The Evenings  

From The Art and Popular Culture Encyclopedia

Revision as of 22:37, 16 December 2008

Related e

Wikipedia Wiktionary Shop Featured: Rhombicuboctahedron by Leonardo da Vinci

Op 1 november 1947 Gerard Reve's eerste roman die nog steeds geldt als een van de grote klassiekers uit de Nederlandse literatuur. De Avonden (die als ondertitel 'een winterverhaal' meekreeg) beschrijft de laatste tien dagen van 1946 vanuit de beleving van de kantoorklerk Frits van Egters. Het boek was als manuscript al bekroond met de Reina Prinsen Geerligsprijs. Ook nu nog heeft dit relaas van een kleinburgerlijk, zeer benauwend bestaan zonder enige illusie en zonder wezenlijk menselijk contact, niets van zijn beklemming verloren. De naargeestigheid van het boek schokte destijds vele critici. Er werd zelfs gesproken van 'mensonterend proza'. Godfried Bomans besprak de roman in 'Elsevier' onder de kop 'Een schrikbarend boek'. Hij had, zo schreef hij, 'zelden een boek gelezen zo naargeestig, zo zeer van iedere positiviteit verstoken, zo grauw, cynisch en volstrekt negatief.'

Vanuit bezorgdheid omtrent Reves geestelijke gezondheid sprak Bomans de hoop uit dat de schrijver 'zijn door God gegeven talent' (dat hij onmiskenbaar aanwezig achtte) in de toekomst zou gebruiken voor een boek dat 'niet alleen psychologisch interessant, doch ook van algemeen menselijk belang is'.

Simon Vestdijk wees daarentegen op de groteske en bevrijdende humor in de roman. Met hem herkenden enkele andere critici in het verhaal van de jonge Frits de stem van een generatie, die verdoofd en zonder geloof uit de oorlog was gekomen. Reve schreef De Avonden in een zakelijke, registrerende stijl waarin de kleinste details uitvoerig uit de doeken worden gedaan. Het plechtstatige taalgebruik van Frits van Egters zorgt daarbij voor komische effecten.

Het boek werd in 1989 als De Avonden verfilmd door Rudolf van den Berg. Dick Matena bewerkte De Avonden, met integrale tekst, vanaf 2001 tot een stripverhaal dat eerst in de Nederlandse krant Het Parool verscheen en in 2003-2004 ook in boekvorm werd uitgegeven. Hij ontving er in 2003 de Bronzen Adhemar voor.

Het allereerste exemplaar van "De Avonden", gebonden in een halfperkamenten band, is het duurste antiquarische boek van de moderne Nederlandse letterkunde. In 2006 werd het voor 25.000 euro verkocht en door de anonieme koper in permanente bruikleen gegeven aan het Gerard Reve Museum.

De laatste alinea van De avonden wordt vaak de mooiste uit de Nederlandse literatuur van de twintigste eeuw genoemd:

Hij zoog de borst vol adem en stapte in bed. 'Het is gezien,' mompelde hij, 'het is niet onopgemerkt gebleven.' Hij strekte zich uit en viel in een diepe slaap.