Cornelis Bastiaan Vaandrager  

From The Art and Popular Culture Encyclopedia

Related e

Wikipedia Wiktionary Shop Featured: Rhombicuboctahedron by Leonardo da Vinci

Cornelis Bastiaan Vaandrager (Rotterdam, 26 August 1935 – Rotterdam, 18 March 1992), who generally published with only his initials as C. B. Vaandrager, was a Dutch writer and poet who lived and worked in Rotterdam. Later he came to be known simply by the shortened version of his name as Vaan.

Vaandrager was a leading writer, along with Hans Sleutelaar and Armando, in the group of experimental Dutch writers called De Zestigers (The Sixtiers), who were preceded by De Vijftigers.

Life and work

Youth, education and early career

Vaandrager was born in the Pretorialaan in southern Rotterdam in 1935. His father was a postman and van driver, his mother a housewife. The family moved when he was six to the Brielselaan, where he grew up. He was a brilliant student at the Charlois Lyceum, where he received a straight A at his exam for his Greek translations of Homer and Herodotus. The principal urged him to go on to university, but Vaandrager opted to become a trendsetting poet, writer and artist.

After his military service Vaandrager started working as copywriter for a local newspaper, and later for some publicity agencies. In the new paper Het Parool he published his first children's story in 1958. He joined the artistic scene, taking part in the café night life with his school friend Hans Sleutelaar and such emerging pop artists as Woody van Amen and Daan van Golden.

Late in the 1950s, together with Sleutelaar and painter-poet Armando, he joined the editorial board of the Flemish-Dutch literary magazine Gard Sivik (1955–64), which was then relocated from Antwerp to Rotterdam. Later the three were joined by the poet Hans Verhagen in starting the new magazine De Nieuwe Stijl (1965–66).

Work

In 1960 Vaandrager made his prose debut with his 60-page coming of age story, Leve Joop Massaker (Long Live Joop Massaker), which was compared by critics to novels by Gerard Reve and Hugo Claus. A year later came his poetry debut, Met andere ogen (With other eyes). With those works he established his name as a promising local literary talent.

Vaandrager set his face against literary pretension and identified his work with the "dislocating, raw city mentality of punk and New Wave". In the preface to his 1967 collection of poems (Gedichten) he claimed "not to give a shit about poetry". Like several others in his generation, he took inspiration from Marcel Duchamp’s concept of the readymade. At the heart of his "Dutch Railways", for example, there is a railway schedule, given context by the opening line "Tanya, it's up to you" and those following the train times: "Say hello to Amsterdam/ and no messing around". The poem tells a story without descending into the anecdotal.

The element of collage also carried over into Vaandrager's 1970s prose works, including the highly autobiographical documentary novels: De reus van Rotterdam: Stadsgeheimen (The Rotterdam Giant, 1971) and De hef (The Head, 1975), detailing the city's musical and literary scene during the sixties. The two works were later issued together in 2002. Another such work from the same period, the 'street-collage' Sleutels (Keys, 2012) was only published posthumously.

Later decline and death

Vaandrager's life was now going downhill. Drug use began to dominate his life, as a result of which he became labelled as "the junky writer". With severe clinical depression, he sometimes spent months in a psychiatric hospital. In 1981 he was awarded the Anna Blaman Prize from the Prince Bernhard Fund for his entire work. Afterwards Vaandrager published only a few poetry collections, including Metalon (1987) and Sampleton (1990).

As a wandering eccentric, Vaandrager died lonely in 1992 at the age of 56.

Publications

Poetry

• Met andere ogen (1961)
• Gedichten, De Bezige Bij, Amsterdam, 1967
• Martin, waarom hebbe de giraffe... , Rotterdam, 1973
• Totale poëzie, De Bezige Bij, Amsterdam,1981
• In staat van oproer, Rotturdamse gedigte, Rotterdam, 1987.
• Metalon, De Bezige Bij, Amsterdam, 1987
• Sampleton, De Bezige Bij, Amsterdam,1990
• Made in Rotterdam (collected poems), Amsterdam, 2008

Prose

• Leve Joop Massaker (1960)
• De avonturen van Cornelis Bastiaan Vaandrager I, 1963
• De reus van Rotterdam (1971)
• De Hef (1975)
• Sleutels – a 'street-collage', (2012)
• De Ramblers gaan uit vissen – collected stories, incorporating Leve Joop Massaker (2017)

Publications about Vaandrager

• "C.B. Vaandrager Special". In: Passionate, jrg. 9 (2002) nr. 2 (March–April)
• Erik Brus ed. Vaan nu. C.B. Vaandrager met andere ogen. Rotterdam, Studio Kers, 2017. Template:ISBN
• Menno Schenke: Vaan. Het bewogen bestaan van C.B. Vaandrager (biography). Amsterdam, De Bezige Bij, 2005

Dutch lemma

Zijn vader was postbode, zijn moeder huisvrouw. Hij bleef enig kind. Na het gymnasium - een 10 voor Grieks op het eindexamen voor zijn vertaling van Homerus - maakte Vaandrager met zijn schoolvriend Hans Sleutelaar deel uit van de redactie van het Rotterdamse literaire tijdschrift Proefschrift, dat halverwege de jaren vijftig verscheen. Later was Vaandrager met Sleutelaar, de dichter Hans Verhagen en schilder-dichter Armando redactielid van het Vlaams-Nederlandse literaire tijdschrift Gard Sivik en het tijdschrift De Nieuwe Stijl.

In 1960 maakte Vaandrager zijn prozadebuut met de novelle Leve Joop Massaker, door critici vergeleken met romans van Gerard Reve en Hugo Claus. Een jaar later volgde zijn poëziedebuut Met andere ogen. Hiermee vestigde hij zijn naam als veelbelovend Rotterdams literair talent. Hij leek die faam te onderstrepen met de verhalenbundel De avonturen van Cornelis Bastiaan Vaandrager (1963), poëzie in Gedichten (1967) en de documentaire, sterk autobiografische romans De reus van Rotterdam. Stadsgeheimen (1971) en De Hef (1975).

In de jaren zeventig ging het bergafwaarts met Vaandrager. Drugsgebruik begon zijn leven te beheersen. Hij verbleef met ernstige klinische depressies soms maanden achtereen in een psychiatrisch ziekenhuis. In 1981 werd hem de Anna Blaman Prijs van het Prins Bernhardfonds uitgereikt voor zijn gehele oeuvre. Daarna publiceerde hij nog slechts enkele dichtbundels, waaronder Metalon (1986) en Sampleton (1990).

Als een zwervende zonderling stierf Cornelis Bastiaan Vaandrager eenzaam op 56-jarige leeftijd.

Postuum

In de 21e eeuw is de belangstelling voor Vaandrager enigszins opgeleefd. In 2005 verscheen de biografie Vaan, Het bewogen bestaan van C.B. Vaandrager van Menno Schenke. In 2008 volgde Made in Rotterdam, een uitgave van zijn verzamelde gedichten, bijeengebracht door Martin Bril en Hans Sleutelaar. Vier jaar daarna volgde de - postume - publicatie van de recent ontdekte, nooit eerder gepubliceerde novelle Sleutels. Het eerste exemplaar, bezorgd en van een nawoord voorzien door Karel ten Haaf, werd op 18 maart 2012 in ontvangst genomen door Isis Vaandrager, dochter van de auteur. In november 2012 werd zijn debuut Leve Joop Massaker uit 1960 heruitgegeven.

In 2012 werd ook bekend dat er vergevorderde plannen bestaan voor de inrichting van een 'Vaandragerhuis' in Rotterdam-Zuid. Een aantal letterenliefhebbers wil Vaandragers voormalige geboortehuis aan de Pretorialaan in de Afrikaanderwijk inrichten als museum, als eerbetoon aan de peetvader van een no-nonsense-dichtersgeneratie. Het Vaandragerhuis wil in de toekomst ook onderdak bieden aan writers-in-residence, om hun overtuiging vervolgde schrijvers die worden uitgenodigd tijdelijk in Nederland te komen werken aan bijvoorbeeld een nieuw boek.

Publicaties over Vaandrager

• Vaan nu. C.B. Vaandrager met andere ogen. Samenstelling: Erik Brus. Rotterdam, Studio Kers, 2017. ISBN 978-94-91835-04-9
• Menno Schenke: Vaan. Het bewogen bestaan van C.B. Vaandrager. Amsterdam, De Bezige Bij, 2005. ISBN 90-234-1881-6
• 'C.B. Vaandrager'. In: Passionate, jrg. 9 (2002) nr. 2 (maart-april)