimus Donatus opinionemfuam Auicenna auctorita te , qui fen. zo. tractatu 1. cap. 15. de coitus diminutionéverba faciens aiebat : &quandoque propter paucitatem motus fpermatis , & defeElum eius amordicatione excitante, ita vt quandoque fiat in quibufdam fperma plurimum, & cum coeunt nondefcendit propter congelationem fuam, &polluuntur cum hoc in nocte , quoniam vafa fpermatis calefiunt in eis in nocte, quare calefit Sperma, & fubtiliatur . Verùm huiufmodi fententia minus plaufibilis videtur, nec poffum in hoc Auicennę fuffragium ferre; fiquidem nunquam in corpore humano reperire erit femen congelatum ; quo pacto enim frigus adeo infummoin viuente ſuſcitetur , vt valeat hu morem quempiam , ac potiffimumfeminalem, fpiritibusvndiqueturgidum , in glaciem ftipare? Quòd fi prudentiores medici illorum opinioni fubfcribere noluerunt ,qui putabant, lapidem in veffica, membro alioquinmembranofo, neruaIceo, atque adeofrigidiori coagulariàfrigiditate, ve- 401 Gencanthropeial Lib.III. Tract.III. 402 verùm ab exurente calore potius qua rationes A infpermaticis vafis, ignitis fpiritibus circumfitispoterit congelari femen ? Rurfus eius eft nature vitale femen, vt à frigore liquetur potius, vt notum eft, atque fundatur:: Sienim vel à tepido parum pertingatur aere ; ftatim euadit aquofum; quod & nos libro defemine abundè demonftrabimus infra ; ipfius namque feminis Gofiltentia àcalore, &pepfi prouenit, quæfi forteiminodeftior euadat, refolutis humidioribus, & fluxilioribus portiunculis , fupereft genitura compacta ad modum grandinis , aut coagulati lactis , pofteaquam depuratum à fero illud eft;! quamobremà ficcitate, & calore non autema frigore , & congelatione, vtfentiunt Auicenna , & Donatus, interdum accidit, vt fperma motui, acfufioni minus reddatur aptum , vti libro de femine citato pluribus enucleabitur . 1 B tis exitum neutiquam præbent ita feminales cuniculi, fi flatum corripiant , feminis defluxum intercipiunt ; pneuma veròtum ob nimiam agitationem facilè imbibere poteft varicofus para ftas ; cùm etiam , quia dum natura vacuum refugit,exinanita vafa ventoreptet . Et hinc enenit aliquando , vt quidamper genitale pederer membrunr, quod magno cum fonitu , dum intendebatur, flatus emittebat : fiquidem fpermatica vafa fterilia forfan apud illum humore prolifico, infecundo erant referta vapore . Confohat opinioni feftrædo&trina Aetij qui, libro 11 . hæc refert: Adolefcens quidam adnos acceffit, & fe vebementer coitum appetere confeffus , verùm vbi commifcereturfemen emittere nonpoße , fed flatus plurimos fibi per fedem erumpere ; In hoc itaque coniecturam feci , vaforumfeminalium ficcitatem adeffe . Quòd fi dicas in cafu illo à Marcello Donato defcripto id aftrui non poffe; còquòd infomno, & maftupratione, femen facili negotio iuuenis ille demandabat; fi verò à flatu impediente in congreffu illud nequibat effundere , multò minus in mollicie, & nocturna illufione, emittere debuiffet . Ibo obuiam argumento , ac dicam , hic valere prorfus, quod ipfimet Auicenna , & Marcellus aiunt , nimirum in fomnofpermatica yaş fa magis calefieri , idemque in manuum contin gere attritione , ob quam, communicata teftin bus, ac meatibus vberiori caliditate, flatus obInquiramus ergo huiufce affectus probabiliores caufas Porrònon deeft hic virtutis robur: fæpe namque fortiffimos, &pancrafticos iuuenes hæc ipfa perficiendi lacerat impotentia : nec aptum deficit inftrumentum ; nam vt dicebamus, ritèerigunt, feruantque erectum diù magno cum defiderio.Igitur à femine proueniet calamitas ; Etenim tria hæc ad Veneris complementum neceffariò confpirant, putá virtutis.robur, propter quodægrotantes cenfentur inepti: commodaorganorumdifpofitio , propterquam Spadones , & Eunuchia clinopali, vt inutiles arcentur: ipfumdenique femen , ob cuiusecli- fiftentes leniori negotio diffoluebantur; & fic pfin pueri, & fenes vt fupra dicebamus impotentesredduntur. Nempè accidit quandoque, vt ex halitu flatuofopenis bellè rigeat, & exten daturquidem ; verum femen fitadeò modicum, vt Venerea emiffioni haud fuppleat, ideoque fterilis fit congreffus ; dummodo tamen fpirituum adeò fortis nonreperiaturvbertas , vtvoluptati, & conceptioni fimul poffit effe fatis , vebut inprimolibro fignificauimus . Profectòin primo concubitu , fi quis præfertim diutius à mixtione abftinuerit , experietur fe parum ad eiaculationem laborare copiofum enim flu-1 etuat, ac turget femen ; atqui in fecundo congreffulaborabitmagis,minufque genitalis emun get humoris : in tertio, & quarto magis conabitur, vtinfupercontingat aliquando, petulcos viros , &in lafciuiam effrenes vel fanguinem ipfum effundere, vel nihil prorfus emittere . Quapropter ex feminiscrimine,fiue dicas eclipfi id euenire, afferendum eft apud illos, qui alioquin fatis plenè concumbere , & explere confueue rant; fi præfertim immodeftus, & importunus vfusprecefferit . Et fi fortè fortunafupponi ne+ queat, affectum hunc refultare exipfis fpermati cis meatibus nimium exinanitis, dicendum erit, exoriri fymptoma, eò quia feminalia vafa præ fertim déferentiaventofitatem conceperint; ficutienim inteſtina flatibus oppleta excremen HOT D feminipermittebatur exitus ; eè prorfus modo, quo in ileo,. & colico dolore , difcuffis à calidis medicamentis craffioribus flatibus, fæces conti nuò detruduntur. Etenim tam in fomno, quàm in mollitje natura tota cum fuis fpiritibus fe fe adpartes genitales nulla diuerfione conuertits At in congreffu muliebri plurimas habet diftra- &iones;quádoquidem diftrahitur ad auidos amplexus , adfuauia , & ofcula, ad pulchritudinem afpiciendam, & contemplandam, ad blandiufcula verba , & ad motum illumdenique Venerei tripudij , quo vniuerfa incalefcunt membra , ne dum genitaliaipfa ;quare inferuiat, & famule turneceffe eft oculis , auribus , labijs , brachijs, & corpori vniuerfo ; &hæc funtofatis : plura quædamadrem facientia percurremuspaulò in fra , vbi quæretur, curpræfente amafia accidat interdum, vt robuftiffimi iuuenes frigeant, & perficere nullo pacto aphrodiſion valeant .. ›Iam fi curationem huius ipfius calamitatis audire, &addifcere placeat, fciendum erit, cu rationis cardinem confiftere in cibis, &facultas tibus , quæ vberem , optimumque fanguinem progignant, quæque exproprietate femen adau geant, ac flatus infuper diffipent : impoffibile enim eft, vt vafacalido, &plurimo fcatetiafemine in Veneris congreffu facile id non euomant. Prætereaijdem fpermaticidu&us , fi femine re Cc plean- 403 Geneanthropeia Lib.III.Tra&.III. 404 pleantur illico flatus deturbant: hos enim obf vacurtimorem vt plurimumaccerfit, retinetq; natura. Quales veròfint huiufmodi facultates, exprofeffo dicemus inferius loco fuo . CAPVT VIII Cur vinolenti , &ebri fint ad Venerem impotentes : Curfemen eoruminfœcundum, & qua ratione Lothipfe temulentus &coiuerit, &genuerit . H AV STO, inquit Macrobius7.faturnal. Vino plurimo fiunt viri , ad coitum pigriores , quia vini nimietas facit femen exile, vel debile; quam eandem fententiam fcripfit Plutarchus 3. fymptof. quæftione . Agit problematicè quæftionem hanc Ariftoteles 3. Problem fectione, vbi plu res, ac fatis probabiles rationes comminifcitur, quas non erit ab re uerbatim hic medio ponere; fic igitur ille habet : An quòd partem corporis quandam amplius, quàm reliquum corpus incalefcere opus est, quod vinolentis contingere pra nimiocalore nonpotest; calor igitur , qui à motu natureinternopraftatur obtentu caloris ambientis extinguitur? An quòd partes corporis imas recalefcere opus est ; vinum autem in fublimem efferri aptumest ? Itaquecaloremquemadmodum illic excitat; ita binc auocat, atque abducit . Poft eibum quoque libido Veneris minimè incitatur; vnde prandere largè , cœnareparcè præcipiunt ; Ciboenimconcocto furfum, crudo deorfum fertur &humor, & calor ; ortus autem feminis ex bis eft Et fatigatis iccircoperfomnumpro fluitgenitura, quodlabor corpus bumidum, & calidum reddit. Quòdfiexcrementum ea inpartefubftiterit, euenit certè, vtperfomnum erumpat. Haceademratio eft,cur in aduerfis quibuf dam valetudinibus id eueniat , atque etiam me tuenti, & morienti Hactenus Ariftoteles Por rò Philofophus in his, ut in reliquis prudenter eft ratiocinatus ; folùm in eo difficultas aliqua, effe poffet , quòd nimirum fatigatis iccirco per fomnum genitura profluat, quia labor corpus humidum, & calidum præftet ; quod utique à ueritate alienum alicui uideri poffet; fiquidem labor exiccare , non humectare communiter creditur, & experientia fatis certa comprobatur, quando ex labore corpus emaciari contingit; quod libro de articulis edifferit Hippocra tes ijs uerbis : Cæterùm adcarnofitatem , & ma nus , brachij multum profuerit ,fi quis manulaborandofe fatiget . Allerendum tamen eft, haudquaquam Philofophum aberraffe ; quandoquidem uerumeft, diuturnum , &uiolentum Alaborem exiccare , & abfumere carnem ; ue- runtamen breuis , ac modicus labor humidum efficit ; &ratio eft , quia exercitatio modica liquat , commouetque duntaxat corporis humiditates, non autem diffipat; quare corporis habitumpræftat potius humidiorem; quod vel ex eoprobari poteft, quòd ftatim ab initio laboris madidoquodam rore diffluunt artus , qui fi labor producatur, haudmultòpoft reficcantur, abfumente aucto calore vniuerfam humiditatem , vnde opus habent laborantes quàm fæpiffimè potumadhibere. Quamobrem Ariftoteles, de modico , & minus confueto labore intellexit, qui proculdubio quiefcentes liquat humores , Jideoque noxam vniuerfo corpori infligere valet, BSicvidere eft , eos, qui parua pila , aut etiam folle femel , aut bis ludunt , vniuerfo corpore graues, ac dolentes fieri, ex delapfu videlicet humorumad artus ipfos ; qui tamen fi ludum fæpiusrepetant,arefacta , ac refoluta humiditate membris conualefcunt . 1 Reliquum eft modò , vtfi quæfunt alia rationes, præter eas , quas commentus eft Ariftoteles medio ponantur. Invinolentis itaque cum craffi vapores & fenfus , & mentem præftrin- gentes , meatus etiam feminales infarciant, ni hil mirum eft, fi fpiritibus , & genituræ fluxus interpelletur; quare partes ipfæ genitales prurigine , omnique Veneris aptitudine deftituantur. Præterea quoniam in Veneris congreffu imagiCnatio potiffimum agit , fine qua huiufmodi actus vix poteft compleri, quinipfafola , quacun que ceflante contrectatione , fæpè fit genituræ voluptuofaliquatio , vti apparet infomnijs Ve nereis , ac nocturnis pollutionibus, in quibus, corporequiefcente, folaoperaturimaginatio, ip fa fibi fingens libidinis motus , ad quos inferio res potentias , ceu tributarias conuocat; cùm, que apud ebriofos imaginatiua etiam facultas obruta, meroque obtenebrata fit, adeo ut fui composamplius effe non videatur , fit,vtad: a Eum generationisconfpirare nequeat; & iccirco temulentiftatim ad Venerem fegnes , &impo tentesredduntur. Necfanè meæhuic hypothefi aduerfatur Hippocratis contextus libro des natura muliebri , quoloco mulieri, quam pregnantem fiericupimus , meracum vinum præci, pit exhibendum : quandoquidem non vfque ad ebrietatemillid propinandum cenfet, fed quoufque libidinis excitetur fames . Adde, quòd Hippocrates monet, vt infuper farina ieiuna mu÷ lieriadminiftretur, quæ vinum abforbens non, finit illud euaporare ad caput,ac temulentiam inducere; qua ratione pariter idem Hippocra tes epidem, in fine monebat, vt in capitis dolore panis quamcalidiffimus cum vino meraco ederetur, &paulò infra ad calorem febrilem nontamenputridum farinam multam cum mul to mero iubet exhibendam , præterquam quod D non 405 Geneanthropeia Lib.III.Tract.III. 406. non ficfacile , vt vir mulier ebrietate tentatur, ¡ A vt 7. Saturnal.Macrobius teftatur , quoniam vinum etiam fi largè hauftum in mulieris frigidam, humidamque naturam incidens , hebetatur, ac refrangitur. Vide Plutarchum etiam fympofij Decade 3. Problem. 3 . Denique exeo nequeunt vinolenti coire, quia àcopia, &feruore vinifpiritus naturales penes cofdem ftrangulantur, extinguuntur; fpiritibus verò emortuis nulla penitus libido , imonulla prorfus naturæ operatio emicare poteft . Verum ftatim obijciet aliquis, quo pacto fieri poffit, vt fpiritusconcupifcentia calidi, àcalido fimiliter, feruidoque mero extinguantur, &refrigerentur; fiquidem ex Philofophorum communidogmate contraria à contrarijs tantummodo apta funt B pati , vnusque effe&us ab vna caufa proficifci poteft . Quo circa cùm caloris extinctio à frigore fiat , fieri neutiquam poterit à calore ; qui frigiditati e diametro opponitur, & per confequens neque àvino , quod calidum, & humidum eft, ideoque cumfpiritibus in vtraque qualitate fymbolum. Refpondeo , calorem triplici modo corrumpi poffe, nimirum vel extinctione, vel marcore, velfuffocatione ab extraneo calore . Extinctu corrumpitur à fuo contrario , vt potèà frigido, & humido : marcore deficit exindigentia nutrimenti: alieno verò calore ftrangulatur, feu diffipatur , eo prorfus modo, quo lucerna apud maximam flammam continuò reftinguitur . Iam verum quippe eft , vnamquampiam rem à fuo C contrario pati, & confequenter calorem àfrigore perextinctionem corrumpi; at poteft etiamà maiori , &inequali calore difpefci , &ftrangulari ; atque adeo caloris afcititij à vino copia poterit natiuum calorem corrumpere; cum præfertim aduentitius calor infito , & congenito contrarius quodammododici valeat , &fic vt à contrario patiatur . Tametfi nihil prohibet, rem eandem à contrarijs agentibus , diuerfa tamen ratione patrari ; Vnde Ariftoteles Problem. fectione 25. rationem afferens, cur ebriofi tremiſcant, cùm vinum calefaciendi vim habeat; tre morautem ex vino maximè proficifcatur , prudenteradmodum, & fapienter, vt folet, hæc fcribit : At nibilprobibet , rem eandemàcontrarijs effici, dummodo non agant modo eodem,feddiuerfo . Exempligratia vritur &àgelu , & dealo. re, vbigelu calorem coegit vniuerfum. Itaque modo quodam à contrarijs effectus proficifcitur idem , & modo quodam nonnifi idem produci tur. Tremor autem ob inopiam excitatur calaris noncuiufque,fedproprij;corrumpitur autemcalor aut marcore , aut extinctu : extinctu quidem àcontrarijs, boc eft frigido , & bumido; marcore autem , velindigentia nutrimenti , vt lucernacùm fomite , autoleo caret ; velabalieno ca lore , vt ignis in Sole , & lucernaapud ignem Igitur qui ex frigore rigent, caloris extinétu ob3. tremunt , exquo etiam fit , vt aqua effufa calida borror exoriatur;frigus enim cùm intus includitur , atque circum obfiftit , pilos erigit , & infebriumquoqueacceffione rigor ille eueniens fimili decaufa venit . Infenectuteautem calor alimento deficiente emarcefcit; humor enim alimentum caloris est, fenectusautemficca est . Ebriofiverò, & fiqui affecti funt alij , fuo prorfus emar. cefcente calore obtremifcunt,fed non modò eodem, quo fenes , fedtertio corrumpendi modo , vtpropofuimus. Quòdenim vino vtuntur nimio, calor aduentitiusfuperans , aut extinguit , aut debilitat proprium calorem, quo valemus , &c. Ha- &enusbafilicè fatis Ariftoteles , cuius doctrina, &auctoritate noftrafulcita conclufio plurimum roboris nancifcitur . Ad cuius identidem confirmationem non parum facit eiufdem Philofophi illud aliud problema , cur ebriofi Solis calore gaudere maximè folent . An quòd, refpondit , concoctionemdefiderant, atque etiamquòd refrigerati admodumfunt , exquo attoniti ,Flu pidique mox fieri folent àpotu ? En igitur , vt vinum generandi potentiam adimat,præter alias prope infinitas egritudines , ac detrimenta , quæ femperfecum ducit ; vt iure ideo à Platone 2. de leg. dictum fuerit , non alia de caufa datum effe mortalibus vinum, quàm fupplicij gratia. Verùm philofophicas has rationes deftruxit olim euentusin facra hiftoria celeberrimus, fiquidem Loth ebrius, atque omnino temulentus fuas compreffit filias, ambæque ex ebriofo concubitu conceperunt Mafculos , maior quidem Moab , minor verò Ammon . Verba Genefis capite 19. illa funt : Veni, inebriemus eum vino, dormiamufque cum eo, vt feruarepoffimus expatre nostro femen; dederuntque itaque Patrifuo bibere vinum nocte illa , &ingreßa eft maior, dormiuitque cum Patre ; at ille non fenfit, nec quando accubuit filia , nec quando furrexit . Altera quoquedie dixit maior ad minorem? ecce dormiuiberi cum Patre meo : demus ei bibere vinum etiambac nocte , &dormias cum eo , vt Saluemusfemendepatre noftro . Dederunt etiam &illa noctepatrifuo bibere vinum, ingreßaque minorfilia dormiuit cumeo, & netunc quidem D fenfit quando concubuerit , vel quando illafurrexerit ; conceperunt ergo duæfilia Loth de patrefuo&c. Valide huic obiectio ni primòrefponfum velim ex contraria apudfacra Biblia hiſto ria, Holophernis videlicet euentu, qui, vt facra refert pagina, cùm bibiffet ' vinum multum nimis , quantumnunquam biberat in vitafua, iacebat in lecto nimia ebrietate fopitus , ideoque expetitum Iudith complexum oblitus in vino propriam extinxit libidinem . Secundò dico, id factumfuiffe nófine omnipotentis Dei nutu, qui ficuti Loth , vxorem , & filias de Sodome incendio per Angelos liberauerat ; ita & femen illius fufcitare tali ratione voluit, vt honeftior Cc 2 aut 407 Geneanthropeia Lib.III.Tract. III. 408 autfaltem minus impurus fequeretur concubi- A tus . Alioquinfui fenfus impos, genitalifque virtutis ob merum non video, quomodo Veneream luctam exercere valuerit , cùmpræfertim verba illa legantur in hiftoria : At ille nonfenfit, nec quando accubuit filia, nec quando furrexit Si potucrút tum viri, tum mulieres in veteri lege fe nes, & impotentes ferere , & excipere diuino numine prolem, potuit & ebrius Lothin filiabus, eodem aufpice Deo , diffeminare filios ; Hinc Diuus Auguftinus dixerat, in hiftoria Loth myfterium reperiri . Atingeniofus quifpiam hic poftulabit , An fi quando contingat, vtebrij veluti amentes Veneris opus tractantes generent, mentis impotem foetum producant ? Præclarum ponè quæfitum, B cui tamen Galenum refpondiffe uolo 9. de ufu partium,ubi hæc habet : Eft verò & hocfummè ´innatura admirandum , quòd peccata, & vitia eorum, qui nosprocrearunt, ipfafua induftria refarciat Ebryfiquidem cum ebrijs coeunt, & quipra crapula vbi terrarumfint,nefciant , cum mulieribus ita affectis confuefcunt . Quòfit, vt genitureprincipiumfiatimearatione vitiofum fit. Postea verò ob omnimodam intemperantiam illius, queconcipit mulieris, in vtero longè deterius reddatur . Attamen aduerfus tot errores Natura obfiftit , eofque plerumque corrigitfic , vt partus mentis compos edatur . Poftremò neminem latere uolo , quod fi aliquando mulier ab cbrio concepit, uel abortum facit, uel foemellam eamque debilem , nondiu uitalem parit ex rationibus,quas in altero Geneanthropeia tomo deducemus , CAPVT IX. Quidfit , quòdqui amafiam diu exarferint , fi detur tandem fruendi licentia , frigent aliquando . BOOK VAM infœlix amantium cętus? Quàm infortunati , qui retibus illaqueantur amoris ? Abgenus infœlix , nec tutum nomen amantum , Seu veniat lenis ,feuferus istepuer, a Sic canebat Fauftus. Nam dolore, ac triftitia femper anguntur , nouis quotidie vexantur anxiofis ærumnis , & perpetuò diris lancinantur curis , vt meritò inde Ficinus exclamaret in conuiuio . Ocrudelem amantiumfortem , .o vitam omni morte miferiorem ! Hinc difcat vnufquifque pro viribus amo ris illecebras euitare, aut fi eius mauult imperium, paretfe, vt ftrenuus miles ad labores, & ad quamuis afperam prouinciam : C ID Non amet, autduros difcat to lerare labores, Optati compos qui velit effefui. Vtidem Fauftus in Amor . Siquidem Apollonio Rhodio monente: Supplicium crudele viris, acpœnacupido . Nempe incenduntur perditi amantes ineftinguibili flamma: corda cremantur igne duro faucia vulnere : vitales depafcit fpiritus acer ignis : mens diu , noctuque malè diftracta fertur in varia : æftuant animi concupite defiderio formæ; captantur non vno confilio femitæ , quæ ad finem optatum fint præuię : nullam exhorrent ar. duam prouinciam : pericula quæque fubeunt , nec mortem auertunt . Haudtimet mortem, cupit ire in ipfos obuius enfes . Dicebat Seneca in Hippolyto . Exucci plorant , pallidi fufpirant, fui immemores gemunt ; nullusque demum modus adeft amori , nam vt eft apud Ouidium : Littore quot concha tot funt in amore dolores , Quæpatitur multo fpicula felle madent. At fortè hæc omnia dulcia experiuntur Amantes ; Amor enim, vt Plautus aiebat, fel, quod eft amarum, id mel faciet . Illud eft quod premit , quodlacerat miferos, quòd fi nimirum poft longum, fæuumque feruitium , ac tyrannicum iugum benigno fortè fidere detur exoptata diu mulceri voluptate ; en continuò frigent , fenfibus ferè omnibus impotentesfacti cun&is vitalibus actionibus penè profligati ; adeò vt fi lætè excipiantur brachijs, rigeant ; Acfi durafilex , aut fiet Marpefia cautes Si verba dare conentur: vox faucibus bæret . Dilecto vultui os adiungere fi nitantur : concutit offa tremor: Si tandemdulcis blandiatur Venus, illud Ouidij 3. eleg. querantur . Truncusiners iacui ,ftipes, & inutile lignum, Nec fatis exactum est corpus , an umbra forem Hoc fanè eft miferrimum amantium infortunium, quodprimo Amorum lepidè Pontanus deplorabat hoc metro . Mifer qui amat , videtque , quod cupit nunquam : Magis mifer qui amat, videtque, tangitque, Nectangit, vt vult , necfibi gerit morem; Expertus banc fententiammifer dico. Vndehoc? Queue huius impotentiæ reddi pote rit probabilis ratio?Nos magnus erudiat auctor. Diuus Auguftinus 14. de ciuitate Dei capite 16. huius euentus adumbratam quandam attulit rationem ijs verbis : Sed neque ipfi amatores buius voluptatis fiue ad concubitus coniugales, fiue adimmunditiam flagitiorum, cùm voluerint, commouentur ;fed aliquando motus ille importunus est nullo pofcente, aliquando autem deftituit inbiantem, & cùm in animo concupifcentiaferueat, 409 Geneanthropeia Lib.III.Tract.III. 410 ueat , friget in corpore ; atque ita mirum in mo- | dum non folùm generandi voluntati , verùm etiam lafciuiendi libidini libido nonferuit , & cùm tota plerumquementi cohibenti aduerfetur, nonnunquam & aduerfus fe ipfam diuiditur commotoque animo in commouendo corporefe ipfam nonfequitur , Porrò animaduertendum circa propofitam quæftionem eft , quòd natura humana pre fua ipfius imbecillitate impotens eft magni gaudij, adeò vt dolori magis, ac triftitiæ , quamgaudio, &lætitiæ aptafit refiftere, id quod abipfa rei natura procedit; Cùm enim in gaudio, &voluptatefpiritus àfonte vitali , &propriaradice , nimirum corde extraferantur, &euellantur , quatenus reigratæ, feu delectabiliobujam procedant; quocirca dicebat Auerroes, quòd in gaudio cor dilatatur, vt præfentibono fruatur; nihil mirum eft , fi penes amantes , dumdiu concupita voluptate frui licentia datur , qua nihil abijs iucundius , & fuaujus exiftimatur , fpiritus à fibris , cordifque anfractibus ad extima deferantur , vifceraque omni propemodum calore frigeant deftituta , & ad omnem naturæ operationem torpeantinepta. Aphorifmus quinte fectionis fexagefimus tertius licet fpurius , huic fermoni arridet ; habet enim . Par eft de maribus ratio, aut enimob corpus raritatem fpiritus foras fertur,ita vtgenituram effundere nequeat, etc.Cuius reieuentum doctiffimus Heurnius in expofitione ipfius aphorifmi transfert ftatim ad Amafios dicens. Idamatores iuuenes interdum experiuntur , cùmmultumamatepuelle copia datur , vnde toti cum feruore aftuant , ac fudore manant, necpote est, vt arrigant . Quòd fi maximę cupiditati iungatur etiam, verecundia , defperata voluptas eft ; fiquidem pudorcontrarium à Venereo motum efficit ; in hoc enim à circumferentia ad centrum fit fpirituum , &naturę metaſtaſis , ſeu auocatio ; in illo vero àcentro ad fuperficiem trahitur calor, &fpiritus ; natura autemduplici , eique contrario motui fufficere nequit . Adde, quòd cum à præfentia obiecti , quod quifpiam deperit , amatoris animafe fe totam in imaginationem refundat , ibi diuinitatis radium , qui in pulchro relucet reuolutans ; fpiritus , qui eò feruntur quò tendit anima, omnes ad imaginationem conuertuntur , inferioribus naturæ partibus dereliais ; quod eft illud prorfus, quod Platonici edicerefolent ; intenfæ fcilicet cupiens anima ad id,quodamattotadiftrahitur. Quare Alexander Aphrodif. in problem. rationem explicans curfufpirent amantes, refponder, Quodanima adid, quod exoptatur , intenta negligit , & quodammodo obliuifciturmotiuis pectoris mufculis virtuteminfluere , cæterisque naturalibus partibus facultatem impertiri. Prætereaficuti excellens fenfibile ex PhilofoA | phis corrumpit fenfum ; ita dixerim ego, excellens concupifcibile cuincit concupifcentiam . Quapropter amantes, qui ex cæcitate id quod cupiunt, vt apprimè concupifcibile , & quid penè diuinum imaginantur, eo quod, vt habet Prolomeus in centiloquio : Amor , odiumque , ne vera eueniant iudicia prohibent, fiquidem minuunt maxima , augent minima ; hinc tertio eleg. Propert. Vt quodnon effes, effeputaret amor . Etin Eclog. Theocry. Blus Que minimefunt pulcra , ea pulcra viden- tur amori . Fit ideo, vt coram nimium exoptato obie&o concupifcentia victa cedat , perinde atque ocufolaribus deuictus radijs hebet , nec tanti iubarispotens eft . Atquiid, quod afferimus, non omnibus commune eft amantibus , fed ijs duntaxat accidere credendum eft , qui cupidinis intenfiffimo flagrant ardore , nec gignendæ modò pulchritudinis defiderio , fed contemplandæ ma gis exeftuant . Rurfus incenduntur non rarò homines erga mulieremquampiam, non folum præ illius forma, fed etiam in primis præ honeftate , & pudore, quæ maiorem irretiendi vim habent, quàm forme venuftas, inde Marullus ad Neæram. Necformofa magis , quàm mibi caftaplaces . Cùm igiturfui poteftatem præbet Eromena, honeftate illa , quæ illaqueandi vim obtinebat ma- C ximam , denudatur; quo fit , vt amator libertatem exofus frigidus fermè in optatis euadat , libentiufque in priuatione , quàm in poffeffione amori deferuiat. D Cornelius Gallus de fe ipfo narrat , quòd cùm deperiffet diu venuftam , lepidamq; viraginem nonitaprimò fuit à parentibus, auro corruptis eiufdem complexus tradita libertas, quòd ftatim fuæ cupiditatis igniculosfentijt extinctos , adeo vtà blandicijs Veneris abftinuerit prorfus : hæc funt Cornelij carmina ; Dant vitijs , furtisque locum , dant iunge. re dextras , Ettotum ludo concelebrare diem . Permiffumfit vile nefas , fit languidus ardor . Vicerunt morbum languida corda fuum. Fuit mihi notus conciuis, iam iniuria fati nimis immaturè luce vitali caffus , qui, mirabile dieu, fi fortè vnquam,ftimulante genio, cuilibet, quantumuis forma præftanti mulieriincubuiffet, continuòre peracta odio trucifæuiebat in illa ; adeò vt nifi à confortio ftatim eadem abijffet, contumelijs , & fæpè verberibus laceffita ceffiffet ; ideoque reftabatur, fe eas tantummodo dilige re mulieres,quæ fæpiusflagitata renuerant femper, ac repetitæ detre&auerant . Profectò in hunc lepidè fonabant illa Aufonij catmina : Hac volo,que no volt:illà,quæ volt, ego nolo, Vin- 411 Geneanthropeia Lib. III.Tra&.III. 412 Vincere vult animos, non fatiare Venus, A Oblatas perno illecebras , detreéto negatas, Nec fatiareanimum , nec cruciare volo, &c. Cuius etiam opinionis extitit Marullus de Leucothoe in epigram. dicens: Odit Leucotboe, fed quòplus odit, ego illam Plus pereo, quid fi nonita acerba foret. Bladaminuspoterat boc inme, callida vidit, Etfugit, inuitam quò magis ipfe velim, Enigitur rationes , ob quas amantes interdum cùm exardere maximè deberent, frigent, ac torpent ; quibus fi addatur infuper , talem effe- &um à timore exoriri poffe, nihil erit, quod vlterius lectordefiderare poffit . Nec timorem intelligo , quem e mortis dubio concipere poffunt hi , quiclam illicite Veneris ineunt familiari- B tatein; verùm de animi percultione loquor , ac metu,quem exafpecturei amate amantes experiuntur ; fiquidem ex Platonica Philofophia in conuiuio, à Ficino illuftrata , qui amant , amati obie&ti afpe&um reuerentur . hæc funt Ficini verba orat. 2. capite 6. Hine etiam femper accidit , vt amantes amati afpeclum timeant quodammodo, atque venerentur . Quodetiamfortes, dicam equidem, &fivereor , ne quis veftrum bacaudiens erubefcat , &fapientes inquam viri coram inferiore quouis amato pati confueuerint . Sed huic fermoni corollarium Cardanus apponat, qui 13. de fubtilitate quæftionis propofita obiter inquirensrationemhæc habet : Nam voluntascontrabit fpiritus , & adfuperiorareuocat, & imaginantem facultatem , à qua maximè iuuaturVenus, impedit . C Verùm tantæ calamitatis cupiunt fortè auidi Amatores medelas . Capiant . Minus in primis ament : rabidam voluptatem compefcant. Non turbentur, non irafcantur ob inanem con Aictum ; Hinc enim concident magis Venerisinftrumenta , quæ rifum , & iocum poftulant . Quiefcant : dolere definant: æftuantis cupidinis motum fedent: Cordis anhelitum placent . Interamica colloquia verfentur. In aliud tempus mulcedinem exoptatam diftrahant. Ita reuocatanatura, refumptifpiritus inopinatò prefto erut languenti fafcino : ita extincta libido reuiuifcet, acproftrata Priapi audacia refumet vires. D A CAPVT X. Declinopali nudipedali . XALX VICENNA Tra&. & capite toties nuncupato fic exarat ; Et de eis, quæexperti funt experimentatores est, quòd inceẞus nudis pedibus deijcit defiderium coitus . Porrò id veriffimum eft , idcoque his , qui priapifmo , ac tentigine infeftantur, iubetur , vt nudis pedibus per pauimenta, feu lythoftrota deambulent . Et huius euentus 4. fectione problem. adducit Ariftotelesrationem his verbis : Cur nuditaspedum obeffe in re Venereapoteft? Anquoniam corpus, quodconcubiturumfit, calidum intus , atque humidum eße debet, quale per fomnum potius effe, quàm per vigiliam folet . Exquo etiam celeriter , ac fine corporis agitatione femendormientibusprofluit: vigilantibus verò non fine labore prodit. Simulautem fit , vt &reliquum corpus tale exiStat, &pedes humidiores fint , atque calidiores. Indicium quodcùmdormimus, pedes obtepefcere folent, vtqui vnà cum internis partibus, ita afficiantur . At nuditaspedum e contrario agit, ficcat enim , atque refrigerat . Itaque fine impof fibile ,fiuedifficile fit , vt res agatur Venerea nifi pedibus calidis , eam tamen nuditatem in vfu concumbendi incommodam eßt , neceße est; Hinc datus eft Rhodigino locus lib. 15. cap. 6. nuncupandi clinopalin nudipedalem flaccidum, hebetemque Veneris vfum. De fympathiapedum , & Genitalium partium egimus abunde alibi ; quare non mirum, fi præ nuditate refrigerati pedes torporem genitalibus communicent. Id experimento comprobant, qui Veneris indulgent furtis ; cum enim vel feuiffima hyeme opus interdum habeant, difcalciatis incedere pedibus , ne cuftodes calceamentorum quodam fremitu e fomno excitentur , vbi adrem defcendunt aphrodifiam , fentiunt fe quafi penitus impotentes ; donec, refotis pedibus, genitalibus quoque refundantur calorifici fpiritus . Quæres, quid fit de capite decernendum , & huius etiam an fit aliqua ratio in concubitu habenda? Refpondeo , quòd fi venim eft , feminis maioré portionem à cerebro ex Hippocrate, & exparte oculis proximiore per Ariftotelem delabi , valde refert, num tectum , vel detectum caput in Venere habeatur. Opertum fiquidem faciliorem , ac liberiorem feminis defluxum aperit ; namipfius capitis calorem fouendo fcminis lapfum iuuabit . Atque infuper promptior inde virtus tam motiua , quàm fenfifica genitalibus ad erectionem , ac voluptatem irradiabit . At contrarium accidet eodem nudato . Dicatur denique in cunctis naturæ operibus , quorum potiffimum inftrumentum calor eft, prę ftare, fi corporis particulę foueantur. CA- 413 Geneanthropeial Lib.III.Tract.III. 414 CAPVT XI DeTemporarioeunuchifmo, feu de antiquorum infibulatione, vbiplura, nec extrita ad veros Eunuchos pertinentia. CONΚΟΝ omnes , qui Venereis abftinent , & aphrodiſio certamini N 炒 茶 vacare nequeunt, ectomiæfunt, aut naturali vitio frigidi ; eft & aliud eunuchifmi genus , quod citrà teftium euulfionem, allifio-. nem , aut epididymidos vulnerationem,citràvl- B lam naturæ culpam , &genitalis torpedinem, ad tempus, & ad libitum inftruitur , ac remouetur etiam .. A C Porrò Celfus citato loco fibule vfum non modo ad vocem conferuandam , fed ad adole fcentium quoque valetudinem tutandam commendat : etenim vt alibià nobis dictum , intempeftiuus epheborum coitus pręter alia detrimenta, eorum congruo incremento derogat , vires exhaurit , & corpus ad fenectutem infirmumparat, atque eneruatum ; quod Cicero in Catone edixerat his verbis : libidinofa , & intemperans adolefcentia effætum corpus tradit Senectuti . Mirum fanè, quòd ad vocis olim defenſam homineslibidini renunciarent ; noftra hac tempeftate valde pauci fint , qui propter corporis valetudinem, qua nihil preciofius, vel , vt in Euangelio apud Mattheum Redemptor nofter ait , qui fe caftrent propter Regnum cœlorum ; hoc eft fomitemretundant , & carnis illecebrofe pruritum infringant ; non autemfibi reipfa teftes euellant ; quod tamen aliquando factitatumfuiffe à cattis viris , monumenta tradunt; Quin propter terreni Principis iram declinandam, atque inuidorum calumniam arcendam apud Ethnicos non defuit adolefcens, qui fibi ipfi audacterdidymos excidit ; quomodofuę vite confuluit , opes maximas , ac fupremam apud Regem exiftimationem adeptus eft . Pla ceat ex Lucianode Syria Dea hiftoriam exoticam fimul, &periucundam regiftratamperçur, rere , Vocabaturab Antiquishuiufmodi temporarius Eunuchifmus infibulatio , & hac ratione ex Cornelio Celfo libro 7.efficiebatur , Gutis, qua SuperGlandem est extenditur, notaturque vtrinque à lateribus atramento,quàperforatur, deindè remittitur . Sifuper glandem note reuertuntur nimis apprehenfum eft , & vltra notari debet; fi glans ab bislibera eft , is locus idoneus fibule eft. Tumquanota funt , cutis acu filum ducentetranfuitur, eiufque fili capita inter fe deligantur, quotidieque idmouetur, doneccirca fo ramina cicatricula fiant , Vbi be confirmate, exemptofilo fibula additur , quæ quò melior , eò leuior eft . Sedhoc quidemfæpius interfuperuacua, quàminter neceffaria eft . Erat autem antiquitus huiufmodi infibulatio in frequentiori vfu ; quandoquidem hiftriones, comœdi, ac tragadi, quialta vocefabulas recitabant , ad votis tonnm , atque concentum armoniofum conferuandum , Venereis voluptatibus renunciareftudebant; quantum enim vocalibus organis infenfum fit aphrodifion, nos confultò infrà, vbi de morbis à Venere oriundis agitur , abundè declaramus ; vt proptereà nonmirùm , fi Venufinus Vates muficæ ftudiofos Veneri interdicit ; Abftineat Veneres & Baccho, qui Pithiaex cantat . 122 Infibulationis meminere etiam Iuuenalis , ac Marcialis ; ille quidem fatyra 6. ijs carminibuş. Soluitur bis magno comodifibula " Hic verò 7. lib. his verbis . • Menophilipenem tam grandis fibulaveflit, Vtfit comedis omnibus vna fatis , & rurfus . Dumludit mediapopula , ſpectantepalefira, Heu cecidit mifero fibula, verpus erat . Noftris hifce téporibus infibulandi vfus equabustantummodo apud Veterinarios reli&tus eft; quatenus enim iniri, &impleri non valeant , ab js aptata fibula vasgenitale preftringitur, Seleucus Rex Affyriorum Iunonis placanda caufa Stratonicem vxorem iuffit inSyriamprofici fei,ibique inSacraCiuitate conftruere Templum, ideoque & pecunia cuftodem,& exercitui Ducem ComitemVxoriconftituit Combalumformofiffimumadolefcentem. Is contràdiu, fruftraque recufauit: etenim verebatur, netanti fauoris inuidiain fufpicionem probri citò deduceretur. Itaque vt fibi metumistumfubleuaret, audet facinus admirandum . Exfecat fefe, & Vi rilia vafculo obfignat:deinde cùmproficifceretur, Seleuco Regi diligenter commendat, &obteftatur tutum,integruq. vt in reditumferuet:Tuncfecu rusiterinstituit. Vnde ei veròprima calamitas? Stratonice:ardet ea amore adolefcentis, poftremò fimulat ebrietatem, vt Combalo ,fi negaret, temulentiamagis , quàm impudicitia videretur, Obstantemenim malis conatibus verecundiam ebrietas remouet, inquit Seneca, Veruntamen cùm eafic urgeret , vt alioqui manusfibi allatu na videretur: adolefcens neceffe habuit rem, con filiumque fuumprodere , defiffe effe virum , ne ei vir vnquam effepoffet . Igitur amore inamicitiam verfodeinceps quidem verfatur cum eo confidentius, atque familiarius . Quapropter infimulatur apud Seleucum , Statim reuocatur, babeturque in vinculis : poftremò citatur reus. Rex coram Proceribus accufat eum , & adulteİrium commififfe,&fidem Domino violaße,& im piè 415 Geneanthropeia Lib.III.Tra&.III. 416 piè fe geffiffe erga Deum cuius operi , & cultui dum vacabat, tam fpurca , & flagitiofa perperaffet. Erant (vt fieri folet ) qui congratulan di caufa,atque odio Combali affirmabant, vidiffe fe eum remhaberecum Stratonice, itaque & quia præfens nibilrefpondebat, damnatus eft . Vbives rò adfupplicium trabitur, clamare incipit, fe nonimpudicitia , fed Auaritia caufa crudeli in terfici:nempè quò Seleucus intercipiat Vafculum, quod eiusfidei commiffiffet abeundo . Rex ot vitaret bancfufpicionem, coram omnibus Vafculum exhiberi iubet. Tunc Combalus aperto vafculo, productis testibus non me debueras ( inquit )! ò Seleuce , accufare , apud quem erat Domitua tampræcifa defenho . Itaque Seleucus cùm admiratione reum legibus eximit : Calumniatores B morte, quianunquam vxor apud maritum accufanda est , aut afferri debet manifeftiffimum erimen) Combalumpræmis afficit : maximè verò boc Priuilegio, vt quotiefcunque ei commodum videretur , nemine impediente , & licet inuocas tus ad Regem accederet . Denique & anea sta tua donauit , quæ muliebri forma, tamenbabi tuvirili in illo ipfo Templo locata est . Sed qui deinde Eunuchi fatti funt, eos veste muliebri induiplacuit,videlicet à Combalo etiam occafio néducta, qui,quòd eius defiderio mulier item alia depersjßet , mortemque fibi confciuißet , vbi eum euiratum effe nouit , ne vllaamplius habitu, fuoquefexu deciperetur , abiecto virili , muliebremfumpfit L C fent, eosque adultos poftea cum illis in adulterio deprebendiffent, flagitium illud à quibufdam commißum, inillis quidem mortis fupplicio vl ti funt ; in alis totius virilitatis amputatione . At verò , qui fibula fpontanea obligantur , licet polifpermati fint, validi , ac pancrafticè confirmatinon tamen coeunt , quia mollitiem prius in animo caftrauerunt, moxcorporis nequitiam, ac petulantiam præciderunt ; vt enim Diuus Hieron. ad præcitatam Euangelij fententiam contra Fouinianum habet : mibi illi Eunuchi placent, quos caftrauit non neceffitas ,fedvoluntas . Vt interim omittam, infibulatos nequaquam prauis moribus imbui, veluti Eunuchos, quos vel Apollonius Thianæus apud Philoftratum incontinentiæ , & intemperantiæ addicauit ; quemadmodum apud Diodorum Siculum Bibliothecæ hiftoricæ lib. ij. ijdem infenfati, malemorati , inftabilesque audiunt ; & apud Pole. monem, immites ingenio,dolofi , facinorofi , atquefcelefti obfignantur; tametfi Alciatus Eunuchos, quafi bonæ mentis dici arbitratur . CAPVT XIL An, &quarationemulieres caftraripoffint . V GIROS Eunuchos fieri , inuitò etiam , compertum vnicuique eft, & nimis Tyrannorum quorundam immiti barbarie probatum : nam Plautianus ille , cu ius apud Seuerum Cæfarem fuprema erat auctoritas , au&tore Dione Nicæo, centum Romanos ciues , nobiles viros domi excidiyatque eunuchari curauit : Excidit aute, inquit ille non folùm pueros, & adolefcentes; fedetiam viros, quorum nonnullis vxores erant. Verim an mulieres quoque caftrentur , & qua parte, non ita apud omnes conftat . Porrò mu❤ lieres apud Germanos eunuchizari , funt qui affeuerent; at plurimos regionis illius, & morum gnaros fcifcitatus , nihil certi, folicique expifcari potui . Scio tamen ex hiftorica lectione Athenæi, Calij Rhodigini , & Alexandri abAlexandroyLydorum Regem Andramytim fœminas primumcaftrauifle, & illis Eunuchorum vice vfum fuiffe , quod à Xanto quodam Lydio vetuftiore Scriptore monumento traditum fuit . Sanè infibulatos in hoc Spadonibus præftare, exiftimo , quòd hi agoni funt, inermes, inualidi, ad clinopalin parum alacres , ad generationem prorfus inutiles ; nec tamen defideria eunuchizant fua, Venerisque militiæ cedunt; fed vt poffunt rem obfcenè peragunt , incefteque voluptati mancipantur. Etenim non deficit illos humorille faliualis , quifœminas , virosque in attrectatione Venereademulcer , de quoGalenus 13. de vfu partium aiebat . Quòdautem non folùminVenerem bumor bio meatum exci tet, fed dum erumpit etiam delectet, ex bifte præcipuè nofces. Planè fiquidem tunc fœminis effluit, cùm & ipfa vehementer in coitu deletantur , & qui concumbunt, circapudendumfi- D bi eum perfundi percipiunt. Atque & Spado nibus iftud ipfum voluptatemquandam afferre videtur, vt nullampoft hac amplius probationem requirere debeas . Hinc apud Barbaros confuetudo inualuit , vt qui concubinarum , aut vxo rum cubiculis famulari debent, non teſtibus mo do, fed integro quoque veretro præcidantur. Quod&Scaliger exercit. exot. 175. teftatur his penè verbis de Eunuchis loquens: Coeunt certè; nonnulli etiam validè, tametfi nihil emittunt; qua fuitcaufa, vt Afianorum immanis barbaria progreßus faceret in crudelitate . Exectos namqué pueros cùmfœminis custodes adbibuiffa • Profectò brutorum quorundam fœminas uti chamelorum , &fuum caftrari, fignificauitAriftoteles vitimo libro, & capite de animalium hiftoriasvbi hæc regiſtrantur: Apria etiam Scrofarum castratur , ne prætereacoitum appetat, fed breui temporeobafetur. Caftratur autemcùm biduo ielunarit fufpenfa pernis prioribus, recicute inter femina , quàmaribus testes maxime ¦ 417 Ganeanthopelel Lib. III.Tra&.HD 418 mà continentur hacenim parte adbærst valai A apria dista;chimmnenigua punter abſißa conſarchvanto HæcZoographus de porcorum fem Bispo fubiungit Cameli etiam fœmine cay firentur, durateis æði in pratiadibene con piantateraoqitem quoadfaes probat eciamus quotidianum experimentum ; fiquidem finitans tenporculanduesi, quofeminasius generis ins numeras tirikonfert laboreartficiofa induftrias hifingulisaohisqunuchant) apertay vicaudio abdomine Baiotagro vtera extracayumihi nonmulthandenviſu retulits pertiffimus&Vrs bis Gbirungus Nicolaus Isarghes Mirfane dog Arįnas apdoșteritagenemirifecundus dum im termos de muliebri Eunuchiſmófamdiare:fet məçinium:fabrçpilisɔɔɔ czobodno stadloose Ba 131At quagiantoliquane mode caftraripoffint mulieres, nomitofacilè determinareliceto MarousAntonius Vemuainopereito de fine Barba humane,vbildeinchis plem , doc , atque eruditè ratiocinatur,sinaanfententiamiine vi deruro quod mulieres caftraridicantus, cumul pars illa pudcndi fuperior, quanpatipihainuacus patur, & in qua libidinis thronus , amorishq. fe discollocatur,reĉiditur; &hbeprobare nititur au&toritate Actij , &aliorum , qui fecanda huius particule modum ad libidinem infringendam defcribunt; quod etiam apud Aegyptios , nonfarò contingere ob. infrenemieius regionis mulierum petulantiam, teſtanum Aqrecifio nymphæ nullaratione caftratioappellari debet; quandodulla indefterilitas, imò nulla minoria Venere mulcebra exoritung a Ceterum de muliebri excifione non multos antedies confulentionihi perfunctoria quæftiopeeximium Vrbis Medicum Angelum Colium, Romanorum atrophyficorum omnium quafi vnum arbitrom , deque re medica non magis quam de philofophicaoptimè meritum atque in folida Hippocratis doctrinal verfatiffimum , refponfum obiter tilir, non alio forte modo, quam excifo vtero mulieres caftrafi poffe ; cò quias tametfi ceftes in illis vteri lateribus inenmbant,non hreant; ab vtëritameri excifioe ne testes quoquecuelli , neceffarium fiat; quam candem fententiam fubolfeceram apud Marcum Antonium Vimum , qui nihil penè inta &umadEunuchifmospertinens reliquit libro il lo omnieruditione cumulato de fine Barbæ humans: Atquisvt verum fateur, vteri ipfius cxcifio noneftpropriè caftratio , licet inde &omnimoda fterilitas , & omnis libidinis lextinctio exoriantur obſimuleuulfos teftes, vafaquéfpermatica excifaxpræterquamquod periculi plena, operofa nimis atquetruculenta cenferi poffet hyfteriotomia, licet refecto utero mulieres fuperftites effe poffint,vt graues tradunt auctores,&nosinfra fequentilibro data opera quæ ftionem inferemusrexmo A sinn D Nec rurfus minus dira eft , aut fortè minori periculo implicata teftium muliebrium excifio à Galeno primodefemine propofita, vbi facta ad ilia vtrinque fe&tione teftes excerpi fignificat ; afcribam ipfius verba . Non aduertunt enim , Heultestes caea moderatione fuerint execli , ot Supergeminalis membrana intacta relingua-- tur , feminarium vas mulla lefione affici , inde feminis generandi tamen animal non tantum voluntabsti facultate (idveniunijs , qui Venere nere, commodumremedium effe fedvirilitate oment , utdicenet quispiam, masculinitate, boc mafculo ingenio priuart.Pari modo fi F minafit , quandpatiatu séque înVenereneinci tariamplius neque virum coeundi præfertim Baufarappetere fed omnem prorfus fœmineam nataram samattere. SuesquidemFœminas apud nos, nonin Afia tantum,fed infuperioribusetiam Nationibus in Cappadocium vfque execarecon→ fueuerunt: que fimiles omnescaftratis euadunt, obafe admodum , acpingues,carnisquefuauitate alijs Feminis, quemadmodum etiam caftrate ma res alijs maribuspræftant. Nontamen ita tutò in Faminis testium extractio administrari poteft ob fedem inquacollocati funt: Vuluḍrum enim lateribus ex utraqueparteadiacentad arteriam, 3. veram, quemadmodum & Marium – Semiş naleVasexcipientes quidreuolutii ipfis inneolit's atque ad vtrunque Cornupertendit : Vnde otra queilia fcindere necesse eft , fiquis Fœminascal trare voluerit : Maiufque inhoc, quam inMa ribus periculumesty croup en oor mi At fi chirurgi dexteritas , atq; peritia præftò effent , huiufmodi fectio fortè non maior foret prouincia ,quàm paruam efficere paracentefin ; nec locorum ad ilia vulneratio adeo periculofa eft, quemadmodumvtérifètio & , qui nexum, ac fympathiam cumtoto corpore haber. • Verùm chimuerò tametfi nullo difcrimine, ifthæcteftium apud mulieres excctio patrari poffet , hauduccircotamen ad Veneream Voluptatemprurire definerentjantvirum valde minus appeterent,Siquidemrobledayurmulieres non modosob proprij feminis effufionem , verum etiam,Hippocrate librode genitura probantes obuirilisreceptionem, & furpadendi attrition nem Quinateri totifubftantię, multoque ma giseius cemici infita eft anatura vittus quędam titillans, ac uoluptuofa independens à teftibus ipfis , adeo utiquamuiscetfent ifti influere, maneatnihilominus mulcedovinilium cupido multomaior, quàm in viris exeais relinquatur, qui etiam coeunt, ac dele&antur.Quamobrem fi caftrari debeant mulieres , vt fterilefcant,non irritus titlabor ; Atfi excidicaremur neremauerfentur , vtique opus ibit inane. cVetudo auditorqulov stut mul msito V konalo fio estoqub maded diambile mestrus , ano1oqmillib Dd CA- 419 Geneanthropeia ) Lib.III.Tract II. 426 itoaim CAPVT XIII, Anpoffitquisper incantamenta , &maleficia ligaminisdicta impotens ad Generatienem reddi. A prefertim, cuius flagratamore,nequeatincubare, Porrò non eft noftra hay tempeftate ex male. ficijs frequentius aliud, quam hoc, quod vutgodicitur ligaminis ; ideo vt pluribus in locis hacde caufa obtineat confuetudo, folemnia matrimonij clam tacito noctistempore, pauco rum internentu celebrari , ne quis aut inuidus, aut malignus coniugum vocis illudat ; hoc au tem experientia quotidianafatis conftat, quans do fepe videre eft, virum paulo ante Vieneri [aptiffimum , repente impotentem fieri ; ve néceffarium proinde fuerit , canones edicere ÿ legefque fancire contra veneficas mulierculas qua verbis, alioue modofrigidum hominem ; vr auung, &maleficijátum reddunt; itatamen vt Sacrofaneta orthodoxa ecclefiapolttrienniums fiefi permittat macrimonij didlolationem inter virum impotentem, & mulierem aptam , aut exaduerfo , Quinfæpè etiam contingit, vt callide he demonum famuke , &lurida inftrumen ta coniugium confummari annuant , poftmo dum verò non ampliùs tractari poſſe , conten daneldaPropertio queritur loco nuper citas to, dumait .Puno alemdadil supel 2 mudaTiammulaillameodiuifaestmillialecto, Quantum Hifpanis Veneto diffidet Brifidano mubernur 201 Necmihiconfuetos amplexanutritamores'› Cynthia, necnoftra dulcis in aureſonat. Óhimgratus eram,non illo tempore cuiquam hi Contigit, vt fimili poßet amare fide. i´n Inuidiafuimus . Numme Deus obruit ? An qua AM vobifcum, o veneficę mu liercule - mihi res erit : profilite vos, quæ longè magis , quam vi riin buiufmodi probra intenditis ; nam ex majori.fragilitatem Jibidine , curiofitate , credulita. te, alijsque centum rationibus demonum colla B iugo fubijcitis , ruitis in facrilega ; vt iure ideo dixerit Plinius, fœminarum fcientiam invenefi ciopræualere & Quintilianus, latrocinium in virofacilius, veneficium verò in fœmina reperiri , Accedas huc ergo maleficarum turba ni gra, turma putens, tuaſquefæuas artes , technas impias, vaframenta, quibus iuuenum phalanges perdis , nectis , obftringis , refera; ac demum quantumintepoft libidinofus ardor , eructas palami Tu namque philtris primò amantium pellicis animos, illofque ad infandas deflectis illecebras, ad fenfuum impuras torquesblandi cias,ad quas vtique nifi Demonum vi, quamiferè vteris , nequicquam accerferes ; tanta eft corporis tui turpitudo , morumque feditas. Hinc Propertius querebatur in eleg, euictum fe nonafpecieforme , autanimi virtutibus , moEumquelepore , fed maleficio:emmi. kanokmproba, non vicst me moribus illa , fed Botvora herbis vertstortor. Stamina Rbombi ducitur illerota ; Illumturgentisrana portenta rubetæ, Etlectasfactis anguibus ußa trahunt . Etfirigis inuenta per busta iacentiapluma, squoCinelaque funefto laneavicta viro. At moxvbi vides Amaſium tuis impuris cupi ditatibus obtemperantems vitroquecedentem, quoniam femper amori illicito junta zelotypianeftoverengine cuiuis alteri venuftate , animiquefplendore præftantiori adhæreat; tuisque iccirco lafciuijs haud plenè fatisfiat, eum ve neficio contaminas , paĝo inito cùm dæmone , quatepus nulli prorfus alteri , quàm tibi valeat inhærere ; proh fcelus ! vah nequitiā ↓ adeò vt fi forte melioris mentis compos honefta petat connubia ,illicofrigeat, omnique deferatur po centia que pertinet illud eiufdem Propertij cleg. 12 257X -ɔ▼ Mi̟neque arave aliám, nequeab bac difee. dera fateft Vel etiam dum tuis voluptatibus obnoxium habere defperas, efficis maleficè, vt cunctis alijs difpliceatimpotens, autfaltem alicui ; &vt illi - 2 of Lecta Prometheis diadidit berbajugis ?> Conciuis iuuenis , qui Romæftudiorum tem pore conuiuebat mecum ( nomen filere placet ) cum à femiuetula muliercula Bononienfi, que parumadomicilio diſtabat, nullis precibus, nul lifque blandicijs ad voluptatempellici valeret, ab eadem indignabunda fic delufus eft , Cum animaduertiffet : enim , &ab ore ipfius juuenis expifcata effet, eum cumformofa puella Vene reumconfortium adhibere , adeo forti ligamine obftrinxit, vt nullis impofterum auxilijs amafiæ potuerit admifceri , Huic infortunium deploz ranti fæpè Cornelij Galli occinebam carmina iocosè potius, quàm in eiuſdem conſolationem ; kay Erubui,- ftupuique omnes verecundia motus CA Abftulit, &blandum terror ademit opus. to Contrectaremanu capit frigentia membra; Sinaia Meque etiam digitis follicitare fuis. Nilmibitorpenti , niltactis profuit illis i Reftitit in medio frigus ut ante foco Quate crudelis rapuit mihifœmina? dixit pita Guius ab amplexu feßusadarma redis ? Sed nunquid mirabile non eft , id quod à Diuo Antonino, &ab alio etiam fide digno ancore narratur, eueniffe RometemporeHenrici111, La 1m- 421 Geneanthropeia Lib.III.Trac III. 422 . Imperatoris fcribit enim , fuifle in Vrbe iuue- A nem quendam locupletem ingenuis parentibus ortum , qui recens duxerat vxorem , qua vtfolet, occafione amicos , &fodales plurimos opiparoexceperat conuiuio;Cùmque nuptiale conHiuium hilaresperfeciffent, egreffi funt vnanimiter in campumquendam palæftricum , vt ludeFont pila ; fponfus ipfe ludi rector pilam expetiuit , & ne fponfalitius anulus aut excideret , aut fitu , ictuque pila labefactaretur , inferuit illum digito cpiufdam ftatuæ Veneris æneæ, quæ in proximoftabat erecta . Cumautem poftludum ad fimulachrumillud reclinaret, anulum repetiturus, inuenit digitum , cuianulum immiferat vfque ad volam recuruatum , adeo vt licet multiin conatus , eum reducere, ac recuperare ne- B quierit : non enim digitum erigere , autexplicare potuit. Simulato cafu redijt ad fodales ; fed notteintempefta fodalibus, amicifque dimiffis reuerfus eft iterum ad idòlum cumfamulo , vt euulfodigito anulum redigeret; fed mirum! digitum reperijt vt ante extenfum, fed tamen fineanulo. Quocirca valde admiratus , iatura & diffimulata, adfponfamregreffus eft cumque genitalem thorumingreffus illi fefe ad voluptatem iungere vellet, impedimentum fenfijt:quiddam enim nebulofum , ac denfuminter fuum , coniugifque corpus volutariexperiebatur, quod totum quidem fentire , videre autem non poterat; fimul autem audiebat vocem in fuis auribusinfonantem: mecum concumbe , quia bodie me defponfafti : ego fumVenus , cuidigito anu lum inferuifti, necreddam. Tanto prodigio exterritus neonymphus nihil referre audebat, ſed multafecumreuoluens duxit integram illam noЯem infomnem, ac pręter opinionem amarulenzam;ingens enim,&effufa primis duntaxat complexibusfolet Neogamos mulcere voluptas, Faaum eft autem, vt idem portentum quotiefcunquemifceri nitebatur, mifer experiretur, diuque maneret fecretum ; quoufque vxoris impulfus querimonijs rem parentibus detulit ; qui habito concilio , Palumbi cuiufdam presbyteri necromantis auxilio miro quodam, tetroque modo illu abinfauftoligamine exemerunt. Quemfanè modum fi quis intelligere cupiat, legat verba D Diui Antonini , quæ funt prorfus huiufmodi . Illi fcilicet parentes , babito concilio Palumbo cuidampresbytero fuburbano rem pandunt, is autem erat necromanticus , & in maleficijs potens . Illectus ergo promiffis multis compofitam epiftolam dedit iuueni dicens , vade illa bora no Etis adcompitum,vbi quatuor vie conueniunt,& Frans tatite, confidera. Tranfibunt ibi figura bo minum vtriufque fexus , omnisque atatis , & conditionis equites &pedites quidam lati', & quidam tristes , quicquidaudieris, non loquaris: fequeturillam turbam quidam flaturaprocerior, formacorpulentior currufedens buis tacitus C epiftolam trades legendam, ftatimque fiet , quod poftulas . Ille autem iuuenis totum impleuit , prout edoctus erat . Viditque inter cateros ibi mulieremin babitu meretricio,mulam inequitantem crine foluto per humeros jactato, viclaaurea fuperius conflricto , auream virgamgerentem in manibus , qua mulam regebat : pra tenuitate veftiumpene nuda apparebat ,geftus exequensimpu- dicos . Vltimus Dominus turba terribiles in iuuenem oculos'exacuens ab axe fuperbo,fmaragdis , & vnionibus compofito caufas viæ ab eo exquirebat Nibil ille contra, fedprotentamanu epiftolam ei porrigit . Damon notumfigillum non audens contemnere , legitfcriptum, moxque brachijs in cœlum eleuatis : Deus, inquit, omnipotens quàm diupatieris nequitias PalumbiPre sbiteri ? Necmorafatellitesfuos à latere mittit, qui anulum extorquerent à Venere. Illamultum tergiuerfatavix tandem reddidit . Itaiuue nis voti composfine obstaculopotitus eft diufufpi ratis amoribus . Palumbus autem, vbi demonis clamorem ad Deum audiuit de fe , intellexitfibi præfignarifinem dierum . Quocircaemnibus membris vitrotruncatis miferabili pœna defunElus eft, confeßus corampopulo Romano inauditaflagitia. Hactenus Diuus Antoninus , au- &toremquefacit Vincentium Belluacenfem . Hæc autem referre libuit ad rem noftram ceu portentofa quædam; fed nihil eft, quòd miremur, quando vafer ille mifanthropos Afmodeus potens nimirum eft . Quamobrem negari nequit , quin peffime lamiæ, fpiritus nequam ope, miferis iuuenibus imponant, ligentque , foluantque adlibitum varijs technis , & impofturis; quandoquidem fi coeundi impotentia naturaliter accidere poteft infrigidatione , caftratione , elifione , exiccatione , alijsue caufis ; multò magisà dæmone , qui cuncas naturæ no uit vires, applicante actiua paffiuis affectus idé, acdefectus immittipoterit;immoetiam hic mul tò maiorifacilitate, breuiori fpatio temporis, & fermè infenfibiliter , quàm natura ipfa, quæ agit in tempore, non fine præuia alteratione , fenfu, &dolore, id genus impedimenta patrat. Poffem vtiq; plurimos recenfere cafus, quorum tamen alterú, vt breuitati confulam recolam ex-Marian. 6. rerum Hifpanic. 2. vbific legitur. Tbeodorico Burgundie RegiVuitterici Hifpania Regis filia pacia, in Galliaq. principali appara tu miffa, breuiad patrem integraredijt.Caufe in incertofuerunt ; famatenuit , Theodoricum pellicum, quibus ad infaniam vfque deuinétus erat arte, & carminibus impeditum, neregia virginis florem delibare poffet. Lege fi lubet Martinum Delrium 3. difquifit. magicarum , Dd 2 CA153 423 Geneanthropeia Lib.III Tract.II . 424 CAPVT XIV. Quo pacto à Damone coeundi , ac generandi impotentia immittatur . Jadeoflaccidam præftet, vt nullis adminiculis, & fulcimentis intendi , erigique valeat, atque hic eft fanè modusomnium expeditior, ac frequen tior, Inculcatverò hanc penis fegnitiem impu rus, Dæmoneavia, qua naturaliter toletsaccidere; nempè vel per intemperiem ; vel per trahentium chordarum virtutem præpeditam ap ponens actiua paffiuis ! Verùm dices hie, que pacto mulier fit ad Venerem impotens2 Refpondeoprimò , quòd mulier diei poteft impo tens fieri adgenerationem, dum fuum quidem vasgenitale viro commodat , fed ipfa nec fenfum voluptatis habet, nec femeneffundit e Secundò impotens euadere dicenda eft mulier, quando obferatur ei , vel nimum coarctarurge, orificium , quare Minulla colis infinuari poffit: qui quidem affectus cum interdum naturaliteraccidat aut propter offiumar&titudinem, aut etiam locorum Sarcoma, poterit, nemini dubiu, inculcari nullo labore à malefico Satana. VIS valeat cacodamonis pene trarefraudes? Quis eius prodigiofas inueftigare vias ? Aut quis dolofe nequitia affequi confilia ? Petitefugam mortales miferi: ab infidijs cauete vobis : frigiduslatet anguis in herba, incautis daturus lethalia vulnera : artes difcite , Profectò non tot refi- Bnitale dent infundo maris arena, quot Damon luridus modos abtinet,quibus hominibus , Deo tamenpermittente, noceat perpetuò.. Vt ideo maleficij ligaminis rationes , quibus vtitur ille , plenè affequi nemo valeat. Autor Demonomaniæ quinquaginta, & plures enumerat formas, quibus- malus Angelus maleficarum intuitu ligulam necit . Ab alijsverò adfeptem folummodo capita reftringuntur. Afferendum tamen eft, immundi fpiritus rationes ad Veneris impotentiam cuipiam inferendam aliaseffe portentofas, naturales alias , Portentofe quidem exiftunt innumeræ,vt quum is aliquo interpofito obftaculo virum adhærere mulieri prohibet, vt in cafu enarratofuperius ex Diuto Antonino contigit; vel cùm imaginatione deprauatafacit, muliere, odiffe inpræfentia,quemdeperit in abfentia: vel cum de ludens vifumgenitalia repræfentatdeformia, im pura tetrica, putibunda : velcùm hæc ipfa coitu risabfcondit; vt proinde deficiente inftrumento nequeant operari, & fimilia mille. Naturales ve rò rationes,ideft quæfiuntvia nature, plures & ipfæ funt, dequibus nobis hic eritagendum . 9 C Primaquidemeft , fi vitalesfpiritus ad membra generationis inhibeantur, permeare: nifi enim fpiritus illabantur , feminis liquatio fierine, quit ; velfiprohibeat , femenipfum in corpore generari , co ferè modo , quo Phyfici naturali bus auxilijs aliquando illudintercipiunta velfi D feminis elaborationem permittat.quidem natu rę,fed tamenillud fic mortificet , aut congeler , vt neque pruriendo, & titillando, neque lique fcendo, & exeundo Veneri deferuire poffit: vel & fi neque impediat , neque mortificet nihi lominu s è feminalibus vafisinfenfibiliter extra hat, eoipfo modo, quoelicit , dumingratiam alicuiusfage incubat illi, vt Veneream volupta temimpertiatur; vel etiam fi non extrahat, corrumpat , exiccetto o lub & ma Secunda ratio eft , fi teftes Demon labefa&tet, vt iccirco velut Eunuchus quifpiam redditus , congredi nequeat ; item fi extrahat , fi atterat, fi mortificet. Tertiaratio eft , fi virilem virgam, Sed quid? An credendum eft, efficaciam vllam ineffe ligula , quam nectunt Magi certis quibufdam verbis prolatis adligandum, quo pacto vulgus credulum putat, virgam lupi illum , cuius nomineligatur, obligare, & ftringere ? Et an infuper fides vlla habenda erit extrinfecis quibufdam impofturis, ac ceremonijs , cuiufmodi funt exArnaldo de Villanoua tefticuli galli fup pofitilecto eumfanguine nucem, vel glandem feparare , &ponere medietatem vnam ex vna parte viæ, & aliam exaliaparte, ex qua fponfus, & fponfa debent venite rurfusfabas quafdam adhibere, quæ neque aqua calida mollefcant, neque igne coquantur: infuper vti acu, qua mortuiconfutifunt, &quibufdam caracteribus cum fanguine vefpertilionis exaratis. Refpondeo nonligule vlli, non verbis, non lupi virge, Inon fabis non tefticulis, nonacui funeratæ, nec fanguini vefpertilionum , alijsque fimilibusquifquilijs vim vllam ineffe maleficij , fed hæc omnia, & confimilia folùm exiftere figna , quibus Dæmon', quo cumperditi homines pacti funt, artefua vocatur ad maleficandum ; Vel dicendum eft ,effe vti aliquas ceremonias, quibus Damon ad votis maleficarum fauendum inclinatur. Quapropter Paulus Ghirlanda de fortilegijs prudenter id monuit his verbis : Non tamen tibi perfuadeas , quòd exfola illa imagi. numobferuantia, & ceremonijs abfque alia fadura, & maleficio poffint huiufmodi infirmita tes indictis bumanis corporibus exoriri, quia bac effet ridiculum credere , fedfiunt postra venenorum.compofitiones, & conficiunt mixturas maleficijs Verùm enimuerò huiufmodi ligamina funtin duplicidifferentia; alia enim funt vniuerfalis , refpectiuaalia Primi ordinis exiftunt ea, quiieri mifceri valeat , qua ratione multatus dicibus aliquis præpeditur,itavtnullipenitus mutur 1 425 Geneanthropeia Lib.III. Tract III. 426 turAmafis Aegypti Rex Secundiordinisverò A funt maleficia, que refpectu vnius, aut alterius pectuntpotentiam ceteris omnibuspermittunt; quomodo Theodoricus Rex affectus fuit, qui poterat quidem cumconcubinis agere, cum vxoreuerò nullo modo, Præterea hac ipfa maleficia alia dicuntur.temporaria, alia perpetua. Temporariafunt, queadftatum quoddam tempesperdurant, &naturalibus, licitisque auxilisauferri poffunt; perpetua però, que multi irrationabiliter negaruntfunt quæ ad mortem, ufque perdurant , nec nifidiabolo uolente exalni poſſunt ; hi ſuntigitur modi, forma, figna, & conditiones, quibus utitur Milanthropos ille Demonligaminismaleficium.componens. ejt stemos un ↑ɔneweggs endup ni Laintin imonborg onenov & sup , IDC Apoy Tobinol XV. mah C Quibus indicis dignofcatur affectus naturalis roibua simpatentiana maleficio mɔloom 4 " OSSE aliquemimpotentem ad Veneremenadere naturali difpo Ps fitione , manifeſtum utique eft . Medicienim huiufmodiaffectum quotidie curant . Sed polle infuperà maleficio unum quemlibetid crimen excipere , identidem probatum fupra eft ; Verùm enimuero cùm nihil diffimilis oriatur affectus ifte , fid Demone , quàm fi à naturali procedat ægritudine , quæri ideo debet, quibus notisdiftingui poffit , num à natura, an vifupernaturalifabricata fit impotentia, nam vt 6. Epidem. ait bonus ille cafmar Hippocrates, fimilitudines veldoctiffimisin arte viris fæpiffimè imponunt, eius verbafunt : Bonis autem medicis fimilitudines pariunt errores , at difficulta tes; quocirca meritò Platoin Sophiſta, & Ari ftoteles inTopicisfcribebant,humanæfapientiæ cardinem effe, rerumdifhmilium fimilitudines,ſi milium diffimilitudines noffe . Neigitur fruftra medicus elaborer dignofcat prius neceffe eft, num affectus impotentie maleficio conftru Ausfit nec ne; vt enim vel Cornelius Gallusin eleg. teftabaturgit author) 3 Non intellecti nulla eft curatio morbi . vt reliquam Hippocratis, & Galenirepetitas paf fim fententias, monentes, exactam morborum cognitionem tam neceffariam elle ad curatio nem, vt fit prorfus impoffibile hanc abfque illa moliri rectè poffend arch โล Nitunturitaque non pauci morbos à malefi ciohis caracteribus diftinguere. Primò quidem maleficusdefignatur morbus, cum adeo eftin coftans , vt in eo medicus vel peritiffimus hæfi ter; nihilcertiaidens deitto affeuerare Secundà quandocunctisnaturaadhibitis puxilijs mor -if busnon modonihilremittitur, autmitefcit , fed exafperaturpotius, & intenditur, Tertiò quando derepente cum vehementibus vndique fymptomatibus morbusaccedit . Quartòdum æger dolentem , &ægrè affectam partem haud videtur defignare poffe, fed corpore, vniuerfo langueat. Quintò fi luctuofa ab egrotante fufpiria abfque manifefta caufa emittantur.Sextò aliqui in cordis regione punctorium dolorem, &lancinationem fquam percipiunt . Septimò renum non nulli,colique dolores intefiflimo afficiuntur , & vexantur nulla medicamentorum ope leniente, &alio modo adminiculante . Octano denique corripiuntur alijfudoribus quibufdam frigidiufculis , leuioribus , frequentioribus cum totius Bcorporisdepreffione, aut etiam confumptione: alij cruciantur articulorumdolore , infixis conficiunturanimi triffitijs , ignotis torquentur curis virium imbecillitate languefcunt, fpecie dedecorantur, mentis quadam ftupiditate , ac tenebricofo delirio premuntur, fimilibufq; centum abfque caufa preftringuntur noxis, quasplu ribus Codronchius libro de morbis Veneficis profequitur statɔoped ted Nam Atqui hed , nifallor , nullo pacto morbum d veneficio declarant , feu diftinguunt , quando eadem accidentia , pleraque faltem naturales etiam morbos concomitantur, nec magis veneficq , quam naturalis difpofitionis caracteres exiftunt ; quod ita perfuafum velim quod primo dicebatur , morbum oriundum à maleficio inconftantem effe , certumq; non haberetypum, ac periodum,id profectò pathognomonicumeius fignum dici non poteft; fiquidem naturales etiam non pauci morbi fiunt incon ftantes , nullumqueferuantes ordinem . Hinc 3. Aphor, 8. Hippocrates : In temporibus confian tibusfi tempestive tempestiua reddantur , morbicanstantes, & baniiudicij fiunt; ininconstantibusverò inconftantes, & mali iudicÿ . Simili modo fi maleficæ ægritudines occultęfunt; nal turales etiam morbi occulti , & obfcuri non rarò accidunt ex eodem Hippocrate, qui de his dicebat: De occultis opinio magis quàm arsipfa indicat.Quod fecundò dicebatur, maleficum morbum remedijs naturalibus nec teniri , nec vincipoffe, idfanèeius proprius caracterifmus dicinec poteft; fiquidem quot videmus naturę morbos integros annos perdurare , atque antiquari ? Dehisloquebatur Hippocratesde locis in homine cumdicebat : Antiqui morbi diffan husṛcubantur , quàm recentos verùm morbuș antiquos prius recentes facere oportet: quibus verbis Hippocrates infinuanit,quàm fit arduum nature quofdam morbosdebellare, quicum ipfa vita inueterafcunt; ideoqueab eodem ipfo pru dentiffimo Hippocrate, quidam morbidicantur connutriti, eoquod alimentum ferè cumeorporeipfo, &pabidum receperant, de hisdicobat 427 Geneanthropeia Lib.III.Trad.IIL 428 bat ille : Morbi connutriti in fene&ta , & per A concoctionem, &perfolutionem , &per rarefa &ionem definunt. Et funt ex ijs nonnulli, qui nullo ex his tribus modis exolui poffunt , cuiufmodifunt congeniti multi , & quamuis non congeniti , extant non pauci, qui nullatenus profligari poflunt, quantum vis natura laboret , infudet inedicus , viresque naturę omnes adhibeantur; de quibus nofter idem fenex aiebat libello de arte : Quum igitur komo morbo afficitur , qui vehementior eft , quàm medicina instrumenta , ne fperare quidemoportet , vtàmedicina exuperetur. Quodfatis venuftè cecinit edoctus Ouidius 1. eleg. 4. ad Ruf. his metris 2.3 " Non eft inmedico femper , releuetur vt ager; Interdum do&taplus valet arte malum: B Cernis , vt e mollifanguispulmone remiffus AdFlygias certo limite ducataquas . Afferat ipfe licet facras Epidaurius berbas, Sanabit nulla vulnera cordis ope. Tollere nodofam nefeit medicina podagram, C Nec formidatis auxiliatur aquis. Quin hifce ægritudinibus auxiliares manus adjungendas negabat Hippocrates. Pretereaquàm rebelles , &contumacesfunt morbi, qui ab humore melacholicodependant? Hinamqueperpetuis auxilijs non modo non fubiugantur , verum augentur, & concitantur magis ; quod vel Plato in Timæo teftatus eft , afferens huiufmodi affectus medicamentis irritari,& acerbiores euadere . Nonfuntigitur malefici morbi duntaxat, qui non cedant auxilijs, curatique pertinaces infiftant . Nec pari modo ex eo quod præcipiti violentia malefici morbi inuadant , ànaturalibusdiftinguuntur; quandoquidem , &qui naturalitercontingunt maxima cum celeritate interdumgraffantur, quòpertinet illud Hippocratis . Nonenim morbi de repente bominibus accidunt, fedpaulatim collecti aceruatim apparent ; particula etenim illa, aceruatim, impetum , &violentiam denotat inuafionis; Adhuc minus diftinguitid, quod quartò loco dicebatur, nimirumin venefico morboægrotante affectam parté igno. rare;napræterquamquòd 1.Aphor. habetur:Qui cunque dolentes aliqua parte corporis magna ex parte doloresnonfentiunt,ijs mens agrotat, Scien D dum eft, quod intemperies auteft æqualis , aut inæqualis , dum eft æqualis , nullum ex Galeno dolorem , ac fenfum parit peculiarem , fed corpustotum æquanimiterafficit, &premit . Cum itaque in morbis etiam à naturalibus caufis proficifcentibus contingere poffit , & mentem ægrotare, & æqualem adeffe intemperiem, pari modo his affe&ti certum afflictionis locum fignare nequibunt. Cæterùm luctuofa quoque fufpiria iam pridem naturalibus morbis inflicta funt, vnde Hippocratesin aphorifmis . Infebribus nonintermittentibusluctuofa fufpiria maluma Cordisdolor naturalium etiam caufa360 rum effectus eft iuxta Hippocratis fententiam 4. aphorifmorum : Infebribuscirca ventriculum vebemensardor, & cordis morfus , malum; item eodemloco: In febribus acutis conuulfiones, & circa vifcera dolores validi malum. Infuper coli, & renum dolores, lancinationes , æftus,articulorum cruciatus , mentisftuporem ; alienationem, macies , dedecorationes , extenuationes , & fimilia centum , quis neget naturalibus morbis familiaria effe accidentia? ficuti etiam fudores , animi deiectiones , terrores, ac triſti tias? Nempecorporis humani humoresad eum putrefactionis gradum deuenire poffunt, vt vel nenatamacquirant auram , ac deletheriam qualitatem vti quotidie videre licet in febribus malignis, in quibus apparent fymptomata ijs confimilia , quæ àvenenoproducuntur, &fepe etiam longè deteriora . Quòd fi in malefica noxa demum omniafunt occulta, imperuia, obfcura , & recondita , necnon affe&tus non una facies eft, nontenorunus, fed accidentia pene infolita, fraudolenta, horrifica, implicata, &undique perplexa , fcilicet hęc omniain morbofis naturæ paffionibus contingunt exequo. Quorfum enim dictum abHippocrate putatisquod: In morbis eft quiddiuinum? nifi ut moneret, in affectibus nature reperiri quid obfcurum, incognitum , fe cretum , imperfcrutabile ? Ecquis amabo feue peftis accidentia, pre ceteris impia , horrenda, lacrymofa, miferanda, infaufta in caufis naturę non admiratur? Profectò maleficium , aut ueneficium, quantumlibet fæuum peftilétiam non equat curis, quas in Oedipo Seneca complexus proclamabat: A O dira noui facies lethi Grauior letho! Piger ignauos Alligat artus languor , & ægro Rubor in vultu , maculeque caput Sparfere leues, tum vapor ipfam Corporis arcemflammeus vrit, Multoquegenasfanguine tingit , Oculique rigent, & facer ignis Pafciturartus:refonant aures, Stillatque niger naris adunca Cruor,& venas rumpit biantes . Intima crebervifceraquaffat Gemitus Stridens: tunc amplexa Frigida preßofaxa fatigant. Quos liberiordomus elato Cuftode finit petitos fontes, Aliturque fitis latice ingefto Proftrata iacet turba cadentium , Oratque mori ;folum bocfaciles Tribuere Dei. Non tantas, nec tales maleficiainfligunt ærum nas ; haud itaque funt illa maleficij tecmeria figna org Quidigitur? Quaratione Veneris impoten tia ex maleficio diftingui poterit à naturali fe. gni- 4:9 GencanthropeiæI Lib. III. Tra& 430 .III. Ateft, quòd illi, vel eiusfamiliari libidine inclina re noluerinta, Quòd fi fortè fortuna ligaminis maleficium fit cumpræfentiademonis, hic enim interdum non illata vi tantum , fed prefentia afficit , præter diuinarumrerum , fantarumque reliquiarium odium, dignofcetur præclarohoc experimento, fi fides habeaturfcriptori. Collo fufpendaturpurumargentum viuum arundine inclufum; ftatim enim , fi præfens malusfpiritus eft ; mercurius ipfe niger penitus enadit, alio. quin integer, &concolor permaner; vndeetiam à nonnullis antidemonium creditur, no . 10 V gnitis , & mothofa frigiditate ? Porrò uenefi corum,& maleficorum morborum notis reli, &is ingenere,fi qua funt, digaminis maleficium abimpotentianaturali fic diſcernere fas erit Quotiefcunque iuuenis aliquis quadratus aut wirathletics complexionis.rofeidis uiuacisquo coloris quique Venerem fepius fuerit exper tus,derepente, nulla prçu ia egritudine in impotentiam incidit , hic à maleficio potius,quàm alinde factusiners cenfendus eft. Dixi, mullan preuiaegritudine ; quia fi fortè paulo ante morbofunt quid vel in renibus, uel in uirga uel etiam intoto corpore paffus effet, aut etiam fexcedente, & immoderata Venere ufusforet, hinc impedimentum exoriri, fufpicari poffemus; &infirmitates enim , &libidinis copia frigidos B reddunt homines. Rurfus dum quis colem fatisintendit , &genitalem pruritum vndequaque perfentic, & cum voluptati fauere, prefente muliere , confilium eft, flacceſcit, &frigefcit, hic meritòligaminis maleficio multatus credi po teft; multoque magisfi manibus hymeneum celebrans aptè, ac voluptuosegenituram fun dat , iaciatque; dummodo id à feminis arefcen tia, & concretione, vt fupra fignificauimus, DonariMarcelli opinionemdeftruentes, non proueniat Adde quòd ligula argumentum euidentiffimum erit , fiquis cum vna muliere , & pluribus commodè mifceri valeat , cum determinata verò nullo modo poffit; fi quisad hærerequeatadultera, vxori nequeat, id namnes quenonnih Demoni acceptum referri debet, fiquidem natura nulli præftat virtutem fic determinatam, &limite obfignatam , fed quantò ma gispoteft amplam , ac diffuſam , . Fortèdices,cùm naturæ viribus, vt plurimum, ac venenofis qualitatibus utatur Demonad ma leficia, cùmque uis omnis naturalis , quæ neceffariò agit , femperagat ; nam, ut eft Philofophorum axioma; idem, ut idem fempereft aptum producereidem , quomodofieri poteft , ut qualitas hæc refpe&to unius tantum, & non omnium impotentiam inferat ? Refpondeoid continge re ex Dæmonis arbitrio , qui ut maleficæ muliercula , cui blanditur, morem gerat, naturæ uirtutem, dum placet, finit operari impoten tiam cum hac , uelillag dumuerò non eft opus, uirtutem illam fufpendit .. Enimuerò fpiritus nequam , qui inuifibili modo , & in inftanti fuas edit operationes , poteft iau oculiqualitatem , cuipiam inferere, que uel flaccidum reddens penem, vel femen extinguens, illum impotentem, &marmoreum ad Venerea paret ; ituque oculi eandemvirtutem auferre valet , 3'sending Deniquepoterit exeoligaminis maleficium comprehendi, quòdillo affecti deteriùs habent, triftantur magis ; ardentius appetunt, &mens non integrè conftat, quibusomnibus addipoteft fufpicio,qua erga aliquam maleficam haberipo D 29401 CAPVT XV I. bup o An fint vlla preferuatiua , &curatiua remedia Sortmaleficaimpotentia, feu contra Demaponomah zonės natura auxilia disadarin R E BVS naturalibus vimomnem adimendam effe , quæ aduerfus panurgos Demones, eorumque nequitias agere valeat, affirmarunt multi, nec infima claffis au- &tores,præter quosrationes quo. que huiufmodi effe poffent , Primòquidem,quoniam omnis actio fit ab exceflu agentis fupra paffum, vt paffim Auerroes, &Philofophi omediflerunt ; igitur naturalia, quæ vndequaque magis imperfecta, & omnimodè inferiora funt Angelis , horum poteftatirefiftere, aut aduerfari nequicquam poterunt , nec prorfus virepellere noxas ab ijfdem illatas ; dictum eft enim de na turafpirituali in Job. Cuinullafuper terram……. poteftas eft, quacomparetur , qui factus eft , ot nullum timeat , Secundòquia inter agens , & patiens debet effe proportio, vt apud Phyfiolo gosvnanimiterin confeffoeft , lam quæ poteft efle proportio inter materiale, &immateriale, intercorpus &fpiritum, corruptibile , &incorruptibile, compofitum, & fimplex , purum, & impurum , terrenum , & cælefte? Profecto nulla ; Igitur virtutes naturæ demonum viribus ne» queunt obfiftere . Quin dato etiam, quòd inter has naturas incfset aliqua proportio, nec enim denegabimus cœleftium , ac terreftrium com munionem, feuharmoniam ; explicari non poffet , quonam pacto res naturalesinſubſtantiam fpiritualem vimfuam exercerent . Nam cùm agentia naturalia per qualitates tamquam per debita inftrumenta operentur in potentias paf fibiles, quæ nimium diftant ab Angelicanatura, utique hæcpati, & illa ageread inuicem non valebunt Patet hoc, fiquidem fequeretur, quòd Angelus ab ijfdem qualitatibus , à quibus pati tur, pofsetquoque corrumpi ; abijfdem enim à quibuspatimur, corrumpimur etiam . Tertiò " quic- 434 Gendanthroper Lib. Lbhtra&t.bED 23÷ quicquid patitura contrariopatiturþátqui Angolornihil eft contiarum rerum natura ; oft enim ille pura fubftantia , fubftantiæ autem ex Aniffionele mihil eft contrarium ; eatenus autem res pugnant quatenus contrarias obtinent qua litates,quarumrationeelementis perpetuò ineft litigiu aidumosodedasbû à Joanampingy Frigidapugnabent calidis , humentia ficcis 20Mollia au darisfinepondere babetiapondus Ethæ , & fimiles multæ ordinari poffint rationes, quæ opinionem hanc aftruantegni sing Verùm nec defunt exaltera parte grauiffimi auctores, qui rebus naturalibus in Demones vel excellentem tribuant actionem; quod experientia inftar omnium rationum fuadere nituntur; & quidem teftante Philofophorum Principe : relinquere fenfum propter rationes debilis ingepeqaivires flature aldanas doconditas vallet cunctis haben ;dnoam par pbreate emfdem thefauros Quapropter Demoựtừmgin ali quemfait maleficium , diuerfimodèbperatur juxta affectus diuerfitatemquem incendit in culcare; ideoque hoc vel illud adhiber phinmas eumpotrus, quoniam hoc veludopimehaber pariendi morbofum fymptoma, quod velicans trudere; id quofieltrex eo probatur, quod nis mirum palam obferuare eft, veneficis morbis affectos varias; ignotas, infuerafques vomeres materias, quascacbdemon fagis maleficisarri dens clam in corpus infinuar, not of misita leur His modoitapofitis contraria fententia rel lateconciliantqr, fi dicaturnullam rebus natu Bralibushgendi vim primariam inexiltere contra Demones, quae ab intima, & propriacearum pos tentia falat,ineffe tamenfecundaria miquatenus videlicetagunt inftrumentaliter virtutefcilicet madioris operantis, puraipfius Dei, &quo eleua car porentia naturalisiadagendum contra Dę mones; perinde ac ignis propriæ qualitates infermentaliterelicere poffunt e fubie &o aliquo formameinidemfignis no circa naturæ vires victate Dei, caiasvt inftrumenta funt, pote runtinDemonesactionem fuam extendere; ita tamen vt agens primarium , & per fe putari debeatfupernaturalis paula , ipfe nempe omnipotens Deus : Verùm dices , fi hoc effet vnaqueque resnaturalis poffet expellere, aut cru Demones ; Cum enimresinatura nequal quampropria virtute, fedfolum agant vtinftru menta, indifferenter àDeoaffumipoterunt que libet resadagendum. Refpondedagentibus in directis , &fecundarijshaud effe denegandam omnemprorfusactionem , fed ijs etiam vis aliqua madicalicet,acfatisdiminuta concedenda Quamobrem cum fuffumigijs, amuletis, periapisane fimilibus alexipharmacis dies appareat perfpicuò, fugarisnaleficos demones, igitur eorum in hos efficacia negari non debet, atqueadeòannuendum Cornelio Celfo dicenti: Vbirakmedice fidem facit experimentu, abycien defuntrationes Quid igitur in his duabus e diametro pugnantibusfententijs decernendum nos bis erit?Porro nec eos,quirebus naturalibus in Demonosivim omnom auferunt, aufcultare de hemus ,neque ijs procfus affentiri, qui rebusna turæ corporatis omnem penitus efficientiam in eofdem cócedunt, vtraque enim affertio falfa eft. Dicendum itaque primò erit , actionem duciare plicemeffe alteram primatiam , ſeudirectam', fecundariam,feu indirectam alteram? A&ioprimariaveldimaeft , que manat ab agente prin cipali, vt fint abintrinfecaviitute, feupotentia interne, infitad natura; vtexempli gratia po tentiaignis, aqua primariò emanatadio calefaciendi , & exurendi Secundariaverò eft , que proceditab agente inftrumentali minus prines pali, operante in virtate agentis primarij; huître modi eft exempli gratia calor, quiin virtutes ignis, cuius eft inftrumentum, operatie; & it hoc agens non eft per fe ad agendum idoneum, nifi àvirtutelagentis primarij regatur, &fubleuetas:fiquidem in allato exemplo calor quieft ignis inftrumentum, nulla ratione poffer ignis producerefubftantiamperfe ; & primario ; ham accidensnequitattingereproductionem fubftan tia , eftque pariter impothibitey vt aliquid producat id, àquo dependerin effe, in exiftendo, & in operando ; At fatis poteft in virtute fubftantiæ ignis , cuiusdicitur organum ; quaratione quotidie videmus calorem, &ficcitatem ignem excitare inA des cuib mutmia supeslidit -£vGenſendum fecundò eft ; maleficos morbos nónitaà Demone immitti , vtnullas adhibeat caufas naturales, quarum cumipfe fcientiffimus exiftat, poteft ad libitum afdem vtis & fæpe etiam ijs,quarum virtus ignotanobiseft, quipalioquin quodcunque inftrumentum cùil aurique Agenti inferuiret , quod eft falfum euidunter & abfurduminon enim ignis frigore. poretperfe produci,necficcitate aqua, fed proportionatis , & naturæ confonis virtutibus ad illum,& nonadalium effectum à natura paratis, &expromptis, ut calido, & ficcoignis:frigido, & Dncialibus ueritatem habet, non enim unicuique humido aqua, Id quodinagentibus quoq; arti artificiidem opportunum eft inftrumentum, fed aliud fabro lignario , aliud fabroferrario , futori alind commodum eft Quare in inftrumentis poni faltem debetaptitudo illa, cuiusgratia dirigatur abagente principali determinate. Incafu iraque noftro cùm rebus omnibus naturalibus ifthacaptitudo non infits fed aliquibus tantùm, quibus a Deoab initio creationis data eft, iccir comonomnia indifferenter , vt inftrumentain Demonesaffumuntura primário agente . Piens tiffimus enim Deus cùm ab æterno præuidiffet, turpem Damonem naturæ humanæfuturum ins fenfiffimum rebus naturalibus abipfo creatio nis 433 Geneanthropeix 434 Lib.III.Tract.III. d S nisprimordio vim quandam fuppeditare voluit, A qua eundem terrere , atque etiam cruciare poffemus; alioquinfpiritus nequam ingenti inuidie liuore infectus vniuerfi decorem iam diu deftruxiffet . Reuelauit ex his virtutibus vnam Angelus Tobia vt cap. 16. Tobie legitur, pofteaquam exenterato magnoillo pifce , cor, hepar, &fel fibi feruarifecit ; & cùm interrogaret Tobias, obfecro te Azariafrater, vt dicas mihi,quod remedium habebunt ifta, que de pifceferuari iuffifti, &refpondens Angelus dixit ei Cordis eius particulamfifuper carbones ponas, fumus eius extricat omne genus damoniorumfeu àviro,feis àmuliere, ita vt vltra non accedatadeos . Atque tali pacto admittenda eft experientia fecunda claffis au&torum, &primi ordinis argu- B menta negatiuam partem aftruentia ; quænihil aliud probant , quam res naturales vim nullam habere primariam in Demones agendi; obtinere tamenfecundariam; quod experientia probatur, nequevvis rerum naturalium in Demones extendi debet . Hoc tamen intelligendum eft , me arbitre, quoad actione in tenebrarum fpiritus , qui, cum præfentiacorpus lædunt, atquemoleftant; alioquin quoad effectus,qui ab illis protinusappli cando actiua paffiuis, immittuntur ex naturæ viribus, quarum exactam, &pleniffimam cognitio- nem tenent ; aio , res naturales obtinere inillos actionem primariam , & per fe , eoprorfus modo, quo vnumquodque pharmacum primariò, & exfe expugnare poteft ægritudinem a natura- C libus caufis oriundam; feu quomodo antidothum quodlibet potens eft , venenum à corpore deturbare,fiquidemagiturper contraria naturæ; Quoniam vero virium naturæ ignari nefcimus quidfit illud , quodà Dæmone ad maleficium corporiimmiffum eft,&confequenter quid contrariúapplicari valeat, ignoremus; hinc eft,quod naturalibus auxilijs quàm pauci liberantur, & à maleficis morbis exoluuntur Quinimo licet etiam dignofceretur vis malefica à Demone intrufa, atque etiam antidothus illam deftruens, minus tamen folueretur morbus ; quandoquidem immundus , &perperus Angelus , fic permittente Dco, ipfius pharmacivirtutem fufpendere valet , &alio quouis modo impedire, ne agat . Quòfit vt plurimum, quòd ad Maleficas ipfas confugiunt vexati homines; illis enim cùm naturæ virtutes , docente Angelo.nequam, apertæ fint quandoq;, ideo earum expetitur auxiliú, quod aliquando præftant quidem , fed ne virtus reucletur,per Demonem inuifibiliter apponicurant. Quamuis ego fim huius opinionis , puta, quòd hæ maleficæ mulierculæ nullam prorfus ha rum reconditarum naturæ virium fcientiam obtineant, ita vtipfæ aliquando proprijs manibus & legant, & applicent; fed quòdillarum arbitrio Demones adhibeant eafdem, vel dum fabricant, veldum deftruunt maleficium ; adeo! jvt ipfarum Veneficarum cantiuncula , murmurationes, gefticulationes, caracteres, infufflatus, & fimiliafint quædampræludia, quæ Demones loco ceremoniarum expofcant, atque ijs veluti propitios tartareos reddant ſpiritus . CAPVT XIII. Que fint ifta res naturales , quibus Demones, eorumque maleficiadeturbantur . N CON mihi id confilij eſt , vt res omnes naturales angelo nequam aduerfantes in vnum colligam, & confcribam ; nam integrum re texendum foret volumen; præterquam quòd funt etiam in rerum natura virtutes plurimæ nobis ignotæ . Seligam tantummodo, &adfcribam celebriores, & magis efficaces , hoc ordineferuato , vt primò herbas , &plantas recenfeam : Secundò lapides: Tertiò animalia, eorumque partes: Quartòcom pofita pharmaca . Quintò fpiritualia auxilia fuperftitionibus omnibus omiffis. Vt igitur exordiamur. Diofcorides libro 1.capite 102. tradit, Rhamnumexpellere Dæmonum morbos; ifta fermè funt eius verba : Fama eft, ramos buius valuis,fenestrisue impofitos veneficia expellere. Verbafcum, quod tapfus barbatus vulgo dicitur, eadem vipræditum effe creditur , vt refertur ex Apuleio ab aliquibus, Spina alba dicta eandem virtutem obtinet , quòpertinet illud Ouidij 6, faftorum : Siefatus Spinam , qua tristespellerepoßet Aforibus noxas ( bæc erat `alba ) dedit . Optima Valeriana præ cunctis alijs efficaciffima creditur, cuiusinhoc energiam frequens 'comprobat vfus. Agreftis ruta àmultis : thapfia ab Amato Lufitano commendatur . Plinius Peoniam demonum ludibrijs arcendis, vt efficacem laudat: idem Diofcorides Scillæ vim tribuit eandem libro 2. capite 163. cuius uerba illa funt : Scilla tota in D limine ianua fufpenfa mali medicamenti noxam arcet . Et hinc factum effe crediderim, ut à Pharmacopolisin ipfo limine fufpendatur , aut iuxta fores detineatur. InDiofcoridis notha de Artemifiafic legitur: Si quis in pedibus ferat, lemures abiget Idem fertur de Pentadactilo , Buphtalmo, Peonia , & marina quercu . De alyffo idem Diofcorides libro 3. capite 87. hæc teftatur : domibus appenfa falutaris effe credi tur, &hominibus , atque animalibus faſcini amuletum. Ariftoteles in problematum ſectione 20.rutam exaltat,redditque rationcm quandam, que haud mulrumfatisfacit mihi . Sic enim ratiocinatur: Qua de caufarutamfafcinationis reEe me- 435 Geneanthropeia Lib.HI.Tract HD 436 medium effe aiunt ? Anpropterea, quiatunc ef fafcinari fe credunt, cumaut voraciter edunt , autincommoditatum aliquarum tenentur fufpicione, aut cibum habent fufpectum , quem ca piunt? Itaque cùm demenfa eadem , qui priuate fibi afumunt, participem intuentem quempiam faciunt , affanturque , cùm imperitant , ne me fafcines : ergo cibum cumperturbationefument, nec quid bibent, aut edent fine turbatione , & flatu , qui vnà bauriatur , & ingeratur . Quamobrem flatu ipfo, velcùmextrudendus effertur , cibus quoque vnaelatus eijcitur , vel cùm interclufus per humorem tenetur , tormina mouentur , cruciatus . Igitur ruta praefitata vifua, poteftate calefactoria , vas quod recipit cibos elaxat , &reliquum corpus itidem afficit , ex quo fit , ut flatus ille interclufus tranfmitti , atque fecederepoffit. Hactenus Ariftoteles . Plinius, & alij in hunc ufum recolunt hypericon herbam , que proinde dicitur fugadæmones . Herba facraapud eundem Diofcoridem, quæ periftereon dicitur, eadem facultate donatur;uerba funt hæc libro.4.capitezt. Sacram vocant herbam, quo niammultum adamuleta, expiationesque commen detur Vulgarinomine apud feplafiarios hæc ipfa herba dicitur uerbena , quonomine recoli: tur àmultis , ut maleficijs aduerfa; ideoque legitur apud Propertium libro 4.oqxstur

Flore facella tego , verbenis compita velo Et crepatad veteres berba fabina focos : Ecapud Horatium carminum.p Hic viuummihi cefpite, bio ins 19 V Verbenas pueriponite, thunaque . Idem traditur de lichni herba , de Arthemifia , abrotano, femineherba paridis , alijfque multis quas videre eft apud Codronchium; que quidem omnesrecenfita. herbæ abfque controuerfia notiffimæfunt . Sähim defpina alba , Bedeguar ab Arabibus dicta , nonomnes conueniunt aliqui enim putant, illam effe cardum , quævulgo dici turi carlina ; aliqui, & Fuchfius in primis, credit, aliam effe a cardisfpeciem . Vide fi placet Matthiolum proprio capite. Arbutea frondes ab Quidio 6. faft. hisverfibus celebrantur contra ftriges , quæ nofte vagantes percutiunt,fuffocant, dilacerantque pueros. ASTEL Estillis Strigibus nomen,fednominis huius a . Caufa,quodhorrendaftridere noctefolent. Siue igitur nafcuntur aues, feu carmine fiunt, Neniaque involucresfalfa figurataues. In thalamos venere Proce ? Proca natus inillis .. ord . Pradarecens auium quinque diebus erat. Pectoraexorbent auidis infantia linguis; arcia At puerinfelix vagit , opemque petit Ternitavoce fai nutrix accurritalumni, - miEtrigida fectas inuenit ongue genassty Quidfacerets color oris erat, qui frondi B C D busolie) asiaaup mix oibroming Effe foletferis, quas noualefit byems Peruenit adGranen, rem docet: illatis: morem 4 Runtryftni sto Pone:taus fofpes, dixit, alumnusérit -♪. Venerat ad cunas,flebant materques paterqz Siftite vos lacrymas, ipfamedehorsaitkus Protinusarbutea pastes ter in ordine tangit Fronde ter arbutèaliminafrondenatal . Spargitaquisaditus , &aquæ medicamina habebant, 1. Extaque de portacrada bimeftre teneta. Atq; itanoctis aues extispuerilibus, inquit Parcite , proparuo vickima parua cadits 11 Corpro cordeprecor ,profibrisfumitefibras, Hancanimam vobis pro melioredamus. Hala Sie ohilibauit profectafub etere ponit, L Quique, adfint facris refpicere illa vetat . Virgaque ianalis de fpina fumitur alba, Qualumen thalamisparuafeneftra dabat.: 1. Post illud neque aues cunas violaffe feruntur , Etredijtpuero, qui fuit ante color Præterea addaturin gratiam Paracelfiftarum , omnia, quæ fignaturam habent , valere aduerfus Demones, & maleficia; hinc Ofualdus Crollius ipfius Paraceli opinionem de fignaturis commendans , ideo peoniam ad maleficia, &fpiritusmalos valere affirmat, quoniam femen eft in modumcrucis, vaginis inclufum ; ideo hypericon, quoniam: flos crucismodo infignitur; ideo herbamparidem, quoniamfolia crucis figura, & femencrucefignantur; ideoquoque rutam, quia folia crucemipfampariterreprefentant . Hæcautem paulòfufiusrelata volui , vt vires arbutiad maleficium expellendum fignificaren tur, necnonritus antiquorum in huiufmodi expiatione morbi recolerentur . Cæterum faent taseadem tribuitur Palma chrifti , fcorditi , arie toidchia Afteratrico , marrubio , anetho , faluię , fœniculo, chamepiti, iuę, cyclamino , cupreffui , & fimilibus multis. Adde ex Diofcori deradicemleontopodij amatorijs veneficijs pro deffe collo appenfam . Tandem de allio illud referre lubet,quod Serenus Medicus cecinit olim. Praterea fi fortepremit Strix atra puellos Virofaimmulgensexertis obera labris , Alliapræcepittundi fententia vechi, Quivetericlaras expreffit more togatas . Atque hæcfatis de plantis , & herbis , quibus addaturex Arnaldo , radicem brioniæ geftatam, vniuerfa maleficia abigere, &eum, qui portafueritradicem Eryngij, nunquam infidiasalicuius demonisfuftinere ; immoaddit Arnaldus , fifub veftibus demoniaci ponatur dicta radix, demoniacus confitebiturquis eft, quod eft , & vnde eft, & effugiet . Sit veritas apud ipfum . ! v mub ler m t ...ordeb mubi v CA 437 Geneanthropeia Lib.III.Tra&.III. 438 1 1 1 CAPVT XVIL De quibufdamgemmis , & lapidibus Demoni, eiufque maleficijs arcana proprietate aduerfantibus. N JA lapidem reperiri, qui geftatus ore potens eft, ve quis inediam fuftineat , viuatque fine cibo diu. Vtproinde cùm tot fcateant virtutibus gemmę, iure Moyfes ab ore Altiffimi præceperit , Summi Sacerdotis amicum duodecim illis pretiofiffimis exornari lapillis, non ad ornatum modò, &magnificentiam , fed etiam vt ab innumeris affe&tibus vindicaretur Sacerdos, quos lapides illi arcebant protinus , multisque infuper infigniretur virtutibus , quas ijdem communicabantcominus. Quòcirca nec erit incredibile , autfalfum reputandum, lapides aliquos non mihus , quàm herbas fugare Dæmones, vimque illorum infringere maleficam , Quod vt quibuf dam auctoribus probemus , initiabor exordine. Sardius lapis , qui primumin veſte facerdotali tenebat locum , auctore Baccio , contra maleficia potens eft amuletum. Chryfolithus & ipfe finiftro alligatus brachio maleficis impoſturis illudit ; hine Marbodeus Gallus : Effe phylacterium fixus peribetur in auro Contranocturnosfortis tutelatimores, Pertufus fetis fi traijciaturafelli Damonas exterret, & eos agitare putatur, Traiectum leuo decet hunc geftarelacerto. Sed hunc geftationis modum puto fuperftitio fum; namcur fetis afelli potius deuin&tus , leuoque geftatus brachio iftam virtutem exerat ? Porrò agens naturale vbicunque reperiatur ex neceffitate ageredebet, nullo difcrimine loci, differentia . Marbodeus idem commendat & alias gemmas: nam de Adamante ficait : 6929 Et noctis lemures, &fomnia vanarepellit. De corallon eri .. SATVRÆ admirabilis quædam virtus in omnibus quidem eius effectibus relucer , inde Philofophus 1. departibus animaliumi graphicè fcripferat: Inomnibus natura numen , & boneftum , pulcrumque ineftingenium; Ecquid ? an mini- B mumlicet in orbe terrarum magnam fpeculantibus admirationem nonaffert? Quisenim , vt relinquamus maiora , non admiretur apicularum induftriam , formicarum prouidentiam , bombycumartificium , mirafque fimiles operas in pufillis, defpectis, & e putri fæpe deductis animalculis? Sapienter fanè Heraclitus in cafa furnaria fedens dicebat : Ne buic quidem loco Dij defunt immortales , annuens, vbiquereperiri, quòd contemplemur, & admiremur: Quod cùm ita fit , mirum non erit , fi virtutum admirabiles exceffus in lapidibus , gemmisque inue niantur; ideoque multi exiftimarunt, iftiufmodi lapillos peculiari quadam cœlorum, ac ftellarum afpectu , nonautem ordinario influxu coalefce- partisquo re , & in nitorem tantum, ac decorem excrefce re, in quibus videre eft aliquando alicuius Pla netefaciemimpreffam, autalteram quamque figuram infignem , regiam , facram, & alio quouismodo excellentem. Refertur doPlinio, & alijs , Pyrrhum Epyrotarum Regem Achatem. habuiffe , in quo expromptæ à natura nitebant nouem mufę , vnàcum Apolline medio pulfante lyram. Quid illud Platonis 2. de Republica 2 nunquid, fi non eft omninofabulofum , omnem excedit admirationem ? Gygis nimirum anulum, inclufi lapidis beneficio inuifibilem geftantem reddidiffe , fi ita vertebatur , vt ad palmam delitefceret ; manifeftum verò omnium oculis præftitiffe, fifarfumiterum lapis reuoluebatur, atque eiufdem ope, & virtute Lydia regno illum potitum effe . Adhuc præftantius eft , lapillosquofdam, & gemmasgeftantis referre animi pathemata, pallefcere , obfcurari, nitefcere , exardere, fpeciemque aliam contrahere iuxta de iectionem, feu mororem, hilaritatem, feu læs titiam animi ; aliasque penes geftantem excitas mutationes . Sic tradunt, lapillum , qui Græcis cyanos, vulgo torchina , nuncupatur , tunc ni zorem deperdere, cùm quis illum geftans vtitur Venereis. Albertus plurimasrecenfet gemmas , amorem odiam, gratiam , inuidiam, fimilesq nonpaucasafferentes paffiones. Legimus etiä. -MA D Vmbrasdemonicas, & Theſſala monstra repellit DeGagate . St Idem demonijs contrarius eſſe putatur Vincitprestigia,& carminadirarefoluit. Diofcorides 4. capite 113. Selenitem lapidem geftatum amuletum effe tradit , & fortaffis impotentiæ cocundipreſto eſt in primis, quod col ligi poteft ex ijs verbis , que fubiungit auctor , videlicet: Arbores adalligato eodem frugiferareftituuntur . Idem Iafpidos omnes celebrat ad amuleta, ideoque Marbodeus / Et ficut perhibent phantafmata noxiapellit Codronchias de Atite, & Smaragdò hoc idem affirmat. Refert ex StobeoMartinus Delrius,in Nili flumine lapillum inueniri,qui cum primum Energumeni naribus apponitur, demonem abi. git; fit fides penes: illum jamann Laraine dachid obe 1 Astori iwi ci + mrlingss mail boy.spbianice drom ninon253 - fist ties viquor nuttinLoup , LEIJM 103 anilo -upaluu,minna, dindiq asına taq 10 , 200 Ec 2 CA 439 Geneanthropeia Lib.III,TrachIII. 440 Mois 10 2011! g CAPVT XVIII Deremedy'scontra Damones, &maleficia ab animalibus , eorumque partibus defumptis. 2sties 燒 ON minor ineft animalibus virtus,quin etiam tantò maior,quan N to minimú quoduis animal cun &is herbis, &lapillis excellentia preit, vt enim in omnibus nature quedam elucet virtus , fic in animatis diuinum quid olfactatur ; vt inde merito diceret Plato, inanimalium generatione diui nitatis radium emioare. Age ergo defcribantur hic ad noftrum vfum animalium virtutes , qui bus maleficia detrudi, eminusquepelli valeant. Fiat initium à Chameleonte, cuius hepar à Geor gio Villichio his verbis probatur Chamaleontis kepar toſium necromantica_ pellition 203 Appenfum collo. Dai Ronfleus Mifcellan. epift.22 nititur rationem afferre, cur vngula afini fylueftris , vel domeftici profit ei maleficij generi, quod ad Venerem reddit impotentem , aitque, id ex eo: contingere, quoniamhuiufmodi animalium natura valde eft Lalax: omne enim par , inquit ille , confortat fuum par, additque hanc afini ad libidinem propenfionem ad vngulas demigrare eo modo, quo virtutes multe animalium ad foleas defcendunt ex Razis opinione , vt ad vngulas anteriorum pedum vaccarum vis lactis prolifica ; ad mularum vngulas uitium fterilitatis, & fimilia . Verùm hęc Ronfiei, vt liberè proferam , ratio nimis infulfa eft ; fiquidem , fihoc effer uirtus eadem ineffe deberet cunctis alijs animalibus ad Venereprochuioribus. Que magislibidinofa animalia , quam fus, felis, Gimia, equus, hircus ? Ne que horum tamen aut ungulęs aut alię particule creduntur Venerem excitare, aut ad illam impotentemfoluere. Pretereafalfum putarim ut fupra in Tractatu de naturis libidinofis obfer uari poteft, Afinum omnium animalium effe falaciffimum, naminuerefolum , uti cetera animantia Venerem expetit, eiufque reditu nature igniculos, & genium explicat, nec præ ceteris libidinis eftus oftentat , autexercet ; funt enim plura,utapudAriftotelem legiturde hiftoriasque in Venerefuriunt magis, &utille ait, efferantnr. Profectò afini temperies frigida eft, & phlegmatica; ideoque Ariftoteles 8. de hiftoria animalium capite 25. illum frigoris impatientem effe teftatur, necnon in morbum incidere, qui dici turMalida , quod uitium in capite oritur , facit que,utpernares pituita multà , rufaque effluat -40 Af& fi adpulmones ruat , interficit ; non ergoin phlegmatica , frigidane complexione ea poteſt falacitatis efferuefcere flamma, quamponit Balduinus Ronfleus, quod uel ex ipfo inceffu , pigritia, inertia , & quodam quafi lethargo eius animalis colligere quiliberporeft ; nam ftupiditas, & ftoliditas foboles funtfrigiditatis , quamfepe nomine afini exprobrare folemus . Ceterùm cur pafferis , & columbæ, aliarumque falaciorum auium uel ungula , uel pennæ ligaminis huius maleficium nondeftruunt ? Rationabiliter igitur cum plerifque alijs dicendum erit , yngulæ virtutemanine occulta proprietati âſcribi debere , ficuti ex occulta, &arcanaproprietate herbe , &lapides qualitatem huiufmodi obtiBnuerunt. DeAfino itaque à Georgio, qui fupra fic dicitur rs250 4096

• Infantumcunaspellis villofa defendit ,

- Horrificosque metuspellit & ifta fimul. Id verò nondequocunque afino intelligi crediderim, fed peculiariter de Indico , cuius eft illa vngula, qua Reges Indiarum vtebanturpro crateribus, alijfue menfaruminftrumentis , eo nimirum confilio, vtfi fortè appofitum foret venenum, quodregalibus conuiuijs frequens miniftratur ab eius vngule virtute debellaretur . Sed quid illud ? An Satanicum eft commentum , fanguinem menftruum alicuius domus inunctum poftibus magorum omnium artibus maleficis , & infidijsdolofis precludere aditum ? Gldperfuadere conatifunt multi, ex eo , quod in Liuonia cum nimbis, ac tempeftatibus Demonesgraffarentur, ac demolirentur etiam locos, & agros,lacus quidamfolum permanebat à procellis immunis eo quòd in eo infantulorum recens natorum cruor abluebatur ., Atqui học magicapotius , is Hyene nernos,ferunt multi, in vino cum thu re epotos Veneris impotentiam foluere, fic in ter alios Plinius. Eodem modo affectis officulum rubetes, que eft rana fylueftris, prodeffe, aiunt afi redactum in puluerem exhibeatur in vino.y melidhini fod eibie Lupiroftrum veneficiorum, & maleficiorum celeberrimum eft amuletum ; quare Aegyptij illnd effingebant , cum tutum hominemà maleficijs defcribere hieroglyphicè volebant , inde Pierius Valer, hieroglyph. 1 1. Allud potias, inquit nefenam bominem tutum & veneficijs per lapi rostrumfignificari , quod perfuafum est, id fi portis prefixumfuerit , veneficia ei non obele familie qua edes illas inhabitet wo De hoc lupinoiroftro, alijsqueanimalium quo rundam particulis teftatut lepide Ronfleus his verfibus , curiofa materię raritato contextis yo MyNeerafinum virtute caret› nam muneres ·20mm quadam 2012cmauig zureci distensV paoli Naturarcano depellit faſcina diracastom uito Siprius exuocumfueritzwashincfuitplim An- 441 Geneanthropeix Lib.III.Tract.III. 442 AntiquisVilla portis præfigere rostrum. A Quid? Quod dura cutis rigida beruice reMuulsa ༥ Tristia dicaturdepellere fafcina poſſe? Reftat adepspinguis celebremfaturnia Iuno Quefecitpopulis, dumvincla ingaliacurat, Et linit obductos vittis boc vnguine paſtes Ante venit fponfus quàm optata ad limina Sponse : Hinc quonda iuuenes illi, innuptaquepuella Inftituere lufus fellos, atque annuafesta, Quodlamis, strigibufque feris quoque fubStulitanfam Turbandi nouiter nuptos, nuxamq;ferendi, Nomen & àfacta fortita eft Vnxia Iuno. Quid referam cades , autquid data vulne B ra ferro? C Quidve cibisalijs dicam nouatoxica mixta? Damon bomo est bomini; fic nos vefana libido Exagitansfempertrabit adgenus omne malorum ; Sicstryxdiraoculos,& totosfaſcinat amens .... Artus, ac lento confumit corporatabo . 20 Horrendum facinus nimium, nil tale ve rentes, Fromeritosve bomines violente abtrudere morti Et fpoliare bonis . Sedmagnirector Olympi Antidotos bomines docuit . Nam frontis byana sirled Noctiuaga pellemperhibent arcere verenda Fafcinafi geftet quisquam, tacitusque reSeruet; 2004 Stercora que reijcit violenta ac morte perempta expl Offaq; creduntur magicas depeliere fraudes, Et confert catul nigri tinxiffe cruore Interioradomus, murosque obducere rubro Incruftamento, vel felfufpendere tignis, Lichenes tumidos celeris dromeda, & refecare Conuenit,& ficcosferuare cubilibus amplis, QuadStrygibus fraudes adimant , & faſci na pellant, Atq; oculusdexter muſtels includitur auro, Poft teneris digitis aptatus reddere tutos Dicitur adirislamÿjs, trygibufque ligatos, Creditur àmultis toruiferuata leonis pivos Pars cauda prodeffe viris , quos fafcinas vexantfena zulmes Fertur,quodfimiliui polleat ungula Pardi. Picus auis comefta ex Cleopatra Veneris li gulam exoluit . Ifaac referente Codronchio, fcribit,quòdfi coniugesfelalicuiuspifcis, &ma xime fargi , vulgo fagarini dictifecum habue rintin paropfide, feupixide iuniperi,&ex eo an tequa fomnum capiant fupra carbones pofitos fumigentur, omnia onanelqunt veneficiatum Sifet caprinum indomo tuapofueris, inquit Arnaldus, omnia Demonia fugients cor vulturis exeodem portatum , demonas, eorumque noxas deturbat . Cor cornicis maris fiportetur à viro, & abvxore cor cornicis fœminæ , feliciter femper abhis exercebitur Venus, dimomnic CAPVT XIX. Decompofitisquibufdam antidotis in Demones, maleficia I COMPOSITA multa medica- mina, & antidota ad maleficam impotentiam leguntur apud Codronchium , qui ex profeffo ca D.građauisreferamegopaucatan- tum,eaque tum efficaciora, cùm etiam magis vfitata, & quæ præfertim à Codronchio non defcribuntur . Verùm cùm ab Euonymo in thefauro medico necnon ab alijs multis proponantur medicamina ex mercurio, confe&ta, meritoprimò hic videturinquiredum , an, & quaratione huiufmodi auxilium præfentaneum fit; militat enim in contrarium ratio ex Diofcoride libro 5 , capitede argento viuo, vbi ille afferit, venenatam obtinerequalitatem, atq; adeo fi ore affumatur interficere; quo circa cum Cveneficus morbusa deletheria quadam demoni coguita materia , ab eodemque immiffa dependeat, fi mercurius adhibeatur, adijcietur vis vi, venenum veneno, quod mortiferum erit.A refponfum primò velim adhanc non leuem difficultatem , quodliber fanè pharmacum enecans venenum vim & ipfum habere venenatam, fed caftigatam,&refractam . Nam non ne in theriaca carnis ineft vipere, & nihilominus theriaca mater medicinarum , & regina dicitur antidotorum ? Lapis bezaar non ne in renibus hircoceruianimalis Indiciex venenofis qualita tibuscoalefcit? Quid Aconito lethalius ? quod confeftim interimit, quodque ex Plinio capite, 2. lib . 27. fi genitale cuiufcunque feminei fexus Danimalis contingat, codem ipfo die interimit quomodo Calfurnias vxores fuasdormietes, exprobante Marco Tullio interfecit ; &nihilominusaconitum falutiferum & ipfum eft , venenumque expugnat; quandoquidem, vt citato locofcribit Plinius,aconitú fi vino calido affumatur, fcorpionis venenum interimit, Nec filentio inuoluendum inſuper eſt, iétui viperino præfensadmodum &ceteris efficacius remedium elle viperamipfam exuftam, vt Lactantioplacet, &in cinerem redactam , vel vt fcribunt alij caput ejufdem infractum, & vulneris ofculo appofitum, quodfi verum eft , vt veriffimum effe , monuit experientia , idem omnino fpecie vene- num 443 Geneanthropeia! Lib.III. Tra&.III. 444 Protinus & vacuos aluipetierereceffus: Lubrica deiectis qua via nota cibis . Quàmpia cura Deum : prodest crudelior, Uxor, Etcùmfata voluntbina venena iuuant. Profectò res clariùs , & elegantiùs explicari non poterat, nec meo iudicio maiori robore fulciri, quàm doctiffimis , & vndique philofophiam redolentibus Aufonij verfibus ; quare nihil vlterius ad rationem addo , vt probem , ex argento vino compofitum pharmacum effe maleficis morbis præfentaneum . Marcellus Empiricus prefcribit potionem contraomniain cibo, & potu fumptamaleficia. Suffitus ex hyperico maximè probatur ab omBnibus. Hieronymus Mengus libro infcripto de remedijs efficacibus ad malignos fpiritus expellendoshunc proponit efficaciorem fuffitum . Sulphuris . Galbani . Anèfetida . num erit venenoaduerfum ; vtrelinquamusalia A multa , quæ adduci poffent exempla . Quamobrem licet argentum viuum fit exfuinatura venenatum; poterit nihilominus aliud venenum enincere , nec ipfum interim officict , quoniam, arte correctum erit , & corpus aliena primi veneni qualitate inuenit imbutum, vt ledere iccirconequeat; namque, eodem Plinio docente libroillo 27. venenum ex fui natura eatenus interimit hominem , quatenus aduerfamreperit in eoqualitatem , qua cum pugnet ; quare vt idem fubiungit , fi venenum intra corpus inueniat, dum decertant inuicem , vnum alterum extinguit, homine illefo remanente ; hoc autem tali ratione contingit : Imbibitum prius venenum corpus alterat:quçrit enim affimilare fibi, atque etiam vniuerfum deletheria fua inficit qualitate: iam alterum defuper venenum epotum dum & ipfum alterare, & fibi affimilare contendit corpus,neceffe habet agere prius in prauamillam qualitatem à priori veneno inductam ; ab hac enim progredidebet, vt fefe in corporis intima infinuet . Cùmigitur interim ambo preliantur, natura ab iibusprioris veneni liberata quie fcit, nequeinter duosperdueles hoftes dimicantes interponitur: fepè enim fit, vt medius interduosbelligerantes occumbat. Accidit autem, ve fecundum epotumvenenum dum agit, patiatur etiam : nam commune eft omnibus agentibusin agendo repatis quamobrem &ipfum debilitaturpropriam amittens energiam, adeo vtdum C prius venenum fuperauit , aliud ex pugna ,& repaffionelanguidum, & imbecillumremaneat, vt ideo naturam turbare , &inficere nequeat , nec aufit. Modò animaduertens naturaprouidafuos hoftes impotentes, infractos, atque omnino perfiftere imbecilles, viribus refumptis intrepida occupat inimicos , facilique negocio debellat, perimit . Hocipfum porrò in argenti viui exhibitione contingit, dum aliud prius ebibitum venenum eft; quod quàmfit verum, ab Aufonio probari poteſt, qui de mocha quadam narrat vxore , quæ cùm coniugem fuum interficere confilium inijffet, uenenum efculétis immixtum propinauit;atqui uerita, ne ad interficiendú fatis foret, adiecit argéti viui portionem; quo tamen D nomodonihil prorfus offendit, verùm omninoxaliberum preftitit ; Legendum eft epigramma pulcherrimum fanè, &ad rem noftram accomo- datiffimum . ToxicaZelotypo dedit vxor Mechamarito , Nec fatis ad mortem credidit effe datum. Mifcuit argenti lethalia pondera viui , on Cogeret utcelerem vis geminata necem Diuidat bac fi quis faciunt difcreta venenum : Antidotumfumet, qui fociata bibit. Ergo inter fefe dum noxiapoculacertantz Ceffitlethalis noxafalutifera: i Ariftolochia . 3.9 Hypericonis , & Rute an. drach. 3. Fiat exartefuffumigiu. Porrò Sulphurin primis ad expiandum fuffitu malos demones efficaciffimumcreditum eft; inde Ouidius de Medea . Ferq; fenem flamma, ter aqua,ter Sulphure luftrat . Idem oleum defcribit tali pacto parandum . R. Rute . Saluia . Anethi. Cineris oliuarum. Aquæ benedictæ an. partes æquales . Bulliant fimul omnia in oleo, mox benedicatur .' Apud eundem videre eft compofitionem ex elleboro albo , perforata , faccharo rofato , ac thure . Itemcompofitionem feu decoctum florum genifte,hypericonis, marrubij , iux, ruthæ , de quibus ille . Non eft énim hic mihi exorciſtare confilium; verùm ad rem præfentem aliqua ex naturalibus remediareferre . An verò liceat foluere maleficia , &fanare maleficos arte malefica, de Iure, ciuili , vt exponit Ghirlanda , licet impunè; de lure verò canonico nefas eft . Quæres,anficuti malefici artifices Veneris auferunt potentiam, ita etiam illam indeficientem valeant fuppedita re,ita vt poffit quis centies in die coire. Dico, id etiam opedemonum fieripoffe;quod pater,quia ficuti Veneris caufas præftringere poteft , ita eafdem augere, & roborare poterit , Cum enim rerum naturalium peritiffimus ille fit , cùmque multa fint, quæfemen copiofumproducere, vafa implere , & penem erigere poffunt, illa eadem applicando libidinis facultatem fouere commode valebit; quod tamen ita intelligendum eft, vt neutiquamputemus,poffe aliquem demonis ope multoties in die congredi,femenque præfertim pro- 445 Geneanthropeial Lib.I.Tract. III. 446 prolificum femper emittere , fed poffe frequen- A tiffimè dura , ac tenfa cxiftente virga cum alicuius humidi effufione inutilisad generationem Venerem exercere . Prima pats propofitionis probatur, quia cùm femen,debeat longa perficicoctione, egeatque tempore diuturno,antequam calor ita poffitilludelaborare, vt facultatem prolificam recipiat , fieri non poterit , vt quis breui remporis interuallo fæpiffimè concumbensfemen perpetuò conceptu efficax eiaculeturs non rarò fiquidem accidit, vt dum quis paulòfupra vites nitituringVenerem, crudum fanguinem pro femine fundat . Quapropter handibo inficias,quin valeatmalus Angelus efficere,vt rigida mentula diuperduret flatibus, & calore iugiter illam diftendendo, necnon humo- B rem perennempoffit miniftrare,fiue fit ille ichorafus humor, aut fimilisalter, qui imekauftòin quolibet congreffu defluat; At nego humorem iftum prolificum effe poffe ex adductis rationibus. Nam facilè poterit ille facultatem fouendo , roborando, & confortando operari, vt multò citiusfanguis excoquatur infemen; hoctamenimpoffibile erit, vtpoffit in iftantiperfici, quofermè gigneretur, fi centies quis coeundo femperemitteret femen virtute prolifica prædi tum: namque cùm fit genitura naturalis facultatis opus, cùmqueomne agens naturale agat in tempore ; fieri nullatenus poterit, vt iau oculi vtile hoc excrementum vndique perfectum elaborctur . Quòd fi ex Hippocrate libro q . de C morbis excrementa poft cibum affumptumpoftridie per aluum fecedunty humor verò, ideft fanguis effluit tertia die , profectò cum femenfit fanguis vlteriori coctione dealbatus , proculdubiofpatio quatuor dierumad minus idem pote rit effingi . Atque hæc adeò manifeftafunt , vt vlteriori non egeant probatione . ipfique terminos templorum, ac del ubrorumDijs, defignamus , ot nullus qui nonpurus fit, cōs trãfcendat , & ingreffi refpergimur non velut qui inquinemur, fedfi quodetiampriusfextus babe. mus, purificemur. Porròverba hçc non ethnici oredignafunt,& ab Hippocrate infcio veri Dei proferenda, verum chriftianorum digniffima lingua, atque ab vno Apoftolo Paulo recitanda . Cæterum vt finem imponamus, Nicolaus Florentinus in hunc vfum laudat theriacam'cum fucco hyperici exhibitam , atque emplaftrum eiufdem hyperici fupra renes applicatum . 1o. Vuieruscommentat ad eundem effectum argen tum vinimin dalaino , aut auellanæ nucleo va cuo cumcera occlufum fub puluinariillius , qui maleficio læfus eft , collocatum, velfub limite oftij pofitum , perquod is in ædes; vel cubiculum intrat; inuntio totiuscorporis ex felle coruino,' & oleo fefamino à pluribus commendatur ad Veneris maleficium, quamprobare videtur Co dronchius lib. vltimo capite vltimo, apud quem plura fi quis defiderat, legere poterit ! Nobis hæc fatis . artoon basilic 3.6 Σ . ( ग CAPVT XX Vandquedam , poetica , astrologica ; fuperfti tiofa, &penèridicula Dæmonum, & maleficiorumremedia. A T fi cuiquamvidereplacet , veterumque nofcere vanitatem ioci gratia, perlegat quæ olim ad maleficia deftruenda erant in vfu . Initiemur à Poetarumfigs mentis.Homerusodyffea 10.fèribir, herbam quandam, quæ moly nuncupatur traditam à Mercurio fuiffe . Vliffi in amuletum, neCircen aditurus,fociofque in belluas commutátos redempturus, faga ipfius veneficijs caperetur ; hinc Álciatusinemblem vtfolet eruditè. upsAntidotum Aeek medicata in pocula Circes Mercurium hoc Tibaco famadediße fuit Moly vocant: id vix radice euellitur atra; bor Purpureas fedflos, lactis iftar babet. Eloquijcandor, facundiaque allicit omnes; mulo Sed maltires eft tanta laboris opus. Quæres fecundò , an huiufmodi mala, quæ dicuntur maleficia aliquando d Deo, & Angelis eius bonis fabricentur ; & immittantur . Refpondeo, quicquid effutiant alij, Deopermitten te , & inftrui, & immittihuiufcemodi morbos propter fcelera noftra,operante tamen, utinftru mento angelo nequam . Neque enim adduci potero, vt credam, Deum & Angelos eius, qui Di genus humanum pijffimè iuuant , immediatè máleficos, &ueneficosinfinuare morboss etenim libro de morbo fac. Hippocrates redar guens ignaros illos circulatores potius quam medicos,qui affe&um epilepfix in Deum reijcie bant , nec non incantamentis expiationibus curabant, hecfcribit : Non tamen ego puto hominis corpus àDeoinquinari , fordidiſſimum fcilicet à puriffimo; verum etiamfcontingat ab alio inqui nari,autquidperpeti , cupierit vtique à Deopurgari , acpurificari magis, quàm inquinari . Deus itaqueestquimaxima , ac fceleratiffima peccata purgat, acpurificat; &liberatio noftra existit, & Verùm id fortaffe poeticum omninonon eſt, quando in Diofcoridis notha legitur,quod moly herba fi fecta radice feratur , veneficiorum , fafcinationis amuletum eft , Plinius libro 25. capite 4. eandem contra veneficia efficaciffimam defcribit: Theophraftus & ipfe de hiſtoria plantarum 9. molys virtutem recipit; ait enim capi te 15.Vfum eius contra veneficia fumma. Item Alciatus emblemate 78.circulum quendam in quo auis motacilla claudatur his verbis pro- 447 Gencanthropeia Lib.III. Tract. LIDI. 448 proponit. Ne dirus te vincat Amor ; neu fœmina mentem Diripiat magicis artibus vlla tuum. Baccbica auisprasto tibi motacillaparetur, Quãquadriradiam circuli in orbe laces, Orecrucem, & cauda , geminis vt complicet alis; Tale amuletum carminis omnis erit . DiciturbocVenerisfigno Pagafeus Iafon Pbufiacis ladi non potuiße dolis . Meminit huius rei & Pindarus ode 4. fed an fymbolohoc Alciati , quòd attinet ad crucem, fignentur verba illa Diui Pauli ad Galatas : Qui autemfunt Chrifti, carnemfuam crucifixerunt cum vitijs &concupifcentijs ? Vide commenta- B ria Claudij Minoris , & Francifci Sanctij fuper emblemata . Arnaldus de Villanoua figillum effingit , quòd primum eft, diciturque Arietis, quod,vt ait,in capite geftatum cum caftitate, & reuerentia valeat contra Dæmones , & maleficia,verùm id, vti alia fimilia aftrologica à verafapientia reijcienda funt , nec fanæ mentis quif quam huiufmodi vanitati fidem præbebit . Varignana, Nicolaus , & Arnaldus au&ores funt , quòdfi fponfus per nuptialem anulum mingat, foluitur ab impotentia Veneris , &fafcino . E contrario fi in amantis calceum ( Cardano probante ) ftercus amata ponatur, vbi fentietur færor,amòrfoluetur,quò pertinet illud Ouidij 1.deremedioamoris . Illa tuas redolens Phineu medicamina menfas, Non femel eft ftomacho naufea facta meo . Atquirifum intendite ad illa Alberti, quiphiltrum ,feu amoris maleficium diffolui teftatur, fi accepto amafie indufio per capitium eius mingaturforas, & per manicameius dexteram . Ad dit idem, quòd amoris vincula difrupturusabire debeatinfyluam , & profpicere vbi pica nidum habuerit cum pullis, mox afcendere arborem, & foramen, voi pulli defidunt, circumligare vndique; eueniet enim, vt picailicet euolet, legatque herbam quandam,que circumpofita laqueis ſtatim difrumpantur, decidatque fimul herba ifta in terram, quæ mox colligenda erit, ex qua deinde ftatim diffoluetur amoris nexus . Addatur ad calcem ex Alexio fuffumigium illud fuperftitiofum nonparum , quòd exdente mortui hominis paratur, quoue ligatos indubitanter foluifcribit; Vanum,fed nonfuperftitiofum aliud eiufdem reputandum; quod nimirum fi virfecum portauerit cor cornicis mafculi, & mulier cor cornicis fœminæ,benè femperconuenient, nec ligula maleficiograuari poterunt, vtfupra quoque annui. CAPVT XXI animo... لل De fupranaturalibus , velſpiritualibus ad maleficia , Venerifque impotentiamauxilijs . S VBLIMIS ille Medicus, qui vt pius dicebat Mefue : Sanat folus languores, &defrugalitatis folio produxit in largitatefua medicinam, benedictus, glorioJus, & creator ; idem peffimos quofque morbos, &quos natura impotens nequit euincere, procul arcet, deturbat, aufert . lile ergo cunctis inuocari debet , qui morbislancinantur acutis, ijfque præfertim , quorumfupranaturalis extitit caufâ,puta maleficus demon. Ideoque adhibenda funt pia confilia , quefusè MartinusDelrius lib. 6. capite 2. fectione 3. defcribit. Nospauca ex Vuiero duntaxat regiftrabimus ; hæc itaque funt verba illius. De naturalis congreßus Satanaoperapræpediti curatione ita fcribit Igmarus Remenfis Arcbiepifcopus: fi per fortiarias , atque malefi cas artes occulto , fed nunquam Dei iniusto iudicio permittente , &Diabolo præparante concubitus non fequitur , bortandi funt quibus ifta veniunt, vt corde contrito , & fpiritu bumiliaCto Deo, & Sacerdoti purèconfiteantur , &c. In controuerfia vbi maritus ad congreßum ineptus effe ex maleficio accufaretur in foro Constantienfi, decretumfuiße fcribit Vlricus Molitor, vt primum à Medicis ille , quem leges dicunt maleficiatum, velfrigidum , infpiceretur, num alia illius impotentia naturalis foueretur cau . fa , deinde vt triennium adhuc vxor cum marito conuiueret , quifuas interea temporis experirëtur vires, atque eleemofynas liberaliùs erogarent, &ieiunijs vacarent , quo matrimoni inftitutor Deus eiufmodi malum emoliri dignaretur . Decretum fanè ad imitationemreuocandum . Ha&enus Vuierus . Cæterùm contra omnes dæmonum occurfus , & machinamenta confiDlium eft ex Diuo Chryfoftomo , vt ficuti fine, calceamentis,inquitille, vel veftimentis veftrum nemo in forum defcendere vellet; fic fine Dei verbo nunquamin forum prodeas, fed quum esianuæ veftibula tranfgreffurus , hoc prius loquere verbum; Abrenuntio tibi Satana, & coniungor tibi Chrifte. Sed alijs relictis, Angeli verba intelligamus, dumTobie accepturo in vxorem Saram , cuius feptemuiros occiderat prima no&e Demon, ita loquitur. Audi me, & oftendam tibi qui funt , quibus præualere potest dæmonium . Hi namque qui coniugium ita fufcipiunt, vt Deum àft, &àfua mente excludant, &fue libidini ita va- $449 Geneanthropeia Lib.HH.Traft.IIL 450. S 15 De Portulaca . Ortulaca Veneris impotus exoluit, inquit vacent ,ficut equus & mulus , quibus non eft Aftutem pollentem contra Venerea exiftere . intellectus , babet poteftatem demonium fuper eos. Tuautemcùm acceperis eam, ingreßus cubiculum pertres dies continens efto ab ea , & nibilaliudnifiorationibus vacabis cum ea te ac tandem concludit . Tranſactâ autem tértia noAle accipies virginem cum timore Domini, amore filiorum magis , quám libidine ductus, vt in femine Abraba benedictionem in filijs confequaris . CAPVT XXII Demaleficis naturalibus, feu de rebus Venerem naturaliter infringentibus, &libidinem extinguentibus. VONIAM Veneris impotentia nond Demone femperproficifcitur, nec ab intrinfeco natuB Diofcorides, nam' frigidiffimaeft; quòdli cet ab Auicennaz. Canonis illa Veneris prodeffe, fcribatur, idintelligere debes, vbiànimia, & feruida caliditate femen, & genitales fpiritus diffoluuntur , www R De Nymphaa . Adix & femen Nymphææ itidem contra libidinem facit , eo quòd femen exiccat; vnde etiamnocturnas pollutiones curat . Hinc® Aetius capite 1.fcribit: Ventris fluxiones, fe minis per fomnum effluxum, autfi etiam alias immodicèferatur, fiftunt . De Cucumere . ræ defe&u ; fed aliquando peracVcumer afilo Veneris fatiuusinfringendo , quem Sicynidoneus Græci vocant appricidens , & ab extrinfeco accidit, nimirum a comeftione , autpotu alicuius rei ex manifeſta , vel occulta etiam qualitate Veneris facultati aduerfantis ; Ideo ne quid vltra defideretur ad completam tractatus perfectionem , agemus hic de virtutibus naturæ maleficis , ijs videlicet , quæ Veneream cupiditatem hebetant , femen , fpiritufque infrigidant, C & extinguunt ; ex ordine verò fic procedemus, vt primò de fimplicibus, moxde compofitis, fi quæ funt,fermoneminftituamus. C DeVitice . but gup . Reditur à cunctis vitex, qui alio nominedicitur agnus caftus , potens contra libidinem auxilium, nonfolùm fiefitetur, fed fi fubfternatur etiam . Memini melegiffe , mulieres que Cereri miniftrabant, vt caftimoniam feruarent, herbam iftam in frequenti vfu habuiffe . Prifci quoque Romani dum conuiuijs operamdabant, fupra vitices defidebant eo confilio, vt nimirum libido, quæà Cerere , & Baccho vt plurimumD excitarifolet , refrangeretur , & freno mitefceret . Videre eft Diofcoridem , Galenum, PauJum , &Aetium, qui peculiariterfermone primo hecde vitice habet: Etpropterea etiam impetus Venereos inhibet , vnde non folum in cibo , potu acceptus ad eastimoniam conferre creditus eft , fedetiamfubftratus , cuius reiratio eft, quàd vebementercalfacit, &ficcat, quarefemenaxiocat Celebs quidam presbyterin tentorio ledi viticepingi curarat additis verbis. Nepolluãtur corpora; vtfignificaret, vno, eodemque temporefacerdotum cubile ab omni Veneris labe purum permanere debere , nec non agni caſti virmè eft, quodipfa græci nominis etymologia fuadet . Ceterum id ex Attico Prouerbio conftat ; quofic , vt ex Athenæo obferuat Hermolaus, dici confueuerat . Texens palliummulier cucumerem deuoret ; Textrices namque mulie res , vtfupra annuimuspetulcæ, & præfalaces cenfentur. DeLactuca salespe Andem facultatem efficaciter obtinet Las &tuca ob naturę frigiditatem ; hinc Diofcorides : Semen eius epotum' Venerem affiduèfomniantibus opitulatur,& concubitum arcet. Quod ipfumaffirmantGalenus, Plinius , & alij . Reddetur efficacius hoc femen, fi cum lace Papad ueris affumatur , ex Ioanne Andrea Mattiolo . Id myfticè defignarunt Poetę , dumextin&um Adonidemà Venere inter Lactucas depofitum dictitarunt; qua in re Alciati emblema non eft prætereundum . Inguinadenteferofuffoſſum Cypris Adonin Lactuca folis condidit exanimem. Hinegenitali aruo tantum Lactuca refiftit

Quantumerucafalax vixftimularepoteft. Eademdecaufa Atheneus libro 2. capite 32. de Lactucis refert, apud Čypros Lactucam Bren thim appellatam effe , & paulo inferius Euboli Poeta carmina hæcrecenfet lepida quidem, & ad noftrum fermonem apta nimis .

Neappone nobis Lactucas , o mulier biza Meamante menfam ,vel tete coargue: Namque hac in herba , vt vetus fermo pradicat, Venus Adonin condidit exanimem Ff EA 45 Geneanth ropcia Lib.HI.Trad.III. 452 Eft itaquene erress: mortuorum bjc cibus . A De Abfynthio. De Salice. Olia Salicis contrita, &epota libidinis inA Bfynthium nefcio qua vi creditur Veneri temperantiam efficacimodo reftinguunt , ve hinc apud Antonium

• Darchitium de vino abfynthite

C Qui cupiunt Veneris communia gaudia noffe Hoc fugiat, moneo, fœmina , virque MOVUM De Ruta . Ommuniter efficaciffima ruta exiftimatur adlibidinem infrenandam ; nam, auctore Diofcoride, genituramtam in cibo , quàm in potuextinguit : eft etenim , vt inquit Galenus, te auium partium , flatusque extinguit . Quare adinflationes prodeft, ac Veneris appetitum cohibet, &, vt dicebat Aetius , fuo calore femen exiccat, atque corrumpit ; vt ideo meritò ab Ouidio vltimo de remedio amoris celebretur hisverbis : Vtiliusfumas acuentes luminarutas . -6002 De Calamento. Adem temperie, qua ruta donatum effe creditur calamentum , ideoque generandi potentiam æquè , ac illam adimere . N De nigrisextremitatibus Hedera. Igra hederacacumina & ipfà libidinis œftro medentur; credo equidem exarcana proprietate nonfimplici tantum facultate: tametfi huiusrei myfterium intelligere nequeo; fi quidem hedera lafciua paffim nuncupatur, ve hinc vel prouerbio locus datus fit: dicitur enim bedera lafciuior , fuo namque complexu omnia lafciuè exofculatur , & vincit , ad cuius fimili eudinem dictum fuit in Odis ab Horatio . Arelius atque bedera procera aftringitur ilex Lentisadhærens brachijs Et alibi . Lafciuis bederis ambitiofis Et huc pertinere arbitror, quòd olimRomaFlaminiDiali nefas erat hederam non modo tangere, fed ne nominare quidem licebat . Porròlicet fuocircumflexu arbores vinciat hedera lafciua: necatnihilominuspaulòpoft, ex hoc igitur fortè accidit, vt esitata hedera fætificumfemen exiccet, &extinguat. Hæc tibi , lector, minus: fortè arridecratio,tuteipfe cóminifcere meliorem. B ideo Salicem caftitatis hieroglyphicum: multi affi rment. DeMentha . lib.2 . dediæta manifeftis ver bis affeuerat.mentha Venereis aduerfari: ita prorfus fcribit ille : Mentha calfacit , &vrinamciet , & vomitus fiftit , & fi quis femen ius fæpè comedat , colliquefacit , ut quis diffluat, & arrigereprohibet . Cuius rei gratia fcribit Ariftoteles 20. fectione problematum, olim vetitum fuifle , mentham tempore belli ferere, quòd videlicethuiufmodi herba refrigerando genitale femen corrumpat . Neque hoc quod cit Mentham refrigerare, negociú faceffere ingeniofis debet, vt verè faceffit Mercuriali, qui 4. variarumlectionum 8. illum ex eo reprehendit; fiquidemverum quidem eft,mentham calidam apprimè, & ficcam effe ; fed negari nonpoteft, quin peraccidens refrigerare poflit natiuum calorem afforbendo , diffoluendoque humidum radicale, atque etiam diffipando quomodo dicebat Hippocrates , eam colliquare femen ; debemus autemfummos viros quoad poffumus excufare Cfemper,reprehendere,nunquam. Plinius lib. 20. cap. 14. afferit &ipfe , mentham femen humanum deprauare, atque generationi ineptum reddere ; ita vt ficuti illa immixta lati& , iftud condenfari, & coire non finit ; ita etiam in cibo frequenter fumpta femen coagulari non permittat . Semen autem quod nonfpiffatur, denfumque permanet , neque tentiginem inducit, neque adgenerationem eft aptum; fiquidem & fpiritibus prurientibus deftituitur, & nimio fuorevtero adhærere nequit; hinc Lucretius in 4. NamBeriles nimium craffofunt femine, Etliquidoprater iuftum,tenuique viciffim . Verum magna ex his oritur controuerfia; quandoquidem Diofcorides mentham Venerem conD citare,capiteproprio fcribit , cum quo eft etiam Auicenna libro 3. fen. 20. tract. 1. cap. 21. vbi mentham recenfetinter fimplices herbas facien tes ad coitum, &ait : Ipfa enim confortat membrafpermatis valdè, & eius ufus fortitudinem facit fuper fperma , quiafortè fit defiderium Quomodo igitur conciliandi erunt celebres ifti auctores? pugnant enim e diametro . Dicendum fanè erit, quòd mentha frequenti, & in modico vfuadhibita feminis colliquationem, vt placet Hippocrati , & Plinio , efficere potelt, & confequenter Venereos æftus infringere; At in parua quantitate , vfuque moderato, ea, qua pollet caliditate quadam confortante. libidinis mo 453 Geneanthropeial 454 Lib. III. Tract III 1 motumexacuere poterit, nempe ventriculum, JA eiufque coctionem miro modo iuuat; nam Nunquam fuit lenta stomacho fuccurre pro re mentḥa .: Jdrum exeo,vtait Marcellus,libidinem infrenare, &refrigerare, quòdlargius epotum, tefte codem Diofcoride , mentem turbat, infaniam affert à temulentijs non abhorrétem; quo circa ardorem Veneris reftinguere , &ad illam reddere impo tentem eo modopoteft, quofupra de ebrietate diximus. De Anetho confirmat Diofcoridesqui libro 3. ait: Genituram reftinguit affiduèpotum; quod idem ex eodem operaturfemen cannabis . Indel using DeCicuta . and r cicuta Quare cum ritè fa&ta digeftio adfemen, eiufque fpiritus non parum conferat, fit ideo, vt mentha coctionemperficiendo femenmagis præftet fpirituofum , & confequenter pruriens magis , & libidinem acuens . Præterea mentha in duplici differentiaeft,alia enim,quæ Romana dicitur, mi tiorem obtinet.caliditatem, quæ, de fentétia Auiletsalia, qua fylueftris eft, &alio nomine mentha- di credimus , qui libro 4. fic habet, berba cenna membrafpermatica fatis confortare va ftrum nuncupaturobacriorem, & ficciorem naturam , femen exiccare , ac diffipare etiampoteft , & ita Venerem præpedire vt Ariftoteli, & B Plinio placere videtur. Ludouicus Mercatus litem componitaffeuerans, Mentham, Rutamque virides Venerem excitare , ficcas obtundere ; At parum plaufibilis conciliatio videtur. A anolo b¿De Cunila ,feuThymbrasoloɔ toma Cre Vnila dicta pulicaria , quæ fpecies eft fatureię ex Columella, libidinem extinguere putatur;quare in Thefmophoris, ideft Cereris facrificijs Ceresenim Thefmophoraquafi legifera dicebatur ) in quibus caftos effe facerdotes ,, & populum adeuntem decebat, vt fcripfit Hegefan der,herba hæc fternebatur. Verùm Columella af fentiri acqueo,dum herbam hanc de genere fatureiaeffe ait; namfatureia calida eft, & ficca in tertio ordine , vt ideo dicant multià fatyris nomentraxiffe, quòdfcilicet marcefcentes coitus ftimulet . Potius credendum eft hanc herbam effe, quæ Gręcis pfillion, herbapulicatis Lati pis nuncupatur;hæc enimintense frigida eft, adeò vt auctore Diofcoride deiectum pfyllion inferuentem aquam calorem eius reprimat, De quibufdam berbis ex Marcello . Arcellus enumerat quafdam herbas,quas mirabiliter conferre contra Venerisin cendium affirmat,vt apium , pulegium , nafturtium , anethum , coriandrum , lactuca, &c. verùm quodpertinet ad coriandru, decipitur fortè Marcellus;fiquidem tefte Diofcoride illud cum paffo potum femen, & genituram adauget, Solueturcontrouerfia fi dicatur ; coriandrum confideraripoffe viride, &ficcum : viride vim habet refrigeratoriam ex Diofcoride ; Quocirca commendatur ab eoin Eryfipelate , herpetibus , teftium inflammatione , & carbunculis; & ex hoc Veneri incommodum eft, eo magis quòd ab eodem Diofcoride libro 6. intervenena connumeratur. Siccum autem eo quòd calfacit, & aftringit potens eft genitalia roborare , & feminis iuuare coctionem: vel dicere poffumus, corianC D Diofcori cum coma trita , teftibus circumlita libidinum imagines in fomno compefcit,fed genitale refol uit . Sacerdotes Athenienfes , quos calibes effe par erat, Cicutæ vfu libidinis acris irritamenta extinguere folebant . Diuus Bafilius 5. homilia fupra Exameronfe vidiffe teftatur virgines quafdam , quæ Cicute potione rabiofas reftinguebant cupiditates Idem præftatex Matthiolo verùm noitapotenter fuccus fifymbri tefticulis . appofitus in cataplafma . De Camphoram 000165201 ཨིལཱ ནུ པོ ཏཾ པཝེ ཏེ བྷི ཀྑུ Eftibus appofita vel fola , vel immixta la auce camphora efficax eft ad ceftrum li bidinis edomandum . Rem quondam probauit euentus: nam cumdomi felis reperireturgeniali furore percita , diu, noctuquè eiulabat nullam inueniens ceftro quietem, accidit vt vnguentum camphoratum afportatum occafione puelli, qui ob cafumliuore ad oculum tenebatur,comedea ret, &fpatio duorum dierum Vencream exemit rabiem . Haudcenfendum tamen cùm Serapione, & Auicenna ( quos nimis creduli profecuti funtMedicorumplerique)camphoram id præfta re, quiarefrigerandi , & ficcandi facultate valida fit prædita: nam quis id perfuafum fibi habere poffit, cumvideat etiam inaqua proiectam illam exardefcere? Hinc meritò Agricola 4. de mate ria foffiliumcamphoram in ordine calidarum rerum reponit ; quin Manardusin fuis annotationibus ad Mefuem dum trochifcos de camphora recéfet, hanc noftram vulgarem factitiam putat , & præcalidam ; & huic opinioni affentitur Fallopius , & Vidius feniorde medicamen tis cap. 4. At quomodolibidinem infringit fi calida Refpondet citatus Vidius præclariffimè his verbis. Camphoraparatur arte, pertinetque ad bitumen, eandemque vim habet, nec frigida est vt nonnulli crediderunt, fedfecundò gradu cale facit, &ficcat, nec coercet Veneris impetum, quòd refrigeret , fedquòd non fecus, quàm menthaſemenextinguat obficcandi vim quam habet. Non defunt tamen, qui hanc libidinem extinguendi energiam etiam camphoradenegant, inter quos Ff 2 exerc. 11 455 Geneanthropeia Lib.III.Tract II 456 exerc. 104. fect: 8. vbi hæc refert . ExtinguiV& A nerem ea non eſſe verum , pro certo babemus. Cotuit enim validiffimè iuuenis , qui-cam inma nubabuit. Caniteporariæ, quæ catúlliebat inpotu dedi, in offa dedi, in nares dedi, quò refrigefceret , eamque quotidie collo appendi , in naturam indi iußum est,fruftra omnia, coiuit, concepit ,peperit: Opium : A in fit refolutum Thebai- cum poftquam cribratum eft, omnem libidinem extinguit . Idem fi addatur emplaftris, & apponaturGenitalibus potentiam adimit, atque etiam fteriles reddit; teftes enim infrigidat, ac ftupefacit ; fed quomodo apud Turcas opium in B frequenti vfu habeatur ad Venerem proritandam , paulo infra edifferam . PVde De Argento viuo . A 13.01 Vdendoruminuntio ex argento vino libidis nis compefcit æftum, Veneremque moftificat Audiantur amabo que lacobus Oethens libro propr. obfer. recenfet : Cum nobilis quidam adolefcens inpudendis pediculorum quodam genere,quodealoca maxim èvexat, atque infeftat, conflictaretur, à chirurgo quodam petit , vtfibi unguentumaliquodad depellendos illos fubminiftraret; chirurgus exhibet illi , quod ex argento uiuo confectum; quod ille dumaliquotiesilleuif fet,fenfit membrum virile planèfrigidum, at tor pidum, &adVeneremplanè ineptum . Quo dam novehementer perculfus cum mibi noxam bane aperuißet, dixi bono animo eßet , fore vtnaturde lem vim genitatium breui reciperet . Itaque ut vnàilla animalcula depellerem , & illum torpem genitalium corrigerem , dedi ipfioleum fpicefub inde illinendum , quo cùm vfus effet , & illos pediculos fugauit, &genitalem vim breui temporerecepit Gaueant vero chirurgi, ne vnguen to illo mercuriali magno agrorum incommoda abutantur SA Saccharum Saturni . Accharum, quode Plumbo a chymicis elicitur, non modò Venerem infringit , verùm etiam repetito vfu virilitatemadimere poteft. Lapis Topatius . T Lapis hic geftatus in anulo aphrodifiafticæ voluptati aduerfatur. DeTaurigenitali , &Hippopotami pelle . I Tauriomnino rufiaridum genitale in puluerem conuertatur , &exeo pondus aureil D vnius mulieri in vino, vel iufculo quopiam propinetur,tefte Rhafe, coitus faftidium illi affert. Sic ex Plinio lib.28, Hippopotamipellicula e finiſtra parte frontis excifa , inguinibus alligata Venerem inhibet, Idem de teftudinum fquamis af firmat , fi in potu dentur. o ausi نا Ana De Vnguibus Lyncis. 2005 Yncis vngues, &coriu adufti vino epoti mafculorum præputia refrenant , & eiufdem confperfe cineres mulierum libidinem reftinguunt Quare in Infula Scarpanti: dicta, aiunt mulieres frequenterin hoseffectus vngues, &co rium adurere,. De Turdis Torquatis. TVed Vrdi Torquati fimiliter Veneris defideria coercent, ficuti etiam palumbi dicti ex eo, quòd parçant lumbis ; ficuti e contra Venerei funt columbi , dictis quafi ex eo , quòd colant lumbos, in quibus Venus refidet, De Mullobarbato Inumcui mullus infufus fuerit, impotentes viros,tteriles feminas præftat ; hinc vates. Extinctus vino tatamviminfundit in illud, Vt velmatriobfit, magne Cupido,tua: Namq; nouos operā veneri nauare maritos, Facundafque nouas impedit eße deas . DeSilemno Fluuio . Aufania inAchaicis de Silemno fluuio narrat, quòd in eo viri, velfæminæ lote amorum, & lafciuie obliuifcebantur. Andreas Bacciusli bro 3 , teftatur, rigentes Albulas in Latio Vene. rem cohibere , & caftimoniam inducere ; idemque in. Lotharingia plumbeas, & ex auro Fabarienfes efficere aquas . In Boetia fimiliter Cocici fons eft,qui ve Chaffeneusrefert, ardorem Veneris extinguit . Aqua Caftitatis. dam àSennertolib, 1 . aquaru ftillatitiarum mifcela, cftrum. compefcens libidinis, & eft huiufmodi . R. Aque menthe , chelidoniæ , anethi , liliorum conual lium, nimpheæ an. vnc.t.m.cap.vnc.ij, vel iij. SAP • De loco quodam Leucadie . Appho apud Ouidium fublimem locum inquit effe in Leucadia apudNicopolin, è quo fe in marepræcipitantes cupidinis illecebrarum amittebant memoriam , hi funtverſus . Con- 457 Geneanthropeiæ Lib.III Tract IIF. 458 Conftitit , &dixit , quidnunc nonignibus mupræquis le piani Breris? Ambracia eft terrapetenda tibi: Phœbus ab excelfo quantum patet afpicit mumi : fraquorgu Actum populi, Leucadiumque vocant 32incfe Deucalion Pirrbafuccenfus amore Mifit, &illafo corpore preffit aquas.

• nh Nedmoraiußus amor fugit letiffima merſi

Fectora Deucalion igne le uatus erat . Hanc legem lacus ille tenet, pete protinus Artogni altam • zinqi Leucada, nec faxo defiluiffe time Hujus quoqueloci Tullius4, Tufcul. meminit. CAPVT XXIII J.. De Compofitis quibufdam libidinem infrenanontibus, & femen exiccantibus ex שייר Auicenna. SCENTÉS, & aqua earum, & proprièdecoctarum cumfemine cannabis, & nenufari, &coriandrum, &femenportulara, &fuccus canna bumida, & aqualactis, de quo extractum estbutirum webementis acetofitatis , &farinaglándium, & acetum, &femen cannabis, & femen lactuca Sperma exiccat, &fortaße abfcindit sperma , quando multum vtitur aliquis eo ; eundempra stat effectum emplaftratum cumfubtiliatiuis,& berba iufquiaminigri, & iufquiami albi, &reli, t Aqua que ponunturfuper tefticulos , & anum . Et iterum compofitum infrigidatiuum Jemen la Eluca, & femen infquiami albi ,& citroli , & femen endiuia, & pfyllium non tritum , & coriandrumficcum , & nenufar exiccatum terantur omnia nifi pfyllium , & fiat exeis fuffufideft idpu luis. Diacuminumfpermatis valde eft exiccatiuum ex eodem Auicenna, quialiud hoc præfcribit compofitum. TRACTATVS h B, Pinearum excortica tarum fufcarum , Bdelij ana drach. 10.1 Balauftiarum Rofarum ana drach. 5. Seminum rutæ drach, 7. Agni cafti drach.5 . Terantur, & cribellentur. Vfus ab Auicenna non præfcribitur . Poterit nihilominus ex huiufmoditragea capi fingulo mane in vino albo merodrach, 1, pro vice . Item B. Anethi drach. 3, Seminum lactucæ Semin, Portulaca) ), anadrach. 4. bibantur cum aqua lentium , Item B. Semen rutæ , Semen iufquiami albi. Caftorij ana partes æquales . fumaturdrach, 1 , pro vice in vino . Item radic. cannæficçæ ocymimontani . Mirrhæ anadrach. ij. Euforbij drach.v. Agni cafti, &fampfuciana drach. j. Simul omnia contrita mifceantur, & fit eius dofis drachma vna. Plura lege apudipfum Auicennam. hæc enimfunt potiſſima . QVARTVS. De Apbrodifiafticis , fiue auxilijs naturalem potentiam ad Venerem excitantibus, & confortantibus , VCVSQVE maleficia naturalia percurrimus, reliquum eft modo,quoniam eiufdem fciétia eft contraria noffe, inueftigare , libidinem fouent , femen quæ adaugent ad Venerem , & ad generationis officium ritè pręparant. Hæc autem exarata velim , non in Veneris duntaxat voluptatem , & naturæ parum honeftam mulcebram ; fed in generatio nis præfidium, in torpefcentium hominum , 12 Sugulow " quibus impunè licet, excitamentum , & filioDrum propagationem; Alioquin quid eft opus Currentes equos fèrire calcaribus? Nimium, ehu nimium in libidines ruit præceps immatura iuuentus , ruit virilitas , & fenectus im¹ potens , nulloque feruato pudore , immo a fotie folutis habenis , cujufque conditionis vi ri proftribula quærunt , lupanaria colunt ; huc igitur folum accedant frigidiores coniuges , fegnes , fterilesque duntaxat hos latices hau riant, ... CA. 459 Geneanthropeia! Lib.III.Tract.IV. 460 CAPVT I. Deijs , qua Venerem extrinfecus , ac dolosè ciunt auxilys. E XTRINSECA libidinis irritamenta belle fatis , &appofitè his verfibus exprimuntur . Otia,fegnities ,fomnus , caro, fæmina, vinum , Profperitas , ludus , carmina, forma, Puer, Singula ex ordine expendendafunt . i Olia E ? non ne communi omnium nione prauarum omnium rerum , ac vitiorum funt otia fontes , & origines ? Profectò negari non poteft. Hinc veraciffimus Hippocrateslibro de decenti ornatu dicebat . Otium , & ignauia malitiam quærunt , & ad eam distrabuntur ; vigilantia verò, & mens adaliquid intentata trabunt adfe quid eorum, que ad vite boneftatem pertinent ; Atin primis ex otio Veneris illicium , feu tentigo exoritur ; vnde vülgatus Ouidij verfus , Otia fitollas, periere cupidinis arcus, Defpecleque jacent , &fine luce faces . Fabulantur Poeta , quòd à matre Venere increpatus Cupido , co quia Falladem amorum blandicijs haud pellexiffet, excufauit fe dicens , nunquam Deam inueniffe defidiofam , atque adeo telis amatorijs vulnerare nequiffe ; vide Lucianum in Dialogis. Quamobrem Laides illa illuftris Amafia quadam muliere interrogata, qua ratione poffet filiam ab Amorum delicijs vendicare intactam , refponfum tulit . Frohibe illam vnquam effe defidiofam , fedfemper aliquibusoccupari, iubeto . Prudenter quidem; nam vt eft præceptum Ouidii Ouidij 1. deremedio Amoris . J AlQuid plura? Affirmare aufim , otium effe de intrinfeca Venerea cupiditatis ratione ; quandoquidem in eius definitione formalem caufam agit . Affumptum probatur; quoniam à prudentilimo Philofopho fic definitus Amor eft : Amor est paffio vacantis animæ, & vt ab alio Otioforum Studium ; vt enim omnium fapientiffinus ex ore diuino edixerat : Indefideris eft omnis otiofus. Scelerum ille proftitutus Artifex Nerá dum Penocuidam Ballo præftabat fidem, afferenti in aruo quodam ingens thefaurum abfcondi , vt refert Cornelius Tacitus, à flagitijs , &impurita tibus abftinebat penitus; haud enim eo temporis marcefcebat otio, fed inthefaurumtotis viribus inhiabat ; At non ita citò vanum illud reperit Bcommentum, quod ad affuetas redijt iniquitates , & nequitias . " Segnities. Efidia, atque animi torpor Venerem accerfit ; inde Ouidius: Quæritur Ægistus , quarefitfactus adulter, Inpromptu caufa eft : defidiofus erat. Id compertum adeò eft , vt maiori non egeat probationc: fenfus etenim nifiperenni occupentur labore, ilicet rationi fiuntrebelles ; namfomitem habent iniun&tum , cuius illecebris nifi perpetuo diftrahantur,fuccumbunt ftatim, & vt mancipia obtemperant . Natura profe&ò que Cadmalum prona eft , nifi aliquo ftudio infrenetur, in malitiam præceps ruit ; vt illud ideo Ecclefiaft 33. fit omni veritate verius : multam malitiamdocuit otiofitas . D Somnus. Omnus etiam arridet libidini; hinc verfus apud Dionyfium Catonem . Nam diuturna quies vitijs alimenta ministrat: Huius rei ratio effe poteft, quòd in fomno , eft apud Hippocratem , fanguis intro magis repit ; quò illud etiam apud eundem pertinet : labor articulis;cibus, &fomnus vifceribus . Quaobrem congregatus calor intima petens , renes afficit , vafa fpermatica dilatat, & confequenter titillat ,prurit, fenfumque libidinis excitat. Præterea in fomno fit co&tio exuberans , ex qua poftmodumvenæ fanguine, fpiritibus arteriæ , feminales meatus humore prolifico adimplentur; horum omnium autem copie Veneris cupiditatem accerfunt. Vt meritò ex eo dicatur fomnus virtuti aduerfari, vitijs blandiri: vt enim 9029 Quidius::mnde il Defidiampuer ille fequifolet , odit agentes: Dacacue menti , quoteneatur, opus ding Et quòrerum occupatio generofior eft, eò Venerisdelicie longiùs exulant; quod fatis in Agrip pinaprobatum eft: hæc enim licet , Tacito referente , pulcherrima , & mulierum lafciuijs dedita fatis foret, lafciuiæ ftudio tamen nihil ca piebatur ob Imperij cupiditatem : Agrippina aqui impatiens, dominandi auida, virilibus cu. ris fœminarum vitia exuerat, Sic Tacitus ille. Canatur igitur cum vate, na Quàm platanus riuis gaudet , quàm popu lus vnda , Et quàm limofa cannapalustris humo. TamVenus otiaamat. I Perfomnas fieri multa pudenda folent. & Plato vij. de lufto : Labor , ac fomnus difciplinis aduerfi funt : Demumideofomnus Ve. nerea voluptati fauet : quoniam calor percurrcns . 461 Geneanthropeia Lib.III Tract. IV. 462 reas vifcera; flatus excitat , qui vafa, &puden- A da fubeuntes Genium vellicant , Priapum arrigunt.p Caro Arnis nomine complectitur & caro ipfa , alius Euchymus, ac Polichy mus cibus, & quidem in primis teftimonium eft apud D. Paulum de carne , inquit enim : Bonum eft non manducarecarnem: Quò factum eft , vt concupifcentiam caftigaturi , carnibus potiffimum abftineant, & eadem confilio facrofancta Ecclefia quatuor tempora inftituerit , necnon quadragefimalia tempora, facrosque dies cum ieiunijs ordinarit . Valerius Maximus hiftoriæ libro 9. capite de luxuria fic fcriptum reliquit: efus carnium, & potus vini , ventrisque faturitas feminariumfunt libidinis Quo fanè pertinet illud Cratis Thebani, qui quondam interrogatus , quæ nam effent concupifcentiæ, & vaai amoris remedia , refpondit λιμὸς , χρόνος , Booxos quod latinè fonat , fames , tempus , la queus; vt fignificaret ieiunium potiffimum libidini mederi. Defcripfit hoc Cratis apophtegma lepidè fatis Hieronymus Angerianus in libro carminum hoc metro , quod quia acroamaticum afcribam libens . Temitem oftendas , gemitus exprome , tuosque Fletus: bisgaudetfæpè cupido malis Me mitem oftendo : gemitus ex pectore •promo ; " J Suntfletusfluuÿj lumina, fpernor amans: Mitte potens auram :fum pauper , pauper &auroit blog! Frangitur ; bae Regum munera diues babet. Tammagnumieiunafames delebit amorem Nullafames: tempus; tempore maior erit. Si non ifta iuuant, laqueo de colla; moraris Quidmifer bacflammisfola medela tuis . Nempèveriffimum eft illud : Luxuriat rarò non benè pafta caro . Vnde fpecimen illud caftitatis , & exemplum pœnitantiæ Hilarion petulantiam, & carnis proteruiam infurgentem itaincrepabat ; Ego, afelle faciam , vt non calcitres , nec te bordeo alam , fedpaleis :fame te conficiam, &fiti , graui onerabo te pondere, vt cibum potius cogites,quàm lafciuiam. Vtinde meritò canat in fuis hymnis orthodoxaecclefia Carnis terat fuperbiam Cibi ,potusque , parcitas . › Nam vtEuripides aiebat : Vult crapulatum Cypris , baudfamelicum ; Amara eft B Cс D vtebantur homines, haud fic libidinis vrebat æftus , Veneris defideria languebant, rationis imperio obtemperabat concupifcentia . Hinc non immeritò prifcam illam ætatem deplorans Boetius 2. de confol Philofoph. exclamabat . 3 Felix nimiumprior atas, Contentafidelibus aruis , Nec inertiperdita luxu, Facilique fera folebat Ieiuniafoluere gland . Quò etiam pertinet illud Horatij 1. carminum . Mepafcunt oliue , me cichorea , leuefque malua : Fruiparatis , &valido mibi Latoe dones . At noftra hac molli, & illecebrofaætate , in qua non nifi vifceribus faginandis , & corpori faburrando opera datur ; gula irritamentis om nibus, falfamentis , placentis , cruftulis , libis , intin&tibus, &fybariticis vfque menfis indulge tur, pro quibus non latè patentes campi, non horti, non vineæ , non vnum mare , non vnum cœlum fufficiunt ; sed noui peragrantur orbes , nouatranantur maria, & vel inintima itum eft vifcera terræ, vt ille ait , ad exquirendum in hominum necem boletos , tubera , fungos . Quid plura? vel rigores montium,auctore Seneca, in voluptatem trahuntur; fiquidem vtpretiofis vinis iucunditas addatur , niuibus, &gelu refrigerare confueuere . Faciunt itaque ad Venerem cupedia, embammata, vi&us dapfiles, menfæ fertiles , & venter omninofatur . Ideo Diuus Iacobus in epiftolis. Epulati eftis , & in luxurijs enutriftis corda vestra. Quapropter in ftatu ipfo innocentiæ in quonullus vnquam ftimulaffet libidinis ardor , carnis efus minimè futurus fuiffet in vfu , quod facilè colligitur ex illis Genefis verbis . Eccededi vobis omnem berbam afferentem femenfuper terram, & vniuerfa ligna, que babent in femet ipfis fementemgenerisfui, vtfint vobis in efcam, cunctis animamantibus terra . Quo in re videndus eft Porphirius librode abftinentia ab efu carnis, vbipluribus eius vfum interdicit . Et Salomon in Prouerbijs vbi legitur: Noli effe in conuiuijs potatorum , nec in comeſſationibus eorum,qui carnes ad vefcendumconferunt ; quod ex Pythagoræ præcepto abOuidio etiam 15.metamorph. improbatur ijs verfibus .: Heuquantumfcelus est in vifcere viſcera condi, Congeftoque auidum pinguefcere corpore corpus, d Alteriusque animantemanimantis viuere letbo . Famina . Vlier dicebat Helinandus dicitur à Porrò primeuis temporibus, dum fimplici vidu Mtiendo , vt &malleus , quia ficut faber per 463 Gencanthropeial Lib.III.Tract IV. 464 per malleum mollit ferrum, fic Diabolus perjA mulierem mollit, & mallit vniuerfam terram: Ferunt, ideo fibi oculos Democrytum extuliffe, vt mulierum illecebrofas vanitates nunquam afpiceret amplius . Enimuerò muliebris afpe- &tusfafcinantes , ac penè veneficos emittit fpiritus, qui petentes animam coripfum necant,inflammant, exurút; Ideo in Georgic, 3. Virgilius. Carpitenim virespaulatim, pritque videndo Fœmina. 14 Quòcirca Apoftolus mulierem comptam refpicivetabat , ex eo nimirum quòd , vt Propertius elegia 3. teftatur. Qui videt, is peccat , qui non te viderit, ergo Noncupiet, fati crimina lumen babet. Aftruit hanc veritatem Sapiens ecclef. 4. vbiB habet: A veftimentaprocedit tinea , & à muliere iniquitas viri ; Cuifubfcribens Diuus Gre gorius dicebat ; Qui corpusfuum continentia dedicant, habitare cum fœminis nonpræfumant. Sanctorum virorum fexcenta exempla rem comprobant , quorum vno , & altero contenti erimus ex 4. Marci Marulli Spalatenfis; Primum crit Pionis Abatis, Antonij Abatis difcipuli, Qui intantum fœminas afpicere timuit, vt nec foxo rem viduam, valetudineque affectam videre vo luerit. Cùm enim ab ea accerfiretur dicente fi ipfum vidiffet, tam fibigratum fore, vt inde fanitatemfe recuperaturam fperaret, ire omni norecufabat Moxtandem , Abate iubente, profectus eft, & fororis cubiculum oculis claufis al C terius ducatu ingreffus , fe quidem illi videndum prabuit, fed illam fe minimè vidit , nec ab ea cognitus abijt cùmque rurfus vt veniret, inuitaretur: &fuitecum, inquit , & vidifti me. Secundum exemplu erit Vrfini Nurfię presbyteri,qui vxorem habuiffe dicitur;fed cùmpresby teratum accepiffet, ita ab ea alienusfuit, vtnulla neceffitate ipfam ad fe propiùs accedere paffus fit audiamus Marullum Postannos quadragintaintali continentia tranfactos , dum ille animam agere, &tandem ceßante nouiffimifin gultusanhelitudeceffiffe putaretar , ipfa admota adnares aure, anadhuc fpiraret, explorare cœpit. Mira res perfentit mulieris tactum, quife ipfum iam non fentiebat , tum quicquid vitalitatis in mortuopenè compare refiduum erat , totum adas colligit , prorupitque in vocem dicens : Recede mulier ,nondum penitus extinctus eft ignis, tolle paleam. Hac Marallus. Corollidis loco percipe , lector , quæ de Diuo Auguftino, atq; Arfenio Abbate fcripta leguntur. Ille enim interrogatus cur fimulcum forore habitare detre&affet, refpondit, quoniamque cummeaforore funt, non funt meaforores . Hic verò cùm nobilem Romanam matronam ante fuum hofpitium ex improuifo vidiffet ( fama quippe fan&titatis eius Roma Alexandriam denota mulier concefferat ) fe fe ftatim auertit, jauocauit , abduxit, geftii pariter , ac verbis mulieris redarguens audaciam , Cumque fupplex, vt Spalatéfis ait,illi diceret, rogaretq; ne indignè ferret aduentum, cùmpia mente accefsiffet , daretq; veniam fi læfus , &affectus ab acceffu fuif fet , Deumque fuum pro fe deprecaretur.. Refpondit Arfenius. Deum precabor, &fanè instanter , ne vnquam meminerimtui. Víque adeo vifa feminæ vel memoriacaftæ mentiinfidjari poteft, O Vinum Vantam efficaciam ad libidinem inflammandam obtineatvinum,fuperuacaneum effet pluribus commonftrare ; quandoquidem id vel myfticis poetarum fabellis indicatum eft, qui Venerem Baccho nuptui traditam fuiſſe fignificarunt ; inde Horatius. Sine Cerere, & Bacchofriget Venus. & alius quidam : EtVenus in vino , ignis in igne furit. Vt proinde meritò Veneris lac vinum diceresur apudAthenæumlibro 10. vbi hæc habentur . Suaue potu vinum eft, nempe Veneris lac, quod multum baurientes Nonnulliflagitiofa, & illicita Veneris cupiditateinflammantur . Propter eadem caufam Horatius idem ?2.. carminú ode 18.vinicrateram fodaléVeneris appellat Larganec defunt VenerisSodali Vinacratera Huc facit, quod Caelius Rhodiginus lib. 29. cap. 16. narrat, quòd fcilicet poft Bacchi templum Veneris erantedes apud Gentiles, hoc forte myfterio, quòd poft Bacchum colitur Venus . Aliud ex mea obferuatione reuelabo myfteriú, & eft , quod omnifciu's ille Ariftoteles in proble matibus vbi 3. libro de vino, & ebrietate egit, in 4.ftatim dere Venerea difputat, quafi exordine prius de caufa, mox de effectu fuerit tra&andum. Sapientiffimus Plato in fympofio nonillepidum narrat figmentum ; inquit enim , quòd cùm Veneris natalitia aliquando Deorum cetus celebraret incœlo , Porus confilij , & abundantia Deus,necare paulo copiofius haufto, ebrius euaDfit, necnon Peniam, paupertatis Deam in Iouis horto compreffit , ex quo cogreffu natus eft Cupido. Quidfibiamabohoc vult, nifi quod ex vinihauftulibido accenditur, fitquefurensin vino Venus? Vt enim Diuus Hieronymus in quadam edifferit epiftola : Venter mero astuans citòfpumat in libidinem . Ideo Salomon in prouerbijs : Luxuriofa res vinum . Cuius rei ea ratio eft, quod vinum vehementer calefacit , fpiritufque inflammat, exquo libido , & genialis concupifcentia poftmodum confequitur . Vt iccitco Plato, & Prifci Romanorum iure prohiberent, mulieres, atque adolefcentes potare vinum ; muliéres namque magis proteruas, loquaces , & lafci- 465 Geneanthroperæ Lib.III Tra&.IV 466 ! Id fanè conuenit cum illo , quod fupra pofuimus, nimirum ebrios ad Venerem effe impotentes, militantque hic eædem prorfus rationes , A huiufmodiOuidij remedium ridiculum penè eft; Quidenim ? Andebenthomines quoties Veneris tentigine capiuntur, vinum vfque ad ebrietatem ingurgitare ? vtique ebrietati quotidie vacandum eft : naturis quibufdam falacibus crit fingulis horis offerendum merum: femper focundrcalices præ manibus habendi erunt. Nec dicat Ouidius tentandumid auxilij effe in extremis cupiditatibus , quas nequierint cetera remedia temperare . Nam auxilium tale tandiu mulcebit malum, cupidinemqueplacabit quandiu vifcera merofepulta fuerint , & concupifciB bilis potentia vino præftricta iacebit ; Cæterum refurget malus genius , &fortè quàm prius intenfior ob caliditatem afcititiam, quam fanguis; &fpiritusex affluente mero adipifcentur . Sit igiturprocubà iuuentute feruida vinum , cum quo illecebrofus bibitur Cupido, quod lufit bel le in epigram,lo. Pierius Valerianus his meetris: Dumferta texo , nactus Interrofas Amorem: Hune pinnulisprehenfum lafciuas reddit Bacchus, adolefcentes autem, vt |A | naturacalidiffimosin fædam ram , ac turpem libidinem parat . Hinc 1. de tuenda valetudine Galenus Quare neque iam adultis vinum nifi modità fumptum existimandum eft, vtile eß2, quodvidelicet & ad iram, ad libidinem pracipites facit . Ægyptiorum facerdotes ab omni vini viu deterrebantur , & ijfdem lex erat,referenteAlexandro ab Alexandro, vt certa vinifubtaxata menfura , Regiquotidianis ferculis daretur, vltra quam excedere non licebat , ne fui impos per occafionem , &licentiam turpitudi ni , &fordibus vacaret . Et vt etiam facræ paginæ referunt, Nazarei , qui , Carolo Sigouio teftante lib. 5. de Republ. Hebreorum viri erant quife Deo confecrauerant voto , non folum à vino, fed etiam vinaceis cunctis protinus abfti nebant ; Sanè de his ita legitur Numer. 6. Vir fiue mulier cum fecerint votum, ot fanctifitentur, &fe voluerint Deo confecrare, à vino , ¿ omniquod inebriare potest abftinebunt: Acetum exvino, &a qualibet alia potione , & quicquid de qua exprimitur non biberint Vuas recentes , ficcasquenon comedent cunctis diebus, quibus ex votoDomino conferuantur . Quicquid ex vinea effe potest ab vua paffa vfque ad acinum non comedent. Id autem fancitum ex eo promulgatumfuit; quoniam quicunque Deo inferuituri funt ab omni prorfus philidia inquinamento alieni effe debent? domum enim Domini decet fanctitudo ; Atqui vino indulgentes confequen terfauent & Genio , atque arrident libidinis blandicijs . Antiphanes in Eolo futurum fuiffe teftatur, ve vachareus nunquam committeret inceftum , nifi vinum bibiffet , hæcfuntcarmina abAthençorelata decimo Dipnofophiftarum . CL Amore captus vnius fimul fate 7 Macbareusfuitferens calamitatem interim Se continens ; fedconfecutus poftea Vinumducem, quod fert viris audaciam Solum, prioresque adiuuat fententias; Is nocte furgens cepit optatumdiu . Meritò igitur facrofanéta intonat Ecclefia , nos quadragenarioillo tempore commonitura . Vtamur ergo parcius Verbis, cibts &potibus, Somno, iocis , &arctius } i Perftemus in custodia's son . Th Verùm Ouidius 2. de remedio Amoris affirmat vinum Veneream cupiditatem accendere quidem, fi modicè bibatur ; extinguere verò fi ad ebrietatemvfq; poretur,hæc funteius carmina. Vina parantanimos Veneri nifi plurima any fumas viskos Et Stupeant multo corda fepulta mero . Nutriturvento, ventoreftinguitur ignis, Lenis alitflammas , grandior aura necat. Autnulla ebrietas,aut tantafit,ot tibi curas Eripiat,fi quaeft inter vtrumque,nocet . C D My e Merfi infalerna, moxque sigoth Omnem ebibi liquentem Qui nunc meosper artuses Pennis titillat vdis Profperitas . with etiam deducit, que tramite ; & Genium aduocat, & admittit vnde Ouidius . Luxuriant animi rebus plerumque fecundis . Ideoque. Diuus Bernardus in epiftola aiebat : Fugite demedio Babylonis ; periclitatur enim caAitas indelicis . Porrò animi anguftiæ , &curę fuperfluas cogitationes pellunt ab animo , reuocantque in femitas honeftatis . Conuerfus fuminærumnamea, dum configiturfpina . Pfal mographus aiebat , & fapientiffimus eius Salomonin prouerbijs . Profperitas Fultorum eos perdet .Quis etenim laboribus, & ærumnis conAlictatus luxuriet animo, Venerisque blandicijs obtemperet? Nil magis à voluptatibus animum deterret, quam cordis anguftia , & animi preffura Ideo apud Ofeam 2. diuinitas dictum eft : Sepiuiaures tuas fpinis , vt femitas tuas non inuenires, & poft amatores tuos non curreres ; nam vt confirmat Diuus Auguftinus , Secunda res fapientum animos fatigant, plus abfuerunt Salomoni, quàmprofueris ipfa fapientia . Rem graphicè confirmat hiftoria à Diuo Hieronymo ad Rufticum Monachum defcripta, quæ fic apud Marcum Marullum regiftratur . Gracus adolefcens eratin cœnobio, quinulla continentia, nulla operis magnitudine flammam poterat carnis extinguere. Huncpericlitantem Pater monafte Gg rÿ 467 Geneanthropeia Lib.III.Tra&.IV. 468 1 Mecertò Sappho meliorem fecit amica, Necrigidos mores Teiamufadedit. Carminaquispotuit tuto legiffe Tibulli ? Veltua, cuiusopus Cynthia fola fuit Quispotuit lecto durus difcedere Gallo ? Et mea nefcioquid carmina tale fontant Vtcongruèinde legatur apud Ifaiam : Gytba ra, & lyra, & tympanum , & tibia, &vinum in conuiuis veftris,& opus Dei non respicitis . Nec pretereundum interim , & erit fcitu maximè dignum , quòd vafer ille tenebrarum fpiritus , qui primos noftros parentes in Paradifodecepit , vt facilius Eue irretiret animum,verba illa ; Nequsquam morte moriemini . Scit enim Deus , quòd in quocunquedie comederitis exeo , aperientur oculi veftri, & eritis ficut Dÿfcientes bonum,& malum, adeò dulci concinnauit metro , & harmonia , vt continuò delinita mulier fidem hofti præftiterit, incantata paruerit ; vt enim Rabionatas ait ; Horum autem carminumcantilena dummulieri afficiebat aures , inficiebat animum: nam vt placet Diuo Ambrofio, Abulenfi, Theophilato , &alijs carmina erant exametra, vtiex verbis ipfis Moyfis Hebraicis colligunt ; vt ideo apud Iuuenalem 6, fatyra dicatur iure , Quodenim nonexcitat inguen rij bac arteſeruauit, Imperat cuidam virogra- A ui , vt iurgÿs atque conuicijs infectaretur bomi nem, quipoft irrogatam iniuriam primus venit ad querimoniam . Vocati testespro eo loquebantur, quicontumeliam fecerat . Flere ille capit contra mendacium , nullus alius credere veritati; foluspaterdefenfionemfuam callide ftuduit opponere , ne abundatiori tristitia abſorberetur frater:quidmulta? Ita annus ductus,quoexpleto inBerrogatus adolefcensfuper cogitationibus pristinis , anadhuc aliquidmolestia sustineret ? Pape, inquit , viuere mihi non licet , & fornicari li bet. Noui &ipfe qui ob magnum aliquod rei nummariæ difpendium, cùm antea effentfalaciffimi, nullum deinceps Veneris experirentur igniculum . Sic ergo Volupia protinus arce- B tura follicitudine . Corporis pari modo egritudines libidinis pruriginem extinguunt; id nimi rum probare fuperuacaneum exiftimo, quande corporis ad languorem, languet & Venus ; atnihilominus celebri ex Marullo hiſtoria ita fuafum volo , Quantum verò ( inquit ille lib. 5. depatientia ægrotationis ) ad feruandumfanElacastitatispropofitum conferre foleat ipfe corporis languor , atque infirmitas , Petrus Apoflolus documento efi , qui Tito difcipulo interroganti, cur Petronillamfiliamfuam diutius agrotarepateretur , cùm alijs malè affectis repentefanitatem induceret ? Ita illi expedire , refpondit. At nediffimulare impoffibilitatem videretur, iuf fit eam furgere, & ipfis difcumbentibus miniftra- mollem e;exurrexitfane , & vtperfuncta est officio; rur fuspatris iußu adlectulumpariter , ac morbum redijt . Aegrotando igitur didicit virginitatis amarepuritatem, ita vtpostea fanata moripreop tøret,quàmFlacco Pratori nubere. Hactenus ille. Ludus, Ro ludo iocos intellige , nimiamque animi lætitiam ; repugnat enim Veneri triftitia vnde Ouidius , Nonfolet in mœstos illa venire thoros , Vt plurimum petit conuiuia, choreafque : repit inter rifus , mifcetur iocis , & cantilenis , fugit lachrymas , horret funera, declinat gemitus , anguftias, &fufpiria Venus ,Philomidis ideodicta Carmina . Arminaerotica , & cantus lafciui funt Ve neris alta poppyfmata, pariterque molliciem excitant ; id Nafo nequaquam pręterijt in fuisderemedio Amoris, vbipoftquamdixerat. Eneruant animos cytbara, cantufque, byAraque. fubiungit paulo infra . Eloquar inuitus , teneros ne tangepoetas, Summouco dotes impius ipfe meas . Callimachumfugito,non eftinimicus amori, Etcum Gallimacho tu quoque Goe noces. A voxblanda, & nequam ?uu Philippus Macedo noluit , Alexandrum filium cantu exerceri, & mufica; aiebat enim hæc ftrenuum militem dedecere tamquam ea, quę animumpræftent; nam vt dicebat Helinandus , difficile eft inuenire aliquem leni voce, & graui vita Verùm enimuerò licet carmina fefcennina , cantufque molles, atque lafciuia pleni arrideant Veneri; non tamen obid Mufarum ftudium prorfus dimittendum cenfere quis debet; quin potius efficaciffimum contraAphrodifiam cupiditatem putandum eft remedium , quotiefcunq; honeftatis limina non traſcendat. Quod Laertius docuit, cùmafferuit, Mufas haud potuiffe Veneris retibus , & illecebris pellici, feu impli cari; verba illius hæc funt, AdMufas Venus bac: dabo Amori tela puella Invos, velVenerem pracipio colite. AdVenerem Mufa: Marti licet iftamineris, Adnos non didicit ifte volare puer. Extitit eiufdem opinionis Theocritus, quide, Mufis ineclog. loquens hæc habet. quos latè refpiciunt be, Ladere nonpoffunt moxdire pocula Circes. Et alibi. Nulla magis flammas medicina repellis Amoris , Nonque potatur,quaue vnguntur vulnera, fed vis Pieridum,leuis bac, &dulcis quippe medela Munere conceßa eft Superùm mortalibus agris. 8 Lib.III.Tra&.IV. 470 469 Geneanthropeix agris . Vide Lucianumin Dialogis , D Forma . Ecor, &fpecies vultus vel in fe ipfo , vel in alieno obiecto Venerifauet, eiufque concipit facilè flammas . Si etenim fit in proprio corpore , ab alijs expetita, atq; iugiter follicitata libidini cedit; Ideo Lyricus vates in Epiftol. Heroid. Lis eft cumferma magnapudicitie . Quodidem Iuuenalis vt folet lepidiffimè expreffit Satyra ijs verfibus . Formam optat modico pueris,maiorepuellis Murmure, cùmVenerisfanum videt anxia B mater; Sedvetatoptari faciem, Lucretia qualem Ipfa babuit:cuperet Rutila Virginiagibbum Accipere, atque fuam Rutile dare, filius autem Corporis egregi miferos , trepidafque pa rentes Semperbabet. Rara eft adeo concordiaforma, Atquepudicitia . Afterea vt aiebat Ouidius . Auferimurcultu. Inculta fiquidem mulierquamuisformofa, minus oculos trahit; minus pellicit , vnde eft quod multæ abfque fimili ornatu fimplici , ac domeftico indumento circumueftite nequaquam placent , difplicent potius, &diuerfæ nimis intus,quàm foris apparent . Quo circa lepidiffimus Terrentius in Eunucho dicebat , adolefcentes meretricum amorem ablegaturos effe , fi confiderent non elegantiam , ac decorem , quospræfeferunt, dum foris funt, inceduntque per vias ; fed turpitudinem, atque luridam fœditatem , quam domi fecum habent : verba Terrentij funt ; Id verò eft, quòd ego mihi puto palmarium Merepperiffe, quomodo adolefcentulus Meretricumingenia,& morespoffet nofcere, Maturevt cùmcognorit , perpetuò oderit, Quedumforisfunt, nihil videtur mundius, Nec magis compofitum quicquam , nec magis elegans ; Quecumamatorefuo cùm cenant, liguriunt; Harumvidere ingluuiem, fordes, inopiem Quàm inbonesta flæ fintdomi , atque auida cibi, Quo pacto ex iure externo panem atrum vorent ; Quam preclarè Satyricus ? Nempe veriffima funt hęc . At fi in externo corpore forma, & fpeciesrefideat, fimili modo vulnerat, &ad Vene- Noffe omniahac falus eft adolefcentulis . ris pellicit amorem. Vnde Ecclefiafticus cap. 9. Denique in huncfinem crediderim, clauftralibus Virginem neconfpicias, nefortefcandalizeris in Religiofis inftitutas effe veftes viles , hifpidas , decoreillius ,&paulo infra : auerte faciem tuam Cincultas , & vndique laceras , vt nimirum vel amulierecompta, & ne circumfpicias fpeciem ab ipfo indumento peruicaces, ac rebelles caralienam: Propter fpeciemmulieris multi perie- nis , fenfuumque motus mortificentur. Odores runt , & ex bocconcupifcentia quafiignis exarde- procorollide adiungam, nameffeminati, & molfeit. Hec, & fimilia multa legi poliunt eodem les vt plurimum his delectantur , atque Veneri loco apud fapientiffimum omnium . Sanè tanta nefcio quid energię latenter fuauis halitus imeft energia formę , vt furentes , ne dum viriles mittit; quamobrèm Clemens Alexandrinus 2. animos molliat , vincat , ac deuinciat etiam, vt Pedagogi cap. 7. bafilicè dicebat . Sicut boues interalios fortiffimo contigit Menelao, qui vel anulis , & funibus , ita etiam intemperantes Galeno referente libro de placitis Hippocratis, fuffitibus , vnguentis , &fuaueolentibus co- & Platonis , cum Helenam occidere decreuiffet, ronarumodoribus trabi : &quemadmodum canes camque diftrito& gladio inuafiffet, propriùs acce- qui naribusfuntfagacibus ,feras ex odore venandens,ac mammas illius candidiffimas confpicatus, nonfecus petulantes ex nimis curiofa vu tus,attonitufque obpulchritudinem eius , pro- guentorum fragrantia a moderatis inuestigari. pterfui infirmitatem , imbecillitatemque animi, D nonfolumgladium abijecit , fed mulierem etiam eft ofculatus,eique feipfum mancipium obtulit . Ceterum fub hoc nomine forme intelligatur etiam , & comprehendatur mundus muliebris, atque ornamenta , à quibus maximè libidinis excitaturfenfus, & cupidinis acuitur ftimulus fiquidem ornatus vt plurimum petulantem præftat mulierem,vagam,& platearum amicam, quodquam fit veritati proximum, vel ex ipfo Ariftotele probari poteft, hic namque 6. de hiftoriaanimalium capite 18, afferit, equarum libidinem infrenari,fi ijs iuba tondeatur, verba AriLotelis hæc funt : Equorum libido extinguitur magis iubatonfa, &frans tristiorredditur . PræPuer. nefariumfit,filentio potius præteriri debet. Ilud folum ex Helinando dictum velim, quòd quantumpericulifexus affert in muliere, tantum atas in puero . Vtideo àfanctis patribus prohibeatur familiaritas cum fœmina , puero , heretico , Oftremum hoc Veneris incitamentum cum Gg 2 CA- & 471 Gencanthropeia Lib.I.Tra&t.IV. 472 CAPVT II. Defimplicibus quibufdam libidinemacuentibus, &Genitalia fufcitantibus . E XORDIAR à plantis , & herbis , quoniam vt Galenus ait 6. de medicamentorum facultate cap. 1. Optimum mibi vifum est XODX deplantis ante omnia differere , tum quòd numerofiffimum illarum eft genus, tum quòd virium robore pracel lentiffimum . B B Bulbi. Vlbi omnes Venerem excitant ex communi veterum opinione , &in primis Diofcoridis libro 2. capite 161. Ideo Martialis vt folet venuſtiffimè . Cùmfir anus coniux , cùmfint tibi mortua membra , Quidbulbis aliud, quàmfatur effe potes? Ouidius etiam 2. de remedio Amoris idem teftaturijsverbis: Daunius an Lybycis bulbus tibi miffus ab oris, Ace , attamen excrementitiam, flatuofam bumiditatempofsidet,quo circaad Venerem incitat. Tefticulus , quiGrecè cynoforchis , & officinis vulgato nomine fatyrion etiam nuncupatur, & pro illo vfurpatur malè tamen, & inutiliter , vt Matthiolus obferuat 3. Diofcoridis, in Veneris incitamenta maximam vim obtinet; quare vt libro 3. capite 121. teftatur Diofcorides Theffale mulieres eum inlacte caprino, ad ftimulandos coitus ebibunt . An fortè exeo,quòd fignaturam habet? annuuntParacelfiftae, dum claram cum teftibus conformitatem, & fimilitudinem fatyriones præfeferre obferuant . Verùm alias rationesà priori tute ipfe lector expi fcare . Meminit eiufdem Aetius, quem loco proprioperlege. Illud corollidis loco addendum ex Paracelfo ipfo , in cynoforchidum genere e duobus tefticulis flaccidum, & rugofum femper abijciendum effe , eo quia contraria virtute , quàm ille faturninam vocat , Venerem infringat , &extinguat potius . Sed id magis appofitè declarauit Galenus 8 fimplic. medicamentorum vbific legitur. Cæterùm maior radix multam videtur habere humiditatem excrementitiam, & flatuofam: quapropter epota Venerem excitat ; Altera verò minor videlicet contra admodum elaborata est , ita vt eius temperamentum adcalidius , & ficcius vergat , vnde hæc radix non modo non stimulat ad coitum ; fed etiam planè contracohibet , acreprimit. Anveniat Megaris, noxius omnis erit . Idautem eorum exuberanti caliditati , qua vel C flatus gignunt , vel genitos excitant , acceptum referre debes ; quare Galenus 2. de aliment. fa cult. capite 66. dicebat, bulbos flatus, ac tormina interdum inferre ; & fubiungit . Quidam autem ex ipforum efu liberaliore femen fibi inauctum, feque adVenerem alacriores redditos, manifeftèfenferunt. Bulborumfpecies plurima funt,quas non eft hic opus, & otium recenfere Struthium . ID germenfic appellatum putat Fukfius de hi- ftoria ftimulet; Græci enim pafferem spoutav , vocant , &ab eius auis falacitate lafciuos , & in Venerempro- D cliuiores homines seculous , quafi pafferes vocant . Porròftrutheum, vt eft apud Feftum, nuncupant obfcenam virilem partem, qua imitationeMartialis , & Catullus pafferem pro virill membrovfurpaffe videntur hic enim 6.epigram. præcipuè cò alludens dixerat. Lesbia, nequitijspafferis orbafui. Satirion . Tefticuli. SAtyrium inquit Galenus 8. fimplic. medic. auttrypbillum bumidum , & calidum tempe Exhis ergo percrebefcat, quòd fi ex efu refticulorum multi nullum retulere in Venerislucta auxilium , id accidit , quia vtrumque tefticulum adhibuerunt ; vnde factum eft vt alter alterius vim retardauerit . Aeruca . GnitamVenerem , &lentos aruca Hymenaos Excitat: Vt carmini blanditur opinio . Hinc Diofcorides libro 2. capite 133. fcribebat : Cruda arucaVenerem largiore cibo concitat ,femen eodem effectu prodest; & Galenus fecundo de ali ditur, &coeundiappetitum excitare , quod nec ment facult. inquit , femen autem generare crepræterijtOuid.z. illo de remedio Amoris vbific. Necminus arucas aptum eft vitarefalács. Id ex eo contingit , quod vel teftante Galeno hoc olus manifeftiffimè pudenda calfacit. An ex hoc mulieribus grata? falacia falaces delectant . Bangue, &Betel. Lantęfolijs,ac feminibus, quam Lufitani Baguenappellant, Indiad Veneris titillamenta augenda vtuntur ; An quia lætitiam animi parit? nam Venus mororem odit . Idém præ ratura eſt, quamobremguftu quoque pparet dulitatBetel, notumapudeofdem germen. Vrtir 473 Geneanthropeia Lib.III.Tra&.IV. 474 SE Vrtica . Secacul Emen Vrtica potum expaffo Venerem ftimulatex Diofcoride libro 4, cap. 79. Eryngium veròpotentiore virtute, ac robore pollet, exfalfa opinione multorum; At Mathiolo errorem detegente capite de eryngio , non hoc , fed diciturfecacul ab Arabibus, his viribus infignita eft , fiquidem genitalia refouet , reuocat . que C Cappares. Acorus. Cicer Onditi Cappares , vt e Liguria ad nos afferunt , Venereis blanditijs apprimè fauent . Anverò propria virtute, anfalis, quo condiuntur viribus, lector, inquire . Acorus quoque Herbadicitur apgodiσias, ex eo quod Venereas excitar , augetque illecebras . Cæteru Græconomine cicer dicitur geßulos, quæ vox fonat etiam tefticulum , vt oftenderetur vis , quam obtinet erga obfcenam partem, Inde apud Græcos vocabatur Bacchus Cicernus, ideft tefticularis, Egeßives ALÓTUSIOS VE alluderetur mori, quo vtebanturin Dionyfiacis. in quibus membri virilis imitamina capitibus, açfemoribus inferebant, atque ita faltabant in honorem Dei, vtſupra retulimus , Nasturtium, Porrum. Cape. Scilla . Eneremftimulant, inquit Diofcorides lib,2 Idem teftatur de cepe, de cofto , de Croco, defemine lini , de rapo, de fifere , &alijs fimilibus capitibus proprijs, Sed peculiari quadam energia fcilla libidinem æftuantem facit, ideoque in Lycophronis carminibus fchænida Venus appellatur à Scilla, quamfchoenon Græci dicunt, vnde etiam fchoenicole meretrices dicuntur. VideRhodig, libro 14. capite 7. Cynara Sellari, ac Tubera . Ynara, &apium quod vocant, vulgo fellarum, cuius maxima Romæ, & vbique Italie copia eft, Veneris cupidinem excitant, augent fouent . Item tubera vulgo tartufi omnium , maximèpipere commiftalibidinem adaugent, yt nouerunt Veneris athlete.. Sed Dracunculus. Hedera radix. tefte Diofcoride libro 2. ca- pite 157.cum vinopota Venereum excitatpruritum MODELY Hedera verò Kiroos ab infinito icra dicituryquod eft in Venerem trahi;nam tefte Plutarcho inquæftionibus , hederę fpiritus eft, que mentes in furorem concitat , & loco mouet, & A ebrietatem abfque vino inducit . Vide Fukfium de hiftoriaftirpium capite 1. Sunt alia plurima tum apud Diofcoridem , cùm etiam apud Mathiolum, apud quem plenius legendafunt ; nobis relata fint fatis. Aque Aphrodifia . Oftremò Balnea quedam tamquam auctarium ex Andrea Baccio 3, de Balneis afcribenda . Tritolæ , atque luncariæ apud Puteolos aquas impotentes iuuare , ac fterilitatem abigere, eiufdemque energie Vitubij aquas reperiri , Hidrographi tradunt . De aqua luncarie Alcadinus in fuis carmini Baccinit . с EfficiuntVenerisrenes adpraliafortes. Nec fileantur Aquæ in Baotialacus di&ti Furialis, quo fi quis biberit ardore libidinis exardeſcit Vide Bartholomeum Caffeneum 12, partes Catalogi..... De Sale , Salfugine, & Salitis . A parergon examinetur , cuius proculdueatenus quoque arri detquatenus illa e falfa maris fpuma ortum du- xit, vnde Horatius Flaccus libro 3.ode 26. Lauummarina, qui Veneris latus Custodit, & Mufæusin Leandro .' An nefcis Venus orta maris de femine quodfit; Hinc illi Saligenę nomen, &fanum eidem Aru™ fpices ad marisportumin falacitatis ftudium decreuerunt . Rem ipfam confirmant marini apud Ethnicos Dij, qui omnium petulantiffimi cenfebantur . Hinc apud facerdotes Memphiticos confuetudo inualuerat, vt àfale, falitifque femper, & vbique tanquam à libidinum fomite , & genialis pruritus irritamento abftinerent: ſciebantenim vim feminalem inde acui, & expergefieri . Ideo Plutarchus 5. fympos quæft. 10, ad generandum, inquit , haud parum facere fales, creditur; namque Egyptiorumfacerdotes caftif Dfimicùmfint,fale in vniuerfum abstinent , adeò vtpanequoque infulfo vefcantur . Id omne non vnumroborat experimentum; & primòquidem pecudumgenus, vel Ariftotele docente, ad coi tum pronius , infuperque fecundius falis vfu efficitur ; idemque canibus accidere , compertum eft . Secundò mures, fi falem lambant,paucis diebusfœcundiffima prole domos, & naues replent, Tertio falitę , ac nitrofæ aquę non parum fœcunditati prodeffe creduntur; quamo bremÆgyptiæ mulieresfummè prolificè ex Nili falfuginofa aquaredduntur. Ita fanè aquæ Aponenfes, quæ falignavirtute imbuuntur nopaucas mulieres à fterofi vendicarunt . Ita quoque, Narnia,vbi fons nitrofe aque recens fcaturiuit, aut 475 Geneanthropeia autfaltem abfconditus refluxit , multis fterilita- A tem ademit, vt Paulus Mancinus eius cinitatis verfatiffimus medicus obfe ruauitfepius, & plurima de huiufmodi latice ad me doctiffimè exarauit . Quartòdemum pifces in falo, frigido licet, vberrimam , immo innumeram edunt prolem falis beneficio,à quo penè in Venerem abfquein termiffione ruunt . Quintò quifalfis humoribus diffluunt, funt in Venerem putres; vnde fortaffis libidinofi appellari confueuerunt falaces. Sed obijciet aliquis ex Plutarcho quinto naLib.III.Tract.IV . 476 Ebria Baiano veni modo concha Lucrino Nobile nuncfitio luxuriofa garum . Eadem de murenis mafculis opinio inualuit ; id quod Curius Comœdus annuit, dum Dionem fcortumita loquentem refert . Myrinummibi affers, quod Veneri armis occurfem fortiuncula, Polypodes . Cochlea . turalium queſtionum, ſalem feminibus , ac plan- Polypodes ab Oribafio primo fynopfeos ad tis inutilem immo potius infenfum effe , quod vel ex eoprobari poffe videtur, quòd vbi ob fcelera commiffa regni alicuius, agros , ac terram deuaftare confilium eft , folum fale infpergi- B tur; itafanè Abimelech Rex, vt nono habetur Iudicum Sychimorum vrbem expugnatam fale confperfit . Quid multa?etiam Salernitana fchola de fale dicebat . Vrunt res falfa vifum , femenque minorant . Atque his non obftantibus primæ opinioni adhærendum cenfeo , falem fcilicet Veneri, & fœcunditati præftò effe , eo quia alimentum ad vafa deferrilargius facit id; tamen defalis mode ratòvfuintelligendum erit ; vt enim doctiffimus Vallefius de facra Philofophia cap. 34. teftatur, immodicofalis vfufterilitatem , quia fortè con fumit, & abfumit humidum illud, moderato veròfœcunditatem inferri ob allatam fuperius rationem. Adillud de feminibus afferam ex Georgiciscontrariam inftantiam , Virgilius enim , vt femina vberrimam referantfobolem, nitro, cuius cumfale vis quafi eade, perfundi iubet ijs verbis. Semina vidi equidem multos medicare ferentes, Et nitro prius,& nigraperfundere amurca. Ad illud ex libro ludicum opponam illud ex quarto Regum cap. 2. vbi legimus , Hiericontis aquasfteriles ab Helifeo, immiffofale, foecundas redditas effe . Omnia ergo falita , &falfamenta vt pifces et garum, & omnes falnacida aquæ obfcenis partibusblandiuntur , auxiliantur , quin etiam, & pifces infalodegentes, præfertim qui proximè defcribuntur. SEds Concha , Oftreacea, Murena Ed Venus orta falo nunquidin eofuæ libidinisfomites non iuueniet? Inueniet vtique; & quidem maiores quicunque pifces vel quia fatus concitent multos, velquod falfos cumulentfuccos tentiginem proritant . In primisveròoftrea, & concha rei faciunt Aphrodifiæ, ob dapfile , fimulque flatuofum quod præftant ali mentum. Et hinc fortè Mythographi Venerem concha vectari finxerunt, & Martialis epigram. 13.82. C D Veneris certaminaplurimum commendantur: illum audiamus . Libido fiquid aliud alimenti exuberantiam exigit ; ex quo fit, vt qui cibi valde nutriunt, ifint accommodati ; atque ex pifcibus polypodes apti funt ; excitare enim Ve- neremmirumin modum exiftimantur . De Cochleis auctor eft Petronius Arbiter in fatyricon, vbi Polienum fefe ad Venereum conAlictum præparantemita dicentem inducit: Dimißacum buiufmodi pollicitatione Chryfide cu rauidiligentius noxiofiffimum corpus, balnéoque praterito modica vnctione vfus , mox cibis vali dioribus pastus, idest bulbis , cochlearumquefine iure ceruicibus baufiparcius merum . Ân fortè ob eandem caufam, quam de Oftreis adduximus? Speculentur ingeniofi. CAPVT III. De varijs quibufdam, atqueetiam prodigiofis Aphrodifiasticis , Exvarijs auctori. bus decerptis : T CHEOPHRASTVS libro g. capite zo. de hiftoria plantarum ignotę cuiufdam herbę meminit, ab Indo quodam delatæ tantæ ad Venerem ciendam efficacia , vt non comedentibus tantùm , fed vel tangetibus libidiné incendatadeo,vt quoties voluerint, toties coire valeant ; & addit etiam multos,quieafunt vfi,duodecies breui horarum fpatio egiffe. Quinfubiungit, Indum illum talis herbæ delatorem alioquin robuftum feptuage fies aliquando coiuiffe , vtile idem fatebatur , verùmfeminis effufionemfactam fuiffe guttatim, demumquevel fanguinem emififfe. Sed nefabellas muliercularum occinere videar, apponam verba ipfius Theophrafti, viri alioquin haud contemnendi , immo vti Ariftotelis difcipulus plene recipiedus, & extimadus erit . Hæc ipfa funt verba: Adremautem Veneream mirumimmodum herbapollebat, quam Indus attulerat : Nonenim folùm edentibus, fedetiam tangentibus tantum genitalibus vimdixere'vebementem adeo fieri,vt quoties vellentcoirewalerent. Etquidemquivf fue- 477 Geneanthropeial Lib.III.Trad.IV. 478. fueruntduodecies egiße dixerunt , Indum autem] A jinhibeat ? Id ego putarim ridiculum, & à fuper ipfum qui vel magna , atque robufta corpore erat, feptuagefies aliquando coiuiffe fatentem licuit audire;verum emiffionem feminis guttatim fuifle, demumque infanguinem deueniße . Mulieres verò vehementer etiam citari libidine cùm co medicamine vfafuerint,dicebatur . hactenus ille. Ioannes Schenchius libro 4.obferuat. radicis cuiufdam meminit, que in Atlantis iugis occiduisoritur, cuius efu libidinis intenfum excitari feruorem, & quod mirabilius eft , fi quis fuper eam vrinam reddat , ftatim feruida turgere libidine ; & virgines fi fortè fuper eandem aut ſedeant, aut mingant, illicò membranam , que diciturhymen, amittere,atque difrumpi , perinde ac à viro defloratæ effent , affirmet , ftitione , Plinianisq. commentis haud multum. alienum . Scaliger exercit. 175, ait, reperiri in India arborem pyri fimilitudinem habentem , ac perpetuò virentem , fructusque ipfos pyris quoque affimiles reddentem , & Agnaçat appellari hanc autem effe tantæ virtutis ad fomitem irita ritandum, vtfuperet omnem fidem . ProfperAlpinusde plantisÆgyptij capite 33. affe uerat,colocafie radicem crudam, vel coctam comeſtam &ſemen multum progignere, & Veneris ardorem fouere Garcias ab Orto libro 2 , capite 22. Cuiufdam plante Bangue dice femen, & foliaprocliues in Venerem , reddere teftatur , Andreas Cefalpinus cuiufdam feminis goffipij fimilis monumentum facit mire virtutis, & efficacitatisad Genij tentiginem promouendam . Trallianus , & Gefnerus Scincorum partes circa renes naturalibus erigendis mirificas elfetradunt , & confirmat etiam Andreas Matthiolus , Plinius lib. 26, mira de althæa, &abrotanofcribit, quod nimirum illius femen alligatum brachio, huiusramus puluino fuppofitus vegetam, atquediu conftantem clinopalimfaciat ; idemque defcandice affirmat , DIV De Gallorum testiculis mira ! eleios, Ecentiores omnes vnanimi confenfu c brant ad vfum Veneris Galli tefticu quos in frequenti vfu quendam noftris temporibus Neapolis Proregem habuiffe, palam eft, cum fefe Veneris mulcebris tradiderat tor um ; nam ex iis contufa , ac piperata adhibe bat . Quain repro interludio facis ridiculo proferen dus erit infcenam Amatus Lufitanus , ir alioquinfatis catus, qui fecunda centuria Carat, 81 . Bin Scholijs hæc habet . Quum nobilis quedam mulier gallos exemptis testiculis eunuchos red deret: tefticulos , vt optimifucci nutrimentum pro marito in eduliumadiecto melle & aromati busredigit , qua cùmmaritus in cœna vefceretur, in Priapifmum deuenit , vt post longum cum vxore concubitum , ipfa jam lapfa viribus, nec amplius laborem ferre valens à cubiculo v. trique communi fugamfecit. Atmaritus furibundus pruriente adhuc materia , quum vxorem perfequeretur, nec ipfam aßequi valeret, quum alteri cubiculo occluderetur , ad› ancillas tres , vel quatuor domefticas fe direxit , quibus om nibus apprimè fatisfecit . Inaurora verò medico accerfito ( nam etiam num humor titillabat ) Gres in iocum trabitur , &femine viticis cum camphoraebibito , ac ex populnea linimentofu pra renes facto à furore illa , & Veneris irritamentis liber factus eft , hæc ille , Nec modo teftes, verùm &vniuerfaGalli fubftantia aphro difio certamini confert ; ideoque aliqui Gallum affumunt dempta cute, & interaneis , fale infar&umin vmbri fufpendunt , donec arefiat, mox vnà cum fale terunt , & pulueris huius drach. ij. in vino exhibent, Quid plura ? vel lapillus , alectorius dictus in ventriculo decrepiti gallirepertus virile robur in geniali thoro adauger . Cantharidis minima copia fumptis veretrum tendi, ac libidinem inflammari , teftaturinteralios Cardanusde fubtilitate. An quia renes immodico fatigant æftu ? An quòd fanguinemad eam regionem deducant, ipfumque ge- D nitabilemfuccum in proprijs vafis ebullientem præſtent ? Oribafius apud Aetium , &cumco veteres , &recentiores plurimi auctores credunt, ftellionemdextero pede geitatum penis floccitiei , & languori mederi; quare fic apudillum : Stellionem oftum quam tenuiffime conterito , deinde oleum affundito, atque ex eo magnumdextri pedis digitum inungito , coito; vbi verò à coitu ceffare voles, digitum ipfum abluito . Sed quid ad illud Plinij afferentis , quòd fi cinis ftellionís linamentoinuolutus infiniftra manu geftetur . Venerem excitet, fi transferatur in dexteram 4 A De lingua Anferis , Borace, &Capura. anferis linguam in cibo, aut potu affumptam fœminarum libidinem incendere . Eodem Lufitano au&ore centuria 2, fiboracis dimidium drachma in quo forbili affumatur, in priapifmum hominem trahit , quod idem confirmat Mercurialis confil. 48, Sicut Caphura obtundit luxuriæ feruorem , fic capura viua , quæ eft apud Perfas refina quædam , intenfum genitalium inurit pruritum . ᎠᎴ 479 Geneanthropeia! Lib. III. Tra&.IV. 480 " DeTurcarum Amphione.Dancin El Canodity Afleon cinerem ex eodembibi veltsuria coìtu vrinam, lutoque ipfo illini pubem , vide librum 28: capite 19. Hirci, & capre fel ad eundem pariter Ardanus, Scaliger, & Nicolaus Monardes vfum probatur ; Inde Serenusy? to amphionem illum , quo ad Venerem ciendan Indi, ac Turcæ vtuntur, nil aliud effe, quàm opum teftantur ; licet Amatus centuria 2. neger illun effe papauerisfuccu, fed alterius cuiufdam here: & fanè res admodum difficilis videtur quòd medicamentum hoc ftupefactiuum validum ac norcoticum Venerem proritare poffit . Gai ab Horto opium teftatur in frequenti vfu effed Mauritanos, non quidem ad Genium excita um, verùm ad quietem inducendam , animiq faftidia auferenda ; quod verifimilius eft; id aut nquomodo verum fit , & quaratio- B ne in tanta copia abfq; noxa ab Hifpanis efirezur, difcendum à Marcello Donato libro 4. de hiſtoriamirabili . Illud apponam tantummodo exSimeone Sethi, papauerfi cum melle edaturfe mini genitali adijcere , quod qua ratione contingat,ingenio fpeculare . Nam Chriftophori Acoftarationes , cur opium falacitatem adaugeat, infulfa prorfus , ac friuola mihi videntur. At interim , lector amice , vulgarem exue opinionem, qua creditur opium frigidum ; nampræcalidum hoc eft , vt inter alios doctiffimos viros Principem agit Platerus ; quòd fi recentioribus fidem deroges, rationibus faltem acquiefcas; nam qui poteft effe frigidum opium , quod odoratum, & graueolens, quod amariffimum, quodinflammabile eft , quod fitim , & faucium incenfionem inducit , quod dementat quod pruriginofum eft, quod diaphoreticum , quodque libidinem incendit? Vide fi placer Michae JemDoringium:neq; facrilegum putes à veteribusrecedere: nam vtcomicus ille monebat. 36 Nunquam ita quisquam bene fubducta ratione advitam fuit, ་་་ Quinres, atas, vfus femper aliquid apportetnoui, Aliquid moneat, vt illa que te feire credas , nefcias , Et que tibi putaris prima, in experiundo repudies. ExPlinio Aphrodiſiastica ab Animalibus defumpta . Oitum Stimulatfel aprugnum illitum item medullafuumbausta, feuumafininum anferis mafculi adipe permixto illitum. Item acoitu equi, Virgilio quoque defcriptum virus , & tefticuli equini aridi, otpotioni inferi poffint,dexterue afini testis in vinopotus proportione , vel adalligatus brachiali : eiufdem àcoitu fpumacollectarofeo panno , & inclufaargento, vt Osthanes tradit : Salpegenitale in oleumferuens mergi iubetfepties,eoqueperungit pertinentes partes: BiaD Acfuper illinitur fœcunda felle capelle Nec tandem ex eodem Plinioprætereundum, Crocodili maioris dentes e dextra maxilla Vei nerem non parumftimulare ; alliganturautem illi dextro lacerto . CAPVT IV. DePlantis, &animalium quorundampartibus, quæ vel exfignatura, vel arcana virtute Venerem inflammant, & foecun ditati opitulantur exlib.3.cap.44. Phytognomonie Ioannis Baptiftæ Portæ 194 N 1 1 【 ་ ! va AT VRA procreationi, generationique fatagens multas , rias demonftrat in herbis , &animalibus fimilitudines, quibus bomines proli confulere poffint : Generationis inftrumenta cocamus Scrotum, Testes , & Vuluam ; vnde Planta , que radicibus , fructibus , excrefcentijs, alijsque modis hæc demonftrant, ad Venerem valere, vereri non debemus Monflrant faba colis glandis fimilitudinem veram , & vulgofabam vocare folemus. Præterea Tbeopbraftus demonftransfa bagerminationem inquit: faba eademparte radi cemfundit, &caulem , qua etiam nexus filiqua rum confistit, inque ea veluti principium quod damgerminandi baud quaquam obfcurum ; in quibufdam ad mentula formam effigiatum fanè infpici poffit , vt etiam incicere , & maximè in lupino: adVenereas vires roborandas cognouimus fabam valere, cùmfitmultiflatus , &nutrimen ti obidà Pythagora damnata , quodreiVenerea proluuiumdetestaretur: Sic ciceribus , lupinis, & leguminibus alijs vefcentibus aeceditgenitura copia, vt protinus in Venerem ruant , &libidini alacriusindulgeant. Glandesprætereafummam colispartem ostendunt , quampræputium veftit; praputiumenim estpellis , qua glans tegitur , coles ipfepenis ; magna eft igitur inter gländem , & penis caput fimilitudo : fatifcente calice fumma glans aperitur, vt demptò præputio fummacolis apparetpars : nonab re igitur multaquis adpenis remedia ex glande fumptitare poterit . Glans in cibis multumflatumparit, ex Diofc. multum alimonia Simeon Sethi præstare dixit , quodflatuofum, & alimentumhabet , facile virilia roborare poterit: ob id etiamputo, Pythagoram àglanIdibus abftinendumpræcepiffe, Nunc è bulbaceo ge- 481 Lib.III.Tra&IV. 482 Geneanthropeix T: genereradicesfe offerunt , & plures quamprifcis | A memorate , quas omnes ab effigie x , ideft tefticulum vocan, ab effectu Satyrion, quod Veneris incentiua fint : fed Plinio, & Apuleio vnicusbulbusfatyrium eft : Genera orchidum plura funt; quegeminis conftat bulbis tefticulorum bumanorumeffigie, circa caulem in eorum origine per ambitumquamplurime fibrille , & capillacea infunt, ex quibus poffint alimentum capere vtpubelanefcunt, intuspleni funt liquidi fucci , vifcidi vt albuminis oui, quafi foretfemen genitale, filuofis locis , opacis vdifque multi plices funt, & varij quàm vt poflint enumerari. ftimulari putauit Plinius . Sifer eiufdem forma, & vt Opion, & Diocles tradidere ad eidem valet . Sic de napo , rapo , pastinaca . &alij, dicendum : funt & quadam plante, &animalia pubem referentia, quæadeadem valere iudicarem; namradices quædamin earum fummitate lanuginembabent, vt pubis lanuginem exprimant. Eringi lanuginofa folia circa radices babent , quorum radices faccharo , vel melk afferuate valent, vt qui eas ederint , falaciores euadant . Leontopodion circa radices lanofiore fiocco canefcit, ad amatoria valere tradit Diofc. Concha eftpecten vocata,quod femineäpubem reSole Geminosingreßuro florent omnes: In Thefferat, valet adVenerea, vt ostrea, quorum ſpefalia mulieres in lacte caprino bibere ad ftimulandos coitus, dixit Diofcorides , que omnia ex Theophraftoexcepit . Humanis corporibus vltra illa , que fanita tem , morbos , mortemque fpectant , alias quoque berbas afferre fuis viribus , poffe affirmant, vt putagenerandi feminis facultatem : ficut qui testiculus appellatus eft , & magnum ad coitum datumè lacte caprino efficacem effe . Affert , & fatyriumradicem mali magnitudinefuluam intus ot oui candidam, vtendum ea cùm concumbendi inceffit cupiditas ; fiquidem ea proniores ad Veneremfiunt. Aliud eftfatyrium erytrbonium, idest rubrum cortice radicis gracili , rufo , intus albo , non fecus atqueſcinchus libidinem excitat etiam fi manu teneatur , & magis fi bibatur ex vino . His fuccedit ferapiaspeculiari virtute fua, & mirifica Egyptijs veneranda Dea Serapidis augufto nomine dictus . Afimilitudine teSiculorum bulbi omnes Venerem excitant ex Diofc. Martialisad bæc . Cum fit anus coniux , cùmfint tibi mortua membra Gres est. Demonstrant & animalia, que eiufdem Bfintvirtutis aliquod infigne luxuria in instrumentis , Buteoni ex accipitrumgenere teftes teeni Graci Telex vocant, eis qui in Venerem infir тевое хо mioresfunt, Buteonis tefticulos cum melle decoctos recentes donant , & ftatim coibunt . Archelaus lepores androgynos dicit, vno , eodemque tempore alios implere , & exfe parere , quod nonnifi ex Superfluafeminis abundantia , & fœcunditate euenit , quodeius hirfutie fignificatur ex Ariftotele lib. de animal. generat & Problem: leporum vuluas, &tefticulos quidam Medici pollere putant ad coitum in viris conceptum in mulieribusexcitandum . Brileto, & Tharne ceruis,qua cerni renes funt ex Plinio , quod idem Aelianus ex Apione refert ; fed eius genitale valdè neruo_ Sum eft ex Arift.ceruini tefticulificci aliquampar_ tempotato, & concubitum excitabunt cum volu ptate, Hefichius , &Varinus : Gallis in coitu te fles grandiores fiunt ex Arift. quod etiam de Perdicibus verificatur , & de palumbis , & omniaad coitum valent . Genitale offeum in aliquibus demonstratur , & ad idem præftat , vt in lupo , vulpe , cane , & muftela videre eft: fic & animalia, qua nimia copiafeminis citò coitum abfoluunt , & præcipuè ea, que nonforis teftes , fed intus in lumbis habent ob amplexuum incommoditatem, coitum citius explere oportebat , ob id femper præparatam feminis copiam babent , с Nilaliudbulbis , quàmfatur eße potes. Dracunculus maior radice bulbofa donatusfingulari, & rotunda, vt tefticulus in vinopotus Veneremproritat : idem de minori dracunculo dicendum . Gladiolus radicibus geminis constat bulborum modo alterum fuper alterum infidente, quarum inferior gracilis , fuperior vberior , fuperiorem in vino potam Venerem Stimulare "Diofc. tradidit, Hastula regia bulbofa multis, radicibus testiculos imitantibus conftat , quibus Venerem excitari fæpius diximus cum vino , aut melleperunctis, aut bibentibus ex Plinio . Idem decroco, capa, allio , ampeloprafo , & cæteris dicendum eft . Sic & que oblongo corpore feroti oftendunt imaginem Porrum Venerem excitat adeo feroto fimile , vt in prouerbium abierit . eadem forma adolefcens capa : Plinius auiditas coitus putatur & cibis fieri , viro eruca , pecovi capa Apuleius amatorium effe Staphyligi numaixit: fortaße quòd Veneremstimulari hoc cibo fit creditum , & ideo conceptus adiuuari etiamprodiderunt ex Plinio . Raphano Venerem! D & à lumbis adtestes breuis est tractus . vt in ouiparis videre eft ; ob id ouipara falaciora , in ouis fubflantia maxima ad luxuriam est . Heraclides apud Athenaum: apud quem Alexis poeta quoque oua inter cibosVenerem incitantes numerat; & Auicenna pbrodigiofe libidinis perdix, fi contra mares steterint famine , vt in Animalium biftoria feripfit Ariftoteles auraab eo flante fiunt , pregnantes ; bianies exerta linguaper id tempus astuant , concipiuntque fuperuolantium afflatu , fæpè voce tantum audita mafculi ex Plinio , quod& Auicenna repetit , & Athenæus ex Alexandro Myndio Dimicant inter fe måres defiderio fœmlnarum victus in pugna victoris Venerem patitur . Proditum à Myticis est , perdicem fuifHh Se 483 Geneanthropeia Lib.III.Tract.IV. 484 perfe venatorem , qui matris infando amore cor- ¡ A reptus fit; dum verò vtrinque immodefta libido feruet, confumptus , & adextremam labem perductus eft : caro perdicis Venerem promouet ex Auicenna: oua in cibo fumpta vocat Kiranmides amatorium poculum, quia venerem concitant. Galli teftes in renibus babent . Alexander Myndius apud Athenaum veneris concitatores effe . Eadem Coturnici conueniunt , que de dice diximus. Gefnerus Medicus adipem coturnicis cum pauco elleboro ad vim Veneris excitandam membro pudendo inungit , teftes fub iecorebabet, vt ex eodem legimus . Attagena ca ro ad idem valet ex Auicenna. Pulmonis vulturini dexteræ partes Venerem concitant , viris adalligatagruis pelle ex Plinio . Aquila renun- B culi, & testiculificci in cibo , velpotu dati fiue viro , fiue mulieri concupifcentiam excitant . Succedunt bis quadrupedes ouipare, que teftes in renibus habent . Crocodilo testes intus adbarent lumbis ex Aristotele ; crocodili è dextra maxilla dentes adalligati dextero laserto coitus stimulant ex Plinio . Mirum, & de! fellionis cinere linimento inuolutum infiniftra manu venerem Stimulare : fi transferatur in dextram inbibere.Plinius , adVeneremciendam Oribafius apud Aetium ; stellionem vitum quam tenuiffimè conterito , deinde oleum affundito , atque ex eo magnum dexteripedis digitum inungito, & coito; vbi verò à coitu ceffare velis, digitum ipfum abluito, & idem apudNicolaum Myrepfum, Paulum Aeginetam , & Marcellum. Scincusfemen auget , & libidinem ftimulat ex Auicenna . Scincorum partes circa renes tan quam naturalibus erigendis efficaces bibuntur ex Tralliano : Plinius latera dicit , & eadem apud cæteros Medicos . Testudo fola ex corti catis renes habet ; tegumenti farina accendit coitum. Castor testes ad lumbos babet : fabulofa perfuafio est , & antiquitus explofa, quòd genitales partes fibiipfi vrgente periculo amputent, ob idfepetignari , vt Solinus fcripfit , & Andromachus in Theriaca ; & Agyptÿ bominem ipfum fibi nocentem defcribentes , caftorem pingunt. Cicero caftoremfe eaparte corporis redi mere dixit, propter quàm maximè expeteretur. Idem Alianus, &Iuuenalis : Eunuchum ipfe facit cupiens euadere damno Testiculi , quoniam medicatum intelligit inguen Contrafentit Diofcor. Plinius ex Sextio , & aly. Venerem auget, &voluptatem inactu virilia perungendo. CAPVT V.. Decompofitis nonnullis ad Venerea medicinis , & efculentis libidinarijs à Clafficis Autoribus probatis . A D libidinis illecebras communi ore commendatur à Neotericis oleum formicarum (vt ab extrin3fecis exordiamur) cuius compoCOM fitionem , & componendi modum , ita ex Arnaldo Villanouano defcribere placet. Accipe nigras formicas , alatas , repone eas viuas in amphoram vitreatam, &fuperfunde oleum fambucinum, ſuſpende per aliquot dies ad Solem , poftea colabis , onge teftes, virgam , & plantas pedum , optimum eft . Auicenna libro 3. fen. 20. tractatu 1. cap. 18. innumera fermè auxilia Venerem acuentia, & genitalia roborantia proponit , quorum cum fint obfcura pleraque , multaque cum defuper allatis conuenientia, hic pauca tantum recenfenda erunt ; Cæterùm qui pleniorifonte eadem libare cupit, auctorem petat. Sumatur ( inquit ergo ille ) lacertus in diebus veris , & decoloretur ,&mundentur vifcera eius, & impleatur faCle , & fufpendatur in vmbra donec exiccetur , cumque feceris illud, tunc accipe falem eius, & proijce corpus ipfius , & fufficiet tibi de fale eius res parua, minus quàmde faleftinchi, &c. D Lac chamelinum ab eodem commendatur viginti diebus hauftum . Addit infuper . Et de il lis , que currunt curfu proprietatum eft , vtfumatur veretrum tauri , & exiccetur , deinde teratur,& puluerizetur de eo res modicafuper qua forbilia , & forbeatur . Hancin Venerem energiam ideo fortaffis Auicennas tauri virga dedicauit , quoniam ille, rigidiffimè in libidine caudam intendit , adeo vt Gellius apud lianum libro 4 cap. 38. hæc habeat : Taurus tanto ardore genitalem neruum. contendit advaccam adiunctius, vt fine motu vla lo femen emittat , ac fi à muliebri genitali neruus inaliam corporis partem oberrauerit , vaccam rigidiffima intenfione vulneret . Vt propterea prudenter admodum , ac bafilicè Ioannes Eufebius Hierembergius in libro 11. cap. 3. fuæ hiftoriæ naturalis maximè peregrinę taurum, &non aliud animal effe illud , quod fub nomine Behemothlegitur apud Iob capite 40. ijs verbis. Ecce Behemoth, quem feci tecum , fœnum quafi bos comedet , Fortitudo eius in lumbis eius, virtus illius in vmbilico ventris eius. Stringit caudam fuam quaficedrum, nerui tefticulo- [ rum eius perpleſſi funt . Videnergo quam appo- 4 485 Gencanthropeia I Lib.III Tract IV 486 3 1 pofitè tauro verba aptentur. Sed ad rem . Rurfus habet ille . Medicamen vehementis virtutis . R. mellis anacardi , &mellis apum, &butiri vaccini partes aquales , efferueant , deinde bibatur de eo , quod bibitor tolerauit in vino;est enimmirabile . I Exeadem Auicenna ibidem capite 19. JA, a Nunctio ex pyrethro , euphorbio , & mufco inter peritoneum, & virgam, & partes ad. iacentesefficax est . Feltaurinum cummelle colato Capenarcifi cum oleo Sambucino . Staphi fagriacum oleocalido Adeps leonis , oleum de Ayrace. Vnguentum Rufi , quodapud ipfum Auicennam legere estvna cum iunctionibus centum. B sommom dEx capite 2015 comonarferol , ingold Iat fuppofitorium ex adipe anatis , &granis cotti, & pyretra inoleo de nuce Indica &dicitur quodfifupponatur collirium ex adipe afinieft mirabile Chifteria verò affumuntur exiure capitum, &pullorum columbinorum cumvitellis quorum &testiculi arietam boni funt ,quanda in clisterÿs ponuntur cong 1990 , ɔsdi . uitnemede" an EdstoquExrcapite 219 - dam want •kjo meurdur.200m DM : omnomy of originodd quidam dixerant, ille qui affiduat.com- & intro refundunt ad renes , & ſpermática vaſa Secundò dicérem, quodeft fpecies folatri , quæ nuncupatur Alchechengi officinis , &à Diofcoride Halicacabou & phyfalida , quæ vṛinam , mouet , & renibus confert; hæcrideo poterit etiam Veneri auxilio effego devies Contravulgi opinionem vinum recens, &non vetuslibidini opitulatur, &ratio eft , quoniam recens inflat , & vetus generofum difsipat vaporem Genio inferuientem . Ideo Auicenna locis citatis aiebat: Aqua verò funt ficut aquaferrea , & vinumnonum; antiquumenim fubtiliat vaporem; &refoluit eum, &nocet, p Fallopius ad genitalium robur, ac tentiginem huiufmodi parat electuarium in libello fuo Arcanorum . t R. noctilucas preparat. num.ijjazdilSpecierum aromatrof,) ell Diambræ roll on an , I. pulpe carnis nucis indice vncp pupku senice feminum cinare excortic. vnc.i. Tritis optimè terendis mifce , & cum fuffie cienti quantitatefacchari ele&i diffolati cums) aquarofacea fiat electuarium cuius cochlear accipiatur ante cœnam, & anteprandium ima mediatès. ARE, SURG 107 £ logji.dob " Preparantur autem noctilucæ hoc modo: } Recipe illas viuentes , & pofitas inflinted raro, fufpendas fupravasyin quo bulliar acerum acre, donec interficiantur à vapore illo Engftionem paßfecum & bibitfuperen lac les anturin oleo amygdalarumdulci per diem inlaco aque fine ceffatione est erectus , & multi Spermatis ; & albumen qui eft ei plurimi juua. menti etiam multiplicans sperma , & cerebella animalium, &medulla corum, & canerifluuiales omniaiftaconferunteis valid on th er Verùm diceshic quomodo albumen our & cerebella Veneri cienda aptafunt, cùm fint val de frigida ldeo hæc prodeffe dixerim , quia multumfpermatis gignunt, & quoniam latus affatim excitant, qui adipfamtentiginem quam maximè conducunt, qua eadem. ratione com mendat idem Auicenna cap.18: Diatragacans thum quoniam , inquitiile, inflatali kes muubus Arnaldus pilludas ad augendam Veneremita paraolin ogia scorsîr ironq Leoncimamuist STR Fœniculi aff, aimingoofdsdong mat Semfinis eruci qoq frigo Terelacte vaccind, &formapillukasinimo dum fabadatres cum vino , & cum voluerit dormire vogar corpus cumaceco;oleo, fùcco folatrifimulmixtismo , mobiqzon víc.2. Sedhis ftatim exoriturnoncontemnenda dife ficultas, quopactofcilicerfolatrum, &acetum, que funt frigida , indaftaiuuent, ciantque Ve nerem listing boxom si evader Duplicimado ex mooicenfurefponfum veting Primò quidem frigidas inunctiones iccirco iu Fare poffe, quodmatidum cohibent calorem y C D tegrum , demum terantur, &mifceantur , &poteft ipfarum maior copia addi ele &tuario fed catie , ne multo maior addatur . Cæterùm fequens 餐 electuarium tanquam energificum ex Francifco Frigemelica apud Fallopium recenfetur , fuli denon > onu da on Saccharirofacei vnc.ijungda pozan chipociſtidos drach..si 2 einpinéorumsins mi amigdalaruman.c.I. Sor -Juiz n. Amili Stncimijan )eniten , drach.í . ⠀⠀ -om &cumfaccharo rofaceofiat ele&tuar. -Eft in vfu notis temporibusapud Seplafia rios Diafatyrion,cuius formulapecenda erit ab Autidotharijs , & præfertim à Mefue , qui bafili cam verèdefcriptionem exarauit , cuius infuper extractum Paracelfus proponit, omnium vali- difsimum mshindidit tongue ilman toms apnialcititetur¶ norgefisi nitro Diapreputiatum ex Nicolao de igin 8,290goiSanita Saphia : marionng ni2. Voeledaria , tefte Reinero Solenandro confil. fect. 4 gonima, fiue fpermatica valdèque Aphrodifia Nicolao de Sancta Sophia tribuuntur, Diapræputiata nuncupata , quorum alterum celebrius , atque efficacius hic afcriHh 2 be- 211 487 Geneanthropeiæ Lib.III.Tract.IV. 488 bere præfentaneum ratusfum , B. Tefticulorum Satýrionis viridium, bauciæ ,fecacul, nucis Indica , piftacearum , pinearum mundatarum an. vnc. I.S, caryophyll. Zingib. anifi , linguæ auis , feminis erucæ an. drach. 5. cinnam. femin. bulbi an. drach. iij. Cerebrorum paffer. num. xxx. Ambræ fcrup. 1.Mofchi gr. vij..mell. q. s. mifc. fiat electuar. de quo cochleare fumatur. Arnaldus idem ele&uarium defcribit , quo , vt loquitur ipfe , nullum melius inuenitur ad libididinem augendam, &eft huiufmodi ... A Recipe vuam paffam, daucum domefticum, & abijce interiora, tere diutiffimè cortices, & ad junge libram vnamgummi arabici , pone in frie B xorium ftamneum , &fuper adde vnciam vnam olei fefamini, frica, &pone libras tres mellis, dimitte vfque quocondenfetur, vitellos ouqrum fume quinque, admifce, abigne remoue, & adde galangedrach.ij. feminum vrticæ, piperis longi cynamomiele&i, caryophylorum, feminis rape, & ceparum, feminis dauci an. drach. ij . & commifce diligenter , fi volueris tingere, adde croci drach.ij. & poftea reconde in vafe vitrco, & vfui ferua mo.is Io. Baptifta Porta hæc addit poftremò: Si quis autem certando velit mulierisfemen moue. re,colis glandem mofchi,& vulgo dicti zibetti,caStorei , cubebarum, & olei bene afpergine irrigato , vel borum vnum: coeuntes enim largè mouent .. 1 Sedheus tu , quisquis es, qui heclibenterlegis, vt ijs aliquando vtaris, fcias velim , vfum eorum interitum properare , & vitæ curfum ocyus obtruncare . Quòplus fructificant arbores , eòfenefcunt citius: vbiolera proferunt femina, tunc arefcunt properè . Ita demum natura comparatum eft , vt fpeciei conferuatio, & productio,indiuiduorum corruptione , & interitu efficiatur . Potius ah potius affuefce libidinem obtundere, & Venerem infringere , vt dies proroges, vitamque viuas incolumem. PræuoJuptatis momentaneo libamine, iuuentutis florem ne recidas , annos vitæ fuaues ne refcindas . Veneris vectigal paruum eft languor, mediocre morbus,fummum verònex . Quid præterea ? Voluptas cedit, manent perpetuò incommoda: jcu oculi euanefcit libidinis flamma, amiffa fanitas ægrè reſtauratur: Præterit lafciuus amor , penitentia nunquam cordis relinquit penetralia. Hæc in gratiam eorum , qui funtfegnes, & frigidiin Generationemfcriptafunt; tu fi coniugio prócules, pete contraria : in vfum tuum erunt vitices , falices, camphora , cicuta , nimpheæ, & fimilia. Ergo caue, C CAPVT " VI De viro, qui verberibus, &plagis cruentis illus feruentius libidine inflammabatur, & fuauius venerea voluptate mul cebatur. A PHRODISI AM voluptatem`blandicijs excitari , delicijs aduocari, atque illecebris expleri, fciunt omnes; eandem complexu molli , contactu leni , dulcique ofculo titillari : vel contra preffura comprimi , dolore infringi, mærore, ac infuaui fenfatione ablegari , detretat & nemo ; fiquidem vt alibi. Nutritur inter lætafortunabona . Seneca. Necfolet in maftos illa venire thoros. Ouid. Mirum ergo, &prodigiosè mirum,quod adiuratiffimi fcriptores tradidere , extitifle nimirum non multis antefeculis virum , qui ab ictibus, & flagris præceps in libidinem agebatur, & quò diutius , ac vehementius vapulabat , eo ardentius, & auidius in libidinem properabat ; adeo vt Rhodigino loquente : Nefcires, vtrum affecta ret auidius verbera, ancoitum: nifi quod illorum menfu libidinis voluptas constabat . Proinde extentisfeprecibus difflagellari expofcebat , pri die quam idpatereturflagello aceti afperitate obdurato ; quodficonuerberator lentius agereforet vifus , velutextimulante rabie conuitis inceßebat : nec factumfibi fatis arbitrabatur, ni inter cadendumfanguis fefe oftendißet . Bone Deus quid hoc eft? An quicquam referripoteft prodi giofius ? quando nam voluptas ex dolore, dulcedo ex amaritudine , pruritus e cruentato vulnere originem duxere ? Autquomodo eadem via in fupplicium , & in delicium itur? Prodigiofi euentus caufam in medium ferre vfque adeo arduum exiftimo, vt faciliuscrediderim naturæ omniumfympathiarum, &arcanarumproprie D tatumrationes a priori afferre . Ergo nihil faltem probabile comminifcetur ingenium ? Porrò paucis opinionem propalabo . Exiftimarim, virumillum craffiffimos obtinuiffe a natura fpiritus, nec nonta&tus organum obtufum, & mo dicifenfus; atque infuper genituram craffiorem, torpidam , &nihil turgentem; quareilli verbera pro leni vellicatione inferuiebant; ex quo inſupergenitura ad orgaſmum agebatur, torpentes, hebetefque fpiritus excitabantur, atque atte nuabantur, vnde mox ad genitalia facili negotio prorumpere valebant . Etenim perinde ac apud fillos, quiexquifitofenfu tactuspræditifunt, lenis manuumattritio,& illecebrofus cótactus Veneris 489 Geneanthropeix 495 Lib.III.Tract.IV. dentem pinguedinem fingulis ferè noctibus ad farcinam erogandam pluribus in partibus hyrudines applicabantur nullo ferè fenfu , & ob cutis craffitiem non nifi oblongis acubus à fomno excitari poterat. Quid ergo mitumfi vel vulfationem, adeo vt illa potius voluptuofam pruriginem inferant ? Adde quòd fanguinis etiam craffities hebetem efficit fenfum , cuius ratione &cutis infimul denfitate oriri crediderim , vt afinifuftibus , & baculis parum lædantur ; imo illis pinguefcant potius , quod nimirum non eft vt ridiculum reijciendum . Siquidem perinde ac in hominibus frictiones pinguedinem conciliant ex humorum, &fanguinis ad cute m prolecta , ita in craffioribus , ac denfioribus animalibus,&saguine imbutis craffiffimo, vtfunt afini,fuftes, & verbera pro frictionibus erunt, quibus attenuatus fanguis ad cutem ipfam prole&tatus in adipem degenerat . Atque hæc omniain propofito viro conuenire potuerunt; quocirca flagra non dolorem , fed pruritum potius inferre valebant , atque ex ijfdem fanguis torpidus gemturaftagnans.immobilisq. , ac fpiri tus hebetes excitari,quibus mox in libidinis flam mam ille idem trahebaturnimanyer ris excitat igniculos; fic apud eos , quihebetio ri,&ferequerquerofunt imbuti cortice, verbera & flagraperinde, ac iucunda frictiones.iucunditatem , & pruritum excitabunt . Quòd autem huiufmodi habitus corporis reperiantur, nempe denfiffimi, obtufi , &penè lapidei , lucencra, & flagra inadipofis obtufam pariant fenclarius eft ; videmus enim palàm rufticos , & inter hos querqueros terra veluti molli pluma cubare , lapidum i&u non frangi , baculo non malè affici , dolore ferènullo torqueri : ita obduratamferuntcorporis cutem . Rurfus id ipfumacceptum referri poteft cutis pinguedini, ex & obæfitati , ob quamfæpe fenfum referunt animaliaitaftupidum , vt abfque dolore fodiantur, & vulnerentur; ita Gabriel Fallopius libro de decoratione capite 7 fe vidiffe teftatur inB homine præpingui ita corium incraffatum , vt ratione excedentis neruorum impactionis fenfumamiferit. Itaquoque Plinius Naturalis hiftoriælibro 11.capite 36.fuibas viuentibus carnesabfque doloris fenfu à muribus arrodi interdum fcribit ; lubet afcribere textum : Plerifque animalium eft pinguedo fine fenfu, quam ob caufam fues fpirantes d'muribus tradunt arrofas, Quin&L. Aproniconfularis viri filio detractos adipes, leuatumque corpus immobili onere. Ita Dionyfio Heracleotarum Tyranno, ob exce- l O en ie : segit .nuplo andanal on ruladą ws), olind ་་ ། Finis Tertij Libri Gencanthropeia Ioannis Benedicti Sinibaldi . TA. ཐ་ དད་པ () ་ g with the tubs G , di At qe22 psws siistot 0 Má pomnobivus fo.limon, bure id 700 tranded a Fast Filmatos BRA 69154 empiter Alp boys slots i ating a few many må stars of w .qs0 Yobom gi 960 - Ban .102 aalaga vainiga alo alles, ILA .q6) afrodona abanig na may sQ MILFK.qsO 491 422 3q Fandi en fisiSYLbrLL A B V wyd adibanqn auditur TRACTATV VM, ET CAPITVM, Juv lov @ mutica -nst anquæ in præcedente fecundo libro Geneanthropeia - qui ouiqulov zuine , ..lla av deba in 2000i molemaszumsbiv : de animal cachondi non multe..onda's BA Cruys , continentur . om inoy ( 53 201209 -up - ed 193 dit 75 . Numeri columnas denotant ; folùm in principijs Tractatuum MEJETUL paginam indigitant do fotoq into som 562tum ein continin boup.com • femboysdiq endis in Lm9700 bozinugati meroŁ09925 -insanditolaeb os , endi . Mere ni -s aut¶v.omit!facto dite monogra 3919 2ndinoifid our eyedaoy & magi men be eingent entruste Dad ShoJA.1monogob menika nj 201 Cuprouser guirounos en 7 willego q -og mining but merelob non nin zingat mobilize our . delay TRACTATYS PRIMVS. msi cinitiḍil ofyour audiun pozo Cap. I.

• இ

Degenitali maris instrumento, feu cole virili , eiusque apta conformatione : vbi de Ofcillis , Fafcino , Ictiphallo ,feu phallo declarantur aliqua . 3052- Ancuncta animalia feminalia membraobtineant, num cjufdem natuCap. II. Virilis penis anatomica obferuatio , & eius fubstantia per fingulas particulas compendiofa examinatio . 309 Cap. III. An potuiffet natura commodiùs alibi viri genitale collocare; Et cur vnum tantùm , non duo ediderit . 312. Cap. IV. Quaratione , &à quibus caufis fiat Priapi erectio . 314 Cap. V. bum - 15 mins ontwagen de do • di evigoili Dizdek nji porta After Stibiy oration drslerɔni muitoɔ si 12 m4 Chci sqmai mutsjrzon 20 (95 AlanisИ enim suponga ! dismoniy endiul de sti s

• 18

- Dunari vodan ibori zudimi mìusî dine stala : xor orditoleado' , heim neonon de gemino in ÿfdem forami AG Cap. XIV De Preputy Phimofi , atque refima doingenti, mole eiuſdem. 343.moig Cap. XV. De viris quibufdam Onobelis monstruosè mutoniatis . 344. Cap. XVI. Quibus planetus, in quibus fignis, cuique Cali domui ex Astrologorum opinione fubiecta fint genitalia . 348 Cap.XVII . Proponuntur varia Problemata ad virifeminale membrumpertinentia . 347. Cap.XVIII.An penis intenfio,&erectio fit naturalis actio , velanimalis . 350, TRACTATVS SECVNDVS. An penis vel in magnitudine , vel in paruitate excedens Generationi in commodet , vbi etiamde eiufdem reci - Ca p tudine lafa . 318. Cap. VI. De producentibus virgam. 320. Cap . VII. De menta ad generationis bumana opportunitatem amplificanda . 324. Cap.VIII. De penis vafta mole diminuenda . 328. Cap. IX. Cap. X. Cap,XI. De nodo Verpa . 330. Deignauia phalli . 332. De penis paralyfi. 334. Cap. XII. De colis proteruia , acpalpitatione, vbi de Friapismo , ac Satyriafi. ne, Cap.XIII. De pene ,feu glande imperforatis , Cap. De Testibus , eorumque natura , neceffitate , munere , & accidentibus. Testium onomatopeia, dißectio , & edumdemper fingulas particulas anatomica examinatio 351. Cap. II An cuncta animalia teftes habeant, & cur non omnia eodem loco , & ea dem ratione à natura receperint . Cap. III. Cap. IV. 354. An , & qua ratione teftes fint corporis partes principes . 356. An vera fit Aristotelis opinio de testibus , quòd ipfi femen haud parent , fedfint vt pondera fpermaticis vafis appenfa . 361. Cap. V. Teftes ex vera opinione fanguinem in 493 494 infemen conficere, eique plafticam A facultatem tribuere . 35. Cap. VI. Cur natura binos testes in maribus effinxerit, vbi de Monarchis , ac Triorchis. 358. Cap. VII. An, & qua ratione verum fit , dex trum testem producere mafculum , finiftrum veròfœnellam . 370. Cap.VIII. Defingulis teftium , vaforumque Spermaticorumtemperamentis, eorumqueindicis . 374. Cap. IX. Testes à natura vti optima temperie , ita admirandis viriutibus , ac varijs medicinis fuiffe infignitos . 377. De teftiumexuberantia diminuenda . 381. Gap. X. 382. B ra 1 , nec extrita ad veros Eunuchos pertinentia 413x 3 Cap. XII. An & quaratione mulieres caftrari poffint. 415. Cap. XIII. An poffit quis per incantamenta , maleficia ligaminis dicta impotens ad Generationem reddi . 419. Cap. XIV. Quo pacto à Demone coeundi , a generandi impotentia immittatur . 423. Cap. XV. Quibus indicijs dignofcatur affectus naturalis impotentia à maleficio . 415. Cap. XVI. Anfint olla præferuatiua , & curatiua remedia malefica impotentie , feu contra Damones nature auxilia¸. 430. Cap. XIII. Que fint ista res naturales , quibus Dæmones , eorumque maleficia deturbantur . 434. Cap. XI. De testiumparuitate ad vfum generationis adaugenda Cap. XII. Defitu teftium immutato , vt eleuatione,feu occultatione illorum in abdomine , necnoneorundem demiffio- Cap. ne, aut elongatione . 383. TRACTATVS TERTIVS. Cap. I. De Eunuchifmo , vbi de Apocopis, Spadonibus , Eunuchis , Frigiais , & Maleficiatis. 385. De caftrandi ratione ex Paulo Aegineta, Ariftotele recentiori quodam auctor . 385- Cap. II, An, & cur fi vena fecentur prope aures, bomines infœcundi reddantur. 387. Cap. III. Quare Spadones , & Eunuchi Generationi fint inutiles , &hi an differant interf . 391. Cap. IV. In quas corporis partes abfcedat in Eunuchis bumor genitura , qui ad testesprimò , mox adpenem in re Venerea deferri debebat . 392 . Cap, V. Defrigidis . 395. Cap. VI, Cur pueri , fenes , & agrotantes fint impotentes 398. C Cap.VII. De Veneris abfoluende impoten- D tia cum aptitudine , ac defiderio . 400. Cap. VIII. Cur vinolenti , & ebrij fint ad Venerem impotentes : Cur femen orum infœcundum, & qua ratione Lotb ipje temulentus & coiuerit , ¿ genuerit 403. Cap. IX. Quidfit , quòd qui amifiam diu exarferint ,fidetur tandemfruendi licentia , frigent aliquando . 407. Cap De clinopali nudipedali . 411. . X. Cap. XI. De Temporario eunuchifmo , feu XVII. De quibufdam gemmis , & lapidi. bus Damoni, eiusque maleficijs arcanaproprietate aduerfantibus 437. Cap.XVIII.De remedyjs contra Damones , maleficia ab animalibus , eorumque, partibus defumptis 439. Cap. XIX. De compofitis quibufdam antidotis in Demones, & milefici 442. Cap. XX. Vana quædam , poetica , astrologica, fuperftitiofa , &penè ridicula Ďamonum, & maleficiorum remedia . 445 Cap. XXI. De fupranaturalibus, vel fpiritua libus ad maleficia , Venerisque impotentiam auxilijs . 448. Cap. XXII. De maleficis naturalibus , feu de rebus Venerem naturaliter infringentibus , & libidinem extinguentibus . 449. Cap.XXIII De compofitis quibufdam libidinem infrenantibus , & femen exiccantibus ex Auicenna . 457. TRACTATVS QVARTVS. Cap. I. Cap. II. De Apbrodifiafticis , fiue auxilijs naturalem potentiam ad Venerem exeitantibus , & confortantibus . 457 De ijs , qua Venerem extrinfecus , ac dolosè ciunt auxilijs . 419. De fimplicibus quibufdam libidinem acuentibus , & Genitalia fufcitantibus 471 Cap. III. De varijs quibufdam , atque etiam prodigiofis Aphrodifiafticis , ex varijs auctoribus decerptis . 476. de antiquoruminfibulatione , vbi plu- Cap. IV. De Plantis , & animalium quorun 495 496 Cap, V. rundampartibus , quæ vel ex figna- tura, vel arcana virtute Venerem inflammant, &fœcunditati opitulantur ex libro 3. capite 44. Phytognomonia Ioannis Baptifta Porta . 480. De compofitis nonnullis ad Venereamedicinis & efculentis libidinaryjs à Clafficis Auctoribusprobatis . 484. Cap. VI. De viro , qui verberibus , &plagis cruentis ictus feruentius libidine inflammabatur, &fuauius venerea voluptate mulcebatur . 488, I! 62 . ན . IO BENEDICTI SINIBAL DIS LEONISSANI Archiatri, & Profefforis Romani. GENEANTHROPEIAE, ideft DE HOMINIS GENERATIONE. LIBER QVARTV S. De muliebribus organis ad conceptionem ritè paratis . AdIlluftriffimum , &Reuerendiffimum D. D. CAESAREM FACHENETTVM Archiepifcopum Damiatæ , &apud Philippum IV. Hifpaniarum Regem Nuncium Apoftolicum Refidentem.. SQVEADEO me tua deuinxit humanitas , Illuftrif fime, & Reuerendiffime Præful , fic animum rapuerunt fuauiffimi mores , vt nullam præterire occafionem valeam , in qua tuarum virtutum, &meæ ergate obferuantiæargumentum nonproferam. Quare cùm prælo tandem hæc mea Geneanthropeia committeretur , operæpretium duxi & grati monumentum animi explicare , & fimul fapientiæ tuæ, fummæque probitatis decus eximium concelebrare , vt his tanquam Palladis Gorgone tutiùs muniretur, ac tanquam Phœbeo nitore plurimùm illuftraretur . At quis licet eloquij magifter Ifocrates tuarum laudum pelagus attingere , nedum tra- tranare valeat? Haudfanè mihi tribuo tantum : fatifcunt ingenij mei vires , vbituarum virtutum immenfumobijcitur ftadium . Ampliffimam tamen gloriarum feriem breuiffima epitome coarctare fas eft . Nempe inftar omnium dixiffe fat erit , quòd vni VRBANO VIII. Pontifici Maximo , &Sapientiffimo vnicè commendaris , ac triplici nomine probaris , vtpote NATALIBVS, SAPIENTIA, AC VITA INTEGRITATE. Quibus poteras, Illuftriffime Antiftes , maioribus titulis cohoneftari ? Aut a quo Dignitate , vel Sapientia altiori Principe laudari ? Nimirum trigeminaifthæc tua corona iam vniuerfo Terrarum orbi præfulget. Nam quoad origineminprimis, Pronepos es Innocentij IX. Pontificis Maximi æternæ memoriæ Principis , cuius incomparabilem in regenda Ecclefiæ Mole Sapientiam , ac Pietatem , vtoptauerat Roma diu , ita immaturè nimis deperditas anxiè deplorauit . Sapientiæverò tuæ columen abundè teftantur delegata a SummoPontifice ampliora munera , & maximè quam geris impræfentiarum in magna hac mundi cataſtrophe Nuncij ordinarij apud Hifpaniarum, Potentiffimum Regem prouincia ; In qua nimirum fingularis præcellit prudentia , mira dexteritas , atque fides inenarrabilis . Probitas demum , cafti. que mores ipfiper fe micant ; fiquidem nihil de te nifiæquum , &relligiofum cogitari , nedum afferi poteft . Profectò Bononia primùm ab Adoleſcentia tua perennium ftudiorum , atque honeftiffimævitæ fpecimen fumpfit . Romadeinceps in maximis Apoftolicæ Sedis Oneribus eximiam in iuuentute integritatem , & irreprehenfibilem iudicij lancem experta eft . Iberia tanden in auctoritate ampliffima admirata eft animum nihil degenerem , fed abomni corruptione alivuum , atque diuitiarum contemptorem. Vnde fas eft vnicuique vaticinari , ac tuis tantis virtutibus certis aufpicijs adhuc maiorafpondere; nec longè diftas , fi Sacri Romani Apollinis cortine non fallunt , à fplendidiffimo dignitatis cardine. Et ego in primis , quem fpirituali infuper vinculo dignatus es, cùm filiolum meumtui Nominis, mihique propterea dilectiffimum , tamlibenter ad Sacri Baptifmatis fontem fuftinuifti , a fummis Cœlitibus cum Neftoreis annis honorum , omnifque fœlicitatis faftigium inftantiffimè deprecor; Vale . tr 497 498 GENE ANTHROPEIA I DES T DE HOMINIS LIBER GENERATIONE. QVARTV S. De muliebribus organis ad conceptionem ritè paratis . PROEM IV M. OMMODA Generationivirilia huc vfque conftruximus funt modò muliebria retezenda , quatenus conceptionis opus ritè perficiatur. In his benigne lector , nihil minus naturæ artificium , ingeniumque admiraberis ; nam A Dedaleas artes afpicies, Cyprignę labyrinthos ingredieris, Priapi hortulos calcabis , Theatra Generationis percurres, Genij campos metieris , opice voluptatis mineram adinuenies , vitæ primumconceptaculum agnofces, originemque contemplaberis tuam . Hucfige , lafciue , oculos: mifelle quid concupifcas, attende : curde lires amans, & amens nofce: quò tua feratur extremalibido,difce petulca nimis , & mulierofa iuuentus : Hæc meta tui laboris improbi, hoc tuæ nequitiæ ftadium , &vnum gynecoma chia gymnafium. Intende animum, mox. TRACTATVS Fuge crudeles terras , fuge littus auarum PRIMVS. ~De natura , fitu , conformatione , aptitudine , confpiratione , &motu muliebris conceptaculi , necnon de quibufdam prater naturam affectibus , qui pudendo , vteroque adnaſcuntur. 67 PR AE LO QV IV M. I-L minus ingeniosè natura fagaciffima mulierum fabricauit inftrumenta, quæ Generationis humanæ liturgie deferuire debebant . Quinimolongè maiorem in his impendit induſtriam, quando organa ipfa non modo vt virilia adfoetus productionem conueniunt ; verum eundem vlterius excipiunt , fouent , nutriunt, feruant, atque ad vltimam vfque perfectionem deducunt. In hoc muliebria præftant; Ex hoc magis matri conceptus debet, quæ in filiorum generatione proculdubio plura fuppeditat , femen , fanguinem , locum , alimentum: Aperiamus ergo vafa , qua femen; venas , quæ fanguinem ; cellas, que locum ; meatus quæ alinjentum ortui, conceptionique tuæ detulerunt . ་་་ .. B Expendamus omnia, nec loci ftomachemurfæditatem, fi quæ infit; nam cuncta, quæ ad Generationemfaciunt, præclara nimis , ac fummèdecorafunt cenfenda . Qui aurum effodiunt, ipfius terræ nigredinem, ac fulphureum vaporemnon detrectant; qui margaritas venantur cónchilia quamuis obfita fitu non abhorrent : qui odoras petunt rofas, acutiem fpinarum nihil oderint Ita qui profem vult parare , nec maleolidum conceptaculum , eiufque ambages luridas nec canofa excrementa naufeari debebit . Ideo ex anatome difce vteri , aliorumque inftrumentorumfubftantiam, fitum , capacitatem , connexionem, &reliqua omnia ad conceptionem ne-' ceffaria; necnon affectus aliquos præter natuCram vteroque qui pudendo muliebri , fi adnafcantur, aut Venerem præpediunt , aut conceptionem fieri vetant , 819 CA- 499 Geneanthropeix Lib.IV.Trác . 500 CAPVT I MuliebriumGenitaliumcompendiofaperfingulas partes diagraphia . Σ KVLIEBRE clauftrum genitale conceptioni dicatum quatuor præcipuis partibus integratur fpermaticis vafis tumpræparantibus, tum deferentibus; teftibus, vtero, & pudendo ipfo ; cuncta hæc fingillatim examinemus laconicè; nam alioquinfingulas adamuffim particulas delineare,ac defcribere,longumforet opus, Hysterographiam plenè habere quicunque voluerit , Anatomicos: Neotericos perlegat, atque inprimis Andream Laurentium, quo vixluculentiorem, & elegantioremalterum eft inuenire anthropographum, cuiuspropterea libenterveftigia fequar , & vel ipfis interdum vtar verbis, De vafispreparantibus , Emen præparantia vafa non fecus , ac in JA ¡ dum, dum conceptio fieridebet . Secundo verò poftquam facta eft conceptio , & os vteri conniuet, in ceruicem effundunt . Cùm recens hæc, & pulcherrima fit obferuatio, iuuat Auctoris verba apponere , Sic ergo doctiffimus Laurentius libro 7. Anatomia capite 9. Non enim, vt Anatomici omnesfentiunt,tota in vteri cornua obliterantur, fedinduos velutramos dirempta ; altero ampliore,fedbreuiore in latera vterioornyadictaferuntur:altero anguftiore,fed longio - reper latera vterini corporis inter membranas excurrentes ad finem oris interni , velprincipiumceruicis definunt , Illofemenin vteri fun. dum eiaculantur mulieres ; hoc verò dum conceptionefactacontractus eft vterus, conniuentque Bexquifitè illius ofcula omnia, femen in ceruicem effundunt. Nam cùm omni die coire poffit grauida,femenque effundat, non pateret femini cauitatemingreffo exitus : aperiri enim omni die omnique bora interius ofculum,non est verifimile; femen autem retineri citra noxam non poterat, quia extravafa, nificoncipiatur, putret , ¿ peneni naturam induit : effingendus ergo cana lis non infundum;fedin ceruicem vteriJemen eructans. Meatus bic ijs , quenon conceperunt» ita exiguus eft , vt nifi accuratè fecuerisfenfum fugiat ; in grauidis ampliffimus eft ; propterea grauidas in coitu magis oblectari puto , quia longior eft ductusper ceruicem membranofam excurrens.Hactenus Andreas, cui pro hoc mirabili naarcano Phyficorum fchola perpetuò debet, viris, quatuorinfœminis reperiuntur, duæ fcilicet vena, totidemquearteria, quarum fimiliter exortus conformis eſt ; nam arteriæ à magna arteria , vti à trunco exoriuntur ; vena dextura tra a trunco defcendentis caue procedit, finiftra ab emulgente ducit ortum ; fed ambæ diuerfo modo in mulieribus, ac vicis diftribuuntur, in his enim vafa hæc rota adteftes , &epididymida feruntur ; in tam arteriæ , quam vene bipartitò finduntur, & eorum maior por- tio in epididymida, ac teſtem abfumitur, minor ad vterifundum defcendit . Vide Vallefium , Columbum, Vaffeium, & Laurentium . Devafis deferentibus, Modòab his præparantibus duo deferentia magis quàm in viris flexuofa, vt viæ breuitas flexuum multitudine rependeretur . Hæc ipfa præterea defe rentia circa teftes lata funt admodum, at vbi recefferunt ab ijs , anguftiora euadunt ; fed iterum reddita ampliora, non quidem ad veffice collum, vt in maribus, fed ad vterumdeducuntur; qua in re elegans infertio ab Andrea Laurentio reperta obferuanda erit : nam non tota in vteri cornua obuoluuntur, fed in duos veluti ramos diuiduntur , quorum vnusamplior , ac breuior advteri cornuafertur ; alter anguftior , &longior per latera eiufdem vteri inter membranas excurrens ad ceruicem illius definit ; primoillo meatu mulieres eiaculantur femenin vteri funD DeTestibus. Eftesfœminæ ex Galeno libro de confect, vuluæ, 2, de femine, & 14, de vfu partium, lateribus vuluæ adiacent ad fundum, paulòfupra cornua abducti , fimilem mafculis vaforum reuolutionem excipientes : non tamen in eundem locumperueniunt , eo quòd neque fœminamfo. ras mafculi modo, fed in fuam ipfius vuluam emittere conueniebat ; quin etiam eo confilio intus reconditifuerunt, vt maiori caliditate fouerentur; atque adeo præftantiorifœcunditate, donarentur. Magnitudine multò minoresfunt, atque imperfectiores, quàm mafculi figura item, &conftructione multum differunt . Lati enim hi funt, & glandulofi , minus rari , & laxi, ac humidiores , quòdfubftantia fint frigidiores . Nequaquam enim à calore natiuo flatu diftenti fuerunt, & vt dicat quifpiam fermentati , vt Galenus ait . Vterque muliebris teftis propria membrana, qualis eft in maribus , quam darton dicunt, contegitur Erythroide vero membrana, & fcroto foeminarum teftes carent ; & cum viriles quatuor habeant tunicas , muliebres vnica tantum veftiuntur . Prætereafuperior teſticulorum pars que wididymis appellatur, in his non eft fenfibi- 1. for Gencanthropeia bils, ac manifefta , fedvel omnino, non ineffe, A vel parua omnino, & mollior effe videtur , quod teftes ipfi etiam paruifunt itidem, &vafa fpermatica ex Galeno 14. de vfu partium , alijfque, omnibus Hyfteragraphis. Sed obiter hic no reticendum,teftes aliquando in mulieribus a morbo adeò ingentes referri , vt infantis recens nati

• quent magnitudinem,vt hiftorię celebres apud

Schenchium 3. obferu. Gafpari Bahuini , & Io. Bahuinifuadent; quas fideliter ornatiffimus Senmertuslib 4. Praticæ recenfet , apud quem perlegat qui cupit. E DeVtero . St Vterus veluti campus, &hortus feraciffimus, vtinquit Laurétius excipiédo virili, & muliebrifemini ad fobolis propagationem comparatus. Eftmatrix nobiliffima , ac prope modumdiuina fauilla , ex qua naturæ thefauri con- ditidepromuntur. Habent vterum animalia cunctain parte interna , quatenus iniectum fe- men, & inde coalefcens foetusfoueri valeat . Situm apud hominem obtinet in hypogaſtrio , in amplavidelicet coxarum capacitate inter veflicam, &retum & inteftinum , quo modo , & ad Veneris vfum, & concepti fœtus iucrementum commodiffimus futurus erat . Eft infuper vteri magnitudo varia pro mulieris ętate , temperamento, libidinis vfu, corporis proceritate, feetura , aut ſterilitate ; nam virginibus, fterilibus , & enixis ineft valde minor, quàm prægnantibus, aut meretricibus . Præterea eius figura rotundaeft, fed aliquantulum oblonga pyro maiufcu1ofimilis,autchirurgorum cucurbitulę , que ad tractionem commodiffima eft . Infuper fabftatiamembranea eft, vt claudi ad conceptionem, dilatari ad incrementum fœtus , cogi ad eiufdem exclufionem poffet . Tota demum vteri compofitio exmultis fimilaribus particulis confti. quitur, puta tunicis, venis , arterijs , neruis , &a vinculis, quas omnes plenius exaratas petere, poteris ab Anatomicis; Hic enim pluribusper currere, longum , &fuperfluumforet . Sat erit in præfentiarum annuiffe , tunicas duas a natura conftitutasfuiffe , exteriorem fummè craffam aperitonzo oriundam ; interiorem alteram, que pariterapprimècraffa exiftit , fed non vniformiter, &hæc triplici fibrarum genere interferitur, re&tis , quibus auidè femen e fua ceruice proletat: obliquis quibus conceptum femen, & fœtum ipfumretinet artè& , &amplexatur: tran fuerfis verò adfoetus ac fordiu opportuno tempore exclufionem . Due infunt venæ, quarum alteramaior quidem, atque afcendens; altera veròminor, que defcendit , a ramo fpermatico deducitur, & vtriufqueramiquidam coeunt fimul . Atqui hypogastrica infignioribus riuulis totum vterum, ac ceruicem diffundit, quorum L B Lib. IV. Tract I 502 jofculafunt, que vteri acetabula fiue moryand oves nuncupantur , per quæ fœtus dulciorem fanguinem e maternis venis exugit , cum quibus Gumpur ad vmbilicum habet. Duæ quoque, funtarterie qua venas comitantur , vt illis fpiritale nectaraffundant . Neruipræterea ad vterum quam plurimi fparguntur tum afexto pari, tum abipfa medulla ex quo mira illa cum cerebrovteri eft communio , &fympathia . Rurfus ligamentis quatuor vincitur , duobus fupernè, totidemque infernè , vt eius infrenetur audacia , & impetus , quo vel furfum , uel deorfum rapitur non fine uifcerum calamitate , ac uitæ difcrimine . Verùm præter hecpropria ligamenta obtinet etiam & communia; illa fcilicet, quibus toti corpori , & præcipuè principibus membrisconnectitur, utpote hepati per uenas, per arterias cordi , cerebro ac fpinali medulle mediantibus neruis , inteftino recto , ac uefica per uillos , už o m De Pudendo. Andemdiuiditur vterus in quatuor diffimilares partes, uidelicet in fundum uteri , os uteri internum , collum uteri, & pudendum, feu orificium colli , quod uulua nomine declaratur (aupta hec verbaferat interim patienter aures) cuius quidem uarie particulæ funt, fenfibus ob uia, uti pubes, monticulus, labra duo, magna- C que rima . Poft quas latitant etiam, ale, & nim phe, caruncule quatuor, & urine meatus. Gun tas fi placetfpeculare apud Anatomicos , compendio retulife hic fat erit . Collum uteri, quod ceruix dicitur , eft id totum, quod à carunculis ad os ufque internum pertinet , eft que canalis oblongus uaginæ inftar , & uirilis genitalis receptaculum Os uteri internum eft meatus fatis anguftus , in quem uteri amplior cauitas tandem dehifcit, & hoc ipfo præarto orificio uterus uirilefemenprolectat, &poft conceptionem ita clauditur, ut ne fpecilli quidemaciem admittat. Vteri demumfundus , feu corpus eft ipfamet capacitas, in qua femen recipitur , alitur, fouetur, & in qua conceptus fit , uiuit , &augetur. Plinius appellauit uterum vtriculum , alij vuluam quafi voluam , aut valuam, Lucilius bulgam . Quare crederim,hucfpectare illam apud Rhodiginum nomenclatura, quafcilicet pudendi operimentum uidulum appellari fcribit,quod nomen nummariam thecam fignificat ; unde uidularię titulum comœdiæ apud Plautum. Muliebris pariter pudendi operimento aptius con uenire mellinæ apud eundem Rhodiginum appel lationem, facilè mihi perfuadeo : melenim Cytheraicuminde manat, Ariftoteles locos, & membrumferuile dixit . Lucretius 4.de natura ful cum , ficuti penem vomerem D. Bijcit enim fulcirecta regione viaquer o Ii2 Vo2 A 504 503 Geneanthropeia Lib.IV. Tract. I. Vomerem,atque locis auertitfeminis iclum Quoquo pacto appellari lubeat,fcias, hoc ipfum natura neruacea textufa conftruxiffe, vt exqui fito fenfu præditumforet . Inde Alexander lib.2 Problematum 65: Neruofam, inquit, vulua textúram natura voluit , vtfentiret præcipuè voluptatemque ob eamremfummamex coitu venereocaperetfeminisgratiaconcipiendi, tumutin partumultumextenderetur. Sed hic er @agodo animaduertendum, ac perpendendum, cur venufiffimus Martialis pudendum hoc muliebre Leo nem appellet 10. epigram. vbific ,. . Agineta Conflat: inquit , tota plerumque ablata matrice nec mortem inde fubfequi . Aetius fermonet & capite deveriprolapfu hæc haber in fine . Si verò pars prolapfa temporis proeffegreßu per negligentiam computruerit, & ex af fidua vrina irrigatione , badbarentibus fordibus exulceratafuerit, auferatur citra ollius, periculi formidinem . Narrantenim, to tum vterum putrefactum aliquando ablatum eße, be mulierem nihilominus fuperuixiße . Antonius Beniueniusde abditis morb. caufis veritatem , hanc huiufmodi exemplo confirmat . Ingeniofus nostri faculi Medicus Vgolinus Pifanusme licet iuniorem aduocandum cenfuit : vt vnàcum illo mulierem quandam curaremus , que vulue perniciofo vlcere vexabatur. Huius nos malitiam omni Studio, & diligentia tollers ,fedfru Stra conatifumus ; nam corrupta interim vulua, & frustulis comminuta defcendens non prius fluere deftitit , quàm totaputrefcens decis deret acfic mulierem ingenti mala liberauit , que licet vulua carens, fana tamen faperuixit annos decem. Hactenus ille. Quare fipudor est , Ligella noli Barbam vellere mortuo leoni Inde putant aliqui nomenclaturam adueniffe , quòdficutileoni, tefte Ariftotele, ac Plinio , ma B je olet anima, ita pars illa tetrum fpiret halitum, ad putentem mephytim . Congrua fanè expofi tio; verum eruditiffimi Rhodigini 13. Antiquita tum fententiam , vt ingeniofam libenter adiun gam: effe, ait, apud Nicandrumferpentis fpeciem cenchrenam dictam , alioque nomine leonem ex generofitate , &ex variantibusfquamis , aut ex co, quòd rectam geftat caudam , certum eft . Huncinfuper ex proprietate humanum fanguinem exugere,tradunt , perinde ac leonem ; quoniam vero muliebre pudendum feminis auidum, quodpuriffimusfanguis eft , hunc femper exugit anide , inde eft , vt affabrè leonisnomen illi adaptetur. Sed mortuum iccirco vocabat Martialis, quoniamfenuerat iam in fua libidine impro- C bamuliercula Itaquoque apud Ariftophanem xagov , hoc eſt porcum pro muliebri pudendo affumptum inuenimus ; ex eo crediderim , quod ficuti porcus coeno , taboque fordefcit femper, ita vasillud putida femper vligine diffluat : vel fi magis placet, quòd caua illa exercetur libido, porcorum propria , vt Ariftoteles ad Alexandrum epiftola quadam expreffe ait . Inde verBum gown Græcè , & fubare Latine, corpus obfcenè proftituere fignificat . Tandem in audarium vas iftud genitaleportam dixere, vnde illud : Portam ingredi nefas, qua exieris: item oftium ; hinc Terentius : peffulum ostio obdidit tups " CA PVT IL n An terusfit infœminis neceſſarius advitam , of ad Generationem. tion . , the MD indiuidui conferuationem non eft vtique vterns parsineAnon ceffaria , fiquidem membrum illud fine quo viuens viuere poteft , nec princeps, nec necef- farium exiftit . At mulieres recifo vteroaliquando vixere . Hinc Paulus Ac- -0% D Zagutus ex recentioribus nihil minus admi rabilium euentuum obferuator lib. 2. fue Pra xis Medicæ admirandæ mulieremrecenfet, quæ triginta vixerit annospoftvterum diffe&tum : Hac dum effet, inquit ille in fine , viginti duos rum annorum loco menstrui vfque ad quadra ginta annos per oulue locum excernebat fan guinemgrumofum, & multum rem veneream exercebat , fed citravoluptatem vllam Sana Superuixit vfque ad annos quinquaginta duos , res domesticas commodifsime exercens . Tandem cholera acutiffimaprebenfaè vita difceffit . Sed quid exempla congerimus Natura ipfa Columbo tefte fuæ Anatomialibro 15. ad calcem mulierem protulit abfque vtero cæteris alijs, que fexus erant propria, integris ; atne titubet lectoris fides ipfa auctoris appingam verba : Fo mina erat, cuius valua ab aliarum fœminarum vuluis nibilpeculiare , & diuerfum babebat, matrices colli portio prominebat ; vel matricis, collo fimile: matrix autem nulla aderat in abdomine, neque vafa feminaria, neque testes , &e quoties cumvirocoibat ( coibat autemfæpe ) mi randum in modum conquerebatur Venim ad fpeciei propagationem eft vtes rus tam neceffarius , vt abfque illo fieri nul latenus conceptio valeret: eft enim veluti ar uus feraciffimus , in quo iactum femen,nifi quid obftet, germinare debet ; ideo Auicennafen. 21 . tertij libri de Anatomia matricis diebat, Dico quod inftrumentum Generationis mulieris´est matrix. Sedillud vti veriffimum affirmádumin fuper erit, quod licetmulier aliquatenus poffit abfquevtero viueresfemper tamenvaletudina riè abfqueillo futuramerit , vedegat; fiquidem ab vniuerfo corpore excrementa advterum con "" Auunt, 505 Geneanthropeiæ Lib. IV.Tra& L 506 ti be fluunt, qui eadem , vtfentinaimmunda excipit, &abfquenoxadeturbat. Præterquam quod exemptovtero,cùmpurgatio menftrua apud muHeres intercipiatur, neceffe eft , vt fanguis vell copia , velnoxia qualitate excedens in corpore turgeat, variaque pariat fymptomata, eaque non Tenia luxtavifcerum,& membrorum , quæ occupar, principatum ; tametfinatura lagax interdumdefalute indiuidui follicita , poteft hujuſmodi Auxumaliò auertere , & per alios du- &us celebrare, vtper venas hemorrhoidales, narium , ventriculi, pectoris, & aliarum partium fcaturigines, qua ratione vitæ muliebris incolu mitaticonfulitur. Etenim quomodo Zaguti illa mulier per vuluam repurgaretur, non fatis intelligo, quandotum colli , tum cauitatis vte. B riuenasfimuldifcindi oportuit, &callum obduci ; fit fides apud auctorem, qui plurima pròdigè nimis exotica promit ! 38518 ? Aest . Sedauium value iuxtafeptum annexefunt pifcium infra ficut bipedam , aut quadrupedum, queanimalpariunt : fedtenues , &mimbranı constantes , & longe, ita vtin minutiffimis pifciculis finum vuluetrumque iungi in faciem oui vnius videatur, tamquambina babeant ouay pifces , 'quorumouum arenidumeft : non enim continuum, fed quoddam arenulentum eft ita diffundiin multa poteft Valuaauium ceruicem habet carnofam, callofamque parte inferiore : at fupernè quafepto iungitur, membrana conftat, &prætenuisadeo eft , vtoua extravuluam effe exiflimes : Auibus ergo auctioribus membrana confpectior eft, & perceruicem inflata extollitur atquefinuatur . At in minoribus obfcuriorabæe omnia babentur. Quadrupedumquoque ouipara rum bæc eadem ratio vulua eft , vt teftudinis,lacertarane, & reliquorum generis eiufdem ; enimueràceruix una in uno , & carnulentior eft: fiffura autem & quaproximafeptofustinentur. Necnoneaquæingenerepedibus priuato animal edunt in lucem , pofteaquam oua interfe pepere runt, vt mustėli , & reliqua cartilagineadicta (quicquidenim intermarinapedibus orbatum,& branchias babens animalgenerat, fub eo nomine intelligitur ) is vuluapartita, pertinensque ad Septumquomodo auibus eft. Atque etiam de medio fui bipartiti finus arctior ad feptum vfque CMNIBVS cuiufcunque fpe- pertendit: acoua tam hic , quàm fupraad fepti cici,non omnino imperfectcfolatius fœtus animates excludunt originem confistunt mox prolapfa, Sed infpatium corum !! · CAPVT III. An fœmina omnes cuiufcunque fpeciei vterum phabeant , & anfimili, vel diuerfo coarda de modo ; acfitu. 0 103 . - minis vrerum ineffe tãquam propriæ naturæ caracterifmu, docuit apertis fidibusAriftoteles 1. de hiftoria animalium cap.'f3. vbi fic habet: Pars fæmina propria vterus dut vulua est. Verum eademfigura , & fitu cunctis non ineft , vt idem Philofophorum Princeps te ftatur lib. 3. de animalium hiſtoria capite i cujus hic ad vnguem verbaregiſtrare non grauabor, eoquodplenè , atque adamufsim rem de clarant, fic ergo ille . Vulua, fiue oteri nec codem you babentur , nec fimiles omnium funt , fed differunt inter fe tum coram , que animal generant, tum illorum , que oua pariunt . Ha bentomnes, qui iuxta genitale continenturfinus géminos, alterum in latere dextro , alterum ins finiftro Initium veròvnumeft , & commane oftiumquaficeruix carnofa admodum, cartilagi meaquepartiplurima auðliffimaq; animantiŭtri- butumest. Parsvalue interior , loci, & terus appellatur:vndefratrès vterinos cognominamus; oftium autem, & ceruixmatrix dicitur . Sédbipedes, atque etiamquadrupedes , queanimal creant, omnes vuluam, aut vterum infrafeptum tranfuerfum continent , vt homo , canis , Yus equus bosta Cornigeraquoque omniafitum babent eundem Extremaplurimdrum vuluarum que cornuavocant inuolui perfpectum eft . At corum,queonaedunt,fitus nonfimilis omnium Sanil D tumveroà cæteris lue , quant, accuratius ipforumdifferentia vulue , qua tum inter fe, pifcibus per dißectiones fpectari figuris fingulis potest. Serpentes etiam tam ab ijs fupradictis , quàm inter fe differre apertum est Vipera enim animaledit, poftquam intrafe oua peperit, cùm catera ferpentumomniagenera oua edant in lucem. Quofit , ut operæ vni vulur fimilis , vt cartilagineis fit . Tendit porròferpentibus vuluas prolixior, modo corporis exorfi inferius , uno continua meatu , diductaq. in latus fpine vtrum. que quafi duplex meatus vfque adfeptum: in qua ouaordinatim gignuntur , & edi inde non fingulatim , fedferie continente folent . Vulua omnibus , quæ& intrafe , & foras animal generant fupra aluum pofita eft : que oua pariunt g's infra lumbis adbæret . Que animaledunt in lucem , cum intra fe oua generarunt, is anceps ratio est: nam infralumbis adiungitur eapars value, qua oua continentur , & fupra intestina oftium eius fuftinetur . Ad hæc difcrimen provuluarum eft , quodcornigera, unaparte den tata, acetabula habent vulue , dumpartumgerunt: atque etiam parte vtraque dentatorum lepus, mus , vefpertilio eadem illa acetabula fuis continentlocis . Atcætera vtrinque dentata animalis fœcunda pedibus prædita vuluam leuem omnia babent, & partus ipfi vuluæ non ace- 507 Geneanthropeia Lib.IV.Tract.I. 508 folent cerui è profundis cuniculis obtutu folum ferpentes elicere . Etenim uerifimile eft , naturam de generatione apprimè follicitam , nequando uteri torpefcentes femina auerterent , abhorrerent , uel declinarent , illis uim, naturalem intuliffe præualidam , qua femper, dummodo benè haberent , illa concupifcerent, proletarent, ac traherent non minori uirtute , quam Magnes amicum ferrum perpetuò attra- hat. ་་་ acetabilis adhæret. Hactenus Ariftoteles , qui Ahdo quafiindiftans illud affufum exugere , quo vterorum differentiaspenes diuerfa animalium generabafilicè percurrit , vt ideo pluribus profequi fuperuacaneum foret. Hoc vnum duntaxat pro coronide filentio non præteream , apud Indos reperiri fpeciem animalis , cuius femina dues obtinet vteros, internum vnum , externum, alium , illo ad conceptionem vtitur , hoc vero tanquam burfa quadam ad fobolem defendendam ab occurfantibus extrinfecus cœlique iniurijs. Sed hic alter re vera vteri nomine non videtur appellandus , quando propriè id nominis competit interno illi conceptaculo, atque matrici , in qua foetus & fouetur, & alitur quoufque perfectam corporis conformationem nancifcatur; Potius exiftimarim, burfam illam effe de genere cefophagi illius magni , & ampliffimi , qui in maritimis quibufdam auibus reperitur ,in quo affatim prædam , nutriciasque fubftantiasferunt, ac feruant pro naturæ opportunitate . At illud in appendicem erit ex Cafpari Bahuinirelatione, bipartitum vterum, qualem in canibus videre eft , in quadam puella repertum aliquando fuiffe . Duo quidem pudenda fæculis prifcis mulierem quandam retuliffe C. Claudio , &Marco Perpenna confulibus , le gitur apud Iulium Obfequentem . CAPVT IV. Quid præftet vterus in generatione , & num in ipfa fœtusformatione vim vllam ef.. ficientem obtineat . V TERVM in generatione locum tantùm præftare , & nullam vlterius operationem efficere , fentire videtur Ariftoteles , & cum eo Philofophi , ac Medici plerique . Atqui tam præclarum membrum nimium fuis defraudatur dotibus , & anguftis nimium terminis circumfcribitur ; quandoquidem plures , easque celebres actiones edit , fine quibus generatio fruftraretur, quantumuis fœcunda effentfemina in Venereo complexu illabentia . Quatuor itaque præcipuæ vteri operationes numerari poffunt ad generationem requifitæ , Prima quidem eft virilis genituræ in fuam cauitatem attractio ; quippe vt in primo libro abundè ex Philofophiæ Proceribus explicaui mus, maris genitura jaculatio nequaquam in ipfum vteri finum fit , verùm in internam eiufdem ceruicem ; vnde deinceps auidus concipiendi vterus , veluti manu validiffima attrahit , tantaque eft illius ad femen uiri fympathia,atque auiditas, ut Oribafius dixerit, co moB Secunda uteri operatio eft , femen retinere , & complecti , ne fortè è loculis excidat ; quamobrem quando futura eft conceptio vterus ipfe quafi retrahitur, conftringitur, &corrugatur, ut ipfum proximè complectatur , atque intimè exofculetur ; quare etiam tam ar&tè clauditur, ut ne fpecillum quidem acus permeare ualeret , uel de fententia Hippocratis in Aphorifmis, a- &ipulante vniuerfo Medicine , ac Philofophorum choro . Hec vteri actio nifi fiat, vtique inanis erit Venerea palestra, ftatim enim , ut frequentius folet , excidetfemen , irritusq. fiet labor coniugalis . Tertia poft hanc operationem eft utriufque genitura mixtio , mulierisfcilicet & uiri ; fiquidemnequaquam dicipoteft à feipfis mifceri, co quia nec eodem temporis momento ambo deftillant, neque eundem in locum inijciuntur; non eodemtemporis momento, quoniam , ut alibi , Clibro uidelicet de femine ex Hippocrate , &Ariftotele probabimus, aliquando uirprius emittit, interdum priùs mulier : neceundem inlocum , quandoquidem mulier per latera infpergit in? proprium finum, uir in uteri ceruicem utidixi mus; quocirca alia uis extrinfeca requiritur, que ambofimul uniat , commifceatque ( commifceri autem ex Hippocrate perneceffarium eft ,fi debeat fieri conceptio) hæc autem non poteft effe nifi matricis ipfius efficacia , & mu nus infitum . D Quarta , & ultima operatio eft , ubi nimirum femina attracta, complexa , & commixta fuerint , eadem fufeitare , & in actum deducere,; cùm enim femina , utfuo loco oftendemus, actu animata nonfint, quicquid in contrarium fen tiant celeberrimi aliqui Neoterici ; ideo eft , quodeorumdynamis , &calor plafticus ab aliquo excitaridebet; hoc autem non poteſt elle nifi uterus ipfe ,intra cuius parietes illa conti nentur, &aceruantur . Ita uidemus cerealia quoque femina à terra congrua fufcitari , adeo, ut non omnia omnibus in locis germinent , fed in determinatis , ac fymmetris, in quibus efficax illauis reperiatur ; alioquin putrefcunt, aut, degenerant. Pari ratione animalium femina à confonisuteris excitantur, non quidem à fimplici corum calore, fpiritu , & qual tate alia pri mi ; uerùm ab infita peculiari proprietate ad hunc 5༠509. Geneanthropeia 510 Lib.IV.Trad.I. hunc finemà natura præcipuè indita ; & quod hoc fit pcrum, fi forte femen in cordis capfulam, autaliud calidiffimum conceptaculum infunderetur, nequaquam ibi ſobolefceret, etiamfi fpiritusaffluerent, &calor ingens opitularetur, CAPVT V. Qualem temperaturam ad concipiendum exigat vterus . V GTERI non quæuis temperatu- ra conceptioni fauet , & commodat exigitur præcipua , ac penè fingularis eucrafia , qua fi-, ne irrita fit feminis affufio. Hoc KQDK profectò peculiari uteri temperamentum fignificauit 5. Aphorifmorum Hippocrates ijsuerbis. Quacunque frigido, & den fo, velcompacto funt vterononconcipiunt: Item queprabumidofunt vtero, nonconcipiunt; nam is femengenitale extinguitur : tum etiam quacunque ardenti funt vtero , &ficca : nam alimenti inopiafemen corrumpitur . At verò quacunque exvtriufque oppofitionibus modico, & temperatofunt vtero , buiufmodi fanè funt fœcunda. Enarremus Aphorifmi fingula uerba , ut luculentiùs uteri commoda temperatura elucefcat . Frigida , ac denfa vteri difcrafia ideo conceptioni aduerfatur, quia feminis virilis fpiritalis fubftantia , &calorifica virtus inde extinguitur, dynamis non excitatur, Aoyo ille λasid's præpeditur. Rurfus mulieres in congreffu non incalefcunt , minusque demulcentur ; quamob rem nec ita bellè concurrunt , nec propriam genituram, fine qua conceptio neutiquam fieri poteft , affundunt , aut faltem fecius valdè emittunt; quare vtriufque feminis mixtio opportu nè fierinonpoteft . Adhuc in frigida , & compada matrice ob anguftiam fecundina cotyledonibus adnafcinequeunt ; unde etiam nonrarò accidit , vt quamuisconcipiatur, abortus fiat . Tandemquia frigidus vterus fanguine parum madefcit: nam plurimum is menfibus defraudatur, iccircò pullulanti fœtui alibilem fuccum fubminiftrare non potis eft. Humidavaldè temperatura cenfetur etiam infructuofa, quòdgenitalefemenabea , au&ore Hippocrate , pariter extinguatur ; diluatur potius , dicerem ego , ac vi prolifica deftituatur . Itafolentin paluftribus , cœnofisque agellis cerealia fterilefcere , atque corrumpi . Præterea humidiori matrici ob lubricitatem nequit virile adhærere femen , at paucis horis detentum tandem elabitur , votisque coniugum illudit . Præferuida verò, & ficca eiufdem intempe. Aries, qualis in uiraginibus contingit , ad concipiendum inepta reputatur , quòdpræ caliditate , fanguis diffipetur, vt in viris , nec fuperfit, qui ad vterum tanquam fuperuacaneus confluere poffit ; igitur fuocongruo pabulo deftitutum femen, corrumpatur, neceffe eft , Præterea ab vteri exuberante caliditate difgregantur virilis genituræ fpiritus , atque refoluuntur ; quamobrem plaftica virtute fpoliatumfemenfobolefcere nequit ; quemadmodumin arenofis Aegypti locis , & fitientis Lybie arefcentibus agris fruftra Cereris ia&tarenturfemina . Supereft ergo, vt vteri duntaxat, quiab omni qualitatum exceffu recedunt, fint fœcundi, & idonei ; quod infuper magnus idem MedicoBrum Mufageta libro de natura humana inculcauit ijs verbis ; Si non calidum , acfrigidum, & ficcum, ac bumidum moderatè , ac aqualiter virtute baberent , fed alterum alteri multum.... præcelleret , & fortius debiliori præftaret , generatiofierinonpoßet. Quòd fi receffus paruus erit , non proinde conceptio præpedietur ; fi præfertim viri femen nancifcatur contraria qualitate imbutum ; vt fi humidiori vtero ficcius contingat femen, & alijs contrario modo; quod Galenus graphicè teftatus eft in commentolibri de natura humanapræcitati his penè verbis : Eft autem ficciori vtero bumidius femen conuenientius : humidiori verò ficcius , quemadmodum& calidiori frigidius , frigidiori Ccalidius, vt propterea, eodem Galeno referente , iure Plato dixerit , non effe artis exigua, vt quis norit viros , atque mulieres temperamento inter fe ad liberos procreandos apto , copulare , Sed pluraad remfequenti capite, Cæterùm præter primarum qualitatum congruam in vtero temperaturam ad conceptionis munus exigitur infuper qualitas , feu uirtus innominata, que non alio nomine, quàm uteri uirtutis nuncupari poteſt ; eo quòd fi defit, quantumuisalia prima benè conueniant, conceptio tamen haudquaquam effici pofsit ; & contra licet primæ aliquatenus non refpondeant, hæc fi adfit , fœcundus eft uterus , Ita uidere eft interdum mulieres aliquas inculpatam traducentes uitam , ac rectè coloratas, nullamque referentes matricis ametriam , concipere tamen neutiquam ualere , eo quia præcipua illa , & occulta uirtute careant ; contra non paucas ualetudinarias , & manifeſtè ad uterum intemperatas concipere , quoniam eadem nondeftituuntur. Ita exempligratia fi in uentriculo reponatur uteri ex primis qualitatibus confonantia, non tamen inibi excepto femine conceptio fieri poffet ; fiquidem deeffet uirtus illa, que eft uteripropria , &nullius alterius partis : quemadmodum coctio, quæ in uentriculo elaboratur, nulla ratione in utero æquaprima rum qualitatum temperie imbuto, celebrari ua7 le. 1 rii Geneanthropeia Lib.IV Fract.I f12 · leret . Quando hæc deeft, fruftra conantur coninges , Venus eft irrita femper ; neque eft cut Mediciauxiliares manus apponant T CAPVT VI. ·De vieri difcratia , atque imbecillitate , obi plenius præfata Hippocratis doctrina elucidatur. H + AGéni verba , rationesplenè complectentia , inquit enim . Vbi tam frigus immoderatum potens est , vt denfum efficiat vterum ; angustif Jima quoque funt mulieribus ora corum , qua illuc ad vterumferuntur, vaforum: Itaque vel boc nomine fteriles manent mulieres ; quod venularum ofculis fecundine adnafci uon poffunt. Quod vt euenerit tamen non potest conuenienter fætum nutriri . Aut enim vt minimum quidempurgationes eunt : aut certe admodum pauce, & ille quidem praue ,quod fcilicet illac tenuior fanguis , aquofior tranf mittatur . Etenim ibi facilè oppilantur venularum ofculas tum propter natiuam eorum an. guftiam; tum quia huiufmodi fœmine prouen tu fere abundant pituitofibumoris . Nam vni. uerfum corpus omnino fimiliter est constitutum vt matrix . Hucaccedit , quòdfemen virile in locis buiufmodi perfrigerari potest ; nifi id fortefit natura calidius . Ergo mulieres, que frigidos bebent vteros ad concipiendum inepta funt propter eorumfubftantia denfitatem Haatenus Galenus, qui bafilicè rationes omnesprofecutus eft . Et hæc ipfa denfitatis , ac frigiditatis affectio ex dictato Magni Hippocratis fuffitu deprehenditur, dum ait. Si mulier, quein aliud non concipit ,fcire velis , numtandem aliquando fit conceptura: ciroumteclam optimè vestimento fuffito aromatis . Etfi quidem odor Suffiminis , pfi per interiora corporis prorepe Cre IPPOCRATES ea , qua folet ingenij excellentia , fuperiori aphorifmo muliebris vteri ad conceptionem ineptitudinem B paucis verbis propalauit ; quoniam verò magni momenti eft matricis examuffim nouiffe intemperiem ; pautò prolixius Præceptoris mentem aperiemus . Tria profectò ad conceptionis officium in vtero penes mulierem quamlibet neceffariò requiruntur. Primum quidem, vt in ipfo Veneris congreffu viri femen ritè excipiat . Secundum vt exceptum congruo temporis interuallo retineat. Tertium vt idem foueat , nutriatque vfque ad fœtus exactam , & omnimodam perfe ationem . Ex his igitur , confequitur, vt tria pariter apud mulieres ex vtero accidant concep. tionis impedimenta , nempè primum cum viri genituram is non prolectat, non attrahit; id quod ab Hippoctate prolatum fuit prima illa aphorifmi particula : quæcunque frigido , ac denfo , vel compacto funt vtero non concipiunt . Etenim quæcunque huiufmodi præditæ funt vtero in Venerea paleſtra torpent , adeoque frigent , vt nihil aut valde parum igne geniali ferueant, amorisque dulcedine oble&tentur ; quare confequenter vterus ad virile femen excipiendum neque hiat, neque fefe inclinat. Porrò vterus ca lore fuogenituram attrahit, exugitque ; & iccirco poft menfium naturalem fluxum contingit, vtmulierfrequentius concipiat , quoniam concurfus ille fanguinis & calorem, & fomitem ad vteri regionem defert, neque id præterijt Philofophorum Princeps 2. de generat: animal. cap.4. vbiillaprotulit : Trabitgenituram hic locusfuo calore ; menftruorum etiam deceffio , & conflu uium fomitem in ea parte caloris parat , itaque vt vafa non illita calido diluta humore aquam infe traduntore inuerfo, ita attrabitur, quin ipfemet Ariftoteles ibidem abnuit, femen ad internum os vteri in refolutione Venerea demandari , fed à matricis auida facultaté lici, atque forberi; quod in primo operis hu- pro jus libro abundè explicauimus . Qua tatione ergo fi frigidus , fi compactus , denfusque eft vterus genituræ virilis prolectanda officio par effe poterit ? Et hac ipfa in re audienda erunt videatur ad os, & nares, velim existimes, quòd ipfa nonfuopte vitio eft infoecunda Galenus fuper hæc, vt fölet graphicè fcribit . Ellis duntaxat incorpus vniuerfum non diffunditur fuffitus qualitas , quibus durum & denfum est matricis corpus quam infimul fententiam re cipit, & confirmat in fuis Coacis fpectatiffimus Duretus, e medicis facile Coripheus , ac tanquam alter Hippocrates cunctis venerandus . Cæterùm frigida huius intemperiei argumenta facilè tibi illucefcent ex diminutis menfibus, ijsque albicantibus , ex languido Veneris appetitu , minori pruritu, ac minima in ipfo concubitu valdeque fera mulcedine ; itaut rarò ipfe in fuaui certamine fuum admifceat geniDtalem fudorem , ou now ambientrà , Secundum impedimentum erit , cum licet femen ipfum vteri excipiant, ' nom támen retinent, fed haud multò poft refpuunt ; quod altero aphorifticæ fententiæ membro infinuauit Hippocrates inquiens : Item que præbumidofunt otero,nonconcipiunt: namisfemengenitale.extin guitur . Sanè humoris à copia feminis virtus acciditur, prolifici fpiritus hebefcunt, plaftica facultas mergitur . Humidiorem hanc difcra fiam agnofces ex perpetua quadam vteri vligine , a colluuie manantium ichorum , a cenofo femper pudendo, rara pube, fi intemperies fit naturalis, & marcefcente Venere ; necnon ex CO, 1 513 Geneanthropeia 514 Lib.IV.Tract.I. eo, quod virilem genituram vterus neque at trahit , neque retinet , vt primo de morb. muliebribusHippocrates monet . Ajante tempore fteriles, ab ingenti , vel diutur na febre fœcundæ euaferint ; quod propria autopfia confirmat Auenzoar , qui fe à febre ardente fœcundum , iam antea fterilem , effe- &um fuiffe , teftatur . Cæterùm calefacientia vteri auxilia à victus ratione , atque à pharmacia petenda erunt. Diæta igitur in fex omnibus rebus non naturalibus calidior inftituatur: aer eligatur, vel arte paretur calidus . Cibi fint carnes pipionum , gallinarum præfertim vetuftiorum , caponum , veruecis , aromatibus infixe , & affate : panis bene fermentatus , & anifis , aut fœniculis conditus . Vinum fit generofum, atque annofum : corpus indies exerceatur, vitamque pro virili fedentariam declinent: modicè dormiant , atque in primis diurnum fomnum euitent . Venerifrequentius indulgeant , ex hac enim, Hippocrate magiftro , vteri calefiunt . Animi demum cuncta pathemata auertantur , præter iracundiam , cuius gratia fæpè natiuus calor reuiuifcit , explendefcit, acuitur . Tertiumdenique impedimentum eft , cùm exceptum , detentumque femen enutriri non poteft;quodextremis illis verbis inculcauit Preceptor , videlicet: Tumetiam quæcunque ardentifuntvtero , & ficco; nam alimenti inopia femen corrumpitur . Nævbi primum exceptum in vtero femen eft , affiduo indiget nutricatu ; foetus namque conformatio àfemine haudquaquam corruptione præuia ; at motione , & nutricatu delineatur, ac perficitur. Quo pacto iam in ficco , & exurente vtero, qui rore menftruo non circumfluit , vegetare embryon poterit? Præferuida , aridaque matricis illa tibi præ- B fto erunt indicia , nimirum tentigo Venerea fumma, auiditas illecebrarum inexplebilis , pubeshifpida, menfium diminuta, atque peruſta purgatio , fi præfertim ficcitas iungatur infignis . Supereft itaque vt muliebre conceptaculum fit omnium excedentium qualitatum expers, & vt loquitur Hippocrates ex vtriufque oppofitionibus modicum, ac temperatum. Exhifce omnibus præterea diffonantibus in vtero qualitatibus emergit interdum eiufdem imbecillitas , quæ rurfus à refolutis fpiritibus, vnde ipfius languefcunt facultates , necnon ab vteri fubftantia laxiori , molliori , atque infirmiori ortum ducit : cuius illa erunt tecmeria figna, Veneris faftidium , flatuum per pudendum C excretio , feminis à concubitu reie&tio , atque, etiam frequens abortus . Interim tamen indicatæ intemperies eluantur à Geneanthropographo . Denfus in primis, ac frigidus vterus calefieridebet; qua in re, ev wagow , annotandum , agricolas etiam dum campos , & arua minus fœcunda in fertilitatem redigere cupiunt, illa vndequaque incendere ; vt fcilicet à calore omne vitiu excoquatur , humor inutilis exiccetur, ac terræ ipfius denfitas aperiatur ; id quod Poeta 1. Georgicorum bafilicè exarauit his carminibus: " Sæpèetiamfteriles incendere profuit agros, D Atque leuem ftipulam crepitantibus ørere flammis; Siue inde occultas vires , pabula terra Pinguia concipiunt , fiue illis omne per ignem , Quoad verò pharmaciam immenfum eft remediorum pœnu , quæ vterum caliditate reficiunt ; felectiora, non multa tamen, afcribam . Inter fimplicia primò flores occurrunt cha-. memeli, anthos , cheiri, fpicę, faluiæ . Folia fecundo ordine accedunt matricariæ , meliffe , artemifiæ , pulegij , maiorana, bettonicæ, calaminthe , dictamni Cretici , &fimilium . Tertia clafferadices fuccedunt angelicæ , ariftolochia , imperatoriæ , iridis , leuiftici , pimpinelle , calami aromatici , petrofellini, & huius notæ centum . Interfemina tandem primas obtinent paſtinaca. filueftris , cumini , fœniculi , apij, fileris montani , dauci , nigellæ , & fimilium . Cæterùm peculiarem cum utero analogiam ex aromatibus referunt caffia lignea , caryophilli , cinnamomum, nux mofchata, cubebe , zedoaria,galanga; & cum his mirrha , aſſa fœtida , opoponacum , fagapenum,caftoreum . Ex compofitis autem medicaminibus alia funt interna , externa alia . Interna quidem ,, vt fyrupus de artemifia , de bettonica , de corticibus cytri : conferua anthos , faluiæ , bettonicæ :fpecies , & rotule diamofchi , diacalamenthi , diambræ, rofate nouellæ , theriaca , mithridatum , & alia multa , quæ miro artificio componuntur , quorum ingentem fyluam' videre erit apud Quercetarum , & Crollium , qui etiam præcipua , & efficaciffima magifteria hyfterica reuelat. Apud Sennertum legitur huiufmodi aqua vitæ dicta mulierum , quam miræ virtutis effe putarim . B. Galanga , cinam . nucis mofch macis, caryophyll. an. wnc.2 . Zingib . cubebayum , Zedoar, cardamomi an. vno. 1. granorum paradifi, piperis longi an, vnc. 5. Tritas af Ne tenues pluuia, &c. funde vini menfuras 6. fent in infufione in Sic aliquando contigit , vt mulieres multo laca frigido diebus octo, poftea adde , faluia min. Excoquitur vitium , atque excidat inuti- • lis humor, Seu plures calor ille vias , &cæca relaxat Spiramenta, nouas veniat , qua fuccus in berbas Seu durat magis , & venas adstringit hiantes , Kk men 515 Geneanthropeia Lib.IV.Tra&.I. 5.16 mentha rubra, meliße, matricaria an.m iÿ.Stent|A iterum diebus octo ; poftea vinum effunde , & berbas,ac aromatacontunde , & vino affufo ite rum deftilla. Externa autem auxilia ex ijfdem hyſtericis virtutibus concinnantur, vt pote infeffus , ac facculi . Inunctiones celebrantur ex oleo rutaceo, laurino, de nuce miryftica, irino , ac de caftoreo, Nec minoris energie erunt fuffitus , ac thymiamata, quibus magnus Hippocrates in omnibus muliebribus affectionibus plurimum tribuit; Parantur autem ex thure, mirrha , ladano, baccis, lauri, ftyrace , caryophilis , ac fimilibus ; & ex ijfdem folent etiam aptari cerata , quæ ad regionem uteri geftata longo tempore , ipfum refouent, uiuificant, roborant, vimque omnem fœ- B cunditatis reftaurant . Humida quoque intemperies ijfdem corrigitur ; recenfita enim auxilia cum caliditate infigni etiam ficcitate donantur ; hæc tamen præci puèdiaphoretica poftulat , interquæ nullum inueniri poterit vtilius, &probata analogia effica cius , quamdeco&tumfallafras ex iure domeftici pipionis apparatum ; Extrinfecus verò adhiberi poterunt & fuffitus , & peffaria ex rebus calidioribus, &acrioribus; id quod 1. de morb. mulier. fignificatur ijs verbis . Si verò humidius fuerit os vterorum, genituram attrahere non poffunt. vtendum eft autem medicamentis fubditys acribus : commorfus enim , & inflammarus stomachus folidus, ac firmus quandoque fit, &C aliquo modo accomodatur . Vteri tandem impensè feruida ametria tempe ratè frigidis mulceri debet, indicta in primis frigidiori dia ta , & illi contraria, quam paulo fupra frigidæ matricis difcrafiæ præfcripfimus ; ea cautione tamen,nefummè algiofa adhibeamus ;in contrarium enim affectum deduceretur : eft autem femper longè deterior in viuentibus partjumfrigida , quàm calida intemperies ; quippe calidior fpontè fua ætatis progreffu ad fymmetriam reuocatur; vnde contingit, quòd nonpaucæ mulieres primo iuuentutis curriculo concipe re nequeunt; concipiunt vtero tamen , vbi deflorefcente ætate acrior mitefcit , ceditque immoderata caliditas . In vfum præterea veniunt ex ore affumendisfyrupi, &conferue ex violis, nymphæa, borragine, cichor, maluis, capillis Veneris Item hordeata , atque feminum quatuor frigidorum emulfiones : Diatriafantalon , diamargaritumfrigidum , necnon præ cæteris naturales quedamaque, ac potiffimum Nucerine, Ficuncelle, vel Buffi apud S. Caffianú in Hætruria; quòd fi hæ tempeftiuè , &opportunè haberi nequeant; laç afininum in magna copia probarem. Demumexextrinfecis ad rem facient infeffus, & femicupia ex refrigerantium decoctione , vt pote maluarum, violarum, alther, nenufar. falicis , capil. Vener, rofarum, & Veneris vmbilici; D J &poft hæc inunctiones ex olejs rofato,violaceo, nenufarino , vel vnguentis fantalino , rofaceo, infrigidante Galeni , &fimilibus . Pari etiam modo poft hęc imbecillitati confules fotu, frictione , fuffitu , ac magna infuper , & repetita cucurbitula , maximequè emplaftro illo Ludouici Mercati 2. de mulierum affectionibus capite 13. quodita paratur. B. pulueris granæ , & caryophyl an. drach. I. S. pulueris rofarum , coralli , & angelica an. 31. pulueris mafticis , &fanguinis draconis an. fcrup. 2. Ambræ , &Mufci an. g. 10. ladani depurati , & cæræ q. 5. vt fiat emplaftrum In eundem vfum facient aromatica omnia , quæ præfertim anologiam ad vterum referunt ; maximèque vina illa alterata , vtpote anthofatum , iuniperinum , angelicæ , eryngiorum , & fimilia ; quin apud Quercetanum, & alios inuenies aquamimperiale,& alia centum apozemata vterum refocillantia . Confule Gynæcifmum. CAPVT VII De Vteri nimia extenuatione , feu gracilitate, I NGENS vterimacies , & infignis gracilitas multis de caufis fecunditatem adimit ; nam in primis propternimiam extenuationem matrix contrahitur: fecundò virtutes tam attractrix, quàm retentrix debilitantur , ac fatifcunt : Terto virile femen tunicis adhærere nequit , &fi adhæreat , foueri neutiquam poteft ; depauperantur enim fpiritus, & calor alicuius inftrumenti , dum pinguedo illorum tutela, & quafi cuftodia diffipatur, vtideo licet emaciatus vterus concipere aliqua ratione valeat , conceptum tamenferuare , ac retinere non queat ; fed vbiprimum incrementum capellere incipit , nutricatus inopia diuellitur , & abortudifperditur . Id quod 5. Aphorifm. textu 44.fignificauit Hippo- crates, dum fic ex Heurniana translatione edifferit : Quibufcunque grauidis extenuationis fumma funt omnia, abortiunt priufquam babitiores fiant; quam eandem fententiam repetit idem libro de fterilibus , ac defuperfotatione . Atqui Auicennas capite proprio aliam comminifciturrationem , propterquam exucca nimium, & graciles mulieres concipere nequeunt; inquit enim, quòd præ tenuitate corporis ipfius os vteri femper hiat ; ideoque femen proiectum inde prolabitur, nec permanet. Probabilis vtique 517 Geneanthropeia 518 Lib.IV.Tract. 2 BUND THE t fuepiftachijs, faccharo, &pulpa capòrum morfellieffici folentmiræ adrenutriendas partes effi.. cacia 2..silaʻom Mar E feminibus lini recentibus concinnata emulfionesfunt ad hoc nonmediocris virtutis Butyrum , & oleum recens frequentius in fet culis adhibita plenum , & fucculentum habitum faciunt; Quin Zacutus infua Praxi admirabili tabidum reftauraffe gloriatur olei vberiori vfu:nam placentulas, &panes cum eo affatim elaborari curabat , vt non alio , quàm pané huiufmodi vefceretur . Præterea lacerte viridis pinguedo Mizaldo, ni fallor, auctore fi placentulis admifceaturvfque adeo arcana ex proprietates impinguare creditur, vt breui tempore vel onefiat farcina . Auicennas extollit carnem anatis ; &carnem alcubugi, ideft alaude capellate,de qua fic ait : &caro alcubugi eft vlt ima ineo, Cicervaccino lace enutritus , inque eodem excotus & fummè ab analipticis probatur; neque refumptiuum minus erit lac exiftiman dumfummomane cumfaccharo frequentatum. Tandem Galenus , & cum eo Princeps Maurita nusfarcocollam cum lace vaccino, & pulte ali qua exceptam laudibus extollunt . Sed iam ad contrariam affetionem & calamum conuertamus. que ratio ; at probabilior ni fallor illa eft, quod A nimirum valde extenuatamatrix , fuccoq; alibi. li defraudata nequit alimentum fœtui parare , quiab eo, quod matrifupereft, vtile excremen to fui ortus principium ; & progreffum fumere debet. Addamus pro corollario, ita affectum vterum quibufcunque extrinfecis iniurijs ob noxium reddi , & infuper a concubitu non modo non demulceri, verum lædi potius , ac torqueri; Atnaturæ lex fuit , vt citra voluptatem nonconcipererur §951415 with bung Gracilitas huiusad vterum caufa poteft effe naturalis , &afcititia ; naturalem appello , quæ ex prima conſtitutione itarefertur ; & huic nulla poteft medelaferre fuppetias;folum dapfili victu, fucculentis edulijs , rebufque omnibuspolichy- Brofa misfortè longo temporis interuallo tenuis ille habitus in meliorem deduci aliquantifper poffet; &fi optimachine in iure decoctum per duos menfes propinaretur , vel hinc , vel non aliunde fpes poffet affulgere falutis . Verùm extenuatio afcititia,quæ pluribus a caufis manare poteft, vt pote a febre diuturna, vteri hæmorrhagia perenni , frequentiffima foetura , animi paffionibus, & hyftericis innumeris affe&ionibus ; non itaægrèexpugnabitur, fed caufis deturbatis per oppofitas qualitates primigenia conftitutio rctaurari poterit . Queres hic , num contactus aphrodinus vtero emaciate conducat . Conferre vtiquearbitror non vao nomine ; & inprimis cùm vterusa viri confortio incalefcat ex Hippo- C cratis millies decantata fententia , hinc ille & alimentum validius attrahet , &inimicas qualitates edomabit, deftruet . Rurfus a virilis genituræ, ac propriæ afpergine idem humectabitur , ac temperabitur; quare gracilitas , que vt plurimum ficcitatis eft foboles , cedet , ac mitigabitur. Ceterum aduentitia matricis extenuatio quibus auxilijs dieteticis euincatur, attentis caufis prudenti Medicorum ingenio relinquitur; quicquid enim totipinguefaciendo confert, id ipfum parti faginandæ conducet . Genericè ex pragmatia Salernitana . 41287 Nutrit, &impinguat triticum , lac, cafeus infans; Testiculi,porcinacaro, cerebella , medulla, Dulciavina , cibus gustu iucundior , oua Sorbilia, maturæ ficus , vuaque recentes Quidmulta? fpermatica omnia , vt que ad vterumanalogiam habent, ipfum affluentifuccomadefacient. Sed ante omnia triftes animi paffionesablegetur,quaspropterea Græci usedwras, ideft conficientes appellabant; quòillud fapientiffimicollimat : Spiritus triftis exiccat offa. Demum quoad præfidia pharmaceutica ex multisaliqua , &felectiora appingam . Occurrit primònux Indica vtero apprimè familiaris , & amica , e qua vnd cum pineis nucleis , fifcis , D CAPVT VIIL De Vtero adipafo , atque orifici pinguedine. M. 1500 9mito de ATRICIS excedens aruina caufa eft interdum , cur mulier exoptato conceptu defraudetur; Hincfummum medicinæ lumen Hippocrates libro de aere , aquis & locis de Scythis mulieribus verba faciens afferit, præ nimia pinguedine illas infecundasreddi, ideoque eius gentis viros ad prolis propagationem ancillulas comprimere, que cumvitam, vti here , fedentariam non traducant , nec adipofam farcinam , nec cinca vte rum nimiamlubricitatem præfeferunt. Huiufce euentus rationem adducens idem Hippocr. 5. aphorifm. 46. ea protulir : Quacunque præter naturam craße non concipiunt, is omentum os vtericomprimit, priufquam extenuentur non concipiunt, Etenim ex eo contingit, vt virile. femen ad os vteri internum nequeat re&è fubire fed aliò vibratum non multò poft effluat , corrumpatur. Quo circa huiufmodi fterilitas, haud quaquam per fe in mulieribus reperitur , fed ex euentu quatenus ob craffum illum , & obefum aqualiculum, quios vteri comprimit, virilem genituramritè excipere nequit. Verùm Ariftoteles,qui hanc eandem doctrinam ab Hippocr¹ate mutuatamregitrapit primode generation e Kk 2 ani- 519 Gencanthropeiæ " Lib.IV.Tra&.I. 20 caufa , infinuauit luculenter Ariftoteles primò quidem&de hiftoria animal cap. 6. vbilegitur Sedmaximitamentum fus, tum cætera , quibus ventercalidus est quiete , immotionequepinguescunt: fecundò 6. Problematum fectione probl. primo, vbi difquirit : Gur fedile alios impleat, alias extemmet: refpondet autem: Vtrum babitus corporumdistent interfefe, vt alij calidi, alÿfrigidifint: ergofi itaesăcalidi implentur, cibum enim corpus vifui caloris exuperat : frigidi autemquodaduentitium calorem defiderant quem ex mouendi ratione potiffimum corpus acquirit, concoquere nequirent,dumquiefcunt. Iaminre noftra cùm mulieres inferiorem ventrem, vterique regionem præcalidam obtineanth( xar Benim eft mulier viro calidior infententia Polybi , vtin Ifagoge medicapluribus comprobo) hinc eft, quòd fi plurimum quiefcat , aruinam fi bidapfile adiungit. Cauendum tamen nemotus a cibo fiat Præterea aluus perlubrica feruanda erit , flipticitas enim eius pinguedini addit. Ci bi nec dapfiles , nec polychymi adhibeantur , quin panis fecundarius melior ; vinum verò generofius aptius: fomnus , &vigilia mediocrita tem habeant nam nifi opportunè adhibeantur, ac tempeftiuè, contrarios effectus moliripote runt,quainre confulendus erit Hippocrates 2.de Diæta . His adde ex Arnaldo , triftari debere Imulierem,que pinguedinem exuere concupifcit. animal. cap. 18. &2.de partib. animal. reicau- A fam refundit in hoc, quodvidelicet maiorfeminalis materiæ , ac fanguinis portio in adipem degeneret; quare fœtui concipiendo, &coagulan do quòd fupereft, non fuppleat verba Philofo phifunthæc Viri etiam, mulierefque pingaes minusfœcunde effe , quam nonpingues videntur, quoniam in vegetioribus excrementum conco Etum tranfit inpingue; Sed 2 de partibus cap.5.. longè clariushæc ipfa explicat:quinetiaminquit, abafaomnia steriliora ea de caufa funt;quantum enimexfanguine proficiferadgenituram , & fe mengenitale debeat , boa in adipem , aut feuum fumptitaturafanguis enim cum concoquitur ad bac tranfit Itaque aut nullum omnino excra mentum inis ipfis confiftit , aut parum . Qua igiturpacto abfque femine , & fanguine conce prio haberiin his mulieribus poterit, aut etiam abfque congrualoci , ubi conceptio fit , capacitate ? Siquidem Laurentio louberto teftante7.paradox. decadis primaadipofis mulieribus vfque adeo carnofus, & pinguis vterus eft, vt iuftum fpatium in locellis fœtui continendo non relinquatur . Et ex hac eadem ratione paruæ mulieres , auctore Hippocrate 2. Proret. funt maioribus ad conceptionemaptiores, quòd videlicet parua corpora minus alimenti, quam procera adfuinutricatum abfumant; fed abundè fuperfitadfoetus coagulationem, & nutritioné.. Cæterùm vteri adipofa moles vel eft a primigenia conformatione, vel a dieta ; Prima agrè curatur , quia frigidior corporis habitus ab origine contractus non facilè immutatur. Secunda verò victus ratione immutata fuperatur facilius ; cùm enim hæc ab affluxus copia , & effluxus inopia exoriatur , quotief cunque affluxui derogatur , & effluxui fuper additur, aruinam abfumi confectarium erit.. At qua ratione , inquies , effluuium promonebitur ? fignauit , epidemiorum Hippocra tes præclara illa fententia : Detractio curfibus , luctis, quiete, multis deambulationibus celeribus; quibus verbis palàm indicatur, corpus iugi a bore exercendum effe, atque vitam fedentariath protinus ablegandam . Sedinquies, fi ita eft, cur Hippocrates inter caufas extenuationis quietem enumerat curfibus, luctis , quiete - Ingeniofif fimus Vallefius difficultatem odoratus particu lam illam reijcit , & incuria tantum Typographorumadditam effe cenfuit, ideoque expungen dam ; qua inre ipfe quoque Galenus cefpitare videtur. Atverò mihi probabile videtur , parti culam prudenter, ac ftudiosè adiun&tam abipfo Hippocrate fuiffe , vt omnes extenuationis caufas percurreret; &quia otium quoque, quies, & ceffatio ab exercitationibus maciem , & gracilitatem in determinatis complexionibus producere poteft , iccirco etiam quietis meminit. Quod autem otium quoque maciei poffit effe Præterea ad obæfitatem imminuendam fanCguinem de talo fæpius exhaurire , valde conducit , quin etiam peffarijs accelerare , & largius promouere purgationes menftruas , fummopere expedit . T Tandem quoad pharmaciam paucis proponam , que peculiari quadam ratione tenuitatem faciunt , ac pinguedinem diffoluunt . Auicennas lib. 4. fen. 7. tract. 4. &de medicinis,inquit ,fubtiliantibus funt acetum , & almuri, idest res Jalite Quoad acetum nulla difficultas, licet ipfum peculiari modo vterum infeſtet. Verùm quod fpectat ad falita , in ancipiti verför ; fiquidem Apollonius Medicus Herophili difcipulus , referente Plutarcho in Quæftion. natural confueuerat emaciatos impinguare, ac reficere falitis edulijs . Id ex Paftorum confuetudine confirmari poteft, qui fale faginant pecudes , obteftante etiam Philofopho in libris de hiftor. animal. quo pacto igitur falita abfumant, atque extenuent? Sed veròfalfugines , acfalnacida quæque tum exculenta, cùmpoculenta faginæ detrahere, arbitrari par eft ; nam Theophraftus lib. 6. de caufis plantarum cap. 14. rationem veftigans, propterquamnon reperiatur in plantis faporfalfus, id exeocontingere ftatuit , quoniam fapor huiufmodi nutritioni aduerfatur ; nec arguat quis , pifcesin marefalito nutriri humore ; fiquide falfum hoc effe, Theophaltus affirmat, quando dulcibus acidifue faporibus intra aquas educa- ri $5271 Geneanthropei LibIV Trác I. 522 ES es cet im fak xte qu here de apor ande duck ศ 4

rait; cuius infuper fententiam amplexatur Plu- in aphrodiſio polemo haud permulcetur, & fuã tarchus in Qualtion, naturalibus , vbi tradit, plantas haud quaquam falfo nutriri humores, quoniam eum fit is terrestris valde, nutritioni aduerfatur . Nonfum tamen iturus inficias , quinperaccidens valeant ſalita mediocriterfum poa pinguedinem excitare , quatenus videlicet nutrimentum ad partesdapfile deducunt; vel fi magis arridet, quiafalita orexin excitant , atque adeo funt in caufa , cur iucundius , & vberius alimentumfumatur; nam verò verius eſt, quod quæfapiunt, fatiùs nutriunt . Quòd verò falpe coribus a Paftoribus exhibeatur, vt faginentur , crediderim id ex eo contingere , quod fcilicet alimentum, quod humidum valde ab herbis pecorafumunt, atque adeofacili negotio effluere poteft, afale paululum reficcatum altiùs adhærefcit, ac tenaciis apponitar; velvt Plinius fentit, vtpecudeslargius bibant, fal adminiftratur; quatenus ab humidicopiaadpartes, quæ nutriri debent, vberius alimentum deferatur. so t Infuper Auicennas ea omnia ad extenuandum commendat, quæ vim attractiuam torpidampræftant; nama robore huius virtutis ali mentum auidè prole&tatur ; maximè verò inter extenuantes medicinas recenfer, Theriacam , viperinumfalem, diacurcumam, diacuminum , diapipereon, ac fimilia . Ab alijs porrum fræ quentras efum commendatur; Diofcoridesftaphifagriam celebrat; fed hæc prudenti confilio adhibenda, fiquidem ftrangulatoria quadam vi prædita eft. Quòd fi pinguedo matricisduntaxat orificium afficiat, Arnaldus huifumodipropo nit infeflum , R. Malua radicum, & foliorum bismalue, palearum quene an miÿ fiat decoctio, in qua mulier vfque ad vmbilicum infideaty post fuffumigeturos vteriruta , calamen tho , origano, marrubio , folijs lauri , iuniperis, & fimilibus . Vertimprothimiamate non receden- -duma thure , mirrha , & aloe . Q CAP VT IX. DeHydrope Vieri. " VEMADMODVM in terra cœnofavalde , & aquis obruta perennibusnon germinant fruti cès, nec ia&afœtificantfeminia, fed humorisdemerfailluuie fteri lefcunt, atque putrefcunt ocyus; -itain vtcrum hydronofo tumore turgidum virilis infufa genitura fatifcit , putret, ac perit inde dynamis, & ignis liturgos . Nempe vterus flatibus, ichoribufque multigenis oppletus, a quibus calorifici extinguuntur ſpiritus , Veneris in primis pruritum nihil experitur ; quamobrem B iccirco genituram neutiquam effundit . Nec cefpitet hic aliquis , exeoquod hydronofa colluules vela iecinoris feruore, vela putredine concepta falfedinem, & acutiem quandam redoleat, ideoque Veneris cupidinem, atq; iugem tentiginem proritari debere ; fiquidem dum primò ferum huiufmodi vterum allabitur, poterit cuiufdamtitillationis excitare fenfum , ac Veneree voluptatis illecebrofam libidinem inurere. Verùm vbijam aquavndiq; circumfluit vterus, genitalibus algentibus auris , & omni pereunte igniculo , tantum abeft, vt Veneris cupido incef fat , vt potius faftidium , atque odium inferat Rurfus in fic effectum vterum allapfum femen haud quaquam excipitur , fed confeftim e lubricis loculis excidit , euanefcit; nam intro non prolectatur , co magis quòd os ipfius matricis conniuet obaquæ plenitudinem, eius vniuerfam fubftantiam diftendentis; quaratione fit infuper, vt in vteri hydrope menftrux purgationes nequaquam effluant; alioquin fi quando ofculum hiaret, ilicet aquaipfa tota intra yteri cauitatem collecta demitteretur, Neq; propterea opus eſt femper ad hoc, vt aqua in cauitate retineatur, ac non effluat, vt callo quodam vteri orificium obftruatur , vt in Auguftana quadam muliere obferuauit Vefalius lib. r, de corporis humani fabrica cap. 9, aut etiam vt aliquisin eodem orificio tumor excitetur , qualem Hieronymus Faber in quadam femina vidit,referente Skenkio 4 obfer, fed vt plurimum àdiftentione conniuer vterus, vt mea eft fententia, Immo rariùs etiam contingere arbitror , vt intra membranam , vel plurimas veficas, quas Græci hydatides vocant, aquacontincatur,vtaliquando obferuarunt exi. mij viriGuglielmus Fabritius, LudouicusMercatus, Chriftophorus à Vega, Valerióla, &alij, Denique tametfi ad vteri ftomachum femen pertingeret, idoneum ibi haud recipiens alimentum, plafticam omnemvirtutem amitteret, nec vllo modo fobolefceret , Sterilefcit ergo triplici de caufa vterus ex hydrope , prima , quia propriam genituram non effundit ; fecunda , quia, virile femennec prolectat , nec retinet : tertia Diquia eidem nutricium fuccum fuppeditare non valet , Idautem intelligendum velim de hydronofo tumore, qui in vteri cauitatefufcitatur; fi enim aqua vetin eius parietibus , ideft intra tunicas congregetur, vel in veficulis , membranaque, occludatur, vt placet Aetio , ac Mercato, conceptionem aliquando haberi , haud erit impof fibile : quemadmodum de propria vxore Guglielmus Fabritius teftatur, quæ quidem anno millefimo fexcentefimo quarto cum vtero iám gereret , ventrempræter confuetudinem monftruosè protuberantem geftabat mox menfis Martij fecunda die anno millefimofexcentefimo quin- 523 Geneanthropeia Lib IV.Tra&t.I. 524

quinto apertonon fine præuijs doloribus vtero, limpidiffimæ aquæ nullo prorfus cruore commixtæ decem, & octo libras emifit vnico tra&tu. Inde poft fefquihoram, iterum laceffente dolore, fanum , & validum peperit puellum ; & confi milem hiftoriam ex HieronymoFabro confcrip fit Schenchius 4. Obferuat. Liet Cæterùm qua ratione , ac via dignofci valeat affectio ifta, atque ab vniuerfi corporis hydrope diftingui, necnon ab vteri geftatione , cùm qua tantam habet fimilitudinem, vtfrequenter decipiantur &Medici , & mulieres ipfæ aliàsfœturam expertæ , quorum euentuum celebres excu danturhiftoriæ apudRhafen, Iacobum de Partib! Dodonæum, Vefalium , Marcellum Donatum &alios,docuit apertis fidibus Hippocrateslibro B danatura muliebri, vbi hæc leguntur . Si aqua ¿intercus in\oteris oboriatur , menfes pauciores, ac deteriores fiunt, deinde repente deficiunt , & G " Ates, aut in vna magna membrana , feuin pluribus veficis continebitur aqua ; quæ hydatides vel vteritunice adhærent, velfeparata manent; fi adhereant, nifi ille difrumpantur, aquanon poteft effluere; fi verò per fe maneant, poterunt abfque eo, quod aperiantur, extrudi;cuiuseuenrus celebre hiftoriam haber Chriftophorus Aue ga lib. 3 Artis medic. vbi narrat , Leonoram quandam, cùm exiftimaret vtero habere , fexto menfe fexaginta, &plures membranofas vefficas excreuifle caftaneæ magnitudinis , aqua palida plenas.voy berie Ad curationem properos quæ eos habet fcopos vt caufa, quæcunque fit, remoueatur prius, mox aqua ipfa collecta euacuetur, vterus ipfe calidis reficiatur , congruis roboretur; cuncta vifcera tandemrectificentur . Præfcripta itaque opportuna victus ratione, qualis in intemperie frigida, & humida paulòfupradelineatur, adhy venter intumefcit , &mammaficcafiunt , &re- dragogamedicamenta defcendere perepicrafim liquamalè babent: &in ventrefibi habere videtur; &exbis cognofces, quòd aquainter cutem laborat; fed &inore vterorum fignificationem defe præbet; tangentibus enim gracile apparet,& calor, & aquaipfam corripit . Quumautemtempusampliusproceßerit , dolor imum ventrem , &lumbos, & laterummollitudinem öccupat . Quòd autem ad caufas attinet , affectus huiufmodivelaffluxu , vel congeftione efficitur; affluxu quidem , dum hepatis, aut lienis vitio, & imbecillitate producta ferofa colluuies ad C -vterum demandatur; fynathriſmo verò dumipſo in vtero aqua ob eius frigidiorem intemperiem, ac debilitatem congeritur , vnde confluentem fanguinem ritè coquere , & excrementa fatis deturbare non valet . Hanc verò cum debilitate intemperiem contrahere folet vterus ab immoderato menfium fluxu , aut eorundem ftegnofi, quam præcipuam caufam exiftimauit Aetius; a laboriofo nimis partu , afrequentiori abortu, acopiofo aqua gelida potu prægnationis præfertim tempore, nccnon à frigiditate ambientis, &flatuum fufceptione in ipfo maximè puerperio. Quomodo infuper aqua modo in cauitare, modo intra tunicas , modoque in adnatis vefficulis, vel membranula colligatur , confule Gy- D næcia, peteque in primis Aetium , Mercatum, Varandeum, ac Sennertum, qui omnia fusèpercurrunt , adduntque methodum idiftinguendi hunc vterinum hydropemab hydero ventris , a mola, ab vteri inflatione , & alijs protuberanti bus affectionibus. Vnumillud alto filentio non prætereundum , quod vt cognofcamus anaqua in cauitate, an veròintra vefficulas contineatur, quod fcire eft magni momenti, operæpretium eft, prudentis obftearicis opera explorare , an vteri orificium conniueat, nec ne . Si fuerit occluum, indicium erit, aquam in ftomacho eius contineri; fi verò fuerit apertum, intra paric-l • . debemus, qualia effe poffunt Diacartam hiera Ruffi, pilluke.alephang, de elater ; radix mechoacam, Scilap, vel etiam Gutgummi , Ab his ne aqua adaugeatur,autiterum reproducatur, in frequenti vfu habeantur tabelle diacurcuma , dialaccæ diambræ , & fimiles -Interdum fumanturguttule olei aniforum , vel caryophyllorum cum tribus vncijs aquæ Nicotianæ, quam nonnulli mirificam exiftimant. Infuper aqua illa vite mulierum fupradeferipta, vel fimilis alia nonparum commodabit . Ita etiam fcriptulus caftoreiin bolum concinnati , cui fuperbibatur cyathus vini maluatici , veldecoctum fanafras, autpulegijs rada angeliony calaminthe , fabine, leuiftici , & artemife . Atquidecocta ex aquis parcius ufurpanda erunt; fortè enim plus humiditate nocent, quàm herbarum uirtute prodeffe poffint, quibus omnibus adijcienda erunt Theriaca, ac Mithridatum. Nec prætermittenda extrinfeca , ut fuffitus , petfarij , olea , emplaftra , cerata . Suffitus fiat ex mirrha,ſtyrace , belzoino , caftoreo , & fimilibus, quibus os uteri aperirifolet, &fimul exiccari. Peffarij componantur ex granis gnidij , colocynthide , agarico, mechoacam, nitro, caftorco, myrrha, & melle . Ex oleis præftant fambucinum , irinum , ebulaceum, de caftoreo , de terebinthina . Emplaftra probantur longaexperiétia ex baccis lauri; Item cochleis vitis , & caprino ftercore cùmfolijs, & radicibus ebuli addito oleo laurino , & congeneis . Cerata pariter ex affa foetida , ſagapeño, olybano , ftyrace , galbano , &fimilibus cum oleisfupradictis concinnari poterunt. Denique naturalia balnea nitrofa , aluminofa, autfulphurea plurimum commendantur , a · CA- 525 Geneanthropeia Lib.IV.Tra&.I. 526 D CAPVT. X. DeVteri Afcenfu , vbi de motueiufdem breuiter determinatur. F Anens opiniones , vbi Albertinum Bottonum, & Ludouicum Mercatum reiecit , quorum ille à maligno feminis halitu ; hic verò a confenfu fuperiorum partium, &quadam ad vterum fyntimoria motum, & alterationem in fublimiori regione vifcerum excitari contendunt ; fuam in medium affertfententiam longè minus plaufibilem: cenfet enim,globum illum, quimanu tangiturad pręcordia, non effe vterum, verùm teſtes, & vas illud cæcum, fiue cornu, quod quia a Fallopio primònomine tube defcriptumfuit ob fi militudinem, tuba Fallopiana penes Neoteri cos appellatur; dum videlicet hoc , & illi corrupto femine, flatibus, ac vaporibus turgefcunt, atque adeò per hypogaftrium difcurrentes ad vmbilicnm ipfum perueniunt ; idque fuadere conatur exeo , quod aliquando hystericarum mulierum teftes pugno grandiores inuenti fuerunt . Atqui tanto viro in hoc aftipulari non poffumpluribus de caufis ; nam fi teftes , & vas illud laxum, quod tuba vocatur , quodque uteri laterali ligamento non hæret, fed uagum pererrat huc illuc ferpentis inftar , corrupto femine, referta effent , utique ftrangulationem , aliaque fymptomata funefta efficerent ; id quod in fimpliciafcenfione uteri nequaquam cótingit , ut ex Fernelio fupra, experimento arbitro, obferuauimus. Rurfus globofi ifti tumores non tam fugaces effent , hoc eft non ita facile euanefcerent , manuque ipfa ad fedem fuam reducerentur;quin etiam fi reuocarentur, in quocunque loco tumorem eleuare deberent ; necnonftatim eò recurrere,quò prius tumefcendo irrepferant : præterquam quòd tuba, licet oppleta flatu , &fucco genitali referta tam magnum globum excitare nequiret ; quod anatomico examine exploraui cum eximio , ac diligentiffimo Chirurgo Nicolao Larghe in Diui Iacobi nofocomio Vrbis profeffore. Id uerò neutiquam in utero afcenden te accidere poteft , quoniam is ad proprium locumreuocatur, ubi nullam fenfibilem extuberationem efficit , nec ita facilè propter ligamenta furfum recurrit . Præterea quòd teftes in ingentem molem in mulieribus protuberent , rarum eft , &ualde pauci obferuarunt ; fed quòd uteri D eleuati globos in diuerfis regionibus excitent , tamfrequens eft , ut omnesferè mulieres tam fteriles , tamutero gerentes immo & uirgines id aliquando experiantur . Non fum tamen prorfus iturus inficias, quin cornu illud, fiue tuba aliquando tumorem excitare ad hypogaftrium ualeat , dum fcilicet flatu, uapore , aut femine turgefcat, fiue etiam fœtu , fiquidem ibi etiam (quod magnam infert admirationem) aliquando concepiffe mulieremfcribit Riolanus. RVSTRA nimirum effem,fi ex! profeffo de uteri motu , &inclinatione ad fupernas partes quæftionem prolixam inftituerem , quam uiri undequaque celeberrimiagitarunt, multifque opinionibus, &uarijs elucidare , aç determinare conatifunt. Adeunto, fi lubet, Fernelium 6. Patholog. B cap. 16. Euſtachium Rudium 2, Pract. cap. 51 , Andream Laurentium in fua Anatome libro 7. queft. 9. Andream Spigelium 8. de humani corporis fabrica cap. 19, Ludouicum Mercatum 2, de mulierum affectionibus , & alios centum, qui Gynæcia confcripfere . Vnus Galenus 6. de locis affectis cap. 5. motum uteri furfum ad feptum tranfuerfum omnino detrectat ; qua in re Hippocratem, & rei euidens periculum deferuit . Hippocratem quidem, qui de natura muliebri hæc habet: Conuerfi vteri impetunt bepar, &adpræcordia irruunt : furfum enim ad humiditatemferuntur , alabore nimium reficcati ; bepar autem gratiofi humoris fons est . Experimentum quoq; parui fecit Galenus,fiquidem no C eft medicus, nonobftetrix,quæ aliquando afcen fum huiufmodi non manu tangat ; globus enim extuberans percipitur interdum, vel etiam fupra vmbilici regionem duriufculus , qui fi manuipfa deflectatur , deprimaturque, fuum locumfacile repetit; qua in re acutiffimi Fernelij palinodiam recinentis iuuat verba regiſtrare ex 6. Pathologiæ paulofupra nuncupato ; fic ergo ille : Galeni motus auctoritate nonnunquam putaui , vterum nihil , aut perexiguum e fuafede dimoueri: at agrotarum mulierum modo querimonia modoprecibusadductus buncfæpe tactu deprebendi instar globi cuiufdam in ventriculum efferri, eumque grauiter opprimere . Hine & fape manudepreffus est , manifestèque inpropriam fedempropulfus : quo afcenfu non , que strangu latufymptomatafiunt, excitari,fed duntaxatpremi mulieremquodam præcordionum dolore , fpirandi difficultate , aut animi defectione , at fine metu ,fine delirio , aut alio fymptomategrauiore . Verùm qui in verba iurarunt Galeni , cùm huiufmodi autopfiam inficiari nequeant , conanturfuadere,globum,qui manu tangitur,haud quaquam effe vterum , fed vel vaporem , vel flatum, vel aliquid aliud ; qua in re non poffum non vellicare Sennertum , virum alioquin nondilutæ fcientiæ , qui in fuode morbis mulierum varias eximiorum virorum hac dere lance repo Probabilius eft igitur,uterum putare afcendere martefuo, non quidem uoluntario motu (nam caret omni mufculo) alioquineffet ille feparatum quoddam animal , ut Plato , & Arethæus arbitra- 527 Geneanthropeia Lib.IV Tract.I. 528 1 trato funt, fed partimnaturali ; partim morbo- A fo, id quod egregiè definiuit Laurentius de partibus Generationi dicatis lib. 7. queft. 9. vbi fic : Est tertius quidam vteri motus , quipartima caufa morbifica,partim à facultate excitatur , vt dum nimium reficcatus , &fitiens recurrit ad hepar inpaλéov, vt ex Hippocratefupra retulimus:cuius nimirum afcenfus caufa erit vel ficcitas ex Hippocrate , vel flatus , vaporque fonticus, velfortis multigenę materia , vel feminis virilis auiditas , propter quam, vt Plato aiebat, matrix impatiens euadit egrè ferens moram, ac plurimum indignata paffim per corpus oberrat. Rurfus Aetius vteri adfuperna recurfus probabiliores caufas affignat ferm. 16. cap. 77. his prorfus verbis: Suppreffis menfibus neceffe est, ve- B nas,& arterias advterum tendentes repleri.Nam fanguis vfque ad vaforum ofcula accurrit quidem, verùm intra vterum prodire nonpoteft, aut eo quòdnimiacraffitudine ofculis impingitur , & grumofus fit , autquòd ipfa ofculaclaufa funt & tranfitum impediunt , ita vt vena bumore referta extendantur, & vicinos vteri appendices bumectent,quorum extenfione vterus retrahitur. Siitaque exvtraqueparte æqualis ratio fiat , reclinatio , autreuulfio , fiuè recurfus vteri aqualis contingit . Si verò in alteram partem maior retractio fiat, alterum e vifceribus bis in caufa est,fplenem videlicet, aut hepar, quorum venæfuperfluo fanguine extenta afuis partibus vterum retrabunt, hepatica vene e dextris , fplenica e finistris, prout altera magis fuerint repleta. Ita ergo licet vterus ligamentis fupernè careat, quibus retractis eleuetur, poteft à vifcerum venis diftentis , arterijfque fuftolli . Cæterùm quòd vterus feptum tranfuerfum, cor, & cerebrum interdum impetere dicatur,καταχρηςικῶς intellige; quare Ludou. Mercat.lib.z.de mulieru affectionibus aiebat: Credendum non est, oterum illuc recurrere derelicta propriafede,fed in fe ipfum conuelli, & partem, in quemfimulat adire, inconfenfum trabere, aut verfus illampartem flatu, aut bumore impleri,, eamquefummopere ledere . C Sed ad rem;quomodocunque afcendat vterus D conceptioni malè deferuit ; defcendere enim debet, vtvirilem ebibat genituram , ipfoque mulceatur genitali membro; quę fi deficiant, irritus erit aphrodifius contactus , inanis ibit &vterus . Igitur fedulò reuocandus erit , & veluti blandicijs prole&andus odoribus, vnguentifque iucundis,peffarijs analogicè redolentibus,frictionibus , cucurbitulifque ad mediam pubis regionem. Contranaribus apponenda, vel de collo fufpendenda infuauia, & male olida; vt caftoreú, affa fœtida , & cun&ta alia, quæ in ftrangulatione vterina vfurpari folenr; ipfaque infuper Venus blando tractata modo, &fæpè non completa vte rum reducit; inde enim fupereft ardentior appetitus , & ex hoc ad pudendum maior procliuitas: nam 7. de hiftoria animalium Ariftoteles cap. 2. fcribit; quibufdam mulieribus coeudi defiderio, auta Venerediutina abftinentia vterum fuiffe, prolapfum . CAPVT XI. De vieri prolapfu , atque distortione . VONIAM vterum ad conceptionem quàm maximè idoneu conftituimus , omnes eius , aut faltem præcipuas , ac fræquétiores noxas reuoluere confilium eft: dicebat enim 2. Prorhet.Præ ceptor: Vterus, qui conceptui aptusfuturus est, bas babeat conditiones, vt neque retractusfit, neque pronus , neque os etiam auerfum fit , neque contufum, neque euerfumfit. Has inter non infimum locum obtinent procidentia , ac diftortio; ideoque breuiter vtramque percurremus . Profectò defcenfus matricis , auctore Hippocrate 2. de morbis mulierum conceptioni non parum aduerfatur ; ideo libro de fterilibus egregiè illa : &fos vterorum ex pudendo exciderit, neque fic concipit ; nam os durum fit , &genitu ram nonfufcipit , &intumefcit , & propterea in totum infœcundafit. Etenim cùm huiufmodi procidentia afluentem vniuerfi corporis , ac potiffimum vteri colluuiem, ac vaforum diftentionem denotet , quid mirum fi proiectum femenin primis non attrahatur, fed ipfo in veftibulo hebefcat, algeat, vimque fuam demergat prolificam ? Adde, quòd licet conciperetur, pendulis , ac debilitatis acetabulis , fœtus nequaquam fuftineri valeret ; quinimò totus vterus ob defcenfum refrigeratus , ac fpiritibus depauperatus embryonemfouere nequiret . Affectus huius binas Auicenna caufas affignat, repletionem fcilicet , atque inanitionem; nam repleta nimium vafa diftenduntur , vnde, deorfum pendula ; exinanita verò concidunt, quafife ipfafuftineri nequeant. Neque audiendi vlla ratione funt illi , qui vterum prolabi exiſtimarunt , quoniam à fuis ligamentis dinulfus , ac folutus conciderit ; nam laxatis tantummodo vel obfuperfluam humiditatem, vel obfummam inanitionem , à qua fatifcunt, declinare contingit . Infuper Hippocrates 2. de morbis mulierum alias vterini prolapfus regiſtrat caufas;inquit enim . Porrò omnis occafio vterospropellere poteft ; fi quid malè habeant ; nam & à frigore pedum, ac lumborum, & àfaltatione , & terrore, & lignorum fectione , & curfu ad accliuem, ac decliuem locum, & ab alijs multis propelluntur . Addamus adhuc, prolabi vte- " rum 529 Geneanthropeia 530 Lib.IV.Tra&t.I. rum ex violenta foetus , aut fecundinę extra- A &ione , partu frequenti , ac laboriofo, onerum fubleuatione , icu, percuffione , & ex magno iræ concepto furore : ab his enim omnibus, vteroprocidente , fibrofus ceruicis cum proximis partibus connexus foluitur , quæ folutio , vt Platero placet, eft proxima, & immediataipfius procidentia caufa , reliquæ omnes antecedentès potius ; fi lubet, auctorem adeunto . Et hæ omnes caufe, quò fuerint maiores , eò major exoritur affectio ; nam tres vteri defcenfus dif ferentię accidere poffunt; prima omnium leuiffima quidem,quandoinvuluam collum ipfun prolabitur: fecunda quando vteri ipfius fundus, atque vniuerfum corpus excidit in collum, & in hac inftar virilis glandis rubentis cum confpi cuo foramine in ore pudendi matrix apparet Poftrematandem differentia eft , cùm interna vteri membrana euerfa extra prominet rugofa apparet, ftrutij camali quo magnitudine, & formarefpondens . • Præterea quod ad affe&tionis diagnoſim attinet,Pręceptor nofter 2.de morb.mulierú citato hçc habet : Si vteri extra naturamprogreſſifuerint,febrilis calor habet pudendum, &imum ventrem, &vrina frequenter , & paulatim deAtillat & pudendum vebementer mordetur . At ex his febrem comitari femper, ne putato:fiquidem Hippocrates non fimpliciter febrilem calorem adiungi tradit ; fed hunc pudendum , & imum ventrem occupare fcribit ; quafi vteri duntaxat regionem caliditatis extraneę quali- , tas circumuadat . Cæterùm ideo vrina aut fupprimitur,autftillatim effluit, quoniam à decidua matrice veficæ collum comprimitur, necnon & rectum inteſtinum; vnde &feces ægrè, & cụm la. bore maximo deponuntur . Adde demum poffe affectum ex mulierum relatione fatis comprehendi ; fiquidem non leuis dolor, varias partes cruciat, os facrum, lumbos, ilia, hypogaftrium, & alia membra, quibus vterus alligatur , & in pudendotumorem magniinftar quicum ingentigrauitate patiuntur , B poteft, id quod preter aliad veteribus allata e xemplafecundo huiuslibri capite recenfita, alia fexdecim Gafpar Bahuinus enarrat in Appendi ce hiftoriarum Francifci Rouffetti, qui & alias decem regiſtrat huius euentus hiftorias lib. de partu Cæfareo Sed primò , vt facilius reponi valeat, fuffumigium paretur ex corió falitæ anguilla , &fumo arefacta ; oleo infuperliliorum alborum , vel cheirino inungatur , vt leuius contrectetur, &lubricius recurrat . Poft hæc fub mammis, ilibus , & vmbilico cucurbitulæ ingentes magna cum flamma apponantur, nec non emplaftra , aç cerata aftringentia renibus , dorfo lumbis, &vtero ipfi ex opoponaco, thure maftiche , laudano , ftyrace liquida , bolo armena , pice , & confimilibus concinnata . At fi ab humida colluuie totius corporis vitium exoria tur, operæpretium erit purgationibus vti , quæ vliginofam farcinam imminuant ; mox veròdecoctis exiccantibus exligno , falfa parilla , & ra dice faffafras magnum afferes adminiculum . Demum vterum ipfum roborantia adhibeantur, inter quæ familiaria effe poterunt corallia rubra, cornu ceruinum præparatum, nux myriſtica , cinis concharum,& fimilia,quæ conferua anthos mifceri poterunt , aut in rotulas concinnari ; vt relinquam mithridatum , theriacam , diamofcum, ac diambram , Sed vbi reliquimus Dictatorem noftrum Hippocratem, qui libro de natura muliebri morbi Chuius ideam, ethiologicin, diagnofin , ac tandem Therapeuticam breuiffimè exarauit ? Afferantur in medium ipfa auctoris verba , Interim affectui erit ilicet occurrendum, alioquinpoft longam moram vel nonreducitur , vel fi reducatur, minima occafione recidit , vnde D moleftiam ingentem, atque impedimentum mu lieres referunt , non fine rubore, ac turpitudine; fed in primis ex prolapfu coniugij vota irrita fiunt, quoniam nec menftruę purgationes fueliciter cadunt, nec aphrodifion aptè, & iucundè celebratur , ipfaque viri genitura neque excipi tur, neque concipitur. Continuò igitur in fuam fedem reponatur, & ne iterum defcendat, prouideatur; quod ligamentorum exiccatione , & aftrictione confequemur, Quòdfi fortè tabo,ac putrilagine.corrüpatur , nullum erit præftantius remedium ,quàm feçare , & abfcindere ; quod citra vitę periculum a dextero Chirurgo effici Sivteripraciderint , & foras egreffifuerint : calor babet maximè pudenda , &fedem , Et vrinam paulatim deftillat, ac mordet . Hacpatitur, fi exparte progreffa viro condormierit . Quum autem fic babuerit; myrti baccas , & lotiramenta in aqua coquito , &aquam per noctemfubdio છે expanita, pudenda cum eo decocta , quàmfrigi diffimo perfundito : & eadem trita procataplaf mateadbibeto. Poftea bibens aquam lentium,& mel, acetum, donec vteri fuerint eleuati pomat, & lectum àpedibus altiorem facito &graueolen tiafubpudenda fuffito , odorata verò fub nares. Cibis verò vtatur molliffimis , acfrigidis Et oinumaquofum album bibat , Nelauetur autem, neque cum viro dormiat . Et in his obiter ani maduertendum, Hippocratem emetica potius, quam deiectoria medicamentain vteri prolapfu probare, quoniam vt hæc inclinationem infra adiuuant , ita illa furfum naturam, ac deciduas partes reuocant, Item nonparum efficax decoctum erit ex folijs velbaccis myrthi, folijs, velbaccis lauri, & mufco querno in vino rubro faciendum; quin etiam decoctumligni illius Rhodij , ex quo coronarum orbiculi conficifolent in iure domeftici pipionis efficaciffimum fum expertus , & apud Germa LI nos 31 Geneanthropic 132 Lib.IV.Trat.I & . nos valde vfurpari intelligo, Tandem vterus fi deplorata procidentia laboret, Francifcus Rouffettus lib. de partu Cæfar. fec. 6. adpeffaria quædam tamquam ad facram anchoram confugit, quæ intra vterum perpetuò geftantur abfque moleftia , imo cùm vtilitate incredibili ; & quod admirabilius exiftit , cùm ijs coire, & concipere mulieres poffunt ; præterquam quòd vitium, ac turpitudinem illam vfque adeo hoc dolo obtegunt , vt neque ipfimet viri eam deprehédant ; quade re plures ex obtutu ac proprio experiméto refertile hiftorias. Profthemataveròhuiufmodi concinnari, ait vel exauro, &argentoforaminatis , vel ex cera, vel e cortice fuberi molli cera obducto , aut etiam ex tenuiffimofilo in globum oui magnitudinis glomerato, imo etiam ex nuce juglande excauata, & virginea cera obdu&a, qualis apud Germanas mulieres, tefte Sennerto,vfurparifrequentiùs folet. Ita verò cófecta in vterum inducuntur, ac die noctu que feruntur citra vllam noxam , fummoque, cùm emolumento . Eundem vfumhabent circuli quidam ex radice Brionix confeci , qui pariter invteri collum immittuntur ; quorum fi cupias addifcere formulam , Sennertum legito libro 4. Practicæ fe&. 2. capite 15. is enim a focru fua, vt refert , rotunda iſta peffaria edo&tus fuit . At his omnibus opportuna victus ratio accedere debet, omnisque in primis euitari motus ; ac Venus, in qua fpontè folet matrix auida feminis declinare , protinus ablegari debet. - Pari normaincedendum in vteri diſtortione , quæ nihil minus conceptioni aducrfatur, eoquia feminis intra vterum receptionem prohibet; nifi enim os vteri uterinum rectu obtineat fitum, ita vt externo orificio e diametro refpondeat , virilefeminium in Venereo cóplexu aliò effundetur, quare ab vteri facultate intro prolectari dum nonpoterit , paulò poft inutiliter effluet . Solet huiufmodiaffe&us hæcduo fymptomata præcipuè fecum ferre, menftruam purgationem acci fam , & coxæ illius lateris , ad quod inclinat, au dacem dolorem ; adeò vt plurimæ mulieres, quæ vteri laborantinclinatione , ab imperitis medicis coxendice detineri credantur . Habetque fere eafdem caufas, quibus procidentia emanarefolet , &infuper aliquem in recto inteftino tumorem, aut in vefica ingentem lapidem ; cùm enim inter has duas particulas medius collocetur vterus, quomodocunque ille fufque deque ex aliquaphlegmonofa , vel alterius generis fyftrophe concitentur, ipfa quoque matrix fit affecla. Quoad curationem diligentis obftetricis o pera collum vteri ad fuam regionem reducatur, immifo digito oleo amygdal.dulcium prius inun- &o, vbi vt retineatur , cucurbitule in ipfa eadem parte multæ , &frequentes applicandæ , fuperque ipfum latusdecumbatfemper,autfaltem ndorfo mulier . Ethæ funtaffectiones vteri priAmarie , &fræquentiores , quæ conceptionem præpedirefolent , B CAPVT XII. De Atretis , fiue de muliebri claufura , eiufque curatione . 3 NTER varias pudendi muliebris, autoris vteri affectiones, & accidentia omnium prima fe fe offert, quæ vteri oluwσic gręcè nuncupatur , fiprefertim a non. naturali caufa fiat ; &latino nomine muliebris claufura, que non modò conceptionem vt plurimum impedit, fed Venerem quoque ipfam , dequa verba faciens Auicennas, Claufura inquit eft, cùm fuper os matricis egreditur aliquid, quòd probibet coitum ex re addita lacertofa, autpanniculari forti , aut est ille incarnatio ex vlcere, aut creatione . Huiufcemodi affe&us igitur accidit aliquando ex natura ipfa , ferturque ab origine prima; ita vt cùm tempus menftruandi virginibus accidit , fanguis moneaturquidem , vt fluat, cumque nullum inueniat perquemtranfcurrat meatum, ad fupernas, nobilesq; partes pal ndrome regurgitet ; inde verò intenfiffimi exoriantur dolores , perturbationes Cingentes, ac demum ftrangulatio ipfa, impuri farcinafanguinis opprimente natiuum calorem. D Qua etiam de caufa exiftimo , Atretas omnium falaciimas effe: fanguis enim ille ad vterum confluens , & nunquam demiffus pruritum exauget , cupidinemque inflammat ; cuf mox dum phimofis indulgere , ac fatisfacere prohibet, æftuat, furitque acriùs ; Id tamen de ijs maximè intelligendum , quæ a Nicolao Florentino velatæ nuncupantur; eo quòd veluti velo quodam obducta fit matrix earum : quomodo ex Moſchij arbitrio prępeditur fimul purgatio, coitus, & conceptio ; poteft enim contingere in quadam claufura, vt non impediatur quidem coitus , fed conceptus, atque purgatio: in aliqua verò conceptus ; purgatio autem nequaquam; tuncfcilicet, quando in penitiori matricis finu impedimentumexoritur ; fiquidem fanguis per matricis collum , vt in prægnantibus, & quibufdam virginibus accidit , effluere poterit . Vide Mercurialem4.de morbis mulierum cap.14.Nimirum vel occlufio contingit in pudendi labijs, actum coitus, conceptus,ac purgatio prępediuntur : vel eft inipfo pudendi finu , atque tunc Venus celebratur quide , fed ftatim genitura a uiro effufa defluit, nec fit menfium purgatio : vel tandem fit in vteri ofculo, quomodo neque congref ceptio. Claufure has differentias percurrit bre fus, neque purgatio intercipitur, fed fola conui- 33 Geneanthropeiæ 534 Lib IV.Tract I 1 • • lum eadem obturatio fiat. Et huius quidem affe&ionis curatio defcribitur plenè ab Auicen na, & Aetio capite proprio, eftque tota manua lis, & chirurgica, quando opus eft duntaxat incifione , apertione, & fe&ione commodis , inftrumentis adminiftrata , de quibus hic ex pro feffo agere fuperfluum foret . Qui fcire cupit modum , & mulieris fitum , vt fecari poffit, necnon remedia applicanda citatos legat auctores Auicennam libro 2. fen. xxj. tractatu 4. Aetium fermone 16. capite 46. & alios veteres proprijs capitibus. Illud quippé tantum recolendum videtur , quòd multa cura animaduertere oportet , ne incifio fiat nimis ampla aut nimis angufta ; ampla fiquidem inutilis eft , & ad Venerem improportionata, eo quia neceffe eft virgam arêtè complecti , quatenus volu ptuosè magis , & cumfeminis maiori copia mixtio ad generationem celebretur Nimis etiam angufta , inconcinna , &parum commoda eft , quandoquidem difficile , & fummo labore ad mittit ; quocirca & viri magnum requirit conatum; & mulieri non leuem infert dolorem; præterquam quod , vt ait Auicennas citato low co, fi angufto nimisforamine puella concipiat, magnumfubit in partu mortis periculum , non ipfa folum, fed foetus etiam ; vel fi non interit, faltem feuiffimis doloribus cruciatur: Monet proinde loco eodemArabs, vt facta incifione, & ad fanitatem reducta frequenti coitu locus ipfe , & meatus fricetur , vt magis dilatari queat , & incarnatio , fcu cohalitus denuo non fiat Cauendum infuper eft , nefecando , aut incidendo phlebotomus profundè nimis penetret, quamobrem contingat, vterum ipfum quoquo modo vulnerari , quoniam periculum foret, ne facto vlcere apoftemaretur . Verum hæc videant ij , qui manuáles funt artifiAcer Paulus Æginetalib.6. c. 72. vbificloquitur. A fortis . Tertia deniquefi circaipfius uteriofcuGenitales mulierum partes clauduntur interim ex accefforio morbo quodampræcedente , alias in imo , alias inalis ,fæpe etiam inmedio fpatij, idq autfecundum naturam, aut ex obstructione , quod auteforamen interfepit interluditq; vel caro, vel membrana est. Meminithuius affectionis etiam Ariftoteles 4. de Generatione animalium cap. 4. vbihec leguntur : Feminis non nullis os vteri compreßum, concorporatumque ab ineunte atate adtempus vfque menftruorumperfeuerauit, mox •ørgentibus menstruis , doloreque infestante alys Sponte difruptum eft , alijs dißectum à medicis , nonnulla interierunt , cùmautper vim difrumperetur, autdifrumpinon poffet & 1. de hiftoriaanimaliumhec habet: Adde, quòd nonnul- B lis uteri ospartim ab ortu , partim ex morbocoalust , idquod curari modopoteft, modo nonpoteft, animaduertere id difficile non est , vide cap. 6.) Sed multo ante Ariftotelem, & alios nofter Hippocrates , feu manis Polybus 2. de morbis muliebribus huius clauſure meminit, fignaque de fcripfit his verbis . Sios vterorum conclufum fuerit , fit fpium velut groffus , & fi digito contigeris, deprebesides durum, ac conuolutum, & digitum nonadmittit , & menfes occultantur, & genituram nonfufcipit hoc tempore , & dolor ha betimam ventrem,& lumbos, ac laterum mollitudinem quandoque verò etiam furfum afcen dit , acfuffocat Preterea Scaliger multas affert Atretarum hiftorias ( atrete namque appellan- C tur mulieres, que os vteri externum imperforarum gerunt) itidem Nicolaus Florentinus , Beniuenius , & alij centum . Cùm Romę ftudijs operam nauabam, ad aures meas peruenit, quòd in quodam nequitia hofpitio tres proftitutę re periebanturforores , quarum pulcherrima, natu minor claufura laborabat, adeo vt cùm pellex callida rem nemini Amafiorum detegeret, ignari agonite , quiad eamutforma preftantiorem inclinabant magis , in Venerea lucta infudarent, anhelarent , ac tandem defatigari abirent , libidine aut non expleta, aut male, & cum verecundia completa a At non ne barbarum propè eft , &ridiculum foulid quòd Petrus Bembus de Nigrispopulis hiftorię mandauit ? Sic enim fcribit : Bont bomines, & ftrenui Bellatoresfiliabus fuis,abi primum nata funt,pudenda confuunt,fic tamen, vt vrina meatus non impediatur; illa autem vbi adoleuerint fic confuta, nuptum dantur, fedprimum eafponfo relinquitur , incumbitque Gura, ut ferroconglutinata ceruicis vteri labra fecet , diuidatque ita Vuierus apud Sken ium. 5 Ceterum doctiffimus Aetius appellat affe aum hunc vterum nonperforatum, aitque tribusde caufis effici poffe : Prima, fi in alis, &labijs ipfius pudendi membrana, aut caro obturans enafcatur . Secunda fi in ipfo pudendi finu fimile quid oriatur fiue caro , fiue membrana ces . Similis quidam affectus eft vteri obturatio , quæ fit circa os , aut collum ipfius propter vl cerationem prægreffam , aut inflammationem induratam, vt loquitur Aetius, ob quam lociadeo angufti funt, ut femen non amplius admittant , ueladmiffum non retineant ob callofam ipfius, uteri duririem , prę qua contrahi minimè poteft. Id fignificauit quoque Ariftoteles dum decimo illo de hiftoria animalium capite 6. dicebat : Prætereafi in ore fæpè exul cerato tuberculumextiterit , impedimento est, quo minus conceptiones fiant , &c. Atqui huius curatio, non quidem ferro, vt prima claufura,fed aperientibusadminiftratur , vti in feffionibus , & mollientibus , ac dilatantibus.oleis, atque deco&toex fenugræco, ceratis , peffis emollientibus, & fimilibus . Quomodo ueròcontingere poffit aliquando , ut Atretæ concipiant, explicatur alibi. Illud in calce appinLI 2 gam, 535 Geneanthropeia 536 Lib.IV.Tract.I. -gam , Atretas mulieres ad marium naturamA propius accedere , minimumque diftare ab illis, quafi nafcentes vnogradu virilitatem amiferint; id quod luculenter apparet ex earundem alacritate, robore, habitu corporis duriori , ferocia, iracundia, & maiori in cunctis membris caliditate,qua contingit etiam interdum , vtfanguinis, quifingulis menfibus effluere deberet , fupelle Aili abfumpta, illefam obtineant fanitatem , - 31JV C APVT XIII. De clitoride ,feu muliebri pfeudouirga , vbi de nympha, ac Nymphotomia . COST inte Claufuram occurrit ilicet inter ipfas cunni fymplegadas affecusille , quem uario nomine defcripferuntveteres, & Neoterici , Hippocrates libro de natura muliebri columellam , nuncu panit obfimilitudinem , quam habet cum illa qua infaucibus pendula prominet . Apud antiquum auctorem dicitur quoque vaigis, que vox ornamětu, ac torquem colli fignificat, quafi pudendi monile fit per antiphrafin particula ifta. Auicennas vocat Albatram : Albucafis tenti i nem , cuiconfonat illud Martialis 7. epigramm, in tribadem Philenim. Ettentigine feuior mariti Vndenas vorat in die puellas Mofchius appellauit fymptoma turpitudinis, non modo quia deformitatem præfefert aliquam, fed quia, vt arbitror, immenfamfalacitatis notams inurit , quamfateri mulieres pudeat Colum bus Amorem, & dulcedinem Veneris : Fallopins ex Rufo Ephefio clitoridem à verbo greco ob fcenitatem fignificante, &alij aliter. Eft verò carnofa quædam fubftantia abvteri ofculo exoriens, & muliebre pudendum replens, vt ait Aetius, & aliquando extra progreditur inftar caudæ, cuius etiam nomen habet. Auicen nas lib. 3. fen. 2. tractatu 3. cap. 23, duas vi detur facere caudefpecies ; vnam, qua dicitur virga, feu Batarum ; alteram que vocatur Furfus, feu Alcharcas, quamuis inter has non ma gna intercedat differentia. Hæcfunt Auicenna verba : Quandoque oriturin ore matricis caro addita, & quandoque apparet fuper mulierem res, que eft ficut virga commouens fub coitu , & quandoque accidit ei, vtfaciat cum mulieribusfi mile quod fit eis cum quibus coitur , &quando que est illud Batarummagnum, moxfubiungit, " furfus quidem est caroaddita orta inore matricis, que quandoqueprolongatur, & quandoque abbreuiatur, & nonprolongatur nifi in astate, &abbreuiatur in byeme: Martialis lib.7. hanc muliebrem affectionem non vno in loco turpi nota obfignat, vnde illud in Philænim. Ipfarum tribadum tribas Philani. Et primo libroin BaffamTribadem . Interfegeminos audes committere cunnes, Mentiturque virumprodigiofaVenuss Commenta es dignum Thebano enigmate, monftrum Hic vbi vir non eft , vt fit adulterium. Porrò, &fit apoftrophe perfunctoria, crediderim ego fæpe factum effe, vt vulgus credulum exiftimarit , mulieremaliquam in virum degeneraffe hac de caufa,quòd videlicet innatailli effet huiufmodi carunculain magna mole , Id verò inter Batarum, & furfum intereft, quòd Billud vbi exortum eft, neq; augetur, neque dimi nuitur; fed molem fua vniformiferuatmagnitudine;furfus ver & crefcit in æftate , & minuitur in hyeme: cuius euentus caufa eft,quoniam attiuo tempore mulier concitaturad Venerem, ideoque fanguinis multum, & fpiritus ad mulie bria confuit, vbi calore fuo dilatant, & amplificant E contrario quoniam hyemali rigore mulieribus libido infringitur, fit, vt penes illas naturalia torpeant, & fiquid excreuerit , corru getur, ac minuatur. At cur id ipfum non contingat in Bataro? Dixerim , Batarum etiam , & virgam infolis eft aliquid incrementi ob eandem rationem recipere ; fed quia eiusſubſtantia eft magis membranofa , iccirco multum nequit Cattoll & amplificari : carnis enim , & carnofe fubftantia propriam eft exaugeri , & extuberare. Patet hoc, quoniam de virga dicit Auicenna quod ea mulieres vti poffuntad coeundum co modo, quoviri: quamobremdebet effe lacerto fa, dura, ac tenfa ; de furto autem hoc non affeuerat; quia mollis , & carnea eft; vt ideo neceri gatur,nec penisformam præfeferat. d Particula hæc duo habet ligamenta ex Anato micis, à pubis offibus orta, caua intus, fpongiofa, atroquefanguine plena; habet infuper mufculos quatuor, licet exiles , &in extremo aliquid virili glandi fimile, quod inftarpræputij tenuiffimacus te circumtexitur , nec à virili pene in alio differt, quam quod nullum habermeatum excernendo femini paratum ; Ceterùmfi tangaturantfr cetur, Veneris excitar igniculos Arcundices nimiumparticula hçc in aliquibusexcrefcit ex magna caliditare , arque fpiritibus ad eam re gionem confluétibusprouenire, certum eft, hme enim naturam inibi luxuriare ex materiæ vberrate contingit; vtideo quæ sali membropredite funt, paffimfalaciffime exiftimentur : gaudent enim glifcentes non modo fuccumbere viris, & calcarifrequentius; verum & viri partesobire, alijfque incumbere mulierculis clitoride immif tiendovoluptatis hauriant dulcorem,quin furën. fa ; nec fanè minorem in agendo , quam in pa tes in vtroqué nunquam adfatietatem commis fcen- 6 537 Geneanthropeia Lib.IV.Tra&t.I. 538 با fcentur; ideoque quòd fatyriafis in viris , id in JĄ mulieribus ifthæc affe &tio efficiat ; quæ proptereanymphiafis dici poflet, nonfautem nympho- tomia, quæ vox non affe &tionem , fed affectionis ablationem chirurgicam denotat ; vt propterea irafçi lubeat in Moſchionem, qui hunc affe&um nymphotomiam dixerit , eo magis quòd Græ, cuserapponl Jinducat ; quin etiam , yt idem Aetius ait , à ve ftimentorum contactu affiduò arrigitur , & ad Veneris illecebras proritat: vt ideohoc morbo detenta mulieres intenfo libidinis ardore crucientur, obfpiritus, qui ad eam regionem confluunt, &ob attritionem, quæ fit a veftibus ad genitalia . Hac igitur coitum non impedit, quan do carnis illa mufculofa , &pelliculofa excrefcentia non eft in ipio vteri olculo , fed iuxta meatum vrinarium,quo loco penis receptionem non interpellat ficuti batarum, &furfus . Apud Ægyptios,vbi vagabatur inter mulieres hæc ipfa pfeudouirga, nympha nuncupata(fortè ob clima tis caliditatem, & earum intenfiffimam falacitatem) mos erat ftatim, ne extuberaret amputare; tumpræfertim quando virgines iam plenæ nubi. libus anniserant nuptui tradéde . At in particulæ huius abfciffione moneo, vt religiosè aga mus, fi tamen mulier fociata coniugi pedago niæ ftudere debeat ; fiquidem inde Veneris quo. que fuauiorem titillum auerruncari continget, quare minus ad congreffum alacrisreddita generationis munus frigidius , ac fegnius obibit hinc verofæpè fterilitas exoritur , Modus verò amputandi fic defcribitur ab Actio præcitato lo co. Virgini infella locate retro affideat adolefcens robustus, qui brachia fuapoplitibus virginibusfubijciat, cruraque eius ac totumcorpus regat , &tumchirurgus ante ipfam stans forcipe ampliori nympham corripiat , &per finiftram Illud verò nullatenus præterire alto filentio fas eft, quòd nimirum , licet mulieres clitoride ad obfcenam Venerem vtantur , per illam tamen nequefeminis , neque alterius cuiufpiam humoris vel minimum emittunt , fed fterili conatu calcant, perinde ac fi digito lafciuirent , pudendumque tererent; cùm enim particula ifta fit quid præter naturam adnatum, non poteft B vlla ratione feminalium vaforum productiones excipere, que ad naruralia duntaxat pudenda diriguntur,vt pote in mulieribus ad vterom ,in viris ad penem : vt proinde mirari fubeat Riolanum , &cum eo candidiffimum Paulum Zacchiam , qui feptimo quæft. Medicoleg. contrariæ fententie fubfcribere uidentur , multis adductis auctoritatibus, quarum tamen nulla id re pera teftatur, Solus Alfaharauius id palam annuereuidetur , quitamen , fi ritè uerba perpendantur, ex antiquorum potius opinione loquitur,inquitenim: Antiqui dixerunt: Fortè in opicoillo cótactu Tribades polluútur ab utero, uafque Paticæ, quæ fuccumbit, mulierculæ , aliquorefpergunt humore,faliuaque fœdantaphromanum difia, & inde decipi potuerunt ueteres, exiſti mantes,rorem illum genitalem a clitoride,tam quam a uirga manaffe , Sed ad curationem defcendamus, quæ habetur etiamperincifionem, &fectionem . Auicennas citatoloco ait , quòd virgaper fe&tionemis tollitur ; furfus verò corrodentibus medicamentis : quibus verbis roboratur opinio noftra defuper allata , qua dicebamus, virgam effe lacertoſam, ac membranofam , ac proinde duram, vt ex eo non nifi per incifionem auferri valeat; furfum veròeffe carneam potius excrefcentiam , vt hac de caufa confumi, & abrodi poffit medi, camentis orodendi facultate præditis abfque ſe&ione , &manuali chirurgi opera Additpoſt hæc Auicennas alium modum auferendi furfum dicens, quòdligari debet ligaturaftricta cum fis lo, &fic dimittatur perduos, aut tres dies, qua ratione, vt ille ait, diminuetur; vel etiam tamdiu ligata permaneat , quoufque putrefiat , th Queresan Venerem eo modo, quo batarum ? & furfus impediat etiam morbus ille , qui diciturnympha Nympha ex Actio fermone 36.capiteproprio eft fubftantia quædam mufcu lofa, aut pelliculofa fupra alarum pudendicom miflùram fica, quo loco vrinarius eft meatus , quein aliquibus mulieribus ad tantam magni tudinémaugetur, vi deformitatem,ac pudorem D distendat, per dextram veròprope forci pis dentesrefecet . At qui modus fit in refectione feruandus, & que poftmodum adhibenda medicamenta, difcat, qui vult ab Actio eodem loco , CAPVT XIV. Deratione coarctandi vas Genitale amplumni. mis , &pudendi interpolandi , S ICVTI ex parte viri defe&us magnitudinis , & paruitatis ad penem fœcunditati Veneris adOuerfatur: ita etiam ex parte mulieris Genitalis excedens anguftia, aut amplitudo conceptionem illudit. De anguftia abundè egimus fupra capite de uteriphimofi; modoreliquum eft , ut aliqua de amplitudine proponamus . Enimuero fiamplum nimis , & hiulcum fit Genitale, haud quaquam uiri penem complecti continget; fi pe nisarctè non comple&titur, ut ajebat Auicennas, eius rattritio non fit multa ; fi parua eft attritio, uoluptas non oritur, hęc fi deficit , femen aut nonlabitur , aut in modicaquantitatefunditur ; fi femendeeft, ut par eft, Venus infructuofa, & fteriliseuadit; præterquamquod impensè laxum, & 539 Geneanthropeia Lib.IV.Tra&.I. 540 &fpatiofum pudendum caufa eft non raro uteri procidentię, quę nihil minus & Veneri, & conceptioni incommodat. Prudens ideo Auicennas fummo iure conftringendę uuluę modam proponit libro illo 3. toties citato . Verùm antequamdefcendamus ad remedia, inquirédum eft, num ufus Veneris ad uas muliebre coarctidum conferat, & quæ nam fint caufe dilatationis . Affenfu clarè , latèque conftat . Quodattinet ad primumquefitum , ex una quidem parte uidetur afferendum, Veneris ufum non effe omnino in uafis dilatatione prohibendum, &ratio effe poteit, quia cùm uuluę in foeminis habeant ad penem naturalem , eamque, maximam propenfionem, nec non ad illum reci piendum auidam quandam fympathiam, dum idem introducitur, querunt ille fuis alis , & ca- B runculis arctè comprehendere(ea enim eft appetentis natura , vt cùm diu concupita res accedit, complectatur, & conftringat) quare vniuntur, reduçuutut, & coarctantur , vt commodè Priapum hofpitari valeant, ac proinde amplitu dini corrigende Genialis coniunctio non videzur aduerfari. Atqui licet aliquid probabilita. tis hæc opinio redoleat , contraria tamen verifimilior cft, vt inde in muliebri claufura dum fit incifio,inbeat Auicenna , frequenter coitum adhiberi ad hoc , vt orificium dilatetur . Etenim fenfu ipfo probatur , vas illud iugi Venere dehifcere , quocircalupanaris impura cohors, dum nummorum pretio delinita , & voluptatis dulcore demulfa procos non femel, fed fæpius in C die admittit, neceffum haber quotidie adftrin gentes fotus adhibere , quibus uideatur.fui co piam paucioribus facere, quo aftu incautos de , Judit iuuenes, ac maiorem inde mercedem repor tat! Prohdolos illius ! Proh infàniam horum ! Hem ! quot impudentes extant virgines, quæ libidinis eftro percite petulco fubiacent amanti, fefeque deflorari permittunt, ac longo fruuntur Veneris commercio:vbi vero alteri cuipiam tradunturnuptui, vt appareant intemeratæ, nec nonfuçata fraude occulant impudicitiam , Ge nitalia adftringentibus interpolant fua , quibus angufta reddita orificia, decepticoniuges incorrupta putant, pudoremq;inuiolatum exiftimant, atque ita pretio inaftimabili , ac dote meliori D eofdem dolosè defraudant ; Hen turpeftellionatus crimen ! Vah mulierum perfidum , & fallax Genus! quàm præclarè P. Coftalius in Pegm. ... O quoties facili mentita puella marito est falfa colorate figna pudicitia! Ergo quamcautè ducenda mulier? Sanè multo jure Philofophusille, cùm animaduertiffet, quendam adolefcentem,pulchram quidem mulierem, fed famafufpectam duxiffe , inquit , vxorem non oculis ,fed auribus effe ducendam. At quòlinguafluxit Venus ergo ad vafis reclufionem potius, quam occlufionem facit ; id quod majorinoneget probatione , quando vno omnium Quæratur modo, vnde nam exoriatur inter. dum hiulca nimisrima, & vaftis faucibus foramen . Primò igitur ( & eritin confirmationem iam probatæ fententia) prouenire poteft à iugi admodum, & frequentato Veneris vfu, puden dique forti , & affiduo attritu ; fic videre eft vi duas, quæ fidem viris poft funera feruant , adeò circa muliebria coar&tari, vt fi alteri deinde focientur,vas præ anguftia , &fymphifi ferè virgi neumpræftent; Natura enim dum quiefcit, par- tium vnitatem reftituit , membrorum laxatio nem fanat. Secundò , fi accidat mulieri, vt incidat in virum aliquem vaftè mutoniatum , cui nempè fit: Monftrum borrendum , informe , ingens. proculdubio eius genitalis rima fatifcet valde . Tertia caufanimic dilatationis eft partus diffi cilis ; aliquandofiquidem accidit , vt quoniam foetus grandis infigniter eft, nequeat progredi, quare opus eft difrumpar, dislocet, dilatet, aperiat ; & hæc eft in coniugatis mulieribus potiffima caufa; in cæteris verò prædicte due magis concurrunt . Queres num aliquando accidat, mulierem quampiamremotis accidentarijs caufis fecumducere ab ortu vaftam , & hiulcam Genitalisrimam ? Profectòficutiviro ab infan tia , & vtero accidit interdum , vt penem multiformem ferat , nunc fcilicet craffum , nunc exilem nunc longum , nunc decurtatum ; ita prorfus, & multo facilius contingere poteft, vt muliergerat abvtero, & conceptionis primor dijs vas ipfum Generationis amplum,nimiumq; fatifcens,autetiam ar&tum,valdèq; compreffum. Sed iam proponamus remedia , que non aliunde , quàm ex ipfo Auicenna defumere placet. Vniuerfaliter itaque adftringentia omnia adrempræfentem faciunt; at fpecificè cons fert in primispeffarius compofitus ex cyperos xiloaloe , enula , cariophillis , ramich, & mofchi parum contritis , & melle cum lana exceptis . Præftat item fotus ex decoctione baccha rum myrthi, hedera,frondium quercus, & lentifci . Deco&tum confolidæ maioris eft pariter, mire efficacitatis ; narrat ideo-Hechterterus Medicinalium obferuationum Decade tertia quòd cùm Ancilla quædam nuptni tradita hoci effet vfa balneo , vt amiffam iandin mentiretur virginitatem , cùmque in eodem Hera infcia in fidiffet, pudendi rima ei tam ar&tè obfignatar fuit , vt maritus vxori jam fœtæ virginale clau Gramreparatumfuiffe miraretur . Galle immature , inquit Auicennas, fuperiora fquinanthi cribellenturcribro fubtili , & fupponantur cum panno infufoin vino vice vna poft aliam; Fa cit enim , fubiungit ille , redire virginitatem constringendo: hoc eft adeo vuluam coardat utfimilemreddat illi , quæ inuiolata permanet, expersque priapi . Alioquin enim uirginitas aul- 541 Geneanthropeia 542 Lib.IV.Tra&L nulla poteft humana opereftitui ; hiac Oeno ad A r , s, vini rubri vnc. ij . s. mifce omnia , & cùm Paridem apud Ouidium : nullaneparabilis arte Lafa pudicitia eft, deperit illa femel. Et Apuleius in Apolog. Virginitate , inquit , exce pta quicquid aliud in dotem acceperis , potes cùm libuerit, omnia vxori retribuere . Immo neque diuina potentia fieri poteft , vt que deAlorata fuit, remaneat virgo ; ficutienim fapientiffimè docet Molina quæftione . An Deuseffi cere valeat , vt factafint infecta , potelt Deus de Virginitate refarcire , & redintegrare abruptum panniculum, fed facere non poteft , quin ille fuerit abruptus , implicat enim contradi- &ionem. O fi fieri naturaliter poffet, vt amiffa Virginitas reparari valeret , mulieres cater uatim ruerent , vt pretiofam hanc margaritam, qua nihil habent in vita perfectius , nihil poffi dent excellentius redimerent . Narrant Vates, &refert Cicero 3. de natura Deorum , Mineruam patreminteremiffe , eo quod eius virginitati infidiari conatus effet ; tanti facienda vir ginitas eft . At eòregrediamur, vndefumus digreffi . Aliud peffarium efficaciffimum eft , fi corticum pini contritorum fumantur partes) quatuor, aluminis partes duæ, cyperi , corticum granatorum, balauftiorum , maftichis pars vna, & vino rubro decoquantur , & poftmodum panno lineo fupponantur . Optima infuper crunt linimenta ex oleo maftichis , cotoneorum, & myrtillorum . Ex aquis ftillatitijs. aptæ funt aquæ acacia , & cornorum immaturorum, vel etiam eorundem fuccus ; ficuti etiam glandium , forborum, &mefpilorum, quæ omnia non nimis matura effe debent. Omnium tamen ualidiffimum peffarium erit fequens . Recipe aluminis , lapidis gagatis, vel thracij, nitri an. drach. 1. pulueris gallorum , baccarum hederæ exiccatarum , balauftiorum ,corticum granatorum , atramenti futorij , rubi an. drach. j.fucci acacia, forborum, agreftis oleæ an. vnc. breui temporelento igne ebullierint , panno adhibe in profthema, & egregiè fatifcens quodcunque ofculum compefcet , & coar&tabit. Verumdum huiufmodi remedia applicatur, mulier debet omnino à Venere abftinere , alioquin perdet oleum, &operam : in vnaquaque enim nature operatione neceffaria eft quies : vnde eft , quodpulmonisvlcus ferè nunquam confolidatur : quoniam in perpetuo motu verfatur . Cæterùm fi quæ mulier familiare aliquod ad hibere velit remedium abfque impenfa, & labore , vtatur petijs madefactis in aqua , in qua diffolutum fitalumen , & noctu applicet. Stillatitia aqua Afteris Attici, fi Mizaldo credimus Bepota, aut vuluæ indita mulierum alba proflu ' uia mirificè fiſtit ; adeò vt eius quoque diutina iniectione corruptæ ab incorruptis vix dignofci poffint; quod efficacius, & celerius fiet , fi decocto eius infideant . Mathiolus commendataquam pinearum immaturarum, & hæc fufficiant de remedijs , ac fucis. Sed quæret curiofus aliquis,an fint aliqua figna externis delineata membris, quæ indicent vel virum, vel mulierem amplum obtinere genitale ? Certè annuunt Phyfiognomonici , qui conantur apparentibus particulis occulta mem bra defcribere . Sic aiunt, os faciei amplum in mulieribus, amplum, &immenfumvteri os præfignare in viris grandem nafum ingentem præ- с monftrare mutonem . Quòvidetur illud Martialis ad Papilumpertinere . Mentula tammagna eft , tantus tibi Papile nafus, Vt poffis , quoties arrigis , olfacere . Adhuc peslongus in mulieribus genitalem rimam prælongamdefignat : in viris ampla ma nus pariteramplum denotat Priapum : longa nimis facies idem denotat in mulieribus , longa fupercilia in viris . At non rarò hæc fallunt. Geneanthropeia Ioannis Benedicti Sinibaldi . TRAN i 543 Geneanthropeix 544 Lib.IV.Tra&.II. C... A TRACTATVS SECVNDVS. Deflore virgineo , ac deflorationis accidentibus . PRAE LO QVI V M, VCCIDITVR primoVeneris libamine uirginitatis lilium. Quid fit illud , in quo confiftat, & quas habeat fodales, aut con fectarias affectiones modò perquirendum erit. CAPVT I. Quidfit illud, quod in primo Veneris con gresu mulieribus abrumpitur , vbi de Virginitatis infignibus . C COMMVNIS ; & ferè apud omnes recepta fententia eft , reperiri apnd virgines membra nam quandam in oftio matri cis , aut in medio ceruicis duttu tranfuerfin fitam , qua hy men appellatur , ita palamoculis arbitris ar bitrantur Auicenna inter veteres libro . fen. 21. tract. 1.cap . Auerroes Colle&tan. tract. 1 . cap. It ac Nicolaus Florentinusferm. 1.tract. 1.cap. 7.& al . Inter Neotericos verò Véfalius 5. de corporis humani fabrica , Fallopius ini obferuat. anatomicis , Coitern's in Tabul. Ana tom. Platerus de corpor.humaniftructura, loan nes Riolamus 20Anthropographia , necnon Any dreas Spigelius , qui & . de humani corporis fai brica, apertis fidibus enunciat, in omnibus, quas diffecuit, virginibus membranam iftam femper deprehendiffe , ac pub icè in theatris oftentaffe . Quò etiam factum eft , vt nuptiarum Deus apud Ethnicos tamquam ille , qui huius panniculi fractionis auctor erat , Hymen diceretur , vel duplicato nomine Hymen Hymenæus . Inde Catullus in carmine nuptiali . lam veniet Virgo , iam dicetur Hymenaus Hymen ,ò Hymenae , Hymen ades , à Hy menae. Et in Epithalamio : Collisò Heliconÿj Cultor Vrania genus, Qui rapis teneram advirum Virginem, o Hymenae, Hymen Hymen, òHymenae . Idem hic panniculus , feu membrana

" A batur ab antiquioribus Eugium , Quare Nonnius definitionem illius afferens , dixit . Eugiumpars media est inter muliebria membra. Hinc Neuius . Sine eugio puellam inuenit . & Laberius. An concupifces Eugium fcindere. Idem alibi . Qua nam mala mens, que nam deliritas vos fuppilatores facit cum cano Eugio puellitari? Cæterùm cuius texture fit hic panniculus docuit luculenter Auicennas libro 3. fenitione 21 de Anatome matricis his prorfus verbis ante violationem puellæ Virginis funt in ore matricis panniculi contexti ex venis , & ligamentis fubtilibus valde , ortis ex omni membro eius , quos deftruit violator , ♣ currit quod in eis est de fanguine . Et id conB firmari fatis videtur ex veteris teftamenti facris paginis , vbilegitur, apud Hebræos in more po ficum fuide , vt primus nuptarum congrellus non nifi fubftrato candido linteo fieret , in quo fanguis ftillicidiaferuarentur, & quod pofte ita cruentatum yxorumredderetur parentibus, vtiafferuare Virginitatis teftimonium . Itae ad remlegitur in Deuteronomij capite 22. Si duxerit vir oxarem , & postea odio habuerit eam , quæfieritque occafiones , quibus dimittat tam , obyciens ei nomen peffimum , & dixerit vxorem banc accepi , & ingreßus adeam non inueni virginem , tallent eam pater , & mater eius forent fecum figna virginitatis eius ad feniores Vrbis, qui in portafunt , & dicet pater fiham meam dedi buic vxorem , quam quia odit , imponit ei nomen peffimum , vt di cat , non inueni filiam tuam virginem, &ecce bac funt figna virginitatis filia mea , expandent veftimen um coram fenioribus ciuitatis . Eundem apud Romanorum prifcos inualuiffe morem,videturpalam indicare Claudian.in Epithalam. vbi illa habentur Etvestes Tyrio fanguine fulgidas i Alter virgineus nobilitet cruor, Func victor madido thoro Nocturni referens vulnera pralij. Hune quoque morem feruari in Hifpaniarefert loubertus in libro Gallico idiomate confcripto. Pofue creditur natura panniculum iſtum in mulicbus tamquam virginitatis vexillum , quod quandiu erit integrum , fincera tandiu , & impolluta virginitas erit : eftque unuspudorhuius afferuator membranulæ, adeò ut vbi primum in Veneris caftris ille frangitur appella- mulier infrons , &impudens penitus euadat . Sa- 545 Geneanthropeix 546 Lib.IV.Tra&.II. Sanè Eugium hoc eft optata, & maxima con- A iugis dos ; aurum enim , & argentum vix dotis nomine digna funt : quantumuis enim ferat mulier argenti, & auri ad coniugis domum ni ferat hymenem , debita dote illum defraudat. Inde meritò Catullus : Vt flosin feptis fecretus nafcitur bortis Ignotuspecori, nullo contufus aratro , r Quem mulcent aure , firmit fol , educat imber, Multi illum pueri , multe optauerc puellæ; Idem cùm tenui carptus defloruit ungui , Nulli illum pueri , nulle optauere puelle : Sicvirgo dum intactamanet , dum chara fuis est; Cumcafumamittit polluto corpore florem Necpueris iucundamanet, nec charapuellis Hymen o Hymenae , Hymen ades o Hy mene . • › Hæc itaque membrana, quæ alio nomine interfeptum virginale , clauftrum. uirgineum , & cuftodia virginitatis nuncupatur , eft quæ primo Veneris amplexufrangitur, quæque ob exilium venarum texturam fanguinem fundit in ijs copiofiorem , quibus venæ penes hanc membranam funt ampliores , &pleniores ; pauciorem in ijs,in quibus exiles , & exinamitæ funt vene. Et exhoc etiam patet , quæ fit ratio , curvirgines primo concubitu dolorem experiantur, & viri laborent acrius ; nam in eius interfepti laceratione conari virum , &dolere mulierem aliquatenus, neceffe eft; cùm præfertim hæc ipfa membranaob neruofam qnandam naturam exquifito fenfu polleat, eoque magis , quo ipfa cadem denfioris erit contexturæ , & matricis collum arctius , vel viri genitale informius. Semperautem in ætate grandioribus fortior panniculus , quàm in adolefcentibus reperitur ; quo circa apudillas , vt conatus eft maior, itadolor intenfior . Exijfdem caufis euenit aliquando , vt poft primam Veneris luctam copiosè fluxusfanguinis virgini concitetur , ita vt vel adremediadeueniendum fit, quæ proponuntur ab Auicenna libro illo 3. capite de regimine de uirginata , vbi ait . Cumergo accidunt ei ftu xusfanguinis , & dolores, neceffe eft ei, vt fedeat in aquis ftipticis, & in vino, & oleo ; Deindeadminiftrentur fuper eam cerataria in lana inuoluta fuper cannamprohibentem a conſolidatio- no .&c. Et hæc eft paffim recepta fententia ; contra quam ex aduerfo eft ingeniofiffimus Andreas Laurentius , & cùm co Seuerinus Pinæus Chirurgus infignis;hi enim apertè negant huiufmodi membranulam à natura pofitam effe tamquam virginitatis areolam , & præter naturam duntaxat aliquando reperiri ; verba funt Laurentij : Ego membranulam aliquando reperiri , non nego; fedfi tranfuerfumeum in cerulcis B medio obtineat fitum , aut circa pudendi ofculum adnafcatur , præter nature inftitutum effe puto, &morbumeße organicum in vitiata conformatione. Verùm id fi verum eft , in quo confiftet flos virgineus , & quibus poterit notis deprehendi virginem aliquamfuiffe defloratam ? Laurentius idem ex eiufdem Pinæi opinione libello de notis virginitatisin quatuor carunculis, quibufdammembranulis coeuntibus, &fub alis pudendi confitis huiufmodi florem confiftere, afferit. Iuuat eius verba adamuffim regiftrare ex libro 7. Anatomie capite 12. vbi hæc leguntur . Sub alis caruncule apparent valuularum inftar,quein virginibus quatuor apparent,membranulis quibufdam coeuntes , anterior una vefica orificium tegens , posterior altera , & dua laterales non tranfuerfim,fed in longum fita . Ha floremvirgineum garyopbilo non dum planè explicato (ocellam vocant nostri )perfimilem clau Strum virginale, bymen tantopere celebratum, ot cleganter obferuat Pineusconftituunt : membranis autem laceratis , & carunculis velut attritisperit flos , remanentque eadem caruncula, fed ita difiuncle , contractaque , vt coiuiffe aliquando neges. Hactenus ille, cuius quippe fententia ut melior à Notericis recipitur , & à nobis plurafequenti capite in eiufdem conformatione deducentur ; Interim ad calcem Realdi Columbilubet apponere uerba ; 11. enim de Juifceribus habet : Sub nymphis in nonnullis virginibus non omnibus alia membrana cernitur bymen à veteribus appellata , quæcùm adest , rarò autem adest, obftat, quo minus penis in vtero immittatur . Confirmat Carolus Stephanus libro 3. de diffectione corporis humani, ubi fic : Hymenem autem quam vocant membranulam potiuspiè credimus in virginibus inueniri, quàm Tot certum quidde ea proferre poffimus . Quin Marcus Antonius Vimus libro de utero muliebri capite 7. primæ fect. ingenuè profitetur fe ab adolefcentia vfque ad maturam ætatem anatomico ftudio operam nauaffe , nec non plurimas omnis ętatis diffecuiffe puellas abortiuas, &adolefcentulas bimas, trimas, quadrimas,quimas, feptemnefque ; neque tamen eius memDibrane hymenis dictae veftigium reperire potuiffe, ideoque Arabum commentum id effe exiftimandum . Ambrofius Paræus idem prorfus affirmat . Ranchinus verò de morb. virgin. capite 4. fectionis prime membranam iftam imaginariam, &à Poctis effictam tradit . Mi lector. fruftra à me pugnantium opinionum iudiciúpræ ftolaris: Haud mihi tribuo tantum, vt medicine, atque anatomiæ coryphæorum iudicem agere valeam; cò magis quòd virginum fectionibus rarò interfui , quia raròcelebrantur . Vtramque menfam appofui , vt communi palato fatisfacerem, vtque ad ingenij libitum de Veneris hifce ferculis quifque optionem faceret. Alioquin non ignoC Mm 547 Geneanthropeia ignoro , effe clafficos auctores, qui mediam fc-JA &antes viam affeuerant, in adolefcentulis quibufda Hymenem reperiri, in alijs verò minime; in omnibus verò neceffario reperiri debere internarum caruncularum coalefcentiam , & virginalem connexum : ita Foreftus in præfat. ad b. 28. Obferuat. Marcellus Donatus 4. hiftor. medicæ mirab. & Capiuaceus libello de notis virginum, nec non Gregor. Horftius 4. epiftol. medicinal, & exhis pédet altera nobilis quæftio, an fcilicetin defloratione fanguis neceffariò manare debeat, vt ex veteri lege fupra relatum fuit; nam fiue adfit membrana hymen, fiue carneus circulus, ut Riolanus putat, utique uirgo primo! concubitu cruore madefcere debet . Atfi fola fit caruncularum coalefcentia, non neceffariò eructatur , fi præfertim illa recens pubefcat , pinguiorisfit habitus , &uir non fit onobelus. CAPVT II. AnperHymenis præfentiamfufficienter virgi. nitas comprobetur . D B E Corporali tantùm, &materiali uirginitate , non autem de animi, feu mentis intacta puritate, atque impolluta integritate queftio hçc affumi debet: fiquidem C poteft mulierum quæpiam corporis uirginitatem , feu potius integritatem afferuare , animo autem omni lafciuiarum generi præbere aditum , & nullis non affentirilibidinosillecebris . Tales fermèfunt petuleæ omnes, &falaces muliercule; quæ præ timore quidem, &pudore corporis corruptionem expauent ; at mentis nullam detrectant impudicitiam, corde nullas nonadmittunt uoluptates improbas , de quibus aiebat Diuus Hieronymusin epiftolis . Quidprodeft integra caro mente corrupta ? Ex aduerfo poteft virago aliqua corporis virginitate nudari, animum autem impollutum , intemeratum , atque omninoferuare limpidum, vtiaccidit puriffimisillis virginibus, quç modò æterna fuper etherafruitur gloria: ijs enim licet à fceleftiffimis tyranis vis inferretur; virginitatis tame palma nequaqua difpoliatæ fuerunt:quandoquidemfolamentis virginitas, & cordis puritas,non integritas corporis coronam, &ftolam meretur candidam;illę verò animi puritatem illibatam afferuarunt . Enimuerò , vt fapientiffimè teftatur Diuus Thomas 2. fecundæ queftione 152. articuloprimo. Integritas corporalis membri per accidens fe habet ad virginitatem, in quantum fcilicet perhoc, quodex propofito voluntatis ab "Stinetquis àdelectatione Venerea , remanet integritas in membro corporeo , vnde fi contingat D Lib.IV.Tract.II. [quòdper alium modum aliquo cafu membri inte548 gritas corrumpatur , non magis præiudicat virginitati, quàm fi corrumpatur manus , aut pes . Quodluculentiùs adhuc exarauit primo de Ciuitate Dei cap. 18. D. Auguftinus his verbis : fi obstetrix virginis cuiufdam integritatem manu voluti explorans fiue maleuolentia , fiue cafu duminfpicit , perdidit , non opinor, quemquam tam stulte fpere, vt buic periffe aliquidexiftimet, etiamde ipfius corporis fanctitate, quamuis membri illius integritate iamperdita . Queritur igitur, anperpræfentiam Eugij , fiue hymenis fecura virginitas , &per abfentiam certa defloratio fignificetur . Quoad primum queftionis membrum afferendum eft, vt plurimum huiuf modi membranulam intactum corporis florem , &illibatam pudicitiam teftari poffe ; fiquidem cum primum admiflo chole difrumpitur hymen ille,nunquam amplius refarciendi fpes remanet; vt enim pluribus in locis teftatur Hippocrates , & præfertim in Aphorifmis : Quum difcißum fuerit os , aut cartilago , aut neruus , aut bucca pars tenuis, autpræputium, neque augetur, neque confolidatur . Iam panniculus ifte , de quo loquimur, membranofę eft naturæ . Profectò poterit Afrania quædam mulierdolofa impoſtura corruptionem occulere ijs adftringentibus pharmacis, de quibus fuperius locuti fumus , ita vt anguftiffimum vas referat : poterit infuper fraudolenter fanguinis aliquid in venereo congreffu deftillare , quòd factum aliquando eſſe non ignoro; Eugium tamen confolidare nequaquam poterit ob naturam illius membranofam . HieronymusCapiuacceus de affectibus vterinis cap. vitimo vult, neque hymenis abſentiam arguere mulierem effe defloratam , neque prefentiam, eiufdem indubitatam virginitatem teftari ; quoniam vt ille ait , tempore etiam formationisfœtus pars aliqua fibrofa , &membranofa circa os vterioriri poffit ; vide citato loco auctorem . At nos aftruimus , primam queftionis particulam, addito verbo(ut plurimum) & de illa membrana loquentes , quæ noninformatione fetus in vtero, in huius collo poffet oriri , fed quę in muliere ab origine contexta eft , queue proculdubio fi femeldifrumpatur, nunquam coalefcit amplius, vnde primode femine Galenus aiebat: Foramen membrane nonfolùm non coalefcit, fed etiã femperampliaturpro ratione copia eius, quodperfluit Maior difficultas eft circa fecundum , in quo dubitatur , num ex abfentia Eugij de virginalis clauftri volatione iure dubitari poffit . Porrò ex vna parte quemadmodum hymene integro, vtftatutú eft, virginalis cuftodia inuiolata, vtplurimumpermanet , ita abfente eodem, Virginei clauftri corruptio fignari deberet; paritas enim equè videtur incedere ; perinde enim, ac valet hec thefis: Solis prefentia diem facit , abfentia noctem; ita ualere deberet hęc propofitio: hy- 549 Geneanthropeix 550 Lib.IV Tract. II. Bes 1 1 hymenis prefentia uirginitatis candorem, abfen , tia corruptionem prefignat . Verùm paritate , & fimilitudine non obftantibus afferendum eft , hymenis abfentiam virginei pudoris haud perpetuò fignificare corruptelam ; id quod verum erit cum tali diſtinctione; nam carentia hymenis aut eft à natura autàvi, vel aut eft per fe , aut per accidens : à natura & per fe eft , quando haud refertur ab vtero huiufmodi membrana ; à vi autem , feu per accidens eft , quando vel Venere , vel alia quauis caufa fractus eft . Iam priuatio per accidens , & à vi illata dubio procul pollutum fuiffe virginale clauftrum femper arguet , quod nemo ibit inficias : At eiufdem carentia per fe, &à natura , cùm fcilicet non eft huiufmodi pan- B niculus à virtute formatrice in vtero contextus , quis dicat corruptionis effe euidens argumentum? Enimuerò uel obftetrices , ne dum Anatomicialfeuerant, membranam hanc in medio muliebrium Genitalium femper non reperi ri ; ut iccirco haud femper primis nuptijs debeat eadem temerari , feu difrumpi , &fanguinem uerfarier . Quòd cùmita fit contrapofitum argumentum nihilprobat; tunc enim bona effet illatio , feu paritas , quando hymen in cunctis uirginibns neceffariò reperiretur ; quocirca nec folis fimilitudo bona eft ; fiquidem cùm dies eft neceffariò Sol eft fuper terram ; quando eft nox neceſſariò diftat: At cùm uirgo eft, non,neceffario hymenadeft . Quamobrem uirginitatis , &corruptionis definitio nullo modo per hymenis fra- &tionem , aut integritatem afferri fufficienter poteft; fed folum per alienationem uirilis contactus , & aphrodifij commercij . Patet hoc , quiafi de parthenici pudoris effentia effet hymen , proculdubio eius definitionem , fubiret, nec uirginis nomen adaptari poffet animatibus, quetalem non obtinent membranam, & tamen Plinio equa uirgo appellatur, que non eft ad huc experta marem , ut conftat in ijs uerbis libri 28. capite 9. Item equarumfanguis , præter quam virginum , erodit , emarginat , vlcerat . Meritò igitur excellentiffimus Capiuacceus in fine libri de morbis mulierum aiebat : Ergo abfentiabymenis non arguit mulierem effe defloratam, nec præfentia certum est virginitatis indi trum:namfiforamen fit amplius, feminis ingref fus non impeditur, maximè fi virile pudendü non admodum vaftum, muliebre autem peramplufit. Id totum euentu illo a Hieronymo ab Aquapendente relato libro de chirurgicis operationibus confirmari poteft ( arrigant aures petulantes uirgines ) narrat enim , adolefcentes marem , & fœminam amore iuuicem captos cùm furtim conuenirent ac ftantes ofculis , ac blandicijs indulgerent auidi, cùm fimplici utriufque genitalium adhęfu, atque extrinfeco contaAu , facta ex nimia uoluptate feminis ad os uulAjuę effufione , genuifle ephebum concepiffe uirginem ; idquefacilè aduenire potuiffe, fubiungit ille : Propterea quòdcùm ambo eßent adolefcentes , &tentigine ambo ardere nt, potuit glandis orificium hymenis foramini fe e directo opponi, & coniungi;& ita femen a mare vi magna emiffumpotuitper hymenis orificium in vuluam ingredi ; inde verò à valentiffima vteri attractrice per vulue vaginam furfum trabi , & in vterum recondi. Sic igitur illa uel integro hymene grauida facta eft; quare illius prefentia nequaquam uirginitatis erat indicium: licet exiftimem ego , haudquaquam per foramen permeaffe , vt fentit Hieronymus , uirilefperma ; uerùm tantummodo illuc perueniffe ipfius feminis facultatem , fiue dicas fpiritualem irradiationem , co modo quofolis fpiritibus conceptionem fieri poffe, in primo libro abundè probauimus: etenim fpiritibus, eorumque furori , &orgafmo nihil obfiftit, ideoque uel integra membrana, feu per eius 0- fculum , vel per poros ad uterum peruenire ualent obice nullo . Sed quomodo illud Deuteronomij fubfiftit , fire uera huiufmodi membrana non neceffariò reperitur , & confequenter ex eius fractione nequit linteolus ille fanguine imbui ? Nicolaus Lyranus cótra communem Patrum opinionem unanimi confenfu aftruentium , linteolum illum cruore fœdatum àparentibus afferuari folitum, exiftimat id metaphoricè dictum ; eo quòd , ut Cille ait , turpe uideatur , quòd huiufmodi pannus coram iudicibus expanderetur , nec uerifimile effe , quod vir eius auderet falfo vxorem accufare ; cùm fciret parentes eius virginitatis teftimonium afferuare . Profectò cenferem ego, verba Deuteronomij , non parabolicè , fed vt fonant rem declarare, quando confuetudo hæc, vel noftris temporibus apud Hebræos viget , necnonapud quafdam alias nationes , vt Mauritanos , & Aphros , de quibus Leo Apher 3. Hiftor. meminit, tradens , quòd fimul atque fponfus , &fponfa ex folemni apparatu fponfalium domum reuerfi funt , obferato conclaui , dum nuptiale paratur conuiuium pro hymenai celebratione , fimul congrediuntur ; addit infuper annofam mulicrem pro foribus expectare ; quæ mox porrectum fibi à neonympho cruentatum linteolum in mediam conuiuarum cohortem ouans defert, tanquam rapte virginitatis opimum fpolium, ac manifeftum . Hacque ratione licere tum difcumbere , tum conuiuari . At fi fortègenio , fortunaque finiftra primo certamine illo coitu nihil cruoris fponfæ per genitalia ftillauerit , redditur illa parentibus , quibus magnum inde accidit dedecus . Conuictorum verò turba triftis , atque impranfa domum reuertitur D · Dicendum ergo, quòd licethymen haud neceffariò reperiatur , contingere tamen, vt plu Mm 2 ri- 151 Geneanthropeia Lib IV.Tract. II. 5、2 rimum , vt aliquid cruoris in prima Venere de A ftillat, vel ob venularum illarum quatuor à Laurentio inuentarum diuulfione , vel à fimphifis dilatatione vel alterius cuiufpiam membranulæ dilaceratione : dixi vt plurimum, quoniam accidit interdum , vt nihil prorfus cruoris demittatur , ficuti inter alios Marcellus Donatus duabus virginibus omni fufpicione carentibus fuis temporibus accidiffe , teftatur libro de hiftoria medica mirabili . Quare lex illa , ex eo, quod vt plurimum euenit, conflata erat; nec propterea declarat , membranam hymenem iccirco neceffariò apud Virgines reperiri debere , que infuper leui etiam negotio , fi adfit , infringi poterit, vel ipfo menftruo fanguine periodicè excurrente , fi præfertim copia, & qualita- B te peccet ; quod recipit , &probat lulius Cæfar Claudinus, vir noftra ætate doctrina fingularis libro refponfionum medicinalium ; quem poterisadire, fi plura expetis ; & fi is auiditatem non expleat, confule Valefium libro de facra Phi lofophia, Fernelium , Valfeum , & egregium Augenium 2. Epiftolarum tomo . Verùm de his plura infra . CAPVT III. An, &qua ratione flore virgineo incorrupto mulier aliquando concipere valeat. C VNCTIS prima facie videbitur quæftio hæc paradoxologia : mirabuntur inipfo quæftionis limi ne , quotquot perlegent problema, fortaffe etiam rident ; At mirari definant , nec rium edant fi leuitatis, ac ftultitie infimulari verentur , donecperlectis verbis , rationibus , & auctoritatibus libratis rem ita contingere poffe didicerint : errant omnes, qui enunciant facilè . Quifquis autem veritatem hanc addifcere concupi fcit,neceffe eft prius, vt queinfuperiori capite declarauimus, memoria recolat, nempe in quo con fiftat hymen, feùftos parthenius , quidue fit illud quod inprimo Veneris libamine perit . Neceffe eft infuper,vt in mente reuocet ea, que viri do- &tiffimi vt non vno in loco nos regiſtramus ) di xerunt de vi vteri traârice valida erga virile femen, &quænos de vi magnetica vtriufque feminis, virilis videlicet , & muliebris fuo loco, fequenti fcilicet libro, non fine plaufu edocemus. Hisrecenfitis nihil prorfus difficile eft, rem perfuadere ; fi quidé pudendi muliebris oftio vix penetrato , ita vt ad finum pudoris virga non pertingat, factaque virilis feminis effufione ad os yteri externum, vteri auiditas poterit perporos C que in roris formam femen exugere ; immo fpiritus illi generationis architecti puri , feruidi , &impetuofi , mulla membrana, nulla anguftia obftite ad vterum permeare leui negotio poterunt, ibiin fanguine conuenientem fermentationem excitare.Nihil profectò eft fpiritibus imperuium, fpiritibus præfertim Venereis, qui dum pruriunt, dumferuent , dumæftuant, dum furiunt , penetralia quæque fubire poterunt , fit licetin partibus quecumque denfitas, infignis durities, fummaque craffities . Audiui interdum falaces quofdam iuuenes cftro libidinis percitos , qui dicerent e fuis pudendis feruidum pneuma quafi flammam emicare , adeo fortes , & vrentes ijs in partibus aggreganturfpiritus. Quin Lycoftenes, &Cornelius Gemma7 Cofmograph. narrantin Thuringia ex vtero mulieris cuiufdam difficili partu laborantis tam ingentem cum fragore flammamexilijfie, vt videretur bellicum tormentum excuflum, atque adeò & pueri nates , & obftetricis manus ambuffiffe; vfque adeo muliebria quoqueferuere fpiritibus poffunt. Quodfi addas intenfam illam uteri ad fpiritus hofce fitim , fympathiam , auiditatem , atque fuctumnihildeerit ad rationis huiufce efficaciam . Sed alicuius magni uiri auctoritatis , Lector, te cupi dum uideo . Afferam libenter . Auic. lib. 3. fen. 21. tract. 4. cap. 1. expreffis uerbis habet, quòd fi membrana illa , feu aliud quid, quod opponitur ori matricis interno,fit raræ texturæ,uel plura obtineatforamina, poterit fpermatis portionem exugere, quod à uirili pene ad oftium ipfum fuerit eiaculatum integro hymene, uerbafunt hæc: Et quandoque accidit, o claufa retineat per accidens conceptionem , quare moritur ipfa , & fœtus eiusproculdubio fi non regitur . Et boc quidem noneft poffibile, nifialiquo modoram, aut vt fit illud, quodopponitur ori matricis de claufura rare texture, aut fit babens foramina plura, ita quodpoffibile fit matrici attrabere de fpermate aliquid, licet enim parum fit femen, tamen ex illo paruo fit conceptio, &c. Petrus de Peramato uir noftri feculi gloriofus , in libro de Hominis procreatione à conceptuin partum , in appendice , ita rem confir- D mat:Poffibile enim eft fœminam non deuirginari, Sed conceptum fieri ex fola obfcenarum partium attractu , vtriufque femine effufo ad os vteri externum,tunc contigit ex vteri auiditate trabi in tusfemeninroris formam ad cauitatem , & fieri conceptum, etiamfipenem ad vteri ceruicem non indatmafculus . Quid clarius? &fubiungit . Claufa etiãquadeuirginari nequiuit, bac ratione concepiße est vifa , tantillo fcilicet virifemine, (in roris aut forte vaporis formam ) attracto, vt Auctor est Auic. At Seuerinus Pincus lib de notis uirginitatis multò plenius rem delineat, confirmatq; hiftorijs , quas hic recenfere minus grauabor, faciunt enim , & ad inftitutum , & ad iu- 1 S 553 Geneanthropeia Lib.IV.Tra&.II. 554 ザ antea milumaccidit : fed tertio die tandem voti compotes facti letati funt quietè & amicè in hunc vfque diem vixerunt , prolemque babuerunt fœcundiffimam . Quamobrem nobilis Iuris peritiffimus , eiufque amici quidam mirabantur, quibus ipfe veram , &integram hiftoriam fæpè, Seriò , &iucundè narrare ſolebat . Altera bistoria eft mercatoris cuiufdam nomine Bigami ànobis vocati , quiapro fecunda vice matrimoniumcontraxerat cum virgine eufarca eius vicina, duos &viginti annos nata Horum autem nuptiæfacta funt , cubueruntfimul fluentibus adhuc menstruis purgationibus , rem femel babuerunt , fed ita facile, liberaliter , & opportunèegerunt , vt ex virgine factafit mulier que eodem temporis momento concepit , grauidaque ipfa fuit:postridie verò nuptiarum Bigamus mane fummofurrexit, atque admerces emendas cum fuis focijs rura fatis longinqua petijt , nec reuerfus eft ante vigefimum diem . Is dum ruri effet, rerumque fuarumfatageret, in memoriam fæpius reuocabatfacilem, quem habuerat vnicum cùm vxore nouacongreßum, nec omninoſuſpicionecaftitatis eiufdem vacabat , quamuis hao de re conqueri unquam non decreuiffet; fiquidem à longo tempore vxoris amantiffime, & parentum eius famam audiuerat, agnoueratque optimam , Reuerfus domu Bigamus, &vxor dormieruntfimul, fedrem habere tentaruntfrustra iftaprima vice propter anguftius multò redditum ,quam antea fi nus pudoris orificium post fluxionem menftruorum, & partium pudendarum exiccationem . Qui propterea mirari non definit , contrà plurimumtorquetur, & apud amicum quendam conqueritur , dicens fe facilius cùm vxore, dum virgo effet , difficilius cum eadem grauidaconueniffe; figna enim grauiditatis apparebant , inappeten tia ciborum, nempè naufeaperpetua , decolor facies , membrorum laxitudo , &alia . Verùm bigamus mercator, & non philofophus erat , nefciebatque , istas partes ficut & alia corpora membranofa que bumectantur, plurimum dilatari, & extendipoße , & cùm exiccantur constriEtiores, & angustiores fieri . Quare virgo corruptam, & corrupta ei virginemreferebat . Nec D mirumboc cuiquam videri debet, etenim virgines quafemeltatum, aut bis coiuerunt, idque fluentibus menftruis, verius dilatationemfolam, eaq;par uam, quàmlacerationěfimul vllampalla fuerunt. iucunditatem, quam noftroin opere interfereA refemperpollicitus fum . Nobilis quidım Turis peritiffimus damiſellam fexdecim annɔs nıtım virginem caftiffimam in vxorem duxerat , que nuptiarum tempore , & die menfes patiebatur , pallaquefuerat tribus ante , vt pofta duobus ad bucdiebus continuis eifluxerunt ; Is autem fuoris ignarus, cùmpræ cupiditate aftuaret libidinis fatiande, &nuptam arderet , vesperefacto, quàm primumin thoro cùm ea dormiturus decubuit . Verùmfopori minus quàm Veneri vterque addi - Etusftatimfua nobilis aggreffus est, quam primo infultu,& vixfalutato bymenecompreffit, fubitque facile :bine maritus triftis effectus ,fufpectam vxoris alioquinpudice babuitcaftitatem. Mane autemfummo venit focrus genero dicens , RB admodum ægrè tuliffe tota no te, quòd ſuperiori die non eum monuerit , fue filie ante tres dies menftruaabundefluxiffe, fluereque adbuc . Quod cùm fit , dixit illa , abftinere viros ab huiufmodi virginum,&mulierum confortio totopurgationis tempore , ut honestum, fic ifdem vtifordidum, atque legibus diuinis, naturalibus , & bumanis vetitum, atque prohibitum est propter multa , queinde fequuntur incommoda. Quare mi fili, inquit illa, quum filia mea , nunc vt opinor tua uxor nondum mundafit , & planè purgata, fi mibi credas,folus adaliquotdies dormies , aut faltem abea abstinebis . Quibus verbis libenter annuit recenter vxoratus diffimulans , & fime rore , &tristitia eßet confectus propter multas C concurrentes opiniones, que illius animü exangebant,agitabantque: modo enim de relinqueda vxore tacitus cogitabat , modò de lite mouendaapud fummos iudices pro diffolutione matrimonij , facilius fuaopinione , iudicio confummati, exiftimans fortaffe tantis delicijs nephas effe abfque laborefrui, vtpoeta comicus ait:ficqueperplexus quafdamprobationes, velnugas potius inuestigare contendebat, quibus id ipfum exequi poßet,infinita denique alia deliramenta, que occurrebant in vtramque partem apud fe diferebat . In his autem dum verfaretur dabius , tres elapfi funt dies , & totidem noctes abfque confolatione vlla, etiamfi rem totam, negotiumq; fuum aperuiffet integrè Medico phyfico amico fuo, qui ( nifallor ) Medicus aliquam corporis libentius, quam tanti affectus animi curationem fufcepißet . Interea purgatio domifella abfol uitur , ipfaque nullius culpa fibi confcia , & tanta mariti mæftitia ignara , letatur , ſperatquebreui tempore benefibi futurum , & proinde fotum ad munditiem pro more parandum fibi curat, atque admouet. His peractis elapfifque Statis diebus focrus prudentiffimagenerum monuit, ei licitum effe,quando vellet cum vxoredor mire, & tutoproli indulgere; iacuerunt vnd,fed perperamprima, ac alteranocte rem habere cona tifunt, vnde vtrique coniugi grauius , quàm Feftiua hæc acroamata, lector, vt libenter legis, ita nolipertinax detrectare euentum, fidemquefcribenti denegare . Nihil eft naturæ viribus impoffibile , nihil quodin microcosmo contingere non valeat , nihil mirificum , quòd in eo non contingat aliquando ; ideoque arbitror, à Trimegifto fuiffe hominem magnum mundi mi raculum appellatum , quia in eo miraculorum iliades quotidie propalantur . Caueant interim petulantes, &mollicule Eromene, dumfuis cum Ama1 555 དདད _Geneanthropeiæ Lib.IV.Tra&t.II. 556 Amafijs clam conueniunt ( fi tamen penfiquic- Aginalis clauftri temeratiofequi non poffit, non eft quam pudorem habent fuum ) ne partes obfcene quoquo modo Veneris ambrofia refpergantur: nam fitibunda matrix ebibet eminus , concipiet inuitò . CAPVT IV. AnVirgines abfque viri confortio intrinfeca , aut extrinfeca aliqua caufa deflorari valeant . H IC idem Seuerinus Pinæus in Parthenicis Ploblematibus , quæ B citato libro proponit, quæftionem hanc agit , & breuibus ita XVDK decernit, quòd nimirum ab humorum acrium colluuie ad vterum eiufque ligamenta delabente tantú fieri harum partium relaxatio valeat, vt prolabens vterus, clauftroque virginali grauiter incubans id ipfum deftruere, atque corrumpere debeat: Cùm ergo ( inquit Pineus ) pradictum claustrum virginale abomnibus, quæ fuprapofita funtpartibus fic comprimitur, vimque maximam patitur , nec inferiusdefcendere poteft propter firmam cobarentiam, quam babet cùm collo vefica , recto inteftino, ligamentis, clitorida conflituentibus , caterifque vicinis partibus , fenfim non tamenfine C dolore dilatetur eius orificium neceffe eft , atque membrane, que carunculis interiecta funt, lacerentur . Hoc verò dum contingit , nulla prorfus virginitatis nota relinquitur, nihilque differuntvirgines huiufmodi à mulieribus, quæ fæpius paffæ funt virum , multamque ediderint prolem, quod in duabus caftiffimis virginibus obferuaffe fcribit nuncupatus auctor , qui inde , fubiungit, obortas effe plerumque fufpiciones apud parentes fuarumpuellarum violationis , & conftuprationis, àfamulis, vel vicinis facta non fine iurgijs litibus , & aliquando etiam fanguine . Profectò viro huic doctiffimofponte fubfcribo, quando maiores noxas apud vterum ab humorum confluxu excitari nouimus, corrofiones, D vlcera, cancros , ac deteriora mille , vt propterea exefis quoque excitari in carunculis illis virginei floris , & abfumptio poffit , perinde ac Veneream commixtionem a bene mentulato viro paffe fuiffent. Ceterùmquodab extrinfecis quibufdá caufis hæc ipfa parthenij floris corruptio contingere poffit,vti a cafu,faltu, magna vociferatione, tuffi, fternutamento,pondere, ictibufque ad renum , offifque facri regionem receptis, verifimile eft . Quòd verò adigito, aut alio quopiam confimili pfeudophallo , quo falaces virgines libidinis impatientes fe ipfas deludunt , ac mulcent, vir- › cur Pinaus inficietur ; debilis enim eft , quam adducit, ratio , quòd nimirum dum per fe puellæ uoluptantur,nullum perfentire dolorem uolunt, ac propterea leuiterpartem affricent , & contreAtent . Porrò Venerca uoluptatis cftro dum eftuat uirago , dum uterus prurit fortilibidine micans , leue eft, imo gratum quicquid immittiquicquid apponitur, nec polluerentur proprio femine nifi talis attrectatio foret , ut partem illam dilataret : adeò ut tametfi prima , aut altera nice defloratio non fequeretur, contingeret nihilominus repetitis titillationibus, & immiffionibus , quæ nifi fortes fint , æftuanti uirgini , & genialibus fpiritibus furentibus non fatisfacerent, non explerent auiditatem. An non funt hiftoriæ falaciffimarum puellarum centum, illius inprimis , que acu illa capitata craffiori, dum vterum titillaret in uoluptatis dulcore , & propria pollutione acum in uterum reliquit, à ui uteri prolectatam ? Amabo uos cur à fimulato Priapo , quo interdum abutebantur petulcæ , & incontinentes uiragines Egyptiæ fierinon debet defloratio ? Eft utique inftrumentum illud priapeium durius , fortius naturali carneo . Enimuerò corrupto illo Gentilitatis feculo , in Magnis prefertim Afię ciuitatibus , in quibus rara erant caftitatis exempla , crediderim uix inta&tam repertam fuiffe puellam, que pulcherrimum fuum, ac florentiffimum hymenem non fceleraret mentulę fi- mulatis idòlis , fi tamen uirorum à commercio procul effe cogebantur. CAPVT V. Anfint aliqua corrupte virginitatis externa indicia . e P SOTERVNT utique figna quæpiam referri , verum debilia, & infida , quibus dignofcatur, num virginalis cuftodia- fracta, atque polluta fuerit ; primumque indicium defumi poffe creditur ab impudentia , & fronte mulieris refricato : nam vbi primum frena pudoris mulier relaxauit , furit effrena, nullamque propria exiftimationis curam retinens, procacitatem , &impudentiam undequaque oftentat ; quò pertinet illud Propertij 3. Eleg. Vos vbi contenti rupiftis frena pudoris, Nefcitis capte mentis habere modum . Ratio eft in promptu , quia cùm folus pudor fit ille, qui muliebrem animumab illicitis , penitusque nefarijs rebus auocet, fitque idem fenfitiuæ , ac beftialis potentię velut habena, ac for- 557 Geneanthropeia 558 Lib.IV.Tract.II. fortis orea , cùm primum hic diffoluitur , petul , A ca mulieris natura ruit præceps abfque retinaculoin Genium , in libidinem , inque obfcœnitatis flagitia cuncta ; vt enim Tacitus prudentiffimè teftatur : Fœmina amiffa pudicitia , alia flagitia non abnuit. Hinc mos erat apud antiquos vittis quibufdam caftas virgines circumueftire , quibus duntaxat exuebantur , dum virgineum florem coniugi oblturæ erant ; vt fic fortè fignificaretur , illas , pofitis vittis , ceu folutis catenis reprimi , & cohiberi non poſſe , quòminus in libidinis facinora laberentur, inde 1. de Arte Ouidius: Efte procul vitta tenues infigne pudoris. Simili modo tenelle virgines zona, vtreferunt,in prima adolefcentia vinciri folebant,erat- B que Zonacingulus e lana alba , quo prima Veneris noctefoluebantur à maritis , vt indicarent illas amillavirginitate nullo ligamine compefci poffe ; huc pertinet illud Ouidij : Caftaque fallaci Zonarecincta manu. Et Catullus in Epythalam. Manlij, & Iuliæ Te fuis tremulus parens Inuocat , tibiVirgines Zonula foluunt finus. Ethinc etiam prouerbio dicitur : foluere Zonam, quòd eft virginitatem amittere . Michael Scotus, qui in gratiam Federici Imperatoris Phyfiognomoniam compilauit, teftatur, quòd tam vir, quàmfœmina,fi fint virgines ad pinnam nafi dignofci poteft , inquit enim : Manente vir- C ginitate cartilago pinnula nafi fentitur indiuifibilis,fedfieft violata , fentitur partibilis , vide auctoremin fecunda parte in Proemio . Anfortè ex tali figno Democritus corruptas mulieres, aut virgines dignofcebat ? hic enim , vt fcribit Diogenes Laertius, cùm aliquando mulierem quandam fibi notam in via inueniffet , falutauit illam ,dicens : Salue virgo . Paucis poft diebus eidem occurrens falutauit inquiens : Salue mulier; cuius facti obftupuere multi , qui vtramquefalutationem intellexerant, admirantes quomodo Philofophus refciuiffet , illam fuiffe defloratam . Infuper Ethnici defloratæ virginitatis argumentum à collo defumebant ; dum enim prima nocte virgo iam nupta erat cùm coniuge concubitura, antequam thalamum ingrederetur, collieius circumferentiam du&to filo metiebantur; mane autem fi latius collum , quàm vt eodem filo comprehendi poffet, inueniebant, defloratam iam inde concipiebant ; fic in Epythalam. Pelei , ac Thetidis Catullus . Non illam nutrix orienti lute reuifens Hefterno collum poterit circundare filo . Numpoffet phyfica vila ratio in tali euentu mi litare? Arbitror,prima Veneris palæftra ob amo ris in præcordijs flammam , ebullientis libidinis æftum , concitatum in tripudio laborem , volu D Iptatis dulcorem eximium , totamque animam ad ofcnla repentem collum turgere , fpiritibus ad carotides arterias affatim conuocatis . Pręterea meo iudicio defumi poffet corrupte virginitatis argumentum à fanguine menftruo; hic enim in virginibus tenuior, ac paucior fluit, in mulieribus craffior, &affluentior. Patet hoc, quia in Parthenis cùm effluere debeat cruorper panniculum illum, fi adfit, qui dicitur Hymenper tranfudationem; craffior , &feculentiorfanguis tranfmeare nequibit. At verò in mulieribus Venerem expertis , cùm os vteri minimè fit obfignatum, cùmque Venus ipfa largiùs emanare faciat menfes, fanguis large , &facile deftillabit , non modotenuis , fed etiam craffus . Id nobis à doctiffimo Hippocrate fignificatum eft in libro de Genitura, vbi hæc habet: Mulieres ficùm viris coeant, magis fanæ funt, fi nonminus namér vteri fimul bumidi fiunt in commixtione , qui enim ficci funt magis , quàm conuenit fortiter contrabuntur, dolorem corporis afferunt, &fir mulcoitus fanguinem calefaciens , & humectans viam faciliorem menfibus facit . Quare iudiciumfumptumà fanguine maiorem quandam rei fidem preftare poffet . Quod fi dicas, id faltem verum non effe apud eas, quæ à natura membrana hymene carent . Refponfum velim etiam inhis argumentum probabile effe , fi quidem obtinent faltem carunculas illas quatuor conglutinatas , autfaltemfymphifin illam , qua pari modo craffioris fanguinis exitum præpedire poffunt. Preterquam quòd licet & hymene , & carunculis carerent virgines, fempertamen anguftum os vteri geftarent , quòd certum eft àpenis receptione dilatari : quantò verò ampliores extant canales , tanto per eos liberius fluentes riuuli decurrunt. " Adhuc conati funt nonnulli fignum virginitatis ab vrinapetere, quòd tamen eft impoffibile; quæro enim , quo eius peculiari figno id valeant afferere ? Ancolore , &fubftautia, an veròhypoftafi ? Quòdfi nequit per vrinam dignofci fuffi cienter,numaliqua vtero gerat, quátò difficilius difci ab eadem poterit , num virgo , aut mulier exiftat? Sed nunquid verum eft, quòdvnlgo fertur corruptam muli erem liliorum odoré haud quaquam ferre poffe ? Annuunt multi , eo quòdlilium fit virginitatis hieroglyphicum . Putarem ego infuper, mulieres virgines fi ad apum alucaria accedant, ab his non morderi, ob infitum in ijs à natura pudicitię amorem ; cuius rei gratia apud Ægyptios Apes caftimoniæ erant hyerogliphicum , vtiapud Pierium libro 26. videre eft; vt ideo homines à coitu olidos illa acriteroderint. Plutarchus etiam libro de caufis naturalibus docet, apes eos malè accipere, qui recétes à muliebri copula fuperuenerint; lubetapponere problema, quod eft huiufmodi. Curapescitius pungunt, qui ftuprumdudum fe- 559 Geneanthropeia Lib.IV.Tract.II. 560 fecerunt? Anquod animal eft munditia, dele gantia perquam ftudiofum ; præterea olfactus fenfu valetplurimum? Quumitaque impuri congreßuspropter impudicitiam, & immoderatam libidinem foleant effe immundiores , & coitus ab apibus deprehenduntur, & odium vehementius aduerfusillos concipiunt. onde apud Theocritum iocose Venus ad Anchiſemapaflore ablegatur, vti apum aculeis propter adulterium commiffumpungatur. Te confer adidam, Confer adAnchifen , vbiquercus, atque Cypirus Crefcit, apum firepit atque domus melliflua bombis. Aginitatis fumus proditor furgat , tunc infundibulo, alioue infirumento patulo vulue orefurfum permeet , proijciet extemplo vrinam , & meiet,nec retinere valet, fi Veneream paßa eft labem . Si Veneris ignara fumum irritè recipit vrinam tenet , & virginitas deprehenditur . Si quis autem ioci gratianon meiere folum, fed fe menmulierem emittere volet, hoc efficito . Agallocü, quodxiloaloe dicitferretur, velprecidatur, eiufque ferraturam uiuis carbonibus affatim infpargito , ac peruri curato, recipiat fumum mulier, ac vulua meatus fubiens effluat latè femen, nec iniucundu erit fpecimen , Hactenusille. Et Pindarus : Paruula fauorum fabricatrix, que B Rhoecum pupugifti acuieo domans illius perfidiam . Profectò in fingulis animantibus eft quidam naturæ inſtinctus, quo ad præcipuam quandam virtutem duci videntur. In apibus verò eft quidam caftitatis amor , & virginitatis affe aus , quo non folùm videntur pollutos homines olfacere , fedipfe per fe abftinent ab omni Veneris lurido confortio . Idcecinit Virgilius Maro libro Georgic. his metris . Illum adeòplacuiffe apibus mirabere morem Quòd nec concubitu indulgent , nec corpora fegneser InVeneremfoluüt,autfœtus nixibus edunt, Quocirca vocabat Apes Pindarus facras Cereris miniftras; Cereri enim non nifi eunuchi, aut fpadones miniftrare poterant. Cętenim filentio inuolui non debent que Joannes Baptifta Porta ad hanc rem fcripta reliquit , alioquin nec iniucunda , nec infructuofa, verba funt : Gagatis lapidis, qui frequens est nobis , quoglobulos effingimus in corollispracarijs adnumerandas velexplendas preces rafura velipfe pilatundatur, ac fetaceo cribro tranfmif fus in tenuiffimumredigatur pulufculum , inde ex aqua,vinoue hauriatur , fi exit illico lotium, &retinerenequit,corrupte virginitatis indicium eamque defloruiße prodit ; fi viri nonadbuccongreffus , velpuerperium faßa fuit, eam com pefcit, & arctius cobibendi daturfacultas . Hanc eandem gagatis lapidis virtutem defcripfit Pli. niuslibro 36. capite 19. fed in hoc differt à Porta, quòd hic exhibet per os, is verò perfuffitum, inquit enim ; Deprebenditfonticummorbum , & virginitatem fuffitus. Sed redeamus ad Portam, qui fic fubiungit : Nec minus inualidè id manifestat fuccinumalbum,feu cryftallum , quod ele. Etrum vocantfi, inpuluerem redactü ieiunè ex vinoforbeatur,& ad interioraferatur:năfi carnis fenferit maculam, mouet vrinam. Poffumus fic expeditius buius rei capere experimentum idem fuffitu, fi portulaca femen , velperfonata folia, quamvotant nofirates lapatium ardentibus pruwis infperfa adfuffimenta fubstituantur, &virC D Quæres problemate licet parergo, an ullo experimento comperiripoffit , fi mulier viro fuo fidemferuet ? Refpondeoab eodem Porta ex Alberto fic probari , Magnes lapis fi dormientis coniugis capiti fupponatur, fi casta est,, dulcibus virum detinet complexibus , fin minus tamquam manu pulfa è cubili proijcitur . Dices infuper, fieri ne poffit , vt mulier alium virum, quàm fuum.cognofcere nequeat ? Poteft , fi Alberto credimus , ait enim : Mulier , vt cum aliquo adulterare non poffit , incide de capillis , & puluerem illorum tibi fuper veretrum Sparge, unge veretrum cum melle & mox coeas cum muliere, &cùm volueris foluere, ex tuis capillis fac fimiliter , fed quàm vana , quàm fuperfti tiofa hæc quis non derideat futiles nugas ? CAPVT VI. Numper las mammillarum, & immutatum papillarum colorem certa virginitatis libatio defignetur . N ON folùm lac in Virginu n mammiscollectum,fed mammas ipfas nimium protuberantes vo lunt multi deflorationem atteftari ; illud quidem fcientificè , vt ita dicam , feu demonftrati uè ; has verò contingenter, & probabiliter . Nituntur autem non alia ratione probare , ac fulcirefententiam , quàm ipfa rei experientia , qua, vt aiunt , manifeftè apparet , neque lac in mulieribus , neque earundem luxuriofas fieri mammillas , quandiu penis expertes exiftunt, &ab omni virorum voluptuofo commercio, & familiaritate viuunt alienę. Mammas etenim tunc extuberare aiunt , cùm in Venereis complexibus attrectantur , lafciuèque tentantur ; & ratio eft in promptu , quoniam lafciua manu prolectantur ad mammas & fpiritus , & fanguis , quibus luxuriari contingit eafdem . Lac verò tunc folum congeri exiftimant , quando vterus incipit femine refpergi : & ratio peti po- 561 Geneanthropeia 562 Lib.IV.Tract.II. 1 poteft ex eo, quo manifeftum eft , nullas om- A nium animalium fœminas ante coitum , immo etiam ante conceptionem , velpartum lac in mammis geftare ; Vnde Ariftoteles 3. de hiftoria animalium capite 29. Nulli , inquit , ferè animalium lac fierifolet, antequam vteram . ferat.

Verùm id licet vt plurimum ita accidat , femper tamen , ac neceffariò veritatem non habet. Dicendum itaque neque lac , neque nimiumluxuriantes mammas certa fide præfignare virginalis clauftri pollutionem ; idue tum auctoritatibus , cùm rationibus multis proba tum velim auctoritatibus quidem in primis , | quandoquidem Ariftoteles 3.de hiftoria animalium capite 12. EtAuicennas 2. tractat.ca- B pite 3. afferunt, in viris quandoque , pueris, & adultioribus fieri lac . Immo ipfemet Auicennas 13. de Animalib. fcriptum reliquit , ſe vidiffe à viro tantum lactis émul&um , vt cafeus fit confectus . Hieronymus Cardanus libris de fubtilitate teftatur, fe hominem vidiffe lanux Antonium Renzium annorum 35.de cuius vberibus lac tam largè fluebat, vt uel puero alendo effetfatis . Adde, quòd luftratores noui orbis referunt,uiros illius climatis ferè omnesin mammislac geſtare . Profper Alpinus de Medicina Egypt. libro 1.capite 9. fcribit, Cayri viros ad eam pinguedinem deuenire , vt mammas etiam ferant longè mulierum ingenti vbere maiores . Ipfeetiam noui alium virum conciuem , C qui curiofitatis gratia rogatus à me oftendit vberanil minora muliebribus, & comprimendo lac fecit exilire . Alexander Benedictus mirabilem &ipfe hiſtoriam recenfet ; fcribit enim Syrum quendam, coniuge mortua, infanti , qui fuperuixerat, vbera admouiffe, quorú e fuctu lactis cam copiam emanaffe , vt loco matris aluerit. Iam dico, fi in viris nullo virginali clauftro corrupto &lac , & mammille protuberantes gignuntur, in quibus tamen congeri nulla ratione deberet , quando viri à natura ad fœtum nutriendum nequaquam ordinantur: quanto magis &ampliores mammillæ , & copiofius lac in his produci poffunt apud mulieres etiam ante hymenis violationem , & conceptionem , cùm D fint hæa natura inftitutæ ad nutricandam prolem ?Ad id,quod ex Ariftotele dicebatur, refpondeo, ibi Philofophum dicere ; Nulli ferè , non autem nulli omnino; & quod hoc verum fit, ftatim fubiungit : Non pragnantibus aliquando , fed rarò edulis quibufdam efficitur , vt latefeant: & fubfcribit adhuc : etiam in quibufdam mulieribus natu maioribus fuctu frequentiore lac prodit, & copia tanta, vt infantem enutrire potuerint Argues , ex hifce Ariftotelis auctoritatibus licet colligatur, fieri poffe lac , abfque quo vtero geftetur, nontamen inferri , illud idem congeri jante Veneris vfum, aut faltem ante aphrodifiasillecebras. Refpondeo nil minus hoc, quàm illud ex Ariftotelis verbis cduci ; præterquam quod , fubiungit ibidem , quod vbera caprarum , quæ coitum nonpatiuntur, Paftores montis Oete vrticapræfricant vehementer , vt dolorem infligant ; Itaque , inquit ille, primum cruentum bumorem eliciunt , mox purulentum , poftremò lac non minus, quàm ex ijs, que Venerempatiantur . Quare Philofophus etiam eas mulieres comprehendit, quæ Venerem nonfunt paffe . Dicetfortè quis , neque in viris ante Veneris vfum exoriri mammillas , aut lac produci, atque adeò vim argumenti.nullam effe ; patet hoc, quia Ariftoteles 3. illo de hiſtoria animalium , vbi de lacte virorum verbafacit , hæc habet : Virispast pubem exiguum nonnullis exprimitur , ideft , poft incoeptum vfum Veneris . Refpondeo id falfum effe , quia , vt ex Auicenna , & Ariftotele iam diximus , in pueris etiam , quorum nullus. eft vfus Veneris, lac progignitur ; præterquam quod verbum Ariftotelis , post pubem, non fonat poft incoeptum Veneris vfum , fed poft aptitudiné ad illum . Atqui inftar omnium auctoritatum erunt rationes, ante quas erit breuiter explicandum , quæ namfit materia lactis , vt facilius , & melius intelliganturrationum vires . pu Ex Ariftotele de Generatione , atque hiftoria animalium paffim lac nihil eft aliud, quàm fanguisfuperfluus mutatus , ac dealbatus; quod ab Hippocrate ,&Galeno confirmatur , qui afferunt, ex eadé materia fieri lac, & femen; at femen e fanguine coalefcit ; igitur & lac . Verùm hoc ipfum luculentius adhuc fignificatur àfummo Dictatore Hippocrate tum 2. Epidem. fectione . vbi ait ; lac effe germanum ipfius menftrui fanguinis; tumlibro de natura fœtus , & alibi, vbi afferit, lac fieri e fanguine dulciffimo, riffimo ; neque locus ipfe fuperiori repugnat, quodixit lacgigni e fanguine menftruo, quicraf. fus, ac terreftris eft : quandoquidem cùm in fanguine menftruo due fint portiones , vną fęculentior , altera purior , ac tenuior ; ex hac non ex illa coagulari lac , intelligit Hippocra tes. Iamcurnon poffit in Virginibus ante viri commercium ob fanguinis aliquam exuberantiam, & multò nutriri mammę, & in ijfdem fuccus lacteus produci ? Namque facili labore fanguis in lac tranfmutari poterit ob viuidum calorem , qui præ vicinia cordis in pe&ore apud illas præpollet . Sed cur faltem , fi non admittatur tantafanguinis copia , quæ poffit & menfibus , &lacti fufficere , menfibus fuppreffis id euenire non valeat , quando fanguis totus ad mammas anadrome regurgitat ; perinde ac in puerperis accidit , in quibus mira naturæ prouidentia dum fæœtus exiuit in lucem , fanguis vterum deftituit , fefeque totum conuertit ad vbera ? Atqui , ne magnus Hippocrates fuadeNn frau- 563 Geneanthropeia 564 Lib.IV.Tra&.II. fignis , ac præcipua ( tunc enim finis, qui puero rum eft nutritio, abeſt) . Iam ifta, vt rarò propter eandemcaufam ad mammas accedit ; ita etiam rarò , licet menfes non tuant , lac in virgineis yberibus gignitur , & aggregatur. Sidicas , quonampacto circa longinguas corporis partes puta caput , & eius potentias , & circa etiamcoripfum accidentiafę ua adeò producat,fi àforti expultrice, vti dictum eft, repercutitur? Dico nonfanguinem, fed fuligines putri das , atque prauos vapores à fanguine eleuatos caput, & cor graffari , & laceffire ; huiufmodi autem: halitus aptos non effe, vt in lac tranfmutentur . Aio tandem , quod ad hoc , vt fanguis menftruus fuppreffus ad mammas regurgitet, ibique cogatur in lac , requirit maximum cordis caloremipfi pectori , & mammis communi catum, quo fanguis attrahi ab vtero valeat: nec non venas amplas , patulas , & deobftructas , vt per has commodè exugi poffit ; hæc verò duo cùm non femper in fuppreffis menfibus reperiantur , mirum non erit,fi frequenter lac in illibatis mammis non coadunetur . raudetur auctoritate, audiantur, quæ libro 5. A. A phorifm. 39. apertis fidibus exarantur ; fcribit enim fic. Si mulier que non concepit, neque peperit lac babet , menfes ei defecerunt . Quid clarius Igitur à fanguine illo , qui ab vtero fluebat , ad mammas remiffo , ibique alterato , & cocto lac gignitur. Quod etiam à Galeno in explicatione illiufmet Aphorifmi recipitur , & confirmatur, licèt rarò euenire teftetur. Nempe memoriarecolendum erit , quòd communes funt vtero & mammis venæ ; adeò vt fi fanguis prorumpat ad mammas, neceffe fit reficcari ad uterum , & fic exaduerfo ; quod apertiffimis verbis à Galeno fignificatum eft 5. de fimplici medicament. facultate capite 21. ijs! verbis : Communes quin etiam vberibus , vtero - B que vena funt non exiles ; at qua nam ea fint, alibi dictum est . Itaque ad alterutrum partiumfanguis defertur , altera ficcefcit . Proinde quibus menfes mediocriter feruntur , ÿslac in mammillis non colligitur , quibus verò hoc largè fuppetit , ijs planè menfes fupprimuntur. Qua in re Chriftophori à Vega hiftoria quædam recenfenda eft is enim in explicatione relati Aphorifmi defuper fic habet . Vidimus puellam Burgenfem , cui menfibus fuppreffis lac mammis inerat ; medicus verò, cui res fuit commißa ( ac cufabatur enim abHero conftantiffime) affirmabat, ipfamgrauidam effe , quam ego coram Hero, & alys defendi , fieri poffe dicens , vt lac habeat mulier ex fola menfium retentione citra conce- fuppellex fanguinis ad uberum cauitatem , ubi . ptionem. Tempore tamen nouem menfium tranfacto manifeste constitit , mulierem bonestè vixiße, & virginem effe, cui aliquibus posteadiebus menfes profluxerunt Hactenus ille . Quòdfi dicas ex Galeno , & alijs , affectum , hunc , nempe lac uirginale rarò contingere; non debere autem rarò euenire , quia, menfes non rarò fupprimuntur, fed quotidie .reftagnantur, vt patet; ideoque lac parthenium frequentiùs etiam videri debere. Refpondeam , quòd li cet menftrui fanguinis ftegnofis quotidie contingat , non tamen idempoteft quotidie refluus ad mammas regurgitare ; & ratio eft , quoniam cum fanguis ille vt plurimum fit craffus , ac terreftris , &tunc magis , quando ob vitium aliquod redditus eft impurior, ac feculentior , non poteft ita facilè refilire per venas ad vbera ; eò magis quòd virtus fpiritalis , quæ in pectore viget forti expultrice illum reuerberat , nec ad regionem cordis appellere finit ; quamuis enimreperiatur in cruore menftruo aliqua particula dulcis, atque optimi fanguinis: maior tamen pars putrid a , & fontica eft ; ut proinde quam occupat partem diuexet , laceret, & quafi ueneno inficiat . Potius ergo alias partes corporis inuadens uaria paritfymptomata, & morbos . His adde , quòd ad kac in mammis uirginum producendum requiritur uirtus aλaxтоWaxтIXN 10- Hoc ipfum fanè intelligi poterit de luxuriantibus nimis vberibus , quæ nihil vetat , etiam in virginibus pletoricis plenius nutriri poffe, nulla uirorum adhibita molli tractatione . Cur enim præter menfes cohibitos non poffit in uirgine quadrata,fpiritibus & fanguine fcatente delegari à natura, ut farcina parum exoneretur, eiufdem poftmodumab eximio calore coquatur , & altereturin lac ? Etenim in uiris etiam fimile quid accidit : nam quando corpus eorum fanguine optimo, &puro refertiilimum eft , natura vbi largius alimentum nutriendis partibus fuppeditauit , vbi copiofo femine fpermatica vafa repleuit , id quod fupereft , opus eft ad partem aliquademittat, vel in phlegmonas deponat, aut ad mammas deleget , & ibi vlteriori coctione in lactis naturam conuertat . Hinc 3. Pentateuchi, Chirurgici cap. 1. Fabritius ab Aquapendente aiebat : Hinc viri nonnulli effeminati & lac gignunt , & purgationes inftar muliebrium ordinata viciffitudine patiuntur in Germania & Lotharingia . Dixi in lactis naturam, quia huiufmodi fuccus ex multorum opinione , non eft nifi homonyme lac; non enim id perfectè craf fum, dulce, &album eft,fed tenue, viribus difpar, & quod magis eft ad alendum ineptum . Porrò lac vniuocè dictum eft , quod fit poft conceptionem perproprij alimenti tractionem ; impropriè dictum , fen per quandam analogiam eft , quod per expreffionem , & refluxum fanguinis ab vtero ad mammas fit ; de primo loquutus eft Hippocrates libro de natura pueri , & de Glandulis, vbi ait, quod rara eft mammarum natu . ra , & alimentum quod ad fe trahunt in lac immutant ; de fecundo verò verba facit ibidem , dum 565 Geneanthropeix Lib.IV.Tract.II. 566. dum dicit, quod ab vtero accedit ad mammas A lac , quod poft partum infanti ceffurum eft in alimentum : hoc autem exprimit, ac furfum mittit omentum ab ipfofætu iam grandiore coar- &tatum . Atque hoc tantò in ijfdem viris facilius euenire poteft , quantò magis vtilibus affluentes fuccis abftineant Venere, quæ plenitudinem vndique minuit : nam ipfe fuperius citatus Auega hiftoriam recenfetde viro , qui vxore orbatus tantum lactis in mammis congenuit, vt infanti filiofatisforet ad nutriendum : etenim exiftimarim , virum illum alioquin fanguine re fertumlactis copiam vberibus ob Veneris dimillum vfum cumulaffe, cùm viua vxore Veneri fatis indulgeret ; lactis verò , & feminis , vt patet, eadem eft materia. Ex his modò fœliciter folui poffunt in contrarium allata argumenta: quod enim primò dicebatur, experientia conftare , quòd nec luxuriant mammæ, nec in ijs lac excoquitur ante Veneris illecebras , falfum effe aio ,& experientia potius contrarium indicari , vt probauimus. Verum quidem eft , nec iturus fum inficias , virorum lafciuam contrectationem augere mammillas ; fed quòd eædem nequeant ab alimenti copiaprotuberare, alienum eft à veritate; ficuti cadem ratione diffonat à verofenfu, non poffe antecoitum ob accidentariam aliquam caufam lac in mammis congeri. Quòdfecundo loco arguebatur, nullam videlicet brutorum animantium fœminam vifam effe , quæ ante conceptionem lac emiferit , tribus rationibus id fieri dico . Prima quidem , quoniam bruta non tanto alimento , & fanguine fcatent : homo enim proportione fui corporis, vt Philofopho placet , omnium animalium calidiffimus , & maximè fanguifluus eft ; hinc 3. de hiftoria Animalium idem afferit , mulierem inter fœminas omnes maximè fanguine abundare . Secundaratio eft , quoniam brutis feminisplerifq; non procedunt menfes , ob eandem rationem , qua ftatuimus , illas fuperfluo non circufluere fucco; & iccircò cùmin his menfes haud fupprimantur , nequit fanguis ad mammas anadromen habere, &inibi , vt mulieribus accidit, in fubftantiam lactis degenerare . Tertia ratio fit, quia licet brutorum feminæ menfes haberent non tamen ante conceptionem laç producerent, quoniam fane degerent, & inco lumes; nec illis ex morbofanguis idem compefceretur; homo fiquidem omnium animalium morbofiffimus eft : præterquam quod animantium brutorum foemine non torpefcunt otio ; quamobrem difficile labes vlla apud illas contrahitur ; qua ratione dicebat Archiperipateticus, rufticas mulieres fuppreffis menfibus rarò laborare ; labor enim , quo iugiter illæ exercentur, virtutes roborat, humores digerit , & excrementa diffipat . Nec ex eo, nilimɔnftruosè . contigit aliquando', fi Ariftoteli , & Auicenna credendum eft , vt caper repertus fuerit, ex quo magna lactis quantitas quotidie mulgeretur ; quod idem Gafpar Peucerus de tribus hircis à fe in Bohemia vifis infuis epiftolis teftatur, & Colius Calcagninusin epiftola ad Comitem Thomam nepotem idem duobus catulis accidiffe, affirmat , Cæterùmquoad illud , quod fœminę à virtute feminis habeant , vt lac producant , futile argumentum eft ; dum enim mulier concepit, & peperit, natura prouida fanguinem in fœtus alimentum parat quidem, at non iccirco negandum eft, quin citra conceptionem parari etiam poffit ; verè enim ad lactis productionem nihil Baliudrequiritur , quàm vt fanguis vlterius in mammillis coquatur: coctio verò habetur folum ab ipfa facultate alteratrice independenter à quauis virtute feminis , vel alterius rei. Et hoc fignificare nobis voluit Ariftoteles, dumin libtis de animalibus dixit , lac fieri poffe etiam in maribus : vbicunque enim fanguis collectus à calore dealbatur , ibi dicitur fieri lac ; perinde atquepus conficitur calore fanguinem coquente in quauis corporis parte ; id quod infinuare voluit Empedocles , cùm dixit , lac nihil aliud effe , quam pus . Verumtamen de lacte impropriè , fiue homonyme dicto id intelligi debet; uerum enim , ac legitimum lac à membris glandulofis, cuiufmodi funt mamma, elaborari debet, ibique ut in proprio uafe feruari ; quod affirmauit Ariftoteles 3. de hiftoria animalium capite 20, ubi dixit : Qua vero lac habent omnia mammis idcontinent C D Tandem quod fpectat ad papillarum immutatum colorem , neque ex hoc parthenius pudor infimulari poteft : nam tametfi rubore perfufe ut plurimum in uirginibus illæ apparere fuefcant ; non eft tamen, quod à morbofa aliqua affectione alterari , & immutari citra Veneream finaphiam , non ualeant ; nam etiam ob illum , qui inter mammas , & uterum confenfum intercedit, interdum utero affe&topurpureus papillarum in chlorum deprauatur color, quod 6. Epidem. fect. 5. ita litteris commendauit Hippocrates : Si mammarumpapilla, & quod rubet in illis pallefcat , morbofum vas est; quo loco pro uafe , Galeno arbitro, uterus intelligi debet . Verùm pleniùs hanc fententiam elucidauimus in noftris commentarijs ad fextum Epidem. in Romano hoc Archigymnafio pro roftris publicè exaratis , quæ fi fata uolent, typis aliquando tradentur . Nn 2 CA- 567 Geneanthropeia Lib.IV.Tract.II. 568 CAPVT VIL Anin Statu Innocentiæ integritas virginalis ex viri commixtione , &feminis receptione corrupta fuißet. D A pulcherrimam; inquit enim, quòd in ftatu Innocentiæ fuiffet virginitas mentalis,quia nulla extitiffet fæda concupifcentia ; fuiffet etiam corporalis , quia poft actum Venereum abrupta même brana virginis coaluiffet integrè ; nam ficuti partes muliebres in partu relaxatæ poftpartum reintegrantur nullo veftigio apparente ; fic poft copulam carnalem repullulaffet hymen, vt vocant , adeò vt nulla futura fuiffet diftinctio eius genitalis à genitali virginis , nec pręgnans dignofci potuiffet alia re, quàm corporis, & vteri mole ; fic habet in 2. fentent. diftin&tione 20. queftione 1. articulo 2. in dubitatione prima laterali . IV VS Auguftinus libro 14. de Ciuitate Deifentit,futurumfuiffe inftatu Innocentiæ, vt conciperet mulier abfque vlla muliebris genitalis corruptione, & omnino abfque hymenis fractione; verba textus lubetapponere . Intanta fa- B cilttate rerum, & fœlicitate hominum abfit vt fufpicemur, non potuiffe prolemfieri fine libidinismorbo, fedeo voluptatis nutu mouerentur illa membra, quo cætera, &fine ardoris illecebri stimulo cum tranquillitate animi , & corporis nulla corruptione integritatis infunderet gremio maritus vxoris . Neque enim quia experientia probari non potest , ideo credendum non est ; quando illas corporis partes non ageret turpidus calor,fed fpontaneapoteftas,ficuti opus effet, adbiberet, ita tuncpotuiffet vtero coniugis falua integritate fœmineigenitalis virilefemen immitsi, ficut nunc potest eadem integritatefalua ex vtero virginisfluxus menstrui cruoris emitti ; eadem quippe via poffet illud inijci , qua boc potest eÿci . Ha&enus Diuus Auguftinus , cui videtur aftipulari Diuus Thomas in prima quæftione 98. articulo 2. vbi velipfa Auguftini verbarefumens hæc habet . Sicut in illo ftatu nulla corruptione integritatis infunderetgremio maritus vxoris; ita potuit vtero coniugis falua integritate fœminei genitalis femen immitti, ficut nunc potest eadem integritate falua ex vtero virginis fluxus menstrui cruoris emitti . Conueniunt in hac opinione Pererius libro fupra Genefim, & Molina de opere fex dierum difput. 29. Verùm enimuerò huiufmodi opinio non leuem habet difficultatem, nifi fortè cùm Seraphico Bonauentura dicamus in 2. fentent. diftinct. 20. quòd integritatis corruptio tria dicit , clau. ftrorum fcilicet muliebrium apertionem , penalem paffionem , & fædam dele&tationem ; quorum primum eft naturæ, alterum eft pane , tertium verò eft corruptionis vitiofæ, quæ medium tenet inter culpam, & pœnam; Si igitur vir cognouiffet vxorem in tempore inftitutæ naturæ, fuiffet ibi' clauftrorum apertio , non tamen ibi fuiffet pœnalis paffio , nec fueda delectatio ; quia vis generatiua nec effet tunc corrupta , nec infe- &a. At Egidius Romanus omni vera , & lucuJentiffima doftrina refertiffimus nititur tueri Diuum Auguftinum , affertque ideo fententiam & ingeniofam, fimulque probabilem , & fcitul Si diceres contra Ægidium , quòd fic in omni generatione , & commixtione difrupta fuiffet membranula , & confequenter doluiffet femper mulier . Refponderemilicet, difruptam quidem fuiffe , at non ex eo triftemfenfationem experturam fuifle mulierem , quoniam dolor fuit pœna peccati: ante peccatum nullus omnino futurus fuiffet doloris fenfus ; fiquidem poſt culpam inculcata fuit fententia illa, In doloreparies. Inftabis ad quem finem natura fic follicitè integraffet panniculum hunc difruptum , fiue dicas violatum virginitatis caryophillum ? Dixerim, & ad maiorem voluptatem, & ad hoc,vt corpus vndequaque integrum feruatum fuiffet ; de ratione fiquidem perfectionis eft, vt corpus nnlla, vel minima particula difiun&tum fit . Argues Cadhuc: decantata eft Hippocratis fententia , quòd membrana queque difciffa non coalefcit , quomodo igitur in illo ftatu hy menfemel , & bis difruptus toties coaluiffet ? Namque in ftatu illo , quefunt ex natura perftitiffent, nec ea, que conueniunt ex origine , immutata fuiffent . Ad hoc refponfum velim , quòd in ftatu Innocentiæ perftitiffent vtique omnia , quæ naturæ conueniunt,dummodo imperfectionem non arguiffent; at procul exulaffent quæcunque vel minimum redoluiffent vitium . Quid profectò magis eft fecundum naturain , quidue magis ob materiam naturæ humanæ competit, quàm mors ? Et nihilominus in illo felicitatis promptuario vita Dvigens floruiffet perpetuò . Quid magis humano corpori proximum, quàm intemperie premi ob elementorum , ex quibus coalefcit , contrarietatem , &pugnam , unde in præfentiarum mille morbis afflictatur ? Attamen in ftatu illo omnium bonorum aggregatione perfe &o nullis curis , nullisfebribus , nulli prorfus ægritudini obnoxia fuiffet natura . Igitur multò magis vendicarepotuiffet humanum corpus à partium, vel minimarum diuifione. Igitur Diui Egidij opinio non eft, cur reprehendatur , fed vt ingeniofa recipienda, &laudanda potius , CA- 61 570 569 Geneanthropeia Lib.IV Tract II. Ince act Comp men tu t 6월5 perts ال CAPVT VIII. An, &quomodo verumfit, mulierempræcipuo amore virumprofequi , qui eam deflorauerit, vbi coniugalis amoris eximiarecuduntur monumenta. སྐལ་ Aftem uenit primi illius congreffus , amplexus , complexus : quotidie mens perluftrat exuberantem illum illecebrarum torrentem , plenamque fenfuum fuauitatem : iugiter, ne dicam perpetuò feruidos recenfet cupidinis motus, ofcula,uerba, lafciuosque impetus illius primæ noais; quòpertinet illud Propertij 1. Eleg. Onoctem meminiffe mihi iucunda volu ptas ; O quoties votis illa vocanda meis. Enimuerò primæ tantùm Veneris menfæ dulciffima deguftari folent ; que frequentantur affuetudine uilefcunt , immo aliquando & amarefcunt non citra naufeam . SOMNIBVS quotquot viris mulier in Veneris paleſtra commifcetur,ingenti deuincitur amore, aut faltem tacita quadam inau- &oratur beneuolentia , ob fanguinis nimirum commixtionem , But qua veluti quodam infolubili vinculo ne&i , & arctari videntur ambo ; vt ideo non rarò contingat, coniugemprius exofam virum ftatim quàm fefefubiecerit illi , odium in æftuantem amorem jucundiffimè tranfmutare . At verò illum qui fuæ virginitatis florem excerpferit , non amare modò , verùm deperire creduntur mulieres omnes; tantus eft amoris nexus , quo etiam tum, inflammantur in virum . Significauit, nifallor, id Enei- nobis Dido in primis apud Maronem dosijs verbis. 4. Ille meosprimus , qui me fibi iunxit amores Abstulit, ille babeat fecum, feruetque fepulcbro . Scilicet his vocibus flagrantem erga Sichęum C Amorem , cui iuuentæ , ac virginitatis florem præftiterat , Regina propalat . Itaprorfus apud Ouidiumin Epiftolis Oeno ad Paridem fcribens acclamabat . Ceterùm cùmnoua quçlibet magis delectent, uulgaris eft parcemia , fit ex eo , ut erga eum uirum , qui memorabilis fuit auctor nouitatis amore deuinciatur magis , quàm erga quemlibet alium , cui fortè fuccumbat poftea, cum quo tanta non mulcebitur uoluptate ; ut enim in Ethicis habet Ariftoteles quedam dele&tant noua , quæ poftea non fimiliter dele- &tant, ex confuetudine , ut puto, que ficut paffioni derogat , ita & uoluptati . Adhuc magnus in eum debet amor concipi , apud quem primi pudoris uincula foluta fuerint ; uti enim Plato fapientiffimus omnium dicebat , pudor profequituramorem ; & proprij pudoris habenas cuipiamfoluere,magni eft amoris argumentum . Mirum inde non erit , fi mulier amafium primum, apudquemuerecundiam fequeftrauit, beneuolo animo intenfius profequatur . Quò ritè etiam pertinere arbitror illud eiufdem Didonis . Mefide confpicuus Troia munitor amauit , Ille mea fpolium virginitatis habet . Quibus oftendit , quàm cupido animo memoriamferuet illius , àquo pudoris flos primus leaus fuerat . Quamobrem verò tantus erga fuum florilegum concilietur amor in muliebri pectore , hic nobis inueftigandum erit ; & quidemvnusquifque alta mente reponit , candidifque, vt aiunt, notat lapillis peculiarem aliquam boni, vel iucundi fruitionem ; cuius quippe! phantafmata tenaci feruantur memoria: quan- D tò enim res quæpiam fortius apprehenditur , tantòreconditur firmius , ac fidelius afferuatur; Atqui mulierindelebili caractere fignans potiffimæfuæ voluptatis originem, maximæque iucunditatisdulcorem, illius videlicet,quam inprimis amplexibusdelibauit ; non poteft nifi ualde, diligerè uirum , qui primas dulcedinis miniftrauit crateras, ac prima tulit amoris libamina ; quæ cordi, animoque adeò hæfere fixa , ut nulla temporisiniuria , nulla mentis agitatione , nulloquealio iucundo occurfu aut obſcurari , aut aboleri ualeant ; fed altiores indies figunt in, corde radices : quandoquidem indies in menAgnofco veteris veftigia flamme Sed mibi vel tellus optem prins ima debifcat, Velpater omnipotens adigat me fulmine. ad vmbras , Ante pudor quam te violem, aut tua iura refoluam . Rurfum omnia primordia rerum , atque primitias chariores , atque iucundiores exiſtimamus ( quas ideo Cybele Deorum mater fibi referuari uolebat ) necnon ad eafdem mens conuertitur diutius , fibique magis imprimit . Quocirca primus amor , primę nuptię , nifi nimium difpares , occurfus primus , munera prima e mente nunquam decidunt ; non eft ergo mirandum , fi mulier forti apud uirum afficitur amore, à quo Veneris primitias , prima Iunonis munera , primumque uoluptatis delicium èxhaufit ; cùm prefertim primo illo complexu , dum eftuant`animi , dum feruet amor, dum uiget cupiditas , dum micant fpiritus , dumque Venus ardet , maior fiat , perfe- &taque magis mifcela fanguinis , à quo efficax procedit beneuolę affectionis affectus . Et eft profectò tantus, qui contrahitur amor erga, con- 571 Geneanthropeix 572 Lib.IV Tract.II. coniugem , & amafium primum , ut pleræque A mulieres, dum fato volente , vir primus vita fungitur, alium nefciant appetere ; fed vfque ad mortis limina in ftatu viduitatis cœlibes perfeuerent , perinde ac diffociatæ turtures foli tariæ degentes . Etenim turtur , quæ feruatæ viduitatis hyerogliphicum eft , eo apud fuum marem afficitur amore , vt fi fortè fortuna inuida morte diffocietur , non modo aliam focietatem, & connubium oderit, fed fola infuper in fyluis degens perpetuò gemebunda amiffum deploret fodalem ; vnde Vates in Eclog. Nec gemere aeria ceffabit turtur ab vlmo, Quin etiam non defuerunt mulieres , quæ primi coniugis cognita morte fibi ipfis necem inferre aut non funt veritæ , aut præclarum B amoris edidere fpccimen , Nam vt Gn. Pompeij vxorem relinquam , quæ mariti vifa confperfa fanguine vefte exanimata eft illico . Artemifia apud Cares Regina Maufolum virum fuum tanto coluit amore , vt extincti defide rium moderatè ferre non valens , eius in proprio corpore monumentum ftatuere voluerit ; fiquidem cineres eiufdem haufit ; quomodo fi non abftergere , lenire faltem dolorem credidit. Huiusquoque gregis extitit Portia Bruti coniux , de qua fic Martialis libro 1, Coniugis audiffetfatum cumPortia Bruti, Et fubtracta fibi quæreret arma dolor . Nondum fcitis, ait, mortemnon poſſe gari? Credideram fatis , boc vos docuiße Pa trem . dandi. Huc omnium magis appofitè facit A- riftotelis Problema vndecimum 4. fectionis , quod eft , cur adolefcentuli cùm primò concubere incipiunt , quibus cùm fuerint congreffi eas, re perata& , odio habeant ? Sed huius quæ- ftionis fruere infuper folutione ex eodem perfunctoria ; An quòd mutatio fumma aftiterit , fequentis triftitia memores eam fugiunt, tamquam fontem, adquam fefe applicuerint? Sic Laodomia Protefilao interfecto , cùmin folatium obtinuiffet , vt mortui videret vmbram, cùmprimum illa apparuit , in eius complexibus animamefflauit . Sic Alceftis proprio fanguine Admetum ab Orco redemit; dum enim pro illius morbo confultum Oraculum refpondit , euafurum Admetum, fi Amicorum quifpiam pro eo occumbere vellet , ipfa , amicis recufantibus , propriam deuouit vitam . Sed inftar omnium Cammæ Galatiæ mulieris heroicum facinus ex Plutarcho in Amatorio lubet hic verbotenus appingere . Haccùm eßet forma venustiffima vxor Sinati Galatia reguli, adamata fuit à Synorige Galatarumpotentiffimo , qui cum marito viuente , neque perfuafurumfe mulieri adulterium , neque vim, inferrepoße videret , Sinatum interfecit. Erat Camme refugium, &folamen calamitatis facerdotium Diane auitum , in cuius ade plerumque commorabatur , neminem admittens, quamquam multi ipfam, &potentes ambirent . " Cùm ne- autem Synorix aufus effet eam de nuptijs appellare , non fubterfugit, nequefacinus eius culpauit , ad quod fcilicet non alia prauitas , fed amor ipfius , & defiderium impulißet . Ergo Sy. norix fidens Camma , venit eam in matrimonium petitum, occurrit mulier , dataque dextra ad aram Diana hominem adduxit . Ibi cùm de mulfo, quod veneno infecerat , e patera libaßet , dimidium ipfa ebibit , reliquumque Synorigi ebibendum propinauit . Poftquam ebibiße vidit , altèfublato eiulatu nomine maritum inuocans. Hanc ego, inquit, diem prastolans adbuc fine te, Synate cariffime , vitam acerbam toleraui , nunc verò latus me accipe , vltam tui gratia Duicmortisfociamperlibenter factam . Ac Sy- fceleftiffimum virum , vtque tibi vita , ita norix quidem lectica vectus paulò post viuendi finem fecit : Cammam ferunt , diem illam , noctemque fuperuixißße , valdeque alatrem, ethi larem deceffiffe . Dixit, & ardentes auidè bibit ore fauillas; I nunc, &ferrum turba molefta nega, Sic Paulina Senecæ vxor , audita coniugis morte iuffu Neronis per venarum apertionem, non modo mortem , verùm eandem prorfus obire voluit . Sed quæres, num viri etiam peculiari amore deuinciantur in mulierem , qua fuerint primò delibati ? Vtique putarim difparem effe rationem in viris , atque adeò femper penes cofdem latentem odij radium potius remanere , fiquidem vt Boetius inquit , de confolatione libro 3. Triftes effe voluptatis exitus, fi quis libidinum fuarum reminifci volet , intelliget; Quòd Romanæ facundiæ pa- rens confirmat de finibus , dum ait : Voluntas relinquit fapius caufas pœnitendi , quàm recorFinis Quarti Libri Gencanthropeiæ Ioannis Benedicti Sinibaldi . 573 574 S Y LL A B V S TRACTATV VM, ET CAPITVM quæ in præcedente Quarto libro Geneanthropeia continentur . Numeri columnas denotant ; folùm in principijs Tractatuum paginam indigitant . /1 TRACTATVS PRIMVS. Cap. I. De natura , fitu, conformatione , aptitudine , confpiratione , & motu muliebris conceptaculi , necnon de quibufdam præter naturam affectibus , qui pudendo , vteroque adnafcuntur 497. Muliebrium Genitalium compendiofa per fingulas partes diagraphia . 499. Cap. II. An vterus fit in fœminis neceſſarius advitam , vt ad Generationem . 503. Cap. III. An fœminæ omnes cuiufcunque Speciei vterum habeant , & anfimili , vel diuerfo modo , ac fitu. 505. Cap. IV. Quidpræstet vterus in generatione, & num in ipfa fœtus formatione vim vllam efficientem obtineat . Cap. V. 507 Qualemtemperaturamad concipiendum exigat vterus . 509. Cap. VI. De vteri difcrafia , atque imbecillitate , vbi plenius prafata Hippocratis doctrina elucidatur. 511. Cap .VII. De Vteri nimia extenuatione, feu gracilitate . 516. Cap.VIII. De vtero adiposo , atque orificijpinguedine . 518. Cap. XII, De Atretis , fiue de muliebri claufura, eiufque curatione . 532. Cap.XIII. De clitoride feu muliebri pfeudouirga,vbi de nympba , ac nymphotomia . 535. Cap. XIV. De ratione coarctandi vas Genitale amplum nimis , & pudendi interpolandi . 538. TRACTATVS SECVNDVS. Cap. I. De flore virgineo , ac deflorationis acci- dentibus . 543: Quid fit illud , quod in primo Veneris congreẞu mulieribus abrumpitur, vbi de Virginitatis infignibus. 543: Cap. II. An per Hymenis præfentiam fufficienter virginitas comprobetur . 547. Cap. III. An ,& qua ratione flore virgineo incorrupto mulier aliquando concipere valeat. 55 . Cap. IV. Anvirgines abfque viri confortio intrinfeca , aut extrinfeca aliqua caufa deflorari valeant . 555. An fint aliqua corrupte virginitatis externa indicia . 556. Num per lac mammillarum , & immutatum papillarumcolorem certa virginitatis corruptio defignetur . Cap. V. Cap. IX. De Hydrope vteri . 521. Cap. X. Cap, XI. De vteri afcenfu , vbi de motu eiufdem breuiter determinatur . 525. De vteri prolapfu , atque distorìtione . 528. Cap. VI. 560. Cap -575 576 Cap. VII. An in ftatu Innocentia integritas virginalis ex commixtione viri, &feminis receptione corrupta fuiffet . 567. Cap.VIII. An, & quomodo verumfit, mu lierem præcipuo amore virum profequi, qui eam deflorauerit , vbi coniugalis amoris eximia recuduntur monumenta . 569. GE- IO. BENEDICTI SINIBAL DI L E O NISSAN I porno medicaArchiatri, & Profefforis Romani . GENEANTHROPEIAE › ideft DE HOMINIS GENERATIONE.

LIBER QVIN TV S De Semine humanæ Generationis Opifice , eiufque accidentibus . Ad Illuftrifsimum , &Excellentifs. D. D. SCIPIONEM " ་ GONZAGAM Ducem Sablonetæ, Principem Bozzoli, Ex Marchionibus Mantuæ Marchionem Oftiani, ComitemPomponefci, &c. Olim apud Vrbanum VIII. Pont. Max. Oratorem Cæfareum . NNVMERA, atque ampliffima , quibus me deuinxifti beneficia , Excellentiffime Princeps, nullo vnquam tempore finunt, me alto filentio ipfa inuoluere ; fed cogunt indies elatis vocibus, vbicunque occafio fertur, profiteri , aut etiam proclamare . Ab eo enim die, quo meintuæ valetudinis curatorem Romæ afciuiſti , in clientelam pariter fufcepifti ; adeo vt nouis quotidie fauoribus locupletaueris, maioribus iugiter honoribus auxeris ; & vt vnum inftar omnium etot, tantifque recenfeam obiter : Te folo patrocinante cathedram in hoc Alma Vrbis Archigymnafio adeptus tus fum : Teauctore Vrbanus VIII. Pontificum Sapientiffimus me Practica Medicine Profefforibus addidit ; &ni difceffiffes , altiores adhuc honores, ac ftipes confecuturus fuiffem . Mea igitur dum in publicam lucemGenean thropeia prodit, officiofam erga metuam beneficentiam non potui nonrecolere, &gratianimi ergofponte fateri , me ad extremum vfque halitum memoriam feruaturum beneficiorum non minus,quàm Heroicætuæmunificen tia, & liberalitatis plufquàm Regię,quarum fimul, & aliarum virtutum fuauitate Vrbs tota delinita difceffuni tuum incumpægrè tulit , abfentiam nunc plurimùm dolet . Toto enim tempore, quo Cæfarei Oratorís apud Summum Pontificem functus es munere ( functuses autemgloriofiffimè fèx circiter an norum fpatio ) eximia tua generofitate , maieftate , atque magnificentia præfulfit Aula , & primæuo quafi fplendori reftituta admirata eft cumplaufu currustuos fulgentiffimos triumphalibus æmulos, comitatum fplendidiffimum, famulitium nobile non minus, quàm numerofum. Sed præ cæteris lætata. eſt obfaciem tuam imperio dignam, ob vitæ illibata candorem,ob humanitatem indicibilem , acprudentiam inprimis fingularem; neminem enim latet , quanta dexteritate , quo iudicio , quali fedulitaté, &facundia grauifsimaImperij negocia femper obieris ; vt proinde nil m'ram , fiiuxta alios Germanix Proceres Inuictifsimo Ferdinando maximè acceptus longis , & arduis quoque Diætæ negocijs iugiter affueris , & in comitatibus , atque, venationibus nunc etiam proximè fequaris . Rerum omnium arbiter Deus votis tuis pleniùs faueat, teque fofpitem ad Lares Dynaftiæ tuæ amplifsimæ reducat. Vale t to } SA " 1 2008 28 $ 77GENANT578 J ta IC ם . TV. IDES T DE HOMINIS GENERATIONE. LIBER QVINT VS. De Semine humanæ Generationis Opifice , eiuſque Accidentibus . PRO EMI V M. ONSTRVCTIS, & conformatis inftru mentis , quæ huma næ liturgie deferuire affabrè valeant ; con fequens eft ex ordine, vt eiufdem efficientem caufam percurramus , quatenus abfolutum omniex par te exantletur opus . Cùm enim inprimo libro pędurgie finalem tra- &auerimus caufam : In fecundo de eiufdem principijs , nempe viro ,& muliere locuti fimus: A, Intertio, & quartode concinnis vtriufque Genitalibusinftrumentis abundè egerimus ; caufarum feries expofcebat, vti efficiens inquinto; materialis in fexto libro tandem proponeretur. Opifexeft femen,materia menftruum; Hlud principium à quo , hoc verò principium ex quo; illud agit: hocpatitur;illud format:hoc informatur;illud animam bruta:hoc preftat corpus; Illud iccirco diuinumirutam : hoc terrenum . Quo circa de femine prius,vt eius præftantia poftulat, agemus;moxde menftruofanguine. Eruntautem in lib hoc bini tra&taus . In is de feminis ipfius fubftantia, qualitate, fpiritibus , & energia que tionės inftituemus. Infecundode morbofispro lifici humoris accidentibus agetur pleniùs . TRACTATVS PRIMVS. De feminis admirabili natura , progreſſu , Spiritu , fcientia , atque tinēt̃uris . ATVRA prouida , æternitatis B auida , rerum omnium creatarumfubfiftentiæ confulens cun- &is animantibus , ac prefertim hominibus quandam indidit humiditatemfpiritibus turgidam , mechanica fcientia præditam mole paruam , energia maximam , quàm vocamusproprio nomine Genituram , quæ vbi primum aptomifceturfanguini,ftatim eiufdem fpeciei dipingit animal . Mirum fane rei tantulæ , tamquefragili fortem adeo inherere virtutem ! Paruula, vilia, aridaque ferè iaciuntur in agris femina, &non multò poſt intima, & arcana excitatavi , apparent germina, frutices , folia , flores,fructus . Vbi amabo magis diuinarefulget potentia ? Quodopus nature magis polydadalum ? Hoc fanè magifterium, & excellens opis ficium fi cui penitius contemplari placeat , Hip pocratem de naturapueri fic dicentem audiat . Etenimfemen vbi deie&tumfuerit in terram humiditate quadamab ipfa impletur; babet enim in fe terra omnigenum bumorem, otnafcentia nutrire poffit: impletum autem bumorefemen' inflatur, & intamefcit: &vis quæin femine leuiffima estab humore condenſari cogitur : condenfata autem à fpiritu vis , &bumorefolia producentefemenrumpit, &primum folis foras emergunt, Vbi verò emerferint cùm non amplius ab humore in femine existentefolia nutriri poffint , rumpitur inferneſemen, itemque folia, &femen àfoliis coactum vimfuam ad infernademittit, qua videlicet in ipfo restat preCptergrauitatem, &fiunt radices ex folijs diftente.oftquam autemplantaiam firmiter radices infernè egerit, &alimentum àterrafumit ; tune Oo San 479 ༣79 Geneanthropeia Lib.V Tract.I. 180 fanetotum euanefoit , & inplantam confumiter præter corticem quifolidiffimus existit . Rurfus autemcortex in terraputrefactus progreffu temporis euanidus fit, & quedam folia ramos producunt. Exfemine itaque tamquam ex bumido nataplantadonec quidem tenera , & aquofa fuerit in augmentum fupernè, ac inferneprocedens fructem excludere nonpotest : non enim vim habet fortem , acpinguem , & quafemencondenfa- ri queat. Vbi verò folidior facta 15 &Ve.! proy greu temporis radices egerit , tunc iam & pe. nas habet amplas , tum adfupernam , tum adinfernampartem, &tunc fanè nonamplius aquofum exterra thabit alimentum, fed craffius , & pinguius, ac copiofius, quod calfactum afole efferuefcitinextremitates, &fitfructus iuxtacogna- B tionem , exquali etiam generatusest . Multum autem ex modico propterea fit,quod fingula ex terranafcentia, maiorem vim ex terra, quar exeo undegenerata funt, trahunt, & efferue fcunt, nonfecundum unum,fed fecundum mutQuum autem fructusprodierit, àplanta fua nutritur, planta enim à terra trahens fructui tranfmittit: Solautem fructum coquit, &folidum facit, quadraquofius in ipfa est adfefe tra bens . Hactenus Hippocrates cuiusfermonem hic regiftrare volui, quoniamad humanifeminis, &foetus productionemplurimumconfert; femperenim Hippocrates collationem facitfeminis in terram protecti , exsqub arbores , & plante nafcuntur, ad hominis generationem ex ipfoin C vtero concepto femine . Porrò tantò re vera maior eft humani feminis admiratio , quantò eft omniplanta nobilior homo. Omnem quippet. fuperat intelligentiam , quomodo ex fragili humore, ex paucula fubftantia , ex modico excremento , ex leui fpumavegetet animal diuinum,, aliorum omnium norma ; exurgat, viuatque hu151 44 4440 a I CAPVT I. Quid fit femen ex Principum Philofophorum diftato 3 &andifferat a Genitura JO XVInondefinit, non intelligit, protinus ergo à definitione inchoan- dum eft vt feminis naturam affequamur medullitus . Porrò apud Philofophos , & Medicos plures extant feminis definitiones , aut potius defcriptiones , quas hic recenfitas examinabimus . Pythagoras , vt àphilofophantium exordiar maximo femen definiens dixerat, illud effe fanguinis probiffimi fpumam ; fic legitur apud Plutarchum de Philofophorum hiftoria Alcmeon cerebri portionem appellabat: Epicurus anima, & corporis fragmentum: Plato pinalis medulhe effluuium. Atqui huiuf modi omnes definitiones inperfectæ vndique, procedunt folumque materialem, delineant caufam Aucupemur meliores . - Zeno Citticus ftoicefe &te autor & princeps, tali pacto femen definiuit : Semen est bominis abstractum, ac maiorum Generis miſtura , quod homocumanima parte bumidatranfmittit, vtique tale exiftens , quale idi à quo excretum est. Singulas ingenij lance libremus orationis particulas 13.5l - ilum 22.01 v sqrzon ogren , lining , Dicitur in primis ( abstractum ) quoniam femen eft quoddam inftrumentum, quòd auulfum, & feparatum ab homine in huius virtute , ob gam quaimbutum eft,fcientiam , & energiam in vteri congrua regione fimile producit . Siquidem omne inftrumentum fiue auulfum , fiue, manafpecies, que Deo ratione propius accedit.coniun&tum in Agenris primaris virtute operatur, vt communis eft Philofophorum opinio. Maiorum generis mistura Quandoquidem femen quodlibet futum refert Geins, fuanifpecicm ,fuas tin&taras , quinimmo delineaturam , ac mores , atque etiam interdum morbofaaccidentia, affectusque gentilitios . Sic hominis e- Demen hominem, Leonis Leonem, Pardi ParVtproinde nor. iniuria putarint alij , feminis facultatem a Deo peculiari quodamregi concurfu alij eiufdem calorem, non quidem elemental rem,fed prorfus ethereum effe iuxta illud Maronis 6. Eneidoskit mentorah ado℗ regice)) verrod3 madad y Gœleftis origo feminibus Servi Haudenim induci poffunt , vt credant, ab lementari calore admiranda Generationis opificia patrati paffe . Verùm hæcluculenter , & ex profeffo agitabimus infra, dum varijs que ftionibus exactam feminis naturam , atque intimas captabimus proprietates. strebombe༣༡༣༥ ་

1. nits-ájak gi

CO 3 taika mornaen ple dum effingit cum fua effigie , & ficu, inftinctu fuo, proprijfque affectionibus. Ita vt plurimum venufti venuftos , fani fanos , moiboſt morbər fos producunt , ideoque Hippocrates ': Oma animalfecundum parentes nafcitur og m Cam anima parte bumida, Hoc eft cum vitalinecare , balfamo , rore , elixir, atque fpiritibus, qnos veteres vel effe animam ipfam, vel non abfque anima exiftimarane Nempol vel magnus Hippocrates, cum r. de Diata tum alibi vitale hoc principium animæ nomi-? ne appellitat . Et his verbis infinuatur præci ! puè feminis facultas , quæ quidem non in fpo-! lio, 48 Geneanthropeia Lib.V.Tra&.I. 582. lio, ac tenaci feminis apparente humore con- A , Et hæc , me arbitro , fatis eft nature feminiac fiftit ; fed in fpiritu , & mechanicafcientia , vt abundè in primo exarauimus libro ; vt iccirco femen, quod his architectonicis fpiritibus eſt denudatum , fit inutile prorfus , & infœcundum . Sed pari lance librentur cætera hæc, (Tale exiliens, quale id à quo excretum cft . ) Poftremis his verbis fignificatur femen actu quidem haud effe animatum , fed potentia tantum . Porròprima feminum diuerforia , obfcura funt , infoecunda , & penè mortua , ideoque Orpheus cum prifcis Theologis eadem appellabat tenebras, noctem , orcum , abyffum. At non ita citò in deftinato loco debitum nancifcuntur alimentum , quod de tenebris ad lucem , de nocte ad diem , de orco ad auram , B & vno verbo de morte ad vitam tranfmigrant . Sic videmus cerealia femina extra terreum solum fquallida , otiofa , ac penè extin- &a perfiftere ; verùm vbi primùm tellure madidaobruuntur proprio concepto alimento, miro modo folia , frutices, flores , fructusque promunt vndique , & omnino de otio ad ne gotium, de fquallido ad rorem vitalem , deque inanimato ad animam procedunt . Admirabilem hanc feminum progreffionem infinuat Hippocrates 1.de Diæta obfcurè nimis , & fub enigmate ijs verbis: Nibilfit , quod prius non erat , neque quicquam perit , fedpermista , & difer-eta alterantur . Homines verò opinantur boc ex Orco in lucem auctum generari , illud C verò ex luce in Orcam imminutum perire , ac corrumpi . & inferius . Lax Ioui , tenebra Orco; lux Orco, tenebræ Ioui . Accedunt , & tranfmutantur illa buc, bac illuc . Omni tempore tranfigunt illa res borum , hæc autem illorum, &quaquidem faciunt, non fciunt , que verò faciunt, feire fibi videntur , & qua vident non cognofcunt: attamen omnia ipfis fiunt per diuinam neceffitatem , &que volunt , & que non volunt. Profectò vix alter Oedipus hæc declararet . Hermeticam Scholam , lector , fi confuJas, reuelabitur tibi myfterium . Galenus 2. de femine naturam illius delineans dixerat, effe fanguinem accuratè perco- &tum à vafis continentibus ipfum . Verum huiufmodi defcriptio , pace fummi viri dicatur, feminis naturam ruditer nimis explicat ; quandoquidem illius duntaxat materiam ex qua , non formam , nec finem aperit ; quinimmo eadem ipfa definitio etiam lacti congruè aptari poffet, quod nimirum & ipfum fanguis eft accuratè percoctus à vafis continentibus ipfum. Auctor, quifquis ille fuerit medicarum definitionum apud Galenum femen tali pacto definiendum cenfuit , vt nimirum fit bumor in vafis, quæ à testibus oriuntur contentus , calido fpiritu conftans , ex quo nafci hominem licet. D commodata defcriptio ; quandoquidem licet feminalis materia & in venis , & in alijs meatibus contineatur ; illud nihilominus eft folummodo Generationi expediens , quod in vafis à teftibus , vbi exactè perficitur , oriundis detinetur. Additur ( calidoſpiritu constans) vt infinueturformalis caufa , facultas, & fcientia feminis , vt enimrepetitumfæpius eft , femen fpiritibus orbatum nullam ad humanæ Generatio. ni liturgiam vtilitatem obtinet . Dicitur poftremò ( ex quo nafci hominem licet, vt finalis indigitetur caufa; & fic numeris omnibus abfoluta videri hæc defcriptio debet. Hermetici fatis congruam &ipfi feminis definitionem proprijs terminis adducunt , & eft : Semen eft vitale principium in fe continens Spiritus mechanicos , & tincturas vniuerfa anatomia propria fpeciei , quibus fuumfibi fabricant corpus , colores, fapores, qualitates , ma gnitudines, figuras, reliquas fignaturas confentaneas officijs , & prædestinationibus prædictorumfpirituum, & rei producenda . Vide Petrum Seuerinum Danum in Idea medicinæphilofophicæ , qui profundiori philofophia rem totam percurrit. Vniuerfa Peripateticorum , & Medicorum Schola femen vnanimi placito defcribens ait , effe vtilem fuperfluitatem vltimi alimenti fanguinei in partes diftributi . Et hæc quoque de fcriptio , vti quæ ex Galeno relata fuit , materialem duntaxat complectitur caufam . Verum enimuerò ingeniofus quifpiam fcifcitabitur , cur ab Hippocrate, & Ariftotele nullibi femen adæquatè definitum fuerit , cùm vterque tamende huiufmodi fubſtantia exprofeffo egerit ; Hippocrates quidem in libello de Genitura , & alibi : Ariftoteles 2. de Generatione animalium, alijsque locis , in quibus fimplici quadam ratione rem adeò mirificam defcri bunt. Profectò , vt meafertfententia, tanti viri licet fcientiarum omnium prædio cumulatiffimi , feminis eximiam , & admirabilem naturam nequaquam aufi funt definitionis limitibus coarctare . Quippe illud res eft , adeò in naturæ Oceano miraculofa , vfqueadeo humanam fuperat capacitatem, vt prudentes hi Speculatores filentio potius inuoluendum , quamtemerè, & iniqnè definiendum exiftimarint. Quis Deum definiat ? Cuius naturam ex Dionyfij mandato quidam Sophos definiturus , cùmplures, ac plures dies mentis acie niteretur , tandem longiori contemplatione in dies confufus , & mentis præftrictus lumine pronunciauit , fe , quò plus animæ intenderet aciem, eo minus intelligere . Haud fanè mirum , vt enim fe habent nyeticoracis oculi ad Solis iubar, tefte Diagnofte , fic intellectus humanus ad ea , quæ funt in na00 2 cu- 583 Geneanthropeia 584 Lib.V.Tra&t. I. tura vniuerfaliffima . Modò femen eft ipfius A naturæ vniuerfaliffimum , ac principaliffimum inftrumentum , quo illa immortalitatis auida, tamquam vnicofuffragio fue confulit perennitati: vel potius eft æterni Plafmatoris ærarium ad nature propagationem , & vn uerfi conferuationem ampliffimè paratum ; Siquidem abfque feminum indeficienti thefauro in nihilum breui redigerentur viuentia cuncta , nec corundem reuiuifcerent fpecies ; quocirca meritò ab aliquibus nuncupatumfuit femenSpecierum promptuarium; Immo Paracelfica Schole difcipuli palim profitentur , reperiri in natura præftantiorem quandam materiam potentioribus fignaturis , & qualitatibus ornatam , quæ caducam , & momentaneam indiuiduorum na- B turamftabilifpecierum conferuatione ab interitu tueretur , diuiniorisque nature participationum rationum ordinatas fignaturas in Generationum liturgia difpenfaret ; & hanc vario nomine vocitarunt, vtpotè Balfamum, Mumiam , Mercurium , Quintam eßentiam , Arcanum , Elixir , Materiamperlatam, & Mannam, quæ omniafeminis nomine vnico verbo apud nos complecterentur . Atqui hec quoad definitionem fatis . Iam fecundoordine in quæftionem ducitur , an femen , & genitura idem fonent , aut in quo differant . Enimuerò femen latius patet, quàm genitura ; nam illud plantis quoque & infectis accommodatur ; genitura verò folummodo eft generationis principium in folis perfectis animantibus , atque in ijs, quæ natura ad Veneream coniunctionem deftinauit . Doctrina eft Ariftotelis de Generatione Animalium , vbi difcrimen his verbis enunciat : Genitura igitur id vocatur , quod à Generante proueniens, caufa eft , que prima obtineat principium generationis , videlicet in ijs , que coire natura voluit . Semen autem eft , quod ex ambobus coeuntibus illis originem trabit , quale femen plantarum omnium est , animalium nonnullorum , in qui bus fexus distinctus non eft . Et ob hanc rationem femen fimiliter dici poterit mixtura , que ex genitura maris , & fœminæ intra vterum ad conceptum efficitur ; quod etiam præcitato locovidetur annuiffe Ariftoteles , qui fubiunxit, Velut id , quod ex mare, & fœmina primum mifcetur, quafi conceptus promifiuus quidam , aut animal; bec enim iam habent, quod ex am bobus requiritur Ex dictis duo hæc veluti confe&taria legantur. Primum quidem ex femine , non ex genitura plantas, ac ftyrpes prouenire , necnon etiam imperfecta quelibet viuentia, vt vermes, locuftas , bombyces, formicas, quæ ex cagaftro produci dicerent Theophraftei, ex putri materia Ariftotelici. Secundum ex genitura perfecta 1: 2 ¡ omnia ortum ducere tamquam ex Iliaftro , & mouente principio , licet , vt infia dicetur, fe. men actiuè fimul , ac paffiuè ad generationem conueniat . CAPVT II. De fubftantia, & qualitate feminis, vbi mai gniHippocratis , & Ariftotelis obfcura quadam reuelantur oracula . C VM primode Generatione animalium Ariftoteles capite 18. & poft eum plerique & Medici, & Philofophi affeuerent , femen nihil aliud effe quàm vltimi alimenti vtile excrementum ; haud abrefuturum fore arbitror, hic poft allatas defi nitiones perfpicuo fermone declarare, quod, & quale excrementum fit femen. Quod vt planius intelligaturfupponendum inprimis erit , triplicem effe coctionem , primariam , quæ in ventri- · culo celebratur: fecundariam quæ in hepate, & venis ; tertiam denique quæ inipfis particulis, quæ nutriuntur elaboratur . Præfciendum infuper erit , fingulis ex his co- &tionibuspropria ineffe excrementa , quædam videlicet vtilia; inutilia quædam . Vtilia dicuntur , quæ in aliquem naturæ vfum, ac bene- C ficium excernuntur ; inutilia verò , quæ nihil naturæ ipfi commodant . Primi ordinis excrementadeinutilibus enim non eft fermo ) eft pituita in primis , quæ primaria coctionis refiduum eft: hæcnamque vtilitatis cuiufdam confors exiftit: nam vel fola, vel cibo permifta perfe&um quodque D viuens alere poteft;imperm xta verò, atque fincera infecta , & imperfecta quædam nutrire diuturno etiam tempore valet . Qua quidem ratione ferpentes in fuis meatibus tota hyeme delitefcentes aluntur ; Quin tefte Ariftotele 6. de animalium hiftoria capite 30. vrfa quadragintadierum fpatio fine cibo latet , atque adeò per id tempuspinguefcit, vt vix mouere fe queat; & parimodo Glis non alitur modo , fed latius impinguatur iuxta illud venuftiffimi Poeta in Xenijs. Tota mihi dormitur byems, & pinguior illo Tempore fum, quo me nil nifi fomnus alit. Fertur infuper , in Brafilica regione auiculam reperiri , quæ roftro ex arbore fufpenfo abfque pabulo ueluti mortua uiuat per fexintegros menfes . Ita quoque in hiftoria Polo.. nica Martini Cremerij legitur , nonnullas mi. nores aues uelut Cypfelos, & hirundines ima plicitis inter fe pedibus conglobatę in lacus, pa- 585 Geneanthropeia Lib.V.Tract.I. 586 paludes , & piſcinas fub hyemis initium fele A immergere ,ac verè nouo emergere ; immo additur , Hyberno ipfo tempore retibus a pifcatoribus illas extrahi fine vllo fenfu , & motu, mox ad ignem calefactas reuiuifcere . At non minoris admirationis funt inedir ab hominibus facte , de quibus plena funt monumenta Laertius Diogenes de vita Philofophorum, Epimenidem Philofophum tradit , nunquam edere fuille vifum, fed quinquaginta , & feptem annos perpetuò acquieuiffe fopore . Petrus de Abano teftatur , in Normandiafua tempeftate mulierem extitiffe , quæ per decem & noue n annos nihil cibi deguftauit . Athenæuslibro 2. Dipnofophiftarum de Simonis amita refert , quod in fpelunca vrfarum more quotannis bi- B meftre tempus abfque vllo alimento delitefcebat , Euentus fimiles narrant Albertus Magnus, Sauonarola, Laurentius Ioubertus , & Polygraphi varij ; quarum omnium inediarum caufa prime coctionis pituitofo excremento accepta referri debet , vt 7. de Animalibus Albertus opinatus eft ; nonferijs altricis animæ , vt placer præftantiffimo noftri fæculi Philofopho Fortunio Liceto , In fecunda vtilium excrementorum ferie recenfentur bi'is , & melancholia ; illa namque id præftat , vt fua nimirum acrimonia inteftina ad fecum expulfionem irritet , que retente & colicam , & ileum , & lethalia centum immittere poffent accidentia . Hæc autem fua tip - C tica , & acida qualitate os ventriculi corru gans, illud ad appetentiam excitat , ne longo ieiunio contabefcat animal . Tertio tandem loco inter vtilia excrementanumeratur femen ipfum; vbi enim folida membra opportunè fuum ebibere nutricium fuccum, quodfupereft vltime coctionis nuncupatur excrementum ; fiquidem nulla poft illam daturis viuente vlterior pepfis . Ita ergo excrementi nomine infignitur femen . Sed ftatim quis inquiret , cur totum hoc nutrimentum natura ipfa in folidarum partium alimentum non affimilet ? Dicas, tantum affimilare , &apponere, quantumfatis eft , nefcilicet ex vberio-l ri copia noxia plenitudo excitetur , aut in excedentem molem animantium excrefcerent membra cu libet namque rei paruitatis , & magnitudinis præfcripti funt a natura fines ; vel totum iccirco in partium nutricatum non conuertit , vt inde Generationi, ac fpecierum perennitati confulat Sed vt vnius Ariftotelis auctoritate roboremus omnia , quæ in 1. de Generatione animalium capite 18. leguntur, hic regiſtrare operæpretium arbitror ; habet igitur . Quodcunque in corpore accipimus , aut partem effe fecundum naturam vel diffimila rem , velfimilarem, neceffe eft : aut præter na turam , ut velpapulam , vel excrementum , vel 2 colliquamentum, vel alimentum . Exctementum appello relliquias alimenti . Colliquamentum quod ex incremento fecernitur refolutione preter naturam. Sed nullam id effe partem velfimilarem, vel diffimilarem apertum est : nibil enim ex ea quamuis fimilari constituitur , vt ex neruo , autcarne . Quoniam etiam cùm cætera omnes partes feparata fint, ipfum feparatum non est , nec verè præter naturam eft , neque natura oblefe vitium, cùm in omnibus infit , & natura ex eo ipfo oriatur . Alimentum planè res aduentitia est Itaque aut colliquamentum, aut excrementum effe , neceße eft. Veteres quidem auctores opinari videntur id effe colliquamentum , quod enim ex toto fecedere propter motus calorem dicunt, vim habet colliquamenti ; colliquamenta autem præter naturamfunt; nec quicquam fecundum naturam oriri poteft ex ijs , que præter naturamfunt. Excrementum igitur eße , neceffe eft . At omne excrementum aut alimenti inutilis eft , aut vtilis . Inutiledico , a quo nihil præterea nature fuppeditetur. Sedquo plus abfumitur, & magis natura vitiatur , vtile contra . Sed enim non tale excrementum id effe conftat , eo quod. ijs , qui velatate , vel morbo peffimè fe habent. genus boc excrementi plurimum inest ,femen minimè . Aut enim nullum omnino, aut non prolificum propter inutilis , ac morbidi excrementi permixtionem . Ergo vtilis excrementi pars aliqua femen eft , vtiliffimum autem , quod vltimum eft , & ex quo iam vnumquod-. que gignitur membrum; est enim tum prius tum pofterius . Primi igitur alimenti cxcrementum pituita est, & fi quid aliud eiufmo-: di eft ,pituita enim alimeti vtilis excrementum eft. Cuius rei indicium , quod permixtum cum cibo puro alere poteft, & labore abfumitur . Viti mim autem paruum admodum ex plurimo relinquitur alimento . Sed intelligendumperexiguo augeri quotidie animalia, & plantas . nam nifi ita eßet additione pluris eadém vel minima modum excederent magnitudinis . Igitur contra quàm veteres putarunt dicendum est. Cunt enim illi, quod extoto fecedat femen effe, fateantur , nos quod ad totum fuapte natura faciat , femen effe fatebimur ; cumque illi colliquamentum dicant , nos excrementum potius ef Je statuimus : quod enim vltimum accedat , & excrementum vitimi fit idfimile effe probabilius eft: perinde vt pittoribus fæpenumero aliquid andriceli , idest purpurifi remanet , fimile eius , quodconfumpferint. Tabefcens autem , quodque, & colliquefcens corrumpitur, & de-: generat: Argumentum non colliquamentum , fedexcrementum potius effe illud est , quod animalia magniincrementiminus fœcunda ,parua fœcundiffima funt : plus enim colliquamenti eße in magnisneceffe eft,fed minus excremen- ti 587 Geneanthropeia Lib.V.Tract.I. 588 ti quippe cum in corpus magnum copia abfumi-| tur alimenti ; itaque parum fit excrementi. Item locus fecundum naturam nullus colliqua. mento datus eft ; fedfluit quocunque facilius ferri potest . At naturalibus excrementis om. nibus locus prafcriptus eft; verbi gratia alimenti ficci excremeotis aluus , bumidi vefica , vtilis ventriculus, feminalis vterus,genitale,mamma; in ea enim loca fe colligunt , atque confluunt. Hactenus Ariftoteles , qui fortiffimis rationibus , & magno confilio rem profecutus eft , vt vix quicquam addi poffe videatur , fi diligenti examine verba perpendantur . gno irroratur calore , dulcique anima fouetur, quò illud Hippocratis 6. Epidem. pertinere arbitror : Hominis anima femperproducitur vfque admortem; fi verò efferbuerit vnà cum morbo etiam animacorpus depafcitur. Verùm enimuero in Philofophi verbis eft aliquacontradictio ; nam in feminis tempericipofitione inconftans videtur ; quandoquidem in libris de Generationé anímalium , & Problematum calidam effe genituram, ftatuit , id quod infuper & meteororum capite 2. apertiffimis teftatur verbis dum ait : Quare babentia quidem fecundum naturam calida, & fanguis , &genitura , & medulla, & coagulum , &omniatalia. At fecundo de generatione animalium capite 5. fcribit, quòd natura genituræ fimilis cerebro eft; iam cerebrum & frigidum eft , & frigidi metropolis . Rurfus 4. Problem . fectione quærens, cur homini, dum concumbit, oculipotiffimuminfirmantur, hæc habet : Argumento veròfrigidam effe genituram, quod humida nunquam reddituy nifi calefiat, &c. Soluitur , ac declaratur huiuf modi antilogia , fi dicatur, femen fuaptè ratura frigidum quidem effe , calidum verò ob in fluentem calorem, &fpiritus, qui à cunctis corporis partibus abundè conueniunt ; quare materialiter eft frigidum ; formaliter, feu virtualiter calidum ; & hæc folutio eft ipfiufmet Ariftotelis citato capite 2. de Generatione animalium, vbi poft quam dixerat , genituram effe ceAge iam quale fit hoc excrementum, quauetemperie præditum, aperiamus . Omnes quot quot in corpore reperiuntur humores, quam- B nis etherogenei , vnum tamen à prædominio redolent elementum , à quo denominationem ducunt ; fic bilis ignea , melancholia terrea , phlegma aqueum , fanguis aereus præcipua nomenclatura vocitantur . Modò femen cum e fanguine celebriori coctione adæquato originem trahat ; inde eft , quòd illius fubftantia magis elaboratą , necnon a fęcibus, terrenisque excrementis exactè repurgata, aerea , & fpiri tuofa vndique redditur ; vnde craffior , albi diorque euadit . Etenim quotiefcunque fubftantiæ alicuius humiditas à calore fecernitur , & in fpiritum eleuatur , continuò fit alba , fpumofa, & vt loquitur Ariftoteles , faftofa,. Ita prorfus oui albumen , oleum , aut mel agi- Crebro tata fortiter diu præ eo , quem concipiuntfpiritum , albiffima , & faftofa eueniunt , vt vulgari probatur experientia paffim . Infupergalena, quæ eft vena plumbi, feu plumbago , vt Ariftotelis vtar verbis 2. de Generatione Animalium capite 2. Aque mixta, aut oleo amplum, exparuo erigit faftum , & fpißum ex liquido, & album ex nigro . Caufa eft , quòd fpiritus immifcetur , qui faftum efficit , & albedinemdilucidè aperit , vt in fpuma, &niue , nam& nixSpuma est Aquaetiamipfa permixta cum oleo , craffa, albaque redditur; per concußum enim, attritumque includitur fpiritus , &ipfum oleum quoque multum fpiritus continet . Haud fanè mentiri nos faciunt pharmacopolæ , qui vnguentum ex D litha rgyro paraturi illius puluerem cumfimplici oleo diu agitant in mortario , vnde moles quædam & alba , &faftofiffima attollitur . Sed ad feme n redeamus ; quod calidum quippe eft , & humidum, nec modo caliditatem poffidet actualem , fine quainutile prorfus foret, quando Generationis præclarum opus calore vti confona inftrumento patratur; fed infuper potentialem obtinet , cuius beneficio & cùmfoetus efformatur fingulis eius particulis gradus caloris proportionatus affigitur ; & cum idem nutritur , & augetur,robur, & vitales induntur fpiritus, atque etiam quandiu inſanitatis latitudine viuit,benifimilem , fubiungit : Aquofa enim materia eius eft , calorque aduentitius . Neque id Magnus Hippocrates præterijt ; primo namque libro de Diæta , vbi altiora Generationum myfteria tanquam fub Oraculis proponuntur, aftruit, homines, & cetera cuncta animalia conftitui ex duobus principijs , facultate quidem differentibus , vfu vero , & officij familiaritate confpirantibus , aqua fcilicet , & igne,. Porrò aquæ nomine intelligendum eft fluidum illud , humidumque feminis fpolium , fiue excrementum; nomine verò ignis intelligatur fpiritus ille fuauis , atque energia corporis formatrix , quam fcientiam mechanicam vocant Hermetici ; lubet Hippocratis apponere verba : Conftituuntur quidem igitur tum animantia alia omnia, tum homo ipfe ex duobus differentibus quidem facultate ; concordibus verò, & commodis vfu, igne inquam, &aqua . Hæc autem ambo fimul Sufficientiafunt , tum alijs omnibus, tum mutuo fibi ipfis , vtrumuis verò feorfum neque fibi ipfi, neque vlli alteri fufficiens eft . Vim igitur, ac facultatem vtrumque ipforum talem habet. Profectò mirè eft in his philofophatus Hippocrates , quandoquidem aqua , ideft feminalis humor ex fe fterilis omnino eft, & infructuo fa ; At ignem nihilominus feruat, prolificos nem pè fpiritus , quos fouet vti tefta , & ab extrinfecis tuetur iniurijs , Contra fpirituales hæc por. $89 Geneanthropele * Lib.V. Tra&I. 590 portio diffiparetur facilè , &extingueretur feuij negotion, nifi rore illo madido tegeretur ; atque illo velați pabulo nutriretur. Sed Hippocrates , vt res melius , comprehendatur, ita profequituri Ignis enim omniaper omnia mo Here potest . En farmatrix virtus , &ipforum fpirituum reliqua energia. Aqua verò omnia. per omnia nutrire , fpiritus namque humore boc aluntur, & ex hoc folida fetus membra coagulantur . Aqua verò vbi ad extremitatem ignis peruenit , deficit motus; hoc eft feminalis humor, vbi fpiritibus denudatur, infœcundus euadit , & generationis liturgię omnino inutilis . Plura citato loco ab ipfò exquire Hippocrate , ote za kon 2 andA Quares, numcalor huiufmodi feminalis, & B ignis ab Hippocrate nuncupatus fuis contineatur finibus , quos vitra , citraque Generationis opus nequeat exantlari ;an verò in quolibet gradu indifferenter fuos moliatur effeaus Petitioni fatisfacit Ariftoteles 2. de Generatione animalium capite 4. vbi habet. Ineft bic calor in excremento feminali tantamd talemque habens motionem, & actionem , quanta modicè ad quamuis corporis partem accom modetur . Quòd fi vel deficit, vel excedit , rem que fit , aut deteriorem efficit , aut lafam , d mancam, fimiliter vt in is agitur, queforis igne coquuntur ad cibum , aut ad alium vfum fed in is motum caloris nos moderamur , in illis naturagignentes accommodat. Sed hæc plenius, liq uidiusque in fequenti capitem i CAPVT TII, Avelim, fememethereopræditum fpiritu , celefti, virtuté generationem moliri , nec poffe eandem, igneoadminiftrari calore . Ecquis amabo, fane . mentisexiftimers diuinum Generationis opus a , liunde,quàmab there manare polle. Ignis no, autfpiritus igneus, rerum vorator omnium viuentium productionem attingere valeat? Num , qualitas elementaris progignet animam . Non vtique ; vt proinde Sophorum princeps Ariftoftoteles 2. Phyficæ aufcultationis diceret merito: Sol & homogenerant böminem; & 2. de Geherat. animal. capite 3. explicatius adhuc profiteretur, vitæ calorem non igneum, fed cœleftem potius exiftere, auctoris verbafunt : Inest enim in femine omnium , quod facit vt fœcundafint femina, videlicetquodcalor vocatur ; idque non. ignis non talis facultas aliqua est , fed fpiritus,.. quiin femine , fpumofoque corpore continetur , &natura que in eo fpiritu est proportione refpondens elementa stellarum . Quamobrem ignis nullum animal generat, neque constitui quicquamdenfis , velhumidis , velficcis videtur . At veròfolis calor , & animalium , non modò qui, femine continetur , verùm etiam fi quid excrementifit , quamquam diuerfum a Natura, tamen id quoque pricipium habet vitale . Cæterùm car lorem inanimalibus contentum nec ignem effes neque ab igneoriginem ducere, apertum ex his eft; Hactenus Ariftoteles , qui nobilem hancfenten tiam mutuatus eft ab omnifcio meo Hippocrat te, qui libro decarnibus quafi per ænigma do- &rinam hac infinuauit hispene verbis : Verum de rebus fublimibus inaere, as cœlo , neque opus. babeo dicere, nifi quòdquantum ad hominem, & ! reliqua animantia, quefunt, & nata funt , perer. tinet demonftrabo, & quodfanitas , & quòdmor ~ bus & quod in bomine malum, ae bonum, &vn • de moritar . Nunc autem ipfe meas fententias profero . Et videtur fane mibi idquod calidum vocamus immortale, & cuncla intelligere , & vi dere, & audire, & fcire omnia tum prafentia, tum futura. Huius igitur plurima pars, quum turbata eßent omnia, in fupernam circumferentiam feceffit & videntur mibi ipfam veteres Dathera nominale . Vide vt Hippocrates Gene? rationum arbitrum calorem , ethereum, immor talemque ftatuit, eundemque ab elementis, ter Purenifque fordibus fegregans in fublimi collocat calo, omniaque fcire , & intelligere affeuerat?: quainrefibi conftat magnus Dictator, fiquidem in libro de diæta , fuperius relato idem penè a dumbrauita-sib Ancalor feminis fit elementaris , &igneus; anfolaris , & athereus N ONtindigna inter Peripateticos agiturquæftio , num fcilicet elementaris calor à cœlefti calore fpecie differat nec ne ; funtque hinc inde fortia argumenta, ftrenuæque auctorum phalanges. AfD firmatiuam partemfequunturConciliator, Niphus , Fernelius , Pious Mirandula , & alij . gnantpro negatiua Auerroes , Albertus Magnus, Achillinus , Saxonia, D. Thomas , & plerique Vtrique tameninfuam opinionem Ariftotelem tamquam ducem trahere conantur . Atqui nos in præfenti capite id nonquærimus, opitulamur enim cohorti Philofophorum, negantium vnum calorem ab alio fpecie differre; folum hic ducitur in controuerfiam , vtrumfeminis calor , fpirituf que plafticus, quo mirabile Generationis patratur opus, æthereus fit , an vero igneus , &elementaris? Qua in re pro comperto ftatutum " Verum enimuero poftulabis, qua in re diffe rant cæleftis, & elementaris calor, fi eiufdem fpeciei ambo exiftunt , & curigneus præftare nequeat , quod in Generatione præftat æthereus? Huc te, ingeniofe, expe&tabam Differt coeleftis calor ab igneo fecundum harmoniam duntaxat eft enim illa vfque adeò ad fymme ) triam 591 Geneanthropeia 592 - Lib. V.Tract.L triam reda&tus , & vi præclara temperiei efft A quanta pellicit fuauitate ? quàm miros laric cere valeat , quod nequit igneus , qui cùm fit elementaris impurior exiftit , & ab harmonica crafi longèremotior. Quanta verò, & qua lis fit fymmetrice temperiei virtus , docnère Philofophi, qui ex optimi temperamenti tono, vel adpondus , vel ad iuftitiam ordinati nom modo admiranda pleraque naturæ opera effici poffe putarunt , fed miracula etiam . Hinc Phil li, &Marf, Strabone , Plinio , & Fracaftorio te ftibus , non modò à ferpentibus non lædebantur,fed alios ab ijfdem inflictos tactu folo àno xa veneni tuebantur ; immo & Athiopes illi , qui Hydafpis fuuij accole funt, Scorpios , & Serpentes citra periculum vorant ; perinde act Antergoras ille nullum ex araneorum , & Scor B pionum lethali morfu dolorem , noxamque fentiebat ; quòd idem teftatur de quadam puella Coloniæ Germaniæ Albertus Magnus . Infuper ex hac ipfa corporis præcellenti , & harmoniofa temperatura vife funt interdum admirabiles emicare proprietates . Sic ferunt, ex Plutarcho Regem Epirotarum Pyrrhum pollicem in dextro pede à natura obtinuifle , qui lienofos tactu folo fanabat ; adduntque infaper, hunc ipfum digitum cum reliquo cotpore haudquaquam cremari potuiffe . Vefpa fianus & ipfe tactu , & fahua pluribus medebatur malis , immò , quod magis eft , cæco homini vifum reftituiffe fertur . Quantafuit Sam pfonis capillitij virtus? Quanta Tiberij Cæfa ris oculorum acies , qui nocte fumma litte ras abfque lumine perlegebat ? Quanta Philippidis agilitas , qui fpatio duorum dierum mille ducenta quadraginta ftadia Lacedæmo nem decurrit ? Magnus Alexander ex infigni , qua præcellebat corporis fymmetria , humorumque harmonia , anhelitum expirabat balfami; eiufque infuper fudor cam redolebat fuauitatem , vt quoties eius referabantur pori gratiffimis vndique circumfufus odoribus ille videretur; & quod magis admiratione dignum eft , eiufdem etiam cadauer , fi Quinto Curtio credimus , mirè ac fi aromatibus , balfamifquefuillet repletum , fragrabat . Quid plura ? Omnibus paffim vulgatum eft , Galliarum ges falina diffoluere ftrumas. At cui nam naturali caufa accepti referri debent tot admirabiles affectus ? vtique non alteri , quàm peculiari temperamento ad cæleftem quandam fymmetriam compofito . effectus Etenim Calliopes Genus Orpheum , tradunt Vates, cheli fonora, pulfibusque fuauibus ntulfiffe feras , duxiffe montes , tra kiffe lapides , frenaffe flumina, pacalle erebum ; Hine Seneca incundè fatis in Hercule Ocraco canebat, carmine Glyconico . Illiusftetit ad modos Torrentis rapidi fragor, Oblitusque fequifugas Amifit liquor impetum. Et dumfuminibus mora eft Defeciße putant Geten HebrumBiffonesoltimi . Aduexit volucres nemus ; Bt fyluarefidens venit. Aut fi qua aera peruolat Auditis vagacantibus Ales deficiens cadit. Abrupit feopulos Athos Centauris obitum ferens, EtiuxtaRhodopefletit Laxata niuecantibus. Etquereumfugiens fuam Advatem propenat Dryas . Adcantumveniunt fuis Ipfe cumlatebris fera. Fuxtague impauidumpecus Seditmarmaricus lea Nec Dama trepidant lupos : Et ferpens latebris fugit Tuncoblitamalifui . QuiperTanareas fores Manescommonitus adit Mærentemferiens chelim Gantu tartara flebili Et tristes erebi Deos Mouit, nec timuit flygis Yuratos fuperis lacus . Ori Infuper vel morbos putarunt veteres pulfu curari fonoro ; Ita fertur famigeratus ille The banus Hyfmenias cythara , &voceifchiadicos perfanafte ; quòd & Athenæus, & Gellius confirmant ex Theophraftro . Quin Plutarcyusrefert infuper, Thaletem Cretenfem a peftilentia Re- Lacedemones ope Mufica liberaffe . Ad comSed huiufmodi harmonia differentiam vt affequaris ingenio , finge tibi cytharam vnam, que dubio procul vnum fpecie reddit fonum, tam fi à detto, & excellenti , quàm fi ab imperito , & vulgari palletur cytharado . Mo dò licet fit vans , idemque fpecie fonus , quis tamen non admiretur ritè pulfantis concentum Em quàm præclarè mulcet aures? ponendos adhuc vel feditiofos , vel iracundos animi motus nulla res eft efficacior concentu mufico, & harmoniofo numero : Sic Terpan-: der Lacedemones a feditione mufice beneficio vendicauit: ficille Clinias Pythagoricus cum difficilimis, afperifque moribus effet , dum acres innadebant animi motus , lyram compendiò. accipiens tractabat , & curidfaceret interroga tus,refpondebat : Mitigor : fic Dauide canente tandem , cytharamque pulfante Saulis energu meni mulcebat, fedabatq; furoré Mirum magis eft Apulenfis Tarantule , feuftellionis ictus non nifi datofono leniri, eumque pulfatorem iuuare ma1 593 Gencanthropeia 594 Lib. V.Tract.I. magis , quifuauius canat fidibus , cytharamque A verberet . At quis ex aduerfo non abhorret ab inconciuno barbito ? Quàm malè obftrepit auribus? Quotædio cunctos afficit ? Age , fic prorfus cœleftis, & elementaris differunt calores in tono, & harmonia, licet fint fpecie confimiles ; vt non fit ideo mirum, fi exoti cos ille pariat effectus; hic verò vulgares ; fi Generationis opus diuinum ille moliatur: hic potius corruptionis det maleficium ; fi cuncta viuificet ille : hic deftruat omnia . Hanc fapien-- tiam adumbratam inuenio in Prometheo , qui vt eft apud Mythologos, poftquam humanam fabricam e varijs animalium particulis effinxerat , illicò accepta ferula currum confcendit, altiufque euolans Palladis ope ignem folarem depredatus eft . Cur nonabftulit elementarem, vt magis propinquum , &quem nullo crimine , nulloque difcrimine prædari poterat, & afportare? En myfterium; elementaris, igneufque calor nimium ferox, mordax nimis, & infolens homini, atque vniuerfæ naturæ infeftans viuentum obire muniahaud quaquam poterat ; At Solaris vt mitis omnino , &paffim benignus, harmonicèquefuauis cunctis nature patrandis operibus concinnè vtilis , atque in primis Generationum liturgia percommodus erat ; vt hic bafilicè ditum & ab Ariftotele fuerit : Sol, & bomogenerant bominem Dices, cur hæc ipfa caloris harmonia , quæ in gradu confiftere debet , non contingat etiam in elementari calore , atque adeò is quoque Generationideferuiat ? Refpondeo, haudquaquam contingere ; & fi contingat ftatim illum exigneo fieri cœleftem , atque elementarem exuere naturam. Nec, vt reris , in folo gradu huiufmodi confiftit harmonia, verùm aliud quidpiam arcanum fapit: nam refilit illa quidem ex temperie graduum , verùmin quo ordine hi reperiatur, ignotum nobis eft , notum naturæ folum, quæ admirabiles temperaturas , & fecretas etiam mixtiones excogitare poteft : eo modo , quo ex eadem corruptibili materia conflata cœleftia corporafciuit à caducitate , & corruptibilitate vendicare; licet cætera omnia, quæ inferiori orbe continentur ineuitabili corruptionis legi fint inauctorata . Fortè inftabis adhuc , quod calorgenerationis prodromusreperitur quoque in fimo, cuius beneficiopulli exouis abfque gal line incubatu extrahuntur ; rurfus inlimo , ftercore, &putri qualibet materia , e quibusomnibus animalcula producuntur; non igitur ille, cœleftis effe poteft; dedecet enim ætheream qualitatem his adherere fordibus . Obiectioni fatisfiet , fi dixerim,non effe abfurdum, immo ad naturæ conferuationem , &propagationem neceffarium , vtcoeleftes influxus , ethereique calores perpetuò terrenis affiftant rebus ; neque eft verédum, purumab impuro coinquinari, aut B putrido miaſmate fordefcere . Itavidemus animalium quorundam feminia in ftercore , & putrilagine refidere, fiue in alterius fubftantię corruptione , vt funt crabrones , vefpe , infecta quedam, & vermiculi , qui generantur in ca feo: quorumquidem animalculorum generatio tamquam exfubiecto aduenit quidem exceno. fa illa , & lutulenta materia : at calor opifex , viteque minifter non ex illo genere eft, neque eo ex vnguine manat, fed cœlitus aduenit , vbi primum aptædifpofitiones ad illud animal intro duciincipiunt , indeque tandem elicit animam, corpufculo illi proportionatam : pari modo exiftimandum eft , calorem illum qui fimo inhæret, dumgenerationi vel pullorum , vel vermium famulatur, dictam harmoniam confequi, & Solaris naturæ ficri inftrumentum . Tandem quòd feminis calor igneus potius exiftat , obtrudes, argumento eft elurus, qui adeoignitum fuum emittitfemen, vt ab eo fœmina exuri advterum fentiat ; quod Alianus 7. dehiftoria animalium his verbis edifferit : Aelurorum masquidemlibidinofiffimus est,fœmina autem amantiffimaprolis : fugit coitum cum maribus; quoniam femen emittit calidiffimum , & quafi igneumgenitalia adurens. Hoc cernens mas communemfætum dilaniat , illa veròprolis defiderio mares libidine ardentes adit rurfus . Sed neque id noftram harmoniam oppugnat; fiquidem nos in primis de humano femine loquimur, quod procul dubio fymmetria viget caloris . Preterea dico , æluri femen per accidens, nimirum ab æftro iguitam illam concipere qualitatem; eft namque, vt alibi diximus, omnium, falaciifimum hoc animal . Poftremò addo caloris harmoniam magis, ac magis intendi poffe iuxta propriamcuiufque animalis naturam . Sume tandem fapidum corollarium . Generationis ętherei caloris triplicé gradum fiue circuitumfacit Hippocrates primo illo de Dixta , debilem vnum , & infimum,lunæ facultate, imbutum; ideoque in humoribus refidet , quorum illa eft moderatrix ; atque is minimorum quorundam infectorum , vti vermium gene-! rationem patrare poteft ex humore excremen-. Dititio luxuriante, ac putredine vda ; ita in ple nilunijs non rarò eft videre vermiculorum, fimiliumque vitæ parum referentium animalculorumprouentum. Alterum paulofuperiorem, fortioremque , Aftrorum virtute fœcundum rerum externam circumferentiam circumuadentem, qui proinde infuperficie terræ herbarum , & plantarum omnium , necnon ferpen-? tum, & pullorum ex ouis productioni opitula-) tur . Tertium denique fupremum , ac potentiffimum gradum quem iccirco Solarem appel lare poffumus , in vifceribus collocat, ac potiſfimum in corde, vbi cunca moderatur , necnon potis eft perfectas educere animas ( humanam exclu- Pp 595 Geneanthropeia Lib. V.Tract.I. 596 excludas ) mentem , ac prudentiam iunare, & cetera cunfta vitæ præftare munia. Placeat interimipfius Hippocratis audire myfteria . In bac vero triplices circuitus ignis fecit, inter fe mu tuòintro ac foras terminantes , alios quidem ad cauitates humorum lunafacultate ; alios verò ad externam circumferentiam , adambientem foli ditatem astrorum facultate . Medij verò , &intro, &foras terminantes calidiffimum , ac fortiffimum ignem babent , qui fanè omnibus dominatur omnia fecundum naturam gubernans fine ftrepitu tum ad vifum, tum adtactum . In hoc anima, mens, prudentia, augmentum, motus, im minutio, permutatio , fomnus, vigilia , Hic omniaper omnia gubernat & hac, & illa nunquam quiefcens . Hucufque Hippocrates , qui fym- gabanica inftructos , qui faporum, colorum , odo bolicè innati , vitalisque caloris energiam defcripfit nec mirari debes, quòdignemeundem hic appellet; confueuit enim in toto hoc libro , & alibi eriam ignis nomine calorem quemlibet intelligere ; quapropter ad diftin&tionem verba addidit illa : Omnia fecundum naturam guber nans fine sinepit ; talis non eft ignis , qui cum Arepitu ommadeftruit... A producit , & fi fortè productionem inchoat, complere nequit ; verùm opus eft, vt fpiritibus illis imbutum turgeat, qui mechanica fcientia, & architectura fint eruditi . Petrus Damus hos mechanica arte imbutosfpiritus ita ad vnguem infua Idea propalauit . Age, lector, ne ftomacheris amabo do&rinam Hermeticam , que non femper chymicorum redolet vana deliria , fed fapientia profunda interdum continet myferia . Sic ergo ille . CAPVT VI. Quale fitfemen ad Generationem aptum, quo Spiritu locuples , que fœcunditatis probatio ; ubi Ariftotelis confutatur opinio . S Deprehendimus enim nonnullos fpiritus artificiofa fcientia non inftructos, fine mechanica arte,nudos vapores,fumos inanes, & fugaces vmbras corporum, aliorumque fpirituum: alios deinde feientia innata decoratos , & artificiofa merum , figurarum, magnitudinis , ordinis & proportionum infallibilem notitiam poffident . Hi funt ergo, qui femper in Generatione fuos producunt effectus , & fine his fterile eftfemen; vt ideo cum fint hi fpiritus inuifibiles, fruftra meIdiciquidam laborant, ex afpectu feminis putantes illiusfecunditatem , autfterilitatem digno fcere ; fiquidem poteft effe craffum album, aliaue extrinfeca qualitate imbutum , & nihilominus carere mechanicis illis fpiritibus , generationis auctoribus, atque fecundatrice fcientia. Sed cumtamfrequenter hanc fcientiam vocitemus, commonendus eft hinc lector, ne illius nomine acquifitum habitum intelligat , quem nos Crationum dedu&tionibus , & præceptorum connexione acquirimus ; verùm intelligat , velim innatam quandam, feu dicas infufam ipforum feminum naturam , effentiam , fiue poteftatem, qua à nullo edota neceffariò Generationum obeunt munia. Quæ nimirum fcientia fi fortè defit, fruftra mulicbres fundi feruntur, in vanum vteri femen excipiunt , in caffum laborant medici , vt illam reparent ; fiquidem nullis pharmacis , nullisue auxilijs naturalibus comparati valet ; ideoque eiufdem defectus indelebilem fterilitatis inuret characterem ; vt plurimú enim ab ortus principio huiufmodi læfio deducitur , quamobrem curationem non recipit. At infti tutumfermonem profequamur. EMEN, quòd Gencrationis admirabili minifterio deferuire debet, pluribus dotibus exornatur, craffitie, lèntore , albedine, fambuci , velpalmæ odore , vbertate,atque in primis calore, & fpiritu ; quod enim e contrario modicum , fluidum, fubnigrum, acfpiritali flamma orbatum eft , fte rile, & impargenerationi exiftit vel de Ariftotelis opinione 7. de hiftoria animalium capite pri- D mo , Nempe rerum omnium abftrufa , & vacua natura grauida feminibus eft , quæ procul dubio non quidem in apparente illa materia vda confiftere potandumeft, fedin purioriqua dam, &fecretiori natura,fenfibus non obuia; & hæc vbi paratum locum , opportunamque materiam inuenerint, generationem efficiunt . Se minis arcanam hanc energiam vocant, Herme ticifpiritum mechanicum, fiue fcientiam , quæ fi nondeficiat, perfecta erit rei cuiuslibet foboles; fi defit,fruftrafemen iacitur, otiabitur nam que. Profe&ò haud erit exiftimandum , fpiritus quoslibet calorificos indifferenter generationi præeffe, eamque perficere; his enim interdum femen eft circumfluum, nec tamen quicquam Non leuis eft difficultas in Ariftotelis verbis 3. de hiftoria animalium capite vltimo , vbifcriptumreliquit, fecundum femen, aut infecundum aqua probari ; fi enim aquæ fupernatet, infocundum , fi delabatur, foecundum cffe ait : verba funt : Delabitur in aqua , quod fœcundum est, atque fubfidit : quod autem infœcundum eft , diffunditur, atque exolefcit. Etenim præterquam quod feminis quælibet extrinfeca probatio vana, & infida eft , huiufmodi opinio (pace vnius Ariftotelis dicatur ) nimium à veritate diftat , nec fubfiftere vllo modopoteft , vt iamiam fortiffimis rationibus demonftrabimus . Porrò fi perfectum ac fecundumfemen communi phi10- 597 Geneanthropeie. Lib . 598 V.Tract.I. lofophantium arbitrio illud eft , quòd ritè, &vn- A dique exiftit concoctum , tale eft vtique illud, quòd fpiritibus eft magis ditatum; igitur confequenterleue magis, ac fpumofum ; ergo fæcundum,ac fpirituofum femenaquæ fupernatare potius debet , quàm fubfidere ; non fecus ac lignum, quod aereum magis eft , ac porofum vafto marifupernatat, ideoque nauibus conftruendis aptius extat ; quod nobis infinuauit Ariftoteles ipfe 2. de plantis capite 1.vbi heç lectitantur: Vnde non propter foliafundum petit , quod Sæpè fundum petere folet lignum , nec propter grauitatem, fedquia aliud folidum est , ac den Jum, aliudrarum. Quod itaque rarum est , prorfus fundum petere non folet ; ebenus verà, & que illi funt vicina, fundum petunt , quia in B illis pauca eft raritas , neque aer in illis eft , qui ea attollere poffit , Cur ergo, inquam , aerea fubftantia plenum femen, & calorifico fpiritu probè circumfitum aquæ fundum petere debebit ? Curnon fupernatet potius vti oleum, cuiusfubftantiæ ipfemet Philofophus toties comparauit? Præterea fi, eodemauctore, coctio nihil eft aliud , quàm adæquatio qualitatum; dum igiturperfectè femen elaboratum fuerit, fanguinis equo conficitur portio terreftrior , yel deponetur, velattenuabitur : pars tenuior , & fluidior incrallabitur , vniuerfa illius fubftantia àſpiriti bus fiet aerea; quomodo ergo tali pacto confe- &umfemenaquæ barathrumfubibit ? ¡ neceffe habet fubfidere . Sic prorfus femen, cuius aerea magis, &fpiritalis eft fubftantia, cùm primum effluxerit , fi fecundum fuerit , vigente calore , & fpiritu aquæfupernatabit prius, de in verò ipfis deficientibus calore , acfpiritu, ima petet aucta grauedine . Necobijcias , Ariftotelem , eiusque milites afferere , optimum femen illud effe , quod grandinis fpeciem præbet. At grando in aqua proiecta , fundum petit ; igitur & femen, fi probum fit . Infirmam enim obiectionem hanc detrectans, nego paritatem . Siquidem grando fit re ipfa à frigore , feu congelatione: feminis verò coagulatio à calore coquente , &attenuante , &in fpumam attollente; perinde ac in butyro accidit ex longa agitatione , cui fæpius affimilaturfemen . Ethanc veritati confonam , legitimamque fententiam apertè regiftratam apud Fernelium 8. de hominis procreatione capite 5. videre eft his verbis . Cæterùm non ficuti grando , vel nix idfrigoris vi concreuit , fed abingenito , & interiore vaforum , ac testium calore. Neque tamen vtilac , ouum, aut alia quæcunque multum terrena fubftantia permixtum habent, coctione cogitur , in qui bus vi caloris bumore diffipato craffior portio fubfistit. Nemo enim tam rudis eft , quifemen quod plane aereum , aut potius ethereum eft, inter bac terrena connumeret . Quid ergo reftat ? Vt aquaoleo permixta, aut oui candidum diutius agitatumà coercito flatu in fpume denfe , & alba ingentem tumorem exurgit ; ita propemodumquod in nobis est femen , calore cogitur , albefcit . Hactenus Fernelius , apud quem plura ad rem facientia videri poterunt . Quamobrem non ex eo , quòd femen optimum fpeciem grandinis referre debet , iccirco grandinis grauitatem, & qualitatem obtinere par eft;quin potius maiorem leuitatem , vt in butyro manifeltè apparet, quod licet eo modo denfatum & coarctatum videatur, nihilominus aquæfemper innatat, nec, licet cogas , in fundum ibit . Quæres , an vulgares illæ fœcundi feminis probationes , que ex cerealibus defumuntur ; cùm videlicet hordei graha , tritici , vel fabarum , aut etiam lactuce germinà lotio, Necdicant Ariftotelici centuriones , qui feruiliter nimisiurarunt in verba magiftri , optimu femen effe denfum, lentum , craffum, & penè congelatum , atque adeò fubfidere debere... Quandoquidem femen impropriè , feu analogicè folum dicitur congelatum , eiusque profe- &òdenfitas , feucraffities , non quidem à frigore, fedà calore prorfus, acfpiritu eft . Iam , vt citato libro de plantis Ariftoteles edifferit : Calor autem bumidun afcendere facit. Quòd autemiemen çquiuocè congelatum dicatur, ex co patet apertiffimè , quòd nunquam idem frigore, aut gelu concrefcit: quin potius liquatur, foluitur, & fluitat , vt infra ex profeffo pluribus patebitex Ariftotele, qui 3. præfertim de hiftotia animalium capite 22. manifeftis verbis defiue claranit ijs verbis Nunquam idgelu concrefcit, immò admodum extenuatur, & aquætum colorem, tum etiam fubstantiam trahit . Preterea experimento edocti fuimus , quod fi fanguis,qui à viuente effluit, in aquam proijciatur, primo quidem ipfius aquæ fubftantiæ protinus immifcetur, poftremò verò, ichore excepto, delabitut , ac ima petit. Cuius euentus ratio eft, quòd cùm primò fuit, multa caliditatis eft particeps, fpiritusque continet, à quibus & fufpenditur, & eleuatur. At quantocyus diffipantur, fpiritus , & calor euanefcit , aque frigore gelafoit, atque denfatur ; quare adaucta grauitate ما femine refperfa , exiccantur fata , vel prolificant , locum habeant ? dico impia effe, ac nefaria , nedum vana , & infida huiufmodi experimenta ; ideoque protinus ableganda effe . Quomodo enim fterile hominum femen pro-. priam auferre poterit cerealium fœcunditatem? aut qua ratione ab eodem fecundo hæc ipfa foecunditatem acquirant , vel adaugeant illud ergo tantummodo fœcunditatis composerit femen, quòd in vterum demiffum congruo madidumfanguine , ilicet conceptionem facit , foetusque formationem aggreditur , nec definit vfque ad plenam , perfe&tamque illius produ &tionem ; quodnimirum abfque fcientifico illo Pp 2 fpi- 599 600 Geneanthropeia Lib. V.Tract.I. piritu neutiquam contingere poteft. At huiuf- A modi fpiritum fortè intellectu affequi nequis, cumpræfertim vltra calorem aliud quidpiam fublimius , ac diuinius contineat . Affequeris infra, vbi de feminis formatrice virtute agetur, fi mentis penetralia referabis , CAPVT V. An femen fit animatum nec në, fnam in eodem libri capite apertis fidibus repetit, genituram , & conceptum in potentia, & non in actu animam obtinere : id quod potiffimum ijs verbis apparet: Animam igitur vegetaleminfeminibus baberipotentia , flatuendum eft , non actu , priufquam eo modo, , quo conceptus, qui iam feparati funt, cibum trahunt , & officium eius anime funguntur . Quid clarius ? Quod fi arguas primis illis Philofophis mancipatus, nihil tam in artis , quàm in nature operibus fieriactu , nifi ab eo , quod actu tale eft, atque adeò femen , quod fœtus materiam in viuentis effigiem conftruit , actu viuere debere ; breuibus ibo obujam obie&tioni , dicens , & in artis , & in naturæ operibus quippiam effici poffe per inftrumentum , etiam feparatum , quod non fit a&u tale ; fic per ferram , vel dolabram fit fcamnum , quod tamen neque ferra eft , neque dolabra . Sic per calorem ingremio nature multa patrantur , quæ ab ipfo calore diuerfagenere, ne dum fpecie funt . Quare mirum non erit , fi àfemine , quod viuentis eft ad generationem fecretum inftrumentum , & in eiufdem virtute operatur, citra animam vinens producatur. Vtideo prudenterfcriptum fuerit libro : An id, quod in vtero est , animalfit, femen, quod in vterum mulieris eft inie&tum poteftate animal effe , ficuti ignis in filice latens, aut in calce ignis potentia eft ; quo loco plura ad rem præfentem legi poffunt attinentia. LATO in Timeo, cuifuffragium ferunt Themiftius , Zimara , & alij cùm veteres , tum recentio- B res, exiftimarunt, femen actu viuere, idque pluribus argumentis probare conati funt , quæ tamen apud Scholafticos vétilata videre quifpiam poterit : nobis enim haudid confilij eft , vt notras hypothefes hinc inde varijs agitemus arguftionibus ; verum folidiorem duntaxat fta-1 tuere doctrinam , fummi cuiufdam Philofophi,! velMedici roboratam auctoritate , necnon fortiori quapiam ratione fulcitam , Alioquin de feminum anima extat Sennerti locuples illud hypomnema, in quo fummorum virorum expendunturfententie , variæ hinc inde librantur argumenta ; tametfi illi nullatenus fubfcribendum! cenfeam, fed potius Thome Fieno adhærendum C lib. de form. fœtus , vbi plenè fententia difcuti tur mihique propterea minus incumbit fcribendi onus ; eo magis , quod ab ipfo dicendi exordio calamum à Scholafticis difceptationibus diftrahere confilium fuit ; hæ namque ad cathedram attinent , in qua ampla mihi quotidie in Archigymnafio difceptandifuggeritur anfa , Ita in præfentiarum vnius Ariftotelis vti meHiorem felectam opinionem cunctis alijs repu diatis in medio ponimus , afferentes , potentia tantùm, noh actufemen viuere ; quandoquidem cùm fit id vitali refertum fpiritu , proximam habet aptitudinem , vt animetur;eo prorfus modo , quo fulphur potentia ignis dicitur , eo quod propriæ naturæ difpofitione, & collimaDnes tione ignem facillimè concipit ; etenim abfolu to Generationis motu , qui ab ipfo proficifcitur femine , ftatim fit pars ipfiusfœtus , ac viuificatur . Quapropter præclarè 2. de generatione animalium dicebat Ariftoteles : Sedbabeat nefemen anima necne , ratio eadem , atque de partibus reddenda eft . Nec enim anima vlla effe potest in alio , nifi in eq , cuius eft, neque pars olla eße potest , quod particeps anime non eft, nifi aquiuocè , vt mortui oculus . Semen igitur & babereanimam , & eße potentia, palam eft ; neque eft , quod aduerfarij auctoritatem hanc pro fua roboranda fententia adducant: Profectò femen elle animatum , tot habet abfurda confectaria , vt fubfcribere , & aftipulari meamens nequicquam potuerit , quamuis au- &torum dignitas , & rationum lacertus vim fecerint. Et quidem primò, non ne fequeretur, femen, fi animatum foret , in fe ipfum agere,? quod eft contra Peripateticum dogma primo de generatione , & corruptione . Neque eft cur nonnulli , & præcipuè Sennertus , vt vim argumenti quoquo modo declinent , afferant, non effe abfurdum , animam feminis agere in fuum corpus , hoc eftinfubiectam materiamos neque hinc fequi , idcm agere in fe ipfum , Nimium quippe futilis eft refponfio ; nam compertum eft vel tyronibus in Philofophia, actio effe fuppofitorum , fiue totius compofiti , non veròformæ , quæ in compofito nullam poteft feparatam edere actionem . Rurfus anima, fi eft actus organici corporis exAriftotelis , & Philofophorum omnium pragmatia ; qui poteft in femineo corpore , à quo procul et pars queque organica , anima repe riri , & hofpitari? Huiustamen rationis aciem vt effugiat Sennertus , multa effatur ; & in pri mis id verum non effe , ait, quoniam videmus in plantis figuram , fitum , & quantitatem immutari manente eadem anima ; & exemplum affert braffice , que licet in hyeme emoriatur, fupereft nihilominusradix, &in radice anima, At 601 Geneanthropeix Lib.V Tract I. 601 At gratis refpondit vir eximius ; fiquidem non cenfemus nos, animam determinata hec organa exigere , fed organa indeterminata , naturæ tamen illius proportionata ; neque allatum demortuæ bratlice exemplum quicquam probat fed potius retorquemus illud ; quandoquidem etiam radix organis quibufdam completur, vt pote cortice, medulla , fibris, nodis , cartilagine, capillamentis , & fimilibus . Et bone Deus quomodo fieri poteft , vt , præfente anima, nulla prorfus edatur vitalis actio in tot volucrum ouis , tot plantarum feminibus , atque rudibus, imperfectifque animalium conceptibns? Quid in his perpetuò feriata facit anima ? dormit illa femper alto merfa lethargo ? Aut nunquid fyderata ftupet omnibus exempta B viribus? Curamabo tamprodiga eft animarum natura , vt velit illarum infinitas myriades otiari intra horrea, intra puteos fequeftrari , in facculisobftringi , in ciftis obrui , in vifceribus condi ? fiquidem quotidie infecta, aues , feræ, homi nes miferas frumenti , ac cerealium innumerabiles deuorarent animas ; ita vt parua quæque auicula millio faturata gloriári poffet , fuo in ftomacho centena millia animarum abfcondi . Qui tundunt , qui pinfunt legumina , ac triticum , innumera committerent indies animicidia. Ofi incidiffent hi in illorum manus, qui exiftimarunt, fcelus effe , ac delictum enorme plantas abfcindere,æquè ac hominem occiderere (contra quos D. Auguftinus ) vtique patibulis tra- derentur atrocibus , multarentur tamquam pfychicide impij, Præterea denominatio habetur aforma, igiturvbicunque erit exempli gratia anima lactuce, ibieffe debet ipfum denominatum ; atque adeò femenlactucæ erit lactuca,femen equi erit equus, gallina ouum erit gallina, quod eft ridiculum , & fimul abfurdum ;nec vlla ratione audiendus idem Sennertus , qui vtfoluat hunc nodum , negat rerum fpecies ab effentialiratione, ac forma defumi , fed a conftitutione , qua fiunt fpecies mundifenfibiles : quod Philofophiæ principijs apprimèrepugnat; fiquidem fola forma eft , quæ dat effe, &confequenter denominationem rei : ideoque falfa eft etiam , quam affert hypothefin, ean- D dem fcilicet animam effe in bombyce , acpapilione ; ac nihilominus bombycem haud vocari papilionem , nifi dum fit volucris;fiquidem bombix degenerat inpapilionem quidem , fed falfum tamen eft , eandemanimam in ambobus vigere , quia verè diuerfum fit fpecie animal ; quod & Ariftoteles non vno inloco , & Theophraftus librode plantis palam enunciant. Neque valet hominis pedis inftantia, quòd fcilicet , licet in eo fir animahominis , non tamen dicatur homo , quandoquidem pes non eft adæquatum animæ fubiectum , fed parsfubiecti; at verò femen eft totum,atque adequatum animæ fuæ fubftratum, Quid immoror? omne animatum nutriridebet ex Ariftotele, atque avro atquifemina per annos in arcis affermata nequicquam aluntur.Fortè adhoc celeberrimos Lycei interpres Licetusfuas altricis anime ferias in medium afferet. Verùm vt animas feriari poffe aliquando, & aliquandiu minus detrecto , ita femper, inque omnigenis feminibus feriari , vix adduci potero vt credam Confugiunt antagoniſta ad animæ confiderationem in actu primo, & in actu fecundo,feu in actu perfectò , &in actu imperfe&o; verùm diſtinctio ifta fugæ rationem obtinet; nam fi anima in femine tamquam infuo completofubiecto permanet , ibi tam inprimo, quàm in fecundo actu reperiri debet. Viuunt quidem feminaherbarum, & cerealium, nec fum iturus inficias , quandiu fuæ toti plante, tamquam matri adhærent ; ac tum fructuum vicem fubeunt : femina enim, ac fructus ex Philofopho non differant,nifi vt quo, & vt quod . At poftquam fuerint excifa, non multò poft demoriuntur, vt lacertæ, & infectorum capita, & caudæ abfciffe viuunt quidemaliquandiu, fed antequàm dies prætereat, occidunt . At animalium femina nullo modo viuere dicipoffunt ; nam fi viuerent vel eadem animaprædita effent , qua totum ipfum viuens, vel alia propria : primum dici nequit, quoniam femen toti continuari deberet : fecundum eft etiam abfurdum, quoniam in vno, eodemque viuente plures animæ totales reperirentur, immo tot animæ, quot ipfius genituræ partes ac tillæ diuerfis in locis fubfifterent .

Sedalijs omnibus reli&tis argumentis vnum ad calcem appingam, quod nefcio , anfuerit ab aliquo propofitum ( in aliò faltem videre non licuit ) & meo iudicio Achilles eft . Si animatumeffetfemen, daretur animarum penetratio, commixtio , & confufio . Patet manifeftè quoniam ad generationem equiconcurrit ex aduer fariorum nonminus, quàm medicorum omnium fententia equi fimul, &equæ genitura; fœmi næ enim omnes actiuè etiam generationi coope rantur.Quare fi animatafuntfemina, dum neceffariò fimul ad generationem commiſcentur, eol rum quoque animas mifceri , & confundi net ceffe eft ; quod erit adeò abfurdum , vt nihil magis aphilofophon, magifque a veritate alienum dici valeat . Neque menteconcipere poffum quam afferre huius argumenti folutionem, nifi futilem valeant animatifeminis affertores: qua re meam hancrationem cùm olim exciperet fe nex optimus, ac preclariffimus D. Angelus Colius , conuincentem appellauit . Quin eadem plaufibilis admodum vifa eft D. Benedicto Ritę conciui optimo , College emerito , & in Romano Lyceo Comprofeffori eximio , mihique propterea triplici nomine chariffimo. Qui etiam & illud addidit, quomodo fcilicet fi femen aniI'ma foret pręditum, tam fragili vinculo ea inhęre 603 Geneanthrop eie Lib.V.Tract.I. 604 reret, vt exeunte femine per paulo longiorempe-A nem, vt placet Ariftoteli, corrumperetur ? non enim corrumpi citra anima difperfionem poffet . Hæc omnia , lector , vbi æquo ingenij tui lance expenderis, iudicium ferto . CAPVT VI An, & quomodo verumfit, femenin Generatio Asti ,ne animam 5 menstruum verò corpus prastare . A NIMAL, quòd ex duplici componiturportione, anima fcilicet, B & corpore L Nos quoquepars mundi, quoniamnoncorpora folum ; Verùmetiam volucres anime fumus. 15. metamorphof. aiebat quo- j que Ouidins; nonab eodem efficiente creditar vtrumque recipere , fed ab femine , feu à patre formam , fiue animam ; a menftruo , feu a matre materiam , fiue corpus obtinere . Et eft opinio Ariftotelis 2. de Generatione animalium capite 4. vbi exprefsè hæc habet: Corpus igitur ex fœminaest, animaex mare, fubftantia enim corporis alicuius animaest . Quò nimirum pertinere videtur illud Seneca in Hercule Oetzo vbiHerculem ipfum iam extinétum matremAl - C menamfic alloquentém inducit . Iamparce, mater, quefubus : manes femel, Vmbrafque vidi : quicquidin nobis tui Montalefuerat , ignis inuitus tulit ; Paterna Calo pars data est , flammistua . Porrò huiufmodifententia Peripatetica potius cft, infchola fiquidem Ariftotelis , mulierem fanguinem tantùm , ac materiam præftare decre tumfuit;marem verò femen, vt plaftem tantummodo præbere . At quoniamipenes medicina candidatos, aliofque fanioris iudicij Philofophos fancitum eft , tam marem , quàm fœminam ad Generationis miniſterium actiuè , & paffiuè fi+ mul concurrere , vno tamenaltero minus prin cipaliter ; inde eft, quòd femenvtriufque parentis corpus coalefcere facit, & fanguis ipfe in Bru tis fpiritum, feu animam fenfitiuam. e. fuæ po tentia latebris commodat . Enimuerò aduerfus Ariftotelem2.de Generatione animalium ,femini duntaxat motionis , tribuentem principium ; cæterùm veròid facta cóceptione, acformatione in halitum abire exiftimantem primo de femine inuchit potentiffimè Galenus, multisque prouocat efficacibus rationibus , quas inibi videre. arbitrio fuo poterit quifpiam eo magis quòd primo huius operis libro illarum plurimas recenfuimus, femelque comprobauimus . Nempe experientia , quæ fola nonfinitaber rare mentes, edocti Medici dignouere , e femine virili etiam quamuis pauculo humani fœtus particulas aliquas coalefcere , tamquam e fubftrata materia , vti neruos , tendones , arterias, venas , &fimiles , quod neque Peripatetici ipfi ituri eruntinficias , fi fuis conftare dogmatibus velint . Igitur multòmelius Hippocrates de natura pueri, vbi fic ; Si genitura ab vtrifque permanferit in vtero mulieris , primum quidem fimul mifcetur , vtpote muliere non quiefcente , coaceruaturque , ac craffa per calorem euadit , deinde fpiritum concipit , &c. e femine ergo partes illæ , quæ dicuntur ſpermaticæ, e fanguine menftruo, quæ fanguifluæ dicuntur, humani corporis in generatione concedunt . CAPVT VII An muliebre femen actiuè ad Generationem concurrat . L ONGA nimis , ne dicam firepitofa difceptatione huiufmodi quæftio penesmaltos pertractata inuenitur. Pugnat enim com fuis centurionibus Ariftoteles , vt probet , mulierem nullum , autfaltem ad generationem infecundum femen commodare , Contra Hippocrates cum ampla manu Afclepiadum Peripateticos inuadit , eorumque infringere conatur arma. Qua in re, haud eft mihi confilium , horum certamina , rationumque phalanges hinc inde recenfere , tempus namque inutiliter tererctur , nosque, femperincunctis theorematibus Horatiano indulfimus præcepto . Quicquid præcipies y esto breuis , vt cito dicta Percipiant animi dociles , teneantque fideles. Y Profectò magnus ille Lycei rector Ariftoteles fuam aftruit opinionemur. & 2. de Generatio ne animalium, vbi teftatiffimis verbis edicit,fie , Dminas femen neque conficere , neque emitte re. At. oh quantum à puris rationibus diftat experimentum quod iare à Pindaro mortalium omnium dicebatur iudex ; vt ideo Celfi aurea illa fententia locum vbique recipiat : Vbi rei phyfica experimentum fidem facit , abijciende funt rationes . En vera, & intemerata ab Anatomicis diflectionibus emicat fides , in quibus non imaginariò , fed oculis ipfis percipiunturin mulieribus teftes. albo femine vdi , necnon cormia dicta apud eafdem, feu proccffus genitali femine vndique referti apparent. Cedo, quænam vnquam concepit , nifi prius proprio polluta femine ambas in vtero genitu ras • Lib.V.Tract I. 606 J 605 Geneanthropeia ras exceperit ? Melius inde , ac rationabilius A Hippocrates libro de natura pueri arbitratus et ab vtrifque , mare videlicet , ac fœmina prolificum fundi feminium , & commifceri in fimul, mox denique ex commixtione perfectum exilire foetum ; quum veritatem multis enucleat Galenus librode femine, quem reuoluere, lector, fedulo debes . Quod fi celebres viri, vti inter Philofophos Auerroes 2. coll . capite 1o. & Al bertus Magnus libro de Animalibus; interMedicos.Auicennas 9. de Animalibus; inter Theologos . D. Thomas, Capreolus, Caietanus, Heruens, & alij Ariftoteli blandiantur , id mirum non eft , fiquidem Auerroes , & Albertus Lyceum profitentur, militant in acie Stagiritica, &vnoverbo, iurarunt in verba . Auicennas a- B libi palinodiam recinit. Theologi verò, vt qui Philofophica contemplationi citra praxim dant operam , facilè horant aliqui hallucinari potuerunt . Præterquamquod pro Aefculapide , & Hippocrate pugnant eminentiffimi viri Scotus, Ochamus, Maior, D.Bonauentura , & alij non pauci , eiufdemque opinionis extitiffe multò ante Pythagoram , Democritum, & Hypponem teftatur Mirandula libro 1.de examine vanitatis. Neque hinc blaterent aliqui , naturam generationis caufas abfque neceffitate multiplicaffe , dum binas virtutes actiuas , binasque paffiuas inftituit ; cùm fufficienter potuiffèt aEtiuam in femine mafculino , paffiuam in fœminino collocare Siquidem non duas virtu- C tes,fed vnam tantùm dicenda eft effinxiffe natura prudens , ex vtrifque genituris integraliter compactam ; eo modo quo vnica eft fina liter facultas & operatio elementorum ad mixti productioném, licet hoe è quatuor illorum pugnantibusqualitatibus exurgat : natura enim quatuor illa fimplicia corpora ad vnius compofiti liturgiam deftinauit ; quod Ariftoteles ipfe nequaquam denegauit : nam ex duplici ftyrpium genitura coniuncta vnum effici femen, edifferit. Sed omnium , vt reor, efficaciffimum eft argumentum , quo Galenus libro de fémine Ari. ftotelem prouocat ; nempe quòd fi mulieres eu- nuchentur , non modò fecunditate deftituun- D tur ; fed etiam Venerea voluptatis omnem deponunt appetitum : quod in fuibus feminis palam innotefcere comprobamus , quemadmodum plenius in tertio libro explicauimus. Cuius rei benè confcius rufticus ille fuit , Vuiero tefte , cùm filiam fuam animaduertiffet Amafio clam indulgere , ipfam congruè vinculis obligatam caftrauit , vt erat fortè fues fo . minascaftrandi peritus ; vnde amoris , & libi- dinis Nata oblita rei tantum domeftice fedula deinceps operam nauauit . Nec fanè minoris notæ eft ratio illa , que à fimilitudine filiorum , ad matres defumitur; cùm enim non àl qui [ materia, fed ab efficiente fimilitudo oriatur, fi matri filius affimilari debeat, ab eiufdem femine eifingi debebit . V 3 Verùm fi magis explicitè vfum, ac fœminei feminis opportunitatem cuique percipere pla ceats ex Valleriola primo locorum communium compendiatim perceptum velim , is enim capite 17 fic fcripferat . Equidem cùm genitale maris femen vuluam omnino implere nequeat ( non enim exiguitate fua & fundum & illius proceßus , que cornua vocantur , a- Spergere poteft ) mirabile quiddam in eo machi nta eft prouidentiffimi natura, vt que fœmineo femine partemomnem banc fubleuerit , ad quam virile femen pertingere non poteft . Matricis enim proceffibus vtrinque vas feminarium est adiectum exfœmina teftibus procedens , à quibus vafis fœmineum eiaculatur femen mutiere cum viro concumbente , inque vteri finum , ond cum virili femine effunditur, illique admifcetur. Inde vbi admixta funt ambo femina membranu. hs copulantur, quasmotufuo,atque progreffione foemineum femen parit , ut membranulis bis crustulis quam fimillimis foueri in vtero genitura poffit . Atque hunc vfum virili femini fœmineumfemen præbet ; frigidius enim cùm fit maris femine, cogi in membranam facilius potest : tum etiam virili femini est alimenti inftar tenuius enim ipfo cùmfit, &frigidius, accommodatius ad alimentum præstandum , quàm quiduis aliud eft . Eiaculart por rò à mulieribus femen , onaque cum maris femine commifceri, vbi concepturæ funt , ipfa fenfuum fides plenè indicat . Testantur enim mulieres , quandam fe fentire in vulua commotionem , ac veluti comprehenfionem quandam feminis, vbi conceptura funt : tum & voluptate fefe plurimi perfundi , dum femen eiaculantur. Qui quidem motus non à mulieris bus folum , fed & à viris in concubitu percipitur , vt manifeftiffimum fit, &fœminas femen emittere , & hoc ipfumfemen fœtui magno vfui effe Hactenus Valleriola non minus dilucidè , quàm fapienter ; vt ideo afferre vlterius rationum longiorem feriem ad probandam feminis muliebris ad generationem neceffitarem, opus exiftimem fuperuacaneum; cùm contraria fententia , vel ab ipfo Peripa tofit propemodum explofa . Cæterùm plena Scholafticorum volumina , plenioresque Afclepiadum libros adire ad libitum cuique fas eft. זי ད」 ^ ཐར དོན ར CA- 607 Geneanthropeiæ 608 Lib.V.Tract.I. CAPVT • VIII. Cur fi fœminafœcundo femine diffluit ,fuo lamen cumfanguine ,fuoque in vterocitra maris genituram concipere nequeat. S A partiales ad vnum effectum à natura ordinata nequeuntfeiun&tim eundem producere . At neque huiufmodi refponfio fatisfacit ; fiquidem faltem fequi deberet,quòd quamuis vnum abfq; altero completum, abfolutumque conceptum efformare nequiret : rudem tamen , & incompletumfœtum fingula per fe edere valerent ; atque adeo mulier aliquam inchoatamfaltem , & imperfectam fobolem fola concipere poliet . I mulier ex Hippocrateorum fententia fœcundum , ac wλSIXOV femen obtinet , necnon generationis materiam, nempe! fanguinem femper in promptu B habet, atque infuper ipfum con ceptionis prædium, vterum fcilicet fert fecum, ipfa ; vnde eft, quod ex fe fola abfque viri femine non concipit ? Nimirum inter multa Peripateticorum argumenta, quibus fœminas prolifico femine fpoliare nituntur , hoc certè validiffimum cenferi debet , neque folutu facilè , quemadmodum ex fequentibus innotefce re cuique poteft . Quod enim Iatrophyfici aliqui refpondent primò , difficultatem nequaquam enucleant ; dicunt enim , quod quamuis mulier fuum adepta fit femen generationi commodum, ipfum tamen per fe folum abfque virilis genituræ commercio haudquaquam conceptioni fup- C plere poffe , co quia debile nimis eft , frigidum, & inefficax. Etenim refponfio hæc Hippocrati in primis repugnat, qui quidem in libello de Genitura apertis fidibus enunciat , in foemina reperiri ſemen tam fœmininum , quàm mafculinum , necnon interdum fortiorem effe , quæ à muliere , quàm quæ à viro decidua eft , genituram: verba funt hæc: Quandoquidem fortius eft femen à muliere emißum , aliquando verò debilius ; fimiliter etiam quod vir emifit . Et est tum in virofœmineum, itemque mafculumfemen, tum itidem in muliere , &c. Si igitur hæc ita fe habent mulier illa, que mafculinum , atque adeò fortius à natura contineret femen, poffet ex fe concipere ; non enim auxilium, aut encr- D giam præftolari poffet à viro illo , qui fœmineum ſemen, atque adeò debilius infunderet, nam hoc verè debilius , illud ex fe fortius , efficaciufque exifteret; quamobrem haud eft verifimile , robuftius ab imbecilliori opemauxiliumque mutuari. Alij nonnulli dixere , quòd licet e feminibus vnum altero fit robuftius , ambo tamen fimul coniun&a à natura ad Generationem deftinata fuerunt, ita vt vnum abfque altero nequicquam operari valeat ; ideoque nequefœminæ, neque, maris per fe folum generationis minifterio fuffi- eerepoffe ; co prorfus modo quo caufæ quędam A Has difficultates odoratus ingeniofiffimus Vallefius 2. Controuerfiarum aliam commentus eft folutionem ; inquit enim , ideo mulierem quamuis foecundo affluat femine , abfque viri commixtione ex fe concipere: non pofle , quoniamfi frigidior illa fit , debilem , ac prorfus inutilem obtineretad conceptum genituram ; fi verò calidior, poffet quidem quodammodo fuo valido concipere femine , at quia præ caliditate materiæ vbertas deficeret , quæ femini, ac fœtui pro pabulofuppeditaretur , conceptumperficere nequiret . Placet ipfamet Vallefij verba recudere : Si fœmina non est caloris maximi , neque femen est multe actionis ; fi verò calidiffima est ,minime est excrementis abundans : acproinde nec fatis habet multam materiæ copiamad foetusgenerationem ; quare neceßariò in muliere autdebilius eft principium , quàm vt folumpof fit coagulationem facere : aut materia deest, qua fœtui pabulum præftet. Nititurinfuperfulcire opinionemfuam Vallefius experimentis ; quandoquidemfrequenter mulieres ex fe ipfis rudes, &incompletos conceptus producunt abfque virili contactu nempe molas, & carnis informis fruftula . Verùm enimueropace, &venia fummi coriphæi implorata dixerim , nihil plaufibilis huiufmodi fententia accedit, mihique valde Vallefij ingenio inferior videtur; Quippe dari poteft mulier ( quin paffiminuenitur) quæ media fit inter extrema illa Vallefij ; adeo vt femen fatis calidum, & mafculinum proferat, nec tamen mate riæ , & fanguinis vbertate careat ; qua ratione arbitrio illius citra virum concipere poffet, qued eft longè abfurdum . Præterea apud illas mulieres , quæ præcalido femine diffluunt , etiamfi materiæ defit fupellex, fæpe fieri deberet primum aliquod conceptionis rudimentum , & ftaminum, fiue fpermaticarum partium obfcura delineatio ; & fi deinde fanguinis penuria perfici non poffet , excludi tamquam abortiuus embryo, in quo trium principum partium , &membrorum omniumftamina effent confpicua , vtfolet in geniturafeptem dierum contingere, quam vnus medicina Genius Hippocrates obferuauit in abortu pfaltrie illius mulieris, quæ geniturampoft fextam diem. data opera exclufit . Profectò id fi verum ylla ratione foret , petulantes Viragines, aut ſaiaciores viduæ vel pudendorum obfceno conta- &u, 609 Geneanthropeia Lib.V.Tra&.I. 610 Fe W3 ען 12. ta &u , vel no&urnis infomno effufionibus quàm Lepiffimèabortiuos hos fœtus &concipere, & excludere deberent ; quod tamen certiffima UTo contendit , atque detre&tat . Adde infuperquòd molæ, &informis carnis fruftula ex Hippocratis, & Galeni dictato nequeunt abf que viri confortio produci , vt alibi fortè confultò probabitur . Præter quamquod rarius ille eueniunt , quàm deberent, fi ex fola mulieris feminis fufione coagularentur . Ecque nam amaboinconiugata mulier effet , que aliquando hos foetus abortiuos non excluderet ? Hinc Andreas Laurentius lib. 8. de formatione fœtus capite 6. contra Vallefium affurgens aiebat : Quefivera eßent, viragines calidiffima citra viricomplexumfrequenterpaterentur abortus, & B aliquando obferuatum effet , feptima die genituram iam dearticulatam effluxiße , in qua trium partium principum rudimenta, & fpermaticarumomniumpartiumprimaftamina confpicua fuiffent: Hac enim folius feminis non fanguinisfunt opera; quia fanguis ad conformatio nem, & difcretionempartium nihilprestat, nec nifi poft inchoatam fpermaticarum partium defcriptionem affluit . Hactenus Laurentius , quitamen tam redarguendus ipfe venit, quàm alium reprehendit ; fiquidem citato loco litem iftam compofiturus nil aliad promulgare fciuit nifi quod, licet mulier efficientem in fe caufam atquemateriam contineat , eam tamen perfe &umfœtum citra maris concurfum edere non poffe, quòd eiusfemen debilius , ac frigidius exiftat. Coarguendus certè venit doctiffimus ifte vir ; primò quidem quoniam fi , vt ait, perfe- &tum feetum edere mulier non poteft citra maris congreffum , deberet faltem imperfeaum concipere , & aliquando excludere , quod ipfe in fententia Vallefij damnauerat: fecundò longius à veritate , & ab Hippocratico dogmate abiuit , dum abfolutè pronunciauit, muliebrefemen femper virili debilius , ac frigidius effe ; vt enim fupra ex Hippocrate demonftrauimus , mulier interdam robuftius , quàm vir femen effundit , & mafcula genitura nequaquam defraudatur . Recentiffimus auctor Ioannes Gallego de la Serna arduam & ipfe , atque fentofam difficultatem reuoluens tractatu primo libri tertij de principijs generationis, vt à tanti argumenti ui fe expediret , ineam iuit fententiam, vt putarit, femen foemininum , ac maſculinum fpecie differre, atque effentialiter ; ideoque non poffefemininum, etiam fimultum , ac validum fupplere mafculini vicem , Verùm quòd genitura maris , ac fœminæ fpecie differat , eft omnino abfurdum ; fequeretur enim , quod proles ex vtroque femine genita non minus fpuria , &æquiuoca effet , quàm qui ex equo , & afina exoritur mulus, dum fimul commifcentur. [ A[ Et fanè fi mulier & vir ipfi per fe fpecie non differunt , quemadmodum in primo libro abundè probauimus , qua ratione vtriufque feminia diuerfa fpecie effe poffunt ? Quòd fi fterilitas , vt Gallego fatetur , ex fola contingit feminum in primis qualitatibus diicrepantia ,: quaratione fecunda effe poffent , fi forma inter fe diffonarent? Infuper fequeretur, quod etiam fanguis, cæterique humores, etiam vifcera , teftesque conficientes femen inter fe fpecie diftarent ; quorum enim æquiuocus effectus. eft , non poteft vniuoca effe caufa. Quam verò fit hoc abfonum , vel Mufarum Tyrones iudicent D L Ita ergo alijs , omnibus conuulfis opinionibus meam in medium afferam , non multis obuolutam verborum ambagibus. Dico itaque ideo mulierem nonpoffe citra viri genitalem rorem concipere ; quoniam in ipfa generatione ! motus principium fit à femine viri; fi autem principium talis motus deficiat, deerit quoque progreffus , ac finis . Quòd in femine viri fit principium motus expreffis verbis non vnoin loco enunciauit magnus Philofophus, ac præ cipuè 6. de generatione animalium capite 2. vbi marem ita generationis principium conftituit, vt omnem à muliebri femine auferat motionem . t Profectò maior illa efficacia , ac præminen tia, quæ mafculino femini pari voto à Philofophis , ac Medicis decernitur , nequaquam confiftit in maiori copia , non in maiori robore, feu mafculinitate ; fiquidem vt ex Hippocrate jam oftendimus , muliebris interdum genituras copia , viribus , & mafculinitate virili pręcellit. Igitur alibi reponi debet ; in hoc fcilicet, quod fit motionis eius initium ; quafi fœmininum femen antequam mafculini accedat impulfus , fit omnino ociofum, ac penèfopitum ; vbi verò ab illo excitatum fuerit , fuas partes obeat , fuoque munere fungatur , & validius etiam , quàm ipfum virile femen . Roborabo fententiam nec inualidis , nec incongruis exemplis . Quemadmodumpiper, aut cinnamomum, in quibus virtualis reperitur caliditas , nequicquam calefacere poffunt , nifi excitentur , & in actum deducantur ab actuali genuino calore , licet hic illa fit remiffior , ac debilior ; vbi verò fuerint e potentia in actum euocata , ipfum etiam excitantem calorem & fouent , & augent , cumque illo alias quoque partes calefa ciunt, ac viuificant . Ita muliebre femen , li cet fit per fe forte , validum, & fœcundum , nifi adueniat prius virilis impulfio , fiue entelechia, inutile prorfus erit : At illa accedentey! ftatim fuam & ipfum edet motionem , conti-n nuò promet energiam , atque adeò perfe&um : vndique cum illo fœtum dabit siquare mulie Iris genitura erit veluti generationis motiuum Qq quod- 611 Geneanthropeia Lib. V.Tra&.I. 612 quodpiam potentiale, quod alio excitante , & A quafi impulfore indigeat . Rurfus bina juga boum , tametfi currum vnd traherent æquis viribus , nifi tamen qui proximiores rhædis adfunt primò impellerent , nunquam tractio fieret; ideoque principium motus pari, quod currui immediatè proftat , acceptumreferri debet. minare actionem . Porròfcholaftica licet potius huiufmodi quæftio videatur, non erit tamen abre hic paucis eandem enucleare , vt fciant faltem Philofophi,quo fenfu apud Ariftotelem recipi debeat decantatafæpius parœmia: Sol,& homo generant hominem : D. Thomas Frima 1. quæft . 18.hanc difficultatem odoratusnegauit, aliam efleneceffariam actionem ad hominis generationem , que actio intrinfecè rationalem animam attingat , cam corpori organizato vé niendo; fed fat effe, vt dici qucat, homo hominemgenerat, fi præparetur ab eo materia, & ita vltimò difponatur, vt ipfeDeus mox animami infundat vniatque nutu proprio abfque hos minis vllo alio concurfu ; & huc nifallor fpcctare videtur illud Boetij moetro 9. lib 3. Hic claufit membris animos Celfa fede petitos . Quafi anima rum creator ipfe Deus eas proprijs corpori bus vniat nihil cooperante homine a Cæterùm fi quæras , vnde fit in virili femine primum hoc motionis principium , aut in qua potiffimum vi collocari debeat ? Refponi deam, id non facilè explicari poffe ; fiquidem non in maìori copia , non in vberiori caliditate , neque in mafculina virtute adæquatè reponi poteft ; hæc enim omnia muliebrem quoque genituram decorare poffunt; verun confiftere arbitror in quadam naturali dote , B que mafculino fexui à natura præcipuè indita eft; quatenus ifte præminentia quadam infigniretur ; atque adeò haud effe dixerim qualitatem , virtutem, calorem , aut fimile quidpiam , fed naturæ ipfius quendam ordinem, ius , atque præcellentiam ; ( nam vir nature prioritate etiam mulieri antecellit ) quæ omnia in cun- &is naturæ operibus elucefcunt , in quibus ordo , ac dignitatis gradus vbique confpicitur : coprorfus modo, quo Princeps, ac Rex ad cnins nutum fubditi omnes reguntur, mouentur, & ordinantur , nihil plus naturalium virtutum quam reliqui homines poffident ( immo fæpe, naturæ vitijs imbuunturpluribus)conftant enim eademfecundum fpeciem tum anima , tum cor- Crenum . pore, ijfdem partibus componuntur, ijfdem humoribus implentur , ifdem facultatibus decorantur, humanifque alijs dotibus locupletantur; vtinam etiam deteriori animi , & corporis conditione nondetinerentur interdum ; fed fola dignitas,& politicus quidam ordo talem agit præminentiam ; itavt ad ejus afpectum , ac præfentiam cuncti moueantur, inclinentur, pareant, atque homagium præftent. CAPVT IX, Quo pacto femen in Generatione humana ra tionalis anime productionem attingat .. AMNIS quippe fubftantialis ge T neratio confiftitin actione , que formam producat, vniatque materiæ , Modò non immeritò inueftigandum hic fubit, qua ras tione in generatione hominum huiufmodi a&tionem femen valeat exantlare , quandorationalis anima , quæ in corpus ipfum introduci debet , haudex traduce eft, aut vllo modore materiæ gremio elicitur ; nec fimiliter corporea eft , vt valeat inde feminis ipfius terVerum enimuerò huiufmodi opinto licet fa tis probabilis plenè fatisfacere non videtur. Siquidem difpofitiones , quæ vt agentis inltrus menta formam non attingunt , fe habentcom nino ex parte fubiecti , ac paffiuæ potentia quare homo has duntaxat difpofitiones præuio, femine producens, non actiuè , fed paffiuè po tius , ac materialiter niteretur ad fui fimilis productionem ; quod nimirum eft abfurdum , & à communi Philofophantium cœtu longè a Equus profectò Caietani recipi poteft opinio 1.par. quæft. 18. artic. 3. exiftimantis , in humana generatione dari ex parte ipfius hominis actionem terminatam ad ipfam animam , non quidem vt creabilis eft , & vt abfolutè accipit effe ; verum vt accipit effe in materia , & quatenus corpori copulatur; etenim primo modo eft folummodo creationis diuinæ terminus . Secundo verò naturalis productionis meta . Nempè creat quidem animam fe folo plafmator maximus Deus, vude vates , qui fupra: Tu caufis animas paribus , vitasque mineAt eandem res Prouebis. D non vnit independenter ab humana actione, quam homo dum generat , feminariæ virtutis elicit interuentu. Verùmquidem eft , nec nis Atheos aliquis inficias ibit , poffe Deum animam nullo labore poft quàm creauerit , vnire, etiam ; at non facit , quoniam relinquit etiam naturæ opus fuum ; fi enim Deus omnia folus agere vellet, fuperflua , ac defes otiaretur natura , foretque omnis productio creatio potius, quàm generatio. Sed age , inquies, iftius modi vnitiua a&io fpiritualis dicenda erit , an materialis ? Spiritualis vtique , quoniam eft idem re cum anima , quamuis eliciatur à potentia corporea non 613 Geneanthropeia Lib.V.Tract. I. 614 non cleuata, quod non eft abfurdum ; quándo quidem actio ipfa refpicit animam, non vt fime pliciterfpiritualem , &incorpoream; fed vt cor poris entelechiam , & formam, ab eoque dependentem, eidemque compatientem quafi per idiofyncrafiam iuxta illud Maronis 6. Æneidos. Hinc metuunt, cupiuntque , dolent, gaudentque , nec auram Refpiciunt claufæ tenebris & carcere cœco . Enigitur, vt in humanæ generationis liturgia femen actione fua rationalis anime produ- &tionem attingit . Si plura quis cupit Theologiftas confulat, necnon Conimbricenfes 1. de generatione , & corruptione quæft. 13. art. 1 . CAPVT X.. De vi magnetica feminis virilis ad muliebre femen . A [ virtute cadem electrica prouocari , & exorir Ludouicus Molina de opere fex dierum , & Conimbricenfes arbitrati funt . Ita, me arbitro, alimentum illud , quod tam diuerfum è terra ab omnigenis prolectatur plantis , non nifi à vi magnetica cuiufque germinis trahi , verifi mile eft ; itaut quemadmodum magnes e tot metallis vnum allicit , ac trahit ferrum , ita vnaquæque planta e tot fuccis , tot alimentis , quæ in terra reperiuntur, illud folum allicit , atque ducit , quod fibi congeneum , fibi familiare exiftit, non aliud : adeo vt fterilefcere potius eligat , quàm alienum attrahere humorem , aut fi attrahat , fuo fortè fymbolico deficiente,.ftatim degeneret. Mirabile quippe naturæ decus , quo videmus in paruo fòlo fexcentum diuerfæ fpeciei vegetare, plantas , quæ omnes vi magnetica proprium , atque connaturalem alliciunt fuccum , qui pariter non cuicunque obedit attrahenti germini , fed illi tantum, cui debetur . B Magna hæc, & arcana magnetica virtus longè magis in animaliumfeminibus relucet que vti funt à naturaad præclarum Generationisopus producta: ita adinuicem trahi , ac trahere debebant . Sterilefcere forminas palmas , dicebatAriftoteles, nifi mares prope fitos habeant, à quibus vim genitalem virtute illa magnetica ad fe prolectent , attrahantque,. In virili femine , ficuti etiam in femine cuiufque fpeciei mafculorum vis quædam electrica ad fœmineum femen reperitur , qua vbi primum illud in vterum infunditur , allicit , ac ducit fomineum ad fe , vt fimul cum illo præftantiffimam conceptus fabricam componat : idque interdum fit abfque eximia mulieris voluptate quæ tunc duntaxat magna excitatur , cum_tota fimul feminalis materia calore agitata funditur, ac repentè delabitur . At cùm pedeten tim e virili femine fit eductio , modica fentitur voluptas, quæ vt ftillatim , & fine orgaſmo ſemenè muliebribus vafis fcaturit , ita leuiter, & quafi ftillatim dulcedinem quandam producit . - Magnetica huiufmodi virtus ex eo manifeftiffimè probatur, quòd cùm primum femenviVI mulierem paffiuè tantùm ad Generationis liturgiam couuenire putarunt, nullum penè for tius argumentum afferre folent, quàm quòd fæpiffimè in vtero conceptio fequitur abfque eo , quòd mulier voluptate aphrodifia delinita femen vllum effundat Id licet prudentiores viri veluti anicularum fabellas detrectarint , & nos quoque in primo libro cirra vllum omnino pruritum concipere pofte mulierem quan tumuis inVenere torpidam inficiati fimus ; fotent enim vel que falaciores funt muliercule callidè vt plurimum libidinem fuam obtegere, &obfcene voluptatis dulcorem vafrè diffimula re; Attamen id etiam facilè contingere poffe meliori iudicio examinani , & mentis lance faniori libraui. Ita Dictator nofter Chous nihil temere affirmandum , aut negandum effe 6. epidem, præcipiebat ; nec par eft femper, & in omnibus muliebre genustamquam verfutum , callidum, & mendax infimulare; quafi nulla reperiri mulier poffit , que nullis aut leui- Drile bus percita Veneris igniculis viro commixta, & fubagitata neceffariò fimul femen fuum emittere , magna cum voluptatis mulcedine debuerit , fi tamen inde concepit. Quod qua ratione fieri poffit, ita perfuafom volop Dari in cunctis rebus naturalibus vim quandan magneticam dictam , fiue dicas attracti uam experimenta docent , & viri doctiffimi affeuerarunt . Ita Scaliger vapores ; & exalatio nes,que meteororum funt proxima materia, & fufpenfas in aere nubes à vi magnetica Solis cleuari , & fufpendi exiftimauit ita fontium in altis montibus fcaturigines à Solis , ac terræ 1 7 in vterum infunditur , mulier fumma deli nitur voluptate , eiufdemque femen alioquin reftibile , & minus pruriens alteri attrahentî velociter obedit ; ita vt: voluptas , quæ a proprij feminis effufione efficitur , tunc producatur in muliere , cùmi femenimmittitur virile , quòd elearica virtute momento fœmineum ( aliud ſibi comparfemen ) attrahat , deducatque , in cuius deductione, & effufione dulcor Venereus confiftit. Do&trina hæc nonabfque Hippocratis nutu eft libello de Genitura, vbi hæc leguntur, quæ ab ingeniofo lectore intimè perpendi defi deros Et delectatur mulier , vbi coire incaperit per omne tempus , donec vir femen emiferit.- Q9 2 Et 615 Geneanthropeix Lib. V.Tract I. 616 Etfiquidem appetit, viro commiſceri, priufquam A wir emittit, de catero non fimiliter delecta tur: fi verò non appetit ; fimul cum viro deletari definit, & habet res boc modo quemad modum fi quis in feruentem aquam alteram frigidam infundat , illa feruere ceßat ; fic geni tura viri in vterum illapfacaliditatem , &voluptatem mulieris extinguit . Exilit autem vo. luptas , & caliditas fimul cum genitura in oteros illabente , deinde definit , quemadmodum Aquis inflammam vinum infundat , primùm , quidem contingit flammam exilire , & per modicum tempus augeri ad vini infufionem , dein de definere . Ita etiam mulieris caliditas exilit ad genituram viri : deinde definit.. Igitur ex verbis Hippocratis colligitur , quòd licet mi- B fceri mulier non appetat , attamen ab infufione virilis feminis non parum delectetur ; eo quod viri femen inieâum muliebre ftatim aduocet, quod & ipfum ex innata conuenientia , ac fympathia fit aduenienti hofpiti obuiams obtemperat , blanditur, fuaque omni fpirituum fuppellectili præftò eft . Addo ego, quòd fi fortè fortuna in vterum infufum virile femen nequeat, ftatim illud probe&tare ob mulieris repugnan tiam , frigiditatem , aliudue impedimentum , prolectabit pedetentim paulo poft , parua mora interjecta , non fine mulieris titillatione aliqua; & fic tanquam ex perfecta genitura foetus architectari incipiet , & mulier concepifle dicetur abfque illo celeri concurfu , quo vt plus rimum cum viro couuenire folet , & manife, ftam , effufam, totamque fimul voluptatem par Teter. Vt autem fequatur huiufmodi effe &tus, nempè muliebris feminis illicium fupponi debet , quod femen actu in vafis illis muliebribus con tineatur e quibus effufio fieri folet , dum pols luuntur ; necnon etiam , vt parum incaluerit , commotumquefuerit ; alioquin magnes vti non trahit ferrum in magna diftantia fitum ; ita vis rile femen in vrerum proiectuminequibit a fu pernis vafis preparantibus elicerengenitalem mulieris humorem. Med 251: Cæterùm veritas huius opinionis ex eo ro borari pollet , quòd nonnullæ mulieres nullo pacto Venerem in concubitu abfoluere femi ne fufo poffunt , nifi prius vir emittat ; ftatli autem quam vterus virili femine:irroratur, fe men mulieris, caliditas, & voluptasexilit, vt Hippocrates aiebat , libidinisque pruritus expletur, Queres, an virtutem eandem magneticam ob tineat muliebre femen erga virile à Refpondeo, actiones efle præualentium , ideoque cùm fort tius, & efficacius , immo etiam & vberius vt plurimum fit viri femen , in hoc reponi debebat vis electrica ; &licet robore , &copia mul to inferiorgenitura virilis exifterec; quodam tamen naturæ ordme, ac præminentia fexus in agendo præcelleret , vt pluribus paulò fupra explicauimus : præterquamquòd non mulier in finum viri infundit , fed vir in mulieris conet, ptaculum Adde, quòd virtus magnetica nong eft reciproca ; magnes enim ferrum , non autem ferrum magnetem trahit : debebaturautem vie rili genituræ præminentia , ma CAPVT X L An infemin: formatrix virtus refileat , an verò extrinfecus in Generationibus N adueniat . ON pauci præcipuæ au&oritatis Philofophi cefpitarunt, num in femine , humani generis traduce formatrix reperiatur facultas , quæ concinnam fœtus delineationem, eiufdem partium fitum , ordinem , connexum , acfymmetriam effingit . Videntes enim corporum humanorum in primis admirandam ftructuram, præclarum artificium, eximiamque venuftatem, haudquaquam induci potuerunt, vt crederent, prouinciam tātam opus naturę effe,verùm alterius cuiufdam fublimioris principij, Supremiq. numinis; quod fentire vifus eft in primis Trifmegiftusille Theographorum Cmaximus, cùm dixerat : Cogita,ofili, artem , dili genterperpende, & difcequisfit opifex , qui banc hominispulchram diuinamque imaginemfecerit, quis oculos formauerit , quis neruos tetenderit, quisnares , aures terebrauerit, quis os aperuerit ? Afpice, quot artes vnius materia , quot opera una circumfcriptione , cunctaquepulebra, cunéta cum menfura, cunéta feorfum ; quis bec omnia fecit que mater ? quis pater, nifi inuifi bilis Deus, quifua voluntate operatus est? A Mercurionondifcrepat Empedocles, cujusalla funtcarmina . 1. D 7 Ommia quotquot erunt, quot funt preſentia, quosque adelan Ortafuereantebac ftirpes , bominesque,feraquells Inde etiam volucres , pifcesque bumoris Malumni A Suntfigmenta Dei . Qui fieri poteft ( ajebatille ) vt femen , &natura , quæ citra rationis ductum agunt , id operisexerere valeant, quod prudentis artis confilium, confultamque folertiam ,autfolertem pofcit induftriam ; cuiufmodi nempe eſt, que organici corporiscontextum , membrorum varietatem, harmoniam, atque apparatum exprimit ? p Inde ergo factum eft, vt varij in varias abierint opmiones. Zeno,& Leucippus, referéte Galeno, arbitrati funt, formatricem hancvirtutem frus ftu- 617 Geneanthropela Lib.V.Tract.L 618 ftulum quoddam effe ipfius animæ . Straton , A ac Democritus fpiritualem quandam energiam. Epicurus , & Afclepiades omnia cafu fieri , aç fortuito atomorum concurfu cenfebant . Chryfippus in femine dixit formatricem refidere virtutem , non quidem a Cœlo , &fupernis caufis; verum a generante communicatam . Alij nonnulli affeuerabant , animalium, &plantarum femina fuifle, ab initio a prima caufa vfque adeo virtutibuslocupletata, vt generationis tempore ipfa per fe, nullo accedente extrinfeco auctore, motionem excitare , atque nouum germen, efformare valerent . Plato , & Ariftoteles virtutem cœleftem : Arabes, vt . 7. Metaphyfices teftatur Auerroes , virtutem diuinam rationis , & intelligentia compotem . Auicennas præ cæte- B ris commentus eft Cholcodem illam fuam, fublunarium omnium formarum productricem , Galenus & ipfe in libro de formatione foetus, nondum fibi conftare ait , an mundi animaper feipfam corpora viuentia architectetur ; tametfi dignam cenfeat , cui id muneris demandan dum fit . Tandem ftatuit , fatius effe in tam ardua , & ancipiti queſtione nihil afſeuerare,, licet ratum habeat, vim formatricem , quæcun que ea fit, fummam effe fapientiam . Ex Pla tonicis infuper quidam fuerunt , qui exiftimarunt, vniuerfim materiam primam ab æterno animatam fuiffe , ideoque in diuerfis , ac multigenis generationibus fe ipfam, folum ideas refpiciendo, formare , & excolere . Alij quidam ex-Platonis Accademia arbitrati funt, per vniuerfam mundi molem animam quandam extendi omnium corporum formatricem , & huic fententiæ illud Maronis 6. Eneidos confonat. Spiritus intus alit , totamque infufa per artus Mens agitat molem: &magno se corpore mifcet His proximè accedit inter Neotericos Medicorum corypheos Fernelius ingenio vaſtus, qui libro de abditis rerum caufis opinatur pariter, cœlum, & mundi quandam animam omnium; non modo fubftantialium formarum effe productricem ; verum & quarumcunque naturaJidem a fummæ artis præfcripto, & norma defcifcere , proculdubio nunquam accideret in corporum formatione , vt monftra , defe&us, ac turpitudines effingerentur , quæ tamen omnia quotidie contingunt ! Quamobrem ftatuendum erit, vt in rei ve ritatem collimetur , vim hanc formatricem primariò in Generante refidere , à quo vtàprincipali Agente foetus producitur; fecundariò in ipfo femine reperiri, in quo nimirum facultas eadem tanquam Vicaria confiftens materiam ipfam foetus architectari , expolire , difponere , & ornare valeat ; neque ad hanc prouinciam licet mirabilem vllum ulterius requiritur rationis confilium ; fed fat eft regulari ad id a fummo naturæ inftinctu , quem Auerroes intelligentiam non errantem nuncupabat .. Quem fanè inftinctum , feu virtutem omnibus animantibus infitam fuiffe arbitror iam tum cùm Protoplasta pantocratoranimalium cetum paulo ante productum coram fe aftare,iuffit,illifque præ ceptum dedit illud : Grefcite , & multiplicaminis quibus verbis vti propagationis virtus inditafuit , ita formatricis quoque energia intinè infinuat . “ Et quidem vt rationum acie decertemus, tot viri illuftres,qui extra propriam viuentis corporis, ac feminis fpheram vagantur, vt formatricem facultatem adinueniant , naturæ iniuriam facere , necnonad Deum, & Colum gratis confugere , videntur , Ita namque nature poteftas, acctè præftringitur, nimiumque angufto circum fcribitur limite , immo omnisa naturali Agente aufertur actiuitas; fiquidem illorum arbitrio femina , cæteræque fecundæ caufæ difponerent folummodo ad generationem ipfam materiam Profectò propius metam attigille mihi videntur, quivim formatricem dixerüt infeminerefidere, a parentibus, a quibus id effluxit, communicatams Alioquin non intelligo , quodnam feminis, effet officium quod enim materiam duntaxat, motione fua difponat , nimis vile , ac feruile munus eft;paratur enim eadem nihil minus.fouetur, & excitatur à foeminarum vtero : Quid fuiffet lium facultatum , ſpirituumque; atque adeò fe- Dopus men difponere duntaxat generationis materiam impetu quodam a Generante infito, Caliyerò animam formam introduceret Verumtamen huiufmodi omnes opiniones haud perfiftere poffunt , vtipluribus rationibus apud Ariftotelis paraphraftes reiecte apparent. Quandoquidem nulla creata fubftantia a materiæ focietate abiuncta vi fua formam aliquam in materiam intrudere potens eft ; nec Deus, licet abundè poffit , naturæ opera fe ipfo patrare affolet abfque caufarum fecundarum interyentu . Quin fi folus operaretur , cùm nequeat multiplicare fine ulla neceflitate entia Quomodo adhuc ueritatem haberent Philofo phorum decantata dogmata, femen uidelicet effe Generationis principium , fætum coagula re, formamque præftare ? Præterea vnde ma nat effentia rei , indidem debent etiam fluere uirtutes omnes, quibus illa non minus in in diuiduo , quam in fpecie conferuetur , Atqui a forma eft elle reis igitur ab eadem emanare de bet uirtus quæcunque actiua , iplaqueinprimis uis formatiu : Adhuc ex Ariftotele, & expe rimento innatus unicuique eft appetitus gene randi fimilefibi . Modò fruftra a naturainfitum effet hoc defiderium difi uirtutem quoque ins trin- 619 Geneanthropeia Lib. V.Tract.I. 620 trinfecam obtuliffet , qui cupidinem hanc ex- Aniaper omnia mouet zuigi plere, & confimilem undique foetum ex fe formare valeret ; ergo non aliunde, quàm ab interno principio virtus plaftica pendere debet . Rurfus quemadmodum in quolibet naturali compofito materia cuiufcunque paffionis eft principium ; ita in eodem forma fubftantialis omniumvirtutum, actionumque , necnon formarum quarumlibet accidentalium fons , & origo effedebet mediante femine , cui fuas vir: tutes communicat . His omnibus accedat Philofophorum principis auctoritas , qui paffim docet, genituram effe , quæ prima generationist principiumhabet, ac præcipuè 1.de Generatione animalium hæc tulit : Genitura igitur id vocatur , quodàgenerante proueniens caufa eft, que B prima obtineat principium generationis . Hæc,; tibi lector, ni fiant fatis , Peripatum adeunto , vbinon fine ftrepitu quæftionem agitatam inuenies . E Medicis vero confule recentiffimum Ioannem Gallego de la Serna tra&t.1. libri 3. de principijs Generationis , vbi fingulas diuerforum Au&torum fententias exarat fcholafticè , & expendit , onna • Si queras,anfemper, & in omni femine hu iufmodi virtus recipiatur , ac fubie&tetur? Di xerim, diuinam , & immortalem hanc facultatem non nifi poft decimum quartum annum , vt plurimum in femen deriuare , qua potiffimun ætate fubftantia feminis incipit perfici; poft ve ro vigefimum annum explete apud viros infor mare; At apud mulieresduodecimo anno dela- (bi; expleri autem decimofeptimo, vt alibi enunciauimus . Etenim licet pueris rudimentu quoddam feminis infit, hoc tamen formatrici vir tuti ,fiue mechanicę fcientię haud eft aptum fubie&um ; quelibet namqueformarecipi haber in fubiecto ritè parato; quamobrem donec fe men cœlefti illo , atque harmonico calore plei nius imbuatur, huiufmodi virtus nequaquam infinuatur. Simili modo poft annorum diuturnam feriem , quo tempore ab homine recedit natiuus calor, eadem facultas abit' , fuumque, repetit iliaftrum , vt cum Hermeticis loquar;' non enim rerum feminia vnquam corrumpuntur , vt infra liquidò patebit , vbi de feminalis facultatis incorruptibilitate exprofeffo agetur. Tandem ob ægritudinem , qua pariter caloris diffoluitur harmonia , formatrix exoluitur vir tus, vt ideo Generationum minifterio huiufmodi queque femina tamquam inutilia a natura reijciantur. Placet interim exodium breui verborum fupellectili ex Idea Petri Dani efficere pene verbis : Generationis bumanæ radicem, fundamentum , principium in balfamo illo vil tali contineri ,,quódœniuerfi corporis anatomiā occupauit , idque tam in fœminis, quàm inmaribus vigere , mutuoque congreßu efferuefcere, &fufcitaris fœcundaque fpirituum mecbánico rum fobole ad teftium anatomian, hinc ad matricem naturali impetu confluere ona-cùm materia feminali , quæ in teftibus præparata fpiritualia principia fœlicius cuftodit . In fpiritibus verò mechanicis vigere feientian , cuius poteftate elementa, corporum principia….! confentanea ex alimentis opportuna mixtionz» aucta ex inuifibilibus vifibilia , ex incorporeis. corporea tandem eundunt ; partiumque nume rum, fitum, confenfum , figuras, magnitudines, reliquafque fignaturas fecundumprædestinatio nes dicta fcientia definitis temporibus abfolui ; Hac igitur facultatis formatricis munia funt, cuius celfa opera fequenti capite clarius percrebefcent? Cæterùm qua ratione in femine virtus huiuf modi fita vigeat , putarim , fpiritibus illis mechanicis nuncupatis tamquam fubie&to inherere; abfque his enim , vtfupra dicebatur , femen fterile,ac prorfus inutile foret . Quare Paracelficædoctrinæ fectatores meritò fpiritibus illis vim rotam agendi tribuunt , afferentes paffim, ex in- Chis corporeis, &inuifibilibus elementorum thefau ris corporea, & vifibilia illos producere . Adeo vtdiuinahæc facultas fubiectiuè in toto reperia tur femine,formaliter verò in harmonica illa , atque etherea caliditate, ad quam Generationis liturgiam pertinere fupra probauimus; &quantò perfectior, & ab harmonica illa fymmetria minus recedenshuiufmodi caliditas eft ; tantò excellentiorfœtus ipfe conformatur , delineatur , pingitur, mangonizatur, nulloprorfus acceden- te membrorum defectu , fiue artuum inconcinmadeformitate. Porrò talis eft ex Hermetica doutrina horumfpirituum póteftas , vt fi fcienGam habuerint cordis ex alimento attracto cor conformabunte D Si cerebri cerebrum ; fi hepatis exeodem alimento hepar , carnes , venas, ofla, neruos, arterias, oculos , aures, & vniuerfa, membra, quæ adanimalis conſtitutionem concurrere oportet , idque debito ordine , definitif que temporibus. An non Hippocrates etiam in hoc fpiritali calido omnem animæ collocat virtutem ?ndum affeuerat, idquodcalidum vocamus immortale effe, &cuncla intelligere , & videre,&audire, &fcireomnia; quin 5. Epidem. vt alibi dicimus , ipfum calorem vocauit animam : Hominis inquit , animafemperproduci tur vfque admortem, & libro de diæta: Ignis omཔུ bad biopolis. h nul iv stonul I Doughnenoq stobu , odinstven zi d marchers and un atki CA. ་ 620 Geneanthropeia Lib. V.Tract I 622 CAPVT audie XIL drtA peditis generationis caufis interdum genitorum noxas proles effugere poteft , quemadmodum in noftris Prelectionibus de morbis hereditarijs plenè, & ex profeffo di &auimus, & breui luci , ac publice vtilitati , fi protendant ftamina Parce , committemus . An & quaratione feminis poteftas parentum affect ones ingenitos, mores , robur , forme fimilitudinem Baturam, &reliquos caFacleves unatraducat , &quomodo Auorufimilitudines in nepotibus interdum recudantur . MNE animal, dicebat Hippocrates, fecundùm parentes na fcitur , a fanis fanum, a morbo fis morbofum ; quæ fententia vfque adeo veraeft , vt non modo fata proles Genitorum corporeas affectiones , vt plurimum referat ; verum stiam & ipfos animi mores, pathemata , atque propenfiones. Age ergo feriatim animi gratia docuinam hanc elucidemus : webone br Scilicet est olim vis rérum infemine certa, Et referunt animos fingula quæque pa trum . ་ ་ Nec leporem canis Aemathius , timidamue columbam 1 B 3 . Præterea deriuat femine traduce infilios parentum lacertus , &robur; ita nonrarò ex Ath leticis Athletici proſeminantur , ex vegetibus vegetes ; quare apud Horatiam venuftè fimul, ac doctè: prop Fortes treantur fortibus , & bonis . Est in iuuencis , eft in equis patrum. Virtus , nec imbellem feroces Progenerant aquila columbam . Quis vnquam vidit ab languido, infirmo , acfe gne Herculemaut Achillemprogenitum ? fi ue ex dafypode pardum , ex dama leonem ? Rurfus ab ipfomet femine transfertur ad natos parentum pulchritudo , venuftas, fplendor, partiumque decentia ; quò fpectat illud Hour ratij Et O matre pulchra, filia pulchrior . illud magis apud Maronem , dum iuno Iouis, foror, & coniux Regi ventorum Euroin tem-3 peftatis premium contra Teucrosfuarum nympharumpulcherrimam Deiopæam in vxorem i pollicebatur, vtex ea venuttam vndique exci peretprolem ; fic ille : 2010 Sunt mihi bis feptem prælianti corpore nymphe, Quarumqueforma pulcherrima Deiopea Connubio iungam ftabili, propriamque di caboy Omnes vt tecum meritisprotalibus annos Exigat , pulcrafaciat teprole parentem. At contra fimius fimium gignit , deformis l'her ficores deformem. Idem prorfus in magnitudi ne , ac paruitate accidit ; non enim pygmei gy gantes , neque hi pygmeos profemmant , fed: quantus genitor eft , ac genitrix, tantus effe gna-- tus , ac gnata folent . Id myftice Onidius infi-~ nuauit infua metamorphoff, vbre Gygantum fanguine, poft eorum ftragem homines haudlon aborigine difcrepantes procreatos ait : Notus byperboreo falcofub axe creat . Vtcanit Marullus . Porrò quod ad corporum C attinet accidentia , fummus nature indagator Hippocrates de hac veritate nos ambigere non finit , tum in ea, quam retulimus , parce mia;cùm etiam libro de Aere jaquis , & locis, vbi apertioribus fidibus idem his verbis teftatus eft . Quum enim femen genitale ab omnibus corporis membris procedat, à fanis quidem fanum , a morbidis morbofum ; fiatque , ut ex caluiscalui gignantur , ex cafijs casÿ, & vt plurimum distortus difiortum generet, eademque ratio fit circa reliquas formas , Nec modo huiufmodi labes in fitu , & partium conformitate in prolem per femen deriuatur ; fed longè adhuc faniores , que intrinfeci morbi, vtfacermorbus, lithiafis , podagra , lepra, fea. De bies, elephantiafis gallica lues, phtifis , & fimiles centum hereditarij , feu gentilitij dicti morbi , & egritudines , quarum intuitu nefas erat apud Lacedæmones , viros defectu quopiam commaculatos , & non vndique integros vxores ducere ; quinimo , vt Plutarchus refert de fera numinis vindicta, mos erat apud Prifcos poft parentum obitum , qui aliquo ex his morbis excellerant , ilicet fuperftites filios Medicis tradere curandos . Siquidem parentum morbofi caractères in femine delitefcentes in filiorum analogas portes tranfmigrant , Atatoque tempore explendeſcunt; nec nifi prę fca- ge Perfufam multo natorum fanguine terram Immaduiffe ferunt , calidumqué animaße cruorem ; Et ne nullafuaAirpis monimentamanerent Infaciem vertiffe bominum; fed &MA propago Contemptrix fuperum › jaueque auidiffi macædis , Et violentafuit. &c. 2 Sed age ad mores dirigamus verba, illud gene??? ricè cum Senecain Hyppolito præfatiplati sun Reditad audiorès Genus , Stirpemqueprimam degener fanguis fefert. Nunquam ex vrtica petrofellinum , volgari feluə eur 623 Geneanthropeix 624 Lib.VTract.I. tur adagio : lilium, & rofa neutiquamn folent fer- A re cicutam , aut malè quempiam redolentem fruticem ; ficut exaduerfo infaufta quæque olera, praua, ac deleteria , nec fuaui præditos odore flores , nec bona germina in lucem edunt. An id prætermifit , qui mentiri nequit in euangelicis inftitutionibus Saluator nofter ChriLus? Non equidem , fed palam illud : Non potest arbor bona malos fruclus facere , neque arbor mala bonos fructus facere . Inde in Phu dolo Plautus venuftè fatis : Probum patrem eße oportet, Quignatum fuum probiorem quàm ipfus fuerit,postulet. Confirmat Euripides in Hercule furente his metris: desily Nifi fundamenta ftirpis iacta fint pro- bè Miferos necesse est eße deinceps pofteros. At fi hoc eft,fcifcitaberis , qua ratione contingit, vt generofus pater , ingeniofus , audax, prudens , & fagax filios interdum proferat dea generes, rudes, timidos , imprudentes, ac ftolidos; & ex aduerfo nebulones aliquando magnanimæ, confpicuæque prolis auctores fiant? Infignem hanc difficultatem aperit in fuis problematibus Alexander , fiue ille fuerit Aphrodificus , vt vulgo creditur , fiue Trallianus , vt recentiores , ijque fapientiores quidam viri non abfque ratione autumant, Primo igitur libro problemate vigefimo octauo: fic habet . Cur plerique Fulti liberos prudentiffimos procreauerunt , & contra multi valde prudentes ftolidiffimos ? Quòd homines stultiores cum concumbunt totos libidini fefe dedunt , ita-- que animo penitus in corporis concreationem dewerfo , aftrictoque rei tantum Venerea , fet men vires optimas tum rationales , tum animales adeptum profluit , creatque proinde hominem prudentiorem . At homines prudentes , & doctifemper aliquid vel bonesti , vel vtilis animo complectuntur, nec in ipfo quidem Venereo coitu omnino à rerum studio defiftunt, itaque animo remiffiori profluens femen expers longe facultatis iilius animalis incumbit . Hinc etiam deduci ratio potest , cur homines ftulti , atque indocti filios robuftos maximè procreant , prudentes, & docti imbecilles . Hactenus Alexander , cujus validiffima verba , & rationes intellectui plenè fatisfaciunt , vt non fit opus ideo rem longiori conatu perfuadere : & hinc adagium illud originem duxit . Heroumfilij noxa; verumde hoc alibi .

Iam quo pacto & corporis affectiones , & fignatura animique mores ad natos per femina traducantur, hand fanè arduum erit explicare ; fiquidem fpiritus generationis opifex talis eft fere per idiofyncrafiam , qualis particulæ, à qua defertur, temperatura. Cùm itaque fab omnibus artubus virtualiter femen effluat , ipforum omnium temperaturam feu caracte rifmum effingit medio fpiritu, dummodo extrinfecus nonimpediatur accidere fiquidem poteft , vt viri femen calidum , fœcundoque fpiritu locuples ab vterofrigidiori , ac muliebrifanguine,. feu genitura euincatur interdum , ideoque naturalem temperiem , iconemque immutet, propriasque tincturas amittat . Simili modo cum derecepta Galeni , omniumquePhilofophorum fententiamores corpoream temperiem confequantur, quum fpiritus feminalistemperamentum effingit, mores illi harmoniæ confonos confequenter collineat . Et quoniam in Veneris a gone imaginatio maximè præpollet, fit idco , vt Bboni viri probe cogitationes , rectaque ) phantafmata in femine ipfo imprimantur; ficut per ditorum hominum ex aduerfo praue mentis perperæque imagines. Quòd nutricis mores per lac deferuntur ad lacentem puerum, kang to magis per femen traduci debent mores pa rentum ad fuamprolem? Etenim efficaciusape pidò eft quodproducit , quam quodalit ; illudeft intrinfecumprincipium,hoc autem extrinfècum C D Sed fortè maior adhuc difficultas erit explicare , qua ratione formæ fimilitudo a feminis facultate pingatur in Genito ; fiquidem fcientiffimus Hippocrates libro de genitura fententiam ftatuit his penè verbis : Eftautem impoffibile partumper omnia matri fimilem eße, & patri nibil, aut vice verfa , neque alteri quicquam fimilem efe , fed vtrifque neceffe est in aliquo fimilem effe , fiquidem ab vtrifque corporibusfemen inpartum procedit . Profectò fimilitudinis huiufce rationem affert Galenus 2. de femines capite primo ita prorfus : Similitudo ex membrorum formatione exiftit non quantum adcommunem fpeciem, fed quantum ad differentias, quefpeciei accidunt . Quippe cum communis fpecies bominem, equum,bouem conflituat : membrorum verò differentia ea fit, quæ aduncum, aut fimum facit , in quofimilitudo, & diffimilitudos omnis ad parentes confistit : Enimuerò Philofophorum opiniones circa filiorum fimilitudinem ad parentes extitere multiplices . Empedocles fimilem prolem fieri, aiebat, ob robur genituræ, diffimilem ob languorem : opinio haud fanè contemnenda, fi prorobore intelligatur caloris illius etherei, atque fpiritualis fubftantiæ vigor, & energia , cuius gratia membrorum idòla adamuffim exprimuntur; pro languore verò fpirituum imbecillitas, ac formatricis virtutis defe- &us , & fegnities . Parmenides oppidò magis futilemopinionem ferens dixerat , affimilari Genitos patri, fifemena dextro effundatur tefte, matri fia finiftro. At fortè fententiaconfiftere poffet, fi de fimilitudine quoad fexum verbacapian+- tur; nama finiftro delapfum femen, vt pote de bilius poteft a muliebri fuperari, ideoque mus lie- 625 Geneanthropeia Lib.V.Tract.I. 626 liebrem caracterifmum imprimere; adextro ve-¡A ro diuulfa genitura fuperat, ac triumphat , ideoquevirum pangit . Verùm vtadrem collimetur ; ficuti fimilitudo non vna , fed triplex extat , ita eiufdem, non vnicum, fed triplicatum eft principium . Nempe Generis fimilitudo fuam ducit originem ex materia vnde fit : Similitudo fpeciei ex feminis motione vel maris, vel fœminę, eiufdemque temperatura : fimilitudo tandem formæ ortum fuum nouit ex dominio feminis vtriufque parentis . Etenim quodcunque gene- rans, ea , qua donaturfacultate , nifi extrinfecus præpediatur , tale quid generabit, quale ipfum eft , non modo fecundum genus , & fpeciem ; verum etiam iuxta partium delineamen- B ta ; qua ratione perfecta eft Generatio , ipfumque genitum animal omnibus numeris abfolutum ; quandoquidem in femine Generantis fi perfectum illud fit , perfectèque mechanica fcientia imbutum , reperiuntur facultates genericæ, fpecificæ , & indiuiduales . Generica facultate genus proditur , fpecifica fpecies , indiuiduali verò tale indiuiduum . Exempli gratia , Socrates , vt animal quoddam eft, ea, qua foecundatur feminali facultate, animal gignit : vt homo hominem : vt hic homo , hunc fibi con fimilem producit ; adeo vt fi quæ proles promitur,quæ non fit etiam iuxta indiuidualem figu ram fimilis , monftrum appellari valeat ; quod, exarauit Ariftoteles 4. de Generatione animal. C capite 3. vbi fic legitur : Qui enimfuis parentibus fimilis non eft , monflrum quodammodo est ; difceffit enim in eo quodammodo natura ex proprio genere , capitque degenerare ; nam vt Hermetici aiunt Philofophi : Progredientia femina ad legis imperium fignaturas , qualitates, quantitates in Generationis liturgia proferent ,fi aliorum feminum confluentium tinctu ris , & impreffionibus non impediantur ; vide , fi placet , Seuerinum illum feuerè nimis do- &um. Ita , auctore Ariftotele 2. Politicorum apud Gammatas , quibus communes erant vxores, quilibet filium fuum ad fimilitudinem agnofcebat . Et hinc non iniuria brutorum generatio hu mana perfectior aliquibus vifa eft ; quandoquidem fæpiffimè , immo fere perpetuò apparet , ferarum pullos ijfdem penitus caracteribus (præter pellium varietatem ) infignitos ad lucem prodire , codem integi pallio, candem corporis molem, ac ferociam oftentare ; adeò vt poftquam ad incrementum peruenerunt , vix a Genitoribus fuis diftinguantur . Id quod in humana generatione minus contingit ; rarò namque in hominum fætu illud luli decantari poteft. Sic oculos , fic ille manus ,fic oragerebat. , D Cuius nimirum euentus ea potiffimaratio eft, quòd bruta non fic mente, vt homines diftrahuntur non fic ciborum alterantur ingluuie: luxu , ac libidine non ita hebefcunt : non tot fubiacent Cali , temporumque iniurijs ; ac tandem eorum femina haud ita facilè ab extrinfeco patiuntur , vt inde proprios immutent caracteres, ac tincturas . Atquidoctrinam hanc pulcherrimè exaratam , & ad vnguem regiſtratam penès noftrum Hippocratem , fi cui placeat haurire, adeat librum de Aere, aquis, & locis, vbi hæc leguntur : Reliquumautem in Europa hominum genus valde inter fe diffimi-, le est , & diuerfum , tum quod ad magnitudinem attinet, tum quodadformam , atque idpropter temporum mutationes contingit , apud eos magnas , & frequentes. Sunt enim eis calores, vehementes, & hyemes fortes, pluuie multe,rurfumque ficcitas diutina, & venti plurimi, ex quibus multa , & omnimode fiunt tranfmutationes . Neque a vero difcrepat circa generationem bas ipfas mutationes fentiri , inquefeminis genitalis coactione aliam , neque ex eodem etiam eandem, aftatis pariter , vt hyemis, pluuiofo , vt ficco tempore progigni . Eaque caufa est curpu tem Europeos , magis quàm Afianos fecundum, corporum formas inter fe difcrepare , & magnitudines diuerfiffimas in fingulis adeò vrbibus prouenire . Plures enim corruptiones contin . gunt in feminis coactione , quum temporafrequenter variant, quàmfi eademfunt , &fimila. Viuit Deus , quod Hippocratis hæc doArina naturæ mira aperit arcana . Confirmat Ariftoteles relatum dogmadecimafe&tioneproblematum 12. vbi quærens , cur in brutorum genere tot moftra non appareant, quot in huma na fpecie : An quia , refpondet , homo vago , va rioque plurimum animo eft in coitu ; catera verò animantia rei tantum ipfi intendunt , to taque fefe Veneri dedunt . Vnum illud filentio prætereundum non erit, quid fit nimirum , quòd proles interdum nec patri , nec matri fimilis prodit , fed auo , vel atauo ? Pro quo dicendum erit, in femine Generantis maiorum etiam feminales reperiri facultates, obfcurè tamen, potentia , ac remotè ; quod probari à figno vel ex eo poffet , quòd nepotes ab auis , necnon pronepotes ab atauis ardentius diliguntur , in eisque perpetuari creduntur. Quocirca fi ipfius proximè Generantis genitura fua defraudetur proxima, propriaque virtute , qua confimilem fibi fœtum producat, continuòreuiuifcit apud illam , infur gitque aui, autataui, quæcunq; magis præualet, formatrix potentia, fingitque , formatque nepotem fibi fimillimum quoad poteft . At verò quòd proxima Generantis impediri poffit facultas, iam paulo fupra ex Hippocrate enun Rr cia- 617 Geneanthropeia Lib.V.Tra&.I. 1 618 Ajaffeuerat; cùm videlicet manente radice figna ture duntaxat immutantur. Placeat id ex Seure, rino illo Danofeueriffimo fcriptore haurire , in? idea enim medicine Philofophicæ ita loquitur; Vt autem in his facilius intelligi poffit Trans plantationum ratio, obferuandum , alias effer transplantationes indiuiduorum , alias veròſpecierum. Indiuiduorum transplantationes dico , in quibus manente radice fignaturæ mutantur, vt colores , fapores , magnitudines , figure, &c. itatamen, ut maneant etiamnum imperium ra dicis , &familia fua certafigna, quamuis ve bementer immutata referre poffit . Huiufmodi tranfplantationes in omnibus contingunt gensrationibus locorum , temporum, & externorum afcendentium ad Generationem confpirantiumi efficientia , & proprietates indiuidua natura Fonftituunt durabiles , vel momentaneasfecun→ dum impreffionum virtutes . Specierum verò transplantationes intellige , vbi omnibus figna turis immutatis noua familia infignia repra Sentantur, &c. De hac fpecifica transplantas tione fatis egimus in fecundo huius operis li bro, tractatu 1. capite 9. vbi quæritur, An etiam bruta, & planta fpecifice, vel fecundum fexum immutentur . Sanè Hermetica doctrina in his nihil abhorret ab Hippocratica , & Ariftotelica fcientia relata ; fiquidem Genera tionum, ac feminum tranſplantationes fieri ; idem prorfus eft , atque corruptiones contin ciauimus , qui rem exprefsè verbis illis infi , nuauit ; plures corruptiones contingunt in feminis coaftione . Cæterùmfub obfcura quadam phrafi eandem ipfam fententiam inculcat Ariftoteles ; ait enim fuperius nuncupato loco, quòd fifoluatur motus eius , qui generar , foetus nonerit patrifimilis ; fedage quid eft folui generantis motum ? Profectò nihil aliud , quàm Generantis ipfius facultatem debilitari , atque impediri , quò minus valeat foetum adamuffim fimilempeniciflare , & parentis infignire lineaturis. Quodfortè fignificare voluit Auerroes 4. de Generatione animalium, vbi aiebat, quod quotiefcunque mafculinitatis forma menftruum mouet, fi validè, & efficaciter moueat, gignun tur non modomares, verum ijdem patribus vn- B dique fimiles ; fi verò fegniter moueat, fieri quidcm mares, fed Genitoribus diffimiles ; & fie folui per Auerroem Generantis motum , eft virtutem feminis debiliter agere , aut forfan nihil agere , & multum pati, vt verbum folui pro diffolui habeatur, qua in re Empedoclis opinioni fuperius relate fuffragari videtur . At cur infta bis,Generantis hic foluitur motus ? Rationem Ariftoteles ipfe adducit, dum codem capite fubdit: Caufa vt motus foluantur , est, quòd omne agens patitur etiam apatiente , vt quod fecat bebetatur ab eo, quod fecatur: quod calefacit refrigeratur a calefcente ; denique quodcunque mouet, exceptoprimo , mutuo mouetur aliquo motu. Verum vt regia hæc doctrina maiori fulcitagere lumine nitercat , ejufdem Philofophi felectiores quofdam contextus apponere minus grauabor ego, tuque minus ægre feres ; is igitur 4. illo de generatione animalium capite 3. fic primo habet: Quamobrem ex facultatibus infunt in feminibus eiufmodi omnium motus : Maiorum etiam propria in nepotum femine infunt poten tia; fedpropinquius femper quodparticulare eft, particulare Corifcum dico , & Socratem . fubdit paulòinfra : Infunt autem motus alij ačtu , alij potentia. Actu infunt motus eius qui generat , &vniuerfalium vt hominis , vt animalis . Patentia infunt motus fœmine, & Maiorum tam inpatre , quàmin matre; mutatur igitur tran Figens inoppofita; motus autem qui creant , foluuntur in propinquos ; verbi gratia motus eius quigenerat, fi foluatur , primum differentia mi nimain motumpatris tranfibit, mox in aui,atque deinceps adhunc modum in cæteros fimiles . In fœminisquoque tranfitus fit : motus enim concipientis inmotumfoluitur matris, fi non in eum, in Auia, eodemquemodo in fuperiores . Quam doctè,quàm diluicidè cuncta perftrinxit Stagirita megalophron? Hanc feminalis facultatis folutionem Her méticafcholafuis vocibus transplantationem appellat , quam generationis fymptoma effe D in feminis coactione , vt Hippocrates, & quod fi foluatur motus eius , qui generat, for tus non erit patri fimilis , vt Ariftoteles ; Tu interim, lector accuratè fingulorum verbaper pende . Atqui hæc fatis erunt , fi addatur folummodo , hac eadem ratione , & hismet caufis contingere , vt gentilitius aliquis morbus fileatin filio , refurgat autem in nepotibus , perinde ac de forma 1 , de Generatione animaliums dapite 18. dicebat Ariftoteles ita : Redditur enim poft pluragenera fimilitudo , vt in Helide , que cum Aethiope incubuerat , non filium forma Aethiopis peperit ; fed natus ex filia erat Aethiops. Quare illud Senecæ fupra decantatum in fenfu morali , crediderim ab co ad naturam primariò directum fuiffe : fic enim fonat : Redit ad auctores Genus , Stirpemqueprimam degener fanguis refert. CA- 629 Geneanthropeia 630 Lib.V.Tract.I. 1 CAPVT XIII. Vndefemen defluat , an a toto fecedat , an po tiffimum a cerebro, &fpinali medulla, vbi Hippocratis , & Ariftotelis exaP minantur opiniones . ENDENT ex huius quæftionis folutione aliæ multe, ideoque paulò fufius hæc reuoluenda erit. Nempè inter Philofophos , & Medicos nondum conftare videtur , ex quanam cor- B poris parte femen decidat , quinimo Ariſtoteles Hippocrati è diametro aduerfatur . Amborum itaque opiniones libranda veniunt, quæque magis veritati confonæ cenfebuntur, amplectenda erunt. A contineret , fi a fingulis particulis eiufdem fubftillum non deflueret . Secundò quia cùm fœtus fimilitudo ad parentes vel fecundùm omnes , vel fecundùm plurimas partes a femine traducatur; id nimirum contingere nonpoffet, ni ab omnibus, vel plurimis parentum particulis idem emanaret . Tertiodemum quoniam voluptas , quæ maxima contingit in Generationis minifterio adeo intenfa minimè foret, ni femen, huius voluptatis opifex, ab vniuerfo corpore fepararetur. Cæterùm quòd e cerebro potiffimum defluat femen, exemplo Scytharum probatHippocrates libro de Aere, aquis , & locis , quos ob venarumpoftaures incifionem fteriles euafiffe teftatur ; venas autem has, incidere oportebat ob crurum rebelles morbos, in quos pre equitatione abfque ftapedibus frequentiffimè incidebant. Rurfus quòd e regione oculorum femen affluenter delabatur, probat ex eo, quòd fcilicet in Veneris congreflu oculi plurimum laborent. Hæcfunt Hippocratis fundamenta, quæ tamen Ariftoteles fufque deque deftruere conatur primo de Generatione Animal, cap. 18. vbi ex profeffo contra reuerendum fenem difceptationem iniuiffe videtur . Etquo ad primum illius argumentum, negat omnino, femen eo quia corporis cunctas archite&tetur, &mangonizet partes, iccirco ab omnibus partibusproficifci, fiquidem quod vim obtinet formandi totum indiuiduum , virtutem etiam poffidet formandi omnes particulas . Verùm Ariftotelis ratio nequicquam probat , quandoquidem pars eft prior toto, & totum ex omnibus coalefcit particulis , quas natura medio femine ordinatim , &fucceffiuè delineat , ac fabrefacit ; vt ideo ni prius efformarentur particule , totum nequa quam effingeretur ; femen igitur ex eo indiui duum producere poteft, quòd eius particulas omnes efformare valet ; has autem nulla ratione plafmare poffet, ni a fingulis Generantis fecederet partibus . Venerandus ergo Senex ille Cous Empedoclem , & Anaxagoram imitatus libro de Geni tura palam profeffus eft , femen à toto, &præfertim à cerebro per fpinalem deriuare medulJam . Explicat idem defluxionis modum , quem verbis ipfis regiſtrare operæpretium arbitror ; licet alibi in alium finem ille idem textus fuerit ad fcriptus . Vene, &nerui ab omnicorpore in pudendum vergunt, quibus dum aliquantulum teruntur , & calefcunt , ac im- C plentur, velut pruritus incidit , & ex hoc toto corpori voluptas , & caliditas accedit . Quum veròpudendum teritur , & bomo mouetur, bumidumincorpore calefait, ac difundiur, & a motu conquaßatur ac fpumefcit: quemadmodum etiam alij bumores omnes conquaßati Spumefcant . Sic autem in homine ab bumido fpume. feente id quod robustiffimum est , ac pinguiffi mum fecernitur , & ad medullam Spinalem ve nit . Tendunt enim in banc ex omni corpore via, & diffundunt ex cerebro in lumbos, ac in totum corpus, in medullam, & ex ipfa medullaprocedunt via, ut ad ipfam bumidumperftoteles ex eo , quòd multifuis parentibus pilis, feratur , & ex ipfa fecedat . Poftquam autem ad bancmedullamgenituraperuenerit, procedit ad D renes, hac enim via tendit per venas : &fi renes fuerint exulcerati , aliquando etiamfan guis fimul defertur ; A renibus autem tranfit per medios testes in pudendum . Procedit autem non quavrina, verùmalia ipfi via eft illi contigua. Hactenus Hippocrates , qui propofitam fententiam adhuc rationibus fulcire nititur ideoque inprincipio præcitati libri dicebat : lex, ideft ratio omnia corroborat .

Tribus igitur potiffimis argumentis perfuadere conatur opinionem . Primo quidem, quoniamfemen continet in potentia omnes corporispartes , quas proculdubio haudquaquam Secundum Hippocratis argumentum a fimilitudine defumptum demoliri arbitratus eft Arivnguibufque fimiles enafcuntur ; a quibus tamen particulis femendecedere , abfurdum foret affirmare . At Philofophus in hoc etiam aber rauit ; namlicet apilis, & vnguibus immediatè femen non proluat; procedit nihilominus a materia illorum antecedente; Etenim cùm flaui crines ab humore bileo, nigri a melancholico, alterique ab altero exalent humore, fit. ideo, vt femen, quod etiam ab omni humido te fte Hippocrate Huir, humorem apparet , pro- gignatque, qui tal capillitium , & non aliud fit aptus exarare . Jari modo cùm vngues aule niores, aut afperiores , aut albidiores , aut nigriores terreftris materiæ diuerfitatem indigitent , ab hac ipfa materia decidens femen Rr z aptum 631 Geneanthropeia Lib.V.Tra&.I. 632 aptum eft congenitum expromere humorem, quofimilesdeinceps effingantur vngues . Tertio demum argumento a voluptate decerpto fatisfacere putat Ariftoteles dicens , infignem voluptatem propter corporis titillatio nem fieri , non autem ex eo quòd corporis vniverfa membra ad iaculationem confpirent . Veruntamen ipfemet Philofophus palinodiam recinit 4 fectione problem. vbi quærens , cur concumbentes refolui , atque infirmari magna ex parte foleant , fic refpondet ; An quodfemenomniex parte corporis fecretio eft ? Adhuc quoda cerebrofeminis maior portio deriuet , idem Ariftoteles profeflus eft Problematumfe- &ione 10. vbidubitans cur fpadones calui minus efficiantur , fic habet : Aneo quod multum cerebri obtinent, quod fanè bis contingit , qusa remVeneream non agunt ; femen enim labi per Spinam e cerebro videtur Rurfus quòd ab oculorum regione feminis delabatur copia , confirmat 4. fectione citata problem. 2. vbiquærens curimmodicè concumbentibus oculi , & clunes fubfideant, dit poft multa : Oculi autem , partefque fedi proxima perfpicue collaborant ; baud enim fieri potest , vt femenprofluat , nifi partes coagantur illa , nifique oculi demittantur quippe cùm partibus bis coeuntibus humor quafi manuex vefica prematur , oculisque coactis cerebrum fuadimittat . Oculos vero, & locum bis proximum vim ad procreationem maximam obtinere docent ilinimenta , que mulieres tam fteriles, quàmfœcunda experiuntur , vt pate cùm vis ad femen tranfmitti binc debeat , &c. Sed luculentiùs adhuc 2. de Generatione ani mal, cap. 5. hanc fententiam profecutus ait : Sedes enim oculorummaximè omnium locorum capitis feminalis eft, quod patet cumfola ipfa per coitum Venereum manifefte immutetur , & fu immodicorei Venerea oculi apertè langueant, &fubfideant ; caufa est, quòd natura genitura fimilis cerebro eft , aquofa enimmateria eius eft, calorqueaduentitius. A En ergo vt veras thefes, firmafque fententias Hippocrates protulit , vtque huic vel inui- D to coactus fuerit affentiri, & fuffragari Stagirita Ariftoteles, quamuis difcrepareftuduerit . For tior omni re veritas , quæ tandem latere nequit , fuisque oppugnatoribus referat linguam. Hippocratica doctrine Hermetica quoque blanditur; huius enim Sectatores inquiunt fuo loquendi modo, Genialem ,feu feminalem materiaminbalfamo animali, in vitali fulphure, in fpiritu vita , in mumia in radicali & prima materia contentam vniuerfam anatomiam totius animantis occupare , ideoque non in præcipuis quibufdam particulis refidere , ac membrorum quorundam domicilijs claudi , fed in partium omnium œconomia stabiliri , ideoque omnesomnium partium tincturas fecum ferre. Obfcu rasloquendi formulas , &myfteria, lector,fi non intelligis, Paracelficam confule Academiam. Atqui vnum Ariftotelis argumentum citato loco de Generatione animalium negocium aliquod faceffit, & eft quòd imperfecta quædam animalia generant quidem , fed non fibi fimile , non modo fecundum indiuidualem formam, verum etiam fecundum ipfam fpeciem , vtpu ta mufcæ , vefpertiliones , & ea prorfus omnia, quæ ex putri producuntur materia , quæ quidem cuncta fi fortè gignunt, vermiculum quendam profeminant forma, fpecieque diffimilem. Igitur, infert Philofophus , non ex eo , quod ex omni corporis parte fecedat femen, Parentum exprimitur fimilitudo ; nam in hi fce productionibus , vt patet, nulla , nec fpecí fica quidem accidit fimilitudo . Lubet in tegentium gratiam textum vti arduum regiſtral re , qui eft huiufmodi . Item nonnulla anima lia oriuntur ex nullis vel eiufdem , vel diuerf generis animalibus , vt muſca, genera papi. lionum , ex quibus gignuntur quadam annalia , fed nonfimilis nature , fedgenusquaddaim vermiculi Patet igitur nonfemine , quod ex cunctis partibus fecefferit generari quâcanque diuerfi generisfunt ; namfimilia effent , fiquis dem fimilitudo indicio effet , quod ex cunctis fecefferit. Sanè efficax eft obiectio , fed nil minus cordata refponfio erit , Dico igitur im perfecta hæc quoque animalia gignere fimile, verùm fecundum genus tantummodo : produ cunt fiquidem animal quoddam ; nec eis præ imperfectione meliorem modum natura con ceffit; vt enim fuperius dictum fuit, triplex eft fimilitudo , generica vna , dum animal producit animal fpecifica altera , qua leo leonem profeminat: indiuidualis tertia cum cæfius cæ fium ; venuftus venuftum , diftortus diftortum , macrocephalus macrocephalum generat, &fic lin reliquis extrinfecis , aut intrinfecis lineaturis . Perfectum animal, quod fupra materiam fatis eleuatur, trigeminam hanc in generatione fimilitudinem exprimit; At imperfectiora ipfius materia obruta fœce, vt quæ vitæ gra dum obtinent obfcuriorem, parumque diſtant a ftirpibus, far eft , fi vnam duntaxat nempe genericam fimilitudinem promant ; & fic femen quod a toto genericè feceffit, fimile genericum profert.

-

Quares interim, cur natura his putribus animalculis hanc fpecie diffimilem tribuerit generationem . Nefcilicet illa tanto bono, quantum eft generatio priuaret omnino ; cùm enimpræcipuus viuentis cuiuslibet fit inftinctus , generare, videns prouida natura , non poffe abi ijs propagari fpeciem , generationis manete noluit penitusdefraudare, verum dedit , vt alind imperfectius tamen animalculum ( ita femper in deterius ruit mundus) progignere poffent, quo 633 Geneanthropeix Lib. V.Tra&.I. 634 quo pacto illorum fit genio fatis . Quid fi di camus femen illud , non proprium , fed alienum effe? Enimuerò fi noftro de femine vermicu lus gignatur , haud noftra proles dicitur . Si quidem ex corrupto proceffit femine , ideoque non noftro , fed alieno . Doctrina eft Ariftotelis 2. fect. Problem. 13 vbi fic legimus . Exfemine verò ipfo , fi quid extitit aliud vt vermis , vbi vel foris putruit , vel corruptum in utero eft, vt qua monstra appellamus , prolem id effe nostram baud quaquam dicendum est ; cùm enim corrupto creetur femine , non infuper ex noftro creatur fed alieno . At quæfo fi alienum , cuius nam erit proprium ? Pro-l fectò illius naturæ , quain effingit , puta illius fpeciei ,fub qua vermiculi illi continentur; eo B modo , & ratione , qua in primo huius operis libro explicauimus , dum quærebamus , cui nam caufæ debeantur anime, quæ à putri materia educuntur, ea igitur in mentem reuoca. Inſtabis , cur femen iftud contineatur in alicna fpecie? Quoniam nequit in propria contineri, quæ virtute fimilis genitiua ob imperfe- &ionem deftituta eft . Ceterum in aliena conrinetur etiam per accidens , quatenus videlicet rude illud , & imperfe&tum feminium im. potens producere fimile indiuiduum , vbi foras emicuit, vinens aliquod quoquo modo progignit, vel infita à natura facultate , vel quia putridum euafit , ea ratione qua videmus è bubulo ftercore longa agitatione , & rotatu ap- C parato, feu calefacto ſcarabeum exurgere , necnon ex humano excremento , feu alia viuentum fœce, vbi deteriorem , & peculiarem na- &ta funt putredinem , vermes & animalcula quædam exilire , &, fi verum eft , ex hominum putrefacta medulla anguem proſeminari ; inde Metamorphofeon modulator Sulmonenfis libro 15, doctè fatis ... ر Non ne vides quætunque mora fluidoque calore Corpora tabuerint inparua animalia verti? I quoque, delectos mactatos obrue tauros 4Cognitares vfu ) deputri vifcere paffim Florilega nafcuntur apes que moreparentu Rury colunt , operique fauent , infpemque Alaborante sa ho suutin in Ceft. Preffus humobellator equus Crabronis origo Et inferals ar Sunt qui cum claufo putrefacta est spina Sepulchro Mutari credant humanas angue medullas . Profectò do&rinam hanc mira excellentia declarat Hollerius 1. de morbis internis capite de mola in Scholijs , vbi fic habet : Ea est natura prouidentia , vt calor opifex, &formatoreorum quegenerantur, nunquam fit otio fus ,fed quamlibet materiam in opus aliquod miro artificio ducat , qualecumque tandemfit Afic Ariftoteles in putredine permes generari fe. ibit , cum bumidum fubftantificum , in quo calor infitus eft, diffoluitur , & extra , calore externo illectum effluit . Tum enim calor in exitu, ne propriofubiecto deferto intereat , quicquid eft benignioris materia colligit , eamque effingit in animalium aliquod, inquo conferuari queat pro quantitate, & qualitate illius materia , ex qua nibil maius efficere poteft. Quod fi eam quafi pro arbitrio tractare non poffit , quia, aut copiofior , aut minore copia , aut ex diuerfisgeneribus conftans , minusq. fequax, monStrumgenerat ; fiquidem aliquid perfectius non licet . Sin inepta omnino fit , aut berbam , aut aliquid adbuc rudius efformabit inducta quam maximafieri poterit perfectione. Natura enim, que inperpetua indiuidui fucceffione continua tur, longe fatius est creare aliquid, quàm nihil. Hermetica Philofophiæ profeffores vocant euentum hunc fuis vocibus Generationum tranfplantationem, quam in perfectis animalibus , in quibus fexus reperitur diftin&tio , dif. ficilè contingere aiunt , folumque accidere, poffe affeuerant in ijs, inter quæ feminum , ac naturę magna intercedit affinitas, ve in lupo, & cane, equo & afina , perdice, & gallina, & fimilibus, que feminales radices naturę focietate coniunctas habent . At fepè, & facilè euenire dictitant in genere infectorum , in qui bus difcrimina fexus haud manifeftè apparent; ideoque feminalia horum principia , vt Seuerinus inquit , multarum fpecierum fcientia inftructa æquiuocas generationes admittunt. Vndique demum folutum dixeris argumentum,fi addas, productionem fimilis effe perfectio nem, virtutemque a natura perfectis tantum animantibus inditam , quæ fola ſpecificum abfolutumque obtinent femen ; Cetera verò infecta ac putri enatafæce vera genitura defraudata effe, id quod perfpicuò inde deducitur, quòd videlicet illorum nullę funt fpermatice partes, que ex naturali defluxu nondeperdantur ; toto namque vitę curriculo confumuntur, ac regenerantur, deperduntur, ac per nonam tenutri tionem apponuntur, vt inde aliquò temporis Dinteruallo accidat , vt non fit idemnumero animal in ortu , ac multopoftortum, id quodali cuiprimis auribus paradoxon videbitur, Paret, quia indiuidualisnumerus, tefte Ariftotele, eft 2. materia ; At longo temporis tractu materia illa, cum qua vile animalculum exortum eft tota abfumitur, ac tota infuper per autritionem res generatur; igitur non idem fupereft fubiectum materiale , ergo nec idem i diuiduum . Nec dicas, eandem fupereffe formam, que ad idem numero fubiectum feruarium fit fatis ; quando quidem anima putrion , &infectorum eft tota in toto, & pars inparte ; quare exvniusparti cule deperditione , deperditur infimul vna pars ani- 635 Geneanthropeia Lib.V.TractI. 636 animæ ex confumptione omnium materiæ A partium, anime quoque particulas omnes diIperdi neceffe eft. Non remanet ergo illa eadem materia, nec illa eadem forma, que in ortu apparuerant ; igitur neque idem numero indiuiduum . Atque hęc in prefentiarum dicta fint fatis fortè enim in altero tomo ex profeffo queftionem hanc agitabimus longiori fermone, quam fepifsimè oretenus apud magnos Philofophos plaufibiliter fuftinuimus.

Collige interim ex dictis , femen à toto fo cedere corpore, atque in primis à cerebroaffluentius per fpinalem effluere medullam : quod tamen non ita eft intelligendum , vtputes , in actu ipfo aphrodifio femenab omnibus, & fingulis demitti particulis ; vt ineptè nimis putauit Parifanus ille fententiarum nouator , craffiffmæque fubtilitatis auctor ; folùm enim tunc temporisa vafis fpermaticis , ijfque præfertim, qui pudendo propiùs adftant, excurrit ; fed pro comperto habere debes , vel ipfamfeminis materiam ab vniuerfo corpore , &cerebro in primis fuppeditari , vt cùm feminales meatus fuerint vacui, vniuerfæ corporis particulæ, ac potiffimum cerebrum lege naturæ economica pro prio alimento detrahere habeant , vt illis miniftrent fanguinem in femen conficiendum ; vel vitalemfpiritum , quod rationi magis eft confo num, generatricis , ac formatricis facultatis vehiculum a toto, &cundis artubus demandari , & ligamenta, ac membranas conformare ; quod a corde cor ipfum, arterias, pulmones, ceterafque finitimas, fibique deferuientes particulas; quod tandem ab hepate &hoc , & venas , & carnea cun&tamembra . Ita quoque non defuerunt alij, quia fingulis partibus femendeftillare putarunt, non indiuidualiter , fed fpecificè , ita vtab vno offe omnia offa , ab vno neruo ceteri alij , ab vna vena & reliquæ originentur medio femine, quod ab vno illorum deftillet . Quòd fi aliquis diceret,a quonam offe, neruo, vena, arteriaq, deftillare deberet? Poffet rationabiliter dici, ab offe capitis , quod aliorum princeps , a neruoprimo, a vena caua , ab arteria magna. Quomodo inB &ore , femen fecernatur, in libro de Morbis fuperab omni etiam humido, Hippocrate au Hæreditarijs explicamus .. quodfanè veriffimum eft ; non enim pars eadem aut fimilis in fœtu efformaretur, nifi fpiritus archite&us a Parentum decideret membro conformi. Quòd fi dicas , e mutilatis parentibus integri nafcuntur filij , quo pacto ergo fpiritus ille architectonicus e vacua parte demandatur ? Sappletin tali cafu fpiritus , quia corde procedit ; cùm enim princeps hoc membrum auctor fit omnium vitalium fpirituum ; cùmque eminenterfacultates omnes aliarum partium contineat, fifortè membrum aliquod in Genitore, & confequenter fpiritus.membri illius formator deficiat, cor ipfum , cordifque fpiritus vices fubeunt, ac parentis deficientem effingunt, formantqueparticulam . Et hoc fignificare voluit Hippocrates libro de Genitura in fine ijs verbis. D Cæterùm quòd ex mutilatis hominibusfani, & integri gignantur pueri, vt plurimum contin gent folet: babet enim mutilatum numero omnia quefanum. In virtute fcilicet cordis, a quo fpiritus primariò pendent , & fubiecta membra regusur q 19qol 2 vers o zi! CAPVT XIV.dll ube LO An feminis materia fit cambium , anverò fan. guis ille fecundarius, qui dicitur anouymas. P SARISAN VS ille parum fa nusin opinionibus libro demi crocoſmicafubtilitate , vbifua mille expreffit deliramenta, cenfuit, partium alimentum, quod C in femen tranfmutatur, effe illud, quod ipfarum partium affimilationem jam eft adeptum, atque adeo effe humorem, qui dici tur cambium; & hoc in actu Venereo per vias ignotas deftillare ; atqueita Hippocratis fenten tiam illam , quam fuperiori capite examinauimus , veritatem habere, femen videlicet a toto, & fingulis partibus deciduum effe . Eiufdem opinionis (quod valde miror ) inlibro deper fecta hominis conftitutione , &in quadam epiftola fuit fcientiarum illud columen Licetus ; Apage qui fieri poteft, vt per abftrufas,occultafque vias tam citò, æque àremotis, atq; a proximis partibus ad vnum præfcriptum locum materia illa commeare, & confluere valeat, vt codem momento in refolutione Venereatota fimul effundatur ? Non ne infuper hinc fequeretur , quod Ariftoteles contra Hippocratem inculcat , nempe feminis fufionem effe fyntexin quandam? namdeftillare non poffet femen, nifi quodammodo partes, a quibus excidit, colliquarentur ; nihil enim aliud eft colliquatio , quàm partiumobfubtra&tumappofitum alimentum confumptio. Neque profe&ò eft, cun Licetus primamdifficultatem fubterfugiens refpondeats tenuiores cambiipartesremeare poffe in venas capillares, harum ofcillis a fpiritibus dilatatis; indies perpetua, in corpore venularum omquippe ciruitus ifte impendiofus nimium effet, Denique pro cerollide apponam, non effe abfurdum , fi quis conferet, femen eatenus dici poffe a toto fecedere .quatenus a tribus principibus membris, in quorum ditione cæteræ om nes partes continentur , proficifcitur ; & hac ra tione quod a cerebro deftitat , vim haberet & cerebrum, & offa , & neruos , & medullam , & nium ་ 637 Geneanthropeia Lib.V.Tract.I. 638 ען 26 19 iss Et Ide morbis hæreditarijs dictantur . Cæterùm illud ad calcem inter omniamaximi momenti eft argumentum ( nam reliqua multa confultò omitto ) quòd in arterijs , venifque fpermaticis vfque ad teftes non cambium , fed fanguis fatis ruber , ac tenuis deprehenditur, imo qui effrenes in Venerem intemperanter, atque enixè ludum agunt , fanguinem loco feminis iaculantur ; quod etiam apud illos , qui gonorrhea detinentur , experimento probatur; nam cruorem interdum loco feminis emittunt. Neque vrget Liceti refponfio ; in fanguine fcilicet illo reperiri etiam cambij portiones ; fiquidem apparere quodammodo deberent ; cambium enim craffum , & album , fanguis ille feBrofus, ac ruber , nium anaſtomoſis fieri deberet ; quod non vide A rurrationi confentaneum . Rurfus ifta ofcillotum dilatatio a ſpiritibus vel fieret in ipfo actu aphrodifio, vel ante : fi in ipfo Veneris certamine,quo micant genitales fpiritus , vt Parifanus infanit, difficile admodum eft intelligere , quo modo co momento æqua , & contemperanea in omnibus venulis dilatatio fiat; ita vt ab extremispedibus pari concurfu fimul , atque aproximis partibus genitura ad pudendum confluat; in venis namque interioribus, ac vifceribus proximioribus fieri prius dilatationé iſtam,par effet, ideoque ab ijs prius , quam a longè diffitis genitalis humoris effluuium fieri deberet . Si dicatur ante , nulla eft ratio, ob quàm fieri debeat ofcillorum illa dilatatio ; tunc enim geniales fpiritus nonferuent , libido nonvrit , non æftuant Veneris prolubio vifcera , neque ipfamet venæ obfcæno tripudio incaluerunt . Sed fuo Ariftoteli faltem debebat fubfcribere vir emeritus ; is enim 4. de generat. animal. capite primo manifeftis enunciat verbis, femen non cambij , fedfanguinis proximè nutricij excrementum effe ; verba philofophi ponderentur illa : Semen excrementum effe vltimi alimen. ti , pofitum est ; vltimum autem intelligi volo, quodin onamquamque partem feratur . Iam non eft cambium, quod in vnamquamque fertur partem ; hoc enim eft iam delatum , appofifitum , & affimilatum ; fed fanguis, qui proximè partem circumfuit , &iam iam ad partem accederepoteft; quamobremfemen eft fanguinis excrementum in cambium tranfmutabilis , non Atnondefuntaliæ innumeræ rationes , quibus validè huiufmodi conuellatur opinio ; nam cambium,quod a cerebro verbigratia, & pedibus excideret, vt comparia membra in generatione delinearet, fanguine remixtum recrudefceret in longo illo itinere, neque fuum temperamentum , neque caracterem feruare diu poffet ; quod fi accidat , partis fimilitudinem, a qua deceferat , exprimere neutiquam valebit . Nec fatisfacit Licetus , dum refpondet, co modo feruari poffe illefum cambiumcum fanguine mixtum , quo bili intra venas confufus humor pi- Ciam tuitofustemperiem fuam frigidam , humidamque cuftodit, ac feruat ; nam diuerfa eft ratio primorum humorum , qui vnam conficiunt) maffamfanguineam, quorum quandiù feruatur fymmetria,ac proportio , alter alterius qualitate temperatur, atque infringitur ; & fi parum vnus alteri copia, aut qualitate præcellat , magna exoritur perturbatio , &feditio ; At cambium cùm fit humor iam degener , nihil commune habet cumfanguine, alijfque humoribus , cum quibus nequit vnam conftruere mallam. Quòd fi vera effet Heruçi fententia illa de fanguinis circulatione , quàm inter alios Romæ probat , ftrenuèque defendit egregius medicus chirurgus Ioannes Trullus in Romana Academia lithotomie magifter , diuina prouidentia Italiæ, & Vibi ex Gallia redditus, vt huic fæculo fummè lapidofo confuleretur, quòdfanguis nimirum e cordis prorumpens ventriculo finiftro in arterias, ex arterijs in venas ; iterumque e venis in arterias , ex Ex his ad cordis ventriculum & fpiritus , & caloris recuperandi gratia remeet , non video, quomodo câmbium fanguinipertot circuitus commixtum , & reuolutum fuam primæuam formam, & caracterem feruare valeat; caracterem inquam illius partis , a qua excifum effet, & quamin generatione recuderedeberet . Sed hæc pleniis in meo Tractatu D tranfmutati ; quod infuper ipfomet nomine excrementi patet ; nam fi eft cambium , non poteft effe alimenti fuperfluum , fiue refiduum . Efto igitur in Afclepiadum vniuerfitate fancitum, proximam feminalis humoris materiam minime cambium exiftere, fedfanguinem illum fecundarium , qui anonymos nuncupatur, & iam iam in partem nutriendam paratus eft affundi ; qui tamen qua ratione membriobtinere poffit fimilitudinem in foetu exprimendam , cùm nondum parti adhæferit , in libro noftro de morbis hæreditarijs propediem cun&is innotefcet, CAPVT XV. An , & qua rationefemen maris fœminam virtualiter contineat , &femenfœmine virtualiter marem . RECEDENTIS queftionis occafione indagandum hic erit, num viri femen mulierem , mulieris virum producat , & an per fe , & primariò , an folummodo per accidens . Etenim naturæ confentaneum videtur , vt femen viri • 1- non 639 Geneanthropeia Lib.V.Tra&.I. 640 non nifi virum fua in poteftate contineat , mu-| A | augefcunt pro re præfenti , & fiunt hi viri anis lieris nonnifi mulierem; quandoquidem fui fimi, lis productionem opifex quilibet intendit : ficuti enim fpecificè equifemen equuin , leonis leonem progignereftudet ; ita indiuidualiter fiue fecundùmfexum quantum eft ex fe equa equam, equus equum , leænaleænam , leo leonem delineare præuiofemine debebit . Quòd ficontin gat immutato ordine virum femellam, fœminam verò virum effingere , id per accidens fieri dicendum erit, ex alterato fcilicet vtriufque femine, & a propria crafi , atque architectura defcifcente , eo prorfus modo, quo fæpiffimè contingit, femen abomni opere , ne dum a fimilis productione fruftrari . C Verùm enimuerò his parum reclamantibus B aftruendume it exceleberrima Hippocratis do- &rina tum libro de Genitura, tum primo de Dixta, & viri femen mulieris productionem per fe attingere, &mulieris genituram in fua virtute continere virum . Lubet ipfius Dictatoris in medium afferre verba praclara nimis , atque alta philofophia referta; libro igitur de Genitura fic habet . Et est tùm in viro fœmineum , itemque mafculumfemen, tum itidem inmuliere Fortior autem mafculus fœmina est , neceße igitur est, ipfum àfortiore femine generari , babetque res boc modo . Si ab vtrif quefemenfortius prodierit; mafculus erit partus: fi verò debile , fœmina nafcetur . Vtrum autem multitudine , ac copia præualuerit , iuxta illud ipfumpartus nafcetur . Si enim multò plus fuerit debilis feminis , quàm fortioris ; fupera tur forte, & debili permixtum infœminam tranfit . Si veròplus fuerit fortis feminis, quàm debilis ,fuperatur debile , & in marem tranfit . Quemadmodum fi quis ceram , & adipem mifeeat, & de adipe tamen plus conijciat , eaque ad ignem liquefaciat ; quandiu quidem liquida fuerint , non apparet, vtrum tandem borumfuperet : vbi verò congelata fuerint ; tunc iam confpicuum est , quod adeps ceram copia exu perat . Sic habet etiam mafculi , ac fœmina genitura . Quod veró & in fœmina, & in virogeniturafœminea fit , ac maſcula, ex factis manifestis coniectare licet : multe enim mulieres iamfœminas pepererunt ex proprijs viris , verùm ad alios viros tranfgreffe mafculos genuerunt Et viri illi ipfi , apud quos mulieres fœminas pepererunt , ad aliarum mulierum mixturam progreffi , mafculos genuerunt , & quibus mafculus fexus gignebatur , alijs fœminis permixti fæmineamfobolem genuerunt . Atque hac fane ratio declarat , tum virum tumfœminam, & fœmineam, &maſculam ge- nituram habere . Rurfusprimo de dia ta luculentiùs adhuc , & altiori doctrina hæc repetit : Si quidem igitur mafcula corpora ab vtrifque fecreta fuerint D mis fplendidi, &corpore fortes ; fi non à diata postea detrimentum fentiant . Si verò à viro quidem mafculum fecernatur , à muliere veròfœmineum , & fuperauerit , fi ita contingat mafculum , ( genitura enim admifcetur ad fortiorem, aut debiliorem; non enim babet ex prafentibus aliquid, adquodfamiliarius fecedere poffit : fufcipit enim parua maiorem , &maior minorem , in commune autem fuper hæc que adfunt , dominium exercent ) corpus fanè mafculumaugefcit , fœmineum verò minuitur, & in aliamfortem fecernitur , & bi quidem minus prioribus fplendidi fiunt , tamen , quia mafculum viro fuperauerit , viriles euadunt , & hoc nomen meritò habent . Si verò à muliere quidem mafculum fecretum fuerit , à viro autem muliebre , fuperauerit autem mafculum ; augefcit eodem modo ficut prius , fami neum verò minuitur , & fiunt bi Androgyni, ideft viri effeminati , atque fic rectè appellantur . Ex his liquidò patet, Hippocratis arbitrio. & virum fuo femine fœminam, & fœminamfemine fuo marem per fe , & non per accidens progignere poffe , quod ex auctoris verbis , ſi tamen intus , non incute perpendantur, quilibet comprehendet. At inquies, qua nam ratione ambo hæc femina modò ad foemine productionem , modò autem ad maris generationem determinantur ? Porrò à triplici caufa definiri ftatuo , à fpiriti bus, à materia , à loco . A fpiritibus quidem, quoniam fi hi validiores , & calidiores exiſtant, marem potius delineabunt : contra fi hebetiores, ac frigidiores foeminam archite&tabunt ... A materia, quoniam fi vel fanguis, e quofœtus coagulari debet, vel feminis materialis portio, e qua foetus plurimæ particulæ , ac præcipuæ quæ folidæ dicuntur, coalefcunt , humidior , impuriorque fuerit , ipfum feminis opificium ad foeminam potius deftinabitur ; ficuti e contrario ad marem vterque collimabit , fi diuerfis qualitatibus & femen , & fanguis imbuatur . A loco tandem, quoniam finiftra vteri pars , teltisque finifter ex communi Philofophantium arbitrio fœminæ potius conceptioni auxiliantur . Igitur quemadmodum plaſtes, ac ftatuarius fi vel commodis inftrumentis , vel congruo marmore , & argilla , aut etiam opportuno loco , feu fornace careat , haud poteft ita expolitam , & numeris omnibus abfolutamiconem promere ; ita naturalis artifex fi cuncta hæc ad amuffim non confpirent , generationis opus paulò imperfectius prodibit . Quamobrem humanægenerationis principium in viro , &. muliere , quod in femine tamquam in fuo inftrumento continetur , licet quantum eft ex fe non potius virum , quàm mulierem producc-. ret , relatis tamen conditionibus, & à fuper uc- 641 Geneanthropeia Lib. V.Tra& . 642 1 · uenientibus tincturis , vt Hermetici loquuntur, A modo ad maris , modo ad famine productionemdeterminatur Doctrinam hanc necvulgarem, nec omnibus perfpectam Theophraftei, quorum e Neotericis principe agit Seuerinus Danus,hoc theoremate aftruunt,nimirum contineri in vna radice, vitali fcientia tam maris , quàm fœminæ exordia , fuperuenientibus verò mixtionibus , & tincturis feparari , foeminamque tranfplantatum effe marem non monftrofa tranſplantatione , quemadmodum Ariftoteles arbitrabatur , fed naturali, & neceffaria . Elucidat hoc lemma, pluribus . que declarat Petrus ipfe Danus , quæ tamen regiltrare, ne fim prolixior, abftineau . Quòd fi poftremò quæras , quid fibi velit B Hippocrates obfcuriffimis illis verbis , in primo de diæta fe inuicem constituere poßunt mafculus, & fœmina , quia anima eadem est omnibus animatis , &c. Pro anima Hippocratis arbitrio intelligitur radix , ac principium virale, quod in femine continetur , cùmque vtrique fexui illud commune fit, propterea fimul confiftere poffunt, inquit ipfe, inque radice eadem fundari , & fe mutuò propagare mafculus , &fœmina; fiquidem radicales tincturæ , quæ in tali principio continentur, ftabiles funt, perpetuæ , & mixtioni nonfubiectæ . Etexhis argumentum in contrarium allatum non difficile foluitur ; nam mulieris genitura æquè marem, ac femellam intendit , quia hanc, & illum in fua radice , feu poteftate continet , vnde nihil minus mares matribus ipfis affimilantur; neque inde fequitur, fœminam , dum mafculus producitur , haudquaquam produxiffe fibi fimile ; quod vel ex eo probari poffet , quòd nimirum fœminæ naturali inftinétu potius marem , quam feminam parere glifcunt , cenfenturque fecundiores, quæ mafculam , quàm quæ fœmininam edunt prolem , quafi genitalium fola diuerfitasparuipendatur à natura . CAPVT XVI. De feminalis facultatis incorruptibilitate. ·R. SERVM omnium fublunarium caduca eft, & corruptibilis natura, nec præter hominum immortalem fpiritum quicquam a fati morfu exemptum effe putatur . Verùm in hoc ipfo naturæ corruptibilis orbe ipfa rerum feminia inter communes interitus illæfa fuperfunt ; non enim licet corrumpatur feminale corpus, æthereus ille calor , formatrixque facultas occidit, fed perinde ac mens hominum fuperftes à caC D fu ; cxoluta corpore Calum tranfimigrat , foum illa repetit orbem quem abyum , fiue Ori cum cum Hippocrate vocant Hermetici . Porrò ab origine mundi e vato illa , immenfoque Chao eduxit protoplafta magnus Deus rerum omnium, ac fpecierum femina , quatenus horum beneficio reparata indiaiduorum cadur citate mundum à nece propera vendicarents , ideoque cùm huiufmodi femina deberent perennitate naturam donare , meritò & ipfà à corruptibilitate aliena effe par erat . Enimue- rò qua ratione fi feminalis virtus corruptibilis foret , ftatim non perirer , vbi primum fquallida , vel vliginofa tellure fepnlta femina cerealia Coeli omnibus iniurijs , atque putredini fubijciuntur ? Profectò feminis corpoream molem , feu teftam corrumpi paulò poft luculenter apparet ; at facultas, ac poteftas nihil omnino patitur , fed prædeftinato tempore fua profert germina , fuas producit fruges . Quòd fi accidat vel Planetarum finiftro influxu , vel tempeftate Coeli quapiam , aliaue caufa , vt feminalis poteftas corrupto ante tempus corpore nihil producat , agerque nulla fecundetur fegete ; non tamen ex eo illam perijffe arbitrandum eft , verùm potius ociofam perftitifle donec nacta meliorem opportunitatem inlucem iterum prodire valeat . Id fignificare voluit celeberrimus nofter Hippocrates primo illo de diæta , vbi obfcuris verbis aiebat : Equidem nullum omnino corpus perit , neque fit , quod prius non erat , verùm permixta , & difereta alterantur . Homines autem putant boc quidem ex Orco in lucem auctum generari , illud vero ex luce in orcum imminutum perire , Altioremhanc Sapientiam vel Metamorphofeos Cantator Ouidius libro , tertio exarauit ab Hippocrate, vel faltem Orpheo, fiue Trifmegifto traductam ; habet enim fic. Nec perit in toto quicquam , mihi credite, mundo , Sed variat , faciemque nouat : nafcique vocatur Incipere eße aliud, quàm quodfuit ante : morique Definere illud idem , quumfint buc forfitan illa , Hæc translata illuc , fumma tamen omnia constant. Ita prorfus videre eft puluerulenta æftate,, imbre tepido decidente , ranas ilicet exurgere, a quanam facultate ? à virtute nimirum feminaliin terra, vel aere relicta , vbi ranarum coetus extinctusperijt . Pari modo accidit interdum, vt longos poft annos reuiuifcant in agro frutices iandiu velexcifi , vel alio modo præcifi ; ex eo videlicet, quòd illorum feminales facultates haudquaquam perierunt , fed eo vfque fub terræ finulatitarunt, quoufque nactæ proportioSf pa- 643 Geneanthropeiæ Lib.V.Tract.. 644 · 2 natum alimentum, Caliquefauore iterum fobo- A lefcere cœperunt . Nec mihi obtrudas , facultatem huiufmodi feminalem , quæ in fpiritu thereoque calore refidet , nullo pacto extra fuum fubiectum feruari poffe ; fiquidem hoc ipfo fpiritus nuncupatur , calorque æthereus , quòdfcilicet ethrę incorruptibilitatem participet , Cedo, quonam pacto in fundo maris calor generationis arbiter feruatur ? qualitas adeo debilis in tamvafto contrarij finu ? feruatur tamen, femperque feruabitur , donec Cœlum, ác terra tranfeant , omniumque fileant Animalium Generationes , eo quia huiufmodi calor! Cœlitus aduenit, vti fupra declarauimus . Refilit ergo genitalis energia in Orcum, vt inquit Hippocrates , e quo iterum opportuno tempo re in Generationum prodit lucem ; idque fonant verba illa citatopaulo fupra Hippocratis loco : Lux Ioui , tenebræ orco : lux orco , tenebræ Ioui . Accedunt , & tranfmutantur illa buc, bac illuc . Perinde ac dicat, rerum feminia interdum explendefcunt , fuamque panduntfoboJem; interdum vacua filent nequicquam proferentia ; verùm non multò poft ex obfcuro filentio in lucis auram prodeunt, aut ex luce eadem in abyffum remeant ; atque adeò transferuntur, non pereunt . Hermeticę philofophiæ -ftudiofi non ob aliam caufam , vt reor, vocarunt genitalem poteftatem balfamum,nifi quia tamquam balfamam a corruptibilitate remotal eft ; damnantque meritò eos, qui nullam fpiritibus , &facultati operationem abfque inuoluero corporeo concedunt . Placet ex Seuerino] Dano apponere pauca tum in præfentis doctrine elucidationem , cùm etiam in roborationem fententiæ a me in primo huius operis libro exarate , qua ftatuimus, hominum Generationem folis fpiritibus abfque vlla feminali materia , & humorofo corpore contingere poffe ; fic ergo in Idea Medicine Philofophica Danus ille capite octauo de feminum corpore , &fpiritu verba faciens . Itaque poftrema corpora fenfibus obuia , inualida funt, sterilia, mortua ; etiam vulgi iudicio feminis appellatio illis negataest . Apud Philofophos tritum est , cortices , &filiquas non gignere ; Quid igitur ipfis facultatem continendi, conferuandi iniuftè tribuimus ? Spirituum mobilem , fugacem, & momentaneam naturam timentes multi , nullam fine corporibus facultatum naturalium adminiftrationem abfolui poffe docuerunt : adeoque incorporibus, tamquam in primis radicibus , &fundamentis contineriomnia. Hi abfurdo timore velut fomniantes, multa in vanum molientes , cauere nituntur, neaues apertis fenestris auolent . Longè alia natura eft fpirituum mechanicorum , b feminalium principiorum . Vinculafunt vifibilium, & inuifibilium, temporalium , & aterorum, corruptibilium, & incorruptibilium • D fupeorirum, & inferiorum . Vtriufque igitur natura proprietates oftendere debent , ita tamen vt neutrius conditiones purè, &exquifitè referant. Deficiunt enim a puritate, statu , æternitate , potestate fuperiorum inferiorum mutabilem, & momentaneamfortem longè fuperarunt , CAPVT XVII Curfanguis emiffus congeletur , femen verò ciectum fluidius reddatur. S SANGVINEM , paulò poft quàm e venis eductus eft , concrefcere , & condenſari , ipfo didicimus oculorum fenfu , & quotidiano probatur experimento ; ideoque non nifi debile , aut fophifticum ingenium iturum erit inficias ; nam licet interdum fanguis aquefcere videatur , id nihilominus permixto ichori acceptum referri debet , non autem ipfius fubftantiæ fanguinis . Potius ergo huiufce euentus phyficæ afferantur rationes: quarum efto prima , quæ a calore defumitur; quandiu enim caliditas in humore, perfiftit, fluxilem illum feruat, nec patitur congelafcere ; id quod apertis fidibus enunciauit Hippocrates libello de Carnibus, vbi fic legitur : Quum vnà cum calido multum humidi conclufum eßet citra glutinofum , ac pingue , frigi dum fuperauit calidum, & congelatum est. Huius fignum boc est . Quando quis viimam mactat, donec calidus fuerit , liquidus est fan guis , pofiquam autem perfrigeratus est , con. gelatur. Sentit idem odos ille magnus Arift. 4. Meteorologicorum fumma 2. cap. 3. vbi ait : Et fanguis fimiliter ; concrefcit enim , eo quod exiccetur infrigidatus . Verùm doctrina hæc , vt intelligatur , fupponendum erit, fubftantias aqueas fundi à calore , & non concrefcere ab igne, fed à frigore tantum condenfari ; Sic in dies perfpicuò videmus , ius , vina, ferum , lotia , & fimilia centum , quandiu calore non detituuntur , tandiu liquida , fluxiliaque feruari ; adueniente verò frigore congelafcere , aut faltem concrefcere : frigoris namque` natura eft congregare homogenea fimul , & etherogenea. Quòd fi ex ore Philofophi id arrideat magis audire, 4. metereologic, fumma 4. cap. 1. verba illa perlegantur . Aurum itaque, & argentum, & as, & stamnum, &plumbum , & vitrum,& lapides multi innominati aquæ funt. Omnia enim bec liquefiunt calido . Amplius vina quadam, & vrina, & acetum , & lixiuium, &ferum, & fanies aqua : omnia enim concrefcunt frigido . Sed obiter , cur ex Ariftotelis relato textu vi- 645 Geneanthropeix Lib.V. Tract I. 646 quæ vina quædam , & non omnia frigore concre- A fcunt? Quoniam aquofa tantum , & oligophoradictadepauperatafpiritu , non falerna , & gcnerofa congelari frigido poffunt . Et quoniam omnis doctrina forti quadam ratione , aut nobili auctoritate fulciri debet, audienda funt ab ipfo Peripateticorum principe nuncupato loco adduntur, nimirum hæc : Quacunque igitur funt aque, non concrefcunt ab igne, foluuntur enimabigne , Idem autem eidem fecundum idem non eft caufa contrarij . Amplius dum abfcedit calidum , concrefcunt : quarepalàm quod dum ingreditur, foluentur . Quare faciente frigore concrefcunt . An poterat luculentiùs res noftra decantari ? Quod fi dicas, fanguinem in grumos concrefcere, etiam fi intra B corporis cauitatem aliquam vbi, calidus perfi- ftit , euomatur iuxta Galeni fententiam libro de Atrabile ; refponfum velim , fanguinem licet in locum calidum decidat, priuari tamen fpiritibus infitis , a quibus oritur Auxibilitas ; & hinc eft , vt arbitror , quòd fenum fanguis ocyus concrefcit : namfpiritibus orbatus ille eft , nec non calore pauperrimus ; id quòd fignificauit nifallor Ariftoteles 3. de hiftoria animalium , vbi aiebat : Concrefcit etiam facile fenum vel in corpore fanguis , qui per fumma eft . Secunda ratio cur fanguis fufus non multò poft confiftat,illa eft ; quoniam in fanguine perfectè elaborato reperiunturquædam fibræ , quarum natura cùm frigida, atque glutinofa exiftat, vbiprimùm extrauenati fanguinis euanuere fpiritus , illico illum conftipant . Eximiam hanc do&rinam aperuit nobis in primis fcientipotens nofter Hippocrates libro illo de Carnibus, feu dicas de principijs paulò ante citato , quo hæc infuper exarantur : Si verò quis ipfum conquaf fet fibras eximat, non congelatur , fibre enim frigida funt , & glutinofa . Quam eandem fententiam confirmauit Galenus 2. de elementis cap. 2. nec rurfus præterijt naturæ fummus indagator Ariftoteles , qui eam fortè ab ipfomet Hippocrate vti alia multa didicit. Nam pluribus contextibus hanc ipfam veritatem enucleauit, quos omnes cùm plena, & vberrima fcateant fcientia, hic recenfere non grauabor, ratusiucundiffimos futuros fore omnibus, naturæ ftudiofis . Philofophus itaque metereo logicorum 4. fumma, & capite præfignatis fic habet de fanguine loquens : Quicunque autem non concrefcunt, velut Cerui , tales aqua magis, &frigidiffimi . Quapropter non habet villos: villi enim funt terra, &folidum . Quare & extractis non concrefcunt ; boc autem est , quia non exiccantur ; aqua enim eft, quod relinquitur, vtlac cafeo ablato . Signum autem est , morbofi enim fanguines nolunt concrefcere, faniofi enim; boc autem est pituita , & aqua , propterea quod inconcoctum est , & infuperatum à natura . с ! Rurfus 3. de Animalium hiftoria cap. 19. hæc eguntur : Sanguis humidus , & calidus femper eft quandiu in corpore animalis continetur . At vbi effluxerit concrefcit omnium , præterquam ceruorum, & damarum , & fi quid aliud natura buiufmodi fit . Itaque cæterorum omnium fanguis pißari folet , nifi fibra, quibus refertus eximantur ; fed celerrimè omnium fanguis taurorum coit, durefcitque . Adhuc eodem 3. de hiftor. capite 6 luculentermagis rem enucleat his verbis : Secundum etiam genus fibrarum eft, quod confistere in fanguinefolet: quamquam non cuiufque animalis . Spiffari autemfanguis nonpoteft , fi idgenusfibrarum detrabatur, Spif fatur verò, finon detrabatur . Genus id ergofi brarumtametfi maiori ex parte in fanguine animalium inest , tamen cerui , dame , bubali , & aliorum quorundam fanguini deest ; quocirca eorum fanguis non fimiliter, atque cæterorum concrefcit . Sed ceruorum perinde vt leporum folet fpißari, videlicet non coitu firmiore , vt cæterorum ,fedfluido, qualelac est, quod fine coagulo fponte coiuerit . Bubalifanguis aliquantulo amplius fpiffatur : quippe qui proximè ouillo , aut paulò minus confiftat . Hactenus Ariftoteles , ex cuius verbis plura legi poffunt confectaria ; Primum nempe ceruo. rum, damarum , leporum , &fimilium fanguinem non congelari ; eo quòd huiufmodi animantia frigiditate pollent ; quare fanguinem nec bellè coquunt , necfatis adequant ; quo fit vt fibræ inipfo nequaquam generentur, quarum beneficio , vt diximus , concrefcit fanguis . Secundum, taurorumfanguinem ideo citius coire, atque durefcere , quoniam robuftiffimus eft , ac natura præferuidus , ideoque percoctus , adaquatus, ac fibrofus . Et ex hac eadem ratione arterialem fanguinem , vbi refrixit , putandum eft ocyus concrefcere ; quandoquidem longè eft venofo fanguine perfectior, & calidior . Tertium, fanguinem morbofum minus concrefcere , eo quod in illo eft humiditas multa interminata, vt ideo non abfque ratione dixerit idem Ariftoteles , faniofos fanguines haud concrefceDre; fanics enim ex eiufdem Philofophi dictato , fanguis incoctus eft : aut quia concoctus non dum eft , aut quia in ferum degenerauerit. Quam eandem rationem confirmat eodem illo de animalium hiftoria toties nuncupato, dum lait : Si fanguis immodicè bumefcit , morbus infestat : fic enim in fpeciem faniei diluitur , & adeò ferefcit , vt iam nonnulli fudore cruento exudarint . Idem etiam interdum caufa eft, vt qui effluxerit , aut omnino concrefcere nequeat, aut incompte, particulatimque fpiffetur Atqui non eft denegandum , interdum ex morbofafauguinis natura, vtpote vifciditate , lentore , ac mifcela phlegmatis, craffiorifque pituitæ ftatim, vel paulò poft miffionem concrefcere ; perinde Sf 2 ac 647 Geneanthropeia Lib.V.Tra&.I. 648 1 fe9 ac refrigeratum ius illud , in quo animalium A fpeciem redditur, calorem etiam accipit aque &c. extremitates , nerueaque fubftantia ebulierint, ( vulgo gelatinam vocant) continuò fpiffatur & in lactis coagulati modum coit . Sanguis huiufmodi apud eos in primis reperitur , qui dentariam , & omnino otiofam vitam viuunt ; Quòpertinet illud Xenophontis 5. de Cyri expeditione : Quum ex fedendo, & quiefcendo viderem fanguinis concretionem quandam contrabi . Atfrequentiùs idemfanguis apud leprofosgignitur, hi namque pituofo, lento , ac vifcido cruore circumfluunt. Hinc extat apud Marcellum Donatum hiftoria illa celebris , de quodam Annibale Pedemontano, qui cùm perbiennium Arabum lepra vexaretur, in pleuritidem incidit , cùmque ob id illi vena tali fecaretur, aqua calida vrnæ menfura excedens , in qua fanguis ad fex vnciarum pondus effluxerat , poft quam deferbuit, haud fecus ab ipfo denfata eft, quamfi aqualac , fanguis verò coagulum extitiffet ; vide apud ipfum auctorem caput 6. primi libri de hiftoria medica mirabili, vbi ad rem hanc plura , eaque præclara . B Sanè id haud leue dubium eft , quandoquidem, vt Philofophus ipfe ratiocinatur fecundo capite nuper citari libri : Omnia aquofa concrefcunt frigore , femen veròpofitum in gelufubdio non concrefcit, fed bumefcit , quafi a contrariocraf fumextiterit; fed neque a calore craffari, ratio probabilis est ; quæ enimplus terra continent ea confiftunt , craffantunque per coctionem , vt lac igitur refrigeratum folidefcere debuit ; at nibil Jolidius fit , fed totum modo aqua liquefcit . Difficultatem fapientiffimè, vtfolet, exoluit Protofophos, dum ait : Nonfolùm enim quod ex aqua , & terra bumidum conftat , craffatur , ſed etiam quod ex aqua , & fpiritu , vt spuma craffior , albaque exiftit , & quò ampulle pau ciores , incertioresque funt , eò & altior ,&ri gidior faftus confpicitur . Quocirca paulò poft idem fubiungit . His de caufis femen quoquei exit quidem intrinfecus fpiffum , & aibum ca lore interiore, multum fpiritus calidi continens fed egreßum vbi calor euanuit , & aen refri geratur, bumidum , nigrumque euadit', remane, enim aqua , &fi quid paruum terrena portio nis continetur. Verùm enimuerò, vt hæc plenius diluciden tur , animaduertendum erit, fubftantiam femis nis & ipfam etherogeneam effe , vt quæ particeps eft aquæ , terræ , & calidi aeris , vtputa fpiritus ; id quod 4. Meteorologicorum fumma Tertia demum ratio , cur fanguis extrauenatus concrefcat,accepta referri infuperdebet naturæ ipforum locorum , qui conferuandi locata vim poffident . Sic videmus, in proprio barathro aquam nequicquam gelafcere; extra tamen abyffum fuum in glaciem facillimè verti . Rurfus in centrofuoterram non grauitare, confpicimus, necnon rariùs ibidem contrarias admit- 4. tere qualitates : Aerem in tribus fuis regionibus vuiformem permanere : Ignem in fua fphera non marcefcere . Præterea metalla in fuis mineris vigere, ac feruari; in fuis matricibus vniones, ceterofque preciofos lapillos in finibus fuis : In mari pifces, in aere volucres , in terra bruta & omniain omnibus a natura præfcriptis locis, & finibus xara que ritè permanere , ac feruaridiu . Ita prorfus in microcofmo humorem, & particulam quandam in vafe , ac fede fua integrè, & fœliciter feruari quo ad poteft, cenfendum eft ; vtpotè in capite cerebrum, in corde fpiritus , femen in teltibus , porifque alijs, in mammis lac , in cyfti fel , in fplene melancholiam, in venis demum, arterijfque fanguineam fobolem . Quid ergo mirum fi propria fede deftitutus fanguis illicò pre dolore ferè , ac timore, vt ita dicam, corrugetur, conftipetur, & congelafcat, venarum calorifico ceffante influxu . Atque hæc de fanguine fatis . Modò alterum quæftionis membrum examinandum proponitur, cur nimirum effufum ad aerem femen paulò poft liquefcat , prorfufque euadat fluidum ; quod non modò experientia fit compertum, verùm ab ipfo Ariftotele 2. de Generat. animalium his verbis palàm enunciatur: Semen enim prodit de animali craffum, & album , mox refrigeratum bumidum ad aque capite 2. expreffit Ariftoteles ijs verbis : Sanguis autem, &genitura communia funt ter ra, aqua, & aeris . Dominari tamen in femine fpiritum ex eo dignofcitur , quòd fpumofum eft , leue , & album , vt ideo i.de Generatione Animalium iure diceret Auerroes , femen effe veluti quoddam butyrum multisfpiritibus plenum , & Galenus primo Aphorifmorum comm. 14. femen habere paucam terrenam fubftantiam , plurimum autem aeris calidi , humidique in fe continere . Quamobrem quandiu fpiritus e femine haud euanefcunt, illud craffum , & confiftens permanet , vnde 2. illo de Generatione Animaliumfcribebat_Ariftoteles : Craffum autem , albumque est fpiritus mixtione. Cùmigitur ab effufo femine fpiritalis ille calor euolauerit , neceffe eft omnino , vt humidumquod ab aere ipfo in faftum , & craf fitiem eleuabatur, fluidum vt fuæ naturæ eft reddatur ; etenim vt 4. Metereolog. docebat Philofophus , quæ a calido , & ficco concreuerunt, abaqua, ideft frigore foluuntur ; lam femen, quod a calido , atque fpiritali aura concreuit, nihil mirum fi ab ambiente frigido fa. &ta fpirituum refolutione humefcat ac penè aqueum fiat . Rurfus cùm inter fymbolica elementa fit faci. lis degeneratio , quid mirum fi demiffum femen extemplo euadat aqueum ? Aer fiquidem , qui cali- 649 Geneanthropeix Lib.V.Tract.I. 650 B calidus in illo continetur in aquam leui negotio, A tranfmutatur , fymbolizat enim cum hac in humiditate, qua de re fat eft, vt folummodo refrigeretur; & hoc, ni fallor, fignificare voluit archifophos cùm dixit : Vbi calor euanuit , & aer refrigeratur , humidum, nigrumque euadit , remanet enim aqua, &c. Ecquis amabo non animaduertit , bullas cum primum euanefcente fpiritu difrumpuntur, inparuum humorem degenerare ? Vemeritò hinc redargui debeat Ctefias ille Gnidius , qui fcripfit, elephanti femen ficcefcens adeò indurari , vt electro , fiue fuccino perfimile euadat ; nam femen quodcunque emiffum , tantum abeft , vt induretur , vt potius fluxile , & omnino aqueum eueniat. CAPVT XVIII Quamobrem qui genituram humidiorem obti nent, infalubrius degant , vtfentit HipS pocrates. EXTO Aphorifmorum vndecimo latrice facultatis dictator Hippocrates hanc exarauit paramiam, quæ ex doctiffimi Heurnij paraphraftica verfione ita fonat ; Quibus nares natura funt bumidiores , &femen bumidius fanitate funt morbofore , viuuntque valetudinari ; At qui contrafunt affecti , falubriùs degunt . Relictis naribus de femine hic verba duntaxat funt) facienda , quod nimirum cùm tertia coctionis frugi fit excrementum , inde meritò nutricia partium œconomie vitium , aut falubritas deprehenditur . Profe&ò humidior corporis , partiumque folidarum cumprimis habitus , dubioprocul integræ , firmæque valetudini eft infeſtus ; nam inde corpori varia acceduntfymptomata , vtpote œḍemata , diffolutio , infirmitas , hydrops , aliaque fimilia multa , iuxta pituitæ, quæ fluctuat,multiplicem naturam, quæ infuper fi euadat falfuginofa, deteriores adhuc affectiones infligit. Etenim licet humane vitæ hyparxis in humido confiftat , illud tamen haudquaquam fluxile eft , aqueum , & excrementitium ; fed pingue, tenax , atque confiftens , qua ratione infitum calidum & fouet , & retinet . Semen ergo, quod plurima circumfluit humiditate , quoniam partes principes excrementitio fluctuare humore præfignat, iccirco læfæ valetudinis , ac deprauati vitalis toni eft index. Nec dicas , humidius interdum reddi femen abfque quo culpatæ falutis detrimentum fignificetur, cuiufmodi vt plurimum apud ebrios reperitur , euexia alioquin præditos , quorum iccirco in fœcundum eft , vt alibi exarauimus , nec taB men propterea humiditas illa tecmerium infalubritatis apud eofdem exiftit indicium . Nam foluitur obiectio, fi dicatur Hippocratis verba effe , youn uygarten qur , hoc eft femen humidius natura , non autem ex accidente , vti eft in temulentis exvini copia . Atqui natura humidior genitura fpermaticarum partium indicat vitium , ac pepfeos imbecillitatem, aut etiam ipfius materiæ fpermatica ineptitudinem . Porrò materiæ fpermatica vitium eft apepfia, quæ proinde ventriculi primum , mox hepatis, tertio folidarum partium difcrafiam , atque fegnitiem arguit . Prima coctio celebratur in ventriculo; hic fi humiditate fluctuet, chylum cruditatibus confpurcatum exerit ; chylus vbi fic vliginofus fertur ad hepar, nequit adæquari, & abfolutè perfici , quandoquidem primæ concoctionis error, in fecunda neutiquam rependitur; inde dilutior exantlatur fanguis, & fluxili ichore commaculatus . Rurfus hic ad foli. das partes demandatus nutrimentum nimis infelix præftat primò , mox quod fupereft in femen tranfit ; yerùm & illud aqueum prodit, acparum diftans a pituita, ideoque fpiritibus , & aura calorifica depauperatum; cùm ad congruam pepfin a folidis particulis nequeat re digi , En ergo vt femen interminato humore turgidumtotum corpus male affici teftatur ex materiæ fpermatica vitiofo crimine . Significatur præterea ab humida genitura folidarum, Cac fpermaticarum partium crimen , quandoquidem cùm hæc ad exactam confiftentiam nequaquam redigatur , frigida , humidaque ea rundem redarguitur intemperies . Atque hæc extat germana aphorifmi explanatio juxta clafficorum virorum doctrinam , & opinatum. At modo meam capite expofitionem , quæ fortaffis Hippocratis menti eft oppidò propinquior. Infalubrius nimirum degunt , qui cerebrum humidius adepti funt; ab hoc enim in varias corporis partes innumeræ fiunt fluxiones , ac rheumatifmi , vt veriffimum exinde fit , ægritudines omnes vel à cerebro effe , vel incrementum inderecipere; cuius plurimę , prauæque defluxiones libro de glandulis defcribunDitur . Quoniam verò, vt probatumfuperius eft, maior feminis portio a cerebro per fpinalem medullam delabitur , fit ideo , vt malè affe&to cerebro prę humiditatum colluuie , femen quoqueipfum coenofum, fluidumque reddatur, ex quo prefagium fieri valeat vulneratæ falutis vniuerfi corporis ; confectarium enim humidioris cerebri eft fubiecti corporis vniuerfale detrimentum , ac tonus labefactatus . Atque adeo fenfus huius aphorifmi erit , ijs quibus Jhumidiores extant nares , cerebri frigidio-- rem , humidioremque indicantes complexionem , inefle infuper humidiorem genituram , qua cùm folidæ partes perperam nutriantur , • infa- 651 Geneanthropeix Lib.V.Tra&.I. 652 infalubriorem inde , atque effoetam fieri va- A letudinem . CAPVT XIX, Defemine fquallido, fiue pra nimia ficcitate in grandinis formamdenfato, ideoque ad exitum inepto . H AC féminis affectio opponitur e diametro inuoluntarijs eiufdem effufionibus , de quibus in fequenti tractatu ; nam illa detentus quantumuis in venerea B lucta ad iaculationem nitatur , nihil tamen effundit, immo quantò laborat magis , tantò euadit fterilior , & vt fertur adagio, tundit aquam in mortario . Hem quid hoc morbi eft. Quam infeftus Generationi ? quàm Veneri inimicus ? fruftra namque in Amorum paleftram exit. athleta : fruftra miles aphrodifius in ephodon exilit : incáffum natura in fpeciei propagationem incumbit . Sic eft ; dum prę ficcitate femen fquallet , dum arefcit calore nimio, & in formam penè vitri denſeſcit; redditur impar fufioni . Doctrinam hanc infinuauit Hippocrates aphorifmo fexagefimo quin tę fectionis, vbi legitur : Aut enim ob corporis raritatemfpiritus foras fertur , ita vt genituram effundere nequeat ; aut propter denfitatem bumor foras non exilit . Licet autem Galeno hic aphorifmus cenfeatur fpurius , rei tamen veritati fatis confonat . Percurramus amabo caufas, morbique huius ideam exactiùs defcribamus. Naturaprouida animalium Generationi confulens femenaptum, & prolificumprimòfubminiftrat, mox deperfetione & , & cóferuatione eiufdemfollicita, vafa, &meatus congruos, in quibus idem locetur exantlat. Modò hoc ipfum femen tandiufœcunditatis eft compos, quandiu a debita craffi non defcifcit; propria verò ac debita temperies eft , vt neque nimis humidum , ne que nimis fit aridum , neque nimis fluxile , ne- D que admodum confiftens, atque denfum . Humidiori femine relicto , quod iccirco fterile eft; quoniam prolificos , & mechanicos fpiritus haudquaquam continere valet , de ficciori duntaxat hic facienda funt verba ; quod fanè tametfi commodè emitteretur , foret attamen infœcundum iuxta illud Lucretij 4. de natura : ·Craffius boc porrò , quoniam concretius aquo Mittitur , aut non tam prolixo prouolat ictu , Aut penetrare locos aquè nequit , aut pe. netratum Aegrè admifcetur muliebri femine femen. Enimuerò cùm femen huiufmodi nequeat in ftamina expandi , fed fquallido modo denfatum nulla circumfluat humiditate , e fuis cuniculis impos erit exilire , quantumuis ad expulfionem. laboret Genitor . Atqui cur ita grandinis modo arefcat interdum caufa eft calor nimius circunfluam abforbens humiditatem . Que fententia Galeni auctoritate fulcita acceptior veniet ; is itaque 5. aphorifmorumfexagefimo fecundo aiebat fic : Eodem modo, & propter excedentem calorem fit tofto fimile . Etaphorifmo fexagefimotertio luculentius adhuc Nam torreri , aut tale aliquid femen pati propter calorem, ratione habet . Qui quidem calor vel in ipfomet fubie&tatur femine , vel vafis adhæret , vel aliunde influet , Immodeftus calor femini ipfi aflociatur , cùm feruens nimium fanguis eft , e quo elaboratur; aut quia eidem humores alij immifcentur feruidiores , & acres , qui temporis tra &tu fubftantiam feminis coagulant , vt ita di cam . Adhæret vafis , quando hęc habitualem quandam nacta caliditatem , eo modo quo folide partes apud hecticos æftum contrahere, folent, genitalem humorem depaſcunt , abfumunt , & in terreftriorem fubftantiam deducunt. Enimueròfpermatica vafa hecticum hunc fervorem concipere interdum poffe rationi confonum eft , & nos pluribus demonftrabimus , cùm de febre fpermatica fermonem inibimus, in qua tres fpecies conftituimus , puta ephemeram fpermaticam , putridam fpermaticam, atque hecticam fpermaticam . Aliunde influit immoderata caliditas in femen , quando fcilicet hepar , ac renes in præferuidam difcrafiam delapfi calorem geniturę , & continentibus ip fam communicant, quinimirum calor femen inuadens exugit , exurit, & in grandinis formam vndique condenfat ; adeò vt in ftamen poftmodum expandi nequeat , qua ratione ad exitum fit prorfus inutile ; quin fi quis huiufmodi femine imbutus in Veneris arena admodum laboret , præ maiori, quo infuper arefcit calore fquallidum oppidò magis euadit , atque adeò fluxioni ineptius . Adde tandem , quòd fi melancholicus humor, cuius ingens copia femini plerumque immifcetur , pręualeat , aufterafua qualitate breui temporis interuallo illud fermentat, cogitque . Immo etiam interdum, non modò excrementa varia , quę geniturę interfunduntur , poffunt meatus , feminalesque cuniculos obftruere ; verùm etiam ipfummet femen fuo lentore & craffitie , ita poteft ora vaforum intercludere , vt nullo pacto exitum fibi valeat aperire . Verùm enimuerò contra dica videtur effe, Ariftoteles , qui Problem. fect. 4. problemate 15. querens , cur homines in aqua concumbe re 653 Geneanthropeia Lib.V.Tra&.I. 654 リ 7 re nequeant , fic refpondet . Anquod res nulla A in aqualiquefcere potest , que ab igne liquefieri apta est , ceu plumbum, aut cera ;femen autem hominis igne planè liquefcere videmus ; baud enim priusfluere incipit , quàm per attri tum recaleat. Igitur ex Philofophi fententia calor exuberans genituram non denfiorem , vt ftatuimus, fed fluidiorem reddere deberet. Porrò malè fentit Ariftoteles (parcant fummi Philofophi manes ) putans in primis femen aptum effe liquefieri à calore : fiquidem illud ex eius quoque arbitrio aptum eft à calore liquefcere, quod à frigore denfatur; modò femen haudquaquam à frigore , verùm à calido fpiritu concrefcit, vt alibi contra ipfummet Philofophum differuimus , dum fcilicet ftatuerat , optimum , ac prolificum femen aquæ fundum petere.. Quòd fi vt genitura fundatur in acu aphro difio, opus habet , vt motu, & Veneris agone recaleat , non proinde fit , vt illa liquefcat ; verùm vt vafa fpermatica aperiantur, natura irritetur, feu potius proliciatur , &, vt femen ipfum commoueatur, ac defcendat . Id fanè experientia manifeftè patet , qua confpicimus femen, vbi primum erumpit, denfum, & grandinofum effe , vbi primùm verò ab aere , ac frigore tangitur, ilicet aqueum reddi . Curautem in aqua minus concumbere valeamus , acceptum id feratur frigiditati illius , quæ exinde geniales fpiritus hebetat , necnon vbere humiditate pruritum , ac titillum infringit , quo fine C in Venereo certamine ad effufionem non excitur Natura . Si tandem pro au&tario , quæ huic fquallido femini medeantur auxilia , pofcas , dixerim , iuxta diuerfas caufas diuerfos infurgere curandi fcopos, Nempe fi arefcat femen ab immodefto calore , refrigerantibus , & humectantibus opus erit , fiue calor ipfis adhæreat feminalibus vafis , fiue aliunde, vt àrenibus , & hepate influat . Pro qua re nullum certè magis præfentaneum erit auxilium poft leuem purgationem , quàm dulcis aque balneum , vel , fi opus fit , olei ipfius recentis . Ptifana , communium feminum emulfiones , oleum amygdalarum dulcium , atque etiam caprillum lac appofitè ad D rem facient . At fi præ obftructione femen emicare nequeat , deobftruentibus obuiam ibimus , quorum ingens apud Medicos catalogus. Potiora tamen , quæ minus calida , cenfenda : meoque arbitrio chalibi, eiufque infufionibus primus locus cedendus crit . CAPVT XX. De polyfpermia , afpermia , & cacofpermia fiue de vbertate , priuatione , ac vitio feminis . VEMADMODV M inter animalium genera non omnia xquè funt polygona , fed vt alia alijs petulantia magis , & falaciora exiftunt , vt plenè in 2. libro differuimus , fic nonnulla funt cæteris longè magis polyfpermata . Ita inter hominesreperiuntur nonnulli , qui ex naturæ proprietate , ac temperamento ea fcatent genitura vbertate , vt femper, licet Venerifrequenter indulgeant , plenos referant meatus, perpetuò feminali alluuione madefcant : Ita tamen vt fæpè, nifi coeant , opprimantur à copia ; nifi iugiter mifceantur , infirmentur ; robur ab vfu, languorem ab abftinentia : à Venere, valetudinem, à temperantia ægritudinem nancifcantur . Familiaris mihi ineft cum nobili viro confuetudo , qui cùm huius ordinis exiſtat, ac viuente vxore nullam diem citra aphrodifion præteriret , eam nunc viduatus genituræ plenitudinem , & affluentiam patitur, vt licet magnis , arduisque diftentus negotijs , nifi bis, terue in hebdomada vafa concumbens exinaniret , omnibus læderetur naturalibus functionibus ; fiquidem vbi diutius gynæchomachie parcit , anorexia , torpore , vigilijs , & mentis quadam fuligine grauatur , & offunditur : quin etiam vbi rem Veneream agit , eam genitalis vrinæ illuuiem reddit , vt videatur in finum muliebrem pleniffimum enemaiaculari . Huiufmodi verò polygonia , fiue feminis affluentia folet plurimum emanare à forti , & robufta teftium facultate fpermatopijtici , quę tam locuples eft interdum , vt alimenti maiorem partem in genituram conuertat ; vtitur autem tanquam ancillante valida virtute tra- &rice , que ab alto fanguinem , ac poros geni tales euocet, ac iugiter proletet , non fine fuperiorum partium emaciatione, quare vt plurimum omnes , qui polyfpermia infigniuntur, exuccos videmus, nifi temperamentò, fusqué deque fanguineo fint præditi; & omnino magis graciles , quàm pingues fœcunda feminis implentur fcaturigine . Rurfus, quivenas in toto corpore, nonvalde latas , magnos verò a natura teftes , atque, ampliffima fpermatica vafa obtinent , fuccum genitalem vberrimum cumulant ; ad hęc enim, vt repleantur à fupernis meatibus demandatur iugiter fanguinis copiofa fupellex , cùm præ- 655 Geneanthropeix Lib.V.Tract. 656 I. præfertim illi præ anguftia minimum fanguinei A frès , & fanguis minimè defint , Et hoc vitiu m humoris excipiant . Quin etiam quotus quifque ampliores renes , calidioresque fortitus fuerit , is genitali rore impendio diffluet : renes enim ad Veneris fœcunditatem non minimam partem conferunt; &, vt alibi traditurà nobis, in ijs tamquam in regia libido refidet . Adda tur his totius corporis ad vafa phletoria , & fucculentior habitus ; ad vafa inquam, quo niam , vt infra dicemus , plenitudo ad habitum geniture detrahit . Cæterùm naturali huic fe minis fœcunditati non parum opitulantur cibi dapfiles , euchimi, polychimi , quique ex natu ra fua multum genitalis humoris progignunt; cuiufmodi funt in genere carnium phafiam , perdices, columbi , externe , coturnices, oua recentia. Inter fructus pinei nuclei, piltachta, amygdale ; inter radices bulbi , fatyriones, & gonima innumera, quorum in 3. libro mentio nem fecimus.197 !... vel eft ab origine , velàmorbo, vel etiam ab in tempeftiuo , & immoderato concubitu, à quo teftes ipfi fatifcunt, & eorum virras infirmatur. Immo in ipfis etiam foeminis ob iugem fotificationem exarefciofeminale penu, como do quo arbores, vt Philofophus 3. de generao animal. cap. 3. teftis eft multa fructificatione exarefcunt. Hinc eodem auctore gallina , qua bis in die pariunt, vfque adeò feminali virtute exhauriuntur, vt vel citò intereant , vel prorfus fterilefcant ; vnde hyperinæ , fiue effœte ifto appellari folent , Id ipfum leenę contingit cum enim quinque, aut fex edat in primopap ta catulos , fequentibus annis vnicum tantum promit ; quafi primo illo fœcunditatis excellb effeta vis vteri , & exhauftum geniturę crarium reddatur . Tertiò tandem oritur afpermia ob rerum im» pensè calidarum vfum , que femen, &fuccos, e quibus prodit, exiccant , & exhauriunt , vtru ta, mentha, camphora, &alia id genus malefi, ca naturalia , de quibus tertio libro abundè. quibus addi poteft noua illa forbitio ex calidif fimis herbis ab Indis parata , quam vocant, chocolate hec enim feminalem fuccum arefacit adeò, vt qui illam frequentant, breui tempore afpermati fiant . Pari ratione eduliaquqque terrea , arida, nullius chimi ; vt furfures , o lera pleraque , radices infipidę , ac fructus, quos a- inculte ferunt fylue , cùm vix corpus, ne ra Contra afperfhia aliquibus contingit , itaut vel parum vel nihil prorfus accumulent femi nis , ideoque infoecundi viuunt , nihilque aphro difijs illecebris addicti ; tametfi reliqua genera tionis inftrumenta benè conformata, & integra adepti fuerint , Huiufmodi genitalis vrine penuria ijs frequensaccidity qui nimiumfaginantur ; abforbent enim in corporis habitum , quicquid ad poros fpermaticos deflectere debe tet ; etenim vittus attractrix , atque affimilatrix valida, que in corporis viget ambitu , deò nutricios: exhaurit fuccos , vt nihil,aut val demodicumfuppetat, quod adfeminales mea tas regurgitet , quoniam excrementum coclumin tranfit in pingue , inquit 1.de generatione ani malium Philofophus . Nimirum cum nihil aliud fit femen, quàm vltima coctionis excrementu, quotiefcunque alimentum vniuerfum apponitur, & affimilatur, vt in obæfis contingit, huiufmodi recrementum neutiquam aggregatur ; id quodfupra, vbi de vtero adipofo libro 4. verba fecimus , ex Ariftotele comprobauimus : qui infuper id genus corpora vitibus comparabat, quæ dum valde luxuriant pampinis , & racemis lætantur, nihil afferunt fructus; eo prorfus mobefcat, enutriant, geniture non fupplent Vt ideo qui vaftas , aridafque Egypti eremos incolebant primi patres , cùm rebus vefcerentur huiufmodi, libidinis omnem conculcabant fo mitem ; quandoquidem nihil quod pruriret fe minis aggregabant, ipfum potius radicale humi, dum commaculabant, & infumebant. HincLucretius 4. de natura bafilicè . L Atque adeò refert , quo viclu vita colatur; Namque alijs rebus concrefcunt femina membris, Atque alijs extenuantur , tabentque viciffim !" Denique cacofpermia , feu vitiata feminis do , quo &hirci , qui nimium obefantur , gene- productio fit ab inftrumentorum intemperie rationi , quamuis natura apprimè falaces, inuriles redduntur. Quid multa ? Quifquis fœcunditatem exoptat, faginam adimat, à qua genitales fpiritus obruuntur , fanguis minuitur, mea tus arctantur, ipfeque natiuus marcefcit igniculus. Hinc petulantes muliercule clinopalis peritæ , lacertique Veneris bene confciæ coniu ges detrectant ventricôfos, qui genitabilis expertes humoris earum cupidini haudquaquam fatisfacerequeunt. - SV 55m Secundòfeminis oritur inopia ob.imminutam , fiue abolitam teftium facultatem wigparodontixiv, tametfi materia vtpotè humomeatuum fcilicet feminalium , ac teftium infigni difcrafia, ob quam gignitur quidem humor genituræ , verùm infœcundus, inutilis , omnique hithurgo fpiritus orbatus , vt nihil plus habere videatur, quam habeatferum, &ichor,quem per vrinam emittimus; nam in primis albedine caret, colore turbidam reprefentat aquam, odorem iniucundum fpirat , fluidum eft veluti aqua, fpiritali calore deftituitur ; quare nullum dum emittitur , voluptatis infert fenfum . Atque hinc de proprio femine coniecturam faciant , qui Venerea in commixtione nullam aut exiguam valde fuauitatem percipiunt, per- 657 Geneanthropeia Lib.V.Tract.I. 658 1 perinde ac ipfam redderent vrinam ; quippe A deeft in femine fpiritus ille feruidus , qui dum proteruè micat , impetumque facit , membra titillat, pruriginem excitat , amoris dulcedinem creat . Verùm de his infra, vbi de voluptate Venerea ex profeffo Tractatum efficimus. - Simili modo fi contingat femen produci impensè calidum , & acre ob feruidiorem vaforum intemperiem , non modo infœcundum prodit , citraque mulcedinem funditur ; verùm trifti quoque fenfatione coeuntem afficit, dumque emittitur, vrit , mordicat , vlceratque interdum . Sæpius illuftris viri curationi adfui, qui temperamento alioquin atrabilari , renibus in primis feruidioribus præditus , quotiefcunque in fomno polluitur in ipfa glande , ac præ- B putio vlcufcula tamquam caries Gallicas incurrit ; adeò vt illicò fiat opus loturis , vnguentis , tutia , & aliquando etiam præcipiLato occurrere , perduratque exæfio interdum plus duodecim dierum fpatio Quin aliquot ante annos deteriora ab onirogmo inurebantur vlcera; fed refrigerante dieta, medicamentis varijs , & in primis aquæ Nucerine hauftu copiofo , duobus annis in æftate fucceffiuè repetito , feminis feruefcentia , & acrimonia plurimum fedata eft . Simili modo a ferofa , putridaque colluuie , alijsqué omnibus excrementis genituræ commixtis cacofpermia produci folet . Demum aliud in femine vitium continge- C re poteft , fumma nimirum craffities , ac tenacitas, fine dicas coagulatio , ob quam è fuis meatibus exilire , ac deftillare nequit ; vnde contingit , vt nonnulli in aphrodifio polemo , quamuis diu , ac ftrenuè agant , nihil tamen genituræ effundant , quemadmodum in 3. libro edocuimus . Oritur verò huiufmodi feminis concretio non à congelatione , vt aliqui perperam exiftimarunt ; nequit enim in viuente, corpore, inque calida genitalium regione humor vndique fpiritibus turgens algere . At à præcipua quadam vaforum virtute coagulati fiue à feruida eorundem , ficciffimaque intemperie, qua refolutis genitura humidioribus partibus crailiores ad modum grandinis contipentur; quamobrem cùm in Venereo tripudio huiufmodi genitura fundi , & liquari non valeat , concubitus peragi nequit , fed fterilis eft labor, fruftraque vomere predium mulicbre reuoluitur . D CAPVT XXI. De feminum ferijs, atque de eorundem Orco Hippocratico . H AVD femper femina, fœcunda licet exiftant , Generationum obeuntmunia; Silent interdum, & in proprijs diuerforijs feriantur, donec opportuna prolificandi fuppeditetur occafio, ac tamquam ex Orco euocentur ad Iouem . Ita conftat , non femper bruta in Genium âc Venerem propendere ; fed certis quibufdam temporibus, ac vere potiffimum pleraque ad generationem declinare ; eo quia reliquis temporibus eorum genituræ tamquam fopita quiefcunt , neque e fuis tenebris in lucem prodire glifcunt, aut ab ocio ad negocium fufcitari. At verò dum genefeos tempus adeft , expergifcuntur, turgent , efferuefcunt, fpumant , exitumque celerrimum quærunt, vt noua fobole naturæ gremium impleant; 1

Irritata tument locafemine,fitque voluntàs Eijcere id, quofe contendit dira libido . Lucretius libro 4. canebat: Audiamus Ariſtotelem 5, de hiftoria animalium italoquentem : Tempora autem coitus deferipta, & atates certas ad Venerem fingulis animalium natura fixit , & statuit . Ergo plurimorum animantium natura vult quidem rem Veneream per id tempus , cùmbyemis ceffante fauitia , ætatis clementia oritur quodfanè tempus venis eft, quo plurima, & volatilia, &pedestrianatantia ad coitum excitantur : Sed funt quæ per autumnum etiam , & byemem coeant , atque pariant: vt nonnulla cum aquatilium tum vólucrum genera . " Id ipfum in cerealibus luculentiùs apparet, que fi fortè intempeftiuè iaciantur in agros diù fepulta iacent, nullam agunt motionem , torpent , & in proprio abyflo ociantur folitaria. Verùm non ita citòcongruam Cæli , terræque nancifcuntur occafionem , quod pulſo fopore excita refurgunt , quafi fermento tuberant , fufque deque motione facta locupletiffima fegete campos latificant.Quod fanè multo euidentiùs in plantis fponte nafcentibus perfpicitur: nam in fumma hyeme , ybi nam tot herbarum, fruticumquefeminia, quæ prata, &fyluas ornabant ? Nunquid periere ? nequaquam; Iam enim paulo fupra illa omnia perennitati confecrauimus . Igitur filent , & fuo in Orco tamquam delitefcentiaftupent , donec aduentante Fauonio , ac fœcundante cœlitus imbre actutum euocantur, ac fœliciffi . Tt ma " 659 Geneanthropeia Lib.V.Tra&.I. 660 ma propagine vniuerfam campeftriam ditant, [ A Hunc feminum orgafmum ex aduentante Fauonio defcripfit etiam egregiè Lucretius primo fuo de rerum natura in ipfo exordio ad Venerem , vbi hæc . Nam fimul ac species patefacta eft verna diei, Et referata viget genitabilis aura Fauoni; Aerieprimum volucres te , diua , tuumque Significant initum perculfa corda tuavi. Inde fera, pecudes perfultant pabula lata, Et rapidos tranant amnes : ita capta Lepore . Illecebrifque tuis omnis natura animantam Te fequitur cupidè , quò quamque induce- B re pergis ; Denique per maria , ac montes , fluuiofque rapaces, Frondiferasque domos auium, camposque virentes Omnibus incutiens blandum per pectora amorem , Efficis , vt cupidè generatim fecla propagent. Ita Deus omnifator cun&tis generationibusfua præfcripfit tempora , ac prædeftinationes, vt loquuntur Hermetici ; ideoque femina modò prolificant , modò fuis abftrufa conceptaculis vacant ab omni opere , Hanc feminum viciffitudinem vocant nonnulli fluxum, &refluxum , neque incongruè: fluunt enim , cùmfuas explicant vires , &in hanc mundi fcenam promulgantur: refluunt, dum arefcente fobole fe ipfa colligunt ; vt ideo generatio nihil aliud effe videatur, quàm feminum augmentatio , & explendefcentia ; corruptio nihil aliud , quàm eorundem imminutio, & obfcuratio . Quò pertinct illud fapientiflimi noftri Hippocratis primo de Dieta : Nibil fit , quod prius non erat, neque quicquam perit, fedpermixta, & difcreta alterantur . Homines verò apinantur , boc ex Orco in lucem auAum generari; illud verò ex luce in Orcum imminutum perire , atque corrumpi . Sedlectoris animumaudire glifccntem video, quid fit Hippocraticus Orcus, ad quem feminales virtutes refunduntur , quando corpora, quibus inerant, corrumpuntur , ac diffoluuntur. Dicam paucis , effe materiam fiue fubieAum improportionatum, in quo recipiuntur. ac tamquam in obfcuro carcere defides continentur ( Orcus enim obfcuritatem fonat ) omni earum poteftate , ac fœcunditatis ener gia præſtricta , donec difpofita , ac ritè præparata alia materia illam fibi in propriam adiungant, cum qua deinceps explendefcant , atque loui,hoc eft natura officio , luci , ac mundi theatroreddantur cumfohole confpicua . Neс D que abfonum alicui videatur, feminalem formam, feu virtutem extra fuamfphęram vagari , & in aliena materia obfcuram , & ociofam cunctando feruari ; quandoquidem & poflunt formæ fubftantiales , & animæ ipfæ in extraneo fubiecto , tamquam in vafe contineri, abfque eo quod formæ vel minimo fungantur munere , vt fentit in fuode fpontaneo viuentum Ortu opulentiffimus noftri feculi Phyfiographus Licetus ; non erit abfurdum , feminales virtutes, quæ ad rerum perennitatem deftinantur , in locis , ac fubie&is alienis ad tempus fequeftrari. Itanimirum decidit interdum, ex arbore proxima in ftagnum, cœnofamque paludem vel pomum , vel amygdala , vel fimile quicquam, vbinon multòpoft putrefcit, fitq; cor poris diffolutio . Attamen non iccircò feminalis ratio , ac dynamis perit , fed in putredine delitefcit, ac cœno tamquam in Orcoabfconditur; donec reuoluto ftagno , & reficcata palude, lutulenta materia in agrum fortè translata , nouum fibi corpus ex conuenienti materiafabricat , indequefobolefcit admirante agricola , quod,nemineferente målus , vel amygdalus fuo in prædio exortæ fuerint . Ita quoque naturæ ftudiofi tradunt , poffe exoticarum plantarum fi femina defint , haberifobolem, fi ea rum radice , vel frutice exuftis , mox cineres in optimam terram proijciantur. CAPVT XXII De feminum vtriufque fexus harmonia , fiue confona ad conceptionem temperie. N ON femperfecunda Venus , fit eius interdum fterilis voluptas, quamuis vtrinque , a viro fcilicet, & muliere læta, &vberrima iaciantur femina; vnde mœfti cójuges iniquam deplorant filioru orbitatem, atqueinde diuine maledictionis exhorrentes fupplicium ad numina ipfa precibus, & altaribus confugiunt fupplices, tamquam fterilitas ab ijs , non a proprio feminum vitio, ac diffonantiaimmittatur . Quod tamen redarguit Phyfiopfaltes 4. de natura his metris . Nee diuina fatum genitalem numina cuiquam Abfièrrent , pater a natis ne dulcibus vnquam Appelletur , auum : vt Sterili Venere exigas Quod plerique putant, és multo fangui- ne masti Confperguntaras , adolentque altaria donis, Vtgrauidas reddant vxores femine largo. Ne- ! 661 Geneanthropeix Lib.V.Tract.I, 662 1

• .

Nequicquam Diuum numen , fortesque slikve fatigant Nam steriles nimium craffo funtfemine partime, Et liquido prater iuftum , tenuique viciſſimon 93 ...Tenue locis quia non potis est affigere adbafum. &c. A Atqui tametfi maris, & fœminægenituranullointerdum crimine detineatur, infructuosè tamen funditurabvtroque, non ob aliam caufam, nifi quia manifeftis, vel occultis qualitatibus mutuò non conuenit , atque adeò inter vtramque diffonantia, & quædam intercedit antipathia. Nimirum cùm viri femen intra vterum infufum muliebri femine pro alimento indi- B geat, fi inter ipfa amicafodalitas , & harmonia interueniat , conceptio fœliciter cedit : Si verò ex arcana difpathia, aliaue manifefta difcrepan tia diffideant inuicem , licet per fe , &feiunctim mas,&fœmina fecundi exiftant, commixti tamennunquam generabunt, fed perpetuò morebuntimproles . , cigina aj h J ris noluit Hippocrates proftituere . Eandem infuperharmoniam explicantfuis vocibus Hermeticidicentes: Progredientia femina ad legis imperiumfignaturas , qualitates , quantitates in generationis liturgia proferent , fi aliorum feminum confluentium tincturis , &impreffionibus non prapediantur , ficuti compotes erunt.

" Cæterùm nihil aliud Hippocratis eft harmo nia, quamfeminum confonantia , & familiaris focietas : nihil aliud mutare regionem , quam è proprijs meatibus in vterum ambo influere ; nihil demum aliud tres haberefymphonias, nifi quodvtriufquefemen fit proportionatum, congruum , &fufficientem in vtero fanguinem adinueniant, necnon confentaneum nutrimentum obtineant . Quam præclariffimam do&rinam Paracelfice militiæ Profeffores explicantes appellant primam fymphoniam feminalem tinturam, vitale principium, balfamum, mumiam, radicem Secundam corporum principia , vtpote fulphur , mercurium , falem : Tertiam elementa his principijs confona. Qua in re con. tineri non poffum , quin Petri illius Dani profundæ fcientia uiri , & auctoris ut paucis noti, ita a paucioribus intelle&ti uerba ex idea Medicine Philofophicę in Hippocratice fententie elucidationem afcribam; ita ergo tamquam e tripode Sybilla : Semina enim in Generationibus ab vnitate labentia partes tanquam numeros, & fonos ordinata progreffione produ cunt, elementa conftituunt , ac corporum principia , numeris antea in fcientia definita: quefi confentanea fuerint , harmoniam , mixtionem , proportionem , & confonantiam efficient confonantiam dico ex tribus debitè confluentibus constantem fcilicet feminali tinctura , elementis , & corporum principijs . Hec enim ad mixtionem confpirare antea oftendimus . Nec eft olla particula corporis quamuis minimi , in qua tres dicte barmonie concentum non effi ciant; requiritur enim feminalis tinctura, balfamus, mumia , radix , vitale principium , fi communi vita frui , fi toti & cæteris particulis confpirare , ac confluere oportet : requiruncorporum principia : boc eft Sulphur, Sal, Mercurius,fignaturisfuis ornita, Si proprium ac peculiare officium abfoluere tenentur ; requi runtur elementa principijs confentanea, & do mefticafi nutriri , viuere , incrementaque fu mere vnicuique natura lege iniunctum est . Plura ex Theophrafto afferrem , fed vereor obfcuritatem , & ne fortè plus nimium chimicus audiam,. Hanc feminum harmoniam Ariftoteles 4. de generatione animalium cap. 2. appellat moderationem; lubet interim textum apponere, namque ad rem noftram bafilicè facit . Nam omnia, que velnatura, vel arte efficiuntur ratione ali quafunt: calor autem fi valde fuperat , exiccat humorem: fimultum deficit , non concernit, fed medÿj rationem ad rem condendam feruari requiritur . Alioquin vt in ijs , que igne coquuntur , plus ignis deurit , minus non coquit, ac euenit vtrinque, ne quod agitur perficiatur . Sic in coitu maris , & fœmine moderatione opus est. Hinc multis tum maribus , tum fœminis euenit, vt coniundli inter fe nequeant genera re, difiunéti queant ; quodidem 7. de hiftoria animalium cap. 6. repetit . Sed multò ante omnifcius Hippocrates primo illo myfterijs refertiffimo libro de Dieta hanc eandem fenten tiam obfcuriori fermone exarauerat his verbis de fimilibus loquens : Corruptio omnibus mutuò interfe eft maiori à minore , & minori à maiore , & augefcit maius à minore , &c. Attur pluribus adhuc eandem profequens harmoniam Præceptor eodem loco hæc protulit : Postquam veròregionem permutauerint , & naElifuerintharmoniam rectè habentem fymphonias tres , comprehenfim penetrantes per omnia viuunt, & augefcunt ÿfdem , quibus etiam antea . Si verò harmonias non aẞecuti fuerint , neque grauia acutis confona fiant , primafym· phoniaperit. Et fi etiam fecunda generetur , propterea quod vnus per omnia corruptus , omnistonus vanus eft : Non enim conuentum babuerint , fed tranfitio fit ex maiore ad minus antedeftinatumfatum . Profunda fanè doctrina obfcuriortamen, quoniam naturæ thefauD . Hanc ipfam feminum harmoniam non ignorauit Lucretius , fed graphicè illam defcripfit libro 4. vbi illa . Nam multum barmonia Veneris differre videntur , Atque alias alij complent magis , ex alÿſque Tt 2 Su- 663 Gencanthropeia Lib V.Trac I. 664 Sufcipiunt alia pondus magis inque gra- A uefcunt. Et multa fteriles bymenais ante fuerunt Pluribus, & nacta poftfunt tamen unde puellos Sufcipere , & partu poffent ditefcere dulci; Et quibus ante domi fœcunda fape nequiffent Vxores parere , inuenta eft illi quoque compar Natura , vt poffent natis munire fene Etam Vfque adeo magni refert, vtfemina poffint Seminibus commifceri genitaliter apta Craßaque conueniant liquidis , & liquida craffis. Denique illud perorare lubet , feminum hanc harmoniam fi defit, nulla medicinæ opera pa rari poffe , folumque ab etate , atque a natu ra ipfa beneficium expectandum effe ; fiquidem non rarò euenit in fexu prefertim fœmineo utque iniuuenta concipere nequierat, in maturiori etate fœcundior euaderet , uel e contra, facta uidelicet in génitura mutatione ; quod fcriptis tradere non abftinuit Ariftoteles 7. de hiftor. animal. cap. 6. ubific : Aetatis etiamratione immutantur , vt iuuenes interfefœminas 4 TRACTATVS generent, feniores fatli mares, autcontra . Ratio quoquegenerandi omnino difcrimenboc idem recipit , vt iuuenes nibilprocreent , feniores iam incipiant generare : aut e contra ut qui antepof fent, nibilpoffint fœtificare . Illud in calce , lector, te monitum uelim, ne feminum hane harmoniam unifonam exiftimes, ita ut uirili pręcalido femini muliebre equè calidumäffociari debeat, frigidiori frigi@fusyatque ita in ceteris omnibus qualitatibus compar; uerumperfecta harmonia illa cenfenda erit, que ex inequalibus tonis , confonantibus tamen efficitur, ut fi frigidiorl calidius admifceatur, humidiori ficcius; quod eodem libro de Dięta ita bafilicè expreffit Hippocrates. Quodbumidiffimum Beftin igne , & ficciffimum inaquafi in corpore temperamentum acceperint, fapientiffima funt. Hoc eft plenagenerationis architectura, atque fcientia prepollent : Perpendantur amabo fenis myfteriofa verba . Et hinc accidit, quod mulier huicfociata uiro nequaquam concipit,alteriiun- &aftatim impletur; uel contra queanteu numerofa prole foecunda in primis nuptis extiterat, ad fecunda uota tranfiens omnino fteffefcit . Tantifacienda eft in coniugijs celebrandis diſpar fed confona qualitatum in feminibus harmonia sifted n SECVNDVS. De morbofo , &inuito genitura effluuio , acprimum de Nocturnis pollutionibus . PRAELOVI V M OE LIBES, & cafti viri quamuis diurnis renuncient Veneris illecebris , nocturnas tamen illufiones , & impudica phantafmata vix effugiunt . Quamobrem hi intemeratum vt valeant feruare corpus ; quique viribus exiftunt imbecilles, pollutionum euadere queant noxam, de his , alijfque feminis inuoluntarijs effufionibus agendum cenfui; eo præfertim libentiùs , quo affectiones huiufmodi generationis liturgie incommodant ; fiquidem ex frequentatis effluuijs ipfum fterilefcit femen, calore , & fpiritibus defraudatum ; præterquam quod nobiliffimæ creaturæ feminariumdifperdi abfurdum eft, ne dicam impium, & facrilegum . Quo miſtério , vt arbitror, in facris litteris tam profanum habebatur feminis effluuium , vt qui co detinebatur ,àtemplo non magis, quàm abhumano confortio arceretur. 4 1 C CAPVT II.

Quidfit , &quomodo fiat nocturnapollutio . D ICTATOR nofter Hippocrates libro illo de Genitura laconicè nimis , & quafi per tranfennam, vt aiunt, Venerea fomnia, feu nocturnas pollutiones defcribit his verbis: Etfanè qui fomnia Venerea habent , propterea per fomnum genituram effundunt , cùmbumidum in corpore diffufum, & calfactum fuerit , & fiue ex laboDre, fiue alia quapiam re fpumuerit, dum abipfo fecernitur , coitus imaginem repræfentat . Quibus verbis profectò auctor ipfe latenter infinua re videtur , quòd ficuti biliofus humor arma, litigia , clades , ac certamina reprefentat in fomno: melancholicus vmbras, funera , mortem, lachrymas pituitofus flumina , mare , pluuias , balnea : fanguis hortos, rofas , tripudia , cantus , & fimilia ; ita femen vel copia flu- 66 Geneanthropeir Lib. V.Tra& II. 666 or ات a T • Auctuans, vel commotum , & calore fpumans rei Aphrodifia dormienti referat imaginem.j Præclara doctrina quidem, fed quæ tamen ad amuffimrem non delineat; pluribus ergo dilucidanda erit, àpoliutionis definitione facto aufpicio. A , tionis vir Hollerius . de morbis internis capite de hemorrhoidibus in fcholijs prędoctè fcriptum reliquit , eos qui harum venarum fluxione intempeftiuè curantur, obfcenis infomnijs vexari. Porrò nocturna pollutio , quæ Græco nomine ὀνειρωγμὸς , fiue όνειρογόνος dicitur , eft nodurna illa hominis illufio , qua femen , ac fi concumberet, non fine eximia delectatione , & aphrodifio dulcore dormiens effundit . Huiufmodi autem illufio tripliciter contingere poteft , naturaliter , morbosè , ac Dæmonis altu , præftigioque ; vt ideo Plato , qui fomnia cun- &a Dæmonibus in Sympofio afcribit , à veritaze paulò recefferit . De poftrema hac illufio- B ne fit fatis dixiffe , illam à cacodamone media- -tè , vel immediatè accidere poffe . Immediatè aduenit , cùm nefarius ille , & impuriffimusAf modeus viros cœlibes , omnisque prorfus corruptionis extorres, itemque virgines intemeratas noctu laruata facie incubi, velfuccubifpecie inuadit , atque imaginationi , vel ipfis oculis Venereas offert obfcænitates; adeovt natu- -ra infirma ob infitum vellicantem fomitem impoters quafi reddita voluptati cedat , ac geenituram emittat, Ita infame illud , ac putidum monftrum dumnequitinterdiu virginitatis candorem profternere , audet no&tu , & fæpè cor- • pus ( quia nequit animum ) commaculare conatur . Mediatè autem accidit pollutio per Sa- C tanica inftrumenta , Erebique miniftros . Proh fcelus ! Reperti funt Plutonici viri , necron -Stygiæ mulieres , quæ interdiu folo intuitu, ob -fcura quædam murmurante lingua : no&u decantatis quibufdam abftrufis verbis , lumine, accenfo, vel præfentes, vel diftantes , feu vigiles, feu fomno fepultos homines in pollutionem demergerent . Hem cur de Calo filet ignis , filterrenus non vrit ! fed procul à no- ·bis magica præftigia exulant , inque Cocytum execrandum abeant . Verùm naturaliter accidit feminis nocturna profufio, vel ex plenitudine , velimaginariò ex præmeditatis Veneris amplexibus , aut ex obfcenis iconibus , impuris cantilenis, fabellisque, & afotarum rerum lectione . Ex plenitudine quidem, dum natura oppreffa onere farcinam genitalis humoris: deponere curat ; idque faciliùs multò in fomnopræftare poteft , quo, fopitis fenfibus , calor vniuerfus ad interna refunditur . Sic frequentiffimè religiofis accidit viris , & ijs , qui, cùm re Venereaaffueti forent vti , abftinuere diu . Simili modofuppreffe hemorrhoides poft temporis diuturnitatem geniturę lapfui prębent anfam ; namque ab illarum ftegnofi plethoricè , & cacochymè fimul feminalia vafa repleri poffunt ; repleta leuinegotio femen euomere. Hinc magnę erudiD Imaginario autem contingit onirogonos , quia mens, que nunquam obdormifcit, fed in ipfa fenfuum quiete vagatur magis , ea cuncta in fomnis retractat , que inter diu per fenfibiles potentias haufit; ideoque non ab re fom. nium definitum àquodam fuit. Diurnarum cognitionum reuolutio . Huc accedat Sapientif fimus Hippocrates, fermonemque noftrum fua doctrina fulciat ; is profectò libello de infomnijs ita fcriptum reliquit : Anima enim vigilat , & quum quidem corpori inferuit, in multas partes diftributa , non fui iuris est , fed partem aliquam fingulis corporis partibus , fiue fenfibus diftribuit , auditui , vifui , tactui , greffui , actioni , & omni corporisfacultati . Ipfa autem anime cogitatio fui iuris non est.. Quum autem corpus quiefcit , anima in motų est, & corporis partes perreptans domumfuam gubernat , & omnes corporis actiones ipfa per ficit . Nam corpus dormiens nonfentit , ipfa verò vigilans cognofcit , ac vifibilia videt , & audibilia audit, vadit , tangit, tristatur,animaduertit; in fummaquæcunque corporis , aut anima munia, ea omnia anima ipfa infomnis obit. Hactenus lippocrates , à quo nil difcrepat Ariftoteles 2. Ethicorum capite 13. vbi allerit, ea queagitur interdiu, in noctereuolui;quod luculentiùs adhuc edifterit Problem. fe&tione, 3c. problemate 13. vbi hęc exarata legimus . Quapropter ea maximè fomniamus , que agi mus , aut acturifumus , aut volumus ; de bis enimmaximè cogitationes imaginationesque obueniunt , & qui instructi virtutibusfunt , meliora fomnia vident, quodetiam vigilantes meliora animaduertunt. Qui deterius velanimo, vel corpore funt affecti , deteriora concipiunt, quippe cum affectio corporis faciat in fomnivifionem; kominis enim morbo laborantis propofita quoque animi vitiofa funt , atque etiam propter corporis perturbationem animus quiecere nequit . Ariftoteli fubfcribit Galenus de dignotione ex infomnijs , vbific : Videtur enim in fomnis anima in corporis profundum ingref Ja , & ab externis fenfilibus digreßa affectio nem , quaincorpore eft , fentire, atque eorum omnium, que appetit tamquam iam prafentium vifa concipere . Vnde meritò Lucretius 4. de natura • Infomnis eadem plerofque videmus obire, Caufidicos caufas agere, & componere leges: Induperatores pugnare , & pralia obire; Nautas contractum cum ventis degere bellum , Et 667 Geneanthropeia Lib.V.Tra&.II. 668 Et quo quifqueferè Studiodefunctus ad- A baret, Aut quibus in rebus muitumfumus ante morati Senfit idem Apuleius in Afino , itemque Claudianus in præfatione fexti libri de Confulatu Honorij; confirmatque ritè Seneca in O&auia his modulis : Quacunque mentis agitat infeftus vigor, Ea per quietem facer, &arcanus refert Veloxquefenfus Quid ergo fi obfcenarum imaginum cara- &teres in phantafia , veluti prælo excuffi noctu percurrant , & aphrodifiæ illufionis præbeant anfam ? Hac de caufa D. Bernardus fratres de B monte hortabatur , vt ituri dormitum imaginatione reuoluerent fancta quæpiam , vt his in fomno etiam delectari poffent ; iuuat afcribere verba: Iturus in fomnam aliquid tecum defer inmemoria, & cogitatione , in quo placidè obdormias , quod etiam fomniare iuuet . Sic tibi nox vt dies illuminatur , &nox illuminatio tua in delicijs tuis , &c. Porrò imaginatio inferioribus.cunctis potentijs imperat ; adeò vt quantumuis quifque fenfibusfolutus alto fepeliatur fopore , fpiritus tamen excitare , humores agitare , expultricem irritare , femen acuere , fluxile parare , ac tandem foras protrudere valeat . Huc mehercle appofitè collimat illud Lyrici vatis in Satyris C Hic ego mendacem ftultiffimus vfquepuellam Ad mediam noctem expecto ; fomnus tamen aufert Intentum Veneri ; tum immundo fomnia vifu Nocturnam veftem maculant , ventremque Supernum 2 " Morbificè tandem feminis in fomnis effufio contingit, vel ex ipfius mala qualitate, vel ex renum imbecillitate , feu inflammatione aut etiam vaforum debili retentrice , Nempè quotiefcunque femen acre nimis redditur , ferofum, & bili permixtum naturam facilè ad expulfionem D irritat . Si vafafpermatica imbecilla reddantur, genituram continere nequeunt; Si renes phlogofi corripiantur , fuo eftu humores accerfunt , ipfamque genitutam infimul feruidiorem efficiunt ; quò fit , vt facultas expultrix excitetur , retentrix labefactetur . Atque hæ omninofunt caufæ , quibus overgwyμos contingere folet . Neque fanè abominabilis duntaxat , ac foeda paffio iftec cenferi debet , verùm etiam humanæfaluti , ac robori fummopere infenfa , quando totius corporis confumptio, fyntexis , atque hectica febris inde originari folent ; quod inferius pluribus oftendemus . CAPVT II Proponuntur , ac foluuntur infimul varia , feituque digna problemata ad nocturnas feminis fufiones pertinentia. C L ..... VR nocturna pollutio impendio magis debilitat , quam fi fpontè coeatur ? an id ex eo contingat, quòd longe major feminis copia infomno , quam in voluntaria , ac vigili Venere profunditur? Siquidem fopitis fenfibus tota natura cum fpirituum fatellitio ad intima fefe colligit: calor vniuerfus ad vifcera refunditur ; quò fit , vt cum feminis vbertate largiores demittantur fpiritus , in quibus vite robur , & membrarum confiftit lacertus . vibon Pet e . suni ain C 11. • Vr maior voluptas delinit in fomno Ve. nereo , quam in vigili concubitu ? Ex eadem prorfus caufa prouenire , arbitrandum eft; Spiritus enim omnes cum in fomno penitus congregentur , vniuerfi ad aphrodifiam fœdationem collimant . Atinterdiu in varias diftrapotentijs famulantur; Atque hæc ipfa infuper huntur partes; fenfibus namque , cæterifque ratio eft, curfacilius in fomno , fpatioque temporis breuiori femen ipfum effundatur; quin extitere nonnulli , qui femen coeuntes emittere nulla ratione poffent ; in fomnis verò abun- dè extruderent, th A AIFI. Nmulieres veluti viri polluanturin fomno? Vtique non eft inficiandum , cùm ipfa patam edoceat experientia , cui præterea Ariftotelis accedit auctoritas 10. de hiftoria animal. cap. 8. vbi fic legitur : Quin etiam mulieres in fomnis effundunt , atque his post fomniationem eadem affectiones folent contindißolutio fane, poft coitum cum viro ipfis accidunt . Ouidius que etiam quoque Byblim defcribit, quæ in fomnis non fine obfcenarum partium odaxifmo Venereo phantafmate refoluebatur ; fic ille : Byblis in exemplo cft ; placida refoluta J quiete , Sape videt, quod amat ; vifa est quoque ungere amanti . Corpus, erubuit quamuis fopitaiaceret . Somnus abit: filet illa diu , repetitque quietis Ipfa fuafpeciem ; dubiaque ita mente profatur ; Me miferam tacite quid vult fibi mentis imago? Et • 669 Geneanthropeia Lib.V.Tra&t. II. 670 1 Et paulòpoft fubiungit , Q Teftis abeft fomno , nec abeft imitata voluptas ; Prob Venus,& tenera volucer cum matre Cupido . Gaudia quanta tuli ! quàm me manifesta libido Contigit vt iacui totis refoluta medullis. IV. Væres , an bruta etiam in fomno genituram aliquando eijciant ? His quoque pollutionem contingere probabile eft; rariùs tamen, cùm obcorporis denfitatem , tum etiam ob fimplicem , frigidumque victum , necnon ex duro accubitu nullis mollito ftratis , omnique Coeli patente iniurię . Confirmatur ex eo, quòd bruta etiam fomniant, vt canes , oues, equi, cæteraque viuipara, fi Plinio fides eft , qui quidem opinionem mutuatus eft ab Ariftotele 4. de hiftoria animal. cap. 10. vbi hęc habentur. Item fomniare non folumhomines, fed etiam canes , palàm atque etiamoues, & capras, denique genus qua drupedum, idemque animalis fœcundum . Id quod Lucretius Naturę vnicus modulator 4. fui operis non pręterijt: concinit namque. Non bomines folum, fed verè animalia_ cuncta Quippe videbis equos fortes cùm mem- bra iacebunt Infomnisfudare tamen, fpirareque fæpe , Et quafi depalmis fummas contendere vires; A femper infomnient , rarò pollutionem fubire, id quod infinuauit Ariftoteles Problematum feat. 10, vbi exprofeffo quæftionem agitans ita fcripferat : Cur cæteris animantibus partim nunquam profufio feminis perfomnum incidere folet, partimrarò ? Vtrum quòd nullum, bomine excepto, refupinum cubare confueuit : nul lum autem nifi refupinumfemen profundere poteft ? An quòd cateranon pariter vthomines fomniant : feminis autem per quietem illa profufio non nifi cùm imaginatione fieri poteft . At illud Ariftotelis æquo animo recipere nequeo, nimirum non nifi refupino corpore inuitam pollutionem contingere poffe ; fiquidem & prono, & in latera iacenti quàm fæpiffimè Betiam accidit; quinimo noui ego iuuenes , qui refupinè jacentes genituram nunquam effundebant, prono verò corpore cubantes illicò , & facillimè feminis effufionem agebant . V. Vr ebrijnocturnis pollutionibus non tentantur ? An quorum potentiæ vigilia fopita , actorpida funt præ mero , multò magis accedente fomno foporentur, & obdormifcant ? Quocirca cùm temulenti fint veluti ecftatici , nihil mirum fi hebetes , ac prorfus ociofas potentias habeant , Diximus alibi quod vnum e remedijs amoris apud Ouidium eft , vfque ad ebrietatem bibere ; quo pacto amans fit alius a fe ipfo , cunctaque obliuifcitur mero demerfus animus. Hinc 2. de legibus Plato non iniuria vino interdicebat coniuges, cùm generationi daturi erant aperam . Cape . Ae nulli penitus interdiù vinum concederem , nifi exercitationis corporea , morborumque caxboc potu opus fuerit ; neque etiam nocle viro vel mulieri , quando liberis operam dare volunt . fic ille . Tuncquaficarceribus patefactis fæpè quiete Venatumque canes , in mollifæpè quiete Jallant crura tamen fubito , vocefquefa repente Mittunt , & crebras reducunt naribus aures, Vt vefligia fi teneant inuenta ferarum , Expergefaclique fequuntur inania fæpè Ceruorum fimulachra fuga quafi dedita cernant, Donec difcuffis redeant erroribus adfe .. Quin etiam ipfas volucres, & ouiparas fomniare Lucretius cenfuit , quod incertum effe dicebat Plinius in fine decimi libri ; ideoque fubiungit ille . At D V I. .: CV in,& rariùs polluamur in fomão ? An Vr proni decumbentes difficiliùs ut pluquia renes , &fpinalis medulla , e quibus præcipuè genitura deftillat , Hippocrate arbitro, haud ita excalefiunt, dum proni accubamuagi Etenim fupra dorfum iacenti renes ilicet d æftuant , quibus recalefcentibus libidinis fpumat humor. Vr VII. As varia fugiunt volucres , pinnifque CV facilius otrogonon patiatur , quince, repente Sollicitant Diuum nocturno tempore lucos Accipitresfomnoin leni fipraliapugnafque Edere funt perfectantes , vifaeque vo- lantes. Si bruta igitur fomniant , varijfque iactantur phantafmatibus, cur faltem quo tempore in Genium ruunt , Venereas nonfomnien t illecebras, fundantque infimul pruritiuum femen ? Certum quidem eft, bruta eadem cùm non natus decubuerit , quam pleno ventre, & crapulatus potius obdormierit ? An quia inedia fpiritus reddit acutiores , meatusque liberos magis , expeditos , ac peruios ; crapula contra fpiritus hebetiores , nec non poros ipfos infractos, & obftructos . Fit ideo , vt qui ventrem cibis onerarunt , veluti impotentes abdomine diftento iaceant ; & quodplus eft, omni pr nè primi fenforij phantafmate careant ob crafforum vaporum vbertatem , mentem vniuer- 1 fam 671 Geneanthropeix Lib. V Tract. II. 672 fam caligine obruentium. Atquivacuofunt cor- A pore, imaginatricem facultatem depuratam feruant, & cunctas alias naturales potentias integras obtinent , omnique oppreffione exolutas. Viros noui , qui nocte ieiunium fubfequente vix vnquam pollutionem euadebant ; quam tamen vt effugerent , opulentiori ientaculo fibi vefpere indulgebant, › VIII, C Vr tranfacta potius media nocte , quàm ante fopita corpora polluuntur ? An quia poft mediam noctem cibus defcendit , nec natura admodum ad coctionem diftrahitur ; quamobrem feminis effufioni liberior ceditur facultas , ante ipfam verò mediam noctem cibis gra-j uatanatura pepfim totis molitur viribus ? Ni B fortè cum Aftrologis afferere placeat , poſt mediam noctem dominari fanguinem, & cum remeante Sole vitales quoque fpiritus excitari , quorum beneficio vniuerfum corpus calidius redditur . C I X. Vrqui nocturnam fœdationem perpeffifunt, manè plus nimium pallefcant , qui verò interdiu coiuerint , rubefcantpotius ? Humani corporis , & orbis centrum in fomno calor petit; quare non ita citò ad partes recurrit extimas, vt rofeo eafdem colore imbuat ; cùm præfertim, vt paulò fupra dicebamus , majorin fomnofpirituum jactura fiat . At in voluntaria clinopali , Venerisque fpontaneo polemo , præ C labore , genialique motu aduocatur etiam calor, & fanguis ad cutaneas partes ; vnde purpureus efflorefcit colorin vultu . Lux orca, tenebra 10- ui: lux loui, tenebre Orco . Magnus ille Medicorum Genius libro de dieta aiebat ; quod eft : Virtus , &lampas naturæ fi vigeat , ac fplendeat, intus, foris languefcit, &obfcuratur ; dum vigor in radice continetur , exolefcit frutex ; at cùm nimis luxuriat germen, tabefcit radix : dum aftuat in fuperficie terra , in penetralibus alget :dum riget in cute , in vifceribus calet. X; tief Vr interdum Veneris certamen in fomno compleri nonpoffe videtur ? An quia præ aliqua obftructione femen delabi , forasque exifire nequit? An quia virtus expultrix aliquo onerata pondere genitalem fuccum ejaculari nequit? An quia obfcænæ imagini haud prorfus phantafia inhæret , & obtemperat ? An verò, quiafemen ipfum nonfit epirrhoton , ideft fluxui facile , egeatque propterea , vt liquefcat maiori quodam conatu, ac Veneris tripudio ? X 1. Vr, qui præfertim fub dio calido exercentur,nocturnis vexentur illufionibus ? Quod labore fanguis attenuetur , fpiritus acuantur, lumbi incalefcant , meatus referentur ; quocirca pruriens femen & expultricem facultatem Jalacrem, &vias, e quibus effluat,meabiles habet. XII. Vr graciles frequentiùs quam obæfi polluantur ? An quia hi frigidiores exiftunt, feminalefque poros anguftiores obtinent; illi verò acutiorifanguine circumflui fint, necnon corpus ipfum magis euron ferant ? XIlI. Vr febre detenti , hectica præfertim crebriùs polluantur ? An quia febrilis omnis calorfemen acuit , renefque inflammat; heaticus verò folidis etiam particulis intrufus cunctas virtutes lædat , &in quandam exolutionem, ac fyntagma deducat? XIV. A N polluantur eunuchi ? Vtique polluuntur, fed modo imperfecto , vt imperfeaè Venerem exercere folent ; folumque tenuem ichorem , exilemque exprimunt. CAPVT III. De remedyjs nocturnarum pollutionum , tam fi a demonum illufione , quàm fi a caufa. naturali, & morbifica ortum ducant . I MPETIT adeo fæuè , & iugi. ter interdum nocturna Venus , vt multi in malum habitum, & cachexiam inde decidant, & morianturetiam . Operæpretium ideo eft potiffimas edocere medelas , vt corpus ab impura labe feruetur , & eiufdem faluti profpiciatur . Paucis ab hinc annis apud Sanctum Caffianum in ditione Magni Ducis , Hetruriæ , quò balneorum gratia concefferam , virum Romanum allocutusfum, qui balnea & ipfe petierat , & mihi retulit , fe qualibet no&te onirogmon pati , nec femel tantùm, fed bis quandoque ; neque potuiffe mille remediorum generibus ab ca feminis foeda colluuie liberari ; ideoque gracillimo erat habitu præditus , vultu pallido, aut potius fqualDlido , & quafi ad Acherontis ora deductus . Proh calamitatem , proh fœditatem ! Ex ordine igitur procedens , nocturnis illufionibus , quas Afmodeus vel mediatè , vel immediatè humano generi infligit , nil magis confert , quam fefe fpiritualibus , & facris munire auxilijs Signare fe figno Crucis, dum itur dormitum circa cordis , renumque regionem mirabiliterprodeft . Quod libro Cathemerinon Aurelius Prudentius ita metriculis monuit in hymno ante fomnum. Fac, cum vocantefomno Castum petis cubile Frontem, locumque cordis Cru1 673 Geneanthropeia Lib.V Tract.II. 674 Crucis figurafignes. Crux pellit omne crimen , Fugunt Crucem tenebræ : Tali dicatafigno Mensfluctuare nefcit . Procul, o procul vagantum Portentafomniorum, Procul efto peruicaci Praftigiator aftu. Otortuofe Serpenš ‚‹° Qui mille per meandros , Fraudefque flexuofas Agitas quietacorda . Difcede, Christus bic eft Hic Chriftus eft. Liquefce ; Signum quod ipfe nofti , Damnat tuam cateruam . Diuus Bafilius exaltat in hunc vfum verficulos illius hymni . Proculrecedant fomnia Et no&ium phantafmata , Hoftemque noftrum comprimens , Ne polluantur corpora . His porrò verficulis piè in vefpere recitatis noui, qui fe a nocturna Veneris exemit forditie, qua fæpiffimè polluebatur. Pari energia fuffulta eft Oratio illa itidem ante fomnum proferenda . Vre igne Sancti Spiritus renes noftros , & cor noftrum Domine, vt tibi cafto corpore feruiamus, & mundo corde placeamus . Rurfus Virginis Deiparæ facratiffimæ, &femper immaculatæ inuocatio præpotens eft auxilium ; illa namque puritatis mater , & caftitatis archetypus luridum demonem haudquaquam finit corpora temerare eorum, qui fub eius candoris vexillo militare cupiunt . Precum autem ad eandem plurimæ poffunt effe formulæ, illa tamen in primis confona . Virgo fingularis . Inter omnes mitis Nos culpisfolutos Mitesfac, & caftos Ajtanco concubitu , vt Paulus Æginas , Oribafius, & alij veteres confulunt , qui nocturnashas pollutiones Venere ipfa , quafi clauo clauum pellunt . Verùm id confilij ijs tantummodo inculcare fas eft , quibus impunè , &abfquevllo peccati crimine mulieribus adhærere permittitur . Tutius aufertur feminis vbertas ciborum , vinique paucitate ; vt enimfæpius decantauimus: B Sine Cerere ,& Baccho friget Venus . Sancti quippe Eremi patres hoc potiffimum antidoto intacta feruabant corpora, . Vnde, eft , quod nil magis ab Ecclefia quadragenario tempore ad fydera vfque tollitur, quàm ieiu . nium, de quo canit infolemnibus Miffe . Mentemeleuas , vitia comprimis . Aufertur infuper genitura copia fanguinis diminutione ; quare præfentaneum cenfetur auxilium eundem de vena cubiti affatim haurire; non fecus ac fomitis recalcitrantis igniculus , &carnis irritamenta pun&orijs difciplinis , quæ cruorem eliciant , deprimuntur , & extinguuntur . Abftinendum itaque à polychimis efculentis , opiparisque obfonijs, vti etiam à calidis omnibus , & geniture prolificis ceu bulbis, oftreaceis , capis , domefticis pipionibus , & fimilibus multis , de quibus fupra . Sed vinum cum primis abnegandum, quod veluti venenum id morbi genus fouet , nutrit ; illud perpetuò memoriarecolentes , quòd Venus ex myftica Cantiquorum theogonia indiffolubili vinculo ne &itur Libero patri , nec abfque huius confortio nimiuin illa audet . Sed hæc fatis loco fuo . Refrigerantes ergo deligantur cibi , & ad ficcum vergentes potius , pauci fucci, & molis minimę. Potus efto aqua hordei , vel oxalidos, uel frigidi alterius oleris , ut etiam chalibeata, cui fas erit immifceri & uinum Granatorum , & fuccum cythoniorum , uel etiam limonum . Motus modicus, & minimè uehe mens effe debet ; non per accliiia, minus per decliuia . Sit fomnus breuis , intercifus , & in. ftrato fimpliciter è paleis conflato, vel fuppofito coriaceo tegmento . Auferantur ab imaginatione uel minima Veneris phantaſmata : lafciuiores picturas, afotas imagines, & inhoneftas icones auertat oculus : lectiones geniales , libros eroticos, carmina fefcennina , & omnino uerba nil prætexta detre&ent aures : fueruntapud Celium Aurelianum, qui commendarent in Onirogono, ut urina diutius detineretur ; quatenus inde non tam profundus cogeretur fomnus , & feminalia uafa ab extenta uefica compreffa feminis exitum non permitterent. Rurfus & alij apud eundem digiti maioris ligaturam, ufque ad integrum dolorem fieriiubebant eo confilio , ut altior fomnus ar ceretur, & ex dolore phantafia in Veneream uoluptatem nequaquam folueretur . Atqui Adhuc ad rem facient , alicuius Sancte Vir- D ginis Zona fefe vincire : renes , & lumbosfacerdotis candida ftola obftringere . Sanctorum reliquias, facrafque puriffimæ Virginis Mariæ icones de collo fufpendere, nec non frequentiffimè facrofan&te Eucariftię facramentum adire. Cæterùm fuperftitiofa auxilia, quæ religionem redolere videntur , nullo pacto admittenda Sed modò ad naturalis pollutionis naturalia remedia conuerto calamum , Morbos omnes ex repletione inanitio fanat , Hippocrate , & experientia teftibus . Quamobrem cum pollutio naturaliter e feminis vbertate, ac plenitudine contingat vt plurimùm , hanc plethoriam cximere opus erit . Eximitur autem vel fpon Vu " utrum- 675 Geneanthropeia, Lib.V.Tract.II. 676 utrumque auxilium Celio non immeritò in A probatur. Placet eius apponere uerba : Ali qui veròconuenire dixerunt, etiammiclus dilationem tendere, ne frequenti officio caufa refricetur , & completa vefica fe fomno agrotantes dare , quoneque in altumfomnum venirefinan tur, &interceßu frequenti excitentur, quo vifa Venereavoluptatis , quefomno finguntur, a mittant, & extenta vefica feminales vias fibivicinas.comprimendo femen retineant . Alij maiorem digitumligandum , atque conftringendum forti fila , vel lino iußerunt , quo dolore interueniente altior arceatur fomnus, &neque animorumvifa inVeneream voluptatemfoluantur. Sedbac vtraque a nobis excludenda , &c. & humido , alijsque bili aduerfantibus , necnon humorum aliorum falacitati oppugnantibus , quorum hic haud eft opus longam recenfere feriem. Sanguis ad iecoris feruorem infringendum non femel tantum , fed repetitis vicibus , perque diuerfas corporis venas hauriendus erit ; femper enim impensè calidum hepar biliofæ , & falfuginofe complexioni iungitur . " Præterea corpus ab ichoribus, biliofisque, recrementis repurgare fedulò debemus caffia fiftula , fyrupo violaceo folutiuo , rofaceolaxatiuo , manna , tartaro , rhabarbaro, ele&uario Brofato cum decocto hordei, violarum , ac thamarindorum, & fimilibus , quæ cum bilem , tùm cæteros ichores mirificè ducunt. Validiora purgantia vt que calorem adaugent , abeant protinus. Alterantia verò erunt ex vfu val rij fyrupi frigida facultate pollentes, veluti é fucco boraginis , ex oxalide , cichorio , endiuia , plantagine , portulaca , coronopo , &fimilibus . Serum caprillum optimè depuratum cum fucco limonis , & infuper chalybeatum magnopere proficit , fi præfertim rutęfolium , vel agni cafti fuerit in eodem infuſum , &per multos dies adhibeatur , Simili modo ad rem faciunt conferuę e floribus cichorij , rofarum, violarum , boraginis , maluarum , nec non, etiam ex abfynthio pontico, quod bilem purgat , ac totum roborat corpus . Cæterùm vim plurimam infringendi libidinem , & reſtagnandi feminis impurum fluxum obtinet camphora , vel arbitrio Io. Baptiſte à Porta in Magia naturali; vfus eft dimidij Scri ptuli cum fucco limonum, vel etiam portiuncula caffie . Rutam redoleat aer, quiper nares, & os infpiratur; ex vi namque ficcatoria manifefta, & infuper occulta proprietate aduerfatur aphrodifie palestra . Lens cibus eft ritè conueniens ; reprimit namque libidinis ceftrum . Laduca & ipfa non minus feminis vbertatem, & caliditatem coercet, ideoque apud Pythagoricos eunuchus eadem nuncupatur , quòd homines frigidos , atque impotentes pe- C rinde , ac eunuchos reddat : quo myfterio pariter fabulati funt poetæ , vt ex Callimacho cernere datur, Venerem Adonidem fuum , ideft, fuam libidinem lactucis cooperuiffe in farcophago. Demum flatuofa cuncta vitanda erunt, Atqui hæc fatis dicta fint ad pollutionem auferendam , quæ non cacochymicè , fed plethoricè contingit. Poftremò nocturne pollutioni , quæ ex mala feminis qualitate, &morbofa vaforum intemperieaccidit, aduerfantia propalemus remedia . Omniumfanèdeterrimafeminis iwiggora , quæ exmorbocontingit, difficiliùs namque curatur, & fæpiùs ad malum habitum deducit miferos. Accidit autem præ materiali , vel immateriali difcrafia totius corporis , vel renum , atque adiacentium partium . Intemperies materia lis totius eft biliofa , velfalfa pituitofa , quęfe-l men' impurum, acre ,falfuginofum , & ichorofum gignunt, quibus omnibus qualitatibus na tura iugiterad expulfionem irritatur . Intemperiei fiat imbecillitas retentricis comes,propter quam non rarò pollutiones contingunt; ijs præfertim, qui Veneris ftudio intemperanter vacarunt ; cuius cenfus apud Platerum tertio obferuationum quidam legitur, qui ex frequen tato impenfiùs libidinis ludo eò deuenerat , vt licet abftineret, diu noctuque geniture colluuie fœdabatur. Curabitur huiufmodi intemperatura in primis viu contrario , puta frigido, 1 Poft lenempurgationem vtor ego fatis fœ liciter hoc iure . Sumatur veruecis caput , & in magnam ollam immittatur cum aquæ chalybeate fufficienti quantitate, &libra vna hor dei . Bulliat donec infra dimidium reficceturj deinde adijciantur fantalorum citrinorum drach. 1. feminum peponum vnc. z. liquiritiæ mundę drach. 3. portulaca, nymphææ ana m. 1. foliorum viticis, m. 1. 5. radicis altheæ vnc. 1.5. conferua violaceę libr. 5. fuperbuliant hæc omnia per breuem horam , mox fiat colatura , de qua fingulo mane fumenda erit menfura fex . vnciarum , & per quindecim faltem dies af fumatur. Infuper Donatus ab Altomari fyrupum magiftralem omnium validiffimum con cinnat, qui eft , Be. Sanguinaria , acetofella , plantaginis : an. m. I. Portulaca, capreolorum vitis , vmbilici Veneris, fummit. rubi an. m. 15. Myrtillorum, femin. coriandr, præpar. femin. papauer. albi an. vnc. 5. Fol. lactuca , florum nymphae, borrag. violaruman. m. 5. Fol. ruta, viticis , mentba , calamintha ficcarum an. drach. 3. Coquantur in fuff. q. Aqua. deinde B. dicle colat. lib. 3. fucci rofarum rubrarum,granatorum,pomorum acidorum 677 Geneanthropeix Lib. V.Tract.II. 678 ›rum an. lib. 5. Aceti parum faccbari q. 5. f. fyrapus , cuius dofis fingulis diebus drach. 2. vel drach. 3. JA Si vfus tandem harum omnium medelarum infru&uofus contingeret , quod planè eft impoffibile , demittendus erit eger ad aquas celeberrimi Nuceria fontis , quæ ratione fuæ mineræ vtpote lemniæ , vel famiæ terræ, feu fmaragdi mirabiles inuenta funt : Nec fortè minoris efficacia cenfendum erit balneum Ficuncellæ apud S. Caffianum . Etenim apud illud ferrum , vt aiunt, præualet , cuius qualitas eft partes laxas corroborare , aftringere , pariter acrefrigerare . Apud hoc balneum Romanum illum ciuem adinueni, qui cum per biennium fero huic morbo miferè fuiffet adftrictus, palle bat fquallide , emaciatus vndique , ac vietus apparebat, nares geftabat acutas , præcauos oculos , collapfa tempora , infirma crura, & omnino totius corporis deformem ferebat afpectum. Ille mihi fignificauit , fe Romę omnempoffibilem adhibuiffe medelam, vt noctuṛnam pollutionem, qua iam fœdus erat abijceret , incaffum tamen expertum fuiffe omnia, Poft vfum tamen huiufce aque Ficuncelle res tulit , non amplius quauis nocte, fed bis duntaxatin hebdomada onirogmon pati ." Ipfe autem aufpicatus fum fore , vt poft aquarum completum vfum penitus euaderet . Natura les itaque thermæ opportuno tempore , ac præpurgato corpore faluberrimæ erunt; quemadmodum & eiufdem balneum , aut ex alijs aquis natura , vel arte refrigerantibus , & adftringentibus mirificè opitulantur . Commendat eruditiffimus Vueccherius in fua Syntaxi medica femen torridum viticis , cannabis , lactuce , &nimphæg . Alijvt Rondeletius pulueres inteftinorum pullorum gallinaceorum , ac tunicæ præfertim interioris ventriculi eorundem . Chriftallus etiam optimè præparata ouo recenti crudo , & integro remixta ad fcrup. 1. impurum fluxum validiffimè compefcit; id quod paucis ante diebus me præfcribente faufto fucceffu comprobauit Comesquidam nobiliffimus , qui fruftra innumera alia in gonorrhea vfurpauerat auxilia . B Vetufti feculi homine's ad nocturnam pollutionem arcendam confueuerant folijs nimphæę, myrthi , ac viticis linteola refpergere , a quibus neque recentiores abftinent . Plinius infuper meminit cuiufdam herbę , quam vocat perfolutam, & hanc duplicis generis effe ait, atque vtrumque Veneris compefcere ardores : Herba hec apud Diofcoridem perfonata dicitur, & officinis lappa major , ſeú bardana ; illi tamen Diofcorides eam virtutem non tribuit . Addam non inuitò in calce ex Gilberto Anglico, referente Mizaldo centuria fecunda , quòd fi femen acetofe a puero virgine collectum quis habuerit fecum, nec in fomno, nec in vigilia poterit femen emittere ; ideoque contra noAturnas pollutiones plurimum illud valere . • Plurimùm celebratur lamina płumbi vndique perforata , renibusque alligata ; lumbos namque refrigerat , ipfumque femen incraffat, atque ad motum torpidum reddit Narrat Galenus Gymnaftarum quempiam fe vidiffe , qui renibus cuiufdam athletę laminam fuperponeret , quò nocturnis imaginibus careret Verum longo vfu vererer ab huiufmodi lamina, nam meatus finitimos refrigerando , & obftringendo , accedente præfertim fpermatis vifcidi retentione , fortè fapidi , & renum difficultati præberi poffet occafio . Neque interim abftinendum ab inunctionibus ad lumborum regionem , quæ multæ ac variæ poffunt effe ; Ceratum fantalinum , vnguentum rofaccum cum fucco folani , femperuiui , & cichorij , oleum nenufarinum , fpongia cumpofca renibus applicata . Cataplafmata parari poterunt ex malis aufteris, palmulis, acacia, hypociftide , cnanthe , rhoe , ac fimilibus. Simili modo infeffus erunt ex vfu ex folijs aftringentibus in vino rubro auftero decois cum portione aquæ rofaces . Idem Vueccherius libro 2. parte 2. Therapeutices defcribit fyrupum quendam compofitum , nec non quofdam trochifcos, quos apud illum perlege. C ¡D " CAPVT IV. De pollutione diurna inuoluntaria . N ON modò fopitos homines fœda pollutio commaculat , verùm & cum fenfus vigiles , experrecæ que potentiæ funt , eof dem inquinat. Sic prorfus qui ad Veneremfunt procliues, quiue renum debilitate laborant , vix vifa muliere, vix obfcenis eiufdem partibus vel perfpectis , vel tactu prælibatis , vixfefcennina aliqua ludi gratia audita cantilena in pollutionem inuoluntariè labuntur ; nonfecusac æftiuo tempore perdices ( animalium genus libidinofiffimum ) vix maris audito cantu Veneris dulcorem fufo femine experiuntur . Rem hanc ex Ariftotele addifcere licet, qui 3. de generatione animalium luculentis verbis narrat euentum, hic eft contextus . Tum etiamperdices fœminæ, &que non dumcoierint , &que coierint , quarumvfus in aucupijs, cùm olfaciunt marem , vocemque, eius audiunt, altera implentur , altera ftatim pariunt , cuius affectionis caufa eft eadem, quæ Vu 2 in 679 Geneanthropeia 680 Lib.V.Tra&.II. inhomine , & quadrupede; namfi fortè eorum Ami, quæ mentis, & rationis fit particepsfitfopita corporaaccenfa libidine turgent ad coitum , alia cum primum viderint, alia cùm leuiter tetigerint , femen emittunt . Hactenus Philofophus Rufticum quendam fenouiffe Leonellus teftatur, quiexfolo mulierum obtutu genituram effundebat, fæpeque interdiù polluebatur; quod fanè extrema falacitati, atque anacrifi inexplebiliacceptum referri debet, nec non fortiffimę imaginationi, quæ Veneris illecebras vt præfentes effingit, femen excitat, commouetque , acvirtutem ad eius effufionem proritat , Non fum tamen iturus inficias , quin interdum hæc ipfa affectio à renum debilitate contingere valeat, atque in primis àretentricis imbecillitate, propterquam nonnulli adeo funt in Venerea B fymplegade infœlices, vt inprimo ipfo mulieris complexu, ipfoque in limine ianuæ immatura voluptate refoluantur , atque femen intempeftiuè effundant; quomodo inane cedit mulieris votum, fruftraturque libido , Profectò turpis eft hæc affectio , & fedulo magis quàm nocturna pollutio curanda ; ideoque fuis gradibusincedendum; fi enim ob feminis luxuriantem copiamdiurna contingat pollutio , ea prorfus que paulò fupradiximus de nocturna fœdatione , a feminis vbertate oriunda erunt adhibenda Si verò ex renum imbecillitate , ac mala feminis qualitate affectio ingruat, alia infuper præfcripta auxilia erunt properanda , atque in primis renes , lumbofque corroborare oportet , & præterea vel minimam Veneris imaginem ab oculis , menteque arcere : impudica verba detrectare , pathicos libros ablegare ; corporis inhoneftos motus neutiquam effingere : mulierumque protinus vitare afpectum nedum con- fortium . C langueat; illa autem in quaferitas quædam fit, atque agrestis immanitas , cùmfit immoderato obstupefactapotu , atque pastu , exultare eam in fomno, immoderatèque iactari; itaque buic omnia obijciuntur àverecundia , ac ratione vacua, vt aut cum matre corpus mifcere videatur , aut cum quouis alio vel homine , velDeo , fæpè bel lua, atque etiam trucidare aliquem, &nullo cibo abftinere , multaque facere impunè , atque tetrè cum temeritate, atque impudentia. At qui falubri, & moderato cultu , atque victu quieti Se tradiderit , &c, Parcatur ergo gulæ . CAPVT V. Defeminis inuito profluuio , quod Gonorrheanuncupatur. XON E FFLVIT peremni quodam curfu femen interdum nobis inuitis , nullamque penitus ex co voluptatem, quin potius ingenO tem percipimus dolorem, atque moleftiam , indeque , vt plurimum triftitiam , corporifque colliquationem , ac tabemreportamus . Præterquamquodfœda nimis impura, & execrabilis eft paffio huiufmo di, quemadmodum facræ etiam pagine conteftantur, adeò vt immundiciei crimini apud illas damnarentur , quotquot inuoluntario feminis detinebantur effluuio : Placeat ex Leuitici ca pite xv. rem ipfam palàm excipere . Locutuse que est Dominus ad Moyfen & Aaran, dicens, Loquimini filijs Ifrael ,&dicite eis , Vir quipa titur fluxumfeminis , immundus erit . Ettuns iudicabitur bunc vitio fubiacere , cùm per fingula momenta adbaferit carni eius , atque concreuerit foedus humor . Omne ftratum in que dormierit , immundum erit , & vbicumque federit . Si quis hominum tetigerit lectum eius, lauabit vestimentafua, & ipfe lotus aqua , immundus erit vfque ad vefperum . Sifederit obi Nequeid morbi genus contemnendum erit, fiquidem ad interitum recto valet conducere tramite , quodab Hippocrate 6. Epidemiorum circa finem ijs verbis apertè colligitur : Satyrus in Thafo cognomento Gripalopex vocabatur, bic quum annorum vigintiquinque effet , fæpè per fomnumfemen effudit , & interdiu quoque frequenter ipfi prodibat ; cùm autem ad annum trigefimum perueniffet, tabidus fiebat , & mor- Dille tuus eft . Verùm de his , ac tabe dorfali ab Hippocrate recenfita plura inferius. Illud poftremò corollidis gratia apponere lu bet ,nocturnas nimirum, fimulque diurnas pollutiones affectiones quafdam efle , quæ viros edaces, atque intemperatos redarguunt, fobrios autem , atque abftemios illis rarius tentari . Id nimirum à Platone in Dialogo nono de Republica, vel de lufto difcerefas eft , vbi fermonem habens de quibufdam paffionibus , quæ in multis funt efferata , in alijs verò exiles, ita fcribit: Quas potiffimumistas vocas? Qua in fomnis fapius excitantur , cùmdormientibus eapars ani " 1 federat, & ipfe lauabit vestimentafua lotus aqua, immundus erit vfque ad vefperum. Qui tetigerit carnem eius , lauabit věštimentafua: & ipfe lotus aqua , immundus erit vfque ad vefperum. Sifaliuam buiufcemodi bomo iecerit fuper eum , qui mundus est, lauabit vestimentafua: & lotus aqua , immundus erit vfque ad vefperum. Sagmafuper quodfederit, immundum erit: & quicquidfub eo fuerit qui fluxumfeminis patitur , pollutum erit vfque ad vefperum : Qui portauerit borum aliquid, mundus erit vfque ad vefperum . Omnis quem lauabit vestimentafua : & ipfe lotus aqua, imtetigerit qui talis eft , non lotis antè manibus , la- 681 Geneanthropeia Lib.V.Tract. II. 682 lauabit veftimentafua: & lotus aqua; immun-JA dus erit vfque ad vefperum. Vasfictile quod tetigerit, confringetur : vas autem ligneum lauabi tur aqua . Si fanatus fuerit qui buiufcemodi fuftinet paffionem , numerabit feptem dies poft emundationem fui , & latis vestibus, & toto cor pore in aquis viuentibus , erit mundus . Die autem octauo fumet duos turtures , aut duospullos columba, & veniet in confpectum Domini ad oftium tabernaculi testimonij , dabitque eos facerdoti, qui faciet onum pro peccato, & alterum in holocaufium, rogabitque pro eo coram Domino , vt emundetur à fluxu feminis Sui. Accidit autem huiufmodi affectio vel vaforum debilitate, vel ipfius vitio feminis: vaforum B quidem laxitate cùm retentrix facultas reddita ob frigidam , humidamque intemperiem imbecillis, genituram , vt par eft, continere nequit ; feminis verò vitio , dum id acrius ac feruidius redditum expultricem ad expulfionem irritat , aut etiam humidius, ac ferofius a teftibus elaboratum nonpermanet , fed fpontè fuadiffluit . Ceterùm vtraq;tum vafa, tum femen tali ratione affici poffunt,non modo ab immoderato concubitu , quo vafa dilatantur , virtutefque infirmantur; verum etiam a nimio labore , curfu , equitatione diuturna, cibis calidis , vinis generofis , & fimilibus , quibus omnibus citra voluntatis arbitrium, ac voluptatis promulfidem femen interdum reiectari folet . Non præte- C reundum hic tamen , fieri aliquando per genitales meatus effluuium , quod pfeudogonorrhoea nuncupari poteft , quando haudquaquam genitura eft , quod effluit , verùm putridorum,falforumque humorum alia colluuies , quæ ob fimilitudinem medicis imponit ; eo modo prorfus, quoper vterum non rarò confimilis epirrhia citari folet , quam albos menfes appellant ; de quafanè gonorrhoea ingeniosè , atque præclarè commentatus eft loannes Langius 1 , epiftol.5, qui pariter , & aliam gonorrhæ fpeciem conftituit , Gallicam videlicet, inqua virulenta prorfus effunditur materia, fraudolentè tamen; quandoquidem initio nullam videtur infligere, triſtem fenfationem, nullum prauum fymptoma,fedfolummodo fœda quadam, ac virofa commaculat illuuie . Atverò progreffu temporis penis exeft meatum, caries infanabiles parit vrine ardorem atrocem, aliaque fæua accidentia immittit ; quamobrem fedulòprius perqui rendum erit, vnde nam gonorrhoea originetur alioquin inanis cedet curatio ; fiquidem longè diffidentia auxilia ab vna, atque altera expetuntur, atque indicantur . Nimirumfi gonorrhea a facultatis retentricis imbecillitate oriatur , ficcantibus, atque roborantibus auxilijs præftò erimus , nunc quidem calidis , nunc verò frigidis iuxta caufarum , quæ præcefferint D [ conditiones , Lilud quidem verum eft, in, longis , & inueteratis effluuijs , a quibus plurimum corpus vniuerfum refrigeratur , conuenire frequentius calida , tametfi ab initio calorifice occafiones gonorrhoeam excitarint. Si verò vitium a nimis tenui, & ferofo femine ortum duxerit, ea adhibenda, que id exactè coquere, & in meliorem confiftentiam redigere poffunt , quod victu calidiori , & fimul incraf fante confequi licet ; quemadmodum fi ab eodem acriori, atque nimis æftuante effluuium fiat , frigidioribus , temperantibus , ac blandientibus agendum erit . Quod fi Gallico tabo fœdatum, & infectum femen extiterit , alexiphar macis , ac fpecificis antidotis pugnandum , Tandem fi de capite rheuma , aut aliunde af fluuium gonorrhoeam ipfam efficiat , vitanda, prorfus erunt aftringentia , folumque caput , & reliquum corpus à colluuie repurgandum ; mox calida potius , & exiccantia vfurpanda……… Ita Rondeletius auctor e Neotericis grauiffimus hiftoriam refert viri cuiufdam , quicum genitura diuturno effluuio à frigido renum abfceffu laboraret , pro quo expugnando frigida , & femen extinguentia adhibens in dete. rius laberetur , contraria victus ratione , vtpote generofo vino , & optimis , calidifque, edulijs abipfo curatus fuit . Neque amabo af fectio ifthæc paruipendatur; quando ex ea non modò homines contabefcunt fi diu peremnet , verùm etiam generatione defraudantur ; fiquidem genituram refrigerari , ac fpiritibus omni, bus depauperari inde confueuit. Vbi ergo vniuerfalis pręcefferit purgatio iuxta diuerfam patientis temperiem , & caufarum rationem, ita ex ordine in curatione procedemus. Nempè fi retentricis imbecillitas infimuletur, ea omnia vfurpentur medicamenta, quę humiditatem affluentem exiccare , necnon aftringere ac roborare apta funt . Huius cen fus erunt corallia , fuccinum album , cornu ceruinum, lucij mandibula, maſtiche, mumia , roſæ, fumach, hypociftis , balauftia , cortices granatorum, fmaragdus , bolus armena, terræ omnes figillatæ nuncupatæ , & alia id genus plurima, exquibus intrinfeca, vel extrinfeca aptantur me dicamenta.Appingamformulam pro】unioribus, B. Conferua rofarum antique,conferua cer noruman. UNG Į. Corall. rubr . prapar. cornu cerui prapar.an.drach. 5., Balauftrorum, mafticbis , terra figill. anfcrup.1. Syrupi de rofis ficcis unc. v. m. f.opiata cuius per baramante cibum mane & vefpere fumatur cochleare. Ouorum teftaslapide porphiretico præparatas multi commendant, & aliquando ipfe quo 'que non infru&uosè fum expertus ; exhibui enim 683 Geneanthropeia Lib.V.Tract.II. 684 enim cum ouo recenti crudo ad fcriptulum. A vnum . Non minori energia infignirur oleum de charabe, iufculo tenaci ex animalium extremitatibus propinatum ; accedunt galli criftæ , & gallinaruminterioris ventriculi tunice ; his tamen omnibus cryftallus præparata antecellit cum conferua e floribus maluæ affumenda . Atfi malum erit ex acriori , & feruidiori femine, præmiffa vniuerfali euacuatione , ex caf fia , fyrupo violaceo , & rofaceo laxatiuis cum thabarbaro, aut electario de fucco rofarum, nec non haufto fanguine de bafilica dextribrachij, refrigerantibus , & humectantibus preftò erimus, inter quæ principatum obtinebunt emulfiones ex quatuor feminibus frigidis maioribus ptifana hordeacea , ferum caprillum cumfuc- B co limonum bene depuratum , vel oxigala ; fyrupus de nenufare , capil. Veneris, fyrupus violaceus coloratus , & his confimiles. Soleo non infauftè præfcribere gonorrhoeticis bolum ex fore caffiæ , ac pulpa tamarindorum poft cœnam hora fomni deglutiendum , ita vt dofis quasnon excedat drachmas ; quin idem locum habere poterit etiam ante prandium , ac conam immediatè : neque interim prætermittesde inunctiones in regione lumborum, ac fpine ex cerato fantalino, vnguento rofaceo, Comitif fa , infrigidante Galeni, oleo nenufarino , & fimilibus. jceleberrimus iuuenem curauitteftium, genuque inflatione , ac feminali effluuio laborantem . Si placet obferuationum librum 26. & obferuationem decimamfextam adeunto , vbi longan habebis defcriptionem. Qui plura cupit, Praxis re- . uoluat volumina . Nosadreliqua concedimus properè . CAPVT V I. Quomodo in epilepsia, &conuulsionis paroxifmofemeninterdum effundatur, vti etiam aliquando in metuentibus, &morientibus . VI feuo, calamitofo, turpi, & exe crando laborant epilepfię morbo dumin eius concidunt paroxif mum, fi magnus & vehemens fit , genituram vt plurimum , eamque copiofam inuoluntariè fundunt ; fimiliter etiam qui conuulfione corripiuntur; Cuius euentus caufam affequi nihil eft difficile , fi ftatuatur ex celeberrimorum virorum au&toritate, epilepfiam totius corporis effe conuulfionem, ideoque vti reliquarum partium facultatesin ea refoluuntur , ita etiamfpermaticorum vaforum in primis labefactari , &folui retentricem virtutem , indeque fœdam illam emanare colluuiem . At ex peculiari morbo feminalibus vafculis , reliquo corpore integro , poteft huiufmodi affectio infligi , quod fi accidat femen inuoluntariè vel perpetuò , vel periodicè effluet . Cæterùm fi tenue , & aquofum nimis fuerit femen, illa omnia , quæ teftium frigidam, humi- feminis damque imtemperiem corrigunt adhibenda, quæque feminalium vaforum coctricem adiuuare queunt. Huius cenfus erunt in primis aromata , generofiora vina , fylueftrium animalium carnes , columbi , externa, phafiani , nec nonquod vulgo album edulium appellatur, aut priza cum lacte excocta , & pineis nucleis, aut piftachijs condita . Præterea genitalia ipfa membraroborare non mediocriter folent, quæ confici folent tabelle ex fpeciebus aromatici rofati , Diamofchi , Diambræ , & fimilium . Item fyrupus myrtinus, de mentha , de abfynthio, de corticibus cytri : fatyriones conditi , & id genus pleraque, quibus addi quoque poffunt ex- trinfeca auxilia vt fotus teftium ex vino malD uatico, in quo cubebę infufę fuerint, inunctiones ex adipe leonino , ex nuce myristica , ex balfamo , & congeneis multis . Tandemfi a Gallica lue , & virulenta fanie, aut etiam ex defluxu , atque humorum ad vafa genitalia anadrome gonorrhea excitatur, caueant medici , vti diximus , ab aftringentium vfu, verùm totam curationem ad colluuiem repurgandam , necnon virulentiam edomandam conuertant , quod & purgantibus proportionatis, & ligni Guaiaci decocto confequen tur, aut etiam fidecocto non fit locus , fyrupo illo magiſtrali, quo Foreftus vir noftri feculi Simili prorfus modo paffio eadem apud me tuentes efficitur , quoniam calor totus inmagna formidine ad intima fefe colligit , ibique meatusdilatando , femenque fundendo eiectionem facilè molitur ; ea fermè ratione , qua in metuentibus ftercus , & vrina quàm fæpiflimè reijci folet , ipfius nimirum caloris actione ventres exoluente, vt fentit Ariftoteles Problematum fectione 27. problemat. 1o. Infra tamen problemate vitimo Philofophus aliam videtur afferre opinionem ; querens enim , cur homines metuentes fuos tefticulos contrahunt, in algorem, &contractionem fcroti caufam reijcit his verbis . Scortum ergofurfum conuellitur , atque eo contracto vnd testiculi contrabuntur quodmelius incoitu Venereo patet , metus enim excernit , multisque conturbatis , aut perterritis genitura mouetur profluuium . Sed curmorientespariter aliquando polluuntur? An quia natura fuum indiuiduum interire videns , egrèferens jacturam alterum in eius locum fufficere vellet , ideoque femen ex intereunte homine colligere , acferuare ftudet , ne percat. fubftantia vfque adeomirabilis, ne calor ex- 68 Geneanthropeia Lib. V.Tra&.II. 686 extinguatur harmonieus, atque ethereus , hu-¡ A manxGenerationis opifex, &feruator; coprorfus modo, quoinftyrpium genere , vbi arefcere frutices, & plantas natura prouida confpicit, femen deciduum fuo gremio excipit, &fouet, vt loco demortuæ radicis , ac tabefcentis calyeis nouumfubftituat vegetabile. Anfortè id natura facit, vt nos moneat, qualis naturæ noftræ conditio fit , quodquefragilis vitæ principium, quafivelit cùm è corpore pereunte iacit femen, edicere cunctis : id eft, o mortales , vitæ veftræ feminarium ; id auræ vitalis origo ; ne miremini ergo, fi adeò facilè ad occafum properare videtis & vitam , & auram : fegnis igniculi breuis flamma: paruæ facis exiguum lumen . Atqui hæcingeniofa potius ; phyficè magis dicatur, ic: B circò feminalem humorem apud morientes erumpere , quoniam facultates omnes proprio defunguntur officio ; quare amplius familiares humores nequeunt retineri , ideoque & oculi acrymantur, feces , vrinæque demittuntur , nee nonfudores diaphoreticè tranfmittuntur . Philofophus Problematum fectione 4. problemate 8. id quoque fugienti çalori tribuit , non autem frigori; habet enim fic . Quam ob caufam cum ratio concumbendi calore contineatur: timor autem & mors refrigerandi vim habeant: plerifque tamen cùm ab ipfis tenentur affectibus, femen excurrit ? An quodcùm loca quedam corporis refrigerantur , alia quædam intepefcunt cum &fuum calorem habeant, & pulfum de locis refrigeratis illum ipfa fufcipiant , quam, obrem frigentibus quidem id euenit, verùmnon quiafrigent, fedquia calent . Conftat boc etiam ipfo afpectu ;partes enimfuperiores timentium fanguinepriuantur inferiores autembumefcunt, aluusfoluitur , & veffica. Calor igitur cùm Je per timorem deorfum per mortemfurfum deuius agitat , madificare , & feminis excitare profluuium poteft, Ha&enus ille , cuius non in, digna fpeculatio eft. I. CAPVT VII De Tabe Dorfali.. NTER alia feminis inuoluntaria effluuia vna eft calamitofa effuuies ab Hippocrate fub no mine dorfalis tabis nuncupata que quidem facili tramite adOrcum ducit : Cuius profectò notio 2. de morbis apud eundem his verbis habetur . Dorfalis tabes à medulla fit, corripit autem maximè recentes fponfas , &Veneri dedi. tos . Sunt autemfine febre, & bane cibum ca piunt , ac confumunt , & fi interroges ita affe C D jélum, dicit fibi fupernè de capite in fpinam velutformicas defcendere videri , & vbimingit aut ventremexonerat , prodit ipfi genitale fe men multum, ac liquidum , &genitura in vte, ro non manet, & in fomnis femen profundit, fiue dormiat cum vxore , fiue non, &quum iter fecerit, aut cucurrerit , tùm alias, tum ad accliuem locum anhelatio , ac debilitas ipfum corripit , & capitis grauitas, & aures fonant, c. Age lector fi placet examinemus modò , &fuccinctis commentariolis illuftremus huius contextus quodlibet membrum . Dorfalis tabes àmédullafit . Vatuor effe fpecies dorfalis tabis interalios teftatur ex Hippocrate Petrus Salius in Commentario primi libri de morbis . Pri mam quidem ex Veneris immodico vfu : alteram exvberiori fanguine infpinalem medullam irruente. Tertiam ex medulle ipfiusreficcatione. Quartam denique ex praua deftillatione in hand ipsamdecumbente. Is idem auctor libro 2.fuper iam regiftrata ægritudine cenfuit, hanc dorfalem tabemnequaquam à medulla, vt fentit Hippocra tes ortum ducere, verum abaffe&tione feminaliu vaforum , eo prorfus modo quo tabes à gonor rhoea manatquandoque. Immofubiungit,id fibi facilè potuiffe Hippocratemperfuadere , quonia exiftimabat ille, majorem genituræ portionem & cerebro, &fpinali medulla deriuare . Porrò vera huius controuerfia refolutio pendet ex eo, vnde fcilicet femen defluat, & an verum fit à cerebro, &fpinali medulla, vt Senex Chous arbitratur, largius & in maioricopia deftillare. Quod cùm fuperiori tractatu de femine abundè fuerit fanci tum,nihil eft,quod de tabis huius dorfalis origi ne in ancipitiverfemur, aut quoquo modo Hippocratemaberraffe putemus, qui vel teftimonio Macrobij, tamfallere, quàmfalli nefciebat . Fit igitur dorfalis huiufmodi tabes a medul la debilitara, exiccata , confumpta . Debilitara cerebralis humoris alluuiem recipit , nec coquit: exiccata fatifcit , & fquallet alimento primogenio deftituta: confumpta languet, indeque neruorum exorta propagini haud benè confulit . Annon exhis legitima huius tabis origo ? Profectò fpinalem ipfam medullam debilitari , exiccari, & confumipoffe , nemo ambigat; fiquidem cùm fit illa fubftantiæ cerebralis , cerebrique, Quxas , feu vicaria, quam ob rem à multis oblongum cerebrum appellatur, eodemmodòquo cerebrum ipfum afficipoterit, quod nemini dubium aliquatenus arefcere , & abfumi poteft , id quod infinuauit in Epidemicis Hippocrates , vbi ait : Ventris fegnities cerebri confumptio: Dixi aliquatenus arefcere, quandoquidem cùm cerebrum apprimè vifcidum fit, torridum fierí nequit , quod libro de principijs annuebat Hippo- 687 Geneanthropeia Lib.V.Tract.II. 688 pocrates idem dicens : Hinc eft, quod cerebrum A cum minimum babeat pinguis , plurimum verò vifcofi àcalido torreri nequeat. Calida itaque à fpinali medulla contra&ta intemperie , quod eft pingue, & vnguinofum affatur , maior verò portio , quæ vifcida eft , ficcatur, & induratur, vnde tabis exurgit feminarium . I Gorripit autem maximè recentesfponfos, & Veneri deditos . Ncalefcunt enim hi culcitra paleſtra, & clinopalirefoluuntur indies . Adde quod Venereo congreffu , qui apud recentes fponfos frequentior, &femper extat intempeftiuus , dilatantur , & laxantur etiam feminalia vafa, vir- B tufque retentrix infirmatur . Salaces infuper geniali cupidine perpetuò flagrantes dum rei aphrodifiæ affusè dant operam, vitalibus fpiritibus depauperantur, & facultatum omnium robore deftituuntur , vt ideo coitus expertes hac lue tentari magnus Duretus in Coacis iure denegarit , NV Sunt autem fine febre . Vlladum concepta putredine ; fortè quia vnd cumfemine affatim emiffo cruditatum, & noxiorum humorum colluuies expurgatur; fic Ariftoteles Problematum fectione 4. Problemate 30. dicebat, femper cumfemine aliorum C. excrementorum aliquid vnd exire, ideoque nonnullorum,qui excrementis abundant, genituram pifcium redolere lauamentum . Et primo de Generatione Animalium capite 8. Non enim inquit ) folumfemen est quod exit, fed etiam alia permixte facultates cum eo fecedunt , qua infalubres funt . Addas , quod immodeftus calor in hac tabe cordis regionem non inuadit, fed ipfi medulla tenacius hæret . Non raròta men accidit, vtfebris etiam adiungatur illius generis, quod a corrupto ſpermate ortum ducere infra probamus. N Bene cibum capiunt , ac confumunt . ... Atura debito defraudata alimento , quod totum tranfit in femen,rebusfuis prouida confulens appetentiam fuctu excitat , vt mul to cibo confecto reftaurari commodè valeat . ر Et fi interroges ita affectum , dicit fibi fuperne de capite infpinam velut formicas de fcendere videri , NonOn exfenfu quodam rigoris afpina refrigerata id prouenire putandum eft, vt Salius putat , verùm potius ex humorum de cerebro effluxu , inque medullamirruentium, quil D vnàcumfemine expultricem ad effufionem irritant; motus namque genitalis cuiufdam colli quamenti formicularem illam fenfationem parit, eo prorfus modo, quo tenuis omnis , &ca. lida deftillatio pruriginem quandam excitat. Et vbi mingit, aut ventrem exonerat, prodit ipf genitale femenmultum, ac liquidum , genitura in vtero non manet . Ræ calida intemperie feminalium pororum retentrix virtus infirmata fuo defungitur munere, vt ideo leuide caufa femen prorum pat. Quia verò in mictione, & egeſtione alihis functionibus effluit facilè , eo magis quod quoeget naturaconatu : hinc eft, quodfemenin fatis tenue , & fluxile eft , nec lentore ad motum redditnr fegnius . Eft autem ex eo fluxile , & liquidum, quòd fuperfluæ humiditati immixtum nequit; vt par eft a natura coqui , &ad debi tam confiftentiam adæquari ; cuius infimul ref gratia in vtero non manet, ocyus namque excurrit, nec adhæret , ideo 2. Problem. Alexander 98. Semen quoque ipfum lentum , gluti nofumque factum anatura eft, videlicet vt tena eius infidere poffit, &firmius . S Et in fomnisfemenprofundit, fiue dormiat cum uxore , fiue non . Omnus vifceribus, & penitioribus particu lis calorem adauget , hinc retentrix feminis facultas laxatur magis , expultrix magis roboratur; ideoque facili negocio pollutio contingit; & licet antea nuptiali thoro operãdederit , vafa nihilominus , quæ vndique genitalem fuccum alliciunt præ contracta intemperie , eundemfacile euomunt, iugiterque reiectant. • Et quum iter fecerit , aut cucurrerit tumalias, tum ad accliuem locum anbelatio , ac de bilitas ipfum corripit . H Em quo pacto in tanta feminis colluuie corpus vniuerfum non langueat ? Vt adificij conftructio, inquit Ariftoteles fectione Problem. 22. fic corporis compactio quatitur, dum femen decedit , quafi fanguinis multum aut aliqua pars alia decedat, ita quod exit perappor tunum eft, & quod exiguum ex multo conficia tur, quemadmodum amylumexfarina. Et capitis grauitas , &aures fonant. Latuofo fpiritu concepto , &præ imbecil litate cerebralis humoris vitiata pepfi . Por rò in hac tabe cerebrum quoque colliquatur, cu ius deinceps locum inanis occupat ſpiritus, va de ceruicis pondus,&aurium fonorus ftrepitus At 2 689 Geneanthropeia Lib. V.Tract.II. 690 At modò ex eodem Hippocrate morbihuius ,A curandi rationes afcribantur, & breuibus etiam illuftrentur notulis , Quum itahabuerit, si ab initio curandum fufceperis,fomentumpertotum adhibeto, mediamentum furfum purgans bibendum ipsi data . voluerit,meabilia prius reddat , neceffe eft ex eodem Hippocrate ; ideo monet hic , vt fotus in primis adhibeatur , vti corpus ipfum sugov εὗρον reddatur . Potiffimum ante elleborum præceptor nofter vtebaturfomento , & balneo , vt humor qui purgari debebat, funderetur , & meatus euaderent laxiores . Pro medicamento furfum purganteforti ille elleborum intelligit, ni fortè aliud quodpiam lenius, ac mitius emeticum arrideat magis , cuius gratia delabentes in fpinalemmedullam humores deriuentur, ac reuellantur . Enimuerò tunc fiet meabile corpus , quando materia, quæ purgari debet, medicameToattrahenti, & naturæ expellenti cedat , quod àfotu confequi facile eft . Sed accipe cautio nem. Id genus auxilij præftari debet ab ineunte tabe , quando affectio fchectica potius exiftit, viresque non dum collabafcunt ; alioquin confirmato morbo exforti agitatione , ac vehe. mentiori colliquatione præceps daretur æger. è Et poftea caput purgato : deinde deorfum purgans exhibeto. Aputprius purgandum , quoniam inde per fpinalem medullam fit colliquatio . Nimirum in qualibet fluxione termino primum quo confulendum eft , alioquin fruftratoria Curatio foret : poftmodum verò terminum adquemrefpicere debemus. Demandanti mem bro profpiciaturexiccantibus . & confortantibus; recipienti verò roborantibus . Hæc eft breuiffima curationis hyparxis. Optandum autem fuerit , vt vere hanc curationem aggrediamur. Vxta doctrinam aphorifticam : quibus fanre celebranda eft. Aptum quippey & opportunum tempus vernum eft , quoniam qualitatum temperie inuoluitur. Sub cane , & ante canem difficiles purgationes , Hippocratê arbitro; diffoluitur enim corporis habitus . Hyeme nimis eft vniuerfum corpus conftipatum ; quare medicamentum ægrè trahit . Adde quod gum lacte renutriri debeat hoc morbo detenC D tus, vt infra dicetur , nulla dies ad lactis vfum commodior eft verno tempore , quo animalia cunctaplenofcatent vbere , neque ipfo hyemali tempore lactis vfus eft valde proficuus . At perpende verbum, optandum : quafi dicat Hippocrates , dorfalis tabis curatio ftatim eft ce lebranda, at longè operæpretium foret, fi ver. no tempore inchoari poffet, & fi ad idem dif ferri auxilia , morbi violentia daret, Poftea veròferum, aut lac afininum bibendum dato. Cæterùm bubulum lac per quadraginta dies bibendum præbeto . > quod ferofum magis eft , vt fcilicet mea- aut lac afininum tus præparet , necnon calidam , ficcamque intemperiem euincat ; demum lac bubalinum ad renutriendum commendat ; habet enim illud craffiorem , ac tenaciorem ſubſtantiam ; quò fit infuper, vt femen ipfùm lentum magis , & pingue reddatur, & confequenter haud ita ad fluxionem ,feu effluuium paratum , di. fpofitumque . Ad vefperamverò quandiu lac potat, alicam forbendamdato , à cibis autem abftineat . ruptelæ præbeatur occafio . Nomine auVbet abftineri à cibis , ne ab his laâi cortem alicæ vefpere propinandæ intelligit iufculum aliquod , feu confumptum, quod facile coquatur, ventriculum onere non opprimat, calorem non fatiget ; & omnino talis huiuf modi forbitio effe debet , qualis primo de Dięta Hippocrati commendatur , nimirum ; Gibus bumidus , imbecillis , fitis expers , costu facilis , & liquidus, Post quam vero lac bibere ceffarit, cibis mol libus ipfum reficita ex modico initium fumens, &quàm maximè craffum, M ac pinguemfacere ftudeto. Olles cibi citius alunt; hinc Hippocra tes, qui ad reftaurationem in hac tabe totam dirigit mentem , fluida proponit efcu-. lenta,; facilius enim , illo docente , eft impleri potu quàm cibo , hoc eft citius mollibus, quàm duris alimur . Vult autem , vt à modico initium faciamus , ne calor imbecillis opprimatur à copia. Craffum tandem , ac pinguem agrotantem reddi, eft maximè operæpretium , vt à tabe vindicetur in primis, quæ confumptio, & ariditas eft ; dein verò vt anguftior circa feminis meatus euadat ; pinguedo enim , & obæfitas tenuiores , & ar&iores cum veXx nas, 691 Geneanthropeix Lib.V.Tra&.II. 692 nas, tum vafa omnia præftat , quod etiam in A libris de animalibus affeuerat Ariftoteles Adde quod pingues habitus pauco imbuuntur femine , vt alibi ex Philofopho abundèdiximus , quare dorfalis fluxio quoque imminuitur . Per annum ab ebrietatibus , & Venere laboribus abftineat , exceptis deambulationibus , in quibus vitet frigus , & Solemn, tepida autem lauet . 1 & Mmodicum vinum , Venus , & labores huic ægritudini aduerfantur quam maximè , de bilem namque calorem abfumunt, fpiritus ex hauriunt , naturam obruunt, fanguinem attenuant, fluxiones à capite accerfunt , pinguedinem colliquant , quam tanti facit pro huius morbi falute Hippocrates ; & quod deterius eft , omnia hæc vias aperiunt , atque adeò geniture , que non continetur , exitum faciliorem parant . Par eft tamen modicè exerceri abfque tamen aeris læfione ; tam frigore e nim, quàm calore excedente funditur humor, è cerebro , à quo huiufmodi affectio originaria eft . Tandem vtatur balneo ad fanguinis mitificationem . Hæc Hippocrates . De - CAPVT VIII. De morbo , qui apud Hippocratem Typhos appellatur. L IBRO de internis affectionibus Hippocrates quofdam recenfet affectus Typhonis nomine , quod fonat ( ftupor attoni tus) &inter illos vnum defcribit, quifeminis profluuio inuoluitur, & a tabe dorfali nuper explicata haud multum diffidet , licet obfcurioribus multis, &fere imperceptibilibus implicetur accidentibus Amabo perpendantur verba : Fit- hie morbus , quum humor qui eft in corpore putreLucius fuerit, & magis quam opportunum, est reficcatus , fit igitur ager hot morbo correptus Specie limpidus , ac humectus , fubpallidus, pellucidus , & vefica vrine fimilis : verùm non intumefcit , fed tenuis , &aridus est , ac debi lis . Attenuantur autem in corpore maxime clauicule, &facie fortiter gracilefcit , & ocuį, valdefunt excauati; & hæc quidem à mor bopatitur . Color autem corporis niger eft, caufa vero hac est. Quum bilis atrain venas, & ad cutem fubierit , & postea calor cesserit , neceße eft a calore venas' comburi, ac reficcari. Quarefanguis e venis excedit ; hæc igitur pa titur . Hic tenuis fit , &fortiter gracilis & oculis raro nictat, & mufcas a stragulis venatur . Et grauitas ciborum maior est, quàm cum fanus eßet, & lucerna extincta odorede lectatur; & frequenter femen per fomnum ef fundit;fæpe verò etiam inter eundum genituraipfi exit . Huic quumfic babuerit ventrem nigro veratro purgato , fupernum videlicet , infernum vero fcammoniafucco. Poft purgationem eadem quæ & alijs dato , &ferum, & lac bubulum, aut caprinum pro tempore exhibeto, dato & lac afininum decoctum ad purgar tionem. Hicita curatus in duobus maximèan Bnisfanus fit . Cibos autem quas vult affumet, & qui maximè nutriant, & deambulet conie Eturaad cibos facta. His morbus corripit mas iorem viginti annis, vbi verò corripuit, fi non a principio morbi quis curatus fuerit, non de finit nifi vigintiannipreterierint, fed adbarets poftea ab aliquibus dum curantur,decedit. Morn bus autem grauis eft . Hactenus ille . Fateor li bere, nullamalam Hippocratis lectionem mihi vnquam tantum negoci , feu potius con fufionisfaceffiffe, quantum hunc morbum Ty phonem , feu Typhoden nuncupatum ; vere Typhonem, hoc eft horrendum monftrum Pal ladis aftu, vt fabulanturvates, abfque patre na C tum , quodque Iouem ipfum in conflictu ob fcura in antra detulit, ibique præcipuos: ma nuum ac pedum obtruncauit neruos . Itaprorfus hic morbus Typhos in obfcurum detrudit mentes, omnefque intelligentiæ exhaurit neruos . Hem quid eft illud , virum hac affectione detentum fpecie effe limpidum, & pelluci dum , & vring fimilem ? Quenam ifta compa ratio ? & rurfus infra e contrario corporis, ni grum effe colorem ? Cur extinctæ lucerna odore delectatur ? Quænam proprietas hec morbi, temperamenti, an cafus ? Pre atra bi le cftuque magno concepto exiccari venas, gracilefcere vultum , arefcere, oculos , eft dem rationi confonum Similiter genituram effundi & in fomnis , & interdiu cùm ambulatur, non eft à veritate alienum , fiquidem atra bilis Batus eft feraciffima , à quo diftentum pudendum facilè ad effufionem paratur, accedente prefertim feruore multò , qui ſemen acuat , eiusque meatus referet , & expultricem irritet ; qua ratione morbus idem tabis cuiufdam redolet naturam ; id quod, ab ipfa curatione deduci poteft , tota namque circa renutritionem occupari videtur, ideoque lac bubulum afininum, caprinum , Gibiques euchimi: puefcribuntur At in tanto, fquallore, tam tebelli ariditate , ae feua combuſtio ne,, quo gonfilio nigrum veratrum , fcammoร qui nium- 693 Geneanthropeia Lib. V.Tra&.II. 694 niumque exhibentur ? Que nam elateria ma- A gis , magisque exhaurientia pharmaca ? Qui valet exuccus æger, exanguis, exhauftus tam fortem fuftinere purgationem ? Sanè circa huiufmodi ægritudinem intellectus cefpitat : folum rationabiliter dici poffe videtur ,illam tabis referre fpeciem , fignaque multa, ac fynptomata , quæ concomitantur haud effe tecmeria , verum per accidens alicui coniuncta , quæ apud aliquem peculiariter Hippocrati obferuata regiftrare , haud vifum eft inconueniens. At brenibus commentariolis textus elucidemus , vt paulò fupra in dorfali tabe peregimus, & rugant ? fic habet . An quoniam calor , vt ex concretis bumorem elicit , ita ex bumore Spiritum creat , denfaque omnia laxat . Prin. cipiò igitur concreta tepefaciens , facit bumidiora , cùm fpiritum ex humidis ducens diffundit, & tumefacit ; cùmque amplias calefacit , partemfummam elaxat , vt vapor inde refpi. ret: bumorque exiccatus facit , vt res concidat: qua collapfa, cutis omnium fumma rugatur. Quò autem magis contractione equali Staccefcunt, eò rugofa multiplici afperitate efficiuntur. Ita omnino in Typhode accidere putandum eft . Cæterùm quoniam nectare primigenio , vtilique defraudantur alimento folide partes , robur, & lacertus confidet , inde imFit hic morbus , quum humor , qui est in B becillitas , vitæque impotentia . corpore putrefactus fuerit , & magis, quàmopportunum eftresiccatus.&c. PR Ro humore intelligas non e primis aliquem, fed fecundum, ac ipfum nutricium fuccum, & partium proximum alimentum fiue fperma, quod vbi computruerit , aut reficcatum validè fuerit ab ipfarum particularum feruore , nutritioni redditur ineptum ; quare membra vitali nectare defraudata , aut vitiofo, putridoque diffufa humore ichores accerfunt , ijsque vt poffunt fruuntur , alunturque perperam . Inde autem color aduenit limpidus præ humoris illius tenuitate ; hume- C &us pre cruditate ; fubpallidus præ citrineitate ; pellucidus præ quadam flatuofa aercitate , veficæ vrinæ fimilis præ ichorum flauitie . Etenim talis in cute femper efflorefcit color, qualis intus dominatur humot , atqui eiufmodi ichores præ bilis tinctura , fiue pu tredine ad flauitiem quandam procumbunt, hinc ergofubcroceus color. 5 Verùm non intumefcit ,fed tenuis , & aridus est, ac debilis . mii membrorum & exu- rentem caliditatem , que vitiofos eiufmodi fuccos haud finit in fyftrophen eleuari , atque ad fuperficiem vfque turgere , feu protuberare . Adde quòd humorum tenuitas vix eft intumefcentiæ apta ; quin potius . cutis re- feratis meatibus facilè difflatur, & euaporat . Quamobrem ad huiufmodi affe&tionis initium fieri quidem poterit , vt gene aliquatenus tumide appareant , at paulo poft diffipato humore ficcefcunt . Id quod appofitè confcripfit:Ariftoteles Problematum fectione xxiiij. quæftione xviij. vbi quærens . Qua de caufa , que parum temporis calido in humore ma duere, tument, quamultum bac collabuntur -011 " D Attenuantur autem in corpore maximè claui↳ cule , facie fortiter gracilefcit , & oculi valdefunt excauati , & hac. quidem à morbopatitur ; color autem corporis niger,etc. C Arnibus exhauſtis clauicule apprimè tenues , & acute apparent , Facies autem tamquam corporis emporium prima refert membrorum defectum , ac tabefcentiam, oculi fimiliter ob humoris congenei arefcens tiam in concauum retrahuntur, fuisque clau, duntur orbibus . Color infuper niger abaduftionem apparet,ob quam fucci melancholici cumy lantur, vt patet ex curatione , in qua Hippocrates veratrum , & fcammonium præbet . Nec fibi fanè contradicit Hippocrates , qui paulo fupradixerat ( Specie limpidus, fubpallidus , & vrine fimilis ) ibi namque peculiariter de faciei colore loquitur , qui femper paulò delicatior exiftit ; pręterquam quod cum pelluciditate poteft nigredo combinari , vt in offe , & ebeno videre eſt . 17.05m I Quum bilis atra in venas & ad> cutems fubierit , & postea calor fuccefferit , neceffe est à calore venas comburi, ac reficcari , &c. N Igri coloris , totiusque corporis tabis modò caufam affert , & eft bilis atra per totius corporis centrum , & periphernam difperfa, cui nimirum calor, ideft febris fuccef ferit, à quamene, hoc eft folidę omnes particula &continentiain fquallorem, & uacuitatem deducuntur, nihilque , aut parumfanguinis, roris, glutinifq;intra eadem remanet; cótinuò namque, à calida , atque exurente intemperie depafcitur, crnal of R Xx 2 Hic 695 Geneanthropeix Lib. 696 V.Tract.II. Hic tenuisfit, & fortiter gracilis , &ocu lis rarò nictat, & mufcas à Stragulis venatur. exhauftum C 3 vfque adeo exurit , vt in marafmum leui negotio impingat ægrum , in quo ipfi etiam oculi pre ficcitate fquallent , & veluti attoniti non nictant : Mufcas venatur, dumpropè eft interitus . Et grauitas ciborum maior eft , quàm quum Janus effet . N A Atiuus calor tam debilis , quàm fortis B nimium præter naturam cibum nec bellè parat , nec ritè coquit ; vnde corpus ex eo potius onus, quam beneficium recipit . Et lucerne extincta odore delectatur . lucernæ fumus eft adeo grauis , E &infeftus , vt non modo mulieres , verùm etiam equas abortiri faciat ; fua namque nidorofitate, & peracuta caligine caput adeò malè afficit; vt penè virtute animali illud degaudet fituatur.Iam quoniam fimilemi Suren humores in typhonofa affe&tione ab faciunt , ideoque cubilis calore ftatim excitari Venereum pruritum, palam eft . Rurfus quoniam motus calefacit , vafa dilatat , fuccof. que fluxiles præftat, hinc typhode tabefcentes renes motu leui negotio fatifcunt : feminales meatus hiant , necnon genitura in reliquum vitiofa , & infrenis funditur , vomiturque fponte . lam allatam ab Hippocrate curationem examinemus. Huic quum fic habuerit , ventremnigro veratro purgato , fupernum videlicet , infernum verò fcammoniafucco. melancholici fucci colluuies repurgetur, ichorumque, ac bilis copia minuatur . Etenim cuiufque femper morbi curatio à noxiorum humorum ablatione inchoari debet . Verùm enimuerò , vbi corpus extremè tabuerit , procul abfint & veratrum, & fcam- monium . Poft purgationem verò eadem , que & alijs dato , &ferum , & lac bubulum , aut caprinum pro tempore exhibeto. AD intemperiet corrigendam , ad rehn , ad féminis vafa necnon ad ichores educendos ; hinc Pythogrotantibus aquam , & lac multa aqua admixta dabat , vt 7. Epidem. legimus . te calore in nidorofam quandam degenerant, qualitatem que vniuerfo corpori communi Ccles cata , & olfatiuæ præfertim potentiæ facit , vt fimili quodam tetrico vapore delectetur . Ita videre eft interdum nonnullos à fuauibus o doribus abhorrere , infuaues, ac moleftos exquirere, Noui iuuenem melancholici temperamenti, quiglafti contriti, ac putredine fumigantis tetro odore adeò detectabatur , vt loca vbi agitabatur, fedulò peteret , apertis naribus odoraretur, eiufdem globo iuxta pului, narja in fomno vteretur , & infuper ad libidi nem vfque eodem excitaretur. Vnde hoc nifi ex quadam cum humoribus fympathia Et frequenterfemenper fomnum effundit . Sæpè verò etiam inter eund eundum genitura ipfi exit . COlliquefcente corpore adrenes fit hu morum de capite, cæterisque partibus defluxus, inde jjdem debilitati neque copiam, neque vitium fuccorum fuftinere valentes , affiduò epomune, ac præfertim in fomno, in que calori ad vifcera refufus humborum vni uerfáth regionem impetit , vaforumqne feruis diorem auger intemperiem, feminisque molitur expulfionem . Adde quòd frata , thorus quies, ac fomnus Veneri, rebusque pandemijs Dato & lac asininum" decoctum ad 1) purgationem . Alde huiufmodi remedium eft Hippocrati familiare ; attemperat namque, purgat, humectat , corporisque penitioris perua dit partes. DA Hic ita curatus in duobus maximè annis fanus fit . Egrès & non nifi longo temporis interalloitabifici morbi curantur, opus eft enim corporis habitum innouare , hecticam qualitatem euincere , ac radicitus euellere noxam.2. Cibos autem quos vult affumat, &quàm maximè nutriatur,&c Q Jung to Vos vult obcanorexiam , qua cibos. x detrectans natini caloris extinctionem.s ocyus molitur y tabefcentiam auget. Hic maximè locum habet aphorifmus : Pau lò deterior cibus, &potas fuauior tamen melio- 697 Geneanthropela Lib.V.Tract.II. 698 lioribus est eligendus . Porrò tabefcentem vi- A , rærorem fatius eft aliquo , quàm nullo prorfus reficere alimento , I Hic morbus corripit maiorem viginti annis, &c.. Am tum cùm fanguis ebullit , calor viget, feruet hepar , atque adeò aduruntur humores; confonat Aphorifmus 29. tertiæ fectionis . At verò iuuenibus expectorata fanguinea, tabes , &c. CAPVT IX. An, &quomodo nocturna pollutio febres diuturnas interdum abigat . S colore , tum odore imbut Apagefis non ne corizas , & capitis fluxiones alias confimis les ex Hippocrate fanatas inde aliquando obferuauimus ? Cur igitur alie quoque muitæ affectiones à fuccorum prauitate oriunde nequeant identidem feminis fluxu leuiari Renum , ac lumborum grauedines iacto femine ilicet exuunturVniuerfi corporis torpor, & quædam veluti ad mo um, & res gerendas impotentia, fegnitiesque non femel re Venerea ceffere . Et cæteræ ergo à fuccis impuris emanantes affectiones eadem femita extrudi poterunt . Verùm fcifcitaberis, cur in principio febrilis æftus nocturna pollutio malum potius , & longitudinem præfagiat ; in fiB ne verò falubritatem , atque febris ipfius folutionem fpondeat ? Profectò in cuiuslibet initio morbi , nullo adhuc apparente pepafmo , natura humorum oppreffa colluuie nihil boni perficere poteft ; quod fignificauit præceptor nofter tum alibi , cùm fecundo de morbispopularibus fectione prima ijs verbis: Que verò ad melius iudicant , non statim apparent . Nempe ægri natura dum nulla adhuc facta eft fuccorum mitificatio , nullaque fequeftratio boni à malo , fi quid moliatur, fymptomaticos ag it , irritata nimirum aut à copia , aut ab humorum prauitate femini commixtorum ; quo circa nihil decretorium ad morborum initia accidere poteft , & legitime crifis antefignana effe debent coctionis indicia : alioquin fient iudicatoria non iudicantia , quæ , tefte Hippocrate , præcitato Epidemiorum fecundo partim lethalia funt , partim difficilis iudicij . Inde doctiffimus Heurnius in primum Aphorifmorum bafilicè dicebat. Quare figna apparentia ad fpeciem crifis incerta, & calamitofa funt , nifi præcefferint figna ad tempus . Et hec quidem figna ad tempus non funt alia, quàm pepaſmi indicia . At verò in declinatione morbi coctione pręlibata , natura vigens prauos fuccos ab vtilibus fegregat , inutiles demittit, proficuos retinet ; fic prauis explofis excrementis fubleuatur , demiffo onere alleuiatur , reficitur , & robuftior euadit . Ita ergo falubre interdum experimur avigynov morbo declinante , dum exinde funditus febris auerruncatur . Id totum eò facilius perfuaderi poteft, quò ex anatome nouimus , duas vtrinque venas , ac duas identidem arterias cum quatuor ipfis fpermaticis vafis incedere . Dextra vena ab ipfius caue medio ferè fub ea , que hac parte in renes tendit oritur . Siniftra verò ex ea, que ad renes fertur , procedit , cui nonnunquam ramulus à caua accedit , & cum hoc vnà pergit . Arterię autem à magna arteria , que fpinę incumbit oriuntur . Adeò vt ex his EMINIS effufionem in fomno febres præcipuè chronicas aliquando claudere , indicat experientia , qua medici quotidie erudiuntur . Præterquam quod eft etiam Hippocratis 4. Epidemiorum contextus in hiftoria Nicippi, quo res eadem infinuatur ; habet enim . Nicip pus in febribus per fomnumjeme effudit, & nibil adpeius proceffit , & hoc ipfum fæpe ipfi factum est , & nibil lafit . Pradictum est ip- C fi id desiturum, postquam febres iudicata forent, & fic factum est . Porrò vis horum verborum , fi nauiter perpendantur ea eft , quòd videlicet natura per feminis ductus fa pius crifimaggrella, tandemrepetitis pollutionibus & febris ipfa , & naturæ molimen cefferint omne . Namque vt crifim hæc mo liatur , ac perficiat , non vnam , fed innumeras tentat vias ; ideoque fudore interdum fefe nititur exonerare , interdum vrinis , modò feceffu , modò vomitu , fæpe fanguine , non rarò cutaneis eruptionibus, abfceffu , apoftemate ad aures , ad alas , ad inguina , & ad corporis vniuerfum ambitum . Cur itaque non poffit ac debeat præpeditis alijs vijs per vafa fpermatica crifim celebrare ? Certè non eft maior ratio . Quin fortaffis huiufmodi meatus naturæ commodiores cæteris extant ; à febre fiquidem dilatati apti funt non modò elaboratum vtile , ae frugi excipere femen; verùm & cruditates , & alios putrilagine commaculatos humores , vti pluribus in locis ex Hippocrate , & Ariftotele probauimus . Et quod hoc verum fit , apertè colligitur ex eo, quod genitura, que nocturna pollutione proijcitur apud febrientes copiofior eft , impurior, humidior , & femper extraneo aliquo tum fa- 699 Geneanthropeia Lib.V.Tra&.II. 700 facilè pateat , pofle naturam noxios quamplures humores de feminali ductu deponere per varias vias, vtpote per magnam arte riam , per fpinalem medullam, per venam ca. uam, & per eius ramos . Ethæc de femine fatis : non vltra ingenioli vires progredi valuerunt. Obtuli pro virili non extrita , non paffim obuia, fed noua multa, & exotica , que tibi fi arrideant , amice lector, gaudebo mihi, gratulabor tibi . Alioquin in re tam præclara , tamque in nature theatro admirabili humanum cœcutit ingenium, perfpicacitatis cuiufque caligat oculus . Quò plusde femine , fateor , aut cogito , aut fcribo , co amplius offertur commentandi ftadium . FINIS QVINTI LIBRI CENEANTHROPEIÆ Ioannis Benedicti Sinibaldi . 701 702 SYLLAB VS TRACTATV VM, ET CAPITVM quæ in præcedente Quinto Libro Geneanthropeia 790 continentur , Numeri columnas denotant ; folùm in principijs Tractatuum paginam indigitant . TRACTATVS PRIMVS, Cap. I. De feminis admirabili natura , progreffu , fpiritu, fcientia , atque tincturis. Quid fit femen ex Principum Philofophorum dictato , & an differat àgenitura . 580. Cap. II. Defubftantia , & qualitate feminis , vbi magni Hippocratis , & Ari Stotelis obfcura quædam reuelantur oracula . 584. Cap. III. An calorfeminis fit elementaris, & igneus, anfolaris, & athereus . 589. Cap. IV. Quale fit femen ad Generationem aptum , quo fpiritu locuples , quæ fœcunditatis probatio ; vbi Arist. confutatur opinio . 595. Cap. V. An femen fit animatum nec ne 599, Cap. VI. An, & quomodo verum fit , femen in Generatione animam , menftruum verò corpus præftare . 6oz. Cap. VII. An muliebre femen actiuè ad Generationem concurrat . 604. Cap.VIII. Cur fi fœmina fœcundo femine diffluit, fuo tamen cum fanguine , fuoque in vtero citra maris genituram concipere nequeat . 607. Cap. IX. Quo pacto femen in Generatione bumana rationalis anime productionem attingat . 611. Cap. X. De vi magnetica feminis virilis ad muliebre femen. 613. Cap. XI. An in femine formatrix virtus refideat , an verò extrinfecus in Generationibus adueniat . 616. Cap. XII. An, & qua ratione feminis potestas parentumaffectiones ingenitos, mores , robur ,formefimilitudinem, ftaturam, & reliquos caracteres una traducat , & quomodo Auorumfimilitudines in nepotibus interdum recudantur . 621. Cap.XIII . Vnde femen defluat , an à toto fecedat, an potiffimum à cerebro , fpinali medulla, vbi Hippocratis , & Aristotelis examinantur opiniones . 4 626. Cap. XIV. Anfeminis materia fit cambium , an veròfanguis ille fecundarius , qui dicitur anonymos . 636. من Cap. XV. An, & qua ratione femen maris fœminam virtualiter contineat , & femen fœmina virtualiter marem . 638. Cap, XVI. De feminalis facultatis incorrup tibilitate . 641 . Cap. XVII. Cur fanguis emiffus congeletur , Semen veró eiectum fluidius reddatur . 644. Cap.XVIII. Quamobrem qui genituram bumidiorem obtinent , infalubrius degant, vtfentit Hippocrates . 649. Cap. XIX. De femine fquallido , fiue pra nimiaficcitate ingrandinisformamdenfato , ideoque ad exitum inepto . 651. Cap. XX. De polyspermia, aſpermia , & cacofpermia, siue de vbertate , priuatione, ac vitio feminis . 654 Cap. XXI. De feminum ferijs , atque de eorundem Orco Hippocratico . 658. Cap.XXII. De feminum vtriufque fexus har monia, fiue confona ad conceptionem temperie . 660. TRACTATVS SECVNDVS. Cap. 1. De morbofo , & inuitogeniture effluuio , ac primùm de nocturnispollutionibus . Quid fit, & quomodo fiat nocturnapollutio. 664. Cap. 703 704 Cap. 11. Froponunt ; ac foluuntur infi. mul varia, fcituque digna problemata ad nocturnas feminis fufionespertinentia. 668. Cap. III. De remedijs nocturnarum pollutionum, tam fi à dæmonum illufione, quàmfi à caufa naturali , &morbifica ortum ducant . 672. Cap. IV. De pollutione diurna inuoluntaria, 678. Cap. V. De feminis inuito profluuio , quod Gonorrhea nuncupatur . 680. Cap. VI. Quomodo in epilepfia, & conuulfionis paroxismo femen interdum effundatur, vti etiam aliquando in metuentibus , & morientibus. 684. Cap.VII. De Tabe dorfali . 685. Cap.VIII. De morbo , qui apud Hippocratem Typhos appellatur . 691. Cap. IX. An , & quomodo nocturna pollu tio febres diuturnas interdum finiat. 697. ་ ་ T III IO BENEDICTI SINIBAL DI LEON IS SANI Archiatri, & Profefforis Romani . SHL FTrepa ! GENEANTHROPEIAE , ideft DE HOMINIS GENERATIONE . • 1 LIBER SEXTV S, De materia generationis humanæ, fiue de fanguine menftruo . Ad Illuftrifsimum D. 1 D. HIERONYMVM MATTHAEIV M Marchionem Iouij , Arcis Sinibaldæ, &c. VI debet ( Marchio Illuftriffime ) & fe debere ingenuè profitetur , debitum maiori exparte foluiffe videtur . Igiturego, qui abeo vfque tempore, quo tuæ valetudini præfum, beneficiorum cumulo ab incredibili tua humanitate ornatus,immo oneratus concedo, æquum cenfeo, illa eadem vniuerfo Terrarum orbi fponte propalare , vt fi referre mihi non liceat , habere me tamengratias, vnicuique liqueat ; ita tamen vt tot, tantaque beneficia gratè accipiens , primamcorum penfionem, auctore Seneca,foluiffe videri debeam; Nam, vtipfe ait : Vis reddere beneficium ? benignè accipe . Meaiam prodit in lucemGeneanthropeia , neque , vereor , inaufpicatò ; in qua nimirum Illuftriffimætuæ Profapiæ fauftum omen præludo , tibique in primis nouæ prolis læta auſpicia reddo . IdſiNuminum benignitate contingeret, non leuem ex meis laboribus fructum exantlaffe cxiftimarem . Ovtipam communia exciperentur vota , ac tandem numerofa proles Te, tuamque Ique præftantiffimam vxorem DOROTHEAM, egregiam ac prudentiffimam Heroinam & Vrbis torrus nedum Matthee Gentis fplendorem latos faceret Sic enim affiduè videret , nec fine plauiu Roma Proceres , qui INNOCENTIVM illum Secundum P. M. tuæ nobiliffimæStirpis columen, vel D. Bernardi Abbatis commendatione optimum,& gloriofiffimum ; nec non gentiles quamplures Purpuratos Principes probitate æmularentur , dignitate æquarent , virtute fuperarent . Profectò vbicum auita generofitate dotes genuine, opes ampliflima , Aedes magnificentiflima , fignis &claris imaginibus paffim confpicue , argentea atque aurea fuppellectili vbique fpectabiles : Vbi amoeniffima illa viridaria polis vtrifque celeberrima , que iucundiffima etiam Theffalie Tempeemulari queunt :Vbi Ville rø &nomine Macares, quibus mehercle vel ipfius Luculli amoenitates inuidere poffunte Et vbi demum (quod erit inftar omnium) tanta in Te, tuaque Ornatiffima conjuge probitas , morum fuauitas , prudentia , magnanimitas , & omnes quæcunque in optimis Principibus optari folent virtutes ( vt relinquam interim Excellentifs.Aloyfij Fratris tui nunc Ferrarienfis,ac Bononienfis militia Ge neralis Præfecti, & Pontificiarum copiarum nuper Magiſtri Campi Generalis Heroicam Virtutem, Martiale decus , egregiaque facinora vni Vrbano VIII. recenterpoft Cæfarem rebus in arduis abunde probata ) Vtique folùm deſideratur ab omnibus longa filiorum feries , quæhilares tantos coniuges, & voci compotes pleniùs efficiat . Atfortè in humanis aliquid defit, neceffe eft; nihilque in terris omni ex parte beatum ; vel negant mortalibus vt plurimum Superi hilariraris culmeu , vt cœleftis beatitatis nunquam obliuifcantur.Interim cum votis reliquis illibatain valetudinem peræuum Tibi, clarif fimæque vxori cœlitus deprecor. 000 10000 705 1£ TIVEJ 706 GENE ANTHROPEIÆ,

IDES T DE HOMINIS GENERATIONE. -apolis, I 2033-66 LIBER SEXT V S. el pond. De materia Generationis Humanæ, fiue de fanguine menftruo. 2 en PARO EMIV M. E femine vti Generationis Opifice differuimus abundè ; fupereft,vt agamus iam de materia, in quafeminis ipfius facultatis recipitur actio , quæ non in quolibet, fed in fubiecto aptè difpofito fieri affolet . Huiufmodi verò fubiectum eft fanguis menBruus , non omnis , fed qui duntaxat xara Quon 5 Kai xataópor effluit , ex quo fœtus maiori ex parte coalefcere poteft Ajanimaduerte originis tuæ promptuarium, corporisque tui alterum principium expende ; non enim aurum, argentumque , marmor, autno bile lignum tuæ conceptionis eft elementum fedlongè his deterius quicquam: Nempè inco &ifanguinis pufillum , ac digeftionis excremen- tum . Hinc ille Vates Palladus . maio ri ex parteinquam, fiquidem e corporata etiam feminis portione ( quicquid in contrarium offutiant Peripatetici quædam ipfius embryonis B particulæ vti nerui, tendones, offa , arteriæ,venæ, &fimiles coagulantur, quemadmodum in primolibrorationibus, & auctoritatibus probauimus. Sed hem qui fuperbis homuncio , quiq;in Cœlum alter Enceladus faftum erigis. + ecdgoll Y Siautem rationem quæris veram, ex immodestad Libidine natus es , &fœdagutta. Secabitur autem liber in duos Tractatus , quorum primus enucleabit menftrui fanguinis naturam , generationem , fluxionem , fluxionifque tempus, modum, menfuram,atque eiuf dem alias etiam præter naturam affectiones , quibus omnibus examuffim defcribetur Huma ne Generationis proxima , opportunaque ma- teria : Alter verò de fterilitate mulicbri non pauca commentabitur . In vtroque breuem, fed folidam fimulque iucundam deguſtâbis phiIliatre doctrinam . TRACTATVS o koup PRIMVS. Denatura , & caufa, tempore , menfura , &varijs menstrui fanguinis accidentibus . PR AE LOQ V IV M. ONputofore,vt lector aliquis delicatior inueniatur,qui Trapicatum hunc naufeabundus auertatur ex eo , quod de re turpi, fœdaque qualis eft fanguis mulieris menfurnus, agere videatur ; quandoquidem hunc non quatenus eft eiusfexus excrementum impurum, ac turpe vteri ftillicidium reuoluimus , verùm prout humanæ Generationis eft próxima, & neceffaria materies , vtque fœtus conftitutiuum , atque nutritiuum intra vterum principium, quomodo contemplatione , imo, C & admiratione apprimè dignus exiftit ; vticcirco egregiè Philofophorum didafcalos , 1. de partibus animalium cap. 5. ediceret : Non enim fieripoteft; vt ea fine magna abominationeinfpiciamus, ex quibus corpus conftatbumanum, vtfanguinem , carnem, oẞa, venas , reli quageneriseiufdem. Omnino ita cenfendum eft, vt qui de quauis corporis parte , aut de vafe aliquo difputat, nonde materia, aut eius materia gratia doceat , fed forma totius ratione . Sicut, & cùmde adibus agitur, non de lateribus, nondeluto , non de lignis , fedformaipfarum edilium docemus . Pari ratione, qui de natura agit , de compofitione , totaque fubftantia tra let , nondeijs , que nunquam euenit, vt afubYy Stan- 707 Geneanthropeia 708 Lib. VI.Tract.I. stantia Separentur . Eft igitur fanguis ipfe menftrualis præclariffimus , quoniam Genera tionis fit elementum , & præftantiffimæ formæ fubftratum ; quare cum Ariftotele eodem loco illa perorabo . Aggredi enim quæque fine vllo pudore debemus, cùm in omnibus nature numen &honeftum, pulchrumque infit ingenium. CAPVT I. Quidfint menftrua, fecundæ, an tertiacoctionis excrementum , &cur flores appellentur, itemque tempora, & Marchio . A A intrancum vene caue Excrementum eftteria, quiaa carnibusfuturatis post tertiam coEtionem excernitur . Verùm ægrè fubfcribam Laurentio, quoniamnon a carnibus, vt ille ait , faturatisfanguis ad vterum excernitur, fed antequam partibus carnofis vllo modo appropinquet, advterum delegatur B RISTOTELES, qui exiſti mauerat , mulierem femen ad generationem haud quaquam conferre, verùmfanguinem tane tummodo , primade generatio ne animal.cap. 20. fcriptum res liquit,menftrua nihileſſe aliud, quamiplius mulieris impurum, & inconcoctum femen; verba funt illa : Sunt enim menstruafemen non puMelius ergo cum Galeno Medicorum Mufageta 14.de vfu partium dicatur, menftrua proAuuium effe-naturale, & ordinatum vtilis , verum erudi fanguinis fuperflui . Expendantur fingula definitionis verba . Naturale profluuium in primis dicimus , quoniam cùm fanguinis quicunque fluxus Galeno arbitro 4. de fymptom. caufis toto genere fit præter naturā, folum menftrua eluuies fecundum naturam exiftit ; quia nimirum ad mulierum repurgationem valetudinemque , necnon ad foetus con ceptionem, atque nutritionem dirigitur . Ordi natum pretérea additur, ad aliorum effluxuum differentiam , qui ab vtero nullo tamen ordine feruato excurrunt Diciterpoftremò vtilis ve rum erudifanguinis ac fuperflui; quandoquidem ficet fanguis ifte eiufdem qualitatis , & natu ræ fit cum eo, qui in venis reperitur ; eft nihilo minus fuperfluus, ac tamquam excrementum fecundecoctionis :eft vtilis , quoniam tam mùə lieris,quamfœtus nutritioniconfert , Imbuie tur autem eruditate quadam non refpectiuè ad femen ytarbitrantur multi; omnis enim fan Cguis,vt aduerfus Ariſtotelem impugnabam, fi cumfemine comparetur, crudus eft; Sed quia pre copia, & muliebri imbecillo calore omnem adequationem, ac perfectionem nondum nafus eft, id quad expiudicate fpirituum,quifand fed indigens confectionis, quomodo in fruduumgeneratione adhuc imperfecta inestquidem alimentum ,fed confectionem, acpuritatem defiderat . Verùm vt falsò ftatuit Philofophus, mulierem in Generatione nequaquam præftare femen ; Gic menftruorum definitio ifta longè di ftat a re veritate ; pręterquamquod eadem definitio cuicunque fanguini aptaripoffet ; fiquidem e fanguine vlterius elaboratofit femen, &omnis penè fanguis dici poteft femenimmaturum, ac nondum adæquatum. Ex verbisad- guinem illum fouent, liquidò conftat. Idinimi huc ipfius Ariftotelis colligitur , illum opinatum fuiffe , menftrualem fanguinem effe tertia coctionis excrementum, id quod ex eo luculenter patet, quod illum femenappellat; Atqui hoc nimium a rei natura difcrepat, quandoquidemis nontertię , fed fecunda coctionis verè eftrecrementum , nempè illius , quæ in ieci norecelebratur . Patet id liquidò , quoniam fecus huiufce naturafanguinis partibus folidis effet fimilior, foretque longè magis coctione perfecta ; itavt etiam futurum foret, vt oppidò maioremimbecillitatem, atquëlanguorem re ciperentmulieres, dumeiuscffluuioirrorantur; iamenim faperet naturam feminis, cuius vel minimaportioapta eftexeundo labefactare vires. Sciodoctiffimum Andrçam Laurentium lib. 8. quætt. 9. de formatione fœtus cenfere fanguinem menftruum dici poffe,fub diuerfa ta men ratione fecunde , ac tertię coctionis excrementum: dicitenim : Excrementum estfe cundecoctionis, quia totus fanguis primamin bepate generationem habet , & ab hepate tamquam redundans quid, &fuperfluumpellitur . D rum fignificauit Archifophos 4 de Gener. animal. cap.1. vbi edifferit, non omnem humidum fuccum, &colore cruentum efle fanguinem ; Quafi, inquit, aque quoduis fanguis eßße poffit, modo bumidum fit, colorecruentum . Velfi mauis appelles crudum , quod fordidis multis, noxijfque humoribus,quorum fentina eft vterus , admifcetur ; quaratione dixerat Florus apud Plutarchum in Sympofijs , menftruum fanguinem effe prauum, corruptum, perperum: quem tamenhaud effe talein ex fui natura pus tandumeft, fedexprauiadmixtioneexcremen ti , quodin vteri cauitate , veluti in lacuna v liginofa ftabulatur . Quocirca naturavt a polyamia inprimis, quaveluti farcina premitur, necnon infuper ab aliorum excrementorum colluuie fefe eximat,exoneretq. ftato quodãtepore,menftruo videlicet, naravo ordinauit. mulieres, eiufque menftrui fluxusflores vulgata Verùm enimuerò quoniamfanguis hic apud nomine appellantur, nonimmeritò ingeniofus bitur . Cui tamen primò refponfum velim, quifpiam de huiufmodi onomatopoeia fcifcitaídeo 709 Geneanthropeix Lib. VI.Tract.I. 710 idco flores nuncupari , quoniam in ipfo primo A Auuentæ flore apparent. Secundò quòd veluti arbor, e qua flores erumpunt, nonfterilis, fed foecunda cenfetur: ita mulier illafecunda audit vt plurimum, cui menftrualis catharfis debito modo, tempore, ac menfura accidit. Flores infuper vocari poffunt , quòd floridus hic fanguis, non fœtidus, nontabo remixtus effe debeat , fi Generationis officio deferuire debeat. Vel tandé,fi mauis, appelles flores, quòd floridas puellas fanguineus ille reddat fluxus ; quod adeò verum eft , vt quæ illo defraudantur, compendiò labantur in clorofim,cachexiam, phthyfim, hydrope, &fimiles, nóminus perniciofas quàm deformes ægritudines, formam videlicet , fpeciem , atque omnem vitæ floridum decorem deturpan- B tes, ac deftruentes. 87 9.3d. Solent præterearmenftrue purgationes tem porapaffim vocitari , primò quidem quià ftatis temporibus recurrunt , ideoque non perpetuæ fed temporariæ fiunt ; Secundò, quia definita fuicurfus tam vniuerfalis, quàm particularis temporaobtinent: Tertio quod temporarium commodum mulieribus afferant . es. Cur verò apud Italas mulieres recepto Marchionis nomine vocitentur, mehercte ignoro, neque potuitalem ingenio confequi æthimologiam.Inmentemfcilicet venit, lioneftatis graria rem pudendam confpicuo , ac titulari quodamnomine circumfcribilibuiffe ; aut etiam dicas , quòd ficuti Marchiones fua obtinent C nobilitatis infignia, atque dignitatis coronam jta mulier per menftrua fuæ fœcunditatis edat monilia, quibus ille fexus coronatur . Lectorfi preftantius aliquod ethymon adeptus fueris , impertire ne dedigneris ; non enim cafu id nominis puto impofitum : nec fua minimis myfteria defunt. C CAPVT. II. Qua ratione, &quo confilio menftruain mulieribusgenerentur:¿ P ARMENIDES, itemque Democrytus arbitratifunt, mulieres præ nimia , qua feruent caliditate, feruidiorem, acrio remquefanguinem: cumulare , qui tamen vbiplus nimium excreuerit, naturam ad expulfionem vi , &mole, irritet, &fic periodicam apud illas excitari flu xionem . At quantum veteres hi Philofophi longè iuerint a veritate , pluribus enunciauit Ariftoteles 4. de Generatione animalium capite primo. Nimirum falfa in primis eft hypothefis , mulieres videlicet calidiffimas effe , qual D linre nihil eft curtempus inutiliterteram quan doid vel aphoriftice edifferit Hippocrates fub hoc lemmate. Mulier ambidextra non fit. Acqui Polybus veterum illorum alumnus nouam circa menftrui fanguinis productionem commentus eft opinionem primo de morbis mulierum ( Polybinamque hi,non Hippocratis extant libri ) vbi hæc habet. a Dico,mulierem rariore carnepræditam,&teneriorem effe , quàm virum : &bæcresficfe ba bet A ventre' trabit bumiditatem , & citius, & magis corpus mulieris, quàm viri ; etenim, ft quis fuper aquam, & per regionem aquofam ', duobus diebus, ac duabus noctibus molles lanas ponat , & vestem puram , & contextam aqualt adlanaspondere , fublatis vtrifque , apponderatione facta; multo grauiores lanas comperiet quàm vestem Fit autem hoc ex eo , quòdfemper aqua furfum decedit in vafa ampliora ofcula babentia. Et lane quidem, tanquam rare, & molles ex decedente amplius fufcipiunt : ve Stis autem , vt que plena est , & ex contextu obturata, explebitur, nonmultumex decedente aqua fufcipiens. Sicfanè etiam mulier, velut que rarior est , ampliorem à ventre humiditatem corporiattrahit , & citius , quàm vir : & tanquam teneriori carne prædita mulieri , vbi corpus fanguine repletum fuerit , fi non ab ipfo fecefferit, carnibus impletis , ac calefactis , dolor aboritur . Habet enim mulier fanguinem calidiarem ; & propterea calidior est , quàm vir . Siverò amplior accedensfanguisfecefferit ; dolor nonfit àfanguine , nequecalor. Vir autem vt qui folidiore carne præditus eft , quàm mulier, neque infuperna ventris parte adeò fanguine fuperimpletur, vt nifi aliquidfanguinis fingu lis menfibus fecedat ; dolorem fieri : neceßefit; &fanguinis quantum fatis eft adnutrimentum: trabit: &, quum corpus ipfi non fit tenerum non dolore affligitur , neque fuperincalefcit plenitudine , velut mulieri . Porrò opinio hæc eft ingenij potius, quàm veritatis ; quis enim abfque mendacij crimine affeuerare aufit , mulieremin vniuerfo corporis ambitu fanguinem obtinere calidiorem , nec non corporis texturam rariorem, quàm virum poffidere ? Quæ commenta,aut potius figmentafunt hæc,Afclepiadæis non minus , quàm Peripateticis contraria ? Exurgat ergo veritatis lampas, &rationi confona elucefcatopinio . Nam Polybus quiftatuit , mulierem corporis habiturariore præditam effe, quàm virum, aberrauit a figno ; fiquidem ex muliebri corpore glabro , leni , pigro , imbecilli , ac timido , fat manifeftè illiusfexus arguitur frigiditas , nifi tamenauctorem hunc inter veterescelebrem placeathic perfunctoriè à calumnijs vendicare, dicentes, illum de caliditate afcititia , non verò ས ༔ Yy 2 de 711 Geneanthropeix 712 Lib.VI.Tract.I. deprimigenia verba facere; quod quidem. fua- A deri poflet ex eo, quod auctor de illo calore ibi loqui debeat, qui muliebrium affectionum , de quibus agit, parens, &auctor effe foleat , at is non infitus , fed aduentitius eft. Vel fi mauis cum Rondeletio fenties, mulierem xaro in par! tibus nimirum infernis , atque vtero maximè calidiorem viro re ipfa exiftere , ex eo profectò quod cùm inibi Generatioiugiter celebrarideberet, operæpretium erat , vt eò calor, & fpiritus generationis opifices opulenter conuenit rent . Verùm hæc pleniùs in mea Ifagoge me dica exarantur. Ad aramredeamus . Ariftoteles, &ante cum Hippocrates menftruifanguinis generationem in mulierum reij ciunt frigidiorem temperaturam, obquam cum nequeant vniuerfum conficere , & affimilare alimentum; quodfupereft , natura ad vteri ve nas iugiterdemandat, quò poftrema ipfarum venarum orificia eo confilio definunt , vt Aphrodifaus 2, Problem.teftatur;qui pariter problemate centefimo feptimo quærens , cur mulieribus menftrua colligantur , fic refpondet. Quoniam per vitam , quam otiofiorem degunt, amplius materiafuperuacuaredundat. Sed fhilofophorum principem audiamus in 2. de Ge ner. animal. cap. 4. vbific : Femina venis dua bus maiori , atque aortafixis fupernè, venarum multitudo tenuium in vterum definit , quibus alimento expletis , naturaque præ fui frigidita te facultatis concoquendi indiga transfunditur in uterum propter venarum tenuitatem , cum prefua anguftia nequeant exuperantiam conti neve . Dumergohuius redundantia magha ad vteru facta eft alluuies , naturapolyemiainprimis irritata ad expulfionem infurgit. Sic Ariftoteles 4. etiam de generatione animalium mulieris impotentiæ , ac frigiditati acceptum refert menftruum fluxum , dum inquit : obfrigi ditatem enim, & impotentiam fœmina fangui ne abundat quibufdam fui corporis locis d quod Galenus 14. de vfu partium luculentiori fermone exponit , inquiens : frigidiorem eam eoufque fieri fatius fuit quoad alimentum quod coxiffet , ac confeciffet totum difcutere non poßet; quodenim estfrigidius, nec concoque requidem potest; quod verò plenè est calidum vtconcoquere , ita difcutere validè potest. Verùm aduerfus hanc Ariftotelis , & Galeni, thefim fortè argues , mulieres nifi totum alimentumcoquerent, conficerentque , necnoi in particularum nutriendarumfubftantiam conuerterent, haud ita fucculenta forent , ac ma gis quàm viri ipfi pingues , & obefæ , fed his graciliores apparerent: argumento quòd vniuerfum alimentum bellè conficiunt, & ritè com mutant, abfque quocopiofum adeòfuperfit cotionis excrementum . Obiectioni fatisfict , fi dicatur , mulieres præ debiliqua funt natiua ca D liditate prædita , vitaque fedentaria vltimi carnofarumpartium alimenti tantum perficere, quanto opus habent , illudque in pinguedinem facilè conuertere ob eam , qua circumfluunt adipofa humiditate , cui fauet calor earundem fegnis . Viri namque , vt plurimum audacicalore feruidi alimentum abundè diffipant , & e corpore magis perfpirabili fufiùs eftant. His adde, quòdhi perpetuò agitantur motu, negocijs exercentur , perennique corporis , atque animi concitantur errore . Ignis quò maior, eò maiori indiget pabulo ; non ergo in viris poteft & carni, &pinguedini fufficere alimentum . Quodfi aliquibus ob ingluuiem , atque crapulam diuturnam incocti fanguinis copia æquè, ac mulieribus congeratur , natura prouida , fi robore valeat , illorum incolumitati profpi ciens, hemorrhagiam aliquam periodicè promouet; quare vel perhæmorrhoidales venas, vel per ductus vreteres , vel per nafi meatus , aut etiam per os ipfius fanguinis vbertatem auferre, vel minuere conatur; vt ideo ætate hac nor ftra , quavbique gule indulgetur , non paucos fit inuenire,qui hæmorrhoidali, aut alio cruento fluxufœdantur . Sed iam in quem finem natura in fœmineo fexu méftruumfluxum ordinarit, inueftigemus, cum, vt inquit primo de partibus animalium Ariftoteles , Natura iuncium illud præcipuè eft, vt nihil temerè, viceque fortuita committatur, fed alicuius gratia omniaagantur . Profectò 2. de generatione animalium cap. 4 idem Philo fophatidynafta fcripferat, menftrua generatio nis caufa inftituta fuiffe. Sed,inquit ille, melioris vita finisque gratia natura eo abutitur in hunc locum , fcilicet generationis caufa, vt qua le erat futurum, tale alterum oriatur . Atqui verbum illud abutitur non æquè fero , nifi for tè Paraphraftis errore ita traducaturè Græco , fiquidem dum illo in generatione vtitur natura, meliorem , quàm poffit habere , vfum obtinet, neque rei cuiufpiam abufio dici poteft, dum in præftantiorem conuertitur vfum ; nihil verò in toto nature Theatro' quicquam generatione præclarius inuenitur. Cæterum Galenus tum in libro de femine , cùm 14. de vfu partium decernit, menftruam purgationemfieri nonpro pterneceffitatem duntaxat,quòd videlicet mulierpræ frigidiori temperiefuperfluum alimenti congerat, fed etia propterduos præftantiffimos fines,quorumalter eft, vt fiat cóceptio, alter vt coceptaproles &in vtero,&extra vterum alatur. Neque eft,cur nonnulli hos fines improbet, ac detrectet ex eoquod nequeat foetusimpuro; noxio do fontico ali, & conftitui fanguine, qualis eft menftrualis ; fiquidem nó multo infra euidentiffimis rationibus oftendam , eiufmodi fanguinem nullum per fe vitium redolere , fed leiufdem nature effe cum illo, quo muliebre corpus 713 Geneanthropeia Lib.VI.Tra&.I. 714 pus alitur . Ambo autem hi fines vel ex eo per- A crebefcunt, quòd facta conceptione muliernon amplius menftruo rore madefcit, vtèro conni uente; quodque edita prole per longum temporis fpatium fanguis ad vterum nequaquam refluit . bine a CAPVT III Per diapedefim, an per anaſtomoſin fanguis menstruus effluat . ER Sawhnow , fiue refudationem menftruum florem erumpe P re,affeuerat Philofophus libro 2. de Generat. animal. cap. 4. Ve rum ifthec opinio haud confifte re poffe videtur ; quandoquidem tantafanguinis moles per refudationem nequic quam exilue tambreui fpatio valeret , atque adeo longius vtique fpatium , quam trium aut quinque dierum ad exeundum pofceret ; eò magis quod fanguis ille craffus , ac fæculentus exiftit ; namfœminis , Philofopho dictante libro de hiftoriaanimal. fanguis nigrior , & craffior ineft, qua igitur ratione per diagona emanabit , διαφωρησιν per quamnon nifi tenuior , ferofior, & vndique ichorofus exudare confueuit ? Quamobrem rationi magis confonum dixeris, fi per avespo hoc eft venarum referationem in vteri cauitatem fanguinem menftruum effundi afferas , & indeprolabi foras . Nempè id facilè vnicuique perfuadetfanguinis ipfius alluuies, & quafi inundatio , quæ in aliquibus mulieribus , ac pręci, puèpolyçmisaffatim contingit. B Verum inftabit aliquis : fiper anaſtomoſin excurreret fanguis , haudquaquam tandiu produceretur fluxus, fed brenihorarum fpatio abfol uereturs At perdiaphorefin excurrere argumen tum eft fanguinis eius fubftillum , quod ad qua tuor aut quinque dies, atque etiam non rarò adfeptem perfeuerat , Reipondeas tamen iccirco totum illicò non explodi, etiam fi ve D narum aperta fint ofcilla, quòd non valde patula ex fui natura fint vterina vafa, ideoque paulatim exinanitis paulatim etiam nouus defuper affluat fanguis , donec eius congrua men fura fuerit reiecta . Neque rurfus omnes infimulveng hiant, fed modò vna, modò alterafuam deponit onerofam farcinam , His adde, quod cum in vteri ipfius cauitatem prius eructari fanies debeat, inibi paulò immoratur, atque mox ftillatim erumpit , ideoque non abpows , fed fubfultim emicat. Id confpicuò in quibufdam fanguifuismulieribus innotefcit , quefanguinis thrombos emittunt, coinvtero grumefcente fobaliquam moram, quodtantò facilius accidere poteft, quantò vteri fubftantia frigidiufcula ex innata , vel afcititia temperie indentatur. Illud quidem nequicquam iturus era inficias, nimirum in virginibus, que per ceruicis vtert venasrepurgantur, id minus contingere ;ideoque in his tenuior, fluidior , ac nihil concretus deftillat fanguis CAPVT IV, An cuiufque generis animaliumfœmine menftruumfanguinem obtineant, &que nam largius intermulieres. 炒茶 MNISCIVS ille Ariftoteles, qui nihil ad animalium naturam fpectans reliquit inta&tum ( habebat enim bis mille indagatores ab Alexandropræftitos , qui orbem vniuerfum peragrantes animalium proprietatibus adamuffim obferuandis operamfedulò nauarent ) menftruas purgationes non in omnibus fœminini generis animalibus fieri fcribit , fed duntaxat in ijs , quæ funt fanguine prædita, quçqueviuum pariunt animal . In boc enim vno, inquitille, primode Generatione Animalium cap.19.menstruaprofluunt, &omniumapertiſſime in muliere , plurimumnamque menstrui excrementi mulier e mistit, ex quofit, ut euidétiffimèpalleat, obfcu riores babeat venas . Inter viuipara verò pri mum locum obtinetmulier, quæ omnium maximè fanguine circumfluit menftruo ; inde Philofophus fexto de hiftoria animalium capite decimooctauo aiebat . Purgatio menftruorumfit quidem & cateris ,fed nulli aquè , ac mulieri. Infecundo ordine eft vacca , mox equa, & canis, tertio ouis, & capra . Si cui placeat Ariftotelis frui contextu, hic eft 6, de hift. animal.c 6. Oui, & capra tempore coeundi indicantur , quod idempoft coitum etiam fit adtempus, moxdefiflit, donec parturiant : tum denuo indicatur : quare paftores proximum eße partum intelligunt . A partuautempurgatio fequitur abundè , primum leuitercruenta, poft modum valde . Vacca, afi ne, eque modo quidem ampliore quàmfupradi Elis emittitur, &c. Sed amabocur mulieres omnium feminarum magis menftruacolluuie diffunduntur ? Potifimacaufa eft , quod brutis idgenus excrementi degenerat, abitque in pilos , cornua , craffiores vrinas , & fimilia; fic 7. de hiftoria animalium capite 2. habet idem Philofophus, atque etiam, inquit, abys in corticem , alijs in ſquammam , alis in frequentiam pennarum abfumitur . Terreftribus quoque animalparientibus inpi- los 715 Geneanthropeiæ Lib.VI.Tract.I. 716 los , & corpulentiam tranfit , homo enim leuior A cæteris est, atque etiam in vrinam diuertitur, quodpoftremum in mulabus fit palàm, quando præ craffiffima, & feculenta vrina ijs menftrua filent omnino . Huic rationi addas , mulierem vitam viuerefedentariam , multo , ac variovti nutricatu , ac delitiosè degere ; Bruta econtra fimplici victu, ac paucofefe inuitare , necnon humi iacere , cuique cœli expofita iniuriæ , ac nunquam quiefcere; non ergo in eis congeri poteft vtilis excrementi copia : præterquamquod ex naturali téperamento mulieres etiam polyęmæfuntlongè omniumfœminarum maximè, ficuti & virimultifuntfeminis proportione corporis, & polygoni habito refpectu ad bruta . Adde adhuc,bruta effe hydropota toto genere , mulieresveròiugiter vino delectari; quod quantum huiufce purgationi faueat , nihil eft quod probare contendam . Ex his ergo colligas primò , neque pi fces, neque ouipara , nec omnino volucrum genus menftruo fluore madefcere , fed viuiparatantummodo, & inter hæc mulierem v¬ beriùs : fecundò , hunc ipfum effluxum apud brutas plerasque fœminas in vrinam craflam cornua,fetas, & confimilia diuertere, ideoque , nonæquè, ac mulierem cruentari ; cui tamen etiam fi fortè ante naturæ tempus deficiat purgatio menftrua, abire etiam in pilos , & huiuf modi alia excrementa , vnde barbefcere vifę funt mulieresreftagnantibus menfibus, vt inter aliasPhatufa apud Hippocratem celebris eft Cæteruminter mulieres illas vberiùs purgari ftatuendum eft , quæ graciliores , & magis fanguineas complexiones funt adeptæ ; Poft has biliofæ huiufmodifluxum largiorem patiuntur; fiquidem præfanguinis feruore , ac tenuitate & venæ referantur , &fanguis æftu concitatur , ac turget, iuuante facultate:quæ à fanguine feruidiorifacto erethifmo ftimulatur ad expulfioné . Poftreme omniumphlegmatic , ac melancholicæ. Rurfus quæ impenfe laborant, parciùs re- 'purgantur , quàm quæ parum exercentur excrementi enim plurimumilla diffipant exer citio : quæ victitant craffioribus cibis minus , Quæ fub Cœliregione frigidiffima degunt , magis, quàm quæ fub clementiori; & ratio eft, quòd ftipatis corporis vniuerfi meatibus , præ frigore exalationes in primis , & fuligines non efflant ; quare ex intercepta diapneuftia, & far Яametaſtafi, humores, &fanguis ad intimare fundütur: polyphage & Oenopota magis quàm hydropotę, frugiq. Que Veneris paleftra crebriùs dant operam largius, quam quæ rarius in illa exercentur, aut omnino cœlibem traducunt vitam. Sic nuptæ magis , quam viduæ , he ma gis quàm virgines fanguineo irrorantur imbre B. C CAPVT V. Qumamtempore mulieribus menfes appa rere incipiant , quoue tandem definant . VO tempore mafculis puberi. bus incipit emicare genitale femen, eodem apud adolefcentulas menftrua apparere folent; idque tempus eft , peracto anno bisfeptimo , fi Ariftoteli habenda fides eft 7. de hiftoria animalium capite 1. vbi addit , puellabus menfes tunc fieri, quando iam vbera ad duos digitos prominent , voxque in grauiorem mutatur . Hic ipfe admiror natura prouidentiam , feu diuinam fagacitatem ; fiquidem cumilla marem , fœminamque adfobolem propagandam in lucem ediderit , eorumq; vnus opificium, altera materiam primariò præftet, nempe femen ille , fanguinemhæc; vno, eodemque tempore & opificem , & fubie&tum elaborat ; alioquin fi vnum altero prius prodiret,otiofam vndiqueforet , ac generationi parum profi- cuum. Verùm non eft in omnibus abfolutè id temporis determinatum , quando etiam in duodecimoanno repurgari interdum,licet raròpuel læ folent,aliæque vel ad octauum decimum, & fæpè vlterius diftrahunt menfes; quod fanè in varium temperamentum reijciendum eft : quæ enim calidiores , alacrioresque, & vndique funt circumflux fanguine immaturiùs inficiuntur menftruis: que verò habitu frigidiori, melancholico, feu phlegmatico torpefcunt, multòferius naturalem promunt effluxum . Sic præcociùs erumpuntijs, que calidas regiones incolunt, quæque calidiori vtuntur diæta, magisque exer centur. Ante daodecimum annum vix induci poffum, vt credam, poffe naturam tantùm alimentifuperflui congerere , vt augmento fit fatis , & menftruoproflunio ,ideoque locoprodi gij recipio illud Sauonarole , affirmantis, exti tiffe puellam , quæ nono ætatis anno menftrua dederit , & vtero conceperit. Nec minus por tentofa erunt exiftimande aliæ de menfibusimmaturè nimisprofluentibus hiftorie , quarum illa AlbertiMagniinfecundum Phyficorum rariffima, & monftrofiffima eft ; narrat enim puellam in lucemprodiuiffe turgentibus mammis , vt inadultis affolet , cum pubè ad inguina, ac gynecomaftige , necnon cum pilis fub axillis , & quodmagis eft cum menfium periodico fluxul Ioannes Skenchiusex laçobi Suteri fide narrat, vxorem Vlricicuiufdam Negelim Friburgenfis in Brifgoia puellam edidiffe cui ftatim abfoluto quinto anno. menftruæ purgatio- ncs 717 Gencanthropeia Lib.VI.Tra&.I: 718 nesfinerecœperunt;quad idemde octenipuret- A Ja narrat Fernclius lib. Pathol. cap. 16. Quin Herculesquoque Saxonia Venecijs puellam quinqueannorum vidiffe profitetur, qua menfuruapurgatione , modicatamen , fingulis menfibus madefcebat. Illud verum eft, imenculas, quenimis immaturè hos flores recipiunt , præcocioris ætatis,ac breatioris vira exiftere ,quafi natura jjs anteire tempore fit follicita pri zbul Cæterùm menftruę purgationes non vltra quam ad quinquagefimum annumproferantur, inmultistamennon attingunt quadragefimum quintum. Hos terminosnon tranfiliunt , quo miam ætate calor flaccidus refiduum alimenti non in fanguinem, fedin pituitam conuertit Adde quod expultrix facultas pra marcefcente calorefacta imbecillisnequit extrudere fuperfti tes materias, fedpotius intra corpus ad varias demandatparticulas : vnde vetulæ valetndínariè femperdegunt ; nam vel capite dolent, vel tuffi obftrepunt, velptyelo madent, veltandem vndiquefœtent . Illud infuper verum eft, obefis mulieribus ocyus deficere menfes , quoniam copiofo non ſcatent fanguine; gracilibus verò diutius protendi; hę namque vel tefte Ariftote le fanguineo rore affluentiùs madent , viafque obtinentpatentiores , vnde facilis fluxuidatur aditus Aminxo impurum, &fpiritibus depauperatum , &per. confequens Generationi inutile 31 YO CAP VT. VI. Qualis fitfanguismenstruus , &anper fe, an veròper accidens adeo noxius, ac delete rius existat . ZENEFICA M qualitatem ineſe menftruis indicant milles V fymptomata, eaquefeniffima; quorumfunt ea prolifica . Canes Babeis rabie concitantur : ferrum rubiginem contrahit, fpecula contaminantur,terra vtiab acetofortiffimo abraditur , arbores exiccantur ; flores , olera, frutices omnes radicitus arefcunt; homines demumdementes fiunt , nec non in tâbem deducuntur miferè ; quin cum menftruata fimpliciter concumbentes, & fæuiffimos morbos , & lepram inprimis exAuerroe contrahunt, vt ideo &ab Hefiodo , &a legislatoribus talis concubitus fuerit omnino vetitus, vt nos alibi longio ri fermone profequimur. Adde, quòd eundem illum fanguinempéllaces muliercula philtrum exiftimarunt, ideoque vt Demonis vtunturau ༣ cupio, quafi refideat in illo vis amoris; fed mor atræ illicium exiftit . Ita Cari Lucretij vxor credula , dum coniugem poeticofürore abſtra- &um,ac pene ecftaticum extraneo detineri putat amore,illi fuum fanguinem propinauit menftruum, quo ductus in feram rabiem fibi tandem crudelem confciuit mortem. Meritò ergo ambigunt alij,num eo componatur, nutriaturques fanguine foetus , alijque , vt in primis magnus Auenzoar detrectant omnino , fuccum hunc vllatenus nutriclum effe , verùm aiunt veneni pos tius promereri nomen:quofi mulieres vtàve neno non læduntur , id effe, quia familiaris eft illis , nec vllum a proprio veneno offenditur animal.. Simili modo ftatuas , apud adolefcentulas eodemipfo tempore , quo menftrua' catharfis apparet, elaboratum quoque, &confectum retis eipidemen ; Siquidem vbinatura fagax animaduertit, fupereffe in muliebri corpore alimenti eam portionem , que fit fatis incremento, & infuperfemini; quod eft adhuc fuperuacaneum incipitád, venas vteri delegarea vena caua per ramumiliacum in hypogaftricas, que per colJum,&vniuerfumeius corpus difperfe tandem apertis ofculis eructat in fimum fanguine, vt ideo mirandum hic quoque fit nature confilium quein mulieribusprius elaborat femen vtiopi ficcm , mox materia faragit, nempe fuper fitis fanguinis , quafihoc apparente in adolefcentulis , mutis verbis natura dicat parata eft inuencula ad conceptionem , turget in uafis prolificufemen, materiapræftò eft ; accedat vir, fiatque Generatio tantopere expetita, & vninerfo expediens orbi. Et hac eadem ratione vbi menfes defiere , paulòpoft & femen deficit, velquiaalimentum deeft, vel quia præ debilitate caloreffœtus coquere nequit humores, illofque in feminis conuerterefubftantiam ; & ficrarò erit inuenire mulierem, fanguinem non vitiofum ad vterum habentem , quæ infuperfuo feminenon fit prolifica; & econtrario vix inaenias mulierem,quafie pre fenio deftituta mēñfibus, cui nonfit infuper abfumpta materia fo cundifeminis , cuius uice fi quid in meatibus, ne debur vacuum , contineatur, eft quid crudum, D obsLEG MIST! Quamobremvt reiveritas elucefeat, & quæs fionis præfentis, &antecedentis folutio habea tur, ftatuendumerit,fanguinem menftruum penesbonæ valetudinis mulieres effe benignum , acfuauemæquè ac illum,qui intra alias exundat venas,ideoq;alimento & matris,&prolis aptiff mum. Verumquia fæpè dum prodit, ex alique accidente haudexcurrit illico, fedpaullò immoratur, fit ex eo, vt putrefcat facile, & a putredi neeftum, auramque prauam concipiat, idquod tanto facilius accidere poteft, quanto lugiter confluunt advterum, veluti ad fentinam vndique corporis muliebris fordes , &exêrêmenta, quibusimmixtus confluens fanguis corrumpi. leurperperam , intenditque ex alieno mraſmatepro- 719 Geneanthropeia Lib. VI.Tra&.I. 720 propriamputrilaginem Hic explofa recedat illorum opinio, qui vt fanguinis menftrui naturam explorarent , dixerunt, illum effe fuccum quendam eterogeneum, qui contineat partes alias puriores, ideoque naturæ vtiles, alias impuriores, omni ex parte inutiles , aut potius infeftas , hafque illas effe , quætotfæua apta funt patere fymptomata; recedat inquam, fiquidem fanguis omnis eterogeneus eft, cotinetque partes craffiores,tenuiores , mitiores, crudiores , nec tamen atrocia tantum agunt detrimenta . Simili modo Flori apud Plutarchum opinio relinquatur, exiftimantismenftruumfanguinem ex fui natura prauumfonticum , ac virulentum exiftere . Ajantequam debitam hanciſcanturmaturitatem, vtique calidiorafunt; continent enim igneam quandamqualitate, &humoremæftuante,quod colligitur ex effe &u ; quicunque enim hos efitantfructus, os, & linguam aphtis iam tum excoriant, gutturinflammant, in difenteriamfuper incidunt, aliafque aluinas fluxiones patiuntur. Quod maximè contingitin vuis apianis,vulgo dictis mufcatellis , de quibus Columella libro 3.capite fecundo fic habet : Ideoque frigidis locis aptiffima, fedcapiti,neruis, venisque non apta, nifi matura leste . Non ne videmus infuper, recentem vuarum, & pomorum fuccums ebullire , ac feruefcere diu : vbi verò coquatur, ftatimaftum,atq; ebullitionemexuere? Igitur & ante maturitatem, quæ à naturali coctione ha betur , & ante excoctionem , quæ fit ab igne, vuarum, ac pomorumfuccus feruidior , omniqueexparte mordaxexiftit . Itaprorfus mulie bris cruor, quiad vteri regionem opiparè con fluit , cum nequeat præ copia ad fymmetriam qualitatis reduci, ideoque præferuidoæftuet ca lore,&velut muftum ebulliat , inde fit, vt tot fæua pariat fymptomata , que quidem omnia calidam abexceffu qualitatem , feu feruefcétiam denotant; nam neque ab eo frigidus vllus ma nat effectus , quin potius impensè calidus, vt rabies, delirium, lepra , ariditas , extin&io , fe bris, &confimilia : atque de hoc verba faciebat Hippocs1 de morbis muliebr, quando dixit, fa niofumfanguinem terram abrodere , &fi forte frigidi aliquando exurgantmorbi, vt hydropes & fimiles id per accidens contingit , ftrangulante videlicet extremocaloreprimigeniam caliditatem; eoprorfus modo, quo vinum meracum largè fumptum apoplexiam, paralyfin , & id ge nusfrigidas parit ægritudines. Huic ergonaturali menftruidifpofitioni fi accedat infuper putredo, & aliorumprauorum fuccorum miafma, quale vitium , feu quale virus erit iniquius , vitæque humanę magisinfenfum? C Cæterùm vti noua appendix, atque epiphora B relatis addatur ex meo cenfu, menftruum cruo rem a cruditate fuum virus poffidere , autfaltem intendere; quod vtfacile intelligatur , fupponendum erit , crudum fanguinem dici illum, quia natura minus eft adæquatus ; ideoque fub crudi nomine complecti fanguinem faniofum, pituitofumque, & bileum æftuantem ; vterque enim adæquatione coctionis alumnacaret , que -coctio confiftit in calore blando, miti, & ab omni exceffu alieno , Modo fanguis menftruus apud mulieres coctionis expers crudus eft , ob caloris noninopiam,fedexceffum, cuiusgratialibro illo de morbis Polybi mulier viro calidior dicebatur, quod quidem rationi non difsonat; fiquidem quoad fanguinem verè mulier caliditate excedit, quoad verò folidas partes vir eft longe calidior . Atverò temperies non afanguine, alijfque humoribusrefertur, verùm a folida rum partium qualitate ; ideoque non licet inferre, mulieristemperamentum virili calidius efse eo quod calidiori fanguine diffuat. Idfanè haud præterijt Ariftoteles tertio de hiftoria animalium capitedecimonono, vbifeminis nigriorem &craffiorem fanguinem tribuit; nigredo verò, &craffities vnde profluit nifi ab æftuferum depafcente, &faniem adurente ? Quodautem ex coctione res multo minus calidæ euadant , ne, videaturparadoxon ; fiquidem in pluribus conftat experientia,quæ nonfallit: nam lac in primis quid eft aliud, quàm fanguis vlteriori coctione elaboratus ? Et nihilominus nemo iturus erit inficias, illudfanguine minus calidum esse , quo circa inflamationibus refrigerandis appofite facit. Melfi coquatur téperatius, ac mitius,quàm crudu euadit patet id ex eo, quod nóadeòeft acre noadeò mordax, nonfic ftimulat inteftina;quod tnintelligendi eft de melle quod nimia coctione nonfuerit partibus tenuioribus enudatum , hac namqueratione peraccidens amarefcit. Vinum fi coquaturapud quafdam Italiæ regiones mi-l nusgenerofumeuadit; quod vel ex eopercrebecit, quod non fic inebriat, vt crudum, tefte Athenæo. Cæterùm vuæ , &poma vinola quælibet Sed ftatim Obijcies, fi talis eft exfui natura fanguis menftruus , quo pactofœtus nutritioni non incommodat? Refpondeo, id in primis natura prouidentiæ tribuédum effe, quæ vtfœtum D ipfumaptè enutriat, ftudet pro viribus eundem fanguinem depurare , atque adæqualitatemreducere , moxetiam à calore ipfius fœtus idem temperatur, ac mitificatur, antequam nutriendis particulis apponatur,præterquamquod Ara, bumfuit fententia, foetus ab hoc fanguine enutritos in vtero multiplicem concipere morborum diathefin , qualis eft in primis variolarum, morbillorum, & fimilium ægritudinum, quas ab inquinamento menftrui fanguinis oriundas di cunt.Energo qua ratione, & per fe, &peraccidés fanguis menftruus fit culpabilis , quoue modo rutricatui inferuiat, &prima conceptioni; in qua illud prorfus accidit, quodin cafei coagulatio- 721 Geneanthropeite Lib.VI.TrácD 722 tione euenine experientia eft, nimirum coagu A fiquidem in primis un uiris quoque fluxum aliJum non lactis toram fubftantiam cogit, denfat- quem fierineceffe effet, quorum corpora iden que;verum duntaxat partes, illas cafeofas ho mogeneas, &præftantiores, ceteras vai excrementarelinquit, purafecum , &que recocta valgonuncupatur; Ita prorfus virile femen, quod coaguli ad inftar eft,dum menftruum fanguinem init ad Generationem, partes benigniores, ac vndique præftantiores in voum & co. git, & vnity quæ veròfontica, ac penè vitiofa commifcetur fanguinis portiodimittitur, atq; reijcitur : Didici hoc ab Ariftotelesqui 20 de Generatione animaliam capite 4. Satis congruèfimilitudinem hanc affert , aitenim Cum autém'excrementum fœmina in vidro confliteritàmarisgenitura,quæfimilefacitof lactis coa- B gulum Coagulum enim laceftcontinens calorem vitalem , qui partes fimiles ducit eodem, & vnit,atque conftituit ; & genitura ita fe habet admenstruorum naturam , eadem enimnatura Jattis, menftruorum eft, itaquesaattis iam partibus&c.A fignoidconfirniari poffet , nam non aliunde putandum eft, gravidarum mulies rum fymptomatas illa ftatim prouenire malacie,vomitus, inappetentiae , & fimilium,nifi ex recrementis illis fanguinis deterioribus fuperftitibus in vtero,que vnà cumfætu retinentur, obvteri ipfius oris occlufionem. Et hęcdemenftruorumqualitate fatis. CAPVT. འ " VII. Cur Lunadecreſcente potiùs menstruæpurgatiomes recurrant, vbideperiodica-earundem corail excretionis caufa referunturaliqua oread ..L NA decrefcente menftrua Gynecium oftendit; &præter muliebre periculum edixere autores centum, atque XDX in primis Ariftoteles 7, de hiftoriaAnimal.capite fecundo.vbi fic legitur , Profluuium autemmentium decrefcen teLunacontingit; quamobrem nonnulli cauil loafexumfœmineum Lunatribuunt, quoniam fimul vt illa decrefcat, &mulier purgetur, mox- D que repleantur amba eueniat . An ex hoc Careni populi,vt eft apudSpartianum,Lunum non Lunam dicebant , atque infuper dignum qui vxori fubijceretur nirumexiftimabant, quicunque Lunam fœmineo genere docitabat ? ideo forte Ariftophanes Venerem non appodiTH fœminino genere , fed mafculino aggoditor" appellatiit, quafi numina efficere fœminas abfurdum foret . Huius autemeueutusreddit ipfe Ariftotelesrationem dicens,Luna decrefcente animalium corporafrigidior a , atque humidiora effe , ideoqne fieri huiufmodi fluxum , › Atqui parum ualida uideri poteft:heo ratio ut fonat;! " didem frigidiora, & humidiora exiftuntiafpes au Lune, que non magis mulieres , quà mui-b rds refpicit ; atqui hoc abfurdum eft . … LI Quamobrem dicendum ex meo marte céſeo.j Corpora animaliuth decreſcente Lunaeffe frigidiora, & humidioraad cutem, & partes exti mas, intus verò , & ad vifcera calidiora ; nam plenilunium fuo calore excitat adfuperficiem humiditatem, accaliditatem;dum verò Leuna decrefcit contrarium accidit, nimirum fangui nem, & calorem affinem penitiores repetere partes, Modò in mulieribus, in quibus natura liter fanguinis copia reperitur, atque magis in profundo , quàm in fuperficie excurrit, retrufo infuper a Luna fit ve menftrua proficifcanturnec dicataliquis, vt fupraipfe dicebam , cur militer viris idem non contingit ? Quandoqui dem viri nonfuperfluo fcatent fanguine , belle enim coquunt, folidarumque partium calore diffipant;nec apud eofdem perreptat idem ad intima magis; Quòd in plenilunio calor, & humoradfuperficiem proletetur & ,patet in primis experientia, fiquidem viuentia quelibet, &ma ximevegetabilia extuberant eo tempore , ideoque etiam Galenus corpora in plenilunio dicebat augeri , & pinguefcere ; quin in Proble, matibus addebat Ariftoteles, Garues plenilunio expofitasocyusputrefcere , fuperflua nimirum extuberante humiditate . Id etiam patet in oftreaceis , que Luna decrefcente emaciantur, ad auxin verò tendente implentur Roborat meam hanc opinionem Auerroes, 2. deGenerat. animal capite quarto,vbi afferit,magna lumina ria coniunctionis tempore , & oppofitionis di uerfa inter fe effe , quia quo tempore coeunt, tempus frigidius redditur , ideoque hyemiaffi milari; quo verò tempore opponuntur, calidum præftari tempus, æftatique proinde affimilari Iam, quafo , hyemenon ne calor intus per an tipariftafin magis viget, licet extrema frigeant, & rigeant fæpe vtique inde nofter Hippocrates in aphorifmis ventres dicebat , hyeme calidiffimos effe , ideoque plurimo cibo indigere. Sic ergo in coniunctione Lune frigidiora, & humidiora funt animalium extrema, fed inti macalore feruitant ; &hæc eft illius loci Arifto telis germana expofitio . ilum « Bag. 7 At quo modoinquitAriftoteles, corpora luna decrefcente humidiora effe,fi in plenilunio, manifeftè deprehenditur humiditas vniuerfum cor pus diffundere ? Porrò duplex humiditas radicalis vna , & primigonia; excrementitia altera hæcin plenilunio fupereft , illa in coniunctione ac declinatione ; & ideo humidioracorporade, ficiente luminare dicipoffunt, quatenus depu rata ab humiditatum colluuie fuo fruuntur hu moreinfito. Quid fi dicamus proprietate queZz dam 14 723 Gencanthropeia Lib.VLTract.I: 724 damdeficiente Lunafanguinem illum irritare. A | temperamentum, motus, quies, cibus, aliaque naturam ad expulfionem, coprorfus modo, quo bilis in febribus alternis diebus, pituita quoci die, melancholiaquarto quoque die mouentur Idvideturfubofcurè infinuaffe Hippocratesh brode feptimeftri partuijs verbis ; In menfibus radem etiam,qua in diebus ftata rectaque ra tione fiunt :fingulis enimmenfibus mulieribus fanis menftruaprodeunt, quafipeculiarem vim corporibus menfis babeat. Verum quidem eft, aliquas mulieres , vti iuuenes & feruidiores catharfim fuftinere crefcentis Lunæ quadra; vndeverfus? 6.619% Lunavetus veteres,iuuene's noualuna repurgat. Cuius euentus ratio eft, quodiuuenes que cu mulatiffimo, &feruidiore featent fanguine, ad B iftum fluxum™facilè oriente, vel ad auxin tendente Luna concitari poffunt . At vetulæ , qui busvenædenfiores , &fanguinis frigidior, opus habent lunaribus radijs vfque ad plenum orbem effufisadhoc, vt valeat is circa finem menfis ad vteri venas irrumpere . " Sed ex verbis Ariftotelis non lenis exoritur difficultas, nam 7. de hiftor. Animalium capite 2. fcribit, haud quaquam mulieribus fingulo menfemenftrua fieri , fed vt plurimum alternis menfibus , quod a quotidiana experientia res motiffimum eft: verba Ariftotelis: hæc funt: Paucis menftrua fingulis menfibus mouentur: fed vllo intermiffo plurimis. Porròtextus hic tulit multis occafionem dicendi , illum deprauatum effe : alij vt aliquo modo explicarent, fomnia fibi finxerunt . Quid ergo dicendum ? Illud prorfus, quod Mercurialis longè latèque doctus de morbis mulierum libro 4. fcribit ; ni mirum Gaza negligentia deprauatum effe, ac mancum contextum illum; omifit enim bonus ille vir dictionem vnam , quæ eft ouvexas , quæ vox fonat aceruatim ; vt ideo fenfus Ariftote lis fuerit, pancis mulieribus fingulo menfe af fatim , & aceruátim menftrua fieri , fed bene alternis menfibns , cuius fpatio temporis ma ioremfanguinis copiam congererepoteft natura, que exuberantem fingulo menfe humorem nequit fubminiftrare Textus deprauationem eruditiffimus ipfe Mercurialis deprehendit for taffe ex verbis Plinij libro 4. capite 15. vbiin fuum vfum Ariftotelis verba transferens dicebat , cunctas mulieres tricenis diebus purgari; fed largius tertio quoque menfe . At cur infuper Philofophus citato 7. de hiftoria Animal, fcribit , menſtrua nullo certo temporecurrere? quoniam ut annotarunt Aetius, & Auicenna, licet Lunadecrefcente is fluxus ef ficiatur, nihilominus inter unam, & aliam purgationë alijsintercedütdies vigintiduo, alijs viginti, alijs vigintifepté, alijfque viginti quatuor, vt ftatatemporis periodo raris recurrat menftrualis repurgatio,Huius autemvarietatis caufa eft aer, C A vitæ accidentia , omnis namque inordinatio nis , telte Auerroc, caufareducidebetadvariam humorum aggregationem , que vatieriau , & Cœlocontingit . Quare calidiores mulieres vi- &itantescibis calidis, ac temuibus corpora mouentes quotidie, cabo fruentes puro, fa, pius coeuntes , oppidò citius repurgantur; contrarium accidit ijs , quæ craffo vtuntur vicu, accolo, vitamquefedentáriàm traducunt,ac po tiffimumidVeneristripudioalienam; namfecius Auxionem repetunt . Cæterùm Andreas Laurentius 8. de, hiftoria anatomica menftruorum periodica excretioniscaufam non ad Lune motum, fed adcertas naturæ leges, motionefque, nobis incognitas referendam putauit. Quipa riter rationem quærens, curfingulis diebus hoc fanguinis excrementum in mulieribus non fecernatur, veluti cætera excrementa, que fingulis diebus expurgantur, id nature prouidentiæ , de generatione admodumfollicitaduntaxat afcribit quandoquidem fi quotidie mulier hos difflueror fanguine, minusa viro eius expetiretur amplexus, &feminis uis àfanguineilla acci❤ deretur, unde peffum iret conceptio . Perlege virum elegantem ; align CAPVT VII Que nam effe debeatmenftruorummenfura. E 2 X temperamento , victa , aère, &motu vario, quibus mulieres detinentur, accidit, ut fuperio ri capite dicebamus , menftrua lis curfus uarietas . Item exijfdemrationibus contingit, vt aliæ uno tantum die, aliæ duobus ac tribus diebus, aliç quinque , &feptem etiam repurgentur; ut proinde ille fanguinis plurimum efundere dicendæ fint, quæ pluribus diebus fluxionem fuftinent ; licet contingere poffit , ut uiarum beneficio mulier aliqua uno , aut altero die fic argowe repurgetur, ut fanguinis maiorem euomat copiam, quam quæ fubftillum feptem diebus præ uenarum anguftia demifit ; ideoque Ariftoteles citato 7. de hiftor. Animalium aiebat : Alijs namque vniuerfim bac purgatio fit, alys paulatim. Verumquidem illud eft , fanam mulieremfpatio trium dierum fluxum fuum abfoluere, quod Hippocrates primo de morbis muliebribus, velalius auctor fignificauitijs uer bis: Moderativerò funt menfes prodeuntes in omnimuliere , fifanafit , otduarum Heming rum Atticarum menfuramfecedant , aut paulò plures , aut pauciones, atque hocadduos , aut tresdies, Idnec præterijt Ariſtoteles nuncu, pato 725 Geneanthropeia Lib.VI TracI. 726 • apto loco ubi ait : Faciliùs agitur cum ijs A quibusbreui tempore boc est biduo , aut triduo profluunt,fedquibus longum protrahitur, dif citus. Hemina vero continet menfuram circiter nouem vnciarum, vt probat Andreas Alciatus libel. de Ponderibus , & menfuris ex PauloAgineta, Suida , & Nicandri interprete; Atticavidelicet, fiquidem Romana capit fex vncias tantum ; ita vt fanguis libram vnam cum dimidio ad fummum æquare debeat:&hoc fortè confilio Paulus infuppreffis menfibus prefcribe bat menfuram duarum librarum cum dimidio; Cùmenim ftagnantibus menftruis nonftatim fanguis educatur,fedfecundietiam menfisperiodus expectari foleat, iccirco quantitas illa emitti debet , quæ duorum menfium fluxioni æquiualeat: Poterit autem huiufmodi pondus vel fuperari , vel minui iuxta temperamenti , &vi- B Ausdiuerfitatem , vt fupra dicebamus.b Atquimorbosè apud ægram mulierem interdum ad eam quantitatem menfes erumpunt, vt aliquando viginti quinque librarum excedant pondus, quodomnem fidem fuperare videtur. Adde ex Ariftotele, etiam in fana muliere bis, ac terin menfe Auxum hunc excitari poffe ob coitus defiderium , cuius caufà & vteri defcendant, & quæ intus turgent venæ, ore hiuco fanguinemfæpius euomant . Iuuat Philofophiregiftrare verba: Multis etiam defiderio cait us, queveliuuenilis ætatis ratione , velquia longo sampareabstinuerint, tenentur,defcendunt vteri &menftruafæpeter inmenfecitantur, donec concipiant. &c. CAPVT IX. Qualis effe debeatfanguis menftruus , &quomodo eiufdemvitia deprehendantur .. N C ON omnis ad conceptionem fanguis menftruus idoneus eft, fed qui folum à naturæ benignitate nondefciuerit , quique extrancæ omnis expers fit qualitatis . Ideo Polybusprimo illo de morbis muliebribus aiebat, Procedit autemfan- D guis velut à viclima, & cito congelatur . Iam Tanguis victimæ rubens , & floridus eft , confiftens, & minus dilutus , ideoque ftatim , & ille congelafcit, congelatio autem indicat , fanguinem fibris multis effe redimitum , atque adeo concoctum ; faniofus enim humidior eft , crudus, & nihil fibrofus, quod libro de femine pluribusdifputatum eft à nobis . Cæterùm fanguiniseiufdem vitia deprehenduntur ex coloribus, vbifanguine ipfo infecti panniculi reficcati fuerint nam biliofi flauum , pituitofi fubalbidum, melancholici fubnigrum præfeferunt co- ། lorem quod in arena etiam explorarifolet. Infuper ex Hippocrate z . Proreticorum fanguis menftruus ille fecundum naturam eft , qui fingulis fluit menfibus in modefta copia, quiue colorem obtinet naturalem, fine dolore, fine fymptomate, & tertia die refiftit . Id autem non ita intelligas velim , vtfluxus ille citari debeat abfque vlla omnino corporis moleſtia; id enim eft ferè impoffibile, fed quod fiat cum tolerantia, & fine magnisillis fyptomatibus, que inter dum adiungi affolent, vtiftrangulatio , dolores acerbifsimi capitis , dorfi , ac ventris, febres , & fimilia , alioquin dicebat Ariftoteles 7. de hiftoria Animal. capite 2. Attamen omnibus corpus grauatur, quandiu effluat bumor . Si quæras vnde namproueniant interdum dolores , &faua fymptomata , dicam euenire ab obftructis meatibus, qui fanguini denegantes liberum exitum, illum regurgitare aliò faciunt , vel dum is exilire conatur, impetumfacit, viminfert, ac facultatem irritat: mala etiam eiufdem qualitas atrocia folet inurere pathemata, & vel folo halitu caput, aliaque vifcera impetere . CAPVT X. De stagnantibus menfibus ,fiue alia menstrui fanguinis eclipfi , vti Generationi incommoda C XOOX ་ ་་་་ VM fit fanguis menftruus Generationis humanæintrinfecum elementum, non mirum ideo fi eo deficiente mulier ftatim fterilis euadát , atque fpes Genera- : tionis fruftretur . Proinde hie huiufmodi defecus venit obuiam , non vt mulieris paffio folum valetudinem eius profternens; fed primariò vti conceptionis impedi mentum ; etenim fruftra laborât opifex , fi illi materia, vbi fuam exerat actionem , deficiat; incaffum iaculatur femen in yterum , fi circumfuo fanguine vndique is non madeat , fed exuccusrigeat , &fquallidus areat . At unde fanguinei humoris eclipfis proueniat , inquiramus . Auenzoar huius defectus internas caufasreicit in fanguinis ipfius uifciditatem , nec non in facultatis imbecillitatem . Craffities , &fanguinis uifciditas inepta eft fluxioni , nam tenuis, & fufus humor effe debet , quò facile queat excurrere; Rurfus dum facultas præ imbecillitate nequit extrudere humores , hi rettibiles fiant in .. corpore, neceffe eft . Siquidem ad omnem fpon. taneam excrementi vtilis uel inutilis emiffio. nem deftinauit natura facultatem expultricem, quæ fipre uitio aliquo fegnis euadat , retineri in corpore uel in totum, uel in parte excremenZz 2 ta- 727 Geneanthropeia Lib. VI.Tract.I 728 ta neceffarium eft . Interdum exuperantia fan- A guinis fibi ipfi exitum præpedit , fed adhuc ille fanguis, qui non mouetur cathartopos, ideft per venas vterinas à natura deftinatas , defectit aliquando in fupernam hemorrhagian,vomitum, ptyclum fanguinolentum; vel inferne deriuat in marifcas, veficam , &fimiles ductos erum plures adhuc exiftuntcaufæ fuppreffi menftruj auctore Galeno præfertim 5. Aphorifmorum 28, & 6. de locis affectis 5. Et in primis eft inftrumenti nempe vteri intemperies frigida, calida, ficca . Quomodo calida intemperies mentes fupprimat,fuperuacaneum foret multisprofequi; Docetdocte fatis Auicennas, & hinc inde rationes examinat facundiffimus B Mercurialis 4. de morbis muliebribus . Dixif fefufficiat , vteri præcalidam imtemperiem tenuioremfanguinis portionem exugere, atque exiccare; remanere autem folummodo terreriorem, quæ fuo ichore, &acri humiditate fpoliata nequit excurrere . Quare licet vterus qua poller caliditate alliciat , trahatque fanguinem, hunc tamen abforbet, confumit, ac diffipatfacilè, frigida verò intemperies catharfininhibet,quiafrigiditatis eft condenfare, atq; conftringere , ideoque tali intemperie conniuent vena, nec ftato tempore fuperfluum vomunt fanguinem . Tandem ficcadifcrafia ideo intercipit Auxum, quiafanguinem exhaurit , & arefacit . Si addamus poftremo vaforum ftegno- C fin, fiue anguftiam, nihil ad plenam caufarum enumerationem deerit . Namque accidit interdum, vt fanguis nec vifcidus , nec craffus exiftat ,vt facultas vigeat , & vt nulla apud vterum intemperies polleat , & nihilominus fanguis menftruus retinetur ob venarumftenochoriam vel emphraxin, quæ non finit fanguinem decurrereeo modo, quofontis infarcti meatus prohibent afcenfum aquæ . Ad hanc infuper malam conformationem , & anguftiam pertinent pinguedo vteri , &vaforum , quæ validè coarctat, &compingit: Tumor, & apoftema, que vafa & comprimunt, & coanguftant : claufura meatuum à membrana , velcarne facta : cica trix aliqua poft matricis vlcera: colli vteri inuerfio : totius vteri fubftantiæ condenfatio : abortus tandem poft quem adeo venæ coalefcuntinterdum, vt nequeant referari poftea . Externæ caufæ menftruorum fuppreffionem efficere poffunt, vt in primis cafus, quo fæpe mulieris vterus vel diftorquetur penes collum vel inuertitur , vt vix deinde remeet curfus. Aqualargius epota tefte Auicenna menfes con tinet; fic pariter eibi craffi,uiſcidi , atque exiccantes; Aerlacunofus alique modo à benignitate excedens , vnde Hippoc. de Aere, aquis, &locis Scyticis mulieribus menftrua aut nihil aut malè profuere fcribit ; immodica exercitatio, timor, moerores, &fimilia, ent Age modo auxilia proponamus, quæhuiufce fanguinis auferunt ftegnofim . Vnum præcipuè omnium magis præfentaneum credas effe fanguinis miffionem, velfæpius repetitam per faphenam ; nam nifi malleoli incifione reuocetur , aut concitetur huiufmodi efâluxio , difficile erit, acfermè impoffibile, vtalijs pharmacis promoueatur. Eft apud auctores controuerfia, anin menftruorum filentio liceat hauriri fanguis e basilica; contendunt multi , vt fectatores Aetij , qui ex Rufo commendat phlebo tomiam àcubito.Galenus e contrario detre&tat, vultque in omni menfium fuppreffione de talo vel poplite mittendum elle fanguinem , quin librodecuratione perfanguinis miffionem aper tis fidibus aftruit, fectam venam incubiro hoc habere mali , vt fupprimat menfes. Quid in hoc diffidio ftatuendum ? vtique Galeno afti pulari debemus , & in omni fuppreffione non aliunde, quàmde venis inferioribus haurirefan. guinem fas erit. Cæterùm deueniendú ad corporis catholicam purgationem, quæ inprimis ex bolo cum hiera celebrari poterit, nam ficuti aloes proprietate fua venas aperit hemorrhoidales , ita hiera cuius aloes ipfa eft bafis, vterinas referat . Ap parandi poftmodum humores iuxta peccatum illorum , ac tandem electiuè purgans medicamentum vnacum hiera ipfa propinandum erit . Apozemata menfesprolicientiapenèfunt infinita, funtque iudiciosè petenda efylua ampliffi mafimplicium medicamentorum , de quibus Galenus, Diofcorides, &alij fcripfere pleniffi mè, nec eft vt laborem in regiftrando . Poft fæpiusrepetitaspurgationes chalybis vfus mirificus eft ; nec extimendum generofum pharma cum,fiquidem apud delicatiores , & molliores vtipoterimus eiufdem vel extin&tione , vel extracto, quodfæpifsimè cumfelici progreffufum expertus . Semper tamen admifcenda que exproprietate refpiciunt vterum , vt trochifchide mirrha, caftoreum , ditamum & , cinnamomum: fi cuimagis placeat vinum chalybeatum ex defcriptione Fallopij poterit ad votum adhibere. Nequeinterim chalybis vfus in fuppreffione qui etiam in immoderato menftruorum effluuio commendatur, ambiguus aut irrationabilis videridebet; quandoquidem contrarijs e diame tro morbis idem fpecie pharmacum nequaquam opitulari valeat . Nam fcire operæpretium erit ex Hermetica pragmatia, chalybem . feu ferrum, cuius ftomoma pars purior exiftit duplici conftare elemento, fiueprincipio, patre videlicet fulphure , & matreMercurio: ra tione autem fulphuris exiccare , liquare , calefacere, abfumere , deobftruere ; Mercurij con tra beneficio frigiditatis cuiufdam effe confor tem, &hac vnà cum terreftri fubftantia infrigi dare 729 Geneanthropeia Lib. VI.Tract.I. 730 dare, denfare , &quoslibet compefcere fluxus . Dicunt præterea nonnulli hæc eadem duo prin cipia fulphur, & Mercuriumduplici modoineffe chalybi, vno quidem intimè, & adequate, mixta, qua ratione medullitus inhærent ; alio veròinterminatè , & crudè, & fic fuperficie renus mifceri . Inde modofieri aiunt, vt chalybis primæ extinctiones debeant vtinutiles relinqui , eo quia excrementitium fulphur, mercu riumque imprimant , Adduntque infuper ftomomanimis trituratum , eo quod vis etus intimafulphurea, & mercurialis excitetur,fluxionibus nihileffe prefentaneum , craffo verò modo, & ruditer lauigatum apprimè conferre : Contrain fuppreffis menfibus fubtiliffimè limatum plurimum opitulari, craffiufculum nonparum B obelse. Suntqui velutipro arcano habent pillulase fucco mercuriali, & melledefpumato ad partes æquales cum triplo nigelle romanæ puluerizata, &lento igne incraffatas . Huius.compofitionis drachmam vnam vel dimidiam affumendam præcipiunt vefpere , hora fomni per tresvicesinftante menftruorum periodo . Neç minoris energia funt quæ defcribuntura Montagnana hac formula . R. trochif. de mirrha drach.. f.feminum petrofellini, caftorei, & corticis cafsiæ an. fcrup. 1. mofchi gran. 10. cum fuccoapij formentur pillule duodecim, quarum cumaqua graminis fingula vice duæ erunt voranda . Rurfus fermentum vetus ad pondus auellana cumfaccharo in forma boli practici C plerique commendant. Paracellus, vtaliquid in Hermeticorum gratiam addatur , commendat inlibro mifteriorum extra&um fplenis bouis, quoditaparatur. B. fplenem vaċce caftrata, fcindatur in tenues laminas , maceretur per aliquotdiesinfpiritu vini cum mirrha effentificata poftea exicceturin aere , & moxcum fpiritu vini inde effentiam extrahat, de quain conuenienti aliquaaqua fcriptulus vnus exhibetur dum tempus fluoris inftat , & ad iucunditatem addantur olei Angelica aliquę guttula . Vipollent eademfal arthemifiæ,fal meliffe , fal chelidonij, qui quaratione parentur difce ab Euonymo . Aque thermales non parum proficua. comprobantur purgato corpore , & iuxta mulieris temperamentum , aut morbi caufam vel Tet tuccianæ, vel S. Cafsiani funt eligenda. Necinterim fpernendi erunt fuffitus aromatum, profthemata, feu pefforij varij , quorum defcriptio nesplurimas petat , qui vult à Ludouico Mercato, Hieronymo Mercuriali , & loanne Varandeo, alijfque ex recentioribus . Omnium efficacifsimi funt, qui ex hierapicra , trochifcis de mirra, puluere colocinthidos , agarico, caftoreo bombace excepto vfurpantur. Tandem Inftrumenti vitia,fi hæc fint præpeditæ catharfeos caufa , auferenda, & in proprium, & congenitumftatum, & fitum vterus reducenAdus, quibus omnibusexecutioni mandatisfa. cilè fanguinis menftrui excurfus reuocabitur, per confequens filiorum conceptio. D & CAPVT XI. An, & qua ratione mulier menftruis camens vtero concipere aliquandò valeatex Aris Stotele , & propria opinione . S I fanguis menftruus Generationis eft proximum elementum , fieri nulla ratione poterit (vnuff quifque proferet)vt mulier, cuius non madefcit menftruali fante guine vterus, concipiat;quod experimento probari palam videmus, quandoquidem fteriles cxiftunt , quotquot menftruis carent mulieres. Verùm 7. de hiftor, animal. capite 2. contrarium fentit Ariftotelesarbitras tusconceptionem vel citra menfes effici pofser hec funt auctoris verba: Verumfieri poteft, os aliqua etiam fine eorum profluuio concipiant, videlicet quibus tantum humoris colligitur, quantum ijs , qua purgantur , restare folet: quamquam non tanta copia , ot & foras poffint profluere. Id nimirum luculenterin puerperis comprobamus , quæfæpe antequam repurgen tur iterum concipiunt ; argumento , quòd fane guinis tantum adearum vteros delapfum fuerit, quantum poft purgationem remanere cæteris confueuit. Etid fuadere poteft , quod de Amazonis , atque Americanis mulieribus fcripto tradunt , illas nimirum ob negocia , equita tionem,atque militares affiduos labores; has ve rò obregionis caliditatem exurentem menftruis purgamentis deftitui , quippe in vtrifque tum à violento motu, tum à Cœlo æftuante abfumuntur , ita tamen vt æqua portio intus maneat, cuius gratia vti ceteræ mulieres vtero in dies concipiunt. Ita pari modo rufticanas nonnullas videre eft mulieres , quę campeſtriæ diuturnis laboribus adeo copiam accidunt fanguinis, vt valde modicis diffluant menfibus , ac nihilo minus bellè concipiunt ; fed illud quidem verum eft , has potius apparentibus , quam defi nentibus menfibus foetas reddi , in fine enim purgationis vfque adeo fanguinis modicumfu pereft, vt nutriendofemini fatis non fit . Iam ex his colligat quifque , haud ita admiratione dignas cenfendas effe hiftoriasPetri To leti in libro de morbis puerorum capite primo' Brafauola 5. Aphorifm, comm. 36. Rhondoletij in methodo curandi morbos , ac Victorij Trincauellij in Praxi, qui omnes quarundammulierum conceptionem referunt, quibus nullæ méftruæpurgationes ibant:quo enimpacto id có- tin- 731 Geneanthropeix Lib. VI.Trad.I. 732 tingere potuerit, Ariftoteles infinuauit, & ra A tiofuadet, & pro Hippocrate confirmat Duretus ille , cui fenis coi myfteria præ ceteris reuelantur, is enim in fcholijs Hollerij 57. fic habet: Conftatautem , multas mulieres concepif Se antequam menstruapaffe effent , Illud infuper ex ipfo noftro Apolline Coo non prætereundum , mulierem , quę ob intercepti copiamfanguinis non concipit , cruento fuperueniente vomitu fœcundari , quo cafu duntaxat arbitrio Dureti veritatem habet illud Hippocratis dogma . Sterilibus vomitio fanguinis ad concipiendum prodest; Muliebres fiquidem loci ex illa menftrui fanguinis anadrome exone. rantur, & vterus exinanitur, vt non fit poftmodum verendum, vt iniectumfemen a copia B obruatur, &accidatur , Sed alio etiam modofit poffibile , vt mulier abfq; menftruali fanguine vterocócipiat, etiam nihil menftruorum in eo prorfus reperiatur, fi nimirum tanta fit feminum ytriufque coniugis affluentia, vtfanguinem fupplere valeat, ac totius materiæ partes obire . Si enim admitti, mus, ex materiali feminis portione partes aliquas intra vterum coagulari ( id quod alibi prolixius à nobis probatum fuit) cur non poffumus etiam afferere , ex eadem, fivberrimè affluat, omnes fimul partes produci ? Scio ftatim obie&um iri , quòdpartes carnofę fiue fanguineę non afemine, fed à fanguine formari debent,atque adeofanguinem neceffariò prerequi- C ri.Atrefpondeam, id verum effe vt plurimum,& ordinaria naturæ induftria , fed nos de eo quod poffet fieri, nonde eo quod fit quotidie,fermone agimus . Nempe quemadmodum fi materiafeminalis ad omniú feminalium partium elaborationem nonfat effet, natura eafdem exfanguine vlteriori coctione dealbato, atq; perfe&o efficeret,ve Galenus teftatur libro defemine; ita fi fanguis ad carnearum partium produ&tionem deficiat, exfemine, fi abundet, nature ingenium deducet. Neque eft cur dicas, poffe quidemfpermaticas partes deficiente femine e fanguine fieri,quoniam,e fanguine vlteriori co&tione fieri poteft , &folet femen; at non poterunt fanguinea membra e femine coagulari , quoniam nequit e femine fieri iterum fanguis , qui folius hepatis eft foboles, ac dum feminis facultas circaipfum femen occuparetur , illud magis, ac magis dealbaret, inque, perfectiorem feminis naturam conuerteret, Nimirum huic difficultatiibo obuiam dicens, feminis facultatem vim etiam fanguinis productiuam obtinere; quemadmodum enim femen ex eo quod ab omni corporis parte defluat , Hippocrate magiftro , omnem partem producendi virtutem poffidet, ita etiam fanguinem, ceterofque humores gignendi facultatem idem habebit , eo quodafanguine, & omni quoque humido feD jeernatur; quod expreffis verbis Hippocrates libro de Genitura ita annotauit . Porrò geni. turamdico àtoto corpore fecerni,&àfolidis, & àmollibus partibus , & ab bumidoomni intoto corpore :funt autem bumidi fpecies quatuorfanguis, bilis , aqua , & pituita . Non me la. tet, cenfere poffe quempiam, non ita legendum effe hunc Hippocratis textum, vt vulgata paraphrafis habet, nempe femen prouenire. ab omni humido ; fed vt in vetuftiffimo Vaticani codice habetur , in quo non ab omni humido exaratum eft , fed ab omni fano; in hoc enim quod in alijs legitur απὸ παντὸς τοῦ υγροῦ , habetur από παντὸς ὑγιειως; quod inter alios obferuat Marfilius Cagnatus primo Variarum obferuat. cap. 2 Verum enimuerà quicquid legatur in Vaticano codice , illudve riffimum eft, Hippocratem re ipfa dixiffe ab omni bumide,id quodapertè colligitur ex eadem fententiain eodem libro de genitura , & alibi etiam fepius inculcata, &Cagnatus ipfe liben tiffimè fuffragatur : pręterquam quod femen& fana non magis quàm à morbofa parte fecerni, affe&tiones hereditarię fuadent, que femine àfic milibus partibus excilo per traducem inferun tur: vnde Hippocratis illud , omne animal fe cundum parentes nafcitur a fanis fanum , a morbofis morbofum . Ceterùm Marfilius idem fententiam explicaturus arbitratur, humidi nomine intelligere Hippocratem mollem quamcumque partem, fimulque folidam ; ita vt humidum quid commune omnibus partibus contineat , eo quod tam infolida , quàm in molli parte reperiatur humidum . Atqui ( definant fuccenfere mihi eruditiffimi viri manes) indigna eft Hippoc. fimul , &expofitore ifthoc hypom nema.Hippoc.quidé quoniam is a verborumfuperfluitate, ac battologiafemperabftinuit; quamobremcùm dixiffet ille , procedere femenab omni parte folida fimul , ac molli , fuperuacaneum fuiffet illud , ab omni humido ; fciunt enim vel incute tantum Philofophię initiati , viuentis quafcunque partes perenni humore diffundi , & femenhumoremquendam effe . Expofitore quo que indigna eft expofitio , quoniam Hippocra tes de quohumido loqueretur declaraturus,fta tim fubiungit: Sunt autem humidi fpecies qua tuor, fanguis, bilis, aqua, &pituita . Quamobrem cenfuit ille non modo ab omnibus partibus decedere femen , verùm a fingulis quatuor humoribus, qui intra venas in toto ambitu corporis continentur . His itaque fic pofitis du bium non eft, quin in femine reperiatur etiam fanguinis effe&tiua virtus, qua adlibitum pote rit in vterofanguinem e femine, velex alio vtili fucco elicere, atque adeo fi defit maternus fanguis , & genitura vtriufque abundet, poterit natura embryonem cum omnibus vtriuf que generis partibus delineare, quibus addam, • quod 793 Geneanthropeia Lib.VI.Tra& . 734 quod fifemini vis ineft producendi hepar fan. A guinis auctorem , incrit etiam producendi ip fummet fanguinem ; vt hic aptari valeat axiomaillud, propterquod vnumquodquetale, &il Judmagis , Ceterum, id rariffime contingere pofle , palam profiteor, quoniam feminis ea vbertas nequit affluere, & fi fortè inde fœtus coalefceret, alimento,fanguine fcilicerdeficiente,ocyuspeffumiret. -TIER SK IN quoiborCAPVT XII De menftrua hypercatharfi, fiae immoderato Hot for fin menfium fluxu. N ON minus defectus , quam exceffusmenftruifanguinis conce ptioni aduerfatur , igitur Geneantropologo is quoque confiderandus erit affectus . Etenim fanguinis exuberantia ad vteri regionem prolabens infufum fuffocat femen , queda mole oppreffum vim fuam amittit plafticam, & vnd cum fanguine irrumpente paulopoft extruditur . Quinimo ex diutina fluxione vterus debilitatus idem nequit retinere, fed folutis habenis illud dimittit . Adde, quòd in huiufmodi hypercatharfi mifera malierproprio femine deftituitur ; vafa enim vndique exinanita concidunt . Inquiramus frgo huius affectionis caufas . Porrò immodica menftruorum effluxio triplici ducty contingere poteft, apertis nimirum vteri venis ( avasqua Graci dicerent ) ijfdem ruptis, Nieto graco nomine, vel denique erofis , dieBewon gręcè ex his omnibus capitibus vaſa naturales fuas amitcunt difpofitiones, quarum primaria eft fanguinem continere . Qui ergo dolij aperta fiftula vinum contineri valeat ? vel quomodo idem non effluat cæfis , ruptifque lignis Aut quomodo his terebratis vinum haud profiliar, fed apertis fpiraculis intus remaneat?- 7 cobia Sedvaria hçc vaforum difpofitio proprium fanguine fuinouit auctorem; fiquidem feu quantitate, feu qualitate is peccet , aptus eft vario modo continentes venas efficere; nam fi folar peccet copia, vafa ipfa vel difrumpit, vel refe rati quodin Athleticis quotidie comprobatur periculo, & Hippocratis aphorifmus primęfe etionis apertis edocet fidibus . Si peccatum fit in qualitate, vtputa inferuare , ichore, acredine,falfedine , hinc venulę eroduntur, vicerantur, diffoluuntur. Quareficuti e dolio vinum neutiquam erumperet, nifi vel fiſtula infereretur, vel terebro vulneraretur , vel alio modo foramine ligna aperirentur ; ficfanguis nullaratione ema naret , fi vaſa, &horum facultates integræ ma - nerentoni mulai moat rack cain ) ra Sedfortè externas caufas quis optabit hifte cice huius hemorrhagiaintelligere. Illefunt, ira, vociferatio, cafus, ictus, onera imparia, &fi» milia rurfus frigus ,de quo Hippocrates 5 Aphor. 24 Frigida cuiufmodifunt nix, &gla cies pectori funtinimica, tuſſîmmouent,fangui, nis profluuiacient ; balneum calidius prefertim; quareHippocrates enumerans conditiones balneo aduerfantes , vnam effe air hemorrhagiam: fic libro de victus ratione in morbis acutis Ner que,inquit, eos,quibus fanguis ex naribuserüpit, nifi minus quàmpro occafione conuenit, fluat, vi. de textum ; nomine verò hemorrhagia intelli gas fluxionem fanguinis vndecunque manantisi Befus leguminum, & olerum , &omnino rerum, que ferofum progignunt fanguinem ; ferofitas enim eft in caufa cur fanguis nullo retinaculo fluat. Frequens coitus , prefertim cum viro mutonato . Itemrhede agitatio iugis , partus laboriofi, frequens abortus, &, interdum, re, media multa ad fluxum hunc irritandum adhi hibita; fit enim fepe, vt egra in contrarium abeat vitium fivt ille ait, corde medicus car reat, hoc eftprudentia non vtatur . Sic exfor, ti peffario obfecricum audacia mulieribus in, dito videre non irard eft calamitofam hyperçatharfin, Hec omnia prudens medicus addifcerepoterit ex mulieris malę affectę , aut alterius contubernalisrelatione D C An veròfanguistranfcolando, anapertis, ero, fifue fluat vafis, fimili modo erit Medico addifcendum , ut congrua præftare ualeat auxiliaNeueròlongius chirographum protendam, ad romedia properos Signa namque diftin&tina poterit unufquifque à clafficis illis auctoribus petere, quiGynæeium fabricauerunt; nonenim id mihi eft confilij , ut morbofas diathefes, ad amuffim profequar. Inprimis ergo caufæ omnes ille prochatarcticę ablegentur , & omning contraria inftituatur uictus ratio . Procul ui num ,aromata , ichorofa , acida , falfa; Procul & motus, tam animi quàm corporis . Veneri omnino uale muncietur ; Aer craffior eligatur, cibus uifcidus, panis azimus , chondrus , ori za, fomnus efto breuis , cruribus tamen eleuatis . Potusexaqua chalybeata, fucco cydonio rum, granatorum , tamarindorum.. Cæterùm tribus intentionibus incumben, dum,prima ut auertatur fanguis ab infernis partibus fecundæ, ut fanguinis nimia licentia, & fluxibilitas compefcatur . Tertia ut uafa uel aperta , ueterafa , uelrupta adftrigantur, confolidentur . Primus fcopus impletur ligaturis se fuperna celebratis , frictionibus , fanguinis miſs : fione , modica quidem , fed fæpius , & fæpiusrepetita ex utroque brachio , ex utraque fal uatella de Arabum fententia, cucurbitulis ad Imammas cum, & fine fcarificatione . Secundofca. 735 Geneanthropelæ *Lib. VI.TrackP. 786 Agninem gignentibus . Cacochimia deturbata?. ad aftringentes medelas iugiter defcendendunt: hæ quoquefunt innumera, Hospauca, Ted' mal giselecta in Philiatrorum gratiam apponemus, fecus enim remediorum deferibere formalas exiftimaui femper inurile , aurfuperuacaneum fiquidem vix poterit accidere , vt Aeger aliquis in eareperiatur difpofitione, vtpreferip tum genericè remedium adhiberi valeat, ant enim virtus, aut etas, aut regio , aut temperamentum , aut aliquod fymptoma iniun- &um illudivarlare coger cordatum Medicum Id libro de fterilibus aureaillafententia incul canicvnicuspreceptor Hippocrates & Caterina robur refpiciens ; ex his enim nullus eft,qui non conare, vt Phyficus fis ad bominis babitum , ac omniaadamuffim faciat . Nimirumcum auctor coloci multasmedicinarum formulas prafcrip fiffet, vtmoneret , vix pofle medicum aliquem illas vfurpare, hifi variarum temperaturarum virium , aliarumque conditionum habitorefpe du, iccirco ftatim hæc appofuerat: Hea tem elementa tibi fint, verum medela barum unicaique particularis eft . Præterquamquod effufam medicamentorum feriem licet vnicuP quelexaratam intueri apud Albertinum Bottonum' , Mercatum , Rhodeficunyà Caftro , Mer! curialem , Varandeum , ahofque innumeros muliebrium affectionum fcriptores,qui adfatiehuc traducere effetfurto horreumimplere , vel tatem vfque remediapræfcribunt , quequidem In eifdem cantilenis recinendis atramentum perdere. Noslaconifmo fruatur.39lls fcopo fit fatis, fanguinem ipfum incraffando ; qua inre eritoculatim animaduertendum , an fanguis fluat largius propter bilem , & acrimo niam , an verò propterfanica & ichorem fi bilens ille fit , &ompensé acrior temperandus, mundificandus,mitificandas,tum hepar refrige rando , cùmaba, fiquæ fint, &confpirent pre feruida vifceras Arque' infuper bilis ipfa præparanda, & expugnanda fimulerityyri codem modoichor; & falfa pituita Perficitur tertius fcopus auercendo fanguinem ipfum abrum pentem, erodentem, & aperientem venas, que glutinantibus, & adringentibus erunt confolidande Que fint frigida remedia fanguinem biliofums ac mordacem benignum reddential non cft opus odifferene ; fiquidem his plenafunt B volumina ; nec: nifi Tyronesalla ignorare poffunt, vei fund fyrupi de violis , de rofis ficcis, decichorea, endiuia, portulaca , lupulis , acredine cytri, &fimilibus; de cydonijs , de Granätis, de ribe , demyrthillis, qui præter ferdol remquem poflunt extinguere, vim etiam obti nent adftringendi; & roborandi. Decoctiodes pari modo extant mille ad rem facientes, vt efymphito plantagine , portulaca, confolida burfa paftovis , centinodio , coronopo , lacțuz cayendiuras boragine , &afijso Nec minus nota funt purgantial bilem ipfam puta rha barbarum in primis, fcamonium manna, çaf fia , tamarindi , myrobalanicitrini, & alia ad vium quotidie vfurpata . Et hinc nonpoffum non valde mirari Ludouicum Septalium 7. ani maduerfionim, & curationum Medicinalhum Virum alioquin catum , & prudentiffimum, qui rhabarbarum in menftruorum immodicó fluxu improbat; inquit enim , quodcum vis cius fol uench inigneis, ac temuiffimispartibus pofita fit , que facillimè venasperuadunt, fanguinem colore tingit, &diac ratione aqutiem illi addit & calorem; nonpollám in quam non miraris quandoid contra catholicam Medicorum opinionem afferitur , fiquidem vix aliud vllum pros babilius reperire erit medicamentum purgans quod biliofo fanguini : competat ; hoc ipfo e nim quod colorea fuo inficit fanguinem , &venas peruadit, bilem inde electiueducit , fane opinio confona eft illialteriiam diu exauctora tæ, qua dicebatur, rhabarbarum febri , tertiang non conuenire,quia calidius eft. Etenim quotquot de muliebribus morbis fcripfere , & me lioris nominis in primis vt Mercatus , Capi uaccens, Hucherius, Rhodericus à Caftro Mer curiatis , & alij omnes rhabarbarum & commendant, &vfurpant . Quodfi fanie, & ichore peccet fanguis, vbi peccantes in eo fucci fuerint primò educi Agarico Turbith, electua rio Indo , & confimili , prohibendum trit, ne, in pofterum generentur , idque affequi poteft rebuscoctiones adiuuantibus, & optimumfan .001 Immediate ante cibum , & vefpere , &ma he vti poterit huiufmodi electuario uidelicet capianturfaccari rof. antiqui vnc. í. f. coral Horum rubrorumpræparatorum drach, 1puls ueris vtriufque confolide, mafticis anadrach.. miua cythoniorum fyrup.myrthini anavac.I. m. cap. cochlearia duo pro.vice. Si adhuc valentiori opus fit . R. Lapidis hematit; boli armona, trochis de charabe , coralliorum rubrorumacach 5.Acaciofpodi anaforup. Diacydo nidos vnc. ,fyrup.de ribe uno . I mifce vta Extant adhuc pillulæ quædam fumine effica turcodem modo, vel per horam ante cibum. eie, fed erunt folummodo vfurpande cum virescorruunt, &Auxusimmoderatus ceterisnon cedit auxilijs illæ funt. Be chalcanthi, thuris opij feminis hyofciami sumafticis , coriandri, toſti ligniraloes ana gr. 2. terantur, & pulueres exi cipiantur fyrupo granatorum , fiantque pillu læ duæ, vnaque pro vice vorer: mulier ſex horis poft coename whereshuror onIn forculis conferunt mirabiliter huiufmodi tragemata . R. feminis, hyofciami, feminis, papaueris ana drach. bematidis coralli.ru, bri cuiufque femidrachmam , caphute feripent americanor murod & dey Aren lum 737 Geneanthropeia Lib.VI.Tra&I. 738 lum femis,facchari albiffimi vnc. f. commen-JA, datur huiufmodi puluis ab Heurnio 5. Aphorifmorum 50. Hermetici fuum laudibus extollunt crocum martis , medicamentum fcili cet e fcoriaferri , cuius efficaciorem defcriptionem habere poteris apud Paracelfum ipfum, licet Vueccherus ex Andenarco fuam proferat. Nec interim prętermittendi erunt infeffus in decoctionibus corticum quercus, glandium, foliorum mirthi , ruri , plantaginis , balauftij , acacię, & confimilium . Item inunctiones ex adftringentibus oleis vmbilico , & pectini ceTebrandæ. Quòd fi fluxus fiat per ipfius vteri colli venulas , has diligens obſtetrix tangat colchothare, quod eft fex illa , & craffamenrum , quod ab olei vitrioli deftillatione fupereft, B &miraberis effe&tum . Hoc infuper loco non reticeam , vfum lactis caprilli chalybeati mane propinandi cum portione facchari vel julapij rofacei miram virtutem retinere ; nam temperat acrimoniam fanguinis , nimiam Auxilicarem compefcit, vafa reftaurat , vires renutrit & fcopis omnibus prefto eft . Verùm in hoc animaduerfione eft opus , fiquidem fi capitis intenfus dolor , fi febris putrida , & acuta , fi fitis valida comitentur , ex confilio Hippocratis à lacte abftinendum . Verùm poffet quis reclamare lacti , eo quod ipfe Hippocrates 5. aphorifmorum 44. vbi ipfius lactis vfus præcepta tradit, negat illud propinari his , qui fanguinis copiam profuderunt; igitur cùm in hyfterica hypercarharfi &fluxerit , & fluat adhuc affatim fanguis , illud non videtur vllo modo conuenire . Extirpatur difficultas facilè , fi dicamus, ideo ab Hippocrate in larga fanguinis fluxione lac interdici, quod nec bellè coqui, nec vt par eft diftribui valeat . Non coquitur, quoniam calore, & fpiritibus diffipatis ab emillo fanguine pepfis labefit , venterque refrigera tur, Nondiftribuitur autem ex venarum colJapfo habitu . At non erit lac adminiftrandum, vbi iam vires penitus defecere , vbi calorfere extinctus eft ipfarumque venarum collapfus habitus ; verum ftatim celebrata purgatione , quo tempore tenor virium cófter adhuc, neque omnino exinanite fint venæ, aut in vitæ atoniam deuenerit ægra, Tandem ex Rhaſe , & Aelio Promotho fulphur viuum ad drachmam vnam cum muſto cocto efficax eft remedium ; verum hoc, eò quod valde exiccat, non adhibendum putarem nifi in fluxione , que ab aquofo , pituitofo, & fluxili nimis fanguine originem trahit . Suffitus ex vngulis mulæ, fi Villanouano credendum eft , quamuis menfium hypercatarfin reprimit ; aufert tamen totum menfem concipiendifpem, Sed quid de lafpide , & Corneola ex Plinio , & Alberto ? fanè miros effectus has gemmulasaliquando produxiffe , teftantur C D multi ; verum fæpius irritas extitiffe, proprio periculo ipfe didici , ficuti etiam alia multa arcana proprietate celebrata , velut puluerem faberis exSereno, & caprę coloftron ex Mofcho, & Cleopatra, nec non porcinum ftercus coxa alligatum. Vltimo loco arcanum mirabile fi ita eft , atque euporiſton ex Ludouico Septalio afcribam lubenter , quo ipfe infinitas mulieres liberaffe profitetur . . Aquę libras feptem , cortices trium aurantiorum acidorum adhuc fubuiridium numero tres, incife excoquuntur ad duarum partium confumptionem, &facta colatura fingulo manefeptem affumuntur vnciæ . In finem ebullitionis ad maiorem efficaciam idem aliquando manipulum pilofellę addit . Simili ratione fere curandus erit inordinatus eiufdem fanguinis fluxus ; nam quod periodum non feruet , vel a vitio fanguinis , vel ab ipforum vaforum imbecillitate , rara textura , aut frequenti referatione continget : quare vbi diligenter caufas eris affecutus ; congrua appones remedia , Hippocratis noftri memor confilij primo de morbis muliebribus , vbi de horum curationis difficultate verba faciens hæc addit : Sed & medici fimul peccant non exacte caufam morbi percunftantes, fedvelut viriles morbos fanantes; & multas noui iam ab buiufmodi affectio nibus corruptas . Quare Statim caufam exactè interrogare oportet. CAPVT XIII An fanguis menftruus aliunde quàm à venis vteriper pudendum destillare valeat . M ENSTRVA colluuies naturaliter non nifi per vterum repurgarifolet, ac debet; cò enim fanguinis putamen , fiue dicas recrementum à natura delegari folet , tum vt fuperna vifcera vitæ difcrimine opprimerentur; tum etiam vt exonerentur à farcina , à qua non finê magno congrua Generationi,quæ in vtero duntaxat efficitur, materia fuppeditetur . Atqui non rarò contingit, vt præpeditis vijs , quæ ad matri cem deferuntur, fanguinis huiufmodi affluxus intercipiatur, atque adeo vel reftagnet , vel aliò commeatum faciat . Siftagnat , fexcentum eaque calamitofa parere confueuit accidentia; fi verò aliò comigret , & fibi viam vndè Vndè paret , nullam infert calamitatem , vitæque nullum comminatur detrimentum , fed folumſterilefcit vterus , ac Generationis arefcit præ-- dium , quod rore fanguineo , ac nectare fuaui nihilmadefcit , Aaa Cate1 739 Gencanthropeix Lib.VI.Tra&.I. 740 Afrefluere; quòd hiſtoria Amati Lufitani centu ria ea confirmatur, vbi puellam recenfet quinde çim annos natam , quæ quotidie duodecies , qualibet fcilicet hora femel, fanguinem excrea bat, noctu verò nunquam . Nec prætereundum ex Zaguto recentiffimo, & ingeniofiffimo auctore , exgingiuis etiam aliquandofanguinem illum periodicè eductum , qui ab v tero manare in mulieribus folet ; audia mus illum 2. libro de Praxi medica admiranda obferuat. 91. ita fcribentem : Nam Iuuencula atate 18. annorum , tempore inftan- tis menftrui lumborum dolore cum ventris torminibus corripiebatur . Huic apparebant in ore vlcufcula , caligabant oculi , &quatuor diebus in gingiuis intolerabilem pruritum fenfiebat . Ceßantibus his e gingiuis dentium inferiarum riuuli fanguineifudaris instar bidud emanabant , & fic feruata ordine per men Struos circuitus fanguis per banc partem 10- chiorum modo quantitate librarum duarum fundebat . Hic idem auctor &per vmbilicu profluentem fingulis menfibus fanguinem vidiffe , nec non per inguina paruis foraminibus peruia, eodem loco teftatur ; ipfum fi libet as deunto . Tandem addatur illad , interceptam menftrualem colluuiem per venas hæmorrhoi dales frequentiùs excurrere in ijs præfertim mulieribus , quæ melancholico habitu func prędite. B Cæterùm fanguis ifte , qui matricem non confluit , non vnamfibi vnde erumpat viam confueuit aperire ; nam ex naribus , ex ore , ex labijs , ex oculis , ex papillis , ex digitis , exinteftinis , &vefica , ex vmbilico, alijfque infuetis locis manare vifus eft aliquando , Quod vt lector aliquis parum in hiftoria medica verfa tus non diffiteatur , afcribam compendio intemeratæ fidei auctorum exempla aliquot . Nicolaus Florentinus fermone fecundo capite octauo Tridentinam mulierem defcribit, cui per vmbilicum fingulis menfibus profluebat fanguis. Ex vefica cum vrina remixtum fanguinem menftrualem effluxiffe, teftatur Brafauolas 7. aphorifm. in commentarijs . Exaluopariter reije &tari, auctor eft Hippocr. primode morb, mulierum confirmante Galeno 5.Aphor. 33. quod non difficilè contingere poffe, ille fibi perfuadebit, qui venarum anaſtomoſes illas non ignorat, quas vteri venæ cum meferaicis venis obtinent ; perhas enim facile fanguis illein ventriculum , & hinc in inteftina refundi poteft . Infuper ex anulari digito, nec non minimo finiftræ manus effluentemfingulis men fibus fanguinem ter obferuauit Ludouicus Mercatus, vt capite 7. primilibri de mulierú affectionibus exarauit . Ex mammarum verò papillis eum qui per vterum repurgari debebat fanguinem effluxiffe, vidit Amatus Lufitanus in Itala, & Lufitana muliere , vt 2. Centur. 11. videre vnicuique datur ; quod fimiliter à C Parzo confirmatur libro 23. cap. 52. &à Cordæo comm. 6, in primo de morbis mulierum Hippocratis , cuius huc fpectat aphorifmusille fecundæ fectionis : Quibufcunque mulieriribus fanguis ad mammas colligitur, furorira Jignificat Rurfus ex auribus, & oculis aliquando eundem deftillaffe in moniali quadam, narrat Brafauolas 4. Aphorifm. ad 25. aphorifm.Dodonaus etiam medicinal.obferuat. cap. 15. memorię mandauit, virginem quandam, cui cum flores maturę iam viro apparere de, berent, ex oculis fanguineas, guttas lacrymarum inftar frequenter emittere confueuifle . Preterea virgine ipfe abfentem curaui Deofacrain , que cum menfes per conuenientia lo canon redderet, fingulis menfibus apertave nula in inferiori labro fanguinem proportio ne refpondentem affatim emittebat . Enari, bus verò, & ore tam frequens eft fanguinis intercifis menfibus eruptio , vt non fit opus auctorum probare monumentis ; quod & Hippocrates primo de morbis mulierum monumento tradidit ; & 5. aphorifmorum trige fimo fecundo ijs verbis infinuauit : Mulieri fanguinem euomenti menftruis erumpentibus folutio fit; Nec modo per vomitum e naturalibus partibus ; verum e fpiritalibus quoque per excreatum folet menftrualis fanguis D Atqui fi tantæ fanguinis menftrui deriuationis , & anadromes caufas nouiffe exoptas, id neceffariò contingere tibi perfuadeas , quotiefcunque uteri uaforum conformatio , aut infertio à principio generationis uitiofa extititz ita ut ad uterum nequaquam dirigantur ; co prorfus modo, quo non rarò contingit , ut meatus ille cholidocus dictus , qui ieiuno inteſtino inferi debet , ac plurimùm folet ad fecum expulfionem, furfum ad ventriculum perreptat, hominefque picrocholos, femperque amarulentos efficit , Paripacto venarum vterifumma anguftia , & conniuentia , vbi præfertim craffior eft fanguis ,has poteft fanguinis anadromes efficere . Exiftimauit infuper doctiffimus Sennertus, oriri poffe huiufmodi fanguinis regurgitationes ab vteri robore , cuius caufa fanguis ipfe non recipiatur . At parcant eius manes , id nulla ratione fit probabile; quandoquidem fequeretur , quod in ftatu naturali , & in bene conftitutis mulieribus vterus propter imbecillitatem fanguinem exciperet ; quod eft non minus abfurdum, quàm ab omni veritate alienum ; is enim ob proprium , atque infi. tum nature officium fanguinem & prolectat, & admittit , atque adeo quantò erit maiori præditus robore, tantò affluentius fanguineo madebit rore . Cæterùm fanguinis huiufce per indecentia loca 202. 7 cius i, & 30 10 id pter ritate inf ajor ineo CA ༡- 7 . de ES ea EN 12 1. Ma is 741 Geneanthropeix doca effluuium , dum opportune, ac fufficien- A ter fit, nullum vitæ periculum portendit, fo Jam fpem Genefationis adimit , cuius gratia pro virili niti Medicus debet , vt ad confuera Joca reuocetur. Id tamen an tentare liceat, nonnulli cefpitant, fæpe enim dum a parte in qua viam fibi aperuit , fanguinem repellere Audemus, aut votum non affequimur ,aut aliò, nempe in partem principem non fine magno vita diferiminé facta' metaſtaff refundimus, quodvin hiftorijs à¹Zaguto relatis palam fit ;| nam in iuuencula, cui per gingiuas menftrualis cruor emanabat ', nullis auxilijs ad vterum purgatio reuocari potuit. In illa verò, cui per inguina foraminata effluebat, cùm fruftra reliqua adhibita forent remedia , inguen ipfum B cauterio actuali pertingi aliqui iufferunt, vnde intercepta eft quidem fanguini via illa ; tamén is adfupernas partes anadrome refluens, acutam excitauit febrem, pro cuius curatione Taphena vtraque incifa fuit , iterumque natu ra fponte fua foramina illa ad inguina refera uit, indeque periodicè multorum annorum fpatio fanguis tutò excurrit, no se 1 Verùmenimuerò his non obftantibus fas erit, fi præfertim conceptionis fatagant mulieTes,equis velifque curare, vt ad conuenienvia, & à natura præfcripta loca menftrua reuocetur ; quod nimirum reuellentibus , non autem repellentibus faciendum arbitror; ne fortè præpeditis vijs , è quibus ñatura farci nam deponit, aliò colluies calamitosè conuer tatur . Quamobrem licebit venas in talo bis terue incidere, quin etiam fingulis menfibus fecare haud vererer, vt iugi conamine ad propriam regionem nature inclinatio prolectare tur, & fanguis qui eft anarrhopos , redderetur catarrhopos . In quem pariter finem cucurbitula quotidiane ex vfn erunt cruribus , ac furis , inguinibufque injunctæ , itemque fri- &tiones , ligaturæ , atque etiam ipfa veficantia, & cauteria ijfdem in partibus adhibenda quàm fæpiffimè erunt Ad rem pariter facient & balnea , & infeffus , & peffaria , aliaque omnia que menfesab vteroproritare folent . Quibus cunctis comes injungi debet vidus ratio op portuna, atque in primis corpus quotidie erit exercendum; & fi virgo fuerit, ocyus tradendaviro; quandoquidem nihil efficacius ad vterum cum fanguine fpiritus , & cum fpiritibus naturam prolectat , & aduocat , quam Veneris palæftra, vt Hippocrates, & experimentum fuadent . 1 Lib.I.Tract.I. 742 CAPVT XIV. ? Defuore muliebri, fiue menfibus albis biov I

INTER multos , quibus mifera múlier defœdatur hyftericis effluxibus, vnus frequentior eft & omniumdeterrimus, qui nomine fluorisàfcriptoribus mun cupatur, eftque ille prorfus, qui mulierem triftem , onerofam , pufillanimem fegnem, imbecillem, atque confumptam reddit, nec non fæpe fterilem Dico fæpe, quoniam cùm talis effluxio promoueri poffit & perve nas vteri internas , & per venas ceruicis ;.fi, materie deducantur per vteri capacitatem dubio procul fterilitatem inferunt, quoniam vel vterum debilitant ita , vt femen contine re nequeat, vel femen ipfum corrumpunt, vel alia quapiam ratione conceptui officiunt . Si veròper colli tantum du&us: ijdem excurrant humores vterus ipfe & retinere , & excipe-, re , & nutrire femen ritè poterit, ita vt con ceptio nequaquam impediatur. Huius autem affectus hyparxis hæc eft. Ni mirum natura fagax vterum non modo ad conceptionem mulieribus indidit , vt fæpius dictum, verùm etiam ad earundem repurgationem , ita vt velut fentinã quandã: eundé infra collocarit , quò totius corporis impuritatesfacilius confluere valerene Sic fæpe capitis excrementa, ventriculi cruditates , iecoris , & lienis infenfifuccidelabuntur ad vterum , & ex his irritata natura in expulfionem infurgit ; idque, eò contingitfaciliùs , quo vterus eft imbecillior, nam femperhumoru delegatio fit ad partes debiles . Quamobrem ex ipfius fluoris qualitate atque excrementorum infpe&tione diligens Medicus dignofcere poterit, vnde nam fit oriundus Auor; Nempe fihumoresalbidiores , cruditate, & lentore infigniti excurrant, argumentum erix D illos à ventriculo potiusemanare;fi magis aquofi, ac pituitofrabiccinore, velut fi nigriores à fple ne ; quod Hippocrates obferuari præcipit infe- &tispanniculis, vel infperfis arenis , ac deinde arefactis . Nonibo tameninficias, quin valeat interdum affecto duntaxat vtero, reliquo corpore inculpato huiufmodi foedatio contingere; dum videlicet vel debilitata facultate eiusde coctrice , fanguis , qui adeius nutrimentum confluit, nó coquitur , vel retentrice læfa quicquid eò confluit folutis habenis extruditur. Quocirca id genus colluuiei fedula opera Medico Gencatropologo erit prohi bendum, adhibita prius oculata animaduerfioAaa 2 ne 743 Gencanthropeia Lib. VI, Tract.I. 744 ne, decipiatur, num delabens humor fit femina-14 lis , an veròalterius generis ; cófunduntur namque non rarò hi duo affectus , nempe fluor, & gonorrhoea,vt nifi mentem adhibeat Medicus, præ fimilitudinefacile in errorem abeat . Poteft autem dignofci velà qualitate, vel à quantitate , veld motuipfius humoris,quandoquidemin feminali effluxu , nec mordacitas tanta , nec tanta copia , nek tot fymptomata comueniunt; mitior onimextae fpermatica materia , & facius ægrequeputrefcit an Vbiergoplenè affecutus eris affectionis idea, caufas, ac ductus , nil arduum erit fcopos elicerecuratiuos Sienim totius corporis cacochi miafluorem excitabit, corpus vniuerfum expur. gandum venit iuxtapeccantium fuccorumnatu- B ram; nam fi bilis æftuabit, cholagoga invfum ve niuntauxilia; fi pituita phlegmagoga; fi melancholia melanogoga. Si partes principes in difcrafiam abierint, obferuandum qualis naturæ fit receffus, & ancaput , an iccur, an ventriculus à propriotono defciuerit . Rurfus cófiderandum per quos du&tus materia defluat , vt congruacejebrari valeat deriuatio . Quòd fi vterus ipfe ditaxat præ debilitate,ac vitio contracto fluoris origo extiterit, is roborandus, depurandus , atq recreandus700 Querethic aliquis , an fanguinis miffio huic morbo competat , dui breuiter refpondeo, fi tantummodocacochimia peccet , haudquaqua conuenire; ficuti etiam' fi albus omnino extet fluor, aut corpus manifeftè refrigeratum , fiue confumptum ; at fi plethoria infuper premat , & pallor virorue fuccorum heparimpense retorri dumoftendant, phlebotomia tutò ac fructuosè celebrabitur. Neque deloco ambigas , fiquis dæm vena bafilica vnius , vel alterius bracchij incidenda erit , vt reuulfioni fimul, & euacuationiconfulatur. Quoad res non naturales, Aerficcus eligatur & craffiufculus, ne tam effreni delabantur humores .Cibi fint euchymi, &in modica quantitate, nam vix mulier aliqua in fluorem deueniet , que temperata victusratione vtatur; Cùm autem naturaliter mulierappetat, admittatq; praus nu trimenti edulia, tune prefertim cum vteroge- D rit,& du etiamvberapreftat proli, abfque ordine varia ingurgitet , inde eft vt ampla cacochimięl fegesin corporecongeratur, exquapoftmodin vrerine effufionescentum emergent . Potusex vino fubrubro, vel oligophoro parari deberi Corpusexerceatur, nam fi quid cumulare faciat excrementorum copiam, vtique eft nimiaquies, & vitafedentaria.Somnusad ca temporis menfurampreletetur,quo coctiones in ventriculo celebrataseffe , comprehendatur , Venus vndi, que exulata nam prolicit ad affectam partem humores.Demum cuncta animi, paffiones moleft arceantur protinus . Poftremò,quoniam vfu vẹ niuntadftringentia , ello cautio, nullatenusilla fore adminiftranda', nifi corpore cacochimia optime , &vndique exonerato alioquin enim humorumftipata illauie in deteriora laberetur fymptomataaffecta mulier , Superfluum foret roboratium formulas apponeres expifcetur iux La opportunitatem diligens medicus . Tantum ad calcem adfcribam , vfum thermalium aquae rumin hac foedatione vt plurimum efficaciffimi effe ; quare fi fluxio alba magis fuerit, aquas adhibeto Tettuccianas, Porritanas, autfulphurcas apud S. Caffianum . Sifluor fuerit vel flauus, vel alia ex parte biliofus , Nucerinas magis come mendo, vt quæ vno codemque tempore caufam cuincunt morbi , hepar attemperant, atque vte rum ipfum roborant ; adeo vt fi vlla in alia affi- &tione illius fontis hauftus fit perutilis , in has mirificè prodeffe fæpius experientia fuerit com probatus . Necreticendum videtur ex Hippos crate 2. de morbis muliebribus, ferum lactis & ipfum in calido fluore fummę effe efficacia , dumodo mulier non fit lienofa ; Verum fententia Hippocratis nonfic recipiatur , vt credatur feri vaus in licnofis nullatenus convenire ; quando quidem feru fortiter chalybeatum tantú abeft velieni officiat, vt potius maximoperefaueat; de obftruit enim , & infarctus non multo poft refer rat, atque aduftos nigrofque fuccos pellit Ec hæcfufficiat.Sunt quidem alie quædã fluxiones vterinæ , quæ etiam ipfe conceptioni incommodant, vt hemorrhoides vteri, &gonorrhoea; verû com easdem fere caufas hi affectus norint, quas defcripta fymptomata , atque etiam eadem plane via compefcantur, inde eft vt circa fores menftruos , eorumque accidentia plura non, fint mihi exponenda, Gynecium adeupto . Rho dericum confulito , TRA- 741 Geneanthropeia Lib.VI.Tract.II. 746 SCK Det cia 13 1 Je $ Aming:8.01 dɔridin Dubl Anima TRACTATVS SECVNDVS en * ? ” Lemplahsia zach De Muliebri Sterilitate PR AE LO25இ . I M A B Ametfi de viri, mulierifquefterilitate,arque euphoria plura fparfim in 2. 3. 4. & 5. operis li bro ditauerim , dum nimirum vtriufque fexus naturas prolificas, concinnagenerationis organa, atque optimi fentinis natura m referaui : hic tamen menftrui fanguinis eft. occafione plura quedam apponere vifum Porrò exparte mulieris longè plures fterilitatis accedunt occafiones ; ideoque de his breuem acpræcipuamtractationem inimus , Nec Nec. fane fanctius vllum extat medicorum ftudium, vt prudenter aiebat Theodorus Prifcianus , quam quodcirca prolem gignendam iugiter impendi tur,quippe fummæ iniuriæ, maximoque difpen dio eftfeminarum fterofis , à qua vniuerfi bonu atque rerum perennitas euertitur , eliminatur . Quare apud Prifcos in tanto erat horrore fteri litas, vtcœlitus in fupplicium crederetur immitti; quod vel facræ Pentateuchi teftantur pa gine , in quibus fterilesmulieres tamqua à Deo maledicte defcribuntur , vtque turpi, & ignominiofa nota obfignantur . Quòfanè fpectat ilJud infacra Genefi cap. 30, vbi Rachel poft longam fterilitatem filium enixadixit. Abftulit Deus opprobriummeum,Ne ergo in caffum muliebre prædiumferatur,vtque leta proles a Paren. tibus excipi queat , fterilitatis muliebris alie C quædam crunt caufæ retexenda ; vt enim bafilicè Boetius mætro 1. libri 3, canebat . Quiferereingenuum volet agrum , Liberatprius arua fruticibus Falce rubos , filicemque refecat, Vtnouafrugegrauis Careseat . CAPVT I. ཏན ཨ ི ༢ ཙ – ཨ, De plurimisdetrimentis ab fterilitate oriundis decreui . Et quidem inprimis fterilitatis vitio natura parens fuo fine defraudatur. Quidenim ardentius illa defiderat , quàm generationem ? quòferuentius, quam inrerum productionem intendit? Quid magis perenni ftudio molitur , quamfemina fua vbique iacta proferre germina? Inde eft quod ftatis quibusdamtemporibus ani malia cuncta ad libidinem excitat , & ad coniugiumimpingit; quinimo cuncta fua miniſteria ad foecunditatem , &prolem dirigit . Sic mehercle Cœli motus , Stellarum influxus, Temporu varietas , Aeris mutatio , Elementorum pugna, qualitatum temperies, lis, & amicitia adrerum propagationem ordinata funt ; neque prouida natura vllo vnquam tempore , imo vel minimo momento vacat à conceptione . Ofi poffet illa fuis profpici in latibulis, ſuis occluſaſecretis finibus , dum iacit femina, dum alterat , dum informat , dum conformat, dum perficit tot rerum fpecies; Abfque dubio circa conceptus perpetuòoccupata confpiceretur . Non enim imaginari poffumus breuiffimum inftans , quo natura ab operibus otietur generationis. Semper, atque indeficienter grauida cft , femper, & vbiq. puerpera: Dumparturit , nouaconcepit; dum concipit, parit alteram fobolem. Semper parat feminain terra , in mare, in aere; poft alterat, aperit, erigit; Inde radices primò, mox fruticem, Poft florem , frondem , fructum exerit . Ad huc repofitis terræ meatibus aurum , argentum , es, ferrum , ftamnum , metalla cuncta , & gemmas etiam profert , augeti, expolit , perficit . Quis eandem vnquam vidit, du profundis pelagi partibus totpilces , tot monftra, tot conchas concipit? Interra , & aere tot aues, tot bruta ? Verè natura nihil agit aliud , quam generare . Igitur ob fterilitatemfuo fine deftituitur, meritòque ob eandem triftatur , condolet , conqueritur , quafi ad interitum inde deducatur . Cæterum fterilitatis maleficio coniuges dulci priuantur amore filiorum , inquibus infuper fefe perennant; vt propterea Trifmegiftus Hermesinter fummas calamitates collocaret , è vita Tpateat vnicuique, quales iniu- Dabfque rias almæ nature , ac rerum omniumvniuerfitati ſterofis infligat, queue afferat detrimenta, ne forte id genus affectionis, aut potius afflictionis contemnant coniu-- ges, eas confultò hoc primo capite propalare liberis excedere. Viuunt preterea valetudinarie agonæ mulieres, ac femper morbisobnoxiæ ex Auicenna , que enim concipiunt, partuslocafione multis ægritudinibus liberantur , Rurfusnon fic amore coniuges inter fe vinciútur , quandoquidem funt filij veluti ligamina, que coniugum coar&tant voluntates . Quidplu ra ? 747 Geneanthropeia - Lib.I Tract II. 748 • ra? Sterilitas imperfectionem arguit, igitur im- A [ defcribit clementiam,cuius beneficio, &anima perfe&tum, ac pene dimidiatú eft animal , quod lia, &vegetabilia fœcundifsima exiftere tefta fterile eft . Antecedens eft Arnaldi de Villanoua tur, idque peculiariratione in Aegipto, & Lilibro de fterilitate, vbi habet, quòd etiambiaaccidere fubiungit contrarium veròde Scy animalia licet fint perfecta in fe , quando generationis actum exercere nequeunt,imperfe da effedicuntur ; nunquam enim , fubiungit ille , perfectum animal dicitur effe , quando nonpoteftfuum fimile generare in natura ; & ideo eft , quod animalia cuncta , quæ fiunt ex putri materia, imperfecta appellantur. Poftremò teriles miferi sût , impijfunt, quod Mercurius Trifmegiftus in Pimandro edifferit his verbis. Liberdrumprocreationem apudSapientes praftansftu diuminvita effe, inextrema omnium calamitate, impietate eos versari, qui abfque liberis è vita - decedunt Refert Plutarchus, & fit corollis, apud Corynthios innuptos, &qui filios nóhabebant caruiffefepulchro. Tanta eftfœcunditatis præmi nentia, ſtirofifque infœlicitas .

CAPVT IL. DeSterilitatis extrinfecis , feu procathar noticis caufis Articulus I. de Aere . ગ Nomnibus morbis res non naturalesmagnam, immo maximã partem habent, atque adeo omnium primæconfiderande süt, ac diligenter examinanda? Et vt à communiffimo principio exordiar, quisdubitet, aerem in qualitatibus nimiumexcedente vti alios morbos , ita quòque fterilitatem infligere ? Hincfanè meridionalis plagæ mulieres vtplurimum infoecundæ viuunt; extremanamque ficcitas, caliditafque, &corporis totius, & vteri potiffimum ftirofin parit ; abforbent enim, diffipantquefeminalis, materiæ humorem, ipfumque virile femenin vterum proie&umande nutrimentodeftitutum in fquallorem abit . Ex aduerfo eftAegiptium Colum apprimègeniale, quod ex humidi , calidique lautiffimatemperie fit pręditum ; ideoque eius cli matis mulieresfœcundiffimæ extant, adeo vt & concipiant fæpifsimè , & vno partu non binos , fedternos, & quaternos etiam tefte Herodoto adfucéedant; quinimmo cùmin alijs regionibus octimeftres partus non fint vitales inibi integrè viuunt, vt libris de hiftoria animalium teftis eftAriftoteles, quifuam in hocopinionemfortè mutuatus eft à magno Hippocrate quilibrode aere , aquis, & locis, vbi quantum differat ab EuropaAfiademoftrat , huius Caeli B C this enunciat , quos omnes & mares , & feminas infœcundas , frigidafque degere vt pluri mum ait. བའ ARTICVLV's ft. driven De Cibo, & Potu . le N ONdefunt varij cum cibi, tum potiones, que vel arcana proprietate , vel qualitate manifeſta apti fint fterilitatem infinuare . Ideo Cleopatra prohibebat in primis falfa omnia, &acida; actdaquide, vt frigida, &vtero inimica , falla verò vt rerumproductioni infenfa, iuxta illud Mardnis in Georgicis. 1 120Salfa autemiellus, & quaperhibetur amara Frugibus infælix, ea nec manfuefcit arado. NecBacchogenus,autpomisfuanominaferuat. 1aquod ijs verbis confirmabat Plinius . Omnis locus in quofalreperitur, fterilis est, ipfe in tott ponte nafcens . Sed hec plenius libro 2. à nobis exarata videas. Metha vna eftinprimis,que Hip pocrate, &Ariftotele teftibus , quòd femen extinguat , aut nimium exiccet , fteriles preftat. Climenon herba , &peryclimenon ex Diofcoride .Deperyclimeno; quæ eftcaprifolium, fiue matrifylua penes multos hæc habet ille : Folia funt eisdem viribus prædita, que tricenis ſepte nis diebus epota Sterilitatem facere produntur. Idem de Afpleno fic loquitur. Conceptum adime ve creditur perfefe aut cum muli liene appenfa . Traduntnocte filente tuna buius reigratia effo diendam . Præterea Heliotropium maius, Delypteris, Xyphium, codem auctore, eundem pariut effectum. Verum hec inprimis fuperftitionem redolent , vanumque mendacium, neque ad co meftibilia pertinere videntur . Potus & ipfe nor D minorem facultatem habet ftirofin inducendi. Sic valde gelidę aquæ auctore Ariftotele 4. de genératione animal. cap. 2. Steriles faciunt . At non eft huius opinionis magifter Ariftoteles, verùm meus Hippocrates libro de aere , aquis , & locis, vbi afferit , feptentrionales mulieres ob aquarum nimium frigus fteriles effe . Plinius naturalium hiftoriarum 14. capite 18. meminit cuiufdam vini Trecenij dicti , quod fterilitatem inducit, Necfane dubitandumeft quin cibi, & potusinfingulis qualitatibns excedentes faciat ad fterilitatem inde Lucretius libro 4. Atqueadeorefert, quo vietu vita colatur Namque alijs rebus concrefcutfeminamebris Atque alijs extexuätur, tabentque viciffim. Quo 749 Geneanthropeia Lib.VI.Trat.II & . 750 Quofane confilio Pythagoras fabam vetitabat,] Gi Clementi Alexandrino 3. Stromatum eft fides habenda , quod fcilicet fterilitatis produca fit . Quaminfuper opinionem fulcire videtur Theo phraftus libro de caufis plantarum , vbiait , fi fabarumputaminaprope arborum radices feratur, has euadere fteriles . Nec defuntfluminum aque nonnullæ, que peculari quadam virtute fœcunditati aduerfantur. ARTICVLVS III. с De Motu , & Quiete . Orporis vel nulla , vel nimia agitatio fimili modofterofin inflige re valet ; abfumit enim fanguiné labor nimius, humorefque ad fu perficiem de centro educit; quareconceptionis materiam , vel exhaurit,vel feducit aliò . Ex oppofito fedenta taria, ac torpida nimis vita , ceu quæ telte Ariftotele 1.de generatione animalium vterospituituita, & mucoreplet , &infarcit ; vnde poftmodum partis illius refrigeratio contingit, fterilitatem inurit. Nimirum Hippocrates libro de aere, aquis, & locisde Scythicis mulieribus verbafaciens, earum fterilitatis caufam adducens , expreffit luculenter his verbis : Sunt enim &pingues, ventrefque earumfrigidi & molles; ondeneceßariofequitur, non multumfœcundum Scytbarumgenus effe Contra defamulis earundem ibidem loquens , &curfœcundiores quàm here exiftant,rationem afferens fubiungit:Cuius rei famula earum iudicium exhibent ; namba vi ris mifceriplurimum gaudent , in vteroque conceptum continent propter corporis exercitium frequens , carnifquegracilitatem , ARTICVLVS IV. E De Somno, & Vigilia . Xtremaomnia morbofa extant , quarefomnus eriam , &vigilia modum excedentes, ex ijsdem rationibus, quasde motu, & quie te nimia fupra diximus, muliebris infœcunditatis originem præberepoffunt. ARTICVL VS V De Animi Perturbationibus. A D Nimipathemata, quæ vel turbát humores , vel fanguinem inficiunt , vel fpiritus refoluunt, vt . mille folentparere fymptomata, fic nonrarò conceptum adimut. Vnde eft in primis, quòd mulieres , quæ pręter voluntatem iunguntur viro , vel penitus invitę nubunt, concipiunt fecius , & fæpe nunquam. Sic etiam mulierfi ploret in Ve Baeris actu, nequaquam concipit . Amat namq. Venus læta, vult hilarem animum , iucundos pofcit amplexus : D Necfoletinmastos illa venire thoros. Age, quo pacto genialis fpiritus in voluptatis paleftra , fi triftis eft animus , fi cor moret , fi fpiritus alget ,valeantfuaui pruritu perficere fæcundam Venerem?At quoniam lachrimę non minus à molefta , ac dolorifica , quàm à læta nimis exoriri valent caufa ; an fi ploret mulier exlætitia , profufaque iucüditate aliqua in cóplexu aphrodifço, idetide, irritus ac fterilis cófequaturactus Porrò tam lacrymæ triftitiæ foboles , quàm quæ effectus lætitiæ funt,fpiritus auocat , agitant , alterant ; vt ideo ploratusin Venere quacumque aborigine fiat, conceptioni infenfus extet . Pari fermègradu timor , iracundia , Zelotypia, &fimilespaffiones fterilem præftant Venerem . Infuper ex inexpe&tato aliquo euétu perterritæ mu lieres , &repentino cafu perculfe , quafi congelato fanguine menfes, &fœcunditatem amifere; nec diu eft,quod ex his vnam præ manibus curandam habui, Iure ergo Aetius iuuitos mulierum coitusfteriles dicit. Addeex Rhafe nono cotinentię , & eft magis mirum , quod nèque concipit mulier, fi nimio in Venere exardeat amore: cuius reiilla eft ratio, quodfemen apud illa, intempeftiuè nimis effunditur.Quò ni fallor illud Lucretij 4. de rerum natura alludit , " Nec mulierfemperfictofufpirat amore Quacomplexa viri corpus cum corpore iungit, Et tenetadfuctis bumectans ofcula labris. Namfacit ex animofæpe, &communiaquarens Gaudia,follicitatfpatium decurrere amoris. Anfortè etiam ob eundem ipfum amoris ardoré inipfo voluptatis complexu contingit,amafiam tamquam furore percitam nimium agitari, atq. adeofemen à conceptaculo excuti ? Id nec pręterijt Lucretius ibidem , inquit enim. Nec molles opusfunt motus vxoribus bilü; Nam mulierprohibet fe concipere, atque repugnat, Clu 751 Geneanthropeia Lib. VI.Tract.II. 752 Clunibus ipfa viri Veneremfilæta retračlet. A Eycit enimfulci rectaregione viaque Vomerem, atquelocis auertitfeminis ictum. Idquefua caufaconfueruntſcorta moueri Necomplerentur crebrò , grauidaque iacerent . Necprætereundum, quod in effufa lætitia, amorifquegaudio intéfo fpiritus facilè refoluuntur , relictis enim vifceribus iucunditati fiunt obuia , quò circa exhalant vndique, & euanefcunt, inde fit, vt femen etiam fpiritali, & prolifica deftituatur virtute ARTI C V L V S V I, De retentis , & excretis . SØY phix modulator Lucretius lib 4. Venerea mix- ftionis formamad fœcunditatem non parnm conferre edifferit . (luptas Et quibus ipfa modis tractetur blanda goIdquoquepermagni refert . ¿c. Paulòinfracoitum à tergo more ferarum fœcun diorem effe,decernit , quod nos alibi examinabi mus pleniùs. Sed ex Magno Alberto libro to.de Animal, tract. 1. hec referenda funt: infuper . Sterilitatis caufe ex errore fitus funt,fimalier in latere difponitur , aut mulier virumfupergreditur , aut fiftat, &fi pofterius cognofcatur, quianatium fpiffitudo impedit, ne admatricis os accedatfperma. Verùm hoc vltimum repugnat èdiametro Paulo Aeginatæ, qui, B cum Lucretionuncupato loco ftatuit, à tergo belluaru ritu celebrata Venere cóceptioni mire conducere . Cuiergo fubfcribendu potius ? ant quid pro conciliatione magnorum virorum af ferendum? Profectò nihil difcrepant hi au&ores, quandoquidem verum eft, quod Lucretius , & Paulus edixere; verum etiam quod Albertus ait, fed hic animaduertens, quòd more ferarum à ter go celebratus a&tus fortè ad os matricis præ di ftantianodeferret viri femé, fed facili negotio ex cideret, iccirco fterilitatis quandoque modum illum originem effepromulgauit. Et hoc infuper moticonfilio Nomothetefanxere,illicitum fore ob difperfionis periculum huiufmodi concubitu. At fi quis bene mentulatus foret, vt vfquead os intimum pertingerer mutone, reuera ex rationibus Lucretij, & Pauli, quas recenfemusalibi, potlet återgoinire Venerem fpe maio ri conceptionis . CAPVT III Miffis omnibus, quæ ad excrementa fiue vtilia , fiue inutilia pertinent, agere hic folum con filium eft de Venere , vt quæ ins fterilitate ferenda non leuem vim obtinet ; exilla namque vel immodica, vel inopportuna, vel inordinata, vel alio quouismodopræter rationem , ac modum celebrata , dubio procul fterofis caufe poffunt exoriri , Ita in primis frequentiffimum aphro difion agoniam efficit, quod patet manifeftè in proſtitutis mulieribus , que rariffimè concipiút Cuius euentus illa cenfenda eft ratio, quòd vide- matricis licet dumfepiffimè ille coeunt, aut non emittüt autfeminisparum,illudque fpiritibus enudatum, atque adeo improle profundunt. Adde quòd fre quentata Venere vterus afperitates amittit, fitque dilutus, quare femen bellè retinere nequit, fedillico expuit , infirma retentrice , quæ a&tu illo perenni quaffatur, At fi hæc verafunt, qua ratione inquit Rhafis , quòd raritas coitus fterilitatem inducit? Dico primò, quòd eft modus in rebus, accerti denique fines , & fuperfluum in quolibetgenere eft naturæ inimicum , quæ in cunctis operationibus expofcit menfuram , opportunitatem,ac re&itudinem; ideòque mirum È muliebris genituræ fterilitate non effè,fi a rariori concubitu âçeractrix vteri fa- nihil eft opus , vt hic verba facia; cultas quafi ipfumſemen attrahere interdú exo- nam quæcunque fuperiori libro lefcat . Secundò dico, quòd Rhafis opinio verè defemine dictauimus , ea omnia parum eft valida; fiquidem quod rariori congref- vtrique femini, maris videlicet, fu os vteri ftricã adeo euadat, utadmittere ne- ac mulieris equè conueniunt. queatfemen , id gratis dictum exiftimo ; quando In mediumpotius afferantur, quæ fanguini mé funt viragines, quæ primò côcubitu concipiunt, fruo multifariam accedere poflunt fterilitatis funt viduæ mulieresq. prefalaces, que vbi abſti note, Nempemenftruę purgationes in primis nuerint diu , vnico tactu fiunt prægnantes Ec atecniam efficient , fi a congrua menfura pluinbrutorum genere non ne videmus primo vel rimum difcedant; quod libro de fterilitate his fecundo initu fæminas conceptum referre: & nis verbis edixerat Hippocrates ; Si verò mulieri hilominus Veneténon frequenter fed ftatis qui menfes nonprodeant omnino, aut ab omnibus rebufdam temporibus experiri , nempe femelin latis etiamficnon concipit; vena enim fanguine anno? non ergo raritas Venerei contactus info- plenegenituram nonfufcipiunt , &in vteris acunditatem efficere poteft . Preterea philofo- liquidinueteratiineffe neceße eft,quod geniturä D De fterilitate àmenftruifanguinis défectu¸ exuberantia , vitio , atque arcana difpathia oriunda D SON nutri- 753 Geneanthropeia 754 LibVI.Tract.II. bro pat aris his ieri DS nutririprohibet. Confirmauit 7. de hiftor ani-1A mal. cap. 2. Arift, inquiens : Conceptus mulieribus àprofluuio menftruorum fua naturacontingit,&quehis carentfteriles magna exparte confi Stut, &hacratione Scytharu mulieres infecude erat, vtlib deaere, aquis, &locis teftatur Hip.ad que redeamus. Si verò pauciores quàm debeant meses prodeant, neq;ficprægnansfit;mox fubiugit: Etfiquidem à naturapauci menfesprodeunt, incurabilis est : fi verò ab affectione aliqua ex relatis breui curata,fœcunda erit . Et fi plures quàmdebentmenfes mulieri prodeant, neque fic inventreconcipit : vteri enim fanguine euacuato ,genituram non concipiunt pra debilitate. Si verò etiam conceperint , fanguis multus deremutieris pentein vterosum autem & hoc eft exmenfi- B } menintravterü prolem fufcitare. Hoc vitium fi contingat, fruftra curationem inftituet Medi cus: ad numina potius fupplici voto confugiendum; que fola aphoriam iftam abigere valebut , CAPVT IV. Quarationeexplorare valeamus, viri coniugum infit fterilitas . A MODY OYVICENNAS fen 21. tract. 1.cap. 9. exRhafi , vt conijcere váleamus , cuinam ex coniugibus accepta referri debeat aphoria, monet, vt inaquam vtriufque feminaproijciatur, & quod quod fupernatauerit, infœcundum cenfeatur . Verum fententiam hanc multò ante ab Ariftotele promulgatam nos alibi uegetis rationibus conuellimus . Illud hic addere lubet , quod nimirum nefcirem,quaratione muliebrefemen excipi poffet, yt aquæ affunderetur ; fiquidem mulier non ex tra , fed intra proprium vterum , ac finum genituram effundit , &licet in commixtione ipfum quoque madefcat externum pudendum , hu mor tamen ille non verum eft femen , fed faliualis quedam, vt vocant, humiditas . Quin etiam pofito , quòd muliebrefemen colligi poffet , at que extrapudendum efflueret, irritum foret periculum exaqua ; nam fi virile femen longè muliebri perfectius , atquefpiritibus opulentius per longiorem penemdeciduum infœcundum redditur Philofophi arbitrio, qua ratione muliebre, quodfui natura humidius , atque Calore magis depauperatum eft , abfque lefione ac citra fpirituumdifpendium ex vafis ad vteri cornua, & ex his ad ceruicem , & ex ceruice ad pudendum cxilire pollet: Vanaergo ifta cenfeatur exploratio, quam Ludouico Mercato 3. de mulierum affectionibus arrififfe , miror valde . Aliud figni ab eodem auctore proponitur ijs verbis: Fundatur dua orinafuper lactucam , & ex illo est defecuius vrinaficcauerit eam. Quod experime tum in alijs quoq; fruticibus fieri poffe, tradunt, quæcunque enim vtrius coniugis refperfa lotio prius aruerit, illius infimulant ferofin . Aiunt alij apud Gafenu:Sumanturfabe, grana tritici, actotide bordet, ponatur in vafe,&totidegrana inaltero,& fuper illa migat alterconiugu, &fipoft Septedies nafcuntur,is cuius erat orina,fæclidus exiftimabitur. Verum vt alias dicebam , inanes, ac ridiculis probationes hafce exillimo; quippe vrina nihil indicare , ne du cotinere poteft, quod ad fecunditatem attineat: Tradunt nonnulli, quodinfperfo viuo fulphure in vrina , fi ex hac deinde vermiculi enafcantur , fecunditas; fin minus fterilitas indigitatur. Idipsa defurfuribus Bb b bus, qui multiprodibunt . Etfiquidem natura muliermultosmenfesdemittit, sterilisfit . Si verò nonnatura, fedabaliqua ex relatis affectione, breuicuratafoecunda erit Secundo fi non debito tempore, atque ordine fluant, fœcunditatinon parum aduerfantur; id enim vel fanguinis alienam qualitatem, vel uaforum anguftiam &infarctum, aut etiam vteri imbecillitate præTagiunt, quæ omniafterilitati apprimè fauent Tertiò ipfiusmenftrui fanguinis difcrafia aliqua infignis aut malus caracter frequentius muliere optataproledefraudat; nequit enim par effe femini, eique congruu, & amicumprebere pabulu poteft.Huius cenfusexiftimandus erit quicun- C que niger, foetidus , atque etiam aqueus apparuerit . Item quialbus , croceus , viridis, ac ceruleusfuerit, & omnino àpurpurea natura fanguinisrecefferit; is enim omnis vim feminis aduerfa qualitate accidit, fpiritus liturgos corrumpit , omnemqueenergiam eliminat Nimirum tam delicata eft feminis fubftantia ; vt nifi pro hofpitefanguinemintravteruminueniat limpidum , cum puritate purpurafcentem , cumfuauitateferuefcentem, & cumfamiliaritate fucun dèconfentientem , ftatim degeneret, ac plaftica deſtituatur virtute, cuius fuga inania parentum euntvota. Id nimirum fignificare præceptor vo Juit libro de fterilibus, vbi hæc leguntur Si mulus, Bieremparere nequeuntem ,puerpera facere velis, in menfibus confiderare oportet, an biliofa fit,fiue pituitofa . Cognofces autem vtram borum ma gis fit,fi vbi menfes prodierint, arenam tenuem &ficcaminfolefubftraueris , & defanguine infuderis , &fiquidem biliofafuerit, fanguis in a rena ficcatus , luteusfit ; fi veròpituitofa velut mucus: Vtrumigitur borumfuerit; ventrempurgabisfiuefurstfiue , deorfum opus habere videtur; deinde intermiffis tribus diebus oterospurgato. Deniq. occulta etiã difpathia citra qualitatu excefsu feminiscoceptioneminterdum præpedic, dum nonrarò videmus, mulieres aliquas florido fanguine fingulis menfibus madefcentes, nec ta D in ་ 755 Geneanthropeix Lib.VL Tra& H . 756 in vrina vtriufque coniugis feiunctim madefacis A ab aliquibus afferitur ; quicunque enim prius vermes producunt,fœcunditatem illius, in cuius! lotio maduerint, indicabunt;in hoc autemdiuer fitatem in auctoribus inuenio ; Mercatus enim libro 3 de mulierum affectionibus fcriptum reliquit , furfures, qui lotio refperfi citius vermes proferunt,fterilitatem obfignare . Iouannes ve rò Hucherus 1. de fterilitate fœcunditatem obteftariait; & hanc, puto verifimilioremfost experimentu illud. fœcundius , quod aliquid quam quod nihil producit ,cenferi potius debet . B infernèfuffito :fiodarper corpus ad nares, & os viam affectat, feias velim , & perfuafum certè habeas, ipfam fuo vitio infecundă non eße. Sedadfpecifica 1.de morbis mulicbribus au- &tordefcendens hæc monumentis tradidit . Caput ally integrum derafum appone, & vide anper os oleat.aliudexperimentum . Netopon modi culanainuolutu apponito, ac videto anperos oleat Mox fubdititia defcribens ait code prorfus loco Scorpi marinifellana exceptum , & in vmbra . ficcatum appone . Autpulegiumficcatum, & tritum,ac melle fubactum in lana apponito . Aut florem aris cum melle linteolo illigatum fubdito Autcucumerisfyluestrifemen, & teflam combuFram cum vinofubigito, &leporinis pilis ac lana exceptafubdito . Aliudfubdititium. Alumen Aegiptium lane inuolutum apponito . Aut can tbaridas tritas , vinoque fubacias fubdito. Aut artemifiam berbam vinofubactam apponito, Aut melanthiumcum vinotriti in lanafubdito . Aut bulbion ex tritico tritum, & vino fubactum apponito . Aut vini veteris albifececoburito, &vi no albo extinguito, teritoqueac in linteo apponito . Autgalbanum, & netopon, & mify cum rof. vnguentoinlinteofubdito , Aliud. elaterij potiones duas, & fauumcumvino in linteo apponito Autbutyrum, &alumen mellefubacta fimiliter. Autfcammoniafuccum, &adipem cum maza mifceto , &vino imbuta in linteo apponito. HaCeterum fecunditas exparte viri deprehenditurex eiusfemine , quod album , fplendidam, tenaxque fit , quod odoratum, palmę, atque iaf mini fragrantiam redolens , & quod auidè a mufcis delibetur. Ex parte mulieris euphoria iudiceurex Veneris appetentia , feminis vbertate voluptatis mulcedine fumma, & integra vteri, atque genitalium incolumitate , Rurfus viri omnes aphori audire poffunt, qui foemineam vo cemedunt , qui natnra timidi exiftunt , qui muliebres exercent operationes, qui pilis nudata, pudenda obtinent, qui barba carent , aut illam paucipilé referunt , quique in Venereo certamine nihil ftrenuè pugnant,ac tandem qui pluribus mulieribus admixti nulla impleuerint: mulieres infuper ille omnes infœcunditatis argui poté, runt, quibus miftaces , & barbain mento appactenus rent , pubes duris , ac denfis obfepitur pilis vox ineft craffa , & virilis , nec non pluribus fociatę viris nunquam conceperunt. CAPVTV. Quibus experimentis præcipuè indagari valeat mulierumfœcunditas, P 3 Robro licet mulieri detur apho ria,feufterilitas, hæc tame haud se perilli acceptareferri debet,inter dúvirum caufatur. Vti ergo inter coniuges litigia, &controuerfia, quenon leues exoriri folent, dirimantur, nonabre erit aliqua ex Hippocrate in primis in medium afferre experimenta , quibus mulierumfœcunditas exploretur . Erat prifcis temporibus ars ifta ,Platone tefte in Theateto, doctiffimarú pronubarum, quæ nimirum vbifterilitatis mulier quapiam infimulabatur, accerfi tæ vitium explorabant, &pluribus medicamentis adhibitis de illaiudicium ferebant.Vt autem exaphorifmis primo documenta feramus ; ita libro 5. aphor. 59. Hippocrates habet ex Heurnij tranflatione. Si mulier non concipitfcire aute velis, num concepturafit, circumtecla vestibus Hippocrates . Sedinter has probationes primas obtinere creditur galbanum, quod igne cinollitum , fericoque inclufum fi per noctem muliebris vteri ftomacho indatur, atque inde ipfius mulieris caput benè locum inodorato lin teo obligetur; mane verò fi eiusdem mulieris vertexgalbani redoleat odorem , eam fecunditatis laurea haud effe defraudatam, certum erit argumentum . Pari pacto fi ex ariftolochia , & melle concinnatus peffus vteri ceruici indatur & exco mulieris dulcefcatfaliua,cuphoria eiuf dem deprehenditur. Adduntalij , quòd fi balla-, mi aqua remixtimodicum bombace excipiatur, vteroque immittaturfemoriprius alligatum fi foecunda erit mulier,illud validè attrahet vte Drus .Siquis auté horú euentuú ratione pofcat, hanc eam effe pro comperto habeat, quod vbi nimirumfuffitus furfumper vterum afcendunt, euidens eft indicium, ipfum benè conftitutum effe , atque nulla obftructione vexari , nulla figu ra peruerfione detineri, pullaque infigni frigidi tate , feu denfitate conftipari . At nonprætereundum etiam, confueuiffe o lim mulieres proprie fecunditatis experimetum facere inunctis linimento quodam, ac potiffimu croco oculorum angulis . Id quod nec omifit Plinius,fecunditatis , inquiens, infœminisprærogatiuam accepimus inunelis medicamine oculis Jaliua infici - Hoc ipfum luculentius expreffe rat 2. de gener, animal. cap. 5. Ariftoteles, apud quem 757 Gencanthropeia Lib.VI.TractII. 758 A ftudiofiùs agendum erit, cùmin menfibus impuritas apparebit ; ideoque ex Hippocrate Duretus in Coacis preclaram illam tranftulit fententram: Si velis mulierem diu sterilem materno fructu beare , ac reñoaare orbos parentes prolegratiffima ; Primùm attentio effe debet admenstrua, numpituitofafint , an verò biliofa ; namtalis impuritas conceptionem impediet , donecpurgandafuerit expurgata . Quò pariter colimare crediderim illud aphorismorum: Mulie bres menfesdecolores, nec eadem fluentes periodo purgatione opus eße indicant. Erit itaque mulie bre corpus, &vterus in primisrepurgandus, atque fouendus, deinde verò, que ponèdefcribun turvfurpanda fterofis propugnacula; dicente 2. epidem . Apolline Coo : steriles partimfouere, partim purgare oportet ; quippe curatio quæli bet fufcipitur , ac perficitur fimul vacuatione alieni humoris, & corporis à propria temperie egreffi neoterifmo. quem illa exarantur. Mulierumprobatiofuffitu vtodoresfubeuntes vterum efferantur ad locum fpirandi , & afficiant balitum:atque etiam illitus vt-colores oculis impofitifaliuam perficiant oris; nam nifi bac itafiant, meatus corporis , per quos excrementum decedit confufos, obfectos, & obcœsatos eßefignificatur : fedes enim aculorum ma ximè omniumlocorum capitisfeminalis est;quod patet cumfola ipfa per coitum Veneream manife fè immutetur, & vfu immodico rei Venerea oculi apertè langueant , & fubfideant, caufa est, quod naturageniturefimilis cerebro eft ; aquofa enim materia eius eft , calorque aduentitius; pur gationes autemfeminales à fepto veniunt,princi pium enim naturæhinc eft . Itaquefit, vt motas à genitali ad pectus deueniant bine odores per B fpirationemfenfum , &c. Confirmat idem Philo fophus oculorum collyria ad foecunditatem inueftigandam 4 fect. Problem. 2. vbi querens, curijs, quirem Veneream immodicè agunt, oculi, & clunes manifeftè fubfident, hec poft mul ta habet :oculos verò,& locu bis proximu vim ad procreatione maxima obtinere, docet illinimeta, que mulieres ta flerilesquàm fœtude experiütur, vtpote cuvis adfemetrafmitti bine debeat. Illud quidé filentiopreterite no ficet , quod fuffitus, &peffi illamduntaxatprobare fterilitatem po terunt , que ab vteri obftru&tione, ac denfitate originem ducat ; alioquin fi aliunde ortum ha beat, irrita fient thymiamata. CAPVT VI. Decommunifterilitatis curationez ao primò de ÿs auxilijs , quæ ab animalibus fuppeditantur. V Tvarię, ac multiplices caufa fterilitatis exiftunt , ita & multiformis eft curatio, Reuoluantur ergo plurime, quæfparfim in opere interferuntur vtriufque fexus affectiones, & inde remedia hau riantur fingulis congrua . Hic vniuerfalia que dam, & cuicunque aphorię fuffragantia auxilia & que maxime arcana quadam proprietare co ducunt , exararelubet: nee diffido ex his auido lectori, ac fterilitati propugnatori plurimum vtilitatis, atque oblectamenti adauctum iri. Illud pren.onere tamen par erit , vtfemper ante qua cuphorica adhibeantur præfidia , totius corporis primo, mox vteri purgatio celebretur ; quod libro de natura, muliebri his verbis præceperat Hippocrates : Sivelis mulierempregnantefieri, ipfam , & vterospurgato . Quam eandem fentetiam ibidem paulo infra repetit.Quod fanè tunc D Vtautemrecenfendis euphorie præfidijs aliquoordine incedamus, exordiemur abijs , quæ abanimalibus defumuntur, deinde quæ aplantis fubminiftrantur, profequemur. Cerui,gallorum, vulpis, apri,& fibri teftes . I muliergallorum teftibus frequenter vefcatur, optatam citò concipiet prolem, dūmodò eiufdem prædium vomere opportunè reuoluatur. Ceruorum quoque teftes fi in puluere reda- &i aqua artemifiæ , veldecocto neperæ affuma tur, miram ad conceptionem præftabunt ener giam . Idem de vulpis teftibus affirmat Auicenas, fivuluefupponantur,peffarijfque remifceatur :in quem vfum etiam fimus ab aliquibus probatur . Apri quoque teſticulos ad vmbram exiccatos, atque in puluere redactos fi iure galli veteris mulier capiat , breui tempore , tefte Democrito, optatam adipifcetur fobolem . De Caftoreo nil plus dicam ; eius enim fuffitus effi . cacia omnibus nota & Tauri, & Arietis genitale . Luribus contra fterilitatem tauri, arietis genitale correfactum & comeftí. Anquia falaciffima hæc duo animalia audiune? A Elephantis orina y ac dentes , fen 21 tract. . cap. 1o. auctor cft, elephantis vfindri inter ea, que arcana proprietate fterilitatem deftruunt , pri mas obtinere ,hæc funt verba: Er de ÿì „quabibuntur habentespropietates est, utin potu di̟- tur mulieri orinaelephantis , eft enimmirabilis in impregnatione; &fiat illudcumproximuseft Bbb 2 coi 759 Geneanthropeix Lib.VI.Tra&.II. 760 coitus ,& cùmcoit . Eadem virtus ebori , quod A ciusdem dens eft,ab omnibus tribuitur; quare eius limatura tribus diebus in aqua mulfa, vel Iumenta,&Vacca lac . vino , vel conferua aliqua remixta paffimad EQualac mulierinefcienti, fi fides.eft ful Leporiscoagulum , vterus,fanguis , &fimus. • Eporis coagulum fi in peffarium confectu à meftruapurgatione fupponatur, plurimú conceptioni opitulari tradunt ; inde præcitato locoAuicenna : &fuppofitio coagulorum , & propriè coagulumleporis cumoleo post mundifi cationem adiuuat adimpregnandum.Sed hic mirarifubit præftantiffimum Mercatum , qui 3. de B mulierum affectionibus, leporis coagulum non fuppofitum ,fed comeftum probat ; quo modo nonfolum conceptioni nihil fauet, verùm fterilitatem perpetuam inurit ; quare Diofcorides libro 2. cap. 67. hæcfcribebat de leporis coagu lo verbafaciens : Poft menstruas purgationes appofitum vulua cum butyro,præftat mulieribus, vt concipiant: potum veròpartus enecat, & à puerperiopariendifpem adimit . Nec mirum alicui videatur, quod idem coagulum orefumptum aphoriam , vuluæ appofitum fœcunditatem pariat; fiquidem ad hoc vt theoremaillud, idem vt idem femper facit idem, veritatem habeat,neceffe eft, vt fit ide no modo expartefui, verum exparte recipiétis;Atqui orefumptu, &fuppofitú non eft exparte recipientis idé coa gulu.Leporis quòque vterus affatus, & ore sum ptus cóceptioni auxiliatur; imò & eius sãguisin ferculis adhibitus plurimum expedire creditur ; fortèquia inter quadrupedes omnes fœcundif fimumanimal eft lepus ; nam frequentiffimè fuperfœtat : eiusdem etiamftercus peffis remi xtum commendat Auicenna nuncupato loco . Capra fel, eiusdemque , &Cerui cornua . berto, ante clinopalin exhibitum conceptionem cotinuò promit.Vim eandem vaccino lacti plerique tribuunt . P Hyeneoculus. Accipitris fimus. Linius auctor eft 28. fuæ naturalis hiftoriæ libro, hyænæ oculo mulieris curari aphoriam; audiatis illum : Sterilitate mulierum emendarioculo cumglycyrrhiza, &anethofumpto incibo , promißo intratriduum conceptu . Accipitris verò fimus profthemate mixtus conceptionifauetnonnullorum arbitrio . Infantis vmbilicus, &meconium . Nfantis vmbilicus , qui primis diebus ſpote excidit exiccatus, & in puluere leuigatus iure,velaqua artemifiæexceptus, &aliquotdiebus à muliere fumptus, eius conceptionem aliquorü opinione sumopere iuuat. Id præcipuè tradit Alexander Benedi&us 30.de curandis morbis; atquivmbilicum iftum ignara muliere affumendu tradit ; quodtamenfuperftitiofum cenferem ; quandoquidem hæc vmbilici virtus aut eft interna, & connaturalis, vel aliunde accedit; fi deforis aduenire dicatur: quęrã vnde,&quomodo fuperueniat. Si autem connaturalis erit , ac propriæfubftantiæ confe&tanea, eadem femper vmbilicus erit pręditus, nec ea virtus prepedie. tureo,quod à confcia muliere affumatur . Sileät ergoomnes,quot quot rerum proprietates hac ratione limitant, & coartant & ;nam parum phyficè loquutur, nec naturæ vim norunt , quæfemper, &vbique fuas expandit virtutes . De meconio verò Plinius libro 28. hęc monumento tradidit, vbide varia fordium vtilitate verba facit : Rurfus infœminis , quas aluo reddunt infantes vtero editi, contrafterilitatem fubdi cenSVffumigium excornu Capra limatura , & fent :meconium vocant. eiusdemfelfuppofitum fterilitatem abigere D traduntfœcunditatis affertores . Cerui infuper, cornu puluerizatum, &cumvaccino felle com mixtum,fi mulier,dum coit,fuper fe teneat, procul dubio concipiet ex Alberti arbitrio . Suis vterus. Perdicis oua . E Xvtero Suis exiccato, inque pollinem re dacto fi fuffitus efficiatur, ex multorum experimentofacilè mulier concipict . Perdicis quoque ouaæfitata mulierumfœcunditati aftipulari , volunt . Nec mirum, quando tantę fœcunditatis exiftunt hæ volucres , vt fola audita maris voce, vt fçribit Ariftoteles , impleantur, CAPVT VII. Propugnaculaquadam aduerfusfterilitatem arcanapræcipuè qualitate iuuantia ex plantis deprompta. D Iofcorides , alijque Botanici multas adfœcunditatem facientes herbas recenfent, quas omnes percurrere inutilis foret la bor; colligimus proptereapræcipuas quasdam , quæque celebrio- 761 Geneanthropeia LIb. VI.Tra&.II. 762 briores exiftimantur , atque ab olere fami-- A liariffimo exordium facimus , A De Saluia . Etius fermone primo capite de faluia hæc habet: Agrippa autem inquit , Saluiam berbamfacramleana pragnantes vorant , nam vitalemconceptum continet . Quare fifucci eius beminam vnam cum modicofale mulier bibat quartaàpuerperijpurgamentis die, & viro condarmiat, infallibiliterconcipiet . Aiunt cum in Copto Aegipti pestisgraffaretur , eos, quifuperfuerunt in earegione coegiffemulieres, & vxores fuasadhuiusfuccipotentem adeo vfum , & ad plurimamfobolem perueniße. Ab ifta tamen calidiores mulieres , & quæ feruido laborant! vtero, abftineant , folifque permittatur humidis, algiofifque . De Ammi. Atthiolus plurima defcribit auxilia, quorum præcipuafunt, quæ de femine paftinaca , ammi, balſamina , & alchimilla exarauit capitibus proprijs; quatuor tantum regiſtrétur. Ammi, inquitille, legitimifemen, quodex Alexandriaaffertur,mirificè præftat ad mulierum Sterilitatem; nam compertum est , buius tantum feminis auxiliopluresprolificas effectas ; fiquidemfi propinetur mane drackme ponaere ex vino in tenuempuluerem contritum alternis diebus,tribus boris ante cibum futurampolliceturprolem;fed oportet, maritumcum vxorerem babere is tantam diebus , in quibus illafemen non ebiberit, quodtamen diutiusfumi non debet, quàm quatuor, autquinque diebus , eft enim adsterilitatem præftantiffimum auxilium , & pluries expertum . Vide librum tertium capite decimo fexto . De Balfamina . Alfamine fructus , idem habet , exempto feminemaceratur oleo amygdalino dulci, aut èfeminelini expreßo addita ad vnãquamque olei libram liquida vernicis uncia in balneo calentis aque, aut equino calentefimo, fitque inde oleum, quofteriles mulieres fœcundas fieri,fcribuntrecentiorum quidam, fi à balneo medicamentis vtero conferentibus parato eo vteri ofculumfibiperunxerint, ac demumfuis fe iunxerintviris . Vide libr. 4 cap. 177. De Alchimilla . A milleand purecochlearismenfura Lebimilla arida puluis , eodemloquente, datur ex vino,aut iure cochlearis menfura quindecim,aut viginti diebus mulieribus, quiB с bus ademptafit concipiendifacultas à nimia vteri bumiditate, qua iniectum femen contineri probibet A De Petrofellino, &Coriandro . V&orem legi,qui contra fterilitatem extol lit placentas compactas ex farina tritici , &aquaftillatitia petrofellini, &fucco artemifię, &inoleo communifrixas , &à menftrua purgatione fingulo mane vnamper quindecim dies comedere . Simili modo celebratur fal Sacerdotale , quod paratur ex falis Amoniaci drach. 2.faluie , & cumini drach. 1. exhibetur autem tribus vicibus à menftruapurgatione. A De Negundo . Pud Indos, Chriftophoro à Cofta auctore, mulieresfoliorum Negundæ deco&toom ni tempore corpus lauant , fibique perfuafum habent, huius ftirpis flores, frondes, & fru&us ad conceptionem mirificam vim continere . Ideo Caftor Durantes . Bfolijsfuccus trabitur , quo fœmina vires Concepturacapit , fterilis defiftit & effe . DeSatyrione, Paftinaca fyluestri, Artemilia,& Calamintha. PVdendorummuliebrium exfucco Satyrionis inunctio, conceptionem accelerat. Pa- ftinacæ verò filueftris femen duorum menfium fpatio quotidie in potu fumptum vota paren- tum explet, ventremque citò mulieris implet. Caeterum fi ex artemifia puluis cum faccharo fummo manefepius affumatur , indeque fuffitur ex calamintha efficiatur, ocyus pullulabit in vtero fœtus. De Mandragora . C amoris blandimétum appellatur , quòd amatorio quodam fafcino mentem in eroticum affectum trahat . Inde fœcúditatis etiam creditur alexipharmací, quòd vel facræ paginæ teftimonio probari poffe videtur; nam cùm Rachel fterilis audiret , ideoque mæſtiffima viueret , pomi huius ardentiffimo tenebatur defiderio . Quare cum aliquando Ruben in rus digreffus tempore meffis, matri Liæ mandragoras retuliffet, Rachel fororis fœcunditatis çmula , illas fibi concedi poftulauit , quas tamen cedere fronte caperata detre&auit Lia . Verùmcompofita tandemlite , ea conditione pomaRachelipermifit illa , vt ipfa noce fequente mariti frueretur amplexu;namduabus fororibusvni marito copulatis alternis vicibus exigebatnr concubitus . Rachel verò eo confilio 763 Gencanthropeix Lib. VI.Tract.II. 764 fio Mandragora pomata auidè concupiffe exiftimatur, quia illorum efu fœcunditatem diu exoptatamrecipere confidebat, atque ita fterili tatis probro carere , quo fæpe percita cum coniuge lacob expoftulabat , & inuidia permota fuccenfebat Lix . Egreffus autem Ruben tempore meffis tritice in agrum , Sacra Genefis cap. 30. reperit mandragoras, quas matri Lie detalit, dixitque Rachel : da mihi partem de mandragoris fili tui : illa refpondit. Parum ne tibi videtur , quod præripueris maritum mihi , nifi etiam mandragorasfilijmei tuleris ? Ait Rached dormiat tecum bac nocte pro mandraagoris. fity tui.Redeuntique advefperam 1acob de agro egressa eft inoccurfumeius Lia,& adme, inquit, intrabis, quiamercede conduxi te pro mandra B gorisfilij mei . Tandem paulo infra legitur . Recordatus quoque Dominus Rachelis exaudiuit aperuit ouluam eius , quæ concepit , & peperitfilium, brc. Sed valde mirum fieri poteft, quomodo mandragore,que frigidiffimę sut, viq. pollent ftupefactiua, conceptioni, cui præcalida potius, atque excitantia auxilia ex vfu funt , arridere valeant . Atquifacilè id fibi perfuadebit , qui etiam a nimia vteri caliditate aphoriam exoriri poffe , non ignorabit; quo cafu frigida vfurpare, opportu num confilium eft . Quippe temperato ex his vte riferuore, nequaquam genitura diffipatur, inq. halitum euanefcit . Huius naturæ autem Rachel cffe debebat; Index namque , Mauritana & Aegiptie plurimùm his pollent ametrijs ideoquefalaciffimæ etiam audiunt . Hæc fcitè Leuinus Lemnius exarauit in parabolis , quæ ex herbis in Biblijs defumuntur , capite de mandra gora, vbi inter alia appofitè illa leguntur . Caterùm anmandragorafœtificandi uim mulieribusconferat, atque vtero retinendifeminis effiAcaciam conciliet, in dubium vocaripoffet . Quum enimfoporifero effectu predita fit , & impenfè frigida, bac qualitas ad tale quiddam prestandumprorfus inefficax cenferifolet , & inidonea. Quod tamen itadilui poffe video , vt infrigidis , bumidisque regionibus, atque in vtero humecto, & algido tale quiddamperficere nequeat , fed in torrido , astuantique , & exusto . Sic in Africa Hifpania , Iudea , Mauritania , Numidia, Ae gipto , in quibus fere regionibus mulieres adu stos, vrentefque habent vteros, acferuidos , tum fquallidos , ac strigofos : non incommode boc pomumadhiberi poffe crediderim . Siquidem eius efu corpus adtemperiera reduci poffe, existimo . Quumpostamplexum, & congreßum maritalem foluto in fomnum corpore , vterus retinendivimfeminis afcifcat , nec idinfumos, acfuligi nem euanefcat, vt incalido , atque eftuante vte. ro, aßolet,in quo vtriufquefemina minus coa lefeunt, aut vniunturfublata omni posteritatis Spe .Hæc ille . De Mercuriali. E hac vel Q. Serenus Samonicus teftimonium præbuit eo metro . Mercurialis item capitur cömuniter berba, Si cubitum noctu coniuxfestinet vterqué Cæterùm ex his, alijfque tum herbis , tum lacry mis, & aromatibus mille fuffitus , átque pro- с fthemata concinnãtur, que videre vnusquifque poterit tum apud ipfum Hippocratem libro de fterilibus , de natura muliebri , ac de morbis mulierum, tum etiam apud Neotericos illos, quiGynęciu edidere, inter quos opulentiffimu penu ftruxit LudouicusMercatus in fuo de mu lierum affectionibus . Nos vulgaribus omiffisad reliqua properamus. FINIS SEXTI LIBRI GENEANTHROPEIA Ioannis Benedicti Sinibaldi . 765 766 શાય SYLLAB V S TRACTATVVM, ET CAPITVM quæ in præcedente Sexto Libro Geneanthropeia continentur . Numeri columnas denotant ; folùm in principijs Tractatuum paginam indigitant. Cap. I. TRACTATVS PRIMVS: Denatura,&caufa, tempore , menfura, & varijs menstrui fanguinis accidentibus. Quidfint menstruà, fecunda , an tertia coctionis excrementum, &cur flores appellentur , itemque tempora, Marchio. 707. Cap. II. Quaratione, & que confilio menStrua in mulieribus generentur. 709. Cap. III. Per diapedefim, an per anastomofinfanguis menftruus effluat . 713. Cap. IV. An cuiufque generis animalium fœminæ menftruum fanguinem obtineant, &que nam largius inter mu- lieres . 714, Cap. V. Quonam tempore mulieribus menfes apparere incipiant, quoue tandem definant . 716. Cap. VI. Qualis fit fanguis menftruus , & anperfe, an verò per accidens adeo noxius , ac deleterius exiftat . 718. Cap. VII. Cur Luna decrefcente potiusmenArua purgationes recurrant; vbide. periodica earundem excretionis caufa referuntur aliqua . 721. Cap.VIII. Qua nam eße debeat menftruorum menfura . 724. Cap. IX. Qualis effe debeatfanguis menftruus, & quomodo eiufdem vitia deprehendantur . 725. Cap. X. De ftagnantibus menfibus , fiue alia menftrui fanguinis eclipfi vti Generationi incommoda , 726. Cap. XI. An, & qua ratione mulier men ftruiscarens vtero concipere aliquando valeat ex Ariftotele , & propria opinione. 730. Cap.XII. De menstrua hypercatharfi, fiue immoderato menfium fluxn . 733. Cap. 1 767 768 Cap. XIII, An fanguis menftruus aliunde quàm à venis vteri per pudendam deftillare valeat . 737. Cap XIV. De fluort mullebri , fiue menfibus albis a 7421 TRACTATVS SECVNDVS. cemomis defectus exuberantia, vitia, atque ex arcanadifpathia oriunda 732. Cap. IV. Qua ratione explorare valeamus viri coniugum infit fterilitas. 754 Quibus experimentis præcipat indagari valeat mulieram fœcunditas. 743. Cap. V. Cap. V I. De communi fterilitatis curatione, ac prima de ijs quxilijs , que ab animalibus fuppeditantur. 757 Demuliebrifterilitate, Cap. I. De plurimis detrimentis abfte- rilitate oriundis . 745. Cap. VII. Cap. II. Defterilitatis extrinfecis , feuprocatharticis caufis Cap, 111. De fterilitate @mensirui fangui- M V Propugnacula quædamaduerfus fterilitatemarcanapræcipuèqualitate iuuantia ex plantis deprompta . 769... . tomo:Berk afiqjonka nimflé pannannabi, minilos herealf Tenupfiemlaan 2VMLAY ZVTATO^ ЯT zor ajimo o cont ,zdicmebiaon wa ,somos), caw-Buone ani) bigg

• ing thestarter-mistaxe ainoffbon nitues

2*50qmet amparoti ,mutasflages zonof I coitaron II .gs •wardmonolog audireilum ni vi -Rege oiligno ano yia C30593 * 2Y * } euroftare *** དྡྷ །བྷཱ ཎཾ krubbe da sta insín. བར་པས། gor tuilaaniga of omeg surplu J-itdo some , yo} mustarvliettoe asfuse? jowa notari emigrodu an taptú dieSt R - zudivife sroderet sty VI .qo .V at. IO. BENEDICTI in as.

SINI BALD I LE ONIS SANI Archiatri, & Profefforis Romani , GENEANTHROPEIAE ideft DE HOMINIS GENERATIONE! LIBER SEPTIM VS. De Venere opportuna ad ivwaidiav, fiue ad bonam filiorum procreationem . Ad Ill.mos,Reuer,mos,& Excell.mos DD. XII. Sacræ Confiftorialis Aula Aduocatos, & Alma Vrbis Archigymnafij Moderatores Vigilantiſs. DD. Petrum Francifcum de Rubeis Decanum, Diomedem Varefium , Io. Baptiftam Spadam, Dominicum Cecchinum , Hieronymum Meltium , Iulium Cincium, Francifcum Cultellum , Antonium Cerrum , Iofephum Baylam, Antonium Montecatinum , Francifcuni Ferrettum , lulium Donatum . Patronos, acMœcenates , ERERI, ac tutelaribus Dijs fructuum primitias deuouebat ſuperſtitiofa Gentilitas . At vobis Patres Optimi, Nomophylaces Maximi , laborum meorum primitiæ non vano , fed legitimo jure offeruntur : In agro enim fœto Romani huius Athenæi , cuius eft vobis a Summis Pontificibus iandiu regimen demandatum , fatæ primum , inde culte , mox tandem veſtris auſpicijs lectæ fuerunt . An verò palato veftro exquifito nimis mis futuræfint iucundæ, vtique vereri poffum . Atqui tamen confido ; quandoquidem acerba etiam fuo non defraudantur vfu , & faltem appetentiam fylueftria poma excitare , aufteraque omnia guftum titillare confueuerunt. Quales quales tamen , Sapientiffimi Præfides , vt delibetis , precor ; nam etiam Dijs qui Thura non habent, falfa mola litare folent , nec tamen illi humile dedignantur libamen. Quòd fifata primùm , & veftra patrocinia dabunt , opportunè fructus iucundiores , &fegetes longè fapidiores feram . Polliceor . Deiero . Sic me meavota fequantur. Sic votis arrideant Numina. Nimirum fingulis annis , vt noftis, in Romanæ Sapientiæ prædio nouello , &meliora infero: Præftolari tamen aliquandiu , neceffe eft . Optantur Solis benigniores influxus , &ab loue Terrarum aliquo fœcundiores imbres. Nafi accedant, meffis erit vberior , oporotheca opulentior , vnde fapor vnicuique gutturi, veftroque potiffimum præftò erit iucundior. Valete interim , & meis ftudijs patrocinari contedite dum ego interim proveftra in columitate Colites ex animo deprecor , quatenus honorumveltrorum quotidie maiora corufcare lumina valeant, Senatus enim vefter omniumRomanæAulæ dignitatum Seminariumfemper extitit $ Lombid 000 GENE ANTHROPEIÆ $ 770 769 IDEST DE HOMINIS GENERATIONE LIBER SEPTIMVS; De Venere Opportuna ad sudiar, fiue ad bonam; filiorum procreationem,. PROEMIV·M P 1 MNIAtempus habent ; & Venus ipfa fuum . Haudfemper venatur Cinthia, nec femper choreas ducit. Bacchus non seper exercet počula, nec femper orgia pe tit. Non femper e lum nimbofis caligat imbribus femper A nec rident æthera . Nonapisfert mellafempers necfemper liliaflorent . Omnia tempus habent. Nunquampurpurèum nemus Lecturus violaspetas, Cumfœuis aquilonibus Stridens campos inborruit; Necqueres auida manu Vernosstringerepalmites, Vuisfilibeatfrui Autumnuspotiusfua Bacchus munera contulit . Canebat Boetius metro fexto librlprimi . Ergo fuasperiodos doceat hic Cythereaconiuges. TRACTATVS PRIMV S. De Vniuerfali , ac particulari tempore Generationi humane congruo` PRAE LOQVI V M. 鳳 ACTENVS, amice Le&or, que ad foecundam Venerem facere videbantur, abundè fatis exarauimus ; Modò quoniam -rebus in omnibus eucheria , fiue opportunitas apprimè eft neceflaria , fine qua vel optima quæque infructuofa, aut potius vitiofa redduntur, vel Sulmonenfe auctore 1. de remedijs. Temporibus medicina valet , data tempore profunt, Etdatanon apto tempore Vina nocent . Operæ pretium iccirco eft, feptimo hoc libro tempus humanæ procreationi congruum præcribere,quatenus Generationis ipfius excellens opus vndique perfe&um habeatur . Sicuti enim B. Jin cerealibus non fat eft agrum aptèdifpofitum effe, & femina ritè parata ; Verùm infuper neceffarium eft tempus , &aftra refpicere ; quocircain Georgicis Maro. Verenouogelidus canis cùm montibus humor: Liquitur , & Zephiro putrisſegleba refoluit Depreßo incipiat iam tummihi taurus aratro Ingemere , &c. Ita etiamin humanæ generationis liturgia op portuna magis aliqua tempora effe ,putandum erit;licet ob generis præftantiam homines quocunque tempore procreari, vniuerfaliffimus re rum ordo decreuerit . Ad corporis gignendi faltem meliores dotes , maiorem venuftatem , robur, ac valetudinem par eft.vt aftra, ac tempora CinVenere coniuges intueantur ; nec non, vt minus referant in proprio corpore detrimentum , Ccc CA- 0771 Geneanthropeix I. 77 Lib.VII.Trách • CAPVT I. De temporis constitutione Padurgia ex Paulo Aeginer . N A ipfius Regis refpexiffe ; qua ratione hiberno tempore Venerem adhibere minus incommodat; cùm enim ex Philofophi, ac Medicorum omnium fententia vnà cum femine multa pi commodeme pituitapredominerur; hinc fit , vt hyeme tuitofi humoriscopia excernatur, cùmque hyeARRAT hozo fub de Morbis Paulus Aeginas , Dioclen Philofophum , & medicum infignem Antigono Regi epiftolam quan dam prophylacticam confcripfis dam fe , qua duce poffet ille propria valetudini, rebufque fuis apte profpicere . Inter alia veròeximiapræcepta, quæ à Philofopho B traduntur, funt illa præcipuè, quibus admonet, quonam tempore Veneri, genioque fit indulgendum . Scribit ideo, brumali Solftitio exercendam Venerem effe . Solftitium autem brumale, quod hibernum, etiam nuncupatur, erat Sifaris Augulti tempore odauo Calendas lanuarij ; nunc verò adidus Decembris incipit cùm videlicet Sol tranfmittit octauam Capri corni partem, incipiens vlteriores circulos pe tere. Quamobrem ex Dioclis confilio in Solfti tio brumali , fiue illud menfe Decembris contingat , fiue ad Januarium extendatur , libido eft exercenda tutò; quofanè tempore feles falaciffima beftiole cupidinis aftro incenduntur, &furiunt etiam, ni fusè libidini faueant. Rurfus eodem auctore in equinoctio verno vfque ad Virgiliarum exortus fit congruum celebranda Veneris tempus: & fanè hoc æquinoctium 4 idus Martij , vel circa octauocalendas Aprilis accedit; his ergo menfibus præftat Generationis opus moliri vfque ad Virgiliarum exortus, vt ille ait ; Sunt autem Virgilia feptem illæ ftellæ pleiades à Grecis dicta, & manent in fine tauri, & cauda arietis , quod tempus eft Maium. Quocirca menfe Maio abftinendum erit. Præterea monet idem,vt in Solftitio æftiuali Venus velomnino vitetur, vel fimpliciterfaltem , &candidè pertractetur , hoc eft abfque vllo labore , conatu, &vi; &hoc tempus accidit octauocalendas O&tobris ante Virgiliarum occafum . At verò in æquinoctio autumnali, Diocle auctore, fitque menfe O&obris, concubitum pro virili fugitare debemus . Petat qui vult Paulum libro primo capite cen tefimo .... Verùmenimuerò non leuis hieexurgit controuerfia , quoniam prefatus Diocles hibernum , tempus maximèprobat ; Actius verò fic habet Extemporibusver aptum eft, ineptus autumnus &afias; fedneque byems commoda eft propter frigiditatem . Conciliantur auctores meoíudicio, fi dicamus, Dioclem ad corporis tantummodo valetudinem,fiue ad minus detrimentum C D Concubitusfiat opportunior: tantòmagis, quòd nes ad geniumproriantur aucto ab hyeme caex Ariftotele hoc potiffimum tempore homilore. Atverò Aetius non ad fanitatem duntaxat; verùm etiam ad prolem lætè excipiendam collimauit: quo fanè confilio vere nouopræftat Priapo dare operam; quandoquidem vernotemporeex Hippocrate fanguis abundat , ac præuamagifque fpiritibus ditatum elaboratur ; quo let, & per confequens femen quoque vberius, fit yt, inde valetudo hoc tempore non lædetur; nam vt Galenus habet , fanguineis corporibus, & fucculentis Venus apprimècompetit, neque excipiatur; ex vberiori namque, & calidiori a coitu læduntur; & vt proles inde perfectior les vrnemoibit inficias . Præterea dici poffet, femine perfetior & , & robuftior coalefcit proDioclen pro tempore hyberno finem hyemis intellexifle,Aetiumveròprincipium veris ; finis autem hyemis, & principiumveris conueniunt; nam, vt eft in Phyficis, terminus ille,qui eft finis vnius fpatij , vel hora, eft principium alterius hore & alterius quanti cathegorematici. Rurfus vnum, & idem fub diuerfa ratione confideratum diuerfos etiam parere fenfus po teft ; indefieri poteft , vt vel hyems, vel ver Venerimagisapta ftatuantur. Ceterùm vernum tempus omnibus cenferem opportunius; vnde exiftimo, vates tali confilio tiflimum animantia quæque Venereis & Gever Veneri dicaffe : co namque temporis ponio fedulam nauant operam, vt clara patet experientia ; aues namque modulamine dulci fuauiterfefe complectuntur, ferpentes ampleVenerem aduocant ; Quare Poeta de vere . xantur inuicem, pifces per littora lafciuientes Alma Venus colitur , Venerem genus omne volantum. {{GFDL}}