Ernst van Altena
From The Art and Popular Culture Encyclopedia
|
Related e |
|
Featured: |
Ernst van Altena (1933 — 1999) was a Dutch poet, author and translator best-known for his translation of "Le Plat Pays".
Contents |
Levensloop
Van Altena groeide op in Amsterdam in een sociaal-democratisch milieu. Na de HBS en diverse korte betrekkingen (van kantoormedewerker tot filmassistent) werd hij in 1955 reclametekstschrijver.
Uit biografische beschrijvingen blijkt dat eigen mededelingen van Ernst van Altena over zijn jeugdjaren in circa 25 kranteninterviews vaak verzonnen zijn. Daarbij wordt de term pseudologia gebruikt. Hij is niet op zijn 15de of zelfs 13de jaar beroepsmatig met muziek en teksten begonnen, zat maar kort op het Avondlyceum en niet in de Parijse jazz, trok niet als troubadour met of zonder orkest door Frankrijk en heeft nooit Boris Vian, Juliette Gréco, Georges Brassens enz. gekend. Klarinettist was hij alleen in 1953-54 in amateurjazzbandjes in Amsterdam.
Vanuit zijn reclameberoep ging hij al gauw radiocabaretteksten maken en daarna ging hij steeds meer theaterteksten en letterkundige teksten schrijven en vertalen. Hij zat enige jaren in het bestuur van de Vereniging voor Letterkundigen, het Fonds voor de letteren, en diverse andere belangenverenigingen voor schrijvers en vertalers. Naast dit alles heeft hij verscheidene radio- en televisieprogramma's gemaakt waarin poëzie en chansons centraal stonden.
Poëzie
De poëzie van van Altena is in twee groepen te verdelen:
- Poëzie onder invloed van de Vijftigers
- Erotische poëzie (Zoals Jij goudgepunte lans)
Theater
Van Altena schreef zelf diverse cabaretteksten en chansons. Hij zou de bedenker zijn van de Nederlandse vertaling voor chanson: luisterlied. Een enkele keer zong hij ook zijn eigen luisterliedjes, en nam ook een LP op. Daarnaast heeft hij diverse toneelstukken en chansons vertaald.
Proza
Van Altena schreef enkele romans:
- Eén tussen twee
- Een gewone schoft
Vertalingen
Van Altena was een zeer productief vertaler; hij is vooral bekend geworden als vertaler van Franse gedichten en chansons. Zeer bekend daarvan werden:
- Ne me quitte pas (Laat me niet alleen / If you go away) (1959)
- Le Plat Pays (Mijn vlakke land) (1962)
In 1965 ontving hij de Martinus Nijhoffprijs voor de vertaling van het werk van François Villon. Verder heeft hij vrijwel alle chansons van Jacques Brel vertaald. Jacques Brel heeft Ernst van Altena omstreeks 1967 het auteursrecht verleend van alle bestaande en toekomstige vertalingen van zijn liedjes in Nederland, ook als die vertalingen helemaal niet door Ernst van Altena maar door derden gemaakt waren of zouden worden. Hierdoor werden met name de Brel-vertalers Lennaert Nijgh, Willem Wilmink, Ivo de Wijs en Peer Wittenbols benadeeld. Dit contract is uniek in de geschiedenis van het auteursrecht.
Ook vertaalde van Altena werk van andere chansonniers, waaronder Georges Brassens, Barbara, Guy Béart, Gilbert Bécaud, Jean Ferrat, Charles Aznavour, Boris Vian en Anne Sylvestre. In het totaal, naar eigen telling, ongeveer 1500 chansons. Voorts toneelstukken van diverse toneelteksten van o.a. Edward Albee, Molière en George Bernard Shaw.
Opmerkelijk is het zeer grote aantal vertalingen dat hij in de periode 1985-95 gemaakt heeft: 150 titels in tien jaar, terwijl hij zelf bij herhaling vier vertaalde boeken per jaar een goede norm zei te vinden en zich weerde tegen de gedachte dat “vertalen een gemakkelijke haastklus is”
In 1994 ontving hij de Hiëronymusprijs voor zijn vertaalwerk.
List of translations
This is a list of translations by Ernst van Altena
- French chansons by Brassens, Brel, Barbara, Béart, Bécaud, Ferrat, Aznavour and Sylvestre.
- Plays by Molière, G.B. Shaw, Edward Albee, Marivaux, Farquhar, Gay en Feydeau.
- Poetry by Charles d'Orleans, Ronsard, Malherbes, Fort, Apollinaire, Aragon, Tucholsky, Kästner, Morgenstern, Ringelnatz, Klabund, Wedekind, Nashe, Sandburg en Aretino.
- François Villon, Verzamelde gedichten (1962)
- Het grote boek vol fabels (1965), with illustrations by Janusz Grabiański
- Randfiguren I (vertaalde poëzie en chansons) (1966)
- Edward Albee, In wankel evenwicht (1967)
- Jij Goudgepunte Lans (bewerkingen erotische Pleïadepoëzie) (met Julien Weverbergh) (1967)
- Randfiguren II (vertaalde poëzie en chansons) (1968)
- Zangen van Bilitis, naar Pierre Louÿs (1970)
- Yves Simon, Gekleurde dagen (1972)
- Teksten van Hildegard Knef (1973)
- F. Scott Fitzgerald, Vegeteren (1974)
- Voor mijn kameraden. Wolf Biermann (1976)
- Reynaert de Vos (hertaling) (1979)
- Brian Froud, /Alan Lee, De Elfen. Faeries (met C.J. van Tilborch) (1979)
- Jean-Jacques Rousseau, Botanie. Een studie uit louter nieuwsgierigheid (1980)
- Sarah Teale, De Reuzen (1980)
- Aretino, Wulpse sonnetten (1981)
- Erotische sonnetten van de Malherbe (1981)
- Van Apollinaire tot Wedekind, verzamelde herdichtingen (1981)
- D.H. Lawrence, Liefde in het hooi.. (1982)
- Kurt Tucholsky, Deutschland, Deutschland über alles. Een satire met fotomontages van John Heartfield (1982)
- Louis-Ferdinand Céline, Gesprekken met professor Y.. (1983)
- Jacques Prévert, De kromstaf omhoog (1983)
- Patrick J. Kearney, Geschiedenis van de Erotische Literatuur (1983)
- Alphonse Daudet, Brieven uit mijn molen (1983)
- André Pieyre de Mandiargues, Vloedgolven (1983)
- Het 'roverslatijn' van François Villon (1984)
- Paul Morand, Hecate en haar honden (1984)
- Sembène Ousmane, De zwarte dokwerker (1985)
- Villon vervolgd (bargoene en apocriefe teksten) (1985)
- 50 rondelen en chansons van Charles d'Orléans (1986)
- Victor Hugo, België (1986)
- M. M. Diabaté, De slager van Kouta (1986)
- Daar ik tot zang wordt aangespoord, Occitaanse troubadours (1987)
- Gustave Flaubert, Langs velden en oevers. Een wandeling langs de Loire en door Bretagne (1987)
- Marguerite Duras, De namiddag van meneer Andesmas.. (1987)
- Marguerite Duras, Hele dagen in de bomen (1987)
- Arthur Schnitzler, Casanova's thuisreis.. (1988)
- Jean Giono, De man die bomen plantte (1988)
- Henri Lopes, In tranen lachen (1989)
- Yann Queffélec, De vrouw achter de horizon (1989)
- Jerome K. Jerome, Drie man in een boot (1989)
- Claude Clément, De Schemermuzikant (1989)
- Molière, Amphitryon (1989)
- Modibo Sounkalo Kéita, De boogschutter (1989)
- Jacques de Decker, Het reuzerad (1990)
- Guillaume de Lorris en Jean de Meung, De roman van de roos (1991)
- Verna Aardema, Waarom muggen in mensenoren zoemen (1991)
- Ed Vega, De waarheid over de Verovering van Fructífera Soto (1991)
- Mweye Hadithi, De gulzige zebra (1991)
- Meshack Asare, De kat zoekt een vriend (1991)
- Rudyard Kipling, Het jungleboek (1992)
- Helma Heine, Tien malle muizen (versjes van Ernst van Altena) (1992)
- Tahar Ben Jelloun, De as komt weer naar boven & Niet geïdentificeerd (1992)
- Patrick Chamoiseau, Kroniek van zeven armoedzaaiers (1992)
- Pierre Ronsard, Pluk toch vooral vandaag de rozen van het leven! (tweetalige uitgave) (1992)
- Geoffrey Chauser, De Canterburyverhalen (1994)
- Patrick Chamoiseau, Texaco (1994)
- Anonymus, De15 vreugden van het huwelijk (in eigen beheer]], 1994)
- Voor de bloemlezing 'Hand in hand in hand. Gedichten over relaties tussen generaties' vertaalde Ernst van Altena een aantal gedichten uit het Engels (1995)
- Pierre Desloges, Opmerkingen van een dove & stomme (1995)
- Patrick Chamoiseau, Creoolse kindertijd (1996)
- Jacques de Decker, De buik van de walvis (1996)
- Heinz Janisch, De ark van Noach (1997)
- Charles Perrault, Sprookjes van Moeder de Gans (1997)
- De jongeman met twaalf vrouwen. Boerten uit de twaalfde en dertiende eeuw (1997)
- De volledige Villon (1998)
- Carl Norac, Handen in het vuur (1998)
- Pierre Louÿs, De avonturen van koning Pausolus (2000)
- Antoine de Saint-Exupéry, De kleine prins (2000)
- Jacques Brel, Mijn vlakke land/Le plat pays. Met de vertalingen van Ernst van Altena (2005)
Linking in in 2024
A Christmas Carol, Acda en De Munnik (album), Adem (album), Alexander Pola, Altena, Ans Wortel, Boris Vian, Brussel was toen nog een bruisende stad, Chanson, Daar is het gat van de deur, De Blauwe Schuit (album), De kleine prins, De vrolijke piraten van Schateiland, Durlaphone, Edward Albee, Ferdinand van Altena, François Villon, Georges Brassens, Henri Michaux, Het model voor den uitgever, Honoré de Balzac, Jacques Brel, Jacques Brel, Jan Mesdag, Jean Genet, Jean Giono, Jean-Baptiste Boyer, John Gay, Jules de Corte, Karel van Orléans, Landsmeer, Le Déserteur (song), Le Plat Pays, Lennaert Nijgh, Leo Nelissen, Marguerite Duras, Martine Bijl, Martinus Nijhoff Vertaalprijs, Milan Kundera, Ne me quitte pas, Ne me quitte pas, Pastorale (Liesbeth List), Patrick Chamoiseau, Pierre de Ronsard, Pietro Aretino, Rob Touber, Roman de la rose, Ronnie Potsdammer, Simone de Beauvoir, The Canterbury Tales, Three Men in a Boat, Tine Ruysschaert, Van den vos Reynaerde, Willem IX van Aquitanië, Yves Simon, Zwerf on
